Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:2-2004

* Araştırma Görevlisi, Dr., Selçuk Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti A.D. Konya ** Yrd. Doç. Dr., Kırıkkale Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti A.D. Kırıkkale

ÜST MOLAR DİSTALİZASYONUNDA MODİFİYE DİSTAL JET APAREYİ

* Metin NUR ** İbrahim Erhan GELGÖR

ÖZET Son yıllarda hasta kooperasyonunu en aza indirmeyi amaçlayan ağıziçi molar distalizasyon apareyleri ile gerçekleştirilen diş hareketleri konusunda çalışmalar artmaktadır. Bu çalışmada, Distal Jet apareyinin bir modifikasyonu kullanılarak gerçekleştirilen üst molar distalizasyonunda iskeletsel ve dişsel değişikliklerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Molar distalizasyonu, distal jet.

SUMMARY Recently, studies on intraoral molar distalization appliances to reduce patient cooperation have increased. The aim of the present study is evaluate the skeletal and dental changes that have occurred using the modified Distal Jet appliance for upper molar distalization. Key words: Molar distalization, distal jet.

GİRİŞ

İskeletsel sınıf I dişsel Sınıf II vakalarda, maksiller molar dişlerin distalizasyonu sağlanarak gerçekleştirilmesi planlanan ortodontik tedavilerde, hasta kooperasyonu son derece önemlidir. Kooperasyonu zayıf olan hastalarda headgear gibi yüksek kooperasyon gerektirecek apareyler çoğunlukla başarısız olmaktadır. Bu durum, araştırıcıları kooperasyon gerektirmeyecek apareyleri kullanmaya itmiştir. İtici mıknatıslar içeren apareyler6,7, zemberekler içeren apareyler4, süper elastik Ni-Ti ark telleri12, Ni-Ti açık sarmal zemberekler8,10, TMA telden yapılmış K-loop13 kullanarak yapılan distalizasyon apareyleri ve Hilgers’in Pendulum apareyi9 bu amaçla dizayn edilmiş apareylerdir. Carano ve Testa3 uyguladıkları kuvvetin üst azı dişlerinin direnç merkezinden geçtiğini, bu sayede azı dişlerinde devrilme hareketinden çok paralel bir hareket elde ettiklerini söyledikleri Distal Jet isimli apareyi kullanmışlardır. Bu çalışmada, Carano ve Testa3 isimli araştırıcıların tanıtmış oldukları Distal Jet apareyinin bir modifikasyonu kullanılarak elde edilen iskeletsel ve dişsel değişikliklerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Apareyin Yapımı Aparey, şu bölümlerden oluşmaktaydı: -Damakta akrilik bir blok, -Bu bloktan çıkan üst birinci ve ikinci küçük azı dişlerine tutunan 0,9 mm’lik paslanmaz çelik telden oklüzal tırnaklar, - Akrilik blok içinde iki adet tüp ve tüp içerisinde hareket eden 0,9 mm’lik paslanmaz çelik telden molar itici kollar, -Bu kollar 0.036 inch’lik Ni-Ti open-coil springlerle azı dişlerine her bir tarafta 150 g kuvvet uygulamaktaydı. Molar itici kollar, her bir molardaki palatinal tüplere yerleşmekteydi (Resim 1). Apareyin aktivasyonu için her seans molar itici kollar palatinal tüplerden çıkarılarak open-coil springlerin boyu 1mm uzatılmaktaydı. Distalizasyon sırasında meydana gelen iskeletsel ve dentoalveoler değişiklikleri inceleyebilmek için distalizasyon öncesi, sonrası ve tedavi sonrası alınan lateral sefalometrik filmler üzerinde, açısal ve boyutsal ölçümler yapılmıştır. Üst santral kesici diş ve üst birinci büyük azı dişinde meydana gelen sagittal yöndeki değişiklikleri değerlendirmek için sefalometrik film üzerinde SN doğrusuna, Björk ve Skieller’in1 büyüme ve

Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:2-2004

43

gelişimle yerinin değişmediğini tarif ettiği, sella ön duvarının anterior clinoid proçesi kestiği noktadan dik indirilerek bir doğru elde edilmiştir. Bu doğrudan maksiller birinci molar dişin mesiobukkal tüberkül ucuna ve santral kesici kenarına dik doğrular çizilerek arada kalan mesafeler ölçülmüştür. Yine, maksiler santral kesici ve birinci azı dişlerinin sagittal yönde yaptıkları tiping miktarını değerlendirmek için bu dişlerin uzun aksları ile ANS-PNS doğrusu arasındaki açılar değerlendirilmiştir (Tablo I).

Tedavi Başlangıcı

Distalizasyon Sonrası

Tedavi Sonu

SNA (derece) 78 78 78 SNB (derece) 75 75 76 ANB (derece) 3 3 2 SN/ANS-PNS (derece) 7 7 6,5 SN/MeGo (derece) 29 33 32 SNGn (derece) 115 116 115 Mx1/NA (derece) 24 27 24 Md1/NB (derece) 24 25 25 IMPA (derece) 92 92 93 Sver.U1 (mm) 52 53,2 52 Sver.U6 (mm) 14,5 10,2 10 ANS-PNS/U1 (derece) 108 110,7 109 ANS-PNS/U6 (derece) 79 75,5 76 Overjet (mm) 1 3 2 Overbite (mm) 2 2 1

Tablo 1 : Sefalometrik Ölçümler

OLGU Olgu AA, kronolojik yaşı 14 yıl 4 ay olan sağda ve solda Sınıf II molar kapanışına sahip bir erkek hastaydı (Resim 1). Vakanın üst çenesinde 6,5 mm, alt çenesinde 2,2 mm yer darlığı olduğu ve ikinci büyük azı dişlerinin sürmüş olduğu saptanmıştır (Resim 1). Üst azı dişlerinin distalizasyonu için modifiye distal jet apareyi uygulanmıştır (Resim 1). 4 ay 25 gün süren uygulama sonrasında her iki taraftaki azı dişlerinin Sınıf III ilişkiye geldiği görülmüştür (Resim 1). Distalizasyon sonrasında alt çenenin aşağı ve geriye rotasyon yaptığı, üst birinci büyük azı dişinde 4,3 mm’lik distalizasyon ile beraber 3,5 derecelik devrilme, üst santral kesici dişinde 1,2 mm’lik protrüzyon ile beraber 2,7 derecelik devrilme meydana geldiği görülmüştür (Tablo 1). Hastanın ortodontik tedavisi 1 yıl 9 ay devam etmiştir. Tedavi sonunda uygun oklüzyon sağlanmıştır (Resim 2).

Resim 1: Olgunun tedavi öncesi ve distal jet apareyi uygulandıktan sonra görüntüleri.

Resim 2: Olgunun tedavi sonrası görüntüleri.

TARTIŞMA ve SONUÇ Modifiye distal jet apareyi ile azı dişlerinde Sınıf I molar ilişkisi elde edinceye kadar istenilen miktarda distalizasyon elde edilebilmektedir. İkinci büyük azı dişlerinin varlığı durumunda distalizasyon hızı ve dolayısıyla tedavi zamanı konusunda farklı görüşler mevcuttur. Bazı araştırıcılar2,5,13, ikinci büyük azı dişlerinin varlığının distalizasyon hızını etkilemediğini söylerken, diğerleri7,9 artırdığını ifade etmişlerdir. Bizim her iki vakamızda da ikinci büyük azı dişleri sürmüştü ve bunu distalizasyon süresini etkilemediğini düşünmekteyiz. Kemikiçi vida destekli molar distalizasyonu sonrasında maksiller molar dişlerin istenilen miktarda distalizasyonu gerçekleşmiştir Modifiye distal jet apareyinin en büyük avantajları, distalizasyon işlemi esnasında hasta kooperasyonuna ihtiyaç duyulmaması ve kesici dişlerde az miktarda protrüzyon meydana getirmesidir. Distalizasyon esnasında oluşan molar devrilmesi ve keser protrüzyonu sabit tedavi aşamasında kolaylıkla tedavi edilebilmektedir. Aparey istenildiği zaman oklüzal tırnaklar kesilerek bir Nance tip ankraj sistemine dönüştürülebilmektedir.

Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:2-2004

44

Bu aparey tek taraflı molar distalizasyonu sağlamak için de kullanılabilmektedir. Bu distalizasyon apareyini üst birer premolar dişi sürmüş dişsel Sınıf II maloklüzyona sahip bütün yaşlardaki hastalara uygulanabileceğini düşünmekteyiz.

KAYNAKLAR 1. Björk A, Skieller V. Normal and abnormal growth of the mandible. A synthesis of longitudinal cephalometrics implant studies over a period of 25 years. Eur J Orthod 1983;5(1):1-46. 2. Byloff FK, Darenderiler MA. Distal Molar Movement Using the Pendulum Appliance. Part I: Clinical and radiological evaulation. Angle Orthod 67:249-60, 1997. 3. Carano A, Testa M. The Distal Jet for upper molar distalizasion. J Clin Orthod 30:347-80, 1996. 4. Cetlin NM, Ten Hoeve A. Nonextraction treatment. J Clin Orthod 17:396-413,1983. 5. Ghosh J, Nanda RS. Evaluation of an intraoral maxillary molar distalization technique. Am J Orthod Dentofac Orthop 110:639-46, 1996. 6. Gianelly AA, Vaitas AS, Thomas WM, Berger DG. Distalization of molars with Repelling Magnets. J Clin Orthod 22:40-4, 1988. 7. Gianelly AA. Distal movement of maxillary molars. Am J Orthod Dentofac Orthop 114:62-72, 1988.

8. Gianelly AA, Bednar J, Deietz VS. Japanese Ni Ti coils used to move molars distally. Am J Orthod Dentofac Orthop 99:564-66, 1991. 9. Hilgers JJ. The pendulum appliance for Class II non-compliance therapy. J Clin Orthod 26:706-14, 1992. 10. Jones RD, White JM. Rapid Class II molar correction with an Open Coil Jig. J Clin Orthod 26:661-64, 1992. 11. Kaira V. The K-Loop molar distalizing appliance. J Clin Orthod 24:298-301, 1995. 12. Locatelli R, Bednar J, Dietz VS, Gianelly AA. Molar distalization with superelastic NiTi wire. J Clin Orthod 26:227-79, 1992. 13. Muse DS, Fillman MJ, Emmerson WJ, Mitchell RD. Molar and incisor changes with Wilson Rapid Molar Distalization. Am J Orthod Dentofac Orthop 104:556-65, 1993. Yazışma Adresi: Yrd. Doç. Dr. İbrahim Erhan GELGÖR Kırıkkale Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti A.D. MimarSinan Cad. Ak Bank Yanı Merkez Kırıkkale. E-posta : egelgor@hotmail.com Tel : 0318 224 49 27, 0535 417 32 17