1. Pogled predmet prouavanja Saobraajne geografije u: a) Njemakoj (prouava se kao grana Ekonomske geografije koja zajedno sa Antropogeografijom, Geografijom naselja i Politikom geografijom ini Kulturnu ili Drutvenu geografiju) b) SAD-u (uz Geografiju sirovinskih izvora, Geografiju industrije i Geografiju trgovine ini jednu od 4 komponente Ekonomske geografije)

2.Saobraajna geografija se temelji na uvaavanju bitnih osobina saobraaja 1. posebnost koritenju elemenata prirodne sredine, 2. u osnovi linearni tip razmjetaja proizvodnje, 3. uloga saobraaja kao materijalnog faktora prostorne raspodjele rada, 4. odsutnost sirovina i poseban karakter proizvodnje

3. Nauna saznanja iz oblasti saobraaja moemo pratiti kroz: 1) robovlasniki period (kroz radove Talesa 624 do 547 g. p.n.e; Anaksimandera 610 do 546; Herodota 484 do 425; Demokrita 440 do 370; Aristotela 384 do 322; Eratostena 276 do 194; Strabona 63 p.n.e. do 20 n.e; Ptolomeja - 2. vijek; Plinija 23 do 79 i drugih), 2) srednji vijek (Marko Polo, Ibn Batut, Pordenone i dr.), 3) Velika geografska otkria (ekspedicije Kolumba - 1451 do 1506; Magelana - 1480 do 1521; Ameriga Vespuija - 1451 do 1512; Vaska de Game 1469 do 1524; Korteza 1485 do 1547, a neto kasnije F. Kuka 1728 do 1779, kao i Aleksandra fon Humbolta 1769 do 1859), 4) Osamnaesti i devetnaesti vijeku (ekspanzija nauke i njena diferencijacija), kao i 5) Savremeno doba4. Saobraajna geografija se moe podijeliti na: Optu sasobraajnu geografiju iji predmet istraivanja se odnosi na: a) uticaj uticaj prirodnih drutvenoekonomskih i tehnikih uslova na razmjetaj i eksploataciju sasobraajne mree b) probleme i metode planiranja saobraaja, c) ulogu saobraaja u razmjetaju i rejoniranju proizvodnje, d) uzajamnim vezama i zavisnostima izmeu migratornih kretanja stanovnitva i putnikog saobraaja, e) zakonitosti formiranja, dinamiku, strukturu i pravce robnih tokova, f) primjenu matematikostatistikih metoda u saobraajnogeografskim prouavanjima, g) kartografske metode interpretacije saobraaja i dr; 2) Posebnu saobraajnu geografiju (prouava saobraajnogeografske aspekte kopnenog, vodenog i vazdunog ssaobraaja i 3) Regionalnu saobraajnu geografiju (razmatra kompleksnu saobraajnu mreu odreenih geografskih cjelina)

5,Sloenost metodologije Saobraajne geografije -proizilazi iz sloenosti uticaja od strane prirodnih i drutvenoekonomskih faktora:Prostorni metodHistorijski metodKomparativni (uporednogeografski) metodKartografskiMatematikostatistiki metodMeusobna uslovljenost razvoja privrednih grana i saobraaj6. Geografsko historijsaki retrospekt saobraaja eljeznikiDord Stivenson konstruie prvu lokomotivu 1814. Prva eljeznika pruga i gvozdeni most izgraeni 1825. Izmeu Stoktona i Darlingtona 27. 9. 1925 godine krenuo prvi voz. Druga pruga u svijetu je povezala Liverpul i Manester. Izmeu Baltimora i Vaingtona je 1830. izgraena prva pruga u SAD-u. U Belgiji je 1835 godine proao prvi voz na relacijiBrisel MalinaTri etvrtine eljeznike mree u svijetu se nalaze na sjevernoj polulopti Evropa je ispresijecana gustom eljeznikom mreom SAD-e imaju gustu mreu pruga koje povezuju istog i zapad, kao i sjever sa jugomeljeznica u Junoj Americi povezuje, uglavnom velike pomorske luke, to se moe rei i za Afriku, Aziju i AustralijuUsavravanje saobraajnih sredstavaPoveanje udobnosti putovanjaElektrificiranje prugaOpadanje uloge eljeznice u turistikom prometuPojava specijalnih izletnikih, ekskurzionoh i vozova hotela 7. Pojavio se znatno kasnije od eljeznikog -DrumskiAutomobil sa etiri sjedita, drvenim tokovima, mjenjaem brzine i lananom transmisijom pojavio se 1891. godineProizvodnja prvih automobila vezuje se za Francusku i dvije firme. Na elu jedne je bio Rene Panar, a druge Armon PeoU prvoj trci automobila 1894 pobijedio je automobil na paru, ali su panari i peoi zauzeli ostalih 6 od prvih sedam mjestaZa razvoj automobilskog saobraaja velike zasluge pripadaju i Fordu, brai Reno, Rudolfu Dizelu i drugimUsavravanje automobilaPrvi moderni autoput datira tek od 1925 godineNajvaniji pravci automobilskog saobraaja u Evropi su: London Pariz Lozana Milano Napulj Palermo, Zatim London Brisel Keln Frankfurt Be Budimpeta, Beograd Atina, kao i Moskva Varava Prag tutgart Strasbur - Pariz. Ovome treba dodati i pravac koji preko Zapadne Evrope spaja Skandinaviju sa zapadnim Sredozemljem 8. Vodeni saobraaj :Plovidba je stara kao i ljudski rodOko 4 200 godina p.n.e Nilom su zaplovile prve lae duge 3 do 5 mFeniani su bili odlini moreplovciOtkriem Amerike teite plovidbe se prenosi na AtlantikPrvi parni brod zaplovio je na rijeci Hadson u Njujorku 1807.Savremeni putniki i brodovi za prevoz teretaLuksuzne jahteNajznaajnije prekomorske linije su vezane za velike luke9. Rijeni saobraaj:Velike i plovne rijeke u Evropi:RajnaRonaDunavVolgaVelike i plovne rijeke u SvijetuKanaliJezerski saobraaj 10.Geosaobracajni elementiPrirodni elementi:- Reljef- Klima- Vode- Biljni i ivotinjski svijetDrutvenoekonomskiDemografski i tehniko-tehnoloki uslovi 11 Pojava saobracaja i prvih sredstavaSaobraaj je jedna od baznih komponenti naina ivota ljudske zajednice. Star je koliko i ljudski rod tj. onoliko vremena koliko postoji komunikacija meu ljudima. Za nastanak saobraaja je vana injenica da je on prije svega proizvod ljudskog uma, jer nije objektivna prirodna kategorija. On je oblikovan ljudskim umom i izgraen ljudskim djelovanjem12 Osamostaljenje saobracajaSaobraaj je postao samostalna ljudska djelatnost u onoj svojoj razvojnoj fazi kada je on bio u mogunosti vlastitim radom sebe izdravati, tj. kada je ukupna vrijednost ljudske proizvodnje bila toliko vrijedna da bi se mogla alimentirati jo jedna izdvojena djelatnost, za odravanje i njen daljnji razvoj. 13.Uslovi razvija saobraajaOd relativno brojnih civilizacija staroga vijeka kod njih est se saobraaj razvio u takvom obliku da je ostavio odreeni peat u saobraaju svijeta. To su:- Egipatska- Babilonska - Starovjekovna perzijska - Fenianska - Grka civilizacija i - Rimska imperijaRimljani su zasigurno najznaajnija civilizacija starog vijeka. Ona je vrlo zaduila svijet i razvojem saobraaja, posebno drumskog, a zatim pomorskog i potanskog.Poznate rimske ceste su bile Via Appia i Via Militaris. Na putevima Rimskog imperija skupljala se i distribuirala pismovna komunikacija. Dobar dio dananjih modernih cesta prati trase nekadanjih rimskih cesta.14.Saobraaj u starom vijekuBabilonska civilizacija egzistirala je u podruju Mezopotamije u donjem toku Eufrata i Tigrisa. Ona je poznata po pojavi prvih poploenih putova. Starovjekovna perzijska civilizacija zasluna je za razvoj osobito drumskog saobraaja, a i prve pojavne oblike potanskog prometa. U staroj Perziji spominju se poimence tri drumske komunikacije: - Kraljev put je bio dug oko 2500 km. Na svakih 20 km bila je postaja-odmorite za putnike i zapregu.Za potrebe perzijskog vladara cestom je bila organizirana potanska sluba koju su nosili teklii na brzim konjima.- Cyrusova cesta iz Perzije za Egipat. - Mnogo je poznatiji Svileni put kojim se s istoka iz Kine i Indije preko Perzije dopremala Europi vrlo vrijedna roba: nakit od plemenitih metala, prirodnih bisera i dragulja, zatim ajevi i zaini te svilena tkanina.15 Saobraaj u srednjem vijekuPresudna je uloga saobraaja u spoznavanju svijeta. Kolumbo kree na ekspediciju za otkrivanje zapadnog puta do Indije. Veliku ulogu u razvoju ovjeanstva odigralo je putovanje Magellana oko svijeta. Tim je putovanjem Zemlja oplovljena u jednom smjeru i time je dokazano da je Zemlja okrugla i da se Zemlja vrti oko svoje ose.Izlaskom pomorskog saobraaja na svjetske okeane, svjetski saobraaj i trgovina dobivaju velik zamah. Zapoinje seoba Evropljana i njihovo osvajanje i preobraavanje svijeta16.Diskontinuitet u saobraajuTo je lom ili prijelaz iz srednjeg vijeka u novi vijek tj. industrijsku proizvodnju. Saobraaj je u srednjem vijeku bio pojedinaan, nije imao kontinuitet. Takav saobraaj nije nikako mogao zadovoljiti narastajue potrebe u novom vijeku pogotovo kad se sve snanije formira novi oblik proizvodnje17.Industrija i saobraajPostojei oblici vodenog i kopnenog saobraaj iz osnove se mijenjaju. Javljaju se do tada nepoznati oblici saobraaja: - eljeznica - zrani saobraajni oblici (balonski i avionski) - telegrafski - telefonski - cjevovodni i - gradski saobraaj.18.Panamski kanal.Panamski kanal je umjetni kanal u najuem dijelu Srednje Amerike koji spaja Atlantski okean (Karipsko more) s Tihim okeanom (Panamski zaljev). Dug je 81,6 km. Na najuem mjestu je irok 91,5 m, a na najirem 350 m. Dubina iznosi 13,7 m. 19:sueski kanalSueski kanal je umjetni prokop dug 163 kilometara izmeu Sredozemnog i Crvenog mora, koji razdvaja afriki od azijskog kontinenta te je najblia pomorska veza izmeu zapadne i istone Zemljine hemisfere. Kanal je dobio ime po egipatskom gradu Suezu.20.Saobraaj i budunostSavremene razvojne tendencije idu u nekoliko pravaca. Savremeni saobraaj ima znatna ogranienja u pogledu brzine. Jedino su u vazdunom saobraaju postignuta u najnovije vrijeme bitna poboljanja i to uz velike potekoe (Concord). U vodenom i kopnenom saobraaju saobraajni oblici znaajnijih brzina jo su uvijek u fazi eksperimentiranja i pojedinanih svjetskih primjeraSaobraaj budunosti je daleko bri daleko automatiziraniji i unificiraniji. Da li e se u konanom obliku realizirati apsolutni saobraaj gotovo istovremenog prostornog premjetanja materije bez obzira na razdaljine, to je pitanje daleke budunosti.21.Geografaska podjela saobracajaSaobraaj na vodi: pomorski, rijeni, kanalski, jezerskiSaobraaj na kopnu: drumski, eljezniki, cjevovodniSaobraaj u vazduhu: baloni, avioni, helikopteri, rakete, avioni

22.Podjela elemenata u saobraajuU mnotvu elemenata, s obzirom na utjecaj koji su vaniji s geografskog gledita na problematiku saobraaja, dijelimo ih na:- opte, - prirodne i - drutvene elemente. 23.klimatski elementiOsam je klimatskih elementa i to: 1. radijacija2. temperatura3. tlak 4. smjer i brzina vjetra5. vlaga zraka i evaporacija6. naoblaka i trajanje sijanja sunca7. oborine8. snjeni pokriva