nr. 02 / 2006 lëndët e para të ushqimeve të përbëra për kafshë

UNMIK IPVQ

INSTITUCIONET E PËRKOHSHME TË VETQEVERISJES PRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLJANJA

PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF-GOVERNMENT

QEVERIA E KOSOVËS/ MINISTRIA E BUJQËSISË, PYLLTARISË DHE ZHVILLIMIT RURAL VLADA KOSOVA/ MINISTARSTVO POLJOPRIVREDE, ŠUMARSTVA I RURALNOG RAZVOJA

GOVERNMENT OF KOSOVA/MINISTRY OF AGRICULTURE, FORESTRY AND RURAL DEVELOPMENT

Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural duke u bazuar në: Rregulloren e UMNIK-ut nr. 2001 / 19 të datës 13 shtatorë 2001 mbi Degën e Ekzekutivit të Institucioneve të Përkohshme të Vetëqeverisjes në Kosovë, neni 1.3 pika (d) dhe Rregulloren Nr. 2005/15 për ndryshimin e Rregullores së UNMIK-ut Nr. 2001/19 mbi Degën e Ekzekutivit të Institucioneve të Përkohshme të Vetëqeverisjes në Kosovë, neni 12 paragrafi 1 dhe 2 të Ligjit për Blegtorinë e Kosovës Nr. 33/2004 të datës 14. Tetor 2004. Miraton:

UDHËZIM ADMINISTRATIV MA – NR. 02 / 2006

Lëndët e para të ushqimeve të përbëra për kafshë

Dispozitat e përgjithshme

Neni 1

Me këtë Udhëzim Administrativ përcaktohen standardet e cilësisë, paketimit, etiketimit dhe ruajtjes së lëndëve të para të ushqimeve të përbëra për kafshë.

Qëllimi

Neni 2

Udhëzimi Administrativ ka për qëllim sigurimin që lëndët e para të ushqimeve të përbëra për kafshë të jenë të shëndosha, origjinale dhe me cilësi të pranueshme për tregun të cilat kur të vihen në qarkullim nuk duhet të paraqesin rrezik për shëndetin e kafshës, shëndetin e njeriut ose të mjedisit.

2

Definicionet

Neni 3

Për kuptimin e këtij Udhëzimi Administrativ shprehjet dhe fjalët e përdorura kanë këto domethënie:

(1) Lëndët e para: produkte të ndryshme me origjinë bimore ose shtazore në gjendjen e tyre natyrale, të freskëta ose konservuara, produktet që rrjedhin prej përpunimit industrial të tyre dhe substancat organike dhe joorganike që përmbajnë ose nuk përmbajnë aditivë të cilat janë të destinuara për përdorim për ushqim të kafshëve në mënyrë të drejtpërdrejt si të tilla ose pas përpunimit në përgatitjen e ushqimeve të përbëra ose si bartës të para përzierjeve;

(2) Vërja në qarkullim ose qarkullimi: nënkupton qarkullimin e lëndëve të para me qëllim të shitjes ose cilën do formë tjetër të transferit.

Standardet e cilësisë

Neni 4

1. Lëndët e para të ushqimeve të përbëra për kafshë të vëra në qarkullim duhet të jenë të shëndosha dhe të cilësisë së mirë.

2. Përbërja kimike e lëndëve të para duhet të jetë brenda tolerancës së lejuar prej përmbajtjes së deklaruar në përputhshmëri me Aneksin 1 të këtij Udhëzimi Administrativ.

Paketimi dhe ruajtja

Neni 5

1 Lëndët e para mund të vihen në qarkullim të paketuara ose në kontejner të mbyllur në atë mënyrë që kur të hapen mbyllja dëmtohet dhe nuk mund të ripërdoret.

2 Për paketimin e lëndëve të para nuk guxon te përdoret ambalazhi qe ka qenë i përdorur më par ose ambalazhi i përdorur për paketimin e materieve te dëmshme ose toksike.

3 Përbërja e materialit të ambalazhit nuk duhet të ndikoj në cilësinë e lëndës së parë.

4 Lëndët e para ruhen në ambalazhe ose pa të: (1) në hapësira të cilat duhet të jenë të pastërta, të thata dhe të përshtatshme për ajrosje me qëllim të pengimit të kontaminimit dhe prishjes,

(2) në këto hapësira nuk duhet të ketë dëmtues, shpezë, brejtës, materie për mbrojtje të bimëve si dhe artikuj tjerë që mund të shkaktojnë helmime në lëndët e para apo ndryshime në përbërjen kimike të tyre.

-2-

3

Etiketimi

Neni 6

1. Lëndët e para nuk mund të vihen në qarkullim nga prodhuesi, importuesi, shitësi ose shpërndarësi nëse etiketa nuk përmban hollësitë për lëndët e para të ambalazhuara si me poshtë:

(1) Emri dhe adresa e prodhuesit,

(2) Numri dhe data e licencës që i është caktuar. Ndërmarrjes, Ndërmjetësit të cilët tregtojnë lëndë të para të ushqimeve të përbëra për kafshë me Udhëzimin administrativ MA-Nr. 19/05,

(3) Emërtimi i prodhimit,

(4) Lloji dhe origjina e produktit/nënproduktit (bimorë, shtazorë, mineral etj.),

(5) Pjesa e produktit nga e cila është përgatitur lënda e parë (farërat, tuberët, eshtrat etj.),

(6) Udhëzimet për përdorim,

(7) Deklarimi i përbërësve analitik ( lëndëve ushqyese ) të shprehura në: % , gr, mg, MJ, NjI, Nj.u etj.

- për lëndët e para individuale duhet te bëhet sipas Aneksit 4 të këtij

Udhëzimi Administrativ,

- për lëndët e para grupore, duhet të bëhet sipas Aneksit 5 të këtij

Udhëzimi Administrativ.

(8) Deklarimi i procesit të përgatitjes së lëndës së parë

- duhet të bëhet sipas kapitullit IV të Aneksit 3, nëse kërkohet,

(9) Data e prodhimit si dhe afati i kadencës,

(10) Neto sasia,

(11) Kushtet e ruajtjes,

(12) Informatat tjera mund të jepen me kusht që ato të mund të provohen.

2. Kohëzgjatja minimale e ruajtjes dhe neto sasia mund të shënohen edhe jashtë vendit

të rezervuar në etiketë.

3. Etiketimi i lëndëve të para që përmbajnë proteina që rrjedhin prej indit të gjitarëve

duhet të jenë në harmoni Aneksit 2.

4. Për ushqimet e transportuara me kontejner të dhënat duhet të jenë të shënuara në

deklaracionin i cili e shoqëron mallin,

5. Te dhënat ne etiketë dhe dekleracioni duhet të jenë të dukshme, të lexueshme dhe të

pashlyeshme.

4

-3-

Informatat shtesë

Neni 7

1. Personi përgjegjës për hollësitë e dhëna në etiketë , dekleracion dhe dokumentet

përcjellëse të lëndëve të para mund të ofroj informata shtesë të përcaktuara me këtë

Udhëzim Administrativ;

Informatat shtesë:

(1) nuk mund të dizajnohen për të treguar prezencën ose përmbajtjen e përbërësve analitik, përveç atyre deklarimi i të cilave është paraparë në Aneksin 4 dhe 5 të këtij Udhëzimi Administrativ;

(2) nuk duhet ta mashtrojnë përdoruesin posaçërisht duke përdorur atribute për efektet ose karakteristikat e lëndës së parë që nuk i posedon ose duke sugjeruar se posedon karakteristika të veçanta,

(3) nuk duhet të pretendoj se lënda e parë do të parandaloj, trajtoj ose shëroj një sëmundje.

2. Informatat shtesë duhet të ndërlidhet me qëllimin ose faktorët e kuantifikueshëm që

mund të provohen.

3. Këto informata duhet qartë te ndahen prej te gjitha hollësive te specifikuara në nenin 6

te këtij Udhëzimi Administrativ.

Dokumentacioni përcjellës

Neni 8

1. Lëndët e para të cilat vihen në qarkullim duhet të shoqërohen me dokumentin përcjellës që duhet të përmbajë hollësitë e dhëna në vijim:

(1) Shenja identifikuese ose shenja e tregut e personit përgjegjës për hollësitë e dhëna në etiketë,

(2) Emri ose emri i biznesit dhe adresa e prodhuesit në qoftë se ky person nuk është përgjegjës për etiketim,

(3) Vendi i prodhimit,

(4) Sasia dhe lloji i prodhimit,

(5) Çmimi i prodhimit,

(6) Data dhe vendi i ngarkesës,

(7) Emri i vozitësit dhe shenja e regjistrimit të automjetit,

(8) Emërtimi i dërguesit dhe pranuesit,

(9) Përshkrimi i prodhimit dhe emri i tij i tregut,

(10) Përshkrimi i kushteve fizike të lëndëve të para ose specifikat përpunuese

në të cilat ka kaluar,

5

-4-

(11) Nëse prodhimi nuk paketohet nga prodhuesi, atëherë jepen informata shtesë

për paketuesin dhe shënohet data e paketimit,

(12) Data e prodhimit,

(13) Në dokumentin përcjellës jepen edhe informata shtesë te cilat mund te jenë

me interes për blerësin. 2. Për sasi të vogla të ushqimit të dedikuar për përdoruesit e fundit, këto hollësi mund ti tregohen blerësit përmes një njoftimi përkatës në pikën e shitjes.

Kushtet e tregtimit të lëndëve të para të pa paketuara-refuz

Neni 9

1. Lëndët e para mund të tregtohen te pa paketuara ( refuz ) në kontejner ose në rimorkio

te hapura në rast të:

(1) Tregtimit në mes të prodhuesve të licencuar për ushqime të kafshëve sipas Udhëzimin administrativ MA-Nr. 19/05,

(2) Tregtimit prej prodhueseve të lëndëve të para te ndërmarrjet paketuese.

(3) Tregtimit të sasive të vogla që nuk e kalojnë peshën prej 50 kilogram e të cilat janë të dedikuara për shfrytëzuesin përfundimtar dhe janë të marra drejtpërdrejt prej pakos ose kontejnerit qe paraprakisht është hapur.

Neni 10

Gjatë qarkullimit të lëndëve të para brenda Kosovës shënimet në dokumentet përcjellëse, etiket, paketim dhe deklaracionë duhet të shkruhen në gjuhën zyrtare.

Shkeljet

Neni 11

1. Personat fizik apo juridik të cilët vejnë në qarkullim lëndët e para në kundërshtim me këtë Udhëzim Administrativ shkaktojnë shkelje në rastet kur;

(1) Standardet e cilësisë nuk janë në harmoni me nenit 4 te këtij Udhëzimi Administrativ.

(2) Paketimi dhe etiketimi nuk janë në harmoni me nenin 5 dhe 6 te këtij Udhëzimi Administrativ.

(3) Analiza e lëndëve të para nuk përputhet me përmbajtjen e etiketës. ( sipas standardeve te përcaktuara ne Aneksin 1 te këtij Udhëzimi Administrativ ).

(4) Lëndët e para përmbajnë lëndë te dëmshme dhe të ndaluara për përdorim.

6

-5-

(5) Lëndët e para përmbajnë lëndë shtesë ose lëndë të dëmshme jashtë kufirit të lejuar

për përdorim.

(6) Tregtimi i lëndëve të para te cilave ju ka kaluar afati i përdorimit.

(7) Tregtimi i lëndëve të para pa etiketë ose deklaracion si dhe me etiketë dhe

deklaracion të falsifikuar.

Kontrolli dhe inspektimi

Neni 12

Personat fizik dhe juridik që merren me prodhimin dhe tregtimin e lëndëve të para, janë të obliguar që në çdo kohë dhe në çdo vend t’ia tregojnë inspektorit të autorizuar të blegtorisë dokumentacionin e kërkuar dhe ti mundësojnë të njëjtit qasje të lirshme në çdo sasi të lëndës së parë, përfshirë këtu edhe dhënien e një sasie për analizim të mostrave në rast dyshimi.

Neni 13

Për të gjitha çështjet tjera lidhur me punën dhe autorizimet e inspektorit të blegtorisë, përfshirë këtu edhe ndalimin e prodhimit dhe tregtimit, apo konfiskimit të prodhimit, aplikohen dispozitat e Ligjit për Blegtori dhe aktet tjera nënligjore të nxjerra sipas këtij ligji.

Përjashtimet

Neni 14

1. Inspektorati i blegtorisë mund të bëjë përjashtim nga dispozitat e këtij Udhëzimi Administrativ dhe të lejoi;

(1) rekomandimin e llojeve të lëndëve të para që plotësojnë karakteristikat e caktuara analitike,

(2) lëndët e para për të cilat dëshmohet se janë të destinuara për eksport,

(3) për lëndët e para për të cilat dëshmohet se janë të destinuara për kafshët të cilat përdoren për qëllime shkencore ose eksperimentale.

Dispozitat ndëshkuese

Neni 15

Moszbatimi i këtij Udhëzimi Administrativ sanksionohet me nenin 25 paragrafi 1 pika (a),(b), (d) dhe (e) dhe paragrafit 2. të Ligjit për Blegtorinë e Kosovës

7

Dispozitat kalimtare dhe përfundimtare

Neni 16

Udhëzimi administrativ do të zbatohet pa cenuar dispozitat e përcaktuara në Udhëzimet e Administrative të nxjerra sipas Ligjit për Blegtorinë e Kosovës e që kanë të bëjnë me ushqimet e kafshëve.

Hyrja në fuqi

Neni 17

Ky Udhëzim Administrativ hyn në fuqi, datën e nënshkrimit Prishtinë: 28.02.2006 Zv. Ministri i Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural Tomë Hajdaraj __________________________

8

-7-

Aneksi-1 Standardet e cilësisë së lëndëve të para të ushqimeve të përbëra për kafshë

të vëra në qarkullim

1. Pastërtia botanike

1.1 Pastërtia botanike e produkteve dhe nënprodukteve të dhëna në Aneksin 4 dhe Aneksin 5 nuk do të jetë më e ulët se 95%, përveç nëse është dhënë në nivel tjetër në Aneksin 4 ose Aneksin 5. 1.2 Papastërti botanike konsiderohet:

(1) Papastërtitë natyrore por të padëmshme ( kashta dhe mbetjet e kashtës, farërat e

llojeve tjera ose të barojave).

(2) Mbetjet e padëmshme të farërave tjera vajore ose frutave vajore që rrjedhin nga një

proces përpunimi i mëparshëm fabrikues, niveli i të cilave nuk tejkalon 0.5%.

1.3 Nivelet e pastërtisë botanike të përcaktuara i referohen peshës së produktit dhe nënproduktit si të tillë.

2. Lagështia

(1) Lagështia që përmbajnë lëndët e para duhet të deklarohet nëse e tejkalon

14 %. (2) Në rast kur përmbajtja e lagështisë nuk i tejkalon kufijtë e përcaktuar më lart,

përmbajtja duhet të deklarohet me kërkesë të blerësit.

3. Hiri

Hiri i patretshëm në acid klorhidrik të lëndëve të para, duhet të deklarohet nëse e tejkalon 2.2% në lëndë të thatë.

4. Aty ku vërtetohet se përbërja e lëndëve të para devijon nga përbërja e deklaruar

lejohet toleranca minimale:

4.1 Proteinat e papërpunuara ( Proteinat bruto ): 2 njësi kur përmbajtja e deklaruar është 20% ose më tepër,

10 % kur përmbajtja e deklaruar është ndërmjet 10% dhe 20%.

1 njësi kur përmbajtja e deklaruara është më pak se 10%.

4.2 Gjithsej sheqer ( Sheqer total ):

2 njësi kur përmbajtja e deklaruar është 20% ose më tepër,

10 % kur përmbajtja e deklaruar është ndërmjet 10% dhe 20%.

0.5 njësi kur përmbajtja e deklaruara është më pak se 10%.

4.3 Amidon dhe gjithsej sheqer plus amidoni:

3 njësi kur përmbajtja e deklaruara është 30% ose më tepër;

10 % kur përmbajtja e deklaruar është ndërmjet 10% dhe 30%,

9

1 njësi kur përmbajtja e deklaruara është më pak se 10%.

4.4 Vajrat dhe Yndyrat e pa përpunuara ( bruto ):

1.8 njësi kur përmbajtja e deklaruar është 15% ose më tepër;

12 % kur përmbajtja e deklaruar është ndërmjet 5% dhe15%,

0.6 njësi kur përmbajtja e deklaruara është më pak se 5%.

4.5 Celulozë (fibër) e pa përpunuar (bruto)

2.1 njësi kur përmbajtja e deklaruar është 14% ose më tepër,


0.9 % kur përmbajtja e deklaruar është më pak se 6%.

4.6 Lagështi dhe hi të papërpunuar (bruto)

1 njësi kur përmbajtja e deklaruar është 10% ose më tepër;



4.7 Natrium, Kalium , Magnez, Fosfor, Kalcium, Karbonat kalciuam:

1.5 njësi kur përmbajtja e deklaruara është 15% ose më tepër sipas nevojës, 10 % kur përmbajtja e deklaruar është ndërmjet 2% dhe 15% sipas nevojës, 0.2 njësi kur përmbajtja e deklaruara është më pak se 2%, sipas nevojës. 4.8 Hiri i pa tretshëm në acid Klorhidrik dhe kloride të shprehura si NaCl

10 % kur përmbajtja e deklaruar është 3% ose më tepër,


4.9 Karotinë, Vitaminë A dhe Ksantofil

30 % të përmbajtjes së deklaruara.

4.10 Metioninë, Lizinë dhe baza avulluese të azotit 20 % të përmbajtjes së deklaruara

10

Aneksi 2 Etiketimi i lëndëve të para që përmbajnë proteinë e që rrjedhin prej indit të

gjitarëve

1. Etiketimi i lëndëve të pra që përmbajnë proteina e që rrjedhin prej indeve të gjitarëve duhet të përmbajnë deklaratën si në vijim: “Kjo lëndë e parë përmban proteina që rrjedhin prej indeve të gjitarëve, përdorimi i të cilës për të ushqyer përtypësit dhe kafshët tjera shtëpiake të dedikuara për konsum nga njerëzit është e ndaluar, përveç për ushqimin e kafshëve në kopsht zoologjik, kafshët e cirkut ose për gëzof, tufat e njohura të langonjve dhe rritjen e krimbave për karrem peshkimi”.

Kjo nuk vlen për:

- qumështin dhe produktet e qumështit,

- xhelatinës dhe

- proteinave të hidrolizuara me peshë molekulare nën 10.000 dalton që:

(1) ka rrjedhë (derivu) prej lëkurave të marra nga kafshët e therura në thertore dhe që kanë kaluar para-mortum inspektimin nga një veterinar i autorizuar dhe ka

rezultuar si e shëndoshë,

(2) është prodhuar nëpërmjet një procesi të prodhimit që involvon masat përkatëse

për të minimizuar kontaminimin e lëkurave, përgatitjen e lëkurave duke i

kriposur, gëlqerosur dhe larjes intensive të përcjellur me ekspozimin e

materialit ndaj një pH prej > 11 për > 3 orë në temperaturën > 80 oC dhe të

përcjellur me nga trajtimi me nxehtësi në 140 oC për 30 minuta në > 3.6 bar;

(3) të arrij prej ndërmarrjeve të cilat vetë kryejnë programe të kontrollit vetanak

(HACCP);

a) . di-kalcium-fosfati që rrjedhë nga kockat të pa yndyrë dhe

b). plazma e tharë dhe produktet tjera të gjakut.

11

Aneksi 3

Shënime shpjeguese për kategorizimin, emërtimin dhe për proceset e përdorura për përpunimin e lëndëve të para

I. Lëndët e para radhiten në listë dhe emërtohen në Aneksin 4 në pajtim me këto kritere:

(1) Origjinën e produktit/nënproduktit ( bimore, shtazore, minerale ). (2) Pjesa e produktit/nënproduktit e përdorur ( si e tër, farërat, tuberët, eshtrat etj ). (3) Përpunimin të cilit i është nënshtruar produkti/nënprodukti, p.sh. qërimi, ekstrahimi, ngrohje dhe/ose që rezultojnë produkt/nënprodukt p.sh. luspa, krunde, pulpë, yndyrë. (4) Pjekuria e produktit/nënproduktit dhe/ose cilësia e produktit/nënproduktit ( nivel i ulët i glukozinolateve, i pasur me yndyrë, me pak sheqer ).

II. Lista e dhënë në Aneksin 4 është e ndarë në 12 kapituj. 1. Kokrrat e drithërave, produktet dhe nën produktet e tyre 2. Farërat vajore, frutat vajor, produktet dhe nënproduktet e tyre 3. Farërat e leguminozeve, produktet dhe nënproduktet e tyre 4. Tuberët, rrënjët, produktet dhe nënproduktet e tyre 5. Farërat dhe frutat tjerë, produktet dhe nënproduktet e tyre 6. Foraxheret dhe ushqimet e thata 7. Bimët tjera, produktet dhe nënproduktet e tyre

8. Produktet e qumështit 9. Produktet e shtazëve tokësore 10. Peshqit, kafshët tjera të detit, produktet dhe nënproduktet e tyre 11. Mineralet 12. Të tjera.

III. Parashikimet që lidhen me emërtimin Kur emri i lëndës ushqyese në Aneksin 4 përfshin një fjalë apo një grup fjalësh në kllapa ajo duhet të nënkuptohet si mundësi p.sh. soja (kokërr), vaj soje kokërr, duhet të deklarohet si vaj nga kokrrat e sojës ose si vaj soje.

IV. Parashikimet që lidhen me fjalorin

Fjalori i dhënë më poshtë i referohet proceseve kryesore të përdorura për përgatitjen e lëndëve të para te përshkruara ne aneksin 4 dhe 5 te këtij Udhëzimi Administrativ. Kur emrat e këtyre lëndëve të para përfshijnë emrin e përgjithshëm ose cilësor nga ky fjalor, procesi që do të përdoret duhet të jetë sipas përkufizimit të dhënë më poshtë.

12

Nr. Procesi Definicioni Emri i përgjithshëm

/cilësor (1) (2) (3) (4)

1 Koncentrimi Rritja e përmbajtës nga largimi i ujit ose përbërësve tjerë.

Koncentratë

2 Qërimi Largimi i tërësishëm ose i pjesshëm i mbështjellësve të jashtëm nga kokrrat, farërat, frutat, arrat dhe të tjerat.

Qëruar, qëruar pjesërisht

3 Tharja Dehidrimi me procese natyrore ose artificiale, në mënyrë që të ruhet produkti.

Të thara në diell ose artificialisht.

4 Ekstrahimi Largimi me tretës organik i yndyrës ose vajit nga lëndët e caktuara ose me tretës ujor të sheqerit ose përbërës tjerë të tretshëm në ujë. Në rast të përdorimit të tretësve organik, produkti rezultues duhet të jetë teknikisht i lirë nga tretësi i tillë.

Ekstrahuar (në rast të lëndëve që përmbajnë vaj) Melasat, pulpa (në rast të produkteve që përmbajnë sheqer ose përbërës tjerë të tretshëm në ujë).

5 Shtrydhja Shtypja e lëndës përmes vrimës nën shtypje. (Shiko paraxhelatizimin).

E shtrydhur

6 Luspimi Rrotullimi i lëndës së trajtuar në nxehtësi të lagët Luspa 7 Bluarja Përpunimi fizik i drithit për të zvogëluar madhësinë

dhe të ndihmoj ndarjen në thërmija përbërëse (kryesisht miell, krunde dhe shosha)

Ushqim nga mielli, krundet, shoshat

8 Nxehja Term i përgjithshëm që mbulon një numër të trajtimeve me nxehtësi të kryera nën kushte të caktuara për të ndikuar ne vlerën ushqyese ose strukturën e materialit

Thekur, zier, gufmuar, trajtuar në nxehtësi

9 Hidrogjenizimi Transformimi i glicerideve të pangopura në gliceride të ngopura (të vajrave ose yndyrave)

Fortësuar, pjesërisht fortësuar

10 Hidroliza Ndarja në përbërës më të thjeshtë kimik me trajtim përkatës me ujë dhe mundësisht ose enzime ose acide/alkale.

Hidrolizuar

11 Shtypja Largimi me ekstrahim mekanik (me vidhë ose lloje tjera të shtypjeve), me ose pa nxehje të dobët dhe mundësisht me pak nxehje të yndyrës/vajit nga lëndët e pasura me vaj ose të lëngjeve nga pemët ose produkteve tjera të perimeve

Shtrydhja (në rast të lëndëve që përmbajnë vaj) Pulpa, bërsi (në rast të pemëve etj.) Pulpa e shtypur (në rast të panxharsheqerit)

12 Topthimi Formimi special me anë të kompresimit me stampë Topth, i topthuar 13 Paraxhelatizimi Modifikimi i nishestesë për të përmirësuar dukshëm

cilësitë e bymimit në ujë të ftohtë. Paraxhelatizuar, fryrë

14 Rafinimi Largimi i plotë ose pjesshëm i papastërtive nga sheqeri, yndyrërat dhe lëndëve tjera natyrore me trajtim kimik/fizik

Rafinuar, pjesërisht i rafinuar

15 Bluarje e lagët Ndarja mekanike e pjesëve përbërëse të thelbave/kokrrave, nganjëherë pas futjes në ujë me ose pa dioksid sulfuri për ekstrahimin e nishestesë

Farë, gluten, nisheste

13

Nr. Procesi Definicioni Emri i përgjithshëm /cilësor

(1) (2) (3) (4) 16 Imtësimi Përpunimi mekanik i kokrrave ose lëndëve tjera

ushqyese për t’i zvogëluar madhësinë Imtësuar, imtësim

17 Çsheqerizimi Largimi i plotë ose i pjesshëm me mjete kimike ose fizike i mono/disaharidëve nga melasa dhe lëndët tjera që përmbajnë sheqer

Çsheqerizuar, pjesërisht e çsheqerizuar

Aneksi 4 Lista jo-ekskluzive e lëndëve të para kryesore

Nr.

Emri

Përshkrimi

Deklaratat e detyrueshme

1 2 3 4

1. KOKRRAT E DRITHËRAVE, PRODUKTET DHE NËNPRODUKTET E TYRE

1.01 Tërshëra Kokrrat e Avena sativa L. dhe kultivarët tjerë të

tërshërës.

1.02 Luspat e tërshërës Produkti i fituar me avullimin dhe rrotullimin e tërshërës me lëvore të hequr.

- Nisheste/Amidon

1.03 Ermik tërshëre Nënprodukti i fituar gjatë përpunimit të tërshërës së pastër, pa lëvore në hime dhe miell. Përbëhet kryesisht nga himet e tërshërës dhe endosperma.

- Celulozë e papërpunuar/bruto

1.04 Lëvoret dhe himet e tërshërës

Nënprodukti i fituar gjatë procesit të pastrimit të tërshërës. Përbëhet kryesisht nga himet e tërshërës dhe lëvoret.


1.05 Elbi Kokrrat e Hordeum vulgare L. 1.06 Ermik elbi Nënprodukti i fituar gjatë procesit të përpunimit të

himeve apo miellit të elbit. - Celulozë e papërpunuar/bruto

1.07 Proteina elbi Produkti i tharë i prodhimit të nishestesë nga elbi. Përbëhet kryesisht nga proteinat e fituara nga ndarja e nishestesë.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Nisheste/Amidon

1.08 Oriz i thyer Nënprodukt i përgatitjes së orizit të lëmuar Oryza sativa L. Përbëhet kryesisht nga kokrrat e vogla dhe/ose të thyera.

- Nisheste/Amidon

1.09 Hime orizi (ngjyrë kafe)

Nënprodukt i lëmimit të parë të orizit të qëruar. Përbëhet kryesisht nga pjesët e shtresës aleuronike, endosperma dhe fara.


1.10 Hime orizi (i bardhë)

Nënprodukt i lëmimit të orizit të qëruar. Përbëhet kryesisht nga pjesët e shtresës aleuronike, endosperma dhe fara.

1.11 Hime orizi me karbonat kalciumi

Nënprodukt i lëmimit të orizit të qëruar. Përbëhet kryesisht nga lëvoret e argjendta, pjesët e shtresës aleuronike, endosperma dhe fara; përmban sasi të ndryshme të karbonat kalciumit që rezultojnë nga procesi i lëmimit.

- Celulozë e papërpunuara/brut - Karbonat kalciumi

14

1.12 Miell foraxheresh i orizit të përvëluar

Nënprodukt i orizit të para-zier të lëmuar ose qëruar. Përbëhet kryesisht nga lëvoret e argjendta, pjesët e shtresës aleuronike, endosperma dhe fara; përmban sasi të ndryshme të karbonat kalciumit që rezultojnë nga procesi i lëmimit.

- Celulozë e papërpunuar/bruto - Karbonat kalciumi

1.13 Oriz foraxher i bluar Produkti i fituar nga bluarja e orizit foraxher, që përbëhet ose nga kokrrat e gjelbërta, të zbardhuara ose të papjekura, të situra gjatë bluarjes së orizit me lëvore ose të kokrrave normale të qëruara të cilat janë të verdha ose larme.

- Nisheste/Amidon

1.14 farat e orizit të ekstrahuara

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar me shtypjen e farave të orizit në të cilat pjesët e endospermës ose cipës ende janë ngjitur.

- Proteinë,yndyrë dhe celulozë e papërpunuar/bruto

1.15 Farat e orizit të ekstrahuara

Nënprodukti i përpunimit të vajit i fituar me nxjerrjen e farës së orizit në pjesët ku endosperma dhe testa ende janë ngjitur.

- Proteinë e papërpunuar/bruto

1.16 Nishesteja e orizit Nisheste teknikisht e pastër e orizit. - Nisheste/Amidon 1.17 Mel Kokrrat e Panicum miliaceum L.

1.18 Thekra Kokrrat e Secale cereale L.

1.19 Ermik thekre Nënprodukt i përpunimit të miellit, i fituar nga thekra e pastruar. Përmban kryesisht thërrmijat e endospermës, me pjesë të imta të lëvoreve të jashtme dhe një pjesë të mbeturinave të kokrrave.

- Nisheste/Amidon

1.20 Ushqimi i kafshëve nga thekra

Nënprodukt i përpunimit të miellit, i fituar nga thekra e pastruar. Përmban kryesisht thërrmijat e lëvoreve të jashtme, dhe pjesëve të kokrrave nga të cilat është larguar më pak endospermë sesa në hime të thekrës.

- Nisheste/Amidon

1.21 Himet e thekrës Nënprodukt i përpunimit të miellit, i fituar nga thekra e pastruar. Përbëhet kryesisht nga thërrmijat e lëvoreve të jashtme, dhe thërrmijat e kokrrave nga të cilat është larguar pjesa më e madhe e endospermës.


1.22 Melakuqi Kokrrat e Sorghum bicolor (L.) 1.23 Gruri Kokrrat e Triticum aestivum L., Triticum durum dhe

kultivarët tjerë të grurit.

1.24 Ermik gruri Nënprodukt i përpunimit të miellit i fituar nga kokrrat e pastruara të grurit ose speltës së qëruar. Përbëhet kryesisht nga thërrmijat e endospermës me thërrmija të imta të lëvoreve të jashtme dhe pak mbeturina të kokrrave.

- Nisheste/Amidon

1.25 Ushqimi i kafshëve nga gruri

Nënprodukt i përpunimit të miellit, i fituar nga kokrrat e pastruara të grurit ose speltës së qëruar. Përbëhet kryesisht nga thërrmijat e lëvoreve të jashtme dhe thërrmijave të kokrrave prej të cilave është larguar më pak endospermë sesa te himet e grurit.


1.26 Himet e grurit Nënprodukt i përpunimit të miellit, i fituar nga kokrrat e pastruara të grurit ose speltës së qëruar. Përbëhet kryesisht nga thërrmijat e lëvoreve të jashtme dhe thërrmijave të kokrrave prej të cilave është larguar pjesa më e madhe e endospermës.


1.27 Farat e grurit Nënprodukt i bluarjes së miellit që përbëhet kryesisht nga farat e grurit, të mbështjella ose jo, në të cilat thërrmijat e endospermës dhe lëvoret e jashtme ende mund të jenë ngjitur.

- Proteinë dhe - Yndyrë e papërpunuar/bruto

1.28 Glutenina e grurit Nënprodukte të thara të përpunimit të nishestesë së grurit. Përbëhet kryesisht nga glutenina e fituar gjatë ndarjes së nishestesh.


15

1.29 Ushqimi i kafshëve nga glutenina e grurit

Nënprodukt i përpunimit të nishestesë dhe gluteninës së grurit. Përbëhet nga himet, prej të cilave farat janë larguar pjesërisht ose jo, dhe glutetina të cilës mund t’i shtohet sasi shumë të vogla të komponentëve nga pastrimi i kokrrave si dhe sasi shumë të vogla të mbeturinave të procesit të hidrolizës së nishestesë.

- Proteinë e papërpunuar/bruto- Nisheste/amidon

1.30 Nishesteja e grurit Nisheste teknikisht e pastër i fituar nga gruri. - Nisheste/Amidon 1.31 Nishesteja e para-

xhelatinizuar e grurit

Produkt i përbërë nga nishesteja e grurit e bymuar shumë me trajtim në nxehtësi

- Nisheste/Amidon

1.32 Speltë Kokrrat e speltës Triticum spelta L., Triticum dioccum , Triticum monococcum.

1.33 Tritikalet Kokrrat e hibridit Triticum X Secale.

1.34 Misër Kokrrat e Zea mays L. 1.35 Ermik misri Nënprodukt i përpunimit të miellit ose bollgurit nga

misri. Përmban kryesisht thërrmija të lëvoreve të jashtme dhe copëza të kokrrave nga të cilat më pak endospermë është larguar sesa te himet e misrit.


1.36 Himet e misrit Nënprodukt i përpunimit të miellit nga misri. Përmban kryesisht thërrmija të lëvoreve të jashtme dhe pak fara misri me pak copëza të endospermës.


1.37 Farat e misrit të shtrydhura

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar me shtypjen e farave të thata ose lagëta të misrit në të cilat ende mund të jenë ngjitur pjesët e endospermës dhe cipës.

- Proteinë e papërpunuar - Yndyrë e papërpunuar/bruto

1.38 Fara e misrit e ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar me shtypjen e farave të thata ose lagëta të misrit në të cilat ende mund të jenë ngjitur pjesët e endospermës dhe cipës


1.39 Ushqimi i kafshëve nga glutenina e misrit

Nënprodukt i fabrikimit të lagët të nishestesë së misrit. Përbëhet nga himet dhe glutenina, të cilave mund t’u shtohet misri i thyer i fituar nga pastrimi në sasi jo më të madhe sesa 15% të produktit dhe/ose mbetjeve të lëngjeve të përdorura për prodhimin e alkoolit ose produkteve tjera që rrjedhin nga nishesteja. Produkti gjithashtu mund të përmbaj mbetjet nga ekstrahimi i vajit nga farat e misrit të fituar gjithashtu me proces të lagët.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Nisheste/Amidon - Yndyrë e papërpunuar (nëse është: >4.5 %)

1.40 Glutenina e misrit Nënprodukt i thatë i fabrikimit të nishestesë së misrit. Përmban kryesisht gluteninë të fituar gjatë ndarjes së nishestesë.


1.41 Nishesteja e misrit Nisheste teknikisht e pastër e fituar nga misri. - Nisheste/Amidon 1.42 Nishesteja e para-

xhilatinizuar e misrit

Produkt që përmban nisheste misri të bymuar me trajtim në nxehtësi.

- Nisheste/Amidon

1.43 Pluhuri i maltës Nënprodukt i maltimit, që përmban kryesisht rrënjëza të thara të drithërave të mbira.

- Proteinë e përpunuar/bruto

1.44 Kokrrat e thara të prodhimit të birrës

Nënprodukt i prodhimit të birrës i fituar nga tharja e mbetjeve të drithërave të maltuara ose pamaltuara dhe produkteve tjera të maltit.


1.45 Kokrrat e thara të distiluesit

Nën produkt i distilimit të alkoolit i fituar me tharjen e mbetjeve të ngurta të drithit të fermentuar.

- Proteinë e përpunuar/bruto

1.46 Kokrrat me ngjyrë të mbyllur të distiluesit

Nënprodukt i distilimit të alkoolit i fituar me tharjen e mbetjeve të ngurta të drithit të fermentuar të cilit i shtohet siruph.

- Proteinë e paperpunuar/bruto

16

2. FARËRAT VAJORE, FRUTET VAJORE, PRODUKTET DHE NËNPRODUKTET E TYRE

2.01 Kikirik pjesërisht i

qëruar, shtrydhur Nënprodukt i fabrikimit të vajit, i fituar nga shtypja e kikirikëve pjesërisht të qëruara Arachis hypogaea L. dhe llojeve tjera të Arachis. (përmbajtja maksimale e celulozës së papërpunuar 16% në lëndë të thatë.)

- Proteinë e papërpunuar/bruto- Yndyrë e papërpunuar/bruto- Celulozë e papërpunuar/bruto

2.02 Kikirik, pjesërisht i qëruar, ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimi të vajit, i fituar nga ekstrahimi i kikirikëve pjesërisht të qëruara. (përmbajtja maksimale e fibrit të papërpunuar 16% në lëndë të thatë.)

- Proteinë e përpunuar/bruto - Celulozë e papërpunuar/bruto

2.03 Kikirik i qëruar, shtrydhur me shtypje

Nënprodukt nga përpunimi i vajit, i fituar duke shtypur kikirikët e qëruar.


2.04 Kikirik i qëruar, shtrydhur me ekstrahim

Nënprodukt i fabrikimit të vajit, i fituar duke ekstrahuar kikirikun e qëruar.

- Proteinë e papërpunuar/bruto- Celulozë e papërpunuar/bruto

2.05 Farë kolze Farërat e kolzës Brassica napus L. ssp oleifera, Brassica napus L. Glauca dhe e kolzës Brassica campestris L. ssp oleifera (pastërtia minimale botanike 94%.)

2.06 Farë kolze e shtrydhur

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar duke shtypur farërat e kolzës. (pastërtia minimale botanike 94%.)


2.07 Farë kolze, ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i farërave të kolzës. (pastërtia minimale botanike 94%.)


2.08 Lëvoret e farës së kolzës

Nënprodukt i fituar gjatë qërimit të farërave të kolzës. - Celuloza e papërpunuar/bruto

2.09 Farë kartamusi, pjesërisht e qëruar, ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i farërave pjesërisht të qëruara të kartamusit Carthamus tinctorius L.


2.10 Shtrydhje e thelbit të arrës së kokosit

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar duke shtypur thelbin e tharë (endospermën) dhe lëvozhgën e jashtme (cipës) e farës së palmës së kokosit Cocos nucifera L.


2.11 Thelb arre të kokosit, e ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i thelbit të thatë (endospermës) dhe lëvozhgës së jashtme (cipës) së farës së palmës së kokosit.


2.12 Thelb palme, e shtrydhur

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga shtypja e thelbave të palmës (Elaeis guineensis, Corozo oleifera, Elaeis melanococca auct;) nga e cila janë larguar aq sa është e mundshme lëvozhgat e forta.


17

2.13 Thelb palme, e ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i thelbave të palmës nga të cilat janë larguar aq sa është e mundshme lëvozhgat e forta.


2.14 Sojë e tharë Soja Glycine max. L. i nënshtruar trajtimit përkatës në nxehtësi. (aktiviteti maksimal i ureazës 0.4 mg N/g x min.)

2.15 Soje e esktrahuar, e thekur ( Bërsi soje )

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga soja pas ekstrahimit dhe trajtimit përkatës në nxehtësi. (aktiviteti maksimal i ureazës 0.4 mg N/g x min.)

- Proteinë e papërpunuar/bruto- Celulozë e papërpunuar/bruto( nese është: > 8% )

2.16 Sojë e qëruar, ekstrahuar, thekur ( Bërsi soje )

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga soja e qëruar pas ekstrahimit dhe trajtimit përkatës në nxehtësi. (përmbajtja maksimale e celulozë së papërpunuar 8 % në lëndë të thatë) (aktiviteti maksimal i ureazës 0.4 mg N/g x min.)


2.17 Koncentrat proteine prej soje

Produkt i fituar nga soja e qëruar, që u është ekstrahuar yndyra.

- Proteinë e paperpunuar/bruto

2.18 Vaj bimësh Vaji i marrë nga bimët. - Lagështi, nëse është: > 1 %

2.19 Lëvore të sojës Nënprodukt i fituar gjatë qërimit të sojës. - Celulozë e papërpunuar/bruto

2.20 Farë pambuku Farërat e pambukut Gossypium ssp. nga e cila është larguar celuloza.


2.21 Farë pambuku, pjesërisht e qëruar, ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i farërave të pambukut nga e cilat fibrat dhe një pjesë e lëvoreve janë larguar. (maksimalisht celulozë të papërpunuar 22.5% në lëndë të thatë.)


2.22 Farë pambuku e shtrydhur

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga shtypja e farërave të pambukut nga të cilat është larguar celuloza.

- Proteinë e papërpunuar/bruto- Yndyrë e papërpunuar/bruto - Celulozë e papërpunuar/bruto

2.23 Farë nigeri e shtrydhur

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga shtypja e farërave të bimës niger Guizotia abyssinica. (hiri i patretshëm në HCl: maksimum 3.4%)


2.24 Farë luledielli Farërat e lulediellit Helianthus annuus L.

2.25 Farë luledielli, e ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i farërave të lulediellit.


2.26 Farë luledielli, pjesërisht e qëruar, ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i farërave të lulediellit nga të cilat një pjesë e lëvoreve janë larguar. (maksimalisht celulozë të papërpunuar 27.5% në lëndë të thatë.)

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Celulozë e papërpunuar/bruto

2.27 Farë liri Farërat e lirit Linum usitatissimum L. (pastërtia minimale botanike 93%.)

18

2.28 Farë liri e shtrydhur Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga shtypja e farës së lirit. (pastërtia minimale botanike 93%.)


2.29 Farë liri e ekstrahuar Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i farës së lirit. (pastërtia minimale botanike 93%.)


2.30 Tuli i ullirit Nënprodukt i fabrikimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i ullinjëve Olea europea L. të ndara nga thelbat.


2.31 Farë susami e shtrydhur

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga shtypja e farërave të bimës së susamit Sesamum indicum L. (hiri i patretshëm në HCl: maksimum 5 %)


2.32 Kakao, pjesërisht e qëruar, ekstrahuar

Nënprodukt i përpunimit të vajit, i fituar nga ekstrahimi i kokrrave të thata dhe të pjekura të kakaos Theobroma cacao L. nga e cila janë larguar lëvoret.


2.33 Lëvoret e kakaos Cipat e kokrrave të thata dhe të pjekura të Theobroma cacao L.


3. FARËRAT E LEGUMINOZEVE, PRODUKTET DHE NËNPRODUKTET E TYRE

3.01 Qiqrat Farërat e Cicer arietinum L.

3.02 Miell guari, ekstrahuar

Nënprodukt i fituar pas ekstrahimit të ngjitësit nga farërat e Cyamopsis tetragonoloba (L.)

3.03 Ervila Farërat e Ervum ervilia L.

3.04 Koçkulli Farërat e Lathyrus sativus L. të nënshtruara trajtimit përkatës në nxehtësi.

3.05 Thjerrëzat Farërat e Lens culinaris

3.06 Lupina e ëmbël Farërat e Lupinus spp. nivel të ulët të përmbajtjes së idhët.

3.07 Fasule e thekur Farërat e Phaseolus ose Vigna spp. të nënshtruara trajtimit përkatës të nxehtësisë për të shkatërruar lektinët helmues.

3.08 Bizelet Farërat e Pisum spp.

3.09 Ermik bizele Nënprodukt i fituar gjatë përpunimit të miellit të bizeleve. Përbëhet kryesisht nga thërrmijat e kotiledonit, e më pak të lëvoreve.


3.10 Himet e bizeleve Nënprodukt i fituar gjatë përpunimit të miellit të bizeleve. Përbëhet kryesisht nga lëvoret e larguara gjatë pastrimit të bizeleve.


3.11 Bathët Farërat e Vicia faba L. ssp. faba var. equina dhe var. minuta

3.12 Grashinë monante Farërat e Vicia monanthos

3.13 Grashinat Farërat e Vicia sativa L. var. sativa dhe varieteteve tjera.

4. TUBERËT, RRËNJORET, PRODUKTET DHE NËNPRODUKTET E TYRE

19

4.01 Pulpa e panxhar sheqerit (Bërsia e pangjarë sheqerit)

Nënprodukt i përpunimit të sheqerit, që përmban pjesë të ekstrahuara dhe të thara të panxhar sheqerit Beta vulgaris L. ssp vulgaris var. Altissima. (përmbajtja maksimale e hirit të patretshëm në HCl: 4.5% të lëndës së thatë)

- Përmbajtja e hirit të patretshëm në HCl, nëse është: > 3.5 % e lëndës së thatë - I tërë sheqeri i kalkuluar si sakarozë, nëse është: > 10.5 %

4.02 Melasa e panxhar (sheqerit)

Nënprodukt i përbërë nga mbetjet në formë të shurupit të grumbulluara gjatë përpunimit dhe rafinimit të panxhar sheqerit.

- I tërë sheqeri i kalkuluar si sakarozë. - Lagështia nëse është: > 28 %

4.03 Pulpa e panxhar (sheqerit), melasuar

Nënprodukt i fabrikimit të sheqerit që përmban pulpë të tharë të panxhar sheqerit të cilave u është shtuar melasa. (përmbajtja maksimale e hirit të patretshëm në HCl: 4.5% të lëndës së thatë)

- I tërë sheqeri i kalkuluar si sakarozë. - Përmbajtja e hirit të patretshëm në HCl nëse është > 3.5 % e lëndës së thatë

4.04 Vinasa e pangjarit te sheqer

Nënprodukt i fituar pas fermentimit të melasës së panxharit në prodhimin e alkoolit, tharmit, acidit nitrik dhe substancave tjera organike.

- Proteinë e papërpunuar/bruto- Lagështia nëse është > 35 %

4.05 Sheqer pangjari Sheqeri i ekstrahuar nga panxhar sheqeri. - Sakarozë 4.06 Patate e ëmbël Tuberët e Ipomoea batatas (L.), pa marrë parasysh

paraqitjen e tyre. - Nisheste/Amidon

4.07 Manioku Rrënjët e Manhiot esculenta, pa marrë parasysh paraqitjen e tyre. (përmbajtja maksimale e hirit të patretshëm në HCl: 4.5% të lëndës së thatë)

- Nisheste/Amidon

4.08 Nisheste e maniokut e fryrë

Nisheste e fituar nga rrënjët e maniokut, të zgjeruara me trajtim përkatës në nxehtësi.

- Nisheste/Amidon

4.09 Pulpë patatesh Nënprodukt i ekstrahimit të nishestes së patates Solanum tuberosum L.

4.10 Nisheste patatesh Nisheste teknikisht e pastër e patateve. - Nisheste/Amidon 4.11 Proteinë patatesh Nënprodukt i tharë i përpunimit të nishestesë i përbërë

kryesisht nga substancat proteinë i fituar pas ndarjes së nishestesë.


4.12 Luspa patatesh Produkt i fituar nga tharja në rrotullim i patateve të lara, qëruara ose paqëruara.

- Nisheste/Amidon - Celulozë e papërpunuar/bruto

4.13 Lëng patatesh e kondensuar

Nënprodukt i perpunimit të nishestesë së patates nga e cila pjesërisht janë larguar proteinat dhe uji.

- Proteinë e papërpunuar/bruto- Hiri i papërpunuar /bruto

4.14 Nisheste patatesh para xhelatinizuar

Produkt i përbërë nga nishesteja e patates që i është rritur tretshmëria me trajtim në nxehtësi.

- Nisheste/Amidon

5. FARËRAT DHE FRUTET TJERA, PRODUKTET DHE NËNPRODUKTET E TYRE

5.01 Bishtajë

çiçibanoze Produkt i fituar me shtypjen e fryteve të thata të trungut të çiçibunit Ceratonia seliqua L., nga e cila janë larguar fasulet çiçibune.

- Celulozë e përpunuar/bruto

5.02 Bersi citrusi Nënprodukt i fituar nga shtypja e frutave Nitrus Citrus spp. gjatë prodhimit të lëngut citrus.


5.03 Bersi frutash Nënprodukt i fituar me shtypjen e frutave bërthamore ose me bërsi gjatë prodhimit të lëngut të frutave.


5.04 Bersi domatesh Nënprodukt i fituar nga shtypja e domateve Solanum lycopersicum . gjatë prodhimit të lëngut të domates.


20

5.06 Farë rrushi, e ekstrahuar

Nënprodukt i fituar gjatë ekstrahimit të vajit nga farërat e rrushit.

- Celulozë e përpunuar/bruto, (nëse është: > 45 %)

5.05 Bersi rrushi Bersi rrushi i tharë shpejt pas ekstrahimit të alkoolit nga të cilat janë nxjerrë kërcejtë dhe bërthamat.

- Celulozë e papërpunuar/bruto (nëse është > 25 %)

5.07 Farë rrushi Farë e nxjerrur nga bersia e rrushit nga e cilat nuk është larguar vaji.

- Yndyrë e papërpunuar/bruto - Celulozë e papërpunuar/bruto(nëse është > 45 %)

6. FORAXHERET DHE USHQIMET E THATA 6.01 Miell jonxhe Produkt i fituar me tharjen dhe bluarjen e jonxhës së re

Medicago sativa L. dhe Medicago var. Martyn. Mund të përmbaj gjer 20 % tërfil të ri ose foraxhere tjera të thara dhe bluara në të njëjtën kohë si jonxha.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Celulozë e papërpunuar/bruto - Hiri i patretshëm në HCl, nëse është> 3.5% e lëndës së thatë

6.02 Bërsi e jonxhës Tharja e nënproduktit të fituar nga shtypja e lëngut nga jonxha.

- Proteinë papërpunuar/bruto

6.03 Koncentrat jonxhe me proteinë

Produkt i fituar me tharjen artificiale të pjesëve të lëngut të jonxhës nga e cila janë nxjerrë proteinat me centrifugim dhe trajtim në nxehtësi.

- Karotinë - Proteinë e papërpunuar/bruto

6.04 Miell tërfili Produkt i fituar me tharjen dhe bluarjen e tërfilit të ri Trifolium spp. Mund të përmbaj gjer në 20 % tërfil të ri ose foraxhere tjera të thara dhe bluara në kohë të njëjtë si tërfili.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Celulozë e papërpunuar/bruto - Hiri i patretshëm në HCl, nëse është> 3.5% e lëndës se thatë

6.05 Miell bari Produkt i fituar me tharjen dhe bluarjen e bimëve të reja foraxhere.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Celulozë e papërpunuar/bruto - Hiri i patretshëm në HCl, nëse është > 3.5% e lëndës se thatë

6.06 Kashta e drithërave

Kashta e drithërave.

6.07 Kashta e drithërave, e trajtuar

Produkt i fituar me trajtim përkatës të kashtës së drithërave.

Natrium, nëse është trajtuar me NaOH

7. BIMËT TJERA, PRODUKTET DHE NËNPRODUKTET E TYRE

7.01 Molaset e

kallamit (të sheqerit)

Nënprodukt që përmban mbetje në formë të lëngut të trashë gjatë përpunimit të rafinimit të sheqerit nga kallami i sheqerit Saccharum officinarum L.

- Sheqeri i tërë i llogaritur si sakarozë - Lagështia nëse është > 30 %

21

7.02 Vinasa e kallamit (të sheqerit)

Nënprodukt i fituar pas fermentimit të molaseve të kallamit në prodhimin e alkooleve, tharmit, acidit nitrik ose substancave tjera organike.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Lagështia nëse është > 35 %

7.03 Sheqer i kallamit Sheqeri i nxjerrë nga kallami i sheqerit. - Sakarozë

7.04 Mielli i barit detar Produkt i fituar nga tharja dhe shtypja e barit të detit, në veçanti barit ngjyrë kafe të detit. Ky produkt mund të lahet për të zvogëluar përmbajtjen e jodit.

- Hiri i papërpunuar/bruto

8. PRODUKTET E QUMSHTIT

8.01 Qumësht i

skremuar pluhur Produkt i fituar me tharje te qumështit nga i cili është ndarë pjesa më e madhe e yndyrës.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Lagështia, nëse është > 5 %

8.02 Dhallë pluhur

Produkt i fituar me tharjen e lëngut që mbetet pas tundjes së gjalpës.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Yndyrë e papërpunuar/bruto - Laktozë - Lagështia nëse është > 6 %

8.03 Hirrë pluhur Produkt i fituar me tharjen e lëngut i cili mbetet pas bërjes së djathit dhe kazeinës ose proceseve të ngjashme.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Laktozë - Lagështia nëse është > 8 % -Hiri i papërpunuar/bruto

8.04 Hirrë pluhur, me pak sheqer

Produkt i fituar me tharjen e hirrës nga e cila laktozë është larguar pjesërisht.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Laktozë - Lagështia nëse është > 8 % -Hiri i papërpunuar/bruto

8.05 Proteinë pluhur e hirrës

Produkt i fituar me tharjen e përbërjeve të proteinave të extraktuara nga hirra ose qumështi me trajtim kimik ose fizik.


8.06 Kazeinë pluhur Produkt i fituar nga qumështi i skremuar ose dhallë me tharjen e kazeinës precipituar me anë të acidit ose mullëzës.


8.07 Laktozë pluhur Sheqeri i ndarë nga qumështi ose hirra me anë të pastrimit dhe tharjes.

- Laktozë - Lagështia nëse është > 5 %

9. PRODUKTET E KAFSHËVE

9.01 Miell mishi Produkt i fituar me zirje, tharje dhe bluarje të tërë ose

pjesëve të kafshëve të sapotherrura gjak-nxehta nga të cilat yndyra mund të jetë ekstrahuar pjesërisht ose larguar fizikisht. Produkti duhet substancialisht të jetë pa thundra, brirë, qime të forta, lesh dhe pendla si dhe përmbajtje të aparatit tretës (përmbajtja minimale të proteinës së papërpunuar 50% në lëndë të thatë). (përmbajtja maksimale totale e fosforit: 8 %)

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Yndyrë e papërpunuar/bruto -Hiri i papërpunuar/bruto - Lagështia, nëse është > 8 %

22

9.02 Miell i mishit dhe eshtrave

Produkt i fituar me nxehje, tharje dhe bluarje të tërë ose pjesëve të kafshëve gjak-nxehta tokësore nga të cilat yndyra mund të jetë ekstrahuar pjesërisht ose larguar fizikisht. Produkti duhet substancialisht të jetë pa thundra, brirë, qime të forta, lesh dhe pendla si dhe përmbajtje te aparatit tretës.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Yndyrë e papërpunuar/bruto -Hiri i papërpunuar/brut -Lagështia, nëse është > 8 %

9.03 Miell i eshtrave Produkt i fituar me zirjen, tharjen dhe grirjen e imtë të eshtrave të kafshëve gjak-nxehta tokësore nga të cilat pjesa më e madhe e yndyrës është nxjerrë ose larguar fizikisht. Produkti duhet substancialisht të jetë pa thundra, brirë, qime të forta, lesh dhe pendla si dhe përmbajtje te aparatit tretës.

- Proteinë e papërpunuar/bruto -Hiri i papërpunuar/bruto - Lagështia, nëse është > 8 %

9.04 Mbetje yndyrore Produkt mbetës nga përpunimi i sallos, dhjamit dhe yndyra tjera me origjinë shtazore të ekstrahuara ose nxjerra fizikisht.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Yndyrë e papërpunuar - Lagështia, nëse është > 8 %

9.05 Miell shpezësh Produkt i fituar me zierjen, tharjen dhe bluarjen e nënprodukteve nga shpezët e therura. Produkti duhet të jetë pa pendla.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Yndyrë e papërpunuar/bruto -Hiri i papërpunuar/bruto - Hiri i patretshëm në HCl > 3.3 % - Lagështia nëse është > 8 %

9.06 Miell i pendlave, i hidrolizuar

Produkt i fituar me hidrolizimin, tharjen dhe bluarjen e pendlave të shpezëve.

- Proteinë e papërpunuar/bruto - Hiri i patretshëm në HCl > 3.3 % - Lagështia nëse është > 8 %

9.07 Miell gjaku Produkt i fituar me tharjen e gjakut të kafshëve të therura gjak-nxehta. Produkti duhet të jetë pa lëndë të huaja.


9.08 Yndyra e kafshëve

Produkt i përbërë nga yndyra e kafshëve tokësore gjak-nxehta.

- Lagështia, nëse është > 1 %

10. PESHQIT, KAFSHËT TJERA DETARE, PRODUKTET DHE NËNPRODUKTET E TYRE

10.01 Mielli i peshkut Produkt i fituar me përpunimin e tërë ose pjesëve të

peshkut nga të cilat një pjesë e vajit është larguar dhe të cilave mund të ju jenë ri-shtuar tretësit e peshkut. (hiri i patretshëm në HCl: max. 2.2 %)

- Proteinë e papër./bruto - Yndyrë e papër./bruto - Hiri i papër./bruto-nëse është > 20 %) - Lagështia -nëse është > 8 %

10.02 Tretësit e peshkut, kondensuar

Produkt i stabilizuar i përbërë nga lëngu i fituar gjatë përpunimit të miellit të peshkut nga të cilat është larguar pjesa më e madhe e vajit të peshkut dhe një pjesë e ujit.

- Proteinë e papër./bruto - Yndyrë e papër./bruto - Lagështia -nëse është > 5 %

10.03 Vaj peshku Vaji i fituar nga peshku. - Lagështia-nëse është > 1 %

10.04 Vaj peshku, rafinuar, thekur

Vaji i fituar nga peshku i cili është rafinuar dhe nënshtruar hidrogjenizimit.

- Lagështia-nëse është > 1 %

11. MINERALET

23

11.01 Karbonat kalciumi Produkt i fituar me bluarjen e burimeve të karbonat kalciumit si guri gëlqeror, guacat e detit, midhjet, ose me nxjerrje nga tretjet e acidit.

-Kalcium -Hiri i patretshëm në HCl, nëse është > 5 %

11.02 Karbonat kalciumi dhe magnezi

Përzierje natyrore e karbonat kalciumit dhe karbonat magnezit.

- Kalcium - Magnez

11.03 Algat gëlqerore të detit

Produkt me origjinë natyrore e fituar nga algat gëlqerore, të bluara ose kokërrzuara.

- Kalcium - Hiri i patretshëm në HCl, nëse është > 5 %

11.04 Oksid magnezi Oksid magnezi teknikisht i pastër (MgO). - Magnez

11.05 Sulfat magnezi Sulfat natyror magnezi (MgSO4 ·7H20).

- Magnez - Sulfur

11.06 Dikalcium fosfati Fostat monohidrogjen kalciumi i nxjerrë nga eshtrat ose burimet inorganike (CaHPO4·xH20).

- Kalcium - Fosfori i tërë

11.07 Mono - dikalcium fosfati

Produkt i fituar kimikisht dhe i përbërë nga pjesët e barabarta të dikalcium fosfatit dhe mono-kalcium fosfatit. (CaHPO4 - Ca(H2PO4)2 . H2O)

- Fosfori i tërë - Kalcium

11.08 Fosfat guror i defuorizuar

Produkt i fituar me bluarjen e fosfateve natyrore të pastruara dhe deflorizuara.


11.09 Miell i dexhelatinizuar i eshtrave

Eshtrat e dexhelatinizuara, sterilizuara dhe bluara nga të cilat është larguar yndyra.


11.10 Monokalcium fosfati

kalcium teknikisht i pastër (dihidrogjenfosfat) (Ca(H2PO4)2·xH20).


11.11 Fosfat kalciumi – magnezi

fosfat kalcium – magnezi teknikisht i pastër. - Kalcium - Magnez- - Fosfori i tërë

11.12 Fosfat mono-amoni fostat mono-amoni teknikisht i pastër (NH4H2PO4). - Azoti i tërë - Fosfori i tërë

11.13 Klorid natriumi klorid natriumi teknikisht i pastër ose produkt i fituar me bluarjen e burimeve natyrore të klorid natriumit, si kripa e gurit dhe detit.

- Natrium

11.14 Propionat magnezi propionat magnezi teknikisht i pastër. - Magnezi

11.15 Fosfat magnezi Produkt i përbërë nga fosfat magnezi (dibazik) i pastër (MgHPO4 .xH2O)

- Fosfori i tërë - Magnezi

11.16 Fosfat natriumi - kalciumi-magnezi

Produkt i përbërë nga fosfati i natriumit-kalciumit-magnezit.

- Fosfori i tërë - Magnezi - Kalciumi - Natriumi

11.17 Fosfat mono-natriumi

Fosfat mono-natrium teknikisht i pastër (NaH2PO . H2O)

- Fosfori i tërë - Natriumi

11.18 Bikarbonat natriumi Bikarbonat natriumi teknikisht i pastër (NaHCO3) - Natriumi

12. TË NDRYSHME

12.01 Produkte dhe

nënprokte furre dhe brumi

Produkt ose nënprodukt i fituar nga përpunimimi i bukës, përfshirë prodhimet e furrës, biskotave ose makaronave.

- Nisheste/Amidon - Sheqeri i tërë i llogaritur si sakarozë

12.02 Produktet dhe nënproduktet e ëmbëlsirave

Produkt ose nënprodukt i fituar nga përpunimimi i ëmbëlsirave përfshirë çokolatën.

- Nisheste/Amidon - Sheqeri i tërë i llogaritur si sakarozë

12.03 Produktet dhe nënproduktet e tortës dhe akullores

Produkt ose nënprodukt i fituar nga përpunimi i pastave, tortave ose akulloreve.

- Nisheste/Amidon - Sheqeri i tërë i shprehur si sakarozë - Yndyrë e papër./bruto

24

12.03 Acidet yndyrore Nënprodukt i fituar gjatë deacidifikimit, me anë të sodës kaustike ose me distilimin e vajrave dhe yndyrërave me prejardhje të pacaktuar nga bimet ose kafshët.

- Yndyrë e papër./bruto - Lagështi, nëse është > 1 %

12.04 Kripërat dhe acidet yndyrore1

Produkt i fituar nga sapunizimet të acideve yndyrore me kalcium, natrium ose hidroksid kaliumi.

- Yndyrë e papër./bruto - Ca - Na, K, sipas nevojës

Aneksi 5

Dispozitat mbi emrin dhe deklarimin e përbërësve të caktuar që nuk janë dhënë në listën e lëndëve të para

Për lëndët e para të vëna në qarkullim të cilat nuk janë në listën e Aneksit 4 është i detyrueshëm deklarimi i përbërësve analitik (lënde ushqyese) të treguar në kolonën 2 të tabelës së mëposhtme në pajtim me nenin 6. 1.(7) të këtij Udhëzimi Administrativ. Lëndët ushqyese të cilat nuk janë në listën e Aneksit 4 duhet të emërtohen në pajtim me kriteret e përmendura të këtij Aneksi. Lëndët e para të përbëra nga: Deklarimi i detyrueshëm i: 1 2 1. Drithërat 2. Produktet dhe nënproduktet e drithërave - Nisheste, nëse është > 20%

- Proteinë e papërpunuar, nëse është > 10% - Yndyrë e papërpunuar, nëse është > 5% - Celulozë e papërpunuar

3. Farërat vajore dhe frutat vajore 4. Produktet dhe nënproduktet e farërave vajore, frutave

vajore

- Proteinë papërpunuar, nëse është > 10 % - Yndyrë e papërpunuar, nëse është > 5% - Celulozë e papërpunuar

5. Farërat e leguminozeve 6. Produktet dhe nënproduktet e farërave të

leguminozeve - Proteinë papërpunuar, nëse është > 10 % - Celulozë e papërpunuar

7. Tuberët, rrënjët

25

8. Produktet dhe nënproduktet e tuberëve dhe rrënjëve - Nisheste - Celulozë e papërpunuar - Hiri i patretshëm në HCl, nëse > 3.5 %

9. Produktet dhe nënproduktet tjera të industrisë përpunuese të panxhar sheqerit

- Celulozë e papërpunuar - Sheqer total i kalkuluar si sakarozë - Hiri i patretshëm në HCl, nëse > 3.5 %

10. Farërat dhe frutat tjera, produktet dhe nënproduktet e tyre

- Proteinë papërpunuar - Celulozë e papërpunuar - Yndyrë e papërpunuar, nëse është > 10 %

11. Foraxheret dhe ushqimet e thata - Proteinë e papërpunuar, nëse është > 10 % - Celulozë e papërpunuar

12. Bimët tjera, produktet dhe nënproduktet e tyre - Proteinë e papërpunuar, nëse është > 10 % - Celulozë e papërpunuar

13. Produktet dhe nënproduktet e industrisë përpunuese të kallam sheqerit

- Celulozë e papërpunuar, nëse është > 15 %- Sheqeri i tërë i llogaritur si sakarozë

14. Produktet dhe nënproduktet e qumështit - Proteinë e papërpunuar - Lagështi nëse është > 5 % - Laktozë nëse është > 10 %

Produktet nga kafshët tokësore - Proteinë e papërpunuar, nëse është > 10 % - Yndyrë. e papërpunuar, nëse është > 5 % - lagështia, nëse është> 8 %

16. Peshqit, kafshët tjera detare, produktet dhe nënproduktet e tyre

- Proteinë e papërpunuar, nëse është > 10 % - Yndyrë. e papërpunuar, nëse është > 5 % - Lagështia, nëse është > 8 %

17.

Mineralet - Mineralet relevante

18. Të ndryshme - Proteinë e papërpunuar, nëse është > 10 % - Celulozë e papërpunuar - Yndyrë. e papërpunuar, nëse është > 5 % - Nisheste, nëse është > 30 % - Sheqeri i tërë i llogaritur si sakarozë, nëse është >10 %

nr. 02 / 2006 lëndët e para të ushqimeve të përbëra për kafshë

Documents