İnŞaat boyacisi (sevİye 3) yeterlİlİk kodu:...

İNŞAAT BOYACISI

(SEVİYE 3) YETERLİLİK KODU: 11UY0023-3

HAZIRLAYAN PROF.DR.H.YILMAZ ARUNTAŞ

GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ ............................................................................................................. 1 2. KİŞİSEL GÜVENLİK VE ÇEVRE KAZA RİSKLERİ ........................................ 1

2.1 İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemler .................................................... 1 2.2 Şantiyedeki risk unsurları ve gerekli ikazlar ............................................... 2 2.3 Şantiyede uyulması ve yapması gereken kurallar ..................................... 3

3. GENEL MESLEKİ BİLGİLER ......................................................................... 4 4. BOYACILIK MALZEMELERİ VE ARAÇLARI ................................................. 6

4.1 Boya malzemeleri ...................................................................................... 6 4.1.1 Boya ................................................................................................ 6 4.1.2 Boyaların genel özellikleri ................................................................ 6 4.1.3 Boyadan beklenen özellikler ............................................................ 7 4.1.4 Boya ile ilgili bazı teknik terimler ...................................................... 7 4.1.5 Boya Çeşitleri .................................................................................. 8 4.1.6 Boya incelticileri ............................................................................. 12 4.1.7 Macunlar ........................................................................................ 12

4.2 Boyacılık işlerinde kullanılan araçlar ....................................................... 14 4.2.1 Fırçalar .......................................................................................... 14 4.2.2 Rulolar ........................................................................................... 15 4.2.3 Boya püskürtme makineleri ........................................................... 17 4.2.4 Spatula ve sistre ............................................................................ 17 4.2.5 Boya karıştırıcıları veya karıştırma uçları ...................................... 18 4.2.6 Boya süzgeci veya ızgarası ........................................................... 18 4.2.7 Boya tavası .................................................................................... 18 4.2.8 Fırça sapı ...................................................................................... 19 4.2.9 Fırça robotu ................................................................................... 19 4.2.10 Zımpara kâğıdı .............................................................................. 19 4.2.11 Temizlik Fırçası ............................................................................. 19 4.2.12 Maskeleme Bandı .......................................................................... 20 4.2.13 Boyacılıkta kullanılan iş güvenliği donanımları .............................. 20

5. BOYANIN DUVAR VE TAVAN YÜZEYLERİNE UYGULANMASI ................ 21 5.1 Boya uygulamalarında dikkat edilecek hususlar ...................................... 21

5.1.1 Fırça kullanımında ......................................................................... 21 5.1.2 Rulo kullanımında .......................................................................... 21 5.1.3 Spatula kullanımında ..................................................................... 23 5.1.4 Püskürtme tabancası kullanımında ............................................... 24 5.1.5 Boya/vernik uygulamasına ilişkin genel uyarılar ............................ 24

5.2 Uygun boya seçimi .................................................................................. 26 5.3 Boya/vernik çalışmalarında uyulması gereken sağlık kuralları ................ 27

5.3.1 Boya ambalajı üzerinde bulunan uyarıcı işaretler .......................... 27 5.4 Boyanın yüzeye uygulanmasında temel esaslar ..................................... 28 5.5 Boyalar ve uygulama ile ilgili çeşitli sorular ............................................. 29 5.6 Boyada renk seçimi ................................................................................. 30

5.6.1 Sıcak renkler ................................................................................. 31 5.6.2 Soğuk renkler ................................................................................ 31 5.6.3 Uyumlu renkler .............................................................................. 31 5.6.4 Zıt (kontrast) renkler ...................................................................... 32

5.7 Yüzey dokusunun seçimi ......................................................................... 32 5.8 Astarların görevleri .................................................................................. 33

5.8.1 İlk astarlar ve kullanıldıkları yüzeyler ............................................. 33 5.9 Kâgir Yüzeyler Üzerine Boya Uygulamaları ............................................ 33

5.9.1 Astarın yüzeye fırça kullanılarak uygulanması .............................. 33 5.9.2 Yüzeye macun çekilmesi ............................................................... 36 5.9.3 Su bazlı boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması ................ 37 5.9.4 Sentetik boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması ................ 38 5.9.5 Selülozik boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması ............... 40

5.10 Ahşap Yüzeyler Üzerine Vernik Uygulaması ........................................ 41 5.10.1 Verniği kullanıma hazırlama .......................................................... 41 5.10.2 Ahşap koruyucunun yüzeye uygulanması ..................................... 42 5.10.3 Ahşap yüzeyin zımparalanması ..................................................... 42 5.10.4 Ahşap yüzey üzerine dolgu verniği uygulaması ............................. 43

5.11 Metal yüzeyler üzerine boya uygulaması ............................................. 44 5.11.1 Sentetik/selülozik boyanın yüzeye uygulanması ........................... 45

Prof. Dr. H. Yılmaz ARUNTAŞ İNTES İnşaat Boyacılığı Ders Notları

1. GİRİŞ

Mesleğin tanımı: İş sağlığı ve güvenliği ile çevresel önlemleri alarak, kalite sistemleri

çerçevesinde, mesleği ile ilgili iş organizasyonu yapan, boya öncesi hazırlık

işlemlerini gerçekleştiren, yapının bütün elemanlarına ve yüzeylerine boya işlemini

uygulayan, ahşap yüzeylere vernik yapan, boya ve vernik sonrası işlemleri

gerçekleştiren, mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürüten nitelikli kişiye inşaat

boyacısı denir.

2. KİŞİSEL GÜVENLİK VE ÇEVRE KAZA RİSKLERİ

2.1 İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemler

Kişisel Koruyucu Donanım (KKD): Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık

ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından

giyilen, takılan veya tutulan tüm alet, araç, gereç ve cihazlara KKD adı verilir.

İlk yardım çağırma 112: Bir yaralanma veya sağlık sorunu esnasında, sağlık

ekibinden yardım istemek için bilinmesi gereken telefon numarasıdır. Telefon

numarasını bilmek yardımın zamanında gelmesi için çalışma alanının tam adresini

de bilmek gerekir.

İş eldiveni: Çalışanlar iş yaparken eldiven giymek zorundadır. Eldiven elin

korunması için çalışanın ellerine ve yapacakları işe uygun seçilmiş olmalıdır.

Baret: Başa bir cismin düşmesi, çarpması veya başın bir yere vurulması yahut

başın gerilimli bir iletkene değmesi olasılığına karşı kullanılır. Genellikle, inşaat iş

kollarında kullanılmaktadır. Yönetim faaliyetleri dışındaki çalışan ve buraları ziyaret

eden herkes, baret giymek zorundadır. Genellikle, barette renk standardı şöyledir;

Beyaz renkli: Üst düzey yönetici ve ziyaretçiler, Mavi renkli: Mühendisler ve

teknik elemanlar, Turuncu renkli: Formenler ve ustabaşları, Sarı renkli: İşçiler,

Kırmızı renkli: iş güvenliği, sivil savunma ve yangınla mücadele elemanlar, Yeşil

renkli: Sağlık personeli içindir.

İş ayakkabısı: Çalışanların ağır malzemenin kaldırılıp taşınması esnasında

düşürme ve çivi batma riskine karşı emniyet ayakkabısı kullanılmalıdır.

Reflektik yelek: İnşaat işlerinde çalışanların fark edilmesine yarayan renkleri,

gündüz görüşü kolaylaştırmak için, turuncu veya kırmızı fosfor file örgü kumaştan


yapılır. Önünde ve arkasında geceleri ışık yansıtan şeritler bulunur, kolsuz

yapıldığı için iş elbisesi üzerine giyilir. Kafadan geçirilerek giyilen tipleri olabileceği

gibi önden açılıp kapatılabilen yelek biçiminde giyilebilen tipleri bulunmaktadır.

Yağmurluk: Çalışanı yağmurdan ve ıslak ortamın zararlarından korumada

kullanılır. Yağmurluk, kaynak dikişli ve dayanıklı fermuarlıdır. Boyu diz kapağının

hemen altındadır.

Emniyet kemeri: Çalışanların yüksek yerde çalışmalarında, düşmeye karşı

emniyetli, çalışmaya uygun, bel desteksiz paraşüt tipi emniyet kemeri kullanmaları

muhtemel düşmelerde hasar almadan kurtulmasını sağlar.

İş iskelesi: İşin durumuna göre düşmeye karşı tutmayı ve dayanmayı sağlayan en

az 60 cm gezinme yeri ve basma yerinden en az 90 cm korkuluğa sahip iskeledir.

İlk yardım dolabının yerini bilmesi gerekir. Dolapta; Büyük sargı bezi (10 cm x

3-5 m), hidrofil gaz steril (10x10 cm üçgen sargı 50’lik kutu), antiseptik solüsyon

(50 ml), flaster (2 cm x 5 m), çengelli iğne, küçük makas (paslanmaz çelik),

esmark bandajı, turnike (En az 50 cm örgülü tekstil malzemeden), yara bandı, tıbbı

eldiven ve el feneri bulunmalıdır.

2.2 Şantiyedeki risk unsurları ve gerekli ikazlar

a) Güvenlik ve sağlık işaretleri: Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden

levha, renk, sesli ve/veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim ya da el–kol işareti yoluyla iş

sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat

veren işaretleridir,

b) Yasak işareti: Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak bir

davranışı yasaklayan işareti, daire biçiminde, beyaz zemin üzerine siyah

piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiden oluşur.

Sigara İçilmez Açık alev kullanmak Yaya giremez Yetkisiz kimse giremez yasaktır


c) Uyarı işareti: Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işarettir. Üçgen şeklinde sarı zemin üzerine siyah

piktogram, siyah çerçevelidir.

İş makinesi Elektrik tehlikesi Tehlike

d) Emredici işaret: Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işarettir, daire

biçiminde, mavi zemin üzerine beyaz piktogramlıdır.

Gözlük kullan Baret giy Eldiven giy İş ayakkabısı giy Emniyet kemeri kullan

e) Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri: Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile

ilgili bilgi veren işaretlerdir.

2.3 Şantiyede uyulması ve yapması gereken kurallar

a) Çalışacağı alanın gereken güvenlik donanım kontrolünü iş sağlığı ve

güvenliği uzmanının direktiflerine uygun olarak yapar,

b) Çalışma alanında ilgisiz kişilerin bulunmasını engeller,

c) Çalıştığı veya kullandığı makinede gerekli güvenlik tedbirleri mevcut mu ve

görevini yapabiliyor mu kontrol eder veya gerekli bilgiyi alır,

d) Kullandığı alet ve ekipmanların kaza riski olanlarda ikaz edici levhalara

dikkat eder,

e) Ayakla kontrol edilen elektrikli makinelerin şartelleri düşen cisimlere veya

çalışandan kaynaklanan hatalı hareketlere karşı koruma önlemi alınmış olmalıdır,

f) Çalışma alanının temizlik ve düzenini sağlar,

g) İşin gerektirdiği çalışma alanını belirler,

h) Yapılacak işle ilgili ekibini oluşturur ve iş dağılımını yapar,

i) Çalışma alanında bulunan atıkların uzaklaştırılmasını sağlar.


3. GENEL MESLEKİ BİLGİLER

İnsanların her türlü ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla yerüstü ve yeraltında

inşa edilen tesislere yapı adı verilir. Yapılara örnek olarak binalar, köprüler,

otoyollar, enerji santralleri, baraj, sulama kanalı gibi sulama tesisleri, stadyum,

spor salonları vb. verilebilir.

İnsanların sahip olduğu eşya ve değerlerini soğuk, sıcak, fırtına gibi dış

etkilerden korumak ve yaşama, eğitim, sağlık gibi değişik ihtiyaçlarını karşılamak

amacıyla inşa ettikleri yapılara ise bina denir.

Binalar, kullanım maksadına göre aşağıdaki gibi sınıflara ayrılabilir:

1. Konut binaları (ev, villa, apartman gibi)

2. Eğitim binaları (anaokulu, İlköğretim, üniversite gibi)

3. Sağlık binaları (hastane, sağlık ocağı, poliklinik, dispanser gibi)

4. Ticaret binaları (Büro, dükkân, mağaza, iş hanı gibi)

5. Sanayi binaları (atölye, fabrika gibi )

6. Konaklama binaları (Otel, motel gibi)

7. Barınma binaları (Öğrenci yurtları, yaşlılar evi, yetiştirme yurdu gibi)

8. Sosyal binalar (Sinema, tiyatro gibi)

9. Kültür binaları (Müze, kütüphane, tarihi yapılar gibi)

10. Kamu binaları (Bakanlıklar, Belediyeler gibi)

11. Spor binaları (Kapalı spor salonu, spor binaları gibi)

12. Ulaştırma binaları (Terminaller (gar, otogar), İşletme binaları gibi)

13. Dini binalar (Cami, mescit, kilise, havra gibi)

14. Emniyet binaları (Polis, TSK ait binalar, itfaiye gibi)

15. Barınak binaları (Çiftlik, ahır, ağıl, kümes gibi)

Binaların inşasında kullanılan taşıyıcı sistemler

1. Yığma sistemler

2. İskelet sistemler

3. Prefabrik veya ön yapım sistemler

4. Karma veya kompozit sistemler

Binalar mülkiyetlerine göre

1. Resmi binalar

2. Özel binalar


3. Vakıf binalar

Binalar yapıldıkları malzemeye göre

1. Kargir binalar

2. Ahşap binalar

3. Çelik binalar

4. Betonarme binalar

5. Kompozit binalar

Binalar üretildikleri yere göre

1. Yerinde yapım binalar

2. Prefabrik veya ön yapım binalar olarak incelenebilir.

Genellikle binalar inşa edildiği ülkenin geleneksel mimarisinin özelliklerini

taşımaktadır. Bu nedenle insanlar herhangi bir binaya baktıklarında o binanın

hangi bölgeye ait olduğu konusunda bir tahminde bulunabilmektedir. Öte yandan

binaların uzun yıllar hizmet verebilmesi (servis ömrü) bina yapımında kullanılan

malzemeler, kaplamalar, işçilik vb. gibi birçok faktöre bağlıdır. Bu nedenle

binaların iç ve özellikle dış yüzeylerinin en güzel ve kaliteli bir şekilde kaplanması

ve boyanması çok önem arz etmektedir.


4. BOYACILIK MALZEMELERİ VE ARAÇLARI

4.1 Boya malzemeleri

4.1.1 Boya

Duvar (düşey), tavan (yatay), kubbe veya tonoz (eğri) ve merdiven (eğik) gibi

yapı elemanlarının yüzeylerine uygulandığında, koruyucu bir tabaka meydana

getiren ve estetik (dekoratif) bir görüntü sağlayan kimyasal malzemelere boya

denir.

Boya; binaların ince sıvalı veya alçı sıvalı duvar ve tavan yüzeylerini

güzelleştirmek amacıyla farklı renklerde sıvı olarak üretilen ve boyanacak

yüzeylere fırça, rulo ve boya makineleri ile sürülen/püskürtülen bir kaplama olarak

da tanımlanabilir.

Boyanın yapısında dört esas malzeme veya eleman bulunur. Bunlar;

1. Bağlayıcı veya yapıştırıcı maddeler

2. Örtücü ve renk verici maddeler (pigment ve dolgu maddeleri)

3. Çözücü veya inceltici maddeler (tiner, solvent, su gibi)

4. Kurutucu ve yardımcı kimyasal maddelerdir.

4.1.2 Boyaların genel özellikleri

Yapıların/binaların yüzeyleri iç ve dış cephelerinin görünüşünü güzelleştirmek,

estetik bir görünüm sağlamak ve korumak maksadıyla boya ile kaplanır. Boyaların

uygulanacağı yüzeylere göre çeşidi, özelliği, kullanım şekli değişiklik

göstermektedir. Başka bir ifade ile her yüzeyde aynı tip boyayı kullanmak ya da

uygulamak mümkün değildir. Örneğin duvar yüzeylerinde kullanılmak üzere

üretilen plastik boya ile sandalye ve kapı boyanamaz. Buna karşılık mobilya

üretiminde kullanmak amacıyla üretilmiş boya ile de kâgir duvar yüzeylerinin


boyanması düşünülemez. Üretilen her bir boyanın formülü, uygulanacağı yüzey ve

kullanım özellikleri dikkate alınarak belirlenir. Buna göre üretilen boya tekniğine

uygun olarak doğru ve uygun şekilde uygulanırsa istenilen en iyi sonuç elde edilir

ve uzun süre özelliğini muhafaza eder. Boya yüzeye uygulanıp kuruduktan sonra

ışık geçirmeyen bir film tabakası haline dönüşür.

Tablo 1. Boyaların genel özellikleri

Uygulama öncesi özellikler

Uygulama özellikleri

Uygulama sonrası özellikler

Görünüş,

Kesilme ve pıhtılaşma,

Çökme,

Depolanabilme,

Parlama noktası

Kuruma süresi

Kaplama gücü

Fırça ile uygulama özelliği

Püskürtme makinesi ile uygulama özelliği

Renk

Parlaklık

Örtme gücü

Yapışma

Esneklik

Suya dayanıklılık

4.1.3 Boyadan beklenen özellikler

Boyaları kullanan kişilerin, boyayı yüzeye uygulayan ustaların ve tüketicilerin

boyadan beklentilerinin neler olduğunun bilinmesi çok önemlidir. Boyadan

beklenen özellikler şöyle sıralanabilir:

1. Örtücülük

2. Beyazlık

3. Su kaldırma gücü (boya kıvamını su ile ayarlamak)

4. Rahat uygulama

5. Ekonomi

6. Renklilik

7. Sarfiyat

4.1.4 Boya ile ilgili bazı teknik terimler

Kaplama malzemesi: Sıvı, pasta(hamur) veya toz şeklinde olup uygulandığı

yüzeylerde koruyucu, dekoratif ve/veya diğer özel nitelikler sağlayan mamule

denir (EN 971-1).

Kaplama sistemi: Bir yüzeye uygulanan veya uygulanabilecek olan kaplama

malzemelerinin tamamına kaplama sistemi adı verilir (EN 971-1).

İç cephe (yüzey) kaplama sistemi: İç duvar ve tavanlara uygulanan kaplama

sistemidir.


Su bazlı kaplama malzemesi: Bağlayıcısı suda çözünmüş, çok ince tanecikler

hâlinde dağıtılmış veya su ile seyreltilmiş kaplama malzemesidir.

Pigment: Boyaya renk ve örtücülük özelliği kazandıran toz kimyasal maddedir.

Bağlayıcı: Boyanın kuruma, yapışma, yayılma, sertlik, esneklik, fiziksel ve

kimyasal direnç gibi önemli özelliklerini veren filmi oluşturan katı haldeki temel

kimyasal maddesidir.

Çözücü: Boyayı akışkan hale getiren, uygulandıktan sonraki kuruma sırasında

buharlaşan sıvı haldeki kimyasal maddelerdir.

Katkı maddeleri: Boyaya küf ve güneş ışınlarına dayanım gibi özellikler

kazandıran ve çok az miktarda boyaya ilave edilen kimyasal maddelerdir.

Dekorasyon: Esas amacı, kaplanan yüzeyin görünümünü değiştirmek veya

düzeltmek olan uygulamalara denir. Bunlar yüzeye renk, parlaklık ve desen

kazandırır. Dekorasyonun ayrıca koruyucu işlevleri de vardır (EN 1062-1).

Koruma: Esas amacı; kirlenmeye, temizliğe, aleve, rutubete, biyolojik, mekanik

ve kimyasal etkilere karşı koruma sağlamak olan uygulamalardır. Korumanın

ayrıca dekoratif işlevleri de vardır.

4.1.5 Boya Çeşitleri

Boyalar; kullanıldığı yere, parlaklıklarına ve kurumalarına göre sınıflandırılabilir.

Kullanıldığı yere göre boyalar

1. Kâgir yüzeylerde kullanılan boyalar (duvar, tavan, kolon-kiriş, merdiven)

2. Ahşap yüzeylerde kullanılan boyalar (kapı-pencere, tırabzan, tavan vb)

3. Metal yüzeylerde kullanılan boyalar(kapı-pencere, dolap, korkuluk, boru vb.)

Parlaklıklarına göre boyalar

1. Parlak boyalar

2. Yarı parlak veya yarı mat boyalar

3. Mat boyalar

Kurumalarına göre boyalar

1. Havada kuruyan boyalar

2. Solvent buharlaşması ile kuruyan boyalar

3. Isı etkisi altında kuruyan boyalar

4. Kimyasal reaksiyon sonucunda kuruyan boyalar

Piyasada bulunuş şekline göre boyalar


1. Sıvı boyalar

2. Toz boyalar

Yapısındaki bağlayıcıya göre boyalar

1. Kireç boya (badana)

2. Yağlı boyalar

a) Kurutma yağları

b) Reçineler

3. Su bazlı boyalar

4. Sentetik boyalar

5. Selülozik boyalar

6. Emülsiyon boyalar

7. Renk açıcı boyalar

Kullanım alanına göre boyalar

1. Mimari boyalar

2. Endüstri boyaları

3. Deniz boyaları

4. Artistik boyalar

4.1.5.1 Su bazlı boyalar

Su bazlı/esaslı boyalar su ile inceltilebilen boyalardır. Su bazlı boyaların

özellikleri aşağıda şekilde sıralanabilir:

Kokusuzdur.

Uygulanması kolaydır.

Silinebilir.

Çabuk kurur.

Su ile kolayca temizlenebilir.

İnsan sağlığına ve çevreye zarar vermez.

Teneffüs etme kabiliyeti vardır.

İkinci kat boya bir kaç saat sonra uygulanabilir.

Uygulamadan kısa bir süre sonra boyanan mekânlar kullanılabilir.

Su bazlı boyalar; mat, yarı mat ve parlak olmak üzere üçe ayrılır. Su bazlı mat

ve yarı mat boyalar kâgir ve beton yüzeylere, parlak boyalar ise kapı ve pencere

ile metal yüzeylere uygulanırlar.


Mat boyalar (plastik boya)

Su bazlı mat boyalar halk arasında “plastik boya” olarak bilinir. Plastik boyalar,

kaygan bir yapıya sahip değildir ve tam olarak silinebilmesi mümkün değildir. Bu

nedenle plastik boya ile boyanan duvarların ıslak bezle sık silinmesi boyada renk

kaybına sebep olur veya lekelerin boya üzerinde bir miktar kalmasına yol açabilir.

Yarı mat boyalar (saten boya)

Yarı mat boyalara “saten boya” adı da verilir. Saten boyalar, yüzey hatalarını

gizleme özelliklerinden dolayı macun ya da alçı ile düzeltilmiş yüzeylerde dekoratif

amaçlı olarak uygulanabilir. Bu boyalar kaygan bir yapıya sahip olduklarından tam

olarak silinebilirler. Saten boyalar, suyu itme özelliği ile buhar geçirgenliği özelliği

sayesinde boya tarafından suyun emilmesini engeller ve lekelerin silinirken boyaya

bulaşmasına izin vermezler.

Parlak Boyalar

Kapı ve pencere doğramaları ile metal yüzeyler üzerinde parlak boya

kullanılmak istendiğinde su bazlı parlak boyalar solvent bazlı yağlı boyalar yerine

geliştirilen boya çeşididir.

4.1.5.2 Sentetik boyalar

Sentetik esaslı ya da solvent bazlı boyalar sentetik tiner ile inceltilebilen

boyalardır. Bu boyalara halk arasında yağlı boya da denir. Sentetik boyalar, hava

kirliliği, güneş ışınları, su, nem gibi hem normal hem de zarar verici atmosfer

şartlarına dayanıklıdır. Bu boyalar, suyu geçirmediği halde nefes alabilme kabiliyeti

sayesinde duvarlardaki nemin dışarı atılmasını veya duvar bünyesinden

uzaklaştırılmasını sağlar, alkali, tuz ve kimyasallara karşı direnci yüksektir. Ayrıca

bu boyalar dış cephede kullanılması durumunda her türlü iklim şartlarına karşı

dayanıklı boya olarak bilinir. Dış cephelerde/yüzeylerde yapılacak uygulamalarda,

yarı mat veya mat olanlara göre dayanıklılıkları daha fazla olduğundan özellikle

sentetik veya parlak sentetik boyalar tercih edilmelidir. Bu boyalar, yüzeye

uygulanırken kokar, dolayısıyla havalandırmaya dikkat edilmelidir. Bu boyaların

uygulandığı yüzey silinebilir özelliğe sahiptir. Bu boyalar, açılmamış kutusunda

veya ambalajında 25 C° sıcaklık ile %50-60 bağıl/nisbi neme sahip ortamda en az

1 yıl depolanabilir.


4.1.5.3 Selülozik boyalar

Selülozik esaslı boyalar selülozik tiner ile inceltilebilen boyalardır. Bu boyalar,

bina içerisinde hava kanallarını tıkadığı ve sağlık açısından zararlı olduğu için

yaşama mahallerinde kullanılmazlar. Genellikle yapıda ahşap ve metal yüzeylerin

boyanmasında kullanılırlar. Her boyama işleminde olduğu gibi selülozik boyalarda

da daha kaliteli bir boyama elde etmek için yüzey hazırlamanın önemi büyüktür.

Öncelikle ilk astarın yapılması gerekmektedir. Astar, boyanacak yüzey ile son kat

boya arasında köprü vazifesi gören, yüzey emiciliğini azaltan, son kat boyanın

yüzeye daha kuvvetli yapışmasını sağlayan, şeffaf veya renkli olarak üretilen

ürünlerdir. Metal yüzeylerde pek olmasa da ahşap yüzeylerin boyayı emmesi işin

maliyetini artırmaktadır. Hem sağlıklı bir boyama hem de maliyetin düşürülmesi

için astarlama işleminin muhakkak yapılması gerekmektedir.

4.1.5.4 Vernikler

Pigment içermeyen bağlayıcı, çözücü ve katkı maddelerinden oluşan ve

uygulandığı yüzeyde saydam bir katman meydana getiren boyaya vernik denir.

Verniklerin sentetik, selülozik, poliüretan, polyester, akrilik gibi çeşitleri vardır.

Genellikle ahşap binaların bütün yüzeylerinde kullanılırlar. Ayrıca diğer binaların

kolon(direk), kiriş, merdiven gibi elemanları ile duvar ve tavan kaplamaları, kapı,

pencere, korkuluk, panjur gibi yüzeylerinde de güzel bir görünüm elde etmek için


kaplama malzemesi olarak tercih edilirler. Genellikle saydam olduğu için üzerine

sürüldüğü elemanın yüzeyini veya desenini gösterirler.

Vernikler koyu, normal, akıcı ve çok akıcı olmak üzere dört kıvamda bulunurlar.

4.1.6 Boya incelticileri

Boya incelticileri; boyaların kıvamını oluşturan uygulamada boyaların düzgün

bir yüzey oluşturmasına olanak sağlayan maddelerdir. Boya türlerine bağlı olarak

su ve tinerin en çok kullanılan boya incelticisi olduğu görülmektedir.

4.1.6.1 Sentetik Tinerler

Sentetik tinerler, sentetik bazlı/esaslı bütün boya çeşitlerinin inceltilmesinde ve

bu uygulamalarda kullanılan alet ve makinelerin temizlenmesinde kullanılırlar.

4.1.6.2 Selülozik Tinerler

Bu tinerler, selülozik boya ve verniklerin tüm çeşitlerinin inceltilmesinde ve bu

uygulamalarda kullanılan aletlerin temizlenmesinde kullanılır.

4.1.6.3 Poliüretan Tinerler

Bu tinerler, poliüretan boya ve verniklerin çeşitlerinin inceltilmesinde ve bu

uygulamalarda kullanılan aletlerin temizlenmesinde kullanılırlar.

4.1.6.4 Endüstriyel Tinerler

Bu tinerler, endüstriyel bazlı tüm çeşitlerin inceltilmesinde ve bu uygulamalarda

kullanılan aletlerin temizlenmesinde kullanılırlar.

4.1.7 Macunlar

Pürüzlü olan yüzeyler ile derin çatlak ve çukurlar bulunan yüzeylerin düzgün

hale getirilmesi için boya uygulanmadan önce yüzeye uygulanan yüzey düzeltici

malzemeye macun adı verilir. Kullanıma hazır ve/veya toz halde piyasada bulunur.

Kullanılan macun çeşitleri aşağıda sıralanmıştır:


1. Cam macunları

2. Sentetik macun

3. Beziryağı macunu

4. Diğer macunlar

4.1.7.1 İç cephe macunu:

İç cephe plastik boya ile ve özellikle de duvar ilk defa boyanacaksa sıva alçısı

ile hazırlanacak macunla yüzey sıvanmalıdır. Eğer duvarlar daha önceden

boyanmış ya da kullanılmakta olan bir evde çalışılacak ise yüzeydeki kabarmış

boya film tabakası kazınmalıdır. Ardından yüzey saten alçı ile hazırlanan macun

kullanılarak düzgün hale getirilir daha sonra da yüzey kuruduktan sonra

zımparalanmalıdır.

Binaların iç cephelerindeki her çeşit ince sıvalı duvar yüzeyinde, pürüzsüz ve

düzgün bir yüzey elde etmek için ince sasparit macun uygulanabilir. Bu macun

piyasada değişik markalar altında bulunmaktadır.

4.1.7.2 Dış cephe macunu:

Binaların iç ve dış cephelerinde bulunan gözenek ve izlerin düzeltilmesinde,

çatlakların doldurulmasında ve düzgün bir yüzey elde etmek amacıyla kullanılır.

Piyasada hazır galonlar halinde bulunabildiği gibi boyacı tarafından hazırlanarak

da kullanılabilir.

4.1.7.3 Macunların kullanıldığı yerler

Yüzeyin düzgün olmadığı zamanlarda düzgün yüzey elde etmek için uygulanır.

Yüzeylerde derin çatlaklar ve boşluklar varsa bunların bir defada kapatılması zor

olur. Bunun için bu çatlak ve boşluklar her boyama katından sonra macun

yapılarak doldurulur.

Yüzeydeki macun kurumalı ve kuruduktan sonra zımparalanarak ikinci kat

atılmalıdır. Buna yoklama macunu da denilir. İkinci kat astar uygulanmadan son

kat boya uygulanmamalıdır. Zira macun üzerine gelen son kat boya emilerek son

katın yüzey düzgünlüğünü ve parlaklığını kaybettirir.


4.2 Boyacılık işlerinde kullanılan araçlar

4.2.1 Fırçalar

4.2.1.1 Yağlı boya ve kestirme fırçaları

Yeni fırçanın tozunun alınması ve zayıf kılların dökülmesi için el ile

bükülmeli ve silkeleyerek tozu alınmalıdır. Yeni fırça alıştırmak için önce

astarlamada kullanılmalıdır. Fırça boyaya kıl boyunun yarısına gelecek şekilde dik

olarak batırılmalı, kutunun kenarlarına sürülerek fazla boyanın akması

engellenmelidir.

Boya işine ara verildiğinde fırça boyanın için dik olarak bırakılmamalı boya

kutusunun üstüne yatay olarak konulmalıdır. Boya yapılacak zeminin tozunu almak

ya da kullanılacak boyayı karıştırmak için fırça kullanılmamalıdır.

1. Kestirme fırçası (Şekil 1)

2. Plastik ve yağlı boya fırçaları (Şekil 2)

3. Robot yağlı boya ve plastik boya fırçaları (Şekil 3)

Şekil-1 Şekil-2 Şekil-3

4.2.1.2 Badana fırçaları

İç ve dış cephelerde su esaslı boyalar, kireç, latex ve bağlayıcı boyalarda

kullanılan bir fırçadır(şekil 4)


Şekil-4

4.2.1.3 Fırça temizliği:

Fırçaların temizliği kullanıldığı boyanın incelticisi ile (su, sentetik tiner) yapılır. Su

ile temizlenen fırçalar kılları aşağı gelecek şekilde asılarak saklanmalı, tekrar

kullanılırken suya tutularak kılların ıslanması sağlanmalıdır.

Tiner ile temizlenen fırça tekrar kullanımda tinere daldırıldıktan sonra avucumuzda

döndürülerek fırçadaki tinerin temizlenmesi ile kullanılabilir. (eğer fırçada kalan

tiner temizlenmez ise ilk kullanımda boyayı gereğinden fazla incelteceğinden

istenmeyen problemlere yol açabilir) Eğer kullanılmış fırça kısa bir zaman içinde

(2-3 gün) tekrar kullanılacak ise temizlik yapmadan kılları bir poşet ile kapatılır ve

sıkıca bağlanır ise kılların kurumasına engel olunabilir.

Kapı ve pencere doğramalarında ½, 1 ve1.5 inç fırçaların, geniş kapı ve ahşap

yüzeylerin boyanmasında 2, 2.5 ve 3 inç fırçaların, parke ve duvar yüzeylerinde

4.5 inç fırçanın, kestirme için çeşitli ebatlarda kestirme fırçalarının kullanılması

uygulama kolaylığı sağlar.

Ayrıca kalorifer arkalarını boyamak için kalorifer fırça ve çeşitli açılar için oynar

başlıklı çeşitli numaralarda robot fırçalarda mevcuttur.

Not: 1 inç = 2.54 cm dir ve fırçanın genişliğini belli eder.

4.2.2 Rulolar

Günümüzde boyacılık işlerinde en çok kullanılan yüzey boyama aleti rulodur. Uzun

tüylü rulolar (18-24 mm) plastik ve dış cephe boya uygulamasına, kısa tüylü rulolar

(10-12 mm) ise saten boya uygulamasına uygundur. Mercan rulolar grenli

(tekstürlü) boyaların uygulanması için tasarlanmıştır.

Rulo temizliği; Su bazlı boyaların kullanımından sonra rulodaki boyayı su ile

yıkayın ve sabunlu sudan geçirin, silindiri aşağı gelecek şekilde asarak saklayın.

Sentetik bazlı bir boya kullanılmış ise; ruloda kalan boya sıyrılarak mümkün

olduğunca alınır ve sentetik tiner ile temizlendikten sonra sabunlu sudan


geçirilerek; silindiri aşağı gelecek şekilde asılarak saklanır. Tekrar kullanımdan

önce kullanılacak boyanın incelticisi ile nemlendirilmelidir.

4.2.2.1 Normal Rulo

Bu rulo, dış cephe boyamalarında kullanılır. Solventten etkilenmez. Kullanıldıkça

verimi artan uzun ömürlü rulodur. (Şekil 5)

Şekil-5 Şekil-6 Şekil-7 Şekil-8

4.2.2.2 Posteki rulo

Profesyonel ustaların kullanımına uygun olarak doğal kuzu ve koyun postundan

yapılmıştır.(Şekil 6) İç ve dış cephe boyamalarında kullanılır.

4.2.2.3 Kadife rulo

Vernik, yağlı boya uygulamaları ve muhtelif işlerde kullanılır. Sık dokumalı ve

dikişsiz olup solventten etkilenmez. (Şekil 7)

4.2.2.4 Sünger delikli rulo

Dekorasyon amaçlı olup akrilik esaslı dış cephe boyalarında kullanılır (Şekil 8)

4.2.2.5 Sünger dış cephe rulosu

Akrilik esaslı boya uygulamalarında dekoratif amaçlı kullanılır. Ayrıca dış

cephelerin boyanmasında da kullanılır. (Şekil 9)

4.2.2.6 Köşe rulosu

Boya yapılırken normal ruloların giremediği veya ulaşılamayan dar bölge ve

köşelerin boyanmasında kullanılır. (Şekil 10)

Şekil-9 Şekil-10


4.2.3 Boya püskürtme makineleri

İç ve dış yüzeylerin hızlı bir şekilde boyanması işlerinde kullanılan makinelerdir.

Özellikle tavanların ve duvarların üst kısımlarının boyanmasında büyük kolaylık

sağlar. Piyasada değişik özellik ve tiplerde bulunmaktadır.

Özel boya püskürtme makinesi. (Şekil 11)


Kompresörler

Boya tabancası

1. Alttan depolu (Şekil 12)

2. Üstten depolu (Şekil 13)

4.2.4 Spatula ve sistre

Spatula ve sistre boyama yapılacak yüzeylerin kazınmasında, temizlenmesinde ve

ayrıca yüzeye macun çekme işlerinde kullanılır.

Kazıyıcı ve kestirme spatulalar (Şekil 14)

Eğri saplı mastar ve macun çekme spatulaları (Şekil 15)

Şekil-14 Şekil-15

Ağaç sistre (Şekil 16)

Kazıma raspa (Şekil 17)

Eğri raspa (Şekil 18)



4.2.5 Boya karıştırıcıları veya karıştırma uçları

Boya karıştırma uçları, boyanın istenilen sürme kıvamına getirilmesinde kullanılır

(Şekil-19). Bu uçlar, etrafa sıçratma özelliği olmayan düşük devirli matkaba

takılarak kullanılırlar. (Şekil-20)

Şekil-19 Şekil-20

4.2.6 Boya süzgeci veya ızgarası

Rulo ile yüzey boyaması yapılırken rulo üzerinde bulunan fazla boyaların alınması

amacıyla kullanılan ve rulonun üzerinde gezdirildiği elemandır. (Şekil-21)

4.2.7 Boya tavası

Rulo üzerinde bulunan fazla boyanın boya süzgeci ile alınması sırasında boyanın

akması için altına konulan veya fazla boyanın alınması için yalnız olarak da

kullanılabilen boyama aletidir (Şekil-22).



4.2.8 Fırça sapı

Yüzeyler boyanırken erişilemeyen yüksekliklerde fırçaların ahşap veya plastik olan

kısımlarına monte edilerek duvarlar yüzeylerinin yüksek kısımları ile tavanların

boyanmasında kullanılır (Şekil 23).

4.2.9 Fırça robotu

Kestirme yapılması gereken yerlerde, çalışması dar ve zor alanlarda, merdiven

gerekmeden bir sırık ucuna takılarak oynar başlığı ile boya uygulamasını

kolaylaştıran bir boyacı gerecidir (Şekil 24).

Şekil 24

4.2.10 Zımpara kâğıdı

Boya ve macun uygulamalarında yüzeyi düzeltmek amacıyla ya da parlak

yüzeylere yapılacak uygulamalarda, yüzeyi matlaştırmak ve aderansı arttırmak

amacıyla kullanılan malzemelerdir. Zımpara kâğıtları demir ve tahta üzerinde

kullanılmak üzere iki çeşittir. Numaralar zımparanın kum aralığını göstermektedir.

Büyük numaralar ince dişli, küçük numaralar kalın dişli zımparalardır.

Duvar macunu düzeltme işlemleri için 80-120 no'lu zımparaların,

Eski parlak boyaların matlaştırılması işlemleri için 120-200 nolu

zımparaların,

Mobilya grubu boya, astar ve dolgu malzemelerinde katlar arası zımpara

işlemleri için 400 nolu zımparaların kullanılması önerilmektedir.

4.2.11 Temizlik Fırçası

Kirli yüzeylerin temizlenmesinde ve toz, kuru boya atığı, çöp vb. maddelerin bir

yere toplanmasında kullanılan bir alettir (Şekil 25).

Şekil 25


4.2.12 Maskeleme Bandı

Boyanacak yüzeylerde boyanmaması gereken veya farklı renk olan yüzeylerin

kirlenmemesi için kullanılan malzemedir. Kullanılacağı zaman uygulama yapılacak

yüzeyin kuru olmasına dikkat edilmelidir.

4.2.13 Boyacılıkta kullanılan iş güvenliği donanımları

Yüzeylerin boyanması sırasında boyadan kaynaklanan zararlı maddelerden

korunmak için kullanılan donanımlardır. Bunlar;

Tek filtreli maske (Şekil 26)

Eldiven (Şekil 27)

İş elbisesi (Şekil 28)



5. BOYANIN DUVAR VE TAVAN YÜZEYLERİNE UYGULANMASI

5.1 Boya uygulamalarında dikkat edilecek hususlar

5.1.1 Fırça kullanımında

Yeni fırçalar, astar uygulamasında kullanılarak uçları alıştırılmalıdır.

Fırça, boyaya kıllarının yarısına gelecek seviyede daldırılmalıdır. Yüzeye

sürülmeden önce kutu kenarına sıyrılarak fırçadaki fazla boya akıtılmalıdır.

Boyama sırasında mola verilecek ise, fırça boyanın içine daldırılmış olarak

bırakılmamalı, kutunun üstüne yatırılmalıdır.

Fırça boyama işi sona erdikten sonra mutlaka temizlenmelidir.

Fırça, sentetik boya (halk dilinde yağlı boya) kullanıldı ise sentetik tiner veya

terebentin kullanılarak, plastik boya kullanıldı ise su kullanılarak

temizlenmelidir.

Yüzeyin plastik boya ile boyanmasından sonra su ile temizlenen fırça

asarak kurutulmalı ve yeniden kullanılacağı zaman bir süre su içinde

tutulmalıdır.

Yüzey sentetik boya ile boyandıktan sonra tiner veya terebentin ile

temizlenen fırçanın terebentin karışımı içinde saklanması en iyi şekilde

korunması bakımından uygundur. Bu şekilde saklanan fırça tekrar

kullanılacağı zaman iyice kurutulmalıdır.

Boya karıştırmak veya boyanacak yüzeyin tozunu almak amacıyla boya

fırçası kullanılmamalıdır. Bu işlem için daha ucuz bir fırça veya bez

kullanılmalıdır.

Diğer yandan hangi boy fırçanın nerede kullanılacağının bilinmesi gerekir. Fırçalar,

“inç” ölçüsüne göre verilir. Fırçaların kullanılacağı yerler şöyle sıralanabilir:

1/2, 1 ve 1 1/2 inç fırçalar kapı ve pencere doğramalarının boyanmasında,

2 ve 3 inçlik fırçalar geniş yüzeylerin boyanmasında,

4 ve 5 inçlik fırçalar ise duvar yüzeylerinin boyanmasında kullanılırlar.

5.1.2 Rulo kullanımında

Tavan ve tavan benzeri geniş yüzeye sahip duvarlarda rulo kullanılmalıdır.


Rulo kullanımı ile boyama işleminde hız arttırabilir. Ancak rulo boyaya

daldırıldıktan sonra boya fazlasının uygun rulo tavalarında alınmaması

halinde, uygulanması zor bir alet haline gelebilir. Özellikle damlama ve

sıçrama sorun oluşturabilir.

Plastik boyalar sünger rulo ile sentetik boyalar ise moher (tiftik) rulo ile

yüzeye uygulanmalıdır. Diğer taraftan her iki amaç için kullanılabilen

koyunyünü rulolar da bulmak mümkündür.

Rulolar da fırçalarda olduğu gibi boyama işi sona erdikten sonra iyice

temizlenip kurutularak tekrar kullanıma hazır halde saklanmalıdır.

Sentetik ve selülozik boyada kullanılmış olan rulo temizlenirken önce gazete

kâğıdı üzerinde mümkün olduğu üstündeki boya alınır. Ardından rulo tiner

içinde yıkanır ve gazete üzerinde yuvarlayarak kurutulur. Son olarak da rulo

ılık sabunlu su ile yıkanır, durulanır ve asılarak kurutulur.

Rulolar tekrar kullanılacağı zaman tiner veya su ile nemlendirilip ıslatılır ve

boya içine daldırılarak doyurulur. Rulo üstündeki fazla boya süzgeç ve tava

kullanılarak alınmalıdır.

Yüzeyin boyanmasına yukarıdan başlanmalı ve aşağıya doğru devam

edilmelidir.

Yüzeye kalın tek kat boya uygulanmamalıdır. Bunun aksine ince iki kat

uygulama yapılmalıdır (Şekil 29 ve Şekil 30).


Şekil-29 Şekil-30

Ruloya uygun bir sap takmak suretiyle geniş yüzeyleri daha rahat boyamak

mümkün olur.

5.1.3 Spatula kullanımında

Eski boyaların kazınmasında, bozuk yüzeylere alçı çekilmesinde ve yüzeye

macun çekilmesinde spatula kullanılmalıdır.

Eski yüzeylerin kazınması sırasında sert parçaların kopartılması maksadıyla

spatulanın sap kısmına çekiç vb. aletlerle vurulmamalıdır.

Yüzeydeki kabarmış sıvalar, kavlamış veya soyulmuş boyalar tamamen

kazınmalıdır.

Kazıma işlemi sırasında yüzeyde gevşek herhangi bir tabakanın kalmaması

için dikkatli ve özenli çalışılmalıdır. Aksi halde yapılan boyama çalışmasının

çok kısa bir süre sonunda bozulması durumu ile karşılaşılabilir (Şekil 31 ve

Şekil 32).

Şekil-31 Şekil-32

Spatula kullanırken yüzeye 45 dereceden daha dik tutulmamalıdır (Şekil 33)


Spatula kullanımı sırasında sık olarak temizlenmeli ve ucunda topaklanma

meydana gelmesi önlenmelidir.

Şekil-33

5.1.4 Püskürtme tabancası kullanımında

Boya işlemine başlamadan önce deneme amacıyla bir püskürtme

yapılmalıdır.

Tabanca bir noktada tutulmalı ve tetik üst üste birkaç kez çekilip

bırakılmalıdır.

Bu işlemin ardından uygulama hızını görmek amacıyla küçük bir yüzey

boyanmalıdır.

Yüzeye yayılan boya miktarının az olması halinde ayar vidası açılarak daha

çok boya gelmesi sağlanmalıdır. Boyanın fazla gelmesi durumunda ayar

vidası biraz kısılmalı veya hava basıncı düşürülmelidir.

5.1.5 Boya/vernik uygulamasına ilişkin genel uyarılar

Boya/vernik üreticisi firmalar, boya uygulama tavsiyelerini, kuruma ve katlar

arası bekleme sürelerini ambalaj, etiket ve broşürlerde belirtmektedir.

Dolayısıyla bu hususlara uyularak boya yapılmalıdır.

Boyamaya başlamadan önce boyanacak yüzeyler kontrol edilmeli, kirli ve

yağlı yüzeyler mutlaka temizlenmelidir.

Boyamaya başlamadan önce boyanacak yüzeylerde bulunan priz, elektrik

anahtarı, buat kapağı vb. gerekli emniyet tedbirleri alınarak sökülmelidir.

Boyanacak mekânda bulunan eşyalar ya başka bir odaya alınmalı veya

aynı mekânda belirli bir yere toplanarak üstleri koruyucu örtü ile örtülmelidir.


Boyamaya başlamadan önce kapı, pencere, süpürgelik vb. gibi

boyanmayacak yüzeylerin veya alanların maskeleme bandı kullanılarak

üzerinin bantlanması gereklidir.

Parlak yüzeylerin boyanmadan önce zımparalanması lazımdır.

Ahşap yüzeyler önceden boyalı ya da vernikli ise kabarmış boya ve

vernikler mutlaka kazınmalı ve temizlenmelidir.

Eğer eski yüzeydeki boya veya vernik, çok sağlam ve düzgün ise boyama

öncesi hazırlık için çok ince bir zımpara çekmek yeterli olabilir.

Eski boya veya vernik tamamen sökülmek isteniyor ve kazımakta zorluk

çekiliyor ise iki şekilde sökülebilir. İlki, eski boyanın sıcak hava tabancası

kullanılarak yakılmasıdır. İkinci olarak boya sökücü kullanılarak eski

boyanın kendiliğinden kaldırılması sağlanabilir.

5 °C sıcaklığın altındaki ortam sıcaklığında boyama yapılmamalıdır.

Mümkün olduğunca boyama işlemi 15 ile 25 °C sıcaklıkta ve % 40-60 nispi

neme (bağıl nem) sahip ortamda ve kuru yüzeyler üzerine yapılmalıdır.

Yağmurlu havalarda dış yüzeylere uygulama yapılmamalıdır.

Islak ve rutubetli yüzeylere boya yapılmamalıdır.

Boya kullanım öncesi iyice karıştırılmalı ve homojen hale gelmesi

sağlanmalıdır.

Ambalaj etiketlerindeki talimatlara tamamen uyulmalıdır.

Boya uygulaması yukarıdan aşağıya doğru yapılmalıdır.

Artan boyaların tekrar kullanılabilmesi için, sentetik boyaların üzerine

sentetik tiner, su ile incelen akrilik ve plastik boyaların üzerine ise su ilave

edilmeli ve karıştırılmadan kapağı sıkıca kapatılarak saklanmalıdır.

Boyama aletleri sentetik boya uygulamasından sonra sentetik tiner ile

plastik ve akrilik boya yapımından sonra su ile hemen temizlenmelidir.

Boya kutuları 5 °C altında ve doğrudan güneş ışığına maruz kalan yerlerde

depolanmamalıdır.

Ambalaj kapaklarının hava almayacak şekilde kapalı olmasına dikkat

edilmelidir.

Artan veya atık boyalar tuvalete dökülmemeli veya kanalizasyona

boşaltılmamalıdır.


5.2 Uygun boya seçimi

Boyacılık mesleğinde önemli konulardan biri de yüzeye ve mekâna uygun boya

seçimidir. Çünkü iç cephelerde kullanılan boyalar ile dış cephelerde kullanılan

boyalar değişik özelliklerde üretilir. Bu nedenle boyacı veya taşeron tarafından

müşteri bilgilendirip onayını alındıktan sonra yüzeye uygun bir boya seçilmelidir.

Bazı iç cephe boyaları silikonlu olup silinebilir özelliğe sahiptir. Bu önemli husus

müşteriye hatırlatılmalıdır. Öte yandan boyayı inceltmek için inceltici/çözücü

kullanılacak ise diğer bir ifade ile yardımcı malzeme gerekiyorsa boyanacak

yüzeye ve boyaya uygun olmasına dikkat edilmelidir.

Boya satın alınırken her zaman kaliteli olan boya tercih edilmelidir. Ucuz ve

kalitesiz boyalar kullanıldığında metrekare bazında hesaplandığında kaliteli

boyalarla aynı maliyete gelir. Diğer taraftan küçük bir fiyat farkı için yapılan

tasarruf, ileride büyük zararlara da neden olabilir. İnşaat boya piyasasında her

kalitede boya, astar ve tiner bulmak mümkün olabilir. Ancak uygulamada daha iyi

sonuç almak için yüzeye uygun boya, astar ve tiner kullanılması önerilir.

Boya alırken veya seçerken, satın alınan ürünün ilgili Türk standardına (TS)

uygun olarak üretilip üretilmediğinin kontrol edilmesi çok önemlidir. Boya ambalajı

üzerinde bulunan “TS” nosu ve TSE işareti o boyanın denetim altında olduğunu ve

kalitesinin ilgili standart seviyesinde olduğunu gösterir.

Diğer taraftan boya kutusu üzerinde boyayı üreten firmanın ISO 9000 kalite

yönetim ve ISO 14000 çevre yönetim sistemi belgesine sahip olup olmadığına da

bakılması ve bu belgelere sahip firmaların ürünlerinin tercih edilmesi ülkemiz ve

doğal çevremiz bakımından yararlı olacaktır.


5.3 Boya/vernik çalışmalarında uyulması gereken sağlık kuralları

Boyaya başlamadan önce eller koruyucu bir kremle nemlendirilmeli, bu

durumda eller kolaylıkla temizlenebilir.

Eller tiner ile temizlenmemelidir. Tiner derideki koruyucu yağ

tabakasının yok olmasına ve bunun sonucunda çatlamaya neden olur.

Sentetik boya ve astarlar, yağlı boyalar, vernikler ve tinerler, yanıcı

malzemeler olduğundan alevden, ısı üreten yerlerden, elektrik

kaçağından uzak, havalandırmalı mekânlarda sıkı bir şekilde kapalı

olarak bulundurmalıdır.

Alev almış boya, tiner ve vernikler su ile söndürülmemelidir, çünkü su

alevi güçlendirir. Böyle durumlarda mümkünse yangın söndürücü

kullanılmalı veya kalın battaniye vb. üzeri ıslatılarak alev kontrol edebilir.

Su ile inceltilen boyalar insan sağlığı için fazla problem teşkil etmezler.

Sentetik boyalar ve tinerler kullanırken buharlaştığı için havadaki oksijen

azalacağından solunum problemleri ortaya çıkabilir. B nedenle

kurşunsuz, aromatsız ürünler tercih edilmeli ve iyi havalandırma

yapılmalıdır. Ayrıca bu tip boyaları kullanırken maske kullanılması sağlık

açısından gereklidir.

Boyanın göz ve cilt ile temasından sakınılmalıdır. Vücuda sıçraması

durumunda ise özellikle göz bol sabunlu su ile yıkanmalı ve bol su ile

durulanmalıdır, el, yüz ve deri sabunlu bez ile silinip bol su ile

durulanmalı ve en yakın doktora başvurulmalıdır.

Boyalar çocuklardan uzak tutulmalıdır.

Kazara yutulması halinde hemen en yakın doktora başvurulmalı ve

yutulan boyanın etiketi veya kabı ilgililere gösterilmelidir.

5.3.1 Boya ambalajı üzerinde bulunan uyarıcı işaretler

Güneş ve ısıdan Dondan su ve nemden sağlığa parlayıcı madde

koru koru koru zararlı sigara içme


Çöpe atma dik tut Lavabo/kanalizasyona teknik bültene oran

dökme bak

Yüzeyi suyla karıştır fırça ile rulo ile

Temizle incelt uygula uygula

5.4 Boyanın yüzeye uygulanmasında temel esaslar

İlk önce uygulaması yapılacak boyaya ilişkin alet ve cihazların eksiksiz

olması gereklidir. Bununla birlikte aşağıdaki hususlara da dikkat edilmelidir:

Boyacılıkta en önemli kural yüzey hazırlığının iyi yapılmasıdır.

Eski boya veya sıvası kazınmış yüzeyler ile çatlaklar uygun harç, alçı,

macun, mastik vb. kullanılarak mala veya spatula doldurulup düzeltilmeden

boyama işlemi yapılmamalıdır.

Ahşap yüzeylerde boyaya başlamadan önce mutlaka yüzeyin nem oranı

ölçülmelidir. Boyanın kurumasına olumsuz etki yapacağından ahşabın nem

oranı kontrol edilmeli, şayet bu oran %20’yi geçmiyor ise boyamaya karar

verilmelidir.

Ayrıca ahşap yüzeylerde bir başka önlem olarak ahşap koruyucu kullanarak

içten koruma yapılması sağlanmalıdır.

Hiçbir boya kirli, küflü, nemli vb. yüzeylere uygulanmamalıdır. Uygulama

yapılacak boya cinsine göre yüzey hazırlanmalı, varsa mimari detay hataları

giderilmelidir.

İlk defa boyanacak olan yeni çimento sıvalı veya brüt beton yüzeyler için en

erken uygulama 3-4 hafta sonra yapılmalıdır.

Boya uygulamasında en önemli kural daima aynı sistemde aynı markaya ait

ürünler kullanılmalıdır.


Seçimine karar verilen malzemenin uygulama talimatlarına mutlaka

uyulmalıdır.

İç ve dış mekânlarda kullanılacak rengin mekâna veya yüzeye uygun olup

olmadığı küçük bir yüzeyde denenmelidir.

Bütün boyalar uygulamadan önce ambalajında iyice uygun bir karıştırıcı ile

karıştırılmalıdır.

Ahşap koruyucu, selülozik dolgu verniği ve epoksi grubu ürünleri

ambalajında karıştırıldıktan sonra, başka bir kaba alınarak tekrar

karıştırılmalıdır. Boya çok sıcak ve çok soğuk ortamlarda uygulanmamalıdır.

Boyama işlemi ince katlar halinde yapılmalıdır.

Boyaya toz veya sıvı katkı yapılmamalıdır ve boya ambalaj üzerinde

belirtilen inceltme oranından daha fazla inceltilmemelidir.

İyi yapışma sağlamak için, parlak yüzey mutlaka matlaştırılmalıdır.

Artan boyayı tekrar kullanabilmek için, boyaya yüzeyini örtecek kadar kendi

incelticisinden ilave edilmeli ve karıştırılmadan ağzı kapatılarak serin bir

yerde saklanmalıdır.

5.5 Boyalar ve uygulama ile ilgili çeşitli sorular

1. Su bazlı/esaslı boya nedir?

Boyanın incelticisi su ise bu tip boyalar su bazlı boyalardır. Plastik boyalar, akrilik

boyalar, silikon esaslı boyalar su bazlıdır.

2. Sentetik bazlı/esaslı boya nedir?

Boyanın incelticisi sentetik tiner ise bu tip boyalar sentetik bazlı boyalardır.

3. Selülozik bazlı/esaslı boya nedir?

Kullanılan boyanın incelticisi selülozik tiner ise bu tip boyalar selülozik bazlı boya

olarak isimlendirilir.

4. Yüzeydeki boyanın su bazlı boya mı, yoksa sentetik boya mı olduğunu

anlamak için ne yapılmalıdır?

Nemli bez üzerine bir miktar bulaşık deterjanı damlatılıp boyalı yüzey bastırılarak

silinmelidir. Eğer yüzeydeki boyanın rengi beze çıkıyorsa, bu boya su bazlı

boyadır. Renk beze çıkmıyorsa kullanılmış olan boya sentetik boyadır.


5. Homojen boya ne demektir?

Homojen boya, bir kap içinde karıştırıldıktan sonra her yerinde aynı özelliği

gösteren boya için kullanılan bir terimdir.

6. Saten ne demektir?

Bu terim boyanın parlaklık derecesini gösterir. Saten, yarı mat anlamına gelir. Mat

ve parlak boya arasındaki parlaklık derecesini gösterir.

7. İpeksi mat ne demektir?

İpeksi mat ise mat ile yarı mat (saten) arasındaki parlaklık derecesini gösterir.

Pratikte yumurta kabuğu ipek mat parlaklığa örnek olarak verilebilir.

8. Saten ve ipeksi mat boyalardan istenilen performans (verim) nasıl alınabilir?

Saten ve ipeksi mat parlaklığa sahip boyalardan istenen performansın tam olarak

alınabilmesi için, bu boyaların macunlu ve düzgün yüzeylere uygulanması gerekir.

9. Silikonlu boyalar hangi yüzeylere uygulanmalıdır?

Silikonlu boyaların saten alçılı ve macunlu yüzeylerde kullanılması gerekir.

10. Plastik boyalar hangi yüzeylere uygulanmalıdır?

Plastik boyalar, ince sıvası yapılmış (ham sıvalı) yüzeylerde mat olmaları

sebebiyle yüzeyde var olan kusurları/hataları kapatma (örtme) kabiliyetlerinden

dolayı tercih edilirler.

5.6 Boyada renk seçimi

Konut, işyeri gibi herhangi bir mekânda kullanılacak boyanın rengi çok

önemlidir. Çok güçlü ve keskin renkler, aynı rengin değişik tonlarına göre çok farklı

duygusal reaksiyonlara sebep olabilir. Mekânda veya odada hangi rengin

kullanılacağına kara vermeden önce çeşitli renklerdeki boya firmaları tarafından

hazırlanmış olan boya kartelâlarını dikkate alarak seçim yapılması, renkler hafifçe

ayarlayarak istenilen duygusal atmosferin yakalanması sağlanabilir. Aşağıda

renklerin insanlar üzerindeki etkileri hakkında bazı bilgiler verilmiştir:

Beyaz saflık ve ruhun parlaklığını verir,

Mavi ve mor sakinleştirir,

Kahverengi toprak tonunda olduğu zaman istikrar ve kararlılık ile

ilişkilendirilebilir,


Siyah depresif bir renktir ancak doğru şekilde kullanılırsa yararlı olabilir,

Çok fazla kırmızı öfkelendirirken yumuşak pembe sakinleştirir,

Koyu bir turuncu heyecan katar ancak açık turuncu ucuz görünebilir,

Sarı neşeli ve sağlıklıdır fakat ikaz anlamına da gelebilir.

5.6.1 Sıcak renkler

Boyanması gereken mekânın konumu renk tercihinde önemlidir. Boyanacak

mekânın konumu kuzey yön ise sıcak renklerle (kırmızı, sarı, turuncu) boyanması

halinde sıcak bir atmosfer oluşturmak mümkündür.

Şekil-34

5.6.2 Soğuk renkler

Boyanmak istenilen mekân konum olarak güneyde ise bu durumda soğuk

renklerle (mavi, mor, yeşil, gri) boyanarak soğuk bir atmosfer oluşturulabilir.

Şekil-35

5.6.3 Uyumlu renkler

Genel olarak renk çarkında birbirinin yanına gelen ve insanda bir ahenk

uyandıran renklere uyumlu renklerdir. Bu renkler insana rahatlık hissi verir.


Şekil-36

5.6.4 Zıt (kontrast) renkler

Renk çarkında birbirinin karşısına denk gelen ve insanda zıtlık hissi uyandıran

renklere tezat renkler adı verilir. Bununla birlikte bu renkler birbirini tamamlar.

Şekil-37

5.7 Yüzey dokusunun seçimi

Herhangi bir mekânın boyatılması sırasında seçilen boyanın dokusu da en az

rengi kadar önem taşımaktadır. Boya firmalarınca binlerce rengin yanı sıra, duvar

ve tavan yüzeylerinde farklı bir atmosfer oluşturan veya değişik hisler uyandıran

doku seçenekleri de sunulmaktadır. İstenirse hafif ışık yansımalarıyla dinlendirici

bir atmosfer meydana getiren yarı mat bir doku veya daha sade bir mekân

isteniyor ise yumuşak dokusu ve mat görünümü olan boyalar tercih edilebilir.

Diğer yandan yüzeyde dalgalı, girintili-çıkıntılı veya değişik desenlere sahip bir

doku da yapılabilir. Bütün bunlar boyacılık mesleğini yapan kişinin müşterinin isteği

ve mekânın uyumunu gözeterek tercih yapılabileceği konulardır. Sayılanlara ek

olarak duvar yüzeyinde hatanın veya kusurların bulunması durumunda bu hataları

kolayca örten, fırça ve rulo izi bırakmayan ürünler de kullanılabilir.


5.8 Astarların görevleri

Boyanacak bazı yüzeyler farklı boya emme özelliğine sahip olabilirler. Böyle

durumlarda yüzey boyanmadan önce yüzeye astar çekilir. Astarlar, ince yapısı

sebebiyle yüzeye derinlemesine nüfus eder ve boyaya daha düzgün bir yüzey

hazırlarlar. Astar, sistemin kalınlığını artırarak koruyuculuğunun uzun sürmesini

sağlar, örtücülüğünü artırır, homojen olmayan yüzey emişini homojen hale

getirerek dalgalanmayı önler ve yapışmayı (aderans) arttırır. Böylece astar, boya

sarfiyatını azaltarak maliyeti düşürür ve sonraki katmanlarda macun, boya gibi

malzemelerin özelliklerini yitirmemesini ve yüzey ile bütünleşmesini sağlar. Astar

için boyacının en büyük yardımcısıdır denilebilir. Bunun sebebi, yüzeye

sürüldüğünde alttaki bütün hataları ustasına göstermesidir.

5.8.1 İlk astarlar ve kullanıldıkları yüzeyler

a) Tozuma özelliğine sahip olan çimento esaslı malzemeler ile kaplanmış

yüzeylerde (sıva, brüt beton vb.) uygun bir astar ile ilk astarlama işlemi

yapılmalıdır.

b) Boya yapılacak yüzey yeni ise, çimento reaksiyonun tamamlanması için

beklenir (en az dört hafta) sonra astar uygulaması yapılır ve boyaya geçilir.

Daha önce uygulanırsa boyada dökülmeler oluşur.

c) Tozuma yapmayan çimento esaslı mineral yüzeylerde (brüt beton, sıva,

vb.), çimentolu yonga levha (betopan) ve alçılı yonga levha (alçıpan) gibi

levhaların kullanıldığı yüzeylerde boya ve macun uygulamasına geçilmeden

önce, dış cephelerde uygulanacak boyanın astarı, iç cephelerde ise iç

cephe astarı ile ilk astarlama yapılmalıdır.

d) Saten alçı, kireç, badana, vb. tozuma yapabilen yüzeyler üzerine boyama

yapılmadan önce kullanılan boya ile uyumlu olan astar uygulanması gerekir.

5.9 Kâgir Yüzeyler Üzerine Boya Uygulamaları

5.9.1 Astarın yüzeye fırça kullanılarak uygulanması

Yeni bir fırçanın tozunun giderilmesi, varsa kopuk veya zayıf tutunmuş kıllarının

temizlenmesi için fırçayı yıkamanın, bükmenin ve silmenin yanlış olduğunu daha

önce öğrenmiştik. Dolayısıyla yeni fırçanın önce astar uygulamasında kullanılması


ve böylece uçlarının alıştırılması gerekir. Boyama işleminden önce en önemli konu

yüzey hazırlığıdır. Boyama işlemine başlamadan önce, duvar veya tavan yüzeyi,

yüzey durumuna uygun bir astar kullanılarak boyanmalıdır:

İş kıyafetinizi giyiniz, eldiven, iş gözlüğünüzü ve maskenizi takınız.

Boyama işlemine başlamadan önce çevredeki eşyaları, varsa toz, inşaat

atıkları, çöp vb. ayakaltından uzaklaştırınız.

Boyanacak yüzeyleri mutlaka elle ve gözle kontrol ediniz.

Boyanacak mekânın zemin veya döşeme yüzeyi üzerine örtü seriniz ve

böylece kirlenmemesi için gerekli tedbirleri alınız.

Şekil-38

Boya ambalajı üzerindeki kullanım kuralları okuyunuz.

Gerektiğinde boyanmayacak yerleri maskeleme bandı ile bantlayınız.

http://3.bp.blogspot.com/-OfsFOkrsc1E/T1UVN8W6qiI/AAAAAAAAADw/WUQhbpJiLiU/s1600/paint.jpg


Şekil-39

Astarı, mutlaka üzerine uygulanacak boyaya uygun olarak seçiniz.

Parlak yüzeyler üzerine zımpara yapmadan astar sürmeyiniz.

Üretici firmanın tavsiye ettiği kutu üzerinde belirtilen inceltme oranına

uyunuz. (mesela %10 oranında inceltiniz gibi)

Boyanacak mekândaki eşyaların üzerine örtü sererek korumaya alınız.

Şekil-40

Yağlı, kirli, tozlu ve kabarmış yüzeyler üzerine boya sürmeyiniz. Bu tip

durumlarda temizleme işlemi yaptıktan sonra işe başlayınız.

İnceltici su ise temiz suyu, kutu üzerindeki oranı dikkate alarak karıştırma

kabına dökünüz.

Astar boyayı homojen oluncaya kadar iyice karıştırılmalıdır. Bu işlemi

yaparken astarı yere damlatmayınız.

Fırçayı, boyaya kıllarının yarısına gelecek seviyede daldırınız.

Fırçadaki boyayı kutunun kenarına sıyırarak fazlasını alınız.

Önce tavan ve duvar kesişim yerleri ile duvar kenarlarını kesme fırçası ile

boyayınız.


Şekil-41

Boyama işlemini ilk kat düşey, ikinci katta yatay olacak şekilde yapınız ve

böylece yüzeydeki bütün noktaların boyanmasını sağlayınız.

Boyama işini tamamladıktan sonra fırçayı mutlaka temizleyiniz.

Boya işi bittikten sonra yere dökülen boyalar var ise hemen temizleyiniz.

Astarlama ve kuruma süresince bulunduğunuz ortamı havalandırınız.

Boya dondan ve aşırı sıcaktan korunmalı, direkt ateşten uzak tutulmalıdır.

İş bitiminde çevrenizi ve çalıştığınız aletleri çevre kurallarına dikkat ederek

temizleyiniz.

Şekil-42

5.9.2 Yüzeye macun çekilmesi


Çalışmaya başlamadan önce çevredeki eşyalar ile varsa toz, çöp ve inşaat

atıkları vb. gibi çalışmaya ve boyaya mani olacak her türlü maddeyi

ayakaltından uzaklaştırınız.

Macunu dolgu ve düzeltme yapılacak yüzeye spatula ve macun küreği

kullanarak sürünüz.

Macun çekilecek yüzeyin büyük olması halinde çelik malalar kullanınız.


Spatulayı macun sürülecek yüzeye yukarıdan aşağıya doğru bastırarak

macunun iyice yedirilmesini sağlayınız.

Şekil-43

Tüp içindeki hazır macunlar için sıkma tabancalarını kullanınız.

Yüzeydeki fazla macunlar spatula ve macun küreği yardımı ile toplayınız.

Yüzeye uygulanan macunun kuruma süresi 20-25 °C sıcaklığa sahip bir

ortamda 4-8 saat arasında değişmektedir. Macun kuruduktan sonra

zımpara ile yüzeyi zımparalayınız ve tozunu alınız.

İkinci bir düzeltme macunu yapılmak istenirse yukarıdaki işlem sırasına

uyarak uygulayınız.


temizleyiniz.

5.9.3 Su bazlı boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması


İç ve dış cephelerde yapılacak boya uygulamalarında kendinizin ve

çevrenizde çalışanların güvenliğini tehlikeye atacak durumlardan (açıkta

elektrik kablosu, atık maddeler, kaygan yüzey, kullanılan iskele ya da

merdivendeki kusurlar gibi) kaçınınız.

Zemin ve eşyaların üzeri örtü serilerek korumaya alınmalıdır.

Boya ambalajı üzerindeki kullanım kurallarını okuyunuz.

Boyanacak yüzeyi elle ve gözle kontrol ediniz.

Gerekli durumlarda maskeleme bandı ile boyanmaması gereken yerler

bantlanmalıdır.

Boyayı çok fazla inceltmeyiniz, üretici firmanın tavsiye ettiği incelticiyi

talimatına uygun olarak kullanınız.



boyayınız.

Şekil-44

Ruloyu boya kabı içine daldırınız ve rulodaki fazla boyayı boya süzgeci ile

sıyırınız.

Ruloyu boyanacak yüzeye sürünüz ve yavaş yavaş hareket ettirerek yüzey

üzerinde gezdiriniz.

1 m2lik alanlar şeklinde yüzeyi boyayınız. Diğer alana geçinceye kadar

öncekinin kurumamasına dikkat ediniz ve böylece kat izi oluşmasını

engelleyiniz.

Boyama işlemi ilk kat düşey, ikinci katta yatay olarak yapınız.

Yüzeyde boyasız noktaların kalmaması için rulo ile tarama yapınız.

Ruloyu daha önce geçtiği yerlerin % 50 üzerinden geçecek şekilde sürünüz.

Bundan başka duvarlar boyanırken rulo diyagonel ve zikzaklar oluşacak

şekilde kullanılabilir.

Boyama yapıldığında yüzey henüz kurumadığı için rulo izleri görülebilir. Bu

durumda bunu yok etmek için tekrar aynı yerleri boyamayınız. Katlar

arasında boyanın eşit olmasına dikkat ediniz.

Yüksek yerleri boyarken ruloya uzatma sapını takarak kullanınız. Dar

yerlerde çalışırken merdiven ve iskele kullanınız.


temizleyiniz.

5.9.4 Sentetik boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması







Boyamaya hazır durumdaki yüzey mutlaka sentetik esaslı astarla boyanmış

olmalıdır.




Gerekli durumlarda boyanmaması gereken yerler maskeleme bandı ile

bantlanmalıdır.

Yağlı, kirli, tozlu ve kabarmış yüzeylere boya sürmeyiniz, önce temizleyiniz.




boyayınız.

Şekil-45

Sentetik boya için moher rulo kullanınız. Sünger rulo sentetik boyalarda

kesinlikle kullanılmamalıdır. Sentetik boya bu tip rulolara zarar verir.

Ruloyu boya kabı içine daldırınız ve rulodaki fazla boyayı boya süzgeci ile

sıyırınız.

Ruloyu yüzeye sürünüz ve yavaş hareketler ile yüzey üzerinde gezdiriniz.


Yüzeyi 1 m2 lik alanlar şeklinde boyayınız. Diğer alana geçinceye kadar

öncekinin kurumamasına dikkat ediniz ve böylece kat izi oluşmasını

engelleyiniz.

Boyama işlemi ilk kat düşey, ikinci katta yatay olarak yapınız.

Ruloyu daha önce geçtiği yerlerin %50 üzerinden geçecek şekilde sürünüz.

Yüzeyde boyasız noktaların kalmaması için rulo ile tarama yapınız.

Şekil-46

Bundan başka duvarlar boyanırken rulo diyagonel ve zikzaklar oluşacak

şekilde kullanılabilir.

Boyama yapıldığında yüzey henüz kurumadığı için rulo izleri görülebilir. Bu

durumda bunu yok etmek için tekrar aynı yerleri boyamayınız. Katlar

arasında boyanın eşit olmasına dikkat ediniz.

Yüksek yerleri boyarken ruloya uzatma sapını takarak kullanınız. Dar

yerlerde çalışırken merdiven ve iskele kullanınız.


temizleyiniz.

5.9.5 Selülozik boyanın yüzeye rulo kullanılarak uygulanması






Boyaya hazır yüzey mutlaka selülozik esaslı astarla boyanmış olmalıdır.

Zemin ve eşyaların üzerine örtü sererek korumaya alınız.





bantlanmalıdır.

Yağlı, kirli, tozlu ve kabarmış yüzeylere boya sürmeyiniz, önce temizleyiniz.



Önce tavan ve duvar kesişim yerleri ile duvar kenarlarını kesme fırçası veya

akrobat fırça ile boyayınız.

Sentetik boya için kullanılan kısa tüylü (7-14 mm)rulo kullanınız. Küçük

detayların boyanmasında parmak rulo kullanınız.

Sünger rulolar selülozik boyalarda kesinlikle kullanılmamalıdır.


temizleyiniz.

5.10 Ahşap Yüzeyler Üzerine Vernik Uygulaması

5.10.1 Verniği kullanıma hazırlama


İç ve dış cephelerde yapılacak vernik uygulamalarında kendinizin ve


elektrik kablosu, atık maddeler, kaygan yüzey, iskele veya merdivendeki

kusurlar gibi) kaçınınız.

Ahşap yüzeyler önceden boyalı ya da vernikli ise kabarmış vernik ve boya

mutlaka kazınmalı ve temizlenmelidir. Eğer eski yüzeydeki boya veya

vernik, çok sağlam ve düzgün ise çok ince bir zımpara çekmek, vernik/boya

öncesi hazırlık için yeterli olabilir.


Vernik ambalajı üzerindeki kullanım kurallarını okuyunuz.


bantlanmalıdır.

Yağlı, kirli, tozlu ve kabarmış yüzeylere vernik/boya sürmeyiniz.


Spatula yardımı ile vernik kutusunu açınız ve temiz bir çubuk ile homojen bir

karışım haline gelinceye kadar karıştırınız.

Verniği çok inceltmeyiniz, üretici firmanın tavsiye ettiği incelticiyi talimatına

uygun olarak kullanınız.

Önce tavan ve duvar kesişim yerleri ile duvar kenarlarını kesme fırçası veya

akrobat fırça ile boyayınız.


temizleyiniz.

5.10.2 Ahşap koruyucunun yüzeye uygulanması


Zemin ve eşyaların üzeri örtü serilerek korumaya alınız.

Ahşabın nemini nem ölçüm cihazı (protimeter) ile ölçünüz.


bantlanmalıdır.

Ahşabın nemi %20’in altında ise koruyucuyu fırçayla uygulayınız. Fırçayı

yüzeye 90º açı ile tutarak sert darbeler ile ahşaba yedirerek kullanınız.

Ardından fırçayı 45º tutarak koruyucuyu yumuşak darbeler ile yüzeye

yayınız.

Fırçayı her zaman ahşabın lif yönüne paralel olarak kullanınız.


temizleyiniz.

5.10.3 Ahşap yüzeyin zımparalanması



Zımpara elle yapılıyorsa mutlaka takoz kullanılmalıdır.

Geniş yüzeylerde titreşimli zımpara makinesi kullanılmalıdır.

Her zaman ahşabın lif yönüne paralel zımparalama yapınız ve fazla

bastırmadan yüzeyin her yerine aynı basınç uygulanmalıdır.

Zımpara temiz tutulmalı ve sık olarak değiştirilmelidir.


Dolgu verniği 200–220 no zımpara ile zımparalanmalıdır. Dolgu verniğinin

zımparalanmasındaki amaç, yüzeydeki pürüzleri giderip son kat verniğin

daha iyi sonuç vermesini sağlamaktır.


temizleyiniz.

Şekil-47

5.10.4 Ahşap yüzey üzerine dolgu verniği uygulaması



Verniklenecek yüzeyi elle ve gözle kontrol ediniz.

Ahşabın nemini ölçünüz, %18 den fazla nemli yüzeyler verniklenmemelidir.

+ 5 °C nin altındaki ortam sıcaklığında vernikleme işi yapılmamalıdır.

Vernikleme işlemi olabildiğince 20~25 °C sıcaklık ve % 40~60 nispi neme

(bağıl nem) sahip ortamlarda ve kuru yüzeyler üzerine yapılmalıdır.

Doğrudan kızgın güneş ışığı altında vernik uygulaması yapılmamalıdır.

Daima temiz bir fırça kullanılmalıdır. Eski bir fırça kullanılacak ise daha

önce yalnız vernik yapımında kullanılmış olmalıdır.

Fırça kullanılmadan önce tiner ile temizlenmeli ve vernik önce düzgün bir

ahşap yüzey üzerine sürülerek denenmelidir.

Fırçayı kıllarının yarısına kadar verniğe batırınız ve kutunun kenarına

sürerek verniğin fazlasını alınız.

Fırçayı her zaman ahşabın lif yönüne paralel olarak kullanınız.

Fırçayı yüzeye 90º açı ile tutarak sert darbeler ile ahşaba yediriniz ve sonra

fırçayı 45º açı ile tutarak koruyucuyu yumuşak darbelerle yüzeye yayınız.

Bu şekilde bütün yüzeye vernik uygulayarak işlemi tamamlayınız.


Gerektiğinde katlar arasında 20~30 dakika bekleyip zımpara ile lifler hafifçe

kırılarak ikinci veya üçüncü kat vernik uygulaması yapılabilir.


bantlanmalıdır.


temizleyiniz.

Şekil-48

5.11 Metal yüzeyler üzerine boya uygulaması

Metaller, havadaki oksijenin nem ile reaksiyona (yükseltgenme-indirgenme)

girmesini takiben korozyona uğrarlar. Paslanma olarak da isimlendirilen bu olayın

ardından boya tabakası (filmi) zamanla çatlar ve parçalanır. Bu sebepten dolayı

metal yüzeylerin oksijenle temas etmemesi istenir. Metal yüzeylerde oksijen ile

teması önlemek maksadıyla genellikle antipas adı verilen boya veya astar

kullanılması yoluna gidilir. Korozyonu engelleyen antipasın metal yüzeyin

durumuna göre 1~2 kat uygulanması gerekebilir. Alüminyum, bakır metaller ile

galvanizli yüzeylerin boyanmasında yapışma problemi olduğundan sentetik boya

kullanılmamalıdır.

Şekil-49


5.11.1 Sentetik/selülozik boyanın yüzeye uygulanması


Zemin ve eşyaların üzerine örtü sererek korumaya alınız.

+ 5 °C nin altındaki ortam sıcaklığında boyama işi yapmayınız.

Paslı veya dökülen metal yüzeyleri tel fırça (Şekil-49) ve çelik yünü veya 80

no zımpara kâğıdıyla temizleyiniz.

Bu işlemin ardından daha yüksek dereceli bir zımpara kâğıdı kullanarak

yüzeydeki pürüzleri gideriniz.

Gerektiğinde metal yüzeydeki aşınmış yerleri macun ile doldurunuz.

Macunun kurumasının ardından zımpara kullanarak yüzeyi düzeltiniz.


bantlanmalıdır.

Zımpara itina ile yapıldıktan sonra da uygun bir antipas boya ile bütün

yüzeyi astarlayınız (pasın yeniden oluşmaması için yapılır).

Boyama yapılırken yerdeki paslı metal tozlarının muhtemel zararlı etkilerine

karşı önlem alınmalıdır.

Astar boyanın/antipasın tamamen kurumasını bekleyiniz.

Astar boyanın/antipasın kurumasını takiben yüzeye son kat boyayı

uygulayınız.

Bu işlem sırasında bütün yüzeylerin boyanmasına dikkat ediniz.


temizleyiniz.

Şekil-50


KAYNAKLAR

1. Aruntaş, H.Y., İnşaat boyacılığı ders notları(yayınlanmamış), Ankara, 2009.

2. Ulusal meslek standardı, İnşaat Boyacısı (Seviye 3), Mesleki Yeterlilik

Kurumu (MYK), Ankara, 2010.

3. Ulusal yeterlilik, İnşaat Boyacısı(seviye 3), MYK, Ankara, 2011.

4. Şimşek O., Yapı malzemeleri-II, Seçkin yayıncılık, Ankara, 2007.

5. MEB, Vernik, İnşaat Teknolojisi modülü, MEGEP, Ankara, 2006.

6. http://www.dyo.com.tr

7. http://www.marshallboya.com/

8. http://www.polisan.com.tr

9. Meslek ve Teknik Eğitim okulları İş sağlığı ve Güvenlik Rehberi, Çalışma ve

Sosyal Güvenlik ve Milli Eğitim Bakanlığı yayını, 2011.

İnŞaat boyacisi (sevİye 3) yeterlİlİk kodu:...

Documents