llojet e planifikimeve -...

BRIKENA KULLOLLI

Libër mësuesipër tekstin shkollor

PSIKOLOGJIA 12 (me zgjedhje)

albas

2

Botues:Latif AJRULLAI Rita PETRO

Redaktore:Dorina BASHA

Arti grafik:Eva KUKALESHI

Kopertina:Semela MERO

© Albas, 2018

Shtëpia botuese AlbasNë Tiranë: rr. “Donika Kastrioti”, pallati 14, ap. 4D.Tel: 00355 45800160e-mail: [email protected]

Në Tetovë: rr. “Ilinden”, nr. 105 Tel.: 00389 44 344 047e-mail: [email protected]

Në Prishtinë: rr. “Muharrem Fejza”, p.n.Tel.: 00377 45 999 770e-mail: [email protected]

Në Preshevë: rr. “Selami Hallaqi”Tel.: 00381 17 669 677e-mail: [email protected]

Shtypur në shtypshkronjën:

3

Hyrje

Libri i mësuesit për tekstin Psikologjia me zgjedhje 12 është hartuar duke u mbështetur në tematikat e tekstit të nxënësit, të cilat janë në përputhshmëri me programin lëndor. Ky libër ka si qëllim t’u vijë në ndihmë jo vetëm mësuesve, të cilët po hedhin hapat e parë në mësimdhënie, por edhe mësuesve me përvojë shumëvjeçare në këtë profesion. Dijet janë të pafundme dhe ato gjithnjë kanë nevojë të pasurohen sipas teknikave dhe metodave bashkëkohore. Ndërthurja e teknikave të mësimdhënies do të sjellë një larmishmëri metodash gjithëpërfshirëse, të cilat kanë në qendër nxënësin. Mësuesi/ja drejton dhe orienton punën kërkimore apo krijuese të nxënësit. Këto metoda do të lehtësojnë jo vetëm procesin e mësimdhënies, por edhe atë të mësimnxënies. Metodat kanë si qëllim të nxisin nxënësin të kuptojnë diversitetin e mendimit dhe ta pranojnë atë, të nxisin dhe të zhvillojnë të menduarin kritik dhe krijues te nxënësi, të rrisin punën individuale dhe në grup, vetëvlerësimin dhe vlerësimin e bashkëmoshatarëve.

Teksti i psikologjisë është hartuar në mënyrë të tillë, që, me ndihmën e mësuesit, nxënësit t’i krijohen mundësitë të zhvillojë kompetencat kyç dhe kompetencat e lëndës dhe mësuesit të kenë lehtësitë e mundshme gjatë gjithë vitit shkollor. Këto lehtësira përqendrohen në:- hartimin e planit vjetor (analitik dhe sintetik, strukturuar sipas një ndarjeje në 3-mujorë),- planifikimin e zhvillimit të të gjitha temave mësimore në 90 minuta bazuar në udhëzimin e MASR për nismën 3 lëndë në 6 orë,- zhvillimin e testeve për çdo tremujor dhe çelësin e përgjigjeve të tyre,- përdorimin e metodave sa më pranë realitetit shqiptar duke sjellë shembuj nga jeta e përditshme e nxënësve dhe e shoqërisë shqiptare,- larmishmërinë e mjeteve dhe burimeve të përdorura,- planifikimin e vlerësimit të portofolit nga vetë nxënësit dhe mësuesi/ja,- hartimi i përsëritjeve,- planifikimi i disa veprimtarive praktike, të cilat ndërthurin njohuritë teorike me ato praktike, duke pasqyruar realitetin e shoqërisë sonë etj.

Çdo temë mësimore zhvillohet nëpërmjet trajtimit të një situate të shkëputur nga realiteti. Kjo do t’i ndihmojë nxënësit të pasurojnë njohuritë dhe kulturën e tyre, si dhe të zhvillojnë një kuptim më të gjerë të kompleksitetit dhe diversitetit të mendimit dhe sjelljes njerëzore, si formohet personaliteti i njeriut, cilët janë faktorët që ndikojnë në sjelljet e veprimet e tyre etj. Nxënësit do të arrijnë të

4

kuptojnë faktorët që kushtëzojnë ndryshimet e individëve nga njëri- tjetri.

5

PËRMBAJTJA

Plani sintetik 6Plani analitik 7Hyrje në psikologji 34Zhvillimi i psikologjisë si shkencë 34Drejtimet dhe disiplinat kryesore në psikologji 36Profesioni i psikologut 36Zbatimet e psikologjisë 39Veprimtari praktike: Psikologu dhe roli i tij 39Projekt, faza I 41Struktura dhe funksionet e Sistemit Nervor 41Struktura dhe funksionet e sistemit endokrin 43Ndërveprimi midis faktorëve biologjikë dhe të sjelljes 43Proceset e ndjesisë dhe perceptimit 45Aftësitë dhe kufizimet e proceseve shqisore 45Ndërveprimi i personit dhe mjedisit në përcaktimin e perceptimit 47Veprimtari praktike: Shqisat dhe perceptimi 47Perspektivat mbi motivimin. Fushat e sjelljes së motivuar te njerëzit 49Perspektiva për emocionet 49Interpretimi dhe shprehja emocionale 51Fushat e sjelljes emocionale 51Stresi dhe përballimi 53Sjelljet dhe qëndrimet që nxisin shëndetin 53Përsëritje 1: Biopsikologjia 55Zhvillimi dhe metodat e studimit të tij 57Vlerësim portofoli 57Teoritë e zhvillimit 59Zhvillimi prenatal 59Foshnjëria dhe fëmijëria 61Adoleshenca 61Mosha e rritur dhe pleqëria 63Motivi seksual 63Veprimtari praktike: Nga foshnjëria në adoleshencë 65Perspektiva për personalitetin 65Vlerësimi i personalitetit. Aspekte të veçanta të personalitetit 67Veprimtari praktike: Personaliteti 67Kushtëzimi klasik 69

6

Kushtëzimi vepruesProjekt, faza II: Diskutim mbi punën e bërëMarrëdhëniet mes proceseve të ndërgjegjshme dhe të pavetëdijshme Gjumi dhe ëndrratKategoritë e drogave psikoaktive dhe efektet e tyre Veprimtari praktikeLlojet e kujtesës Ruajtja e kujtesësPërsëritje 2: Zhvillimi dhe njohja Perspektivat për inteligjencën Vlerësimi i inteligjencësÇështje në inteligjencëVeprimtari praktike: A jemi inteligjentë?Vlerësim portofoliElementet bazë të mendimit Pengesat që lidhen me mendimin Perspektivat mbi sjelljen jonormaleKategoritë e çrregullimeve psikologjikePerspektiva për trajtimin e çrregullimeve psikologjike Kategoritë e trajtimit dhe llojet e ofruesve të trajtimitÇështjet ligjore, etike dhe profesionale në trajtimin e çrregullimeve psikologjike Veprimtari praktikeProjekt, faza III Projekt, faza IIINjohja shoqërore dhe marrëdhëniet shoqërore Ndikimi socialPërsëritje 3: Tematika 5Vlerësim portofoliAgresiviteti dhe sjellja ndihmuese Diversiteti sociokulturor midis individëve Përsëritje vjetoreTestim 1 + çelësi i përgjigjeve: Tematika 1 dhe 2 Testim 2 + çelësi i përgjigjeve: Tematika 3 dhe 4 Testim + çelësi i përgjigjeve: Tematika 4 dhe 5

6971717373757577778081818383858587878989919193939494969898

100100103109115

7

Llojet e planifikimeve

Planifikimi i mësimdhënies për lëndën e psikologjisë përfshin:1) planifikimin vjetor;2) planifikimin për secilën periudhë (shtator-dhjetor; janar-mars; prill-maj);3) planifikimin analitik të orëve mësimore;4) planifikimin ditor.

Planifikimi vjetor i lëndësPlani vjetor është një plan sintetik.Mësuesi/ja planifikon orët dhe përmbajtjen kryesore lëndore për tri periudha. Periudhat janë:

• periudha e parë: shtator-dhjetor;• periudha e dytë: janar-mars;• periudha e tretë: prill-maj.

Plani mësimor vjetor Klasa: XII Lënda: PsikologjiPërmbledhja vjetore e shpërndarjes së orëve

Tematika Teori Veprimtari Projekt PërsëritjeVlerësimportofoli

TestTotalinë orë

Tematika 1: STUDIMI I PSIKOLOGJISË

5 orë 1 orë 1 orë - _ _ 7 orë

Tematika 2: BIOPSIKOLOGJIA 12orë 1 orë _ 1 orë _ 1 orë 15 orëTematika 3: ZHVILLIMI 9 orë 2 orë - - 1 orë _ 12 orëTEMATIKA 4: NJOHJA 12 orë 2 orë 1 orë 1 orë 1 orë 1 orë 18 orëTematika 5: VARIACIONET MES INDIVIDËVE DHE GRUPEVE

9 orë 1 orë 2 orë 2 orë 1 orë 1 orë 16 orë

Totali 47 orë 7 orë 4 orë 4 orë 3 orë 3 orë 68 orëPërqindja 68% 32% 100%

Plani mësimor vjetor Klasa: XII Lënda: PsikologjiTematika SHPËRNDARJA E PËRMBAJTJES SË LËNDËS - 68 ORË

SHTATOR-DHJETOR28 orë (14 javë)

JANAR-MARS24 orë (12 javë)

PRILL-MAJ16 orë (8 javë)

Tematika 1. STUDIMI IPSIKOLOGJISË

7 orë (5 njohuri të reja dhe 2përpunim njohurish)

Tematika 2. BIOPSIKOLOGJIA 15 orë (12 njohuri të reja dhe3 përpunim njohurish)

Tematika 3. ZHVILLIMI 6 orë ( 5 njohuri të reja dhe 1 përpunim njohurish)

6 orë (4 njohuri të reja dhe 2 orëpërpunim njohurish

TEMATIKA 4. NJOHJA 18 orë (12 njohuri të reja dhe 6 përpunimnjohurish)

Tematika 5. VARIACIONET MES INDIVIDËVE DHE GRUPEVE

16 orë (9 njohuri të reja dhe 7 përpunimnjohurish)

8

Lënda: Psikologji Klasa XII

34 javë X 2 orë = 68 orë

Kompetencat e fushës % Shkathtësitë që do të realizohen në komunikim Orë

1. Analizë e koncepteve kryesore 68% Njohuri të reja 47

2. Përpunim njohurish 6,1% Përsëritje 44,56% Testime 34,56% Vlerësim portofoli 3

10,64% Veprimtari praktike 76,1% Projekte 4

21Gjithsej 100% 68

REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYÇ:Nxënësi/ja:

- shpreh mendimin e lirë, opinionin dhe qëndrimin e tij për një temë të caktuar nga jeta, nga shkenca, nga profesioni, nga shoqëria, nga mjedisi, duke përdorur forma të ndryshme të komunikimit, me gojë ose me shkrim;

- përpunon në mënyrë kritike, informacionet e mbledhura nga burime të ndryshme për ndonjë temë të ndjeshme në shoqëri, formon qëndrim kritik dhe e paraqet atë gjatë një debati me moshatarët dhe me të tjerët për çështjen e ngritur, “pro” ose “kundër”;

- diskuton në grup për mënyrat e bashkëpunimit me të tjerët për të zgjidhur një situatë të re mësimore (ose një problem nga jeta e përditshme ose për të menaxhuar konfliktet me bashkëmoshatarët), tregon mënyrën e shfrytëzimit të përvojave paraprake për të zhvilluar njohuritë dhe shkathtësitë e reja në zgjidhjen e situatave dhe problemeve të tilla;

- argumenton me shembuj konkretë lidhjet midis punës, profesionit dhe karrierës, prezanton vendimmarrjen personale referuar mundësive në dispozicion për arsimim/trajnim të mëtejshëm, mundësive personale dhe financiare, si dhe argumenton zgjidhjet për realizimin e planit personal të karrierës;

- zgjidh konfliktet ndërpersonale në mënyrë konstruktive, duke shqyrtuar alternativat, duke marrë vendime dhe duke shpjeguar zgjedhjet e bëra;

- prezanton mënyrën e funksionimit të mjedisit shoqëror në nivel lokal dhe me gjerë, si dhe me shembuj konkretë tregon kontributin e vet në ruajtjen dhe kultivimin e vlerave të mjedisit;

- përdor programet e TIK-ut në mënyrë efektive për të komunikuar dhe për të bashkëpunuar me bashkëmoshatarët gjatë procesit të të nxënit, duke përfshirë edhe të nxënit në distancë.

9

PLANIFIKIMI I TREMUJORIT TË PARË PERIUDHA SHTATOR 2018 – DHJETOR 2018(14 JAVË)

REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYÇOrët mësimore të zhvilluara gjatë kësaj periudhe tremujore do të kontribuojnë në ndërtimin dhe zhvillimin e këtyre kompetencave kyç:Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit Nxënësi/ja:- shpreh para një audience të caktuar çështjet thelbësore të ngritura në një fjalim ose në një interpretim për një temë të caktuar nga fusha të ndryshme, përmes së paku një forme komunikimi (gjuhës, simboleve, shenjave, kodeve, performancës artistike etj.);- diskuton në grup, në mënyrë konstruktive, duke dhënë informacion, argumente dhe duke shtruar pyetje në një dialog prej disa minutash, për një temë të caktuar në gjuhën amtare ose në një gjuhë të huaj;- shpreh mendimin e lirë, opinionin dhe qëndrimin e tij për një temë të caktuar nga jeta, nga shkenca, nga profesioni, nga shoqëria, nga mjedisi, duke përdorur forma të ndryshme të komunikimit, me gojë ose me shkrim;- angazhohet dhe kontribuon në një diskutim me të tjerët për një temë të caktuar p.sh., për edukimin mediatik, duke paraqitur argumente të bazuara në fakte, për rolin dhe ndikimin e televizionit, radios, shtypit dhe mjeteve të tjera të informimit në shoqëri, në procesin e përgatitjes së të rinjve për jetë të pavarur dhe orientim në karrierë;- përdor në mënyrë efektive, programet e TIK-ut gjatë procesit të të nxënit (duke përfshirë edhe të nxënit nëdistancë), si dhe gjatë kryerjes së detyrave në fusha të caktuara.Kompetenca e të menduarit Nxënësi/ja:- sqaron ecurinë e zgjidhjes së një problemi në klasë apo jashtë saj, duke e vërtetuar zgjidhjen e problemit përmes metodës së analizës dhe e prezanton para moshatarëve ose para të tjerëve;- identifikon burimet e informacioneve të nevojshme dhe i shfrytëzon ato në mënyrën e duhur për të zgjidhur një problem në nivelin e caktuar të vështirësisë, duke dhënë shembuj konkretë;- vlerëson cilësinë e informacioneve në një material të shkruar për një temë të caktuar (p.sh., për ngrohjen globale, për diversitetin kulturor dhe etnik etj.), identifikon elementet kryesore, i diskuton me moshatarët, duke dhënë propozime konkrete për shfrytëzimin e shembujve pozitivë në kontekstin lokal apo global, duke shprehur qëndrimin personal;- përpunon në mënyrë kritike, informacionet e mbledhura nga burime të ndryshme për ndonjë temë të ndjeshme në shoqëri, formon qëndrim kritik dhe e paraqet atë gjatë një debati me moshatarët dhe me të tjerët për çështjen e ngritur, “pro” ose “kundër” (martesat mes anëtarëve të një gjinie, dënimi me vdekje etj.).

Kompetenca e të nxënit Nxënësi/ja:- demonstron shkathtësi të përdorimit të TIK-ut në situata të përditshme dhe në përmbushjen e kërkesave të ndryshme gjatë të nxënit (p.sh., për ndërtimin e tabelave, grafikëve apo diagrameve, për vizatimin e një plani të shtëpisë, apo për përgatitjen e shkresave dhe të prezantimeve etj.);- diskuton në grup për mënyrat e bashkëpunimit me të tjerët për të zgjidhur një situatë të re mësimore (ose një problem nga jeta e përditshme, ose për të menaxhuar konfliktet me bashkëmoshatarët), tregon mënyrën e shfrytëzimit të përvojave paraprake për të zhvilluar njohuritë dhe shkathtësitë e reja në zgjidhjen e situatave dhe problemeve të tilla;- shfrytëzon, në mënyrë të duhur, këshillat dhe informacionet e marra për përkrahje në zgjidhjen e një detyre apo problemi të caktuar, pastaj rezultatet i paraqet para të tjerëve;- shkruan një letër motivuese në të cilën arsyeton angazhimin e vet për pjesëmarrje në një prezantim ose konkurs nga një fushë e caktuar mësimore, duke vënë theksin në aftësitë dhe cilësitë personale;- menaxhon në mënyrë produktive burimet që ka në dispozicion (kohën, njerëzit, mjetet e punës etj.) gjatëkryerjes së një aktiviteti ose detyre të caktuar në një fushë mësimore apo në situata të jetës së përditshme.

1

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin Nxënësi/ja:- ndërmerr iniciativë në aktivitete të ndryshme me interes për lëndën/fushën mësimore, për klasën, për shkollën dhe për mjedisin ku jeton, si dhe tregohet i përgjegjshëm në plotësimin e detyrave, përmbushjen e detyrimeve dhe respektimin e afateve, referuar projektit apo planit;- argumenton me shembuj konkretë lidhjet midis punës, profesionit dhe karrierës, prezanton vendimmarrjen personale referuar mundësive në dispozicion për arsimim/trajnim të mëtejshëm, mundësive personale dhe financiare, si dhe argumenton zgjidhjet për realizimin e planit personal të karrierës;- paraqet modelin e një drejtuesi të një ndërmarrjeje ose organizatë, sipas imagjinatës personale dhe duke respektuar karakteristikat kryesore të një sipërmarrësi të suksesshëm;- paraqet kompetencat e nevojshme për të përballuar situata të ndryshme jetësore apo për zhvillimin ekarrierës në një fushë të caktuar.Kompetenca personale Nxënësi/ja:- demonstron vetëbesim dhe shkathtësi personale e ndërpersonale në jetën e përditshme, duke dalluar aspektet pozitive për veten dhe duke ndërmarrë veprime konkrete për arritjen e rezultateve të synuara personale;- tregon shkathtësi në organizimin e lojës me të tjerët, garave sportive apo aktiviteteve kulturore dhe menaxhon me sukses emocionet e veta në situata të ndryshme gjatë aktiviteteve dhe gjatë jetës së përditshme;- shfaq në forma të ndryshme, empati për të tjerët, p.sh., merr pjesë në aktivitete bamirësie, ndihmon të moshuarit, të sëmurët etj., dhe përvojat e tilla i prezanton para të tjerëve;- zgjidh konfliktet ndërpersonale në mënyrë konstruktive, duke shqyrtuar alternativat, duke marrë vendime dhe duke shpjeguar zgjedhjet e bëra;- shfaq në forma të ndryshme ndërgjegjësim për menaxhimin e emocioneve, stresit dhe konflikteve në situata të jetës së përditshme apo në situata të improvizuara me karaktere të ndryshme historike, aktuale,sociale etj.Kompetenca qytetare Nxënësi/ja:- prezanton mënyrën e funksionimit të mjedisit shoqëror në nivel lokal dhe me gjerë, si dhe me shembuj konkretë tregon kontributin e vet në ruajtjen dhe kultivimin e vlerave të mjedisit;- paraqet në forma të ndryshme të të shprehurit, vlerat kryesore të diversitetit në shoqëri apo në mjedisin ku jeton, i diskuton ato me të tjerët, duke i krahasuar me shembuj nga jeta e përditshme që tregojnë tolerancë, respekt dhe qëndrim të hapur ndaj dallimeve;- ilustron me shembuj nga jeta e përditshme, praktikat e menaxhimit dhe të zgjidhjes së konflikteve në mënyrë konstruktive, duke ndarë me të tjerët përvojat, mendimet dhe ndjenjat e veta gjatë diskutimeve të shembujve ilustrues në këtë fushë;- prezanton në një debat me të tjerët ose në një formë tjetër të të shprehurit, masat për mbrojtjen dhe zhvillimin e vlerave dhe parimeve të të drejtave të njeriut në jetën e përditshme, duke veçuar shembuj konkretë të ndonjë aktiviteti (p.sh., aktivitete për promovimin e barazisë gjinore, shmangien ndaj paragjykimeve dhediskriminimit, luftën ndaj varfërisë etj.).Kompetenca digjitale Nxënësi/ja:- përdor programet e TIK-ut në mënyrë efektive për të komunikuar dhe për të bashkëpunuar me bashkëmoshatarët gjatë procesit të të nxënit, duke përfshirë edhe të nxënit në distancë;- ndërgjegjësohet mbi globalizmin dhe larmitë e kulturave, duke shkëmbyer me nxënësit e vendeve tëndryshme përvojat e vendit tonë.

1

TEMATIKA 1: STUDIMI I PSIKOLOGJISË TEMATIKA 2: BIOPSIKOLOGJIATEMATIKA 3: ZHVILLIMI

REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË LËNDËS PËR TEMATIKAT;1. STUDIMI I PSIKOLOGJISË. 2. BIOPSIKOLOGJIA. 3. ZHVILLIMITematika 1: Studimi i psikologjisëNë përfundim të tematikës 1, nxënësi/ja: përshkruan nënfushat kryesore të psikologjisë; përshkruan zhvillimin e psikologjisë si një shkencë empirike; shpjegon rëndësinë e mirëqenies shpirtërore dhe të kujdesit që i duhet kushtuar kësaj; dallon këndvështrimet e sotme të psikologëve për kuptimin e sjelljes dhe të proceseve mendore; tregon veçorinë e psikologjisë në studimin e sjelljes dhe të proceseve mendore; vlerëson rëndësinë e funksionimit psikologjik në jetë.Tematika 2: BiopsikologjiaNë përfundim të tematikës 2, nxënësi/ja:

përshkruan strukturën dhe funksionimin e neuronit; përshkruan organizimin e Sistemit Nervor; përshkruan strukturën dhe funksionimin e sistemit endokrin; përshkruan teoritë kryesore për motivacionin; argumenton nevojën për përmirësimin e funksionimit mendor; harton plane për përballimin e stresit personal; shpjegon reagimet fiziologjike dhe psikologjike ndaj stresorëve; njeh teknologjitë dhe metodat klinike të studimit të trurit; shpjegon bashkëveprimin e trashëgimisë me mjedisin në lidhje me sjelljen; shpjegon perceptimin dhe bashkëveprimin e personit me mjedisin; analizon rolin e biologjisë dhe të të nxënit në motivacionin dhe emocionet; analizon aspektet fiziologjike, afektive, kognitive dhe sjellore të emocioneve; vlerëson rëndësinë e kujdesit për funksionimin mendor; vlerëson veprime për përmirësimin e shëndetit mendor.

Tematika 3: ZhvillimiNë përfundim të tematikës 3, nxënësi/ja: përshkruan zhvillimin si proces jetësor; tregon teknikat për grumbullimin e të dhënave për zhvillimin njerëzor; përshkruan teoritë për zhvillimin njerëzor; përshkruan mjetet në përdorim për vlerësimin e personalitetit; ndërton plane për zhvillimin e personalitetit individual; diskuton për temat më të mëdha lidhur me zhvillimin: rolin e mjedisit e trashëgimisë, vazhdimësinë/ ndërprerjen e zhvillimit, qëndrueshmërinë/paqëndrueshmërinë e zhvillimit, zhvillimin në periudha kritike; diskuton për teoritë për kuptimin e personalitetit; vlerëson periudhën personale të zhvillimit dhe rëndësinë që ka ajo për jetën.

10

Nr. Java Tematika Temat mësimore Situata e të nxënit Metodologjia e veprimtarisë së nxënësve

Vlerësimi Burimet

Tematika 1. STUDIMI I PSIKOLOGJISË (7 orë, 5 njohuri të reja dhe 2 përpunim njohurish)

1.

2.

1. Nëntematika 1: Hyrje në psikologji (3 orë njohuri të reja)

Tema 1: Hyrje në psikologji

Tema 2: Zhvillimi i psikologjisë si shkencë

Përgjatë historisë njerëzit kanë dashur të kuptojnë më shumë rreth sjelljes njerëzore. Ata kanë ngritur pyetje dhe kanë kërkuar përgjigje. Po ju?

Stuhi mendim

VLD (veprimtari me lexim të drejtuar)

Rrjeti i diskutimit

Vlerësohen argumentet e sjella nga nxënësit

Nxënësit që lidhin argumentin me shembullin

Teksti mësimor

Psikologjia 12

E libri‐Fletë formati A4

Qëllimi i vërtetë i metodës shkencore është të sigurohet se Natyra nuk ju ka mashtruar, duke menduar se dini diçka që në të vërtetë nuk e dini.Robert M. Pirsig.

Marrëdhënie pyetje‐përgjigje

Grupi i ekspertëve

Imagjinatë e drejtuar

Vlerësohen nxënësit duke evidentuar aftësitë e tyre në analizën e problemit.

Teksti mësimor Psikologjia 12

E libri‐Informacione nga interneti, revista etj.

3.

4.

2. Tema 1: Drejtimet dhe disiplinat kryesore në psikologji

A e dini se: Psikanalisti është një psikolog, i cili studion si motivet dhe konfliktet e pavetëdijshme përcaktojnë sjelljet njerëzore.

Stuhi mendimesh

Diagrami piramidal

Lexim i drejtuar

Vlerësohen nxënësit që kanë sjellë shembuj të qartë lidhur me temën.

Teksti mësimor

Psikologjia 12


1

T epsikologut

m a Postera 2

Nëntematika 2: Profesioni i psikologut (4 orë; 2 orë njohuri të reja, 2 orë përpunim njohurish)

Jo gjithmonë mund t’ia dilni vetë të kaloni periudha të caktuara të jetës. Ka disa shenja që, nëse shfaqen, duhet të mendoni seriozisht se keni nevojë për ndihmë.Psikologu kujdeset për mirëqenien psikologjike të njeriut.

Di

Dua të di

Mësova

Vlerësohet niveli i përvetësimit të koncepteve bazë të temës, duke marrë parasysh dhe aftësitë e nxënësit

Postera

Fletëpalosje

Revista shkencore

Tema 1: Zbatimet e psikologjisë

Tema 2: Veprimtari praktike: “Psikologu dhe roli i tij”

5.

6.

3. A e dini se:

Në Shqipëri, psikologët duhet të licencohen sipas ligjit, nëse duan të ushtrojnë profesionin e tyre.

Di

Dua të di

mësova

Nxënësit vlerësohen për integrimin e njohurive fillestare me njohuritë përfundimtare.



Një ditë Anxhela ishte shumë e shqetësuar, për shkak të një provimi të rëndësishëm. Mësuesja e këshilloi që ajo të shkonte të fliste me psikologen e shkollës.

Përvijim i të menduarit


Rrjeti i diskutimit

Vlerësohet aftësia për të pranuar opinionet e kundërta gjatë diskutimit.

Postera

Fletëpalosje

Informacione interneti

Fletë formati

7.

8.

4. Tema 1: Projekt, faza I. (Tema përzgjidhet nga nxënësit dhe mësuesi.)

1

Tematika 2.BIOPSIKOLOGJIA (15orë, 12 njohuri të reja dhe 3 përpunim njohurish)

Nëntematika 1: Baza biologjike të sjelljes (3 orë njohuri të reja) Tema 2: Struktura dhe

funksionet e Sistemit Nervor

Nëse do të isha sot një student i kolegjit, unë nuk mendoj se do t’i rezistoja studimit në neuroshkencë. Tom Wolfe

Stuhi mendimi


Rrjeti i diskutimit



Teksti mësimor

Psikologjia 12


9.

10.

5. Tema 1: Struktura dhe funksionet e sistemit endokrin

Tema 2: Ndërveprimi midis faktorëve biologjikë dhe të sjelljes

Gjëndra tiroide është gjëndra më e madhe e sistemit endokrin.Rëndësia e saj është e jashtëzakonshme. Gjëndra tiroide është përgjegjëse për zhvillimin mendor dhe fizik gjatë fazave të ndryshme të jetës.

Diskutim për njohuritë paraprake


Rrjeti i diskutimit


Teksti mësimor

Psikologjia 12


Postera

1

A e dini se: Binjaket Mary Kate dhe Ashley Olsen, shpesh janë përcaktuar gabimisht si binjake identike. Në serialin “Full House” kur njëra lodhej, zëvendësohej nga tjetra. Por në të vërtetë ato janë motra binjake të formuara nga dy vezë.

Të lexuarit në bashkëveprim

Pyetja sjell pyetjen

Përgjigjet e pyetjeve pse


Teksti mësimor

Psikologjia 12


11.

12.

Nëntematika 2: Ndjesia dhe perceptimi (4 orë, 3 njohuri të reja, 1 përpunim njohurish)

Tema 1: Proceset e ndjesisë dhe perceptimit

Njerëzit mund të përjetojnë dhimbje të mëdha te gjymtyrët, të cilat i kanë i prerë. Muzika e lartë mund të çojë në humbje të përhershme të dëgjimit.

Parashikim me terma paraprakë

Diagrami i Venit




6.

Tema 2: Aftësitë dhe kufizimet e proceseve shqisore

Çfarë ndodh nëse njerëzit janë të privuar nga përdorimi i shqisave të tyre? A është kjo një përvojë çlodhëse dhe e këndshme, pa shikime të bezdisshme, zhurma apo aroma? Apo është pështjelluese, e pakënaqshme dhe depresuese?

Stuhi mendimesh

Tabela e koncepteve

Shkrim i lirë


Teksti mësimor

Psikologjia 12


Postera

1

13.

14.

7.

Tema 1: Ndërveprimi i personit dhe mjedisit në përcaktimin e perceptimit

Tema 2: Veprimtari praktike: “Shqisat dhe perceptimi”

Arta me Kejdin po ecnin në rrugë. Në largësi ata shikonin një figurë. Arta tha është një monument, ndërsa Kejdi mendoi se ishte një makinë e ndaluar. Kur u afruan...

Rrjeti i diskutimit

Grupi i ekspertëve

Marrëdhëniet në dyshe


Teksti mësimor

Psikologjia 12

E libri‐Diskutime nga ekspertë të ndryshëm

Ana qëroi një patate dhe një mollë. I lidhi sytë vëllait të vogël dhe i dha të nuhaste një qepë, ndërkohë që po hante mollën. A mundet që ai t’i thoshte Anës çfarë ishte duke ngrënë?

Rrjeti i diskutimit

Punë në grupe



Fletëpalosje

Informacione nga biologjia

Informacione nga artikuj shkencorë

15.

16.

8. Nëntematika 3:Motivimi (4 orë njohuri të reja)

Tema 1: Perspektivat mbi motivimin. Fushat e sjelljes së motivuar te njerëzit

Tema 2: Perspektiva për emocionet

Personi i plotësuar nuk i kupton nevojat e të uriturve. Proverb irlandez

Harta e konceptit


Shkrim i lirë

Vlerësohen argumentet e sjella nga nxënësit;

nxënësit që lidhin argumentin me shembullin

Teksti mësimor

Psikologjia 12


Si do të ishte bota nëse asnjë nuk do të ndiente gëzim apo hidhërim, trishtim apo dashuri, frikë apo zemërim? A do të donit të jetonit në një botë të tillë?

Di

Dua të di

Mësova



E libri‐Informacione nga interneti,

1

revista etj.

17.

18.

9.

Tema 1: Interpretimi dhe shprehja emocionale

Tema 2: Fushat e sjelljes emocionale

“Për lajmet e zemrës pyesni fytyrën”. Proverb guinean

Stuhi mendimesh

Tabela e koncepteve

Shkrim i lirë


Teksti mësimor

Psikologjia 12


Postera

Zemërimi nuk do të duket kurrë, për aq kohë sa mendimet e pakënaqësisë mbahen thellë. Buda

Rrjeti i diskutimit

Grupi i ekspertëve




E libri‐Informacione nga interneti, revista etj

19.

20.

10. Nëntematika 4:Shëndeti. (4 orë, 2 njohuri të reja, 2 përpunim njohurish)

Tema 1: Stresi dhe përballimi

Tema 2: Sjelljet dhe qëndrimet që nxisin shëndetin

Ashtu si ngjarjet negative edhe ato pozitive apo të gëzimit çojnë në stres. Ju keni mundësi të kontrolloni efektet negative të stresit.

Rrjeti i diskutimit

Punë në grupe



Teksti mësimor

Psikologjia 12


Postera

Joana nuk u ndie mirë në Stuhi mendimi Vlerësohet aftësia Teksti

1

klasë dhe mësuesja e çoi te mjekja e shkollës. Mjekja e pyeti Joanën a kishte ngrënë mëngjes. Joana nuk foli.

Insert

Marrëdhëniet pyetje përgjigje‐

për të pranuar opinionet e kundërta gjatë diskutimit.

mësimor

Psikologjia 12

E libri‐Diskutime nga ekspertë të ndryshëm

21.

22.

11. Tema 1: Përsëritje 1: Biopsikologjia

Tema 2: Testim 1:Tematika 1 dhe 2

Situata të krijuara nga vetë nxënësit.

Rrjeti i diskutimit

Marrja e rolit të tjetrit

Shkrim i detajuar

Nxënësit nxiten të bëjnë vlerësimin e njëri tjetrit.‐

Postera

Fletëpalosje

Revista shkencore

Varianti A, Varianti B Pyetje përgjigje‐ Nxënësit vlerësohen për përvetësimin e njohurive.

Tezat e provimit

12.

13.

Tematika 3. ZHVILLIMI (12 orë, 9 njohuri të reja dhe 3 përpunim njohurish)

23.

24.

Nëntematika 1:Zhvillimi (9 orë, 7 njohuri të reja, 2 përpunim njohurish) Tema 1: Zhvillimi dhe

metodat e studimit të tij

Zhvillimi është një proces i pashmangshëm për njeriun. Nga foshnjë jeni bërë fëmijë. Nga fëmijë në adoleshentë dhe në të ardhmen do të jeni të rritur.

Stuhi mendimi

VLD

Ditari dypjesësh


Teksti mësimor

Psikologjia 12


Tema 2: Vlerësim portofoli

Mësuesja dhe nxënësit diskutojnë për portofolin.

Pyetje përgjigje‐ Nxënësit vlerësohen për detyrat e caktuara.

Detyrat e portofolit

1

25.

26.

Tema 1: Teoritë e zhvillimit

Tema 2: Zhvillimi prenatal

Jeta po shikonte një video të saj me prindërit kur ishte fëmijë. Ajo nisi të qeshte kur pa veten e saj që kërkonte me forcë topin që prindërit i thoshin se nuk ekzistonte më.

Stuhi mendimi

Tryeza rrethore

Rrjeti i diskutimit

Vlerësohen argumentet e sjella nga nxënësit.


Teksti mësimor

Psikologjia 12


Postera

Miri kishte 9 muaj që po priste që motra e tij të vinte në jetë. Çdo muaj ai shikonte se si rritej barku i mamit së bashku me motrën e tij.


Mbajtja e strukturuar e shënimeve

Diskutim i lirë


Teksti mësimor

Psikologjia 12


27.

28.

14.

Tema 1: Foshnjëria dhe fëmijëria

Provoni të fusni gishtin tuaj në gojën e një foshnjeje. Ai ose ajo do fillojë menjëherë ta thithë atë. Ky është një reagim me të cilin foshnja lind, por që kalon me kalimin e kohës.

Rrjeti i diskutimit

Grupi i ekspertëve





Tema 2: Adoleshenca

G. Stanley Hall ishte një nga psikologët që përshkroi adoleshencën. Ai mendonte se në këtë stadmoshor ekziston një tension mes pjekurisë

Diskutim mbi njohuritë paraprakeDitari trepjesësh Prezantimi dhe demonstrimi i


Teksti mësimor

Psikologjia 12

E libri‐

biologjike dhe varësisë sociale.

rezultateve të arritura

Fletë formati A4

Postera

1

1

PLANIFIKIMI I TREMUJORIT TË DYTË PERIUDHA JANAR 2019 – MARS 2019(12 JAVË)

REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYÇOrët mësimore të zhvilluara gjatë kësaj periudhe tremujore do të kontribuojnë në ndërtimin dhe zhvillimin e këtyre kompetencave kyç:Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit Nxënësi/ja:

shpreh para një audience të caktuar, çështjet thelbësore të ngritura në një fjalim ose në një interpretim për një temë të caktuar nga fusha të ndryshme, përmes së paku një forme komunikimi (gjuhës, simboleve, shenjave, kodeve, performancës artistike etj.);

diskuton në grup, në mënyrë konstruktive duke dhënë informacion, argumente dhe duke shtruar pyetje në një dialog prej disa minutash, për një temë të caktuar në gjuhën amtare ose në një gjuhë të huaj;

shpreh mendimin e lirë, opinionin dhe qëndrimin e tij për një temë të caktuar nga jeta, nga shkenca, nga profesioni, nga shoqëria, nga mjedisi, duke përdorur forma të ndryshme të komunikimit, me gojë ose me shkrim;

angazhohet dhe kontribuon në një diskutim me të tjerët për një temë të caktuar p.sh., për edukimin mediatik, duke paraqitur argumente të bazuara në fakte, për rolin dhe ndikimin e televizionit, radios, shtypit dhe mjeteve të tjera të informimit në shoqëri, në procesin e përgatitjes së të rinjve për jetë të pavarur dhe orientim në karrierë;

përdor në mënyrë efektive, programet e TIK-ut gjatë procesit të të nxënit (duke përfshirë edhe të nxënitnë distancë), si dhe gjatë kryerjes së detyrave në fusha të caktuara.

Kompetenca e të menduarit Nxënësi/ja:

sqaron ecurinë e zgjidhjes së një problemi në klasë apo jashtë saj, duke e vërtetuar zgjidhjen e problemit përmes metodës së analizës dhe e prezanton para moshatarëve ose para të tjerëve;

identifikon burimet e informacioneve të nevojshme dhe i shfrytëzon ato në mënyrën e duhur për të zgjidhur një problem në nivelin e caktuar të vështirësisë, duke dhënë shembuj konkretë;

vlerëson cilësinë e informacioneve në një material të shkruar për një temë të caktuar (p.sh., për ngrohjen globale, për diversitetin kulturor dhe etnik etj.), identifikon elementet kryesore, i diskuton me moshatarët, duke dhënë propozime konkrete për shfrytëzimin e shembujve pozitivë në kontekstin lokal apo global, duke shprehur qëndrimin personal;

përpunon në mënyrë kritike, informacionet e mbledhura nga burime të ndryshme për ndonjë temë të ndjeshme në shoqëri, formon qëndrim kritik dhe e paraqet atë gjatë një debati me moshatarët dhe me tëtjerët për çështjen e ngritur, “pro” ose “kundër” (martesat mes anëtarëve të një gjinie, dënimi me vdekje etj.).

Kompetenca e të nxënit Nxënësi/ja:

demonstron shkathtësi të përdorimit të TIK-ut në situata të përditshme dhe në përmbushjen e kërkesave të ndryshme gjatë të nxënit (p.sh., për ndërtimin e tabelave, grafikëve apo diagrameve, për vizatimin e një plani të shtëpisë, apo për përgatitjen e shkresave dhe të prezantimeve etj.);

diskuton në grup për mënyrat e bashkëpunimit me të tjerët për të zgjidhur një situatë të re mësimore (ose një problem nga jeta e përditshme ose për të menaxhuar konfliktet me bashkëmoshatarët), tregon mënyrën e shfrytëzimit të përvojave paraprake për të zhvilluar njohuritë dhe shkathtësitë e reja në zgjidhjen e situatave dhe problemeve të tilla;

shfrytëzon, në mënyrë të duhur, këshillat dhe informacionet e marra për përkrahje në zgjidhjen e një detyre apo problemi të caktuar, pastaj rezultatet i paraqet para të tjerëve;

shkruan një letër motivuese në të cilën arsyeton angazhimin e vet për pjesëmarrje në një prezantim ose konkurs nga një fushë e caktuar mësimore, duke vënë theksin në aftësitë dhe cilësitë personale;

menaxhon në mënyrë produktive, burimet që ka në dispozicion (kohën, njerëzit, mjetet e punës etj.) gjatëkryerjes së një aktiviteti ose detyre të caktuar në një fushë mësimore apo në situata të jetës së përditshme.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin Nxënësi/ja:

ndërmerr iniciativë në aktivitete të ndryshme me interes për lëndën/fushën mësimore, për klasën, për shkollën dhe për mjedisin ku jeton, si dhe tregohet i përgjegjshëm në plotësimin e detyrave, përmbushjen e detyrimeve dhe respektimin e afateve, referuar projektit apo planit;

argumenton me shembuj konkretë lidhjet midis punës, profesionit dhe karrierës, prezanton vendimmarrjen personale referuar mundësive në dispozicion për arsimim/trajnim të mëtejshëm, mundësive personale dhe financiare, si dhe argumenton zgjidhjet për realizimin e planit personal të karrierës;

paraqet modelin e një drejtuesi të një ndërmarrjeje ose organizate, sipas imagjinatës personale dhe duke respektuar karakteristikat kryesore të një sipërmarrësi të suksesshëm;

paraqet kompetencat e nevojshme për të përballuar situata të ndryshme jetësore apo për zhvillimin ekarrierës në një fushë të caktuar.

Kompetenca personale Nxënësi/ja:

demonstron vetëbesim dhe shkathtësi personale e ndërpersonale në jetën e përditshme, duke dalluaraspektet pozitive për veten dhe duke ndërmarrë veprime konkrete për arritjen e rezultateve të synuara personale;

tregon shkathtësi në organizimin e lojës me të tjerët, garave sportive apo aktiviteteve kulturore dhe menaxhon me sukses emocionet e veta në situata të ndryshme gjatë aktiviteteve dhe gjatë jetës së përditshme;

shfaq në forma të ndryshme, empati për të tjerët, p.sh., merr pjesë në aktivitete bamirësie, ndihmon të moshuarit, të sëmurët etj., dhe përvojat e tilla i prezanton para të tjerëve;

zgjidh konfliktet ndërpersonale në mënyrë konstruktive, duke shqyrtuar alternativat, duke marrë vendime dhe duke shpjeguar zgjedhjet e bëra;

shfaq në forma të ndryshme, ndërgjegjësim për menaxhimin e emocioneve, stresit dhe konflikteve në situata të jetës së përditshme apo në situata të improvizuara me karaktere të ndryshme historike,aktuale, sociale etj.

Kompetenca qytetare Nxënësi/ja:

prezanton mënyrën e funksionimit të mjedisit shoqëror në nivel lokal dhe me gjerë, si dhe me shembuj konkretë tregon kontributin e vet në ruajtjen dhe kultivimin e vlerave të mjedisit;

paraqet në forma të ndryshme të të shprehurit, vlerat kryesore të diversitetit në shoqëri apo në mjedisin ku jeton, i diskuton ato me të tjerët, duke i krahasuar me shembuj nga jeta e përditshme që tregojnë tolerancë, respekt dhe qëndrim të hapur ndaj dallimeve;

ilustron me shembuj nga jeta e përditshme, praktikat e menaxhimit dhe të zgjidhjes së konflikteve në mënyrë konstruktive, duke ndarë me të tjerët përvojat, mendimet dhe ndjenjat e veta gjatë diskutimeve të shembujve ilustrues në këtë fushë;

prezanton në një debat me të tjerët ose në një formë tjetër të të shprehurit, masat për mbrojtjen dhe zhvillimin e vlerave dhe parimeve të të drejtave të njeriut në jetën e përditshme, duke veçuar shembuj konkretë të ndonjë aktiviteti (p.sh. aktivitete për promovimin e barazisë gjinore, shmangienndaj paragjykimeve dhe diskriminimit, luftën ndaj varfërisë etj.).

Kompetenca digjitale Nxënësi/ja:

përdor programet e TIK-ut në mënyrë efektive për të komunikuar dhe për të bashkëpunuar me bashkëmoshatarët gjatë procesit të të nxënit, duke përfshirë edhe të nxënit në distancë;

ndërgjegjësohet mbi globalizmin dhe larmitë e kulturave, duke shkëmbyer me nxënësit e vendeve tëndryshme përvojat e vendit tonë.

20

2

TEMATIKA 3: ZHVILLIMITEMATIKA 4: NJOHJAREZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË LËNDËS PËR TEMATIKAT3. ZHVILLIMI; 3. NJOHJATematika 3: ZhvillimiNë përfundim të tematikës 3, nxënësi/ja:

përshkruan zhvillimin si proces jetësor; tregon teknikat për grumbullimin e të dhënave për zhvillimin njerëzor; përshkruan teoritë për zhvillimin njerëzor; përshkruan mjetet në përdorim për vlerësimin e personalitetit; ndërton plane për zhvillimin e personalitetit individual; diskuton për temat më të mëdha lidhur me zhvillimin: rolin e mjedisit e trashëgimisë, vazhdimësinë/

ndërprerjen e zhvillimit, qëndrueshmërinë/paqëndrueshmërinë e zhvillimit, zhvillimin në periudha kritike;

diskuton për teoritë për kuptimin e personalitetit; vlerëson periudhën personale të zhvillimit dhe rëndësinë që ka ajo për jetën.

Tematika 4: NjohjaNë përfundim të tematikës 4, nxënësi/ja:

përshkruan kuptimin dhe parimet e të nxënit; rendit pjesët përbërëse të të mësuarit kognitiv; përshkruan mënyrën si bëhet regjistrimi dhe përdorimi i informacionit të kujtesës; përshkruan sistemet e kujtesës afatshkurtër e afatgjatë; rendit tiparet strukturore të gjuhës; përshkruan teoritë dhe stadet e zhvillimit të gjuhës; përshkruan natyrën e ndërgjegjes; përshkruan drogat psikoaktive dhe rolin e tyre në psikikë; përshkruan natyrën e inteligjencës dhe si testohet ajo; analizon marrëdhëniet ndërmjet trashëgimisë dhe mjedisit në diferencat individuale.


Vlerësimi Burimet

Tematika 3. ZHVILLIMI (12 orë, 9 njohuri të reja dhe 3 përpunim njohurish)

29.

30.

15.

Tema 1: Mosha e rritur dhe pleqëria

Tema 2: Motivi seksual

Në moshën 20-vjeçare shqetësohemi për atë që të tjerët mendojnë për ne. Në moshën 40-vjeçare nuk na intereson çfarë të tjerët mendojnë për ne. Në moshën 60-vjeçare zbulojmë se të tjerët nuk kanë menduar fare për ne. Anonim

Stuhi mendimesh

Tabela e koncepteve

Shkrim i lirë


Teksti mësimor

Informacione nga interneti, revista etj.

Mendoni si kanë ndryshuar rolet mashkullore dhe femërore sot në botë.

Di

Dua të di

Mësova

Vlerësohen argumentet e sjella nga nxënësit.


Teksti mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

Postera

31.

32.

16. Nëntematika 2: Personaliteti ( 3 orë, 2 njohuri të reja dhe 1 përpunim njohurish)

Tema 1: Veprimtari praktike: Nga foshnjëria në adoleshencë.

Nxënësit sjellin informacione, foto dhe video të fëmijërisë së tyre.

Punë në grupe

Rrjeti i diskutimit

Marrëdhënie në dyshe


Fletëpalosje

Postera

Foto

2

Tema 2: Perspektiva për personalitetin.

A e keni pyetur ndonjëherë veten: Kush jam unë?

Përgjigjet i gjeni duke iu referuar personalitetit tuaj.

Stuhi mendimi

Insert

Marrëdhëniet pyetje - përgjigje

Vlerësohen nxënësit që kanë sjellë shembuj tëqartë lidhur me temën.

Teksti mësimor


Teksti mësimorPsikologjia

Fletë formati A4

Postera

17.

33.

34. Tema 1: Vlerësimi i personalitetit. Aspekte të veçanta të personalitetit

Sa shpesh keni dëgjuar për një fëmijë si “i lehtë”, “i vështirë” derisa e keni njohur vetë atë?

Rrjeti i diskutimit


Shkrim i detajuar


Teksti mësimor

Psikologjia

Diskutime nga ekspertë të ndryshëm

Tema 2: Veprimtari praktike: Personaliteti

Cilit tip temperamenti i përkisni ju?




Foto

Informacione nga revista, gazeta etj.

Rrjeti i diskutimit Format A4

TEMATIKA 4. NJOHJA (18 orë, 12 njohuri të reja dhe 6 përpunim njohurish)

35.

36.

8. Nëntematika 1: Tëmësuarit (3 orë, 2 njohuri të reja dhe 1 përpunim

Tema 1: Kushtëzimi klasik

Procesi i tretjes te qentë të studiuar nga Pavllovi ka të bëjë me kushtëzimin klasik.

Stuhi mendimesh

Tabela e koncepteve

Shkrim i lirë

Vlerësohen nxënësit duke evidentuar aftësitë e tyre në analizën

Teksti mësimor

Informacione nga interneti, revista

2

njohurish) e problemit. etj.

Tema 2: Kushtëzimi veprues

Ana po luante me shoqet. Njëra prej tyre e kaloi rrugën vetëm pa një të rritur. Edhe Ana provoi të bënte të njëjtën gjë...

Rrjeti i diskutimit

Grupi i ekspertëve



Teksti mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

Postera

37.

38.

Nxënësit paraqesin punën e deritanishme.

19.

Nëntematika 2:Vetëdija (4 orë, 3 njohuri të reja dhe 1 përpunim njohurish)

Tema 1: Projekt, faza II: Diskutim mbi punën e bërë

Tema 2: Marrëdhëniet mes proceseve të ndërgjegjshme dhe të pavetëdijshme

Toni po ecte në rrugë, kur papritur ndaloi. “A e mbylla derën”, - mendoi ai.

Stuhi mendimi


Rrjeti i diskutimit

Vlerësohen:

-argumentet e sjella nga nxënësit;

- nxënësit që lidhin argumentin me shembullin.

Teksti mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

39.

40.

20. Tema 1: Gjumi dhe ëndrrat Xheni po flinte, kur

papritur filloi të bërtiste. Mamaja shkoi të shikonte çfarë kishte, por ajo i tha që ishte vetëm një ëndërr.

Marrëdhënie pyetje- përgjigje

Grupi i ekspertëve




Informacione nga interneti, revista etj

Tema 2: Kategoritë e drogave psikoaktive dhe efektet e tyre

Mira dhe vëllai i saj po rrinin në ballkon duke pirë cigare. Mamaja u foli që

Stuhi mendimesh

Diagrami piramidal

Vlerësohen nxënësit që kanë sjellë shembuj të

Teksti mësimor

Psikologjia

2

ta linin, por ata... Lexim i drejtuar qartë lidhur me temën.

Fletë formati A4

Postera

41.

42.Tema 1: Veprimtari praktike

Tema 2: Llojet e kujtesës

Ana me shokët dhe shoqet e klasës vendosi të shpërndante disa fletëpalosje informuese për drogat, gjumin dhe ëndrrat.

Punë në grupe

Rrjeti i diskutimit


Vlerësohet niveli i përvetësimit të koncepteve bazë të temës, duke marrë parasysh dhe aftësitë e nxënësit.

Fletëpalosje

Foto

Informacione të ndryshme

Postera

21. Nëntematika 3:Kujtesa (4 orë, 2 njohuri të reja dhe 2 përpunim njohurish)

Kujtesa afatgjatë është si një kartë krediti magjike me para të pakufizuara dhe pa datë skadimi.

Rrjeti i diskutimit


Shkrim i detajuar


Teksti mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

43.

44.

22.

Tema 1: Ruajtja e kujtesës

Mei ishte ulur në divan dhe po kujtonte disa lojëra të fëmijërisë së saj.


Mbajtja e strukturuar e shënimeve

Diskutim i lirë




Tema 2: Përsëritje 2:Zhvillimi dhe njohja Situata të krijuara nga

vetë nxënësit.Rrjeti i diskutimit


Nxënësit nxiten të bëjnë vlerësimin enjëri-tjetrit.

Teksti mësimor

Psikologjia

Shkrim i detajuar Fletë formati A4

Postera

45.

46.

23. Tema 1: Testim 2 -Tematika 3 dhe 4 Varianti A, Varianti B Pyetje-përgjigje Nxënësit

vlerësohen për njohuritë e marra

Tezat e provimit

2

Nëntematika 4:Inteligjenca (5 orë, 3 njohuri të reja dhe 2 përpunim njohurish)

Tema 2: Perspektivat për inteligjencën

Duhet të jeni të kujdesshëm, nëse jeni i mirë në diçka. Sigurohuni që jo domosdoshmërisht mund të jeni dhe aq i mirë edhe në gjërat e tjera.Unë kam qenë shumë i suksesshëm në zhvillimin e softuerit, por njerëzit vini dhe prisnin nga unë zgjuarsi edhe për tema të tjera të cilat nuk i bëja dot. Bill Gates

Stuhi mendimi


Rrjeti i diskutimit



Teksti mësimor


47.

48.

24.Tema 1: Vlerësimi i inteligjencës

Tema 2: Çështje në inteligjencë

Nuk ekziston asnjë njeri që të mos jetë i aftë të bëjë më shumë nga sa mendon ai se mund të bëjë. Henri Ford

Marrëdhënie pyetje- përgjigje

Grupi i ekspertëve



Teksti mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

Postera

“Inteligjenca është e mësuar apo e lindur?”

Stuhi mendimesh

Diagrami piramidal

Lexim i drejtuar


Teksti mësimor

Psikologjia


49.

50.

25. Tema 1: Veprimtari praktike : A jemi inteligjentë?

Nxënësit po luanin mos u nxeh me njëri-tjetrin.Teknikat që përdornin për të zgjidhur situatat e ndryshme ishin mjaft interesante.

Punë në grupe

Rrjeti i diskutimit



Postera

Fletëpalosje

Revista shkencore

Mësuesja dhe nxënësit diskutojnë mbi detyrat

Pyetje-përgjigje Nxënësit vlerësohen për


2

Tema 2: Vlerësim portofoli

dhe vlerësimin e portofolit.

detyrat e caktuara.

51.

52.

26. Nëntematika 5: Tëmenduarit (2 orë njohuri të reja)

Tema 1: Elementet bazë të mendimit

A e dini se: Tomas Edisoni ka marrë patentën e mbi 100 shpikjeve. Por disa besojnë se ai ka ndikuar pak në njohuritë shkencore.

Stuhi mendimesh

Tabela e koncepteve

Ditari dypjesësh


Teksti mësimor


Tema 2: Pengesat që lidhen me mendimin

Shumë pak njerëz mund të jenë goditur nga molla. Por ishte Isak Njutoni, i cili, përmes mendimit kreativ e shfrytëzoi këtë histori për të zhvilluar teorinë e gravitetit.

Rrjeti i diskutimit

Grupi i ekspertëve



Teksti mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

Postera

2

2

PLANIFIKIMI I TREMUJORIT TË TRETË PERIUDHA PRILL 2019 – MAJ 2019(8 JAVË)REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYÇ Orët mësimore të zhvilluara gjatë kësaj periudhe tremujore do të kontribuojnë në ndërtimin dhe

zhvillimin e këtyre kompetencave kyç:Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit Nxënësi/ja: shpreh para një audience të caktuar, çështjet thelbësore të ngritura në një fjalim ose në një interpretim

për një temë të caktuar nga fusha të ndryshme, përmes së paku një forme komunikimi (gjuhës, simboleve, shenjave, kodeve, performancës artistike etj.);

diskuton në grup, në mënyrë konstruktive duke dhënë informacion, argumente dhe duke shtruar pyetje në një dialog prej disa minutash, për një temë të caktuar në gjuhën amtare ose në një gjuhë të huaj;

shpreh mendimin e lirë, opinionin dhe qëndrimin e tij për një temë të caktuar nga jeta, nga shkenca, nga profesioni, nga shoqëria, nga mjedisi, duke përdorur forma të ndryshme të komunikimit, me gojë ose me shkrim;

angazhohet dhe kontribuon në një diskutim me të tjerët për një temë të caktuar p.sh., për edukimin mediatik, duke paraqitur argumente të bazuara në fakte, për rolin dhe ndikimin e televizionit, radios, shtypit dhe mjeteve të tjera të informimit në shoqëri, në procesin e përgatitjes së të rinjve për jetë të pavarur dhe orientim në karrierë;

përdor në mënyrë efektive, programet e TIK-ut gjatë procesit të të nxënit (duke përfshirë edhe të nxënitnë distancë), si dhe gjatë kryerjes së detyrave në fusha të caktuara.

Kompetenca e të menduarit Nxënësi/ja: sqaron ecurinë e zgjidhjes së një problemi në klasë apo jashtë saj, duke e vërtetuar zgjidhjen e

problemit përmes metodës së analizës dhe e prezanton para moshatarëve ose para të tjerëve; identifikon burimet e informacioneve të nevojshme dhe i shfrytëzon ato në mënyrën e duhur për të

zgjidhur një problem në nivelin e caktuar të vështirësisë, duke dhënë shembuj konkretë; vlerëson cilësinë e informacioneve në një material të shkruar për një temë të caktuar (p.sh., për

ngrohjen globale, për diversitetin kulturor dhe etnik etj.), identifikon elementet kryesore, i diskuton me moshatarët, duke dhënë propozime konkrete për shfrytëzimin e shembujve pozitivë në kontekstin lokal apo global, duke shprehur qëndrimin personal;

përpunon në mënyrë kritike, informacionet e mbledhura nga burime të ndryshme për ndonjë temë të ndjeshme në shoqëri, formon qëndrim kritik dhe e paraqet atë gjatë një debati me moshatarët dhe me të tjerët përçështjen e ngritur, “pro” ose “kundër” (martesat mes anëtarëve të një gjinie, dënimi me vdekje etj.).

Kompetenca e të nxënit Nxënësi/ja: demonstron shkathtësi të përdorimit të TIK-ut në situata të përditshme dhe në përmbushjen e

kërkesave të ndryshme gjatë të nxënit (p.sh., për ndërtimin e tabelave, grafikëve apo diagrameve, për vizatimin e një plani të shtëpisë, apo për përgatitjen e shkresave dhe të prezantimeve etj.);

diskuton në grup për mënyrat e bashkëpunimit me të tjerët për të zgjidhur një situatë të re mësimore (ose një problem nga jeta e përditshme ose për të menaxhuar konfliktet me bashkëmoshatarët), tregon mënyrën e shfrytëzimit të përvojave paraprake për të zhvilluar njohuritë dhe shkathtësitë e reja në zgjidhjen e situatave dhe problemeve të tilla;

shfrytëzon, në mënyrën e duhur, këshillat dhe informacionet e marra për përkrahje në zgjidhjen e një detyre apo problemi të caktuar, pastaj rezultatet i paraqet para të tjerëve;

shkruan një letër motivuese në të cilën arsyeton angazhimin e vet për pjesëmarrje në një prezantim ose konkurs nga një fushë e caktuar mësimore, duke vënë theksin në aftësitë dhe cilësitë personale;

menaxhon në mënyrë produktive, burimet që ka në dispozicion (kohën, njerëzit, mjetet e punës etj.) gjatëkryerjes së një aktiviteti ose detyre të caktuar në një fushë mësimore apo në situata të jetës së përditshme.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin Nxënësi/ja: ndërmerr iniciativë në aktivitete të ndryshme me interes për lëndën/fushën mësimore, për klasën, për

shkollën dhe për mjedisin ku jeton, si dhe tregohet i përgjegjshëm në plotësimin e detyrave, përmbushjen e detyrimeve dhe respektimin e afateve, referuar projektit apo planit;

argumenton me shembuj konkretë lidhjet midis punës, profesionit dhe karrierës, prezanton vendimmarrjen personale referuar mundësive në dispozicion për arsimim/trajnim të mëtejshëm, mundësive personale dhe financiare, si dhe argumenton zgjidhjet për realizimin e planit personal të karrierës;

paraqet modelin e një drejtuesi të një ndërmarrjeje ose organizate, sipas imagjinatës personale dhe duke respektuar karakteristikat kryesore të një sipërmarrësi të suksesshëm;

paraqet kompetencat e nevojshme për të përballuar situata të ndryshme jetësore apo për zhvillimin ekarrierës në një fushë të caktuar.

Kompetenca personale Nxënësi/ja: demonstron vetëbesim dhe shkathtësi personale e ndërpersonale në jetën e përditshme, duke dalluar

aspektet pozitive për veten dhe duke ndërmarrë veprime konkrete për arritjen e rezultateve të synuara personale;

tregon shkathtësi në organizimin e lojës me të tjerët, garave sportive apo aktiviteteve kulturore dhe menaxhon me sukses emocionet e veta në situata të ndryshme gjatë aktiviteteve dhe gjatë jetës së përditshme;

shfaq në forma të ndryshme, empati për të tjerët, p.sh., merr pjesë në aktivitete bamirësie, ndihmon të moshuarit, të sëmurët etj., dhe përvojat e tilla i prezanton para të tjerëve;

zgjidh konfliktet ndërpersonale në mënyrë konstruktive, duke shqyrtuar alternativat, duke marrë vendime dhe duke shpjeguar zgjedhjet e bëra;

shfaq në forma të ndryshme, ndërgjegjësim për menaxhimin e emocioneve, stresit dhe konflikteve në situata të jetës së përditshme apo në situata të improvizuara me karaktere të ndryshme historike,aktuale, sociale etj.

Kompetenca qytetare Nxënësi/ja: prezanton mënyrën e funksionimit të mjedisit shoqëror në nivel lokal dhe me gjerë, si dhe me shembuj

konkretë tregon kontributin e vet në ruajtjen dhe kultivimin e vlerave të mjedisit; paraqet në forma të ndryshme të të shprehurit, vlerat kryesore të diversitetit në shoqëri apo në mjedisin

ku jeton, i diskuton ato me të tjerët, duke i krahasuar me shembuj nga jeta e përditshme që tregojnë tolerancë, respekt dhe qëndrim të hapur ndaj dallimeve;

ilustron me shembuj nga jeta e përditshme, praktikat e menaxhimit dhe të zgjidhjes së konflikteve në mënyrë konstruktive, duke ndarë me të tjerët përvojat, mendimet dhe ndjenjat e veta gjatë diskutimeve të shembujve ilustrues në këtë fushë;

prezanton në një debat me të tjerët ose në një formë tjetër të të shprehurit, masat për mbrojtjen dhe zhvillimin e vlerave dhe parimeve të të drejtave të njeriut në jetën e përditshme, duke veçuar shembuj konkretë të ndonjë aktiviteti (p.sh. aktivitete për promovimin e barazisë gjinore, shmangien ndajparagjykimeve dhe diskriminimit, luftën ndaj varfërisë etj.).

Kompetenca digjitale Nxënësi/ja: përdor programet e TIK-ut në mënyrë efektive për të komunikuar dhe për të bashkëpunuar me

bashkëmoshatarët gjatë procesit të të nxënit, duke përfshirë edhe të nxënit në distancë; ndërgjegjësohet mbi globalizmin dhe larmitë e kulturave, duke shkëmbyer me nxënësit e vendeve të

ndryshme përvojat e vendit tonë.

29

3

TEMATIKA 5: VARIACIONET MES INDIVIDËVE DHE GRUPEVEREZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË LËNDËS PËR TEMATIKËN: VARIACIONETMES INDIVIDËVE DHE GRUPEVETematika 5: Variacionet mes individëve dhe grupeve Në përfundim të tematikës 5, nxënësi/ja: përshkruan karakteristikat dhe origjinën e sjelljes anormale; rendit metodat e përdorura për studimin e sjelljes anormale; shpjegon kategoritë kryesore të sjelljes anormale; përshkruan metodat më të shquara për trajtimin e sjelljes anormale; përshkruan kategoritë shoqërore dhe kulturore.


Vlerësimi Burimet

27.

28.

Tematika 5. VARIACIONET MES INDIVIDËVE DHE GRUPEVE (16 orë, 9njohuri të reja dhe 7 përpunim njohurish)

53.

Nëntematika 1: Çrregullimet psikologjike (2 orë njohuri të reja)

1. Perspektivat mbi sjelljen jonormale

Mirela ishte ulur në një karrige dhe po i bërtiste dikujt. Por aty ajo ishte vetëm...

Diskutim për njohuritë paraprake


Rrjeti i diskutimit


Teksti mësimor

Psikologjia


54.

2. Kategoritë e çrregullimeve psikologjike

Merita dëgjoi një xham që u thye. Papritur ajo mori çantën dhe vrapoi jashtë shtëpisë.

Të lexuarit në bashkëveprim

Pyetja sjell pyetjen


55. Nëntematika 2: Tëmësuarit (6 orë, 3 njohuri të reja dhe 3 përpunim njohurish)

1. Perspektiva për trajtimin e çrregullimeve psikologjike

Në kohët e mëparshme njerëzit me çrregullime psikologjike etiketoheshin si të çmendur.

Përgjigjet e pyetjeve pse

Parashikim me terma paraprakë

Diagrami i Venit


Teksti mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

56.2. Kategoritë e trajtimit dhe llojet e ofruesve të trajtimit

Divani i Zigmund Frojdit, të cilin e përdori në seancat e tij psikanalitike në Vjenë është një nga orenditë më ikonike në botë.

Stuhi mendimesh

Tabela e koncepteve

Shkrim i lirë


Teksti mësimor


57. 29. 3. Çështjet ligjore, etike dhe profesionale në A e dini se: Shoqata Rrjeti i diskutimit Vlerësohen Teksti

3

trajtimin e çrregullimeve psikologjike

Psikologjike Amerikane (APA) është një nga organizatat më të vjetra të profesionistëve të shëndetit në botë.

Grupi i ekspertëve


nxënësit duke evidentuar aftësitë e tyre në analizën e problemit.

mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

Postera

584. Veprimtari praktike

Nxënësit krijojnë situata të ndryshme të sjelljeve neurotike.

Punë në grupe

Rrjeti i diskutimit



Foto

Postera

Informacion nga interneti

59. 30. 5. Projekt, faza III Vlerësimi i punës kërkimore

60. 6. Projekt, faza III Vlerësimi i punës kërkimore31.

61. Nëntematika 3:Ndërveprimi social (5 orë, 2 njohuri të reja dhe 3 përpunim njohurish)

1. Njohja shoqërore dhe marrëdhëniet shoqërore

Meli po ecte në rrugë kur pa dy të rinj me prejardhje racore të ndryshme të kapur për dore. Ajo u vrenjt në fytyrë dhe tundi kokën.

Stuhi mendimi


Rrjeti i diskutimit


Teksti mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

62.

2. Ndikimi social

Pyetni njëri-tjetrin se si e përshkruani ju veten.

Marrëdhënie pyetje-përgjigje

Grupi i ekspertëve



Teksti mësimor

Psikologjia


63. 32. 3. Përsëritje 3: Tematika 5

Situata të krijuara nga vetë nxënësit.

Rrjeti i diskutimit

Marrja e rolit të

Nxënësit nxiten të bëjnë vlerësimin e njëri-tjetrit.

Teksti mësimor

3

tjetrit Psikologjia

Shkrim i detajuar Fletë formati A4

Postera

64. 4. Testim 3 - Tematika 4 dhe 5

Varianti A, Varianti B Pyetje-përgjigje Nxënësit vlerësohen për njohuritë e marra

Tezat e provimit

65. 33.5. Vlerësim portofoli

Mësuesja dhe nxënësit diskutojnë mbi detyrat dhe vlerësimin e portofolit.

Pyetje - përgjigje Nxënësit vlerësohen për detyrat e caktuara


66. Nëntematika 4: Diversiteti sociokulturor (3 orë,2 njohuri të reja dhe 1 përpunim njohurish)

1. Agresiviteti dhe sjellja ndihmuese

Eni ishte duke parë kartonët e tij të preferuar. Për një moment ai ngrihet dhe fillon të gjuajë në ajër si heroi i filmit që po ndiqte.

Stuhi mendimesh

Diagrami piramidal

Lexim i drejtuar


Teksti mësimor

Psikologjia

Fletë formati A4

67. 34.

2. Diversiteti sociokulturor midis individëve

Ne jetojmë tani në një fshat global dhe jemi si një familje e vetme. Është përgjegjësia jonë të sjellim miqësi dhe dashuri nga të gjitha vendet e ndryshme në mbarë botën dhe të jetojmë së bashku në paqe. Jackie Chan.

Stuhi mendimesh

Tryeza rrethore

Rrjeti i diskutimit


Teksti mësimor

Psikologjia


68.

3. Përsëritje vjetore

Situata të krijuara nga vetë nxënësit

Rrjeti i diskutimit


Shkrim i detajuar

Nxënësit nxiten të bëjnë vlerësimin e njëri-tjetrit.

Teksti mësimor Psikologjia Fletë formati A4Postera

3

3

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Psikologji Shkalla: VI Klasa: XII

Tematika: Studimi i psikologjisë Situata e të nxënit: 1. Përgjatë historisë njerëzit kanë dashur të kuptojnë më shumë rreth sjelljes njerëzore. Ata kanë ngritur pyetje dhe kanë kërkuar përgjigje. Po ju?

2. “Qëllimi i vërtetë i metodës shkencore është të sigurohet se Natyra nuk ju ka mashtruar, dukemenduar se dini diçka që në të vërtetë nuk e dini.” Robert M. Pirsig.

Tema mësimore:

1. Hyrje në psikologji

2. Zhvillimi i psikologjisë si shkencë

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- përkufizon termin psikologji;- përshkruan historikun e zhvillimit të

shkencës së psikologjisë;- përshkruan zhvillimin e psikologjisë si

shkencë më vete;- diskuton mbi lidhjen e psikologjisë me

shkencat e tjera.

Fjalë kyç: Psikologji Sjellje Njohje ShkencëMetodë studimore Eksperiment VëzhgimKorrelim

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, fletë formati A4.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:BiologjiSociologji

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve PNP

- Parashikim Ndërtim i njohurive të reja Përforcim

Organizimi i orës së mësimit

Ora IHapi I: Stuhi mendimesh Mësuesi/ja organizon me klasën Stuhi mendimesh për termin e mëposhtëm; Psikologji

Theksohet fakti se psikologjia është shkenca e shpirtit dhe se dy elementet e shpirtit janë sjellja dhe njohja.

Hapi II: VLDMësuesi/ja shtron për diskutim situatën e librit f. 6. Ai/ajo nxit mendimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve të mëposhtme:

shkenca e shpirtit

Psikologji njohjasjellja

3

– A e keni pyetur ndonjëherë veten kush jemi ne?– Nga na vijnë mendimet, ndjenjat dhe veprimet?– Si mundemi t’i kuptojmë njerëzit rreth nesh? Argumentoni mendimin tuaj.

Më pas mësuesi/ja e ndan klasën në dy grupe. Ai/ajo i orienton nxënësit të marrin informacion rreth çështjeve të mësimit.

Grupi I: Etapat e zhvillimit të psikologjisëGrupi II: Qëllimet e psikologjisëNxënësve u lihet kohë në dispozicion për të marrë informacionin e nevojshëm nga teksti mësimor. Ata nxiten që gjatë leximit të mendojnë dhe të parashikojnë rreth asaj që po lexojnë. Pasi nxënësit janë gati, ata i disku- tojnë informacionet me mësuesin/en. Njohuritë e nxënësve pasurohen me informacione të tjera nga mësuesi/ ja, që mban gjallë interesin e nxënësve deri në fund të temës mësimore.

Grupi I: Nxënësit japin një shpjegim të zhvillimit të psikologjisë gjatë tri etapave të saj.– Si ka ndryshuar mendimi për psikologjinë nga njëra etapë në tjetrën?Grupi II: Analizoni qëllimet kryesore të psikologjisë.

Hapi III: Rrjeti i diskutimitDuke reflektuar rreth njohurive të përftuara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi/ja nxit në klasë një diskutim rreth çështjes: “A mendoni se psikologjia ndihmon në përmirësimin e jetës së njerëzve?”Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre duke sjellë shembuj konkretë nga jeta reale dhe nga njohuritë e lëndëve të tjera.

Ora IIHapi IV: Stuhi mendimeshMësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje, për të kontrolluar njohuritë e marra në mësimin e mëparshëm:– Si mund ta përkufizoni termin psikologji?– Cilat janë etapat përmes të cilave është zhvilluar psikologjia?– Cilat janë qëllimet e psikologjisë?Për të parapërgatitur nxënësit për njohuritë e reja, mësuesi/ja shtron për diskutim thënien e mësipërme të Robert M. Pirsig. Ai/ajo u kërkon nxënësve t’u përgjigjen pyetjeve si më poshtë:– Cilat janë metodat shkencore që përdor psikologjia për të mbledhur informacione?– Cilat janë përparësitë e secilës metodë të kërkimit psikologjik?– Po të metat e tyre cilat janë?

Hapi V: Grupi i ekspertëveMësuesi/ja organizon klasën në dy grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, 1, 2...) me radhë nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1 do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe ata me numrin 2 do të jenë grupi 2 i ekspertëve.Grupi 1 i ekspertëve: Do të studiojë metodat e kërkimit eksperimental dhe kërkimit përshkrues të psikologjisë.Grupi 2 i ekspertëve: Do të studiojë metodat e kërkimit korrelues dhe kërkimit biologjik të psikologjisë.

Përparësitë e metodave të

kërkimit psikologjik

Të metat e metodave të

kërkimit

3

Mësuesi/ja shënon në tabelë përparësitë dhe të metat e secilit kërkim, duke sjellë shembuj konkretë për të mbështetur secilin nga kërkimet e psikologjisë.

Hapi VI: Imagjinatë e drejtuarImagjinoni sikur njerëzit të mos e dinin pse sillen në një mënyrë të caktuar.– Si do të ndiheshit ju?– Çfarë do të mendonit për sjelljet e të tjerëve?

VlerësimiVlerësohet lloji i argumenteve të sjella nga nxënësit.Vlerësohen nxënësit që lidhin argumentin me shembuj nga jeta reale.Veçohet grupi që e përcjell më saktë çështjen e caktuar te nxënësit e tjerë të klasës.

Detyrat dhe puna e pavarur- Rubrika Detyrë në f. 7 të tekstit.


Tematika 1: Studimi i psikologjisë Situata e të nxënit: 1. A e dini se: Psikanalisti është një psikolog, i cili studion si motivet dhe konfliktet e pavetëdijshme përcaktojnë sjelljet njerëzore. Ndërsa bihevjoristi është një psikolog, i cili analizon se si njerëzit mësojnë ose modifikojnë sjelljen, ndikuar nga mjedisi që i rrethon.2. Jo gjithmonë mund t’ia dilni vetë të kaloni periudha të caktuara të jetës. Ka disa shenja, që, nëse shfaqen, duhet të mendoni seriozisht se keni nevojë për ndihmë. Psikologu kujdeset përmirëqenien psikologjike të njeriut.

Tema mësimore

1. Drejtimet dhe disiplinat kryesore të psikologjisë

2. Profesioni i psikologut


- njihet me zhvillimin që ka pësuar fusha e psikologjisë;

- përshkruan këndvështrimet në të cilat psikologjia i sheh fenomenet psikologjike;

- vlerëson rëndësinë e funksionimit psikologjik në jetë;

- dallon këndvështrimet e sotme të psikologëve për kuptimin e sjelljes dhe të procesevemendore.

Fjalë kyç:Disiplinë psikologjike Drejtim psiokologjik PsikologPsikiatër Etikë

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, postera.



Parashikim Ndërtim i njohurive të reja Përforcim

Psikanaliza

Bihevjorizmi

Geshtaltizmi

Funksionalizmi

Strukturalizmi

Drejtimet e reja

Drejtimet psikologjike

3

Organizimi i orës së mësimit Ora IHapi I: Stuhi mendimeshPasi nxënësit lexojnë detyrat e orës së mëparshme, mësuesi/ja u drejton disa pyetje, për të kontrolluar njohuritë e marra më parë:- Çfarë kuptoni me termin psikologji?- Cilat janë qëllimet e psikologjisë?- Cilat janë metodat e kërkimit psikologjik? Mësuesi/ja diskuton me nxënësit për këto çështje.

Hapi II: Diagrami piramidalPër të përgatitur nxënësit për njohuritë e reja mësuesi/ja u lexon atyre situatën e mësipërme. Ai/ajo e ndan klasën në dy grupe.Grupi 1: Diskuton mbi drejtimet e hershme të psikologjisë. Grupi 2: diskuton mbi drejtimet e reja të psikologjisë.

Mësuesi/ja shtron pyetjen:– Cilat janë drejtimet kryesore të psikologjisë?Ai/ajo vizaton dy diagrame në tabelë. Çdo diagram i përket një grupi të caktuar nxënësish dhe plotësohet vetëm prej nxënësve të po atij grupi. Diagrami më i plotë me shembuj dhe shpjegime shpall grupin më të saktë.

Hapi III: Lexim i drejtuarMësuesi/ja u kërkon nxënësve të lexojnë në libër pjesën: “Disiplinat psikologjike”, f. 13. Më pas ai/ajo u kërkon nxënësve të reflektojnë mbi atë çfarë kanë kuptuar nga leximi, përmes pyetjeve:– Pse lindi nevoja e ndarjes së psikologjisë në fusha të caktuar?– Cili është roli i disiplinave të psikologjisë?

Psikologji

Drejtimet e hershme

Psikobiologjik

Kognitivizmi

Humanizmi

3

Ora II Hapi IV: DiMësuesi/ja e ndan tabelën në tri kolona: Di; Dua të di; MësovaNxënësve u kërkohet të thonë ato çfarë dinë për psikologun dhe punën e tij. Mendimet e tyre shënohen në

kolonën e parë (Di). Mësuesi/ja nxit mendimet e nxënësve nëpërmjet pyetjeve:- Çfarë dini ju për psikologun?- Cili është dallimi mes psikologut dhe psikiatrit?Përgjigjet strukturohen dhe shënohen në tabelë, në kolonën Di.

DI DUA TË DI MËSOVA- Psikologu

(përkufizimi)- Psikiatri

Hapi V: Dua të diMësuesi/ja pyet nxënësit, çfarë ata dëshirojnë të dinë më shumë për psikologun dhe mjediset ku ai punon. Pyetjet e tyre strukturohen në kolonën Dua të di.DI DUA TË DI MËSOVA

- Psikologu (përkufizimi)

- Psikiatri

- Cilat janë mjediset dhe shërbimet që ofrojnë psikologët?

- Cilat janë parimet mbi të cilët bazohet puna e psikologut?

Mësuesi/ja jep shpjegimet përkatëse duke transmetuar njohuritë e reja te nxënësit. Ata i diskutojnë së bashku dhe i konkretizojnë edhe me shembuj aktualë, duke shfrytëzuar të gjitha burimet që u ofrohen (teksti, interneti etj.).Hapi VI: MësovaMësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë mësuan ata gjatë kësaj ore. Ato çfarë kanë mësuar dhe informacionet që kanë zbuluar nxënësit, shënohen në kolonën Mësova.

DI DUA TË DI MËSOVA- Psikologu

(përkufizimi)- Psikiatri

- Cilat janë mjediset dhe shërbimet që ofrojnë psikologët?

- Cilat janë parimet mbi të cilët bazohet puna e psikologut?

- Institucionet akademike, shkolla, mjedise klinike, biznesi dhe qeveria.

- Respekeimi për dinjitetin e personave dhe popujve; kujdesi për mirëqenien e personave dhe popujve; integriteti, përgjegjësitë profesionale.

VlerësimiVlerësohen nxënësit që lidhin argumentin me shembuj nga jeta reale.Veçohet grupi që e përcjell më saktë çështjen e caktuar te nxënësit e tjerë të klasës. Vlerësohen nxënësit që krijojnë marrëdhënie pozitive me njëri-tjetrin.

Detyrat dhe puna e pavarurKërkoni në internet, libra dhe revista të ndryshme psikologjike për disiplina të tjera të psikologjisë, përveç atyre që janë në tekst. Sa disiplina të tjera keni arritur të identifikoni?

3


Tematika: Studimi i psikologjisë Situata e të nxënit: 1. A e dini se:Në Shqipëri, psikologët duhet të licencohen sipas ligjit, nëse duan të ushtrojnë profesionin e tyre.2. Një ditë Jona ishte shumë e shqetësuar, për shkak të një provimi të rëndësishëm. Mësuesja e këshilloi që ajo të shkonte të fliste mepsikologen e shkollës.

Tema mësimore:

1. Zbatimet e psikologjisë

2. Veprimtari praktike: Psikologu dhe roli i tij


- njeh degëzimet e psikologjisë;- tregon veçorinë e psikologjisë në studimin e

sjelljes dhe të proceseve mendore;- shpjegon rëndësinë e mirëqenies shpirtërore

dhe të kujdesit që i duhet kushtuar kësaj.

Fjalë kyç: Psikologji Nënfushë Karrierë Psikolog

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, postera, fletëpalosje, informacione interneti, fletë formati.




Organizimi i orës së mësimit Hapi I: DIMësuesi/ja e ndan tabelën në tri kolona: Di-Dua të di-MësovaNxënësve u kërkohet të thonë ato çfarë dinë për psikologjinë dhe fushat e saj. Mendimet e tyre shënohen në kolonën e parë (Di). Mësuesi/ja nxit mendimet e nxënësve nëpërmjet pyetjeve:– Çfarë dini ju për psikologjinë?– Cilat janë nënfushat e saj?Përgjigjet strukturohen dhe shënohen në tabelë, në kolonën Di.DI DUA TË DI MËSOVA

- Psikologji (përkufizimi)

- Nënfushat epsikologjisë

Hapi II: Dua të diMësuesi/ja pyet nxënësit, çfarë dëshirojnë të dinë më shumë ata për disiplinat (nënfushat) e psikologjisë. Pyetjet e tyre strukturohen në kolonën Dua të di.DI DUA TË DI MËSOVA

- Psikologji (përkufizimi)

- Nënfushat e psikologjisë

- Cilat janë disiplinat kryesore të psikologjisë?

- Cilat disiplina kanë në fokus të tyre të rriturit dhecilat fëmijët?

Psikolog

4

Mësuesi/ja jep shpjegimet përkatëse duke transmetuar njohuritë e reja te nxënësit. Ata i diskutojnë së bashku dhe i konkretizojnë edhe me shembuj aktualë, duke shfrytëzuar të gjitha burimet që u ofrohen (teksti, interneti etj.).

Hapi i III: MësovaMësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë mësuan ata gjatë kësaj ore. Ato çfarë kanë mësuar dhe informacionet që kanë zbuluar nxënësit, shënohen në kolonën Mësova.

DI DUA TË DI MËSOVA- Psikologji

(përkufizimi)- Nënfushat e

psikologjisë

- Cilat janë disiplinat kryesore të psikologjisë?

- Cilat disiplina kanë në fokus të tyre të rriturit dhe cilat fëmijët?

- Biopsikologjia, Psikologjia klinike,Psikologjia njohëse, Psikologjia e këshillimit, Psikologjia e zhvillimit, Psikologjia e edukimit, eksperimentale etj.

- Psikologjia industriale, ligjore, eksperimentale,klinike për të rriturit. Për fëmijët Psikologjia e edukimit, e zhvillimit etj.

Ora IIHapi IV: Përvijimi i të menduaritNë këtë fazë, nëpërmjet një diskutimi të përqendruar në konceptin e mëposhtëm, rikujtohen njohuritë që nxënësit kanë për psikologjinë. Nxënësit mundohen që me njohuritë që ata kanë, të formojnë një hartë të mendjes, e cila tregon lidhjen midis termave.

Hapi V: Imagjinatë e drejtuarOrganizohet klasa në tre grupe pune. Çdo grup ka detyrat si më poshtë:• Gr. 1: Lexohet situata e mësipërme dhe shtrohet për diskutim me nxënësit.- A e zotëron Jona të drejtën për t’u këshilluar me psikologun?• Gr. 2: Imagjinoni sikur t’ju mohohej e drejta për këshillim me psikologun.- Si do të ndiheshit ju në këtë rast?• Gr. 3: Imagjinoni sikur psikologët të mos ekzistonin.- Çfarë do të ndodhte?

Hapi VI: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja shtron për diskutim situatën e mësipërme. Ai/ajo u kërkon nxënësve të sjellin në klasë shembuj të punës së psikologut në shkollë dhe jashtë saj.

VlerësimiVlerësohen nxënësit që shpjegojnë saktë përmbajtjen e psikologjisë. Vlerësohen nxënësit që krijojnë marrëdhënie pozitive me njëri-tjetrin.

Detyrat dhe puna e pavarurNxënësit përdorin mjete të ndryshme të informacionit dhe krijojnë një bazë të dhënash me rastet e trajtuara nga një psikolog këshillimi.

Psikologjia FushatPsikanalist

4


Tematika: Studimi i psikologjisë. Biopsikologjia Situata e të nxënit: Nëse do të isha sot një student i kolegjit, unë nuk mendoj se do t’i rezistoja studimit në neuroshkencë. Tom Wolfe

Tema mësimore:1. Projekt, faza I. (Përzgjidhet Tema nga

nxënësit dhe mësuesi.)2. Struktura dhe funksioni i Sistemit Nervor


- diskuton mbi temën e projektit;- njeh bazat biologjike të sjelljes njerëzore;- shpjegon organizimin e Sistemit Nervor.

Fjalë kyç: Psikologji Neuron Sistem Nervor Tru

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, informacione të ndryshme.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:Biologji Sociologji

PNPParashikim Ndërtim i njohurive të reja Përforcim

Organizimi i orës së mësimit Ora IHapi I: Stuhi mendimeshMësuesi/ja organizon me klasën stuhi mendimesh për termat e mëposhtëm:– Çfarë quajmë psikologji?– Cilat janë drejtimet kryesore të psikologjisë?– Çfarë studion psikologjia?Mësuesi/ja shënon në dërrasën e zezë përgjigjet e nxënësve. Nxënësit përpiqen të japin një përcaktim të termave psikologji dhe psikolog.

Hapi II: Marrëdhënia pyetje–përgjigje1. Çfarë studion psikologjia?2. Cili është roli i psikologut në shoqëri?3. Cilat janë disa nga çështjet që janë në qendër të psikologjisë si shkencë?

Mësuesi/ja bën disa pyetje të thjeshta në klasë, për të orientuar nxënësit rreth temës së projektit. Me anë të përgjigjeve të nxënësve zgjidhet tema e projektit.

Ora IIHapi III: Stuhi mendimeshMësuesi/ja organizon me klasën stuhi mendimesh për termat e mëposhtëm:– Çfarë quajmë Sistem Nervor?– Nga se përbëhet Sistemi Nervor?Mësuesi/ja shënon në dërrasën e zezë përgjigjet e nxënësve. Nxënësit përpiqen të japin një përcaktim të termave Sistem Nervor dhe neuron.

4

Hapi IV: VLDMësuesi/ja shtron për diskutim situatën e librit f. 20. Ai/ajo nxit mendimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve të mëposhtme:– A e keni pyetur ndonjëherë veten si funksionon truri ynë?– Nga na vijnë ngacmimet dhe perceptimet?– Si mundemi t’i kuptojmë njerëzit rreth nesh? Argumentoni mendimin tuaj. Më pas mësuesi/ja e ndan klasën në dy grupe. Ai/ajo i orienton nxënësit të marrin informacion rreth çështjeve të mësimit.

Grupi I: Struktura anatomike të Sistemit NervorGrupi II: Funksionet e Sistemit NervorNxënësve u lihet kohë në dispozicion për të marrë informacionin e nevojshëm nga teksti mësimor. Ata nxiten që gjatë leximit të mendojnë dhe të parashikojnë rreth asaj që po lexojnë. Pasi nxënësit janë gati, ata i disku- tojnë informacionet me mësuesin/en. Njohuritë e nxënësve pasurohen me informacione të tjera nga mësuesi/ ja, që mban gjallë interesin e nxënësve deri në fund të temës mësimore.

Grupi I: Nxënësit japin një shpjegim të strukturës anatomike të Sistemit Nervor dhe pjesëve të tij.Grupi II: Analizoni funksionet kryesore të Sistemit Nervor.

Hapi V: Rrjeti i diskutimitDuke reflektuar rreth njohurive të përftuara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi/ja nxit në klasë një diskutim rreth çështjes: “A mendoni se dëmtimi i trurit është përgjegjës për ndryshimet e tij në personalitet? Pse po ose jo?Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre, duke sjellë shembuj konkretë nga jeta reale dhe nga njohuritë e lëndëve të tjera.

VlerësimiVlerësohen nxënësit sipas arritjeve.Vlerësohen ata nxënës që u aktivizuan më së shumti, por dhe të tjerët.

Detyrat dhe puna e pavarurRubrika Detyrë, f. 22.

Sistem endokrin

4


Tematika: Biopsikologjia Situata e të nxënit:1. Gjëndra tiroide është gjëndra më e madhe e sistemit endokrin. Rëndësia e saj është e jashtëzakonshme. Gjëndra tiroide është përgjegjëse për zhvillimin mendor dhe fizik gjatë fazave të ndryshme të jetës.2. A e dini se: Binjaket Mary Kate dhe Ashley Olsen, shpesh janë përcaktuar gabimisht si binjake identike. Në serialin “Full House” kur njëra lodhej, zëvendësohej nga tjetra. Por, në të vërtetë, ato janë motra binjake të formuara ngady vezë.

Tema mësimore:1. Struktura dhe funksionet e sistemit endokrin2. Ndërveprimi midis faktorëve biologjikë dhe të

sjelljes

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:- përshkruan strukturën dhe funksionimin e sistemit

endokrin;- përshkruan rolin e trashëgimisë te sjellja njerëzore;- vlerëson rolin e mjedisit te sjellja njerëzore;- shpjegon bashkëveprimin e trashëgimisë me

mjedisin në lidhje me sjelljen.

Fjalë kyç: Sistem endokrin Hormone Gjëndra Trashëgimi GjeneMjedis

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, postera, fletë formati A4.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:BiologjiQytetari



Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Diskutim për njohuritë paraprakeFillimisht, mësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje për të kontrolluar përvetësimin e njohurive të marra në mësimin e kaluar:– Cila është përbërja e Sistemit Nervor?– Cilat janë funksionet kryesore të tij?Për të bërë lidhjen me temën e re, mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të thonë gjithë çfarë dinë rreth termit Sistem Endokrin.

Hapi II: Përvijim i të menduaritNë këtë fazë, nëpërmjet një diskutimi të përqendruar në konceptin e mëposhtëm, rikujtohen njohuritë që nxënësit kanë për sistemin endokrin. Nxënësit mundohen që me njohuritë që ata kanë të formojnë një hartë të mendjes, e cila tregon lidhjen midis termave.

Gjëndra ehipofizës

Gjëndraparatiroide

Gjëndrattiroide

Sistemiendokrin

GjëndratGjëndratseksualembiveshkore

4

Hapi III: Rrjeti i diskutimitMësuesja shtron për diskutim situatën: “Dea ka kaluar një situatë shumë stresuese ditët e fundit. Nuk ka oreks, zemra i rreh fort, tensioni i gjakut është rritur. A mund të gjeni se rrjedhojë e cilit hormon është ky ndryshim? Argumentoni përgjigjen.

Ora IIHapi IV: Të lexuarit në bashkëveprimMësuesi/ja organizon nxënësit të punojnë në dyshe, sipas bankave ku ata janë. Ai/ajo kërkon nga nxënësit që të lexojnë me kujdes kuriozitetin në tekstin e nxënësit, f. 26.Duke bashkëpunuar në dyshe, njëri nga nxënësit duhet të mbajë qëndrim pro idesë se sjellja njerëzore është instiktive, kurse nxënësi tjetër duhet të mbajë qëndrim pro idesë se sjellja është e mësuar. Mendimet e tyre nxënësit duhet t’i hedhin në fletë dhe pastaj t’i diskutojnë me nxënësit e tjerë të klasës.

Sjellja instiktive Sjellja e mësuar

Mësuesi/ja strukturon mendimet e nxënësve dhe i shkruan ato në tabelë duke plotësuar kolonat e mësipërme.

Hapi V: Pyetja sjell pyetjenMësuesi/ja nxit diskutimin mes nxënësve nëpërmjet pyetjes “Pse?”– Si mendoni, sjellja njerëzore është instiktive apo e mësuar?– Si ndikojnë gjenet në sjellje?– Po mjedisi ku veprojmë si ndikon në sjellje?– Pse gjenet duhet të ndërveprojnë me mjedisin?– Cilat janë metodat e studimit të trashëgimisë te njerëzit?Pyetjet mund të paraqiten me projektor ose të shënohen në tabelë, me qëllim që nxënësit të jenë më të përqendruar në dhëniet e përgjigjeve. Gjatë kohës që nxënësit kërkojnë përgjigjet e mundshme, mësuesi/ja thekson atë informacion që është më i plotë dhe më i saktë.

Hapi VI: Përgjigjet e pyetjeve “Pse”Mësuesi/ja kërkon që nxënësit të bëjnë analizën e pyetjes “Pse?” për secilën prej pyetjeve të paraqitura në fazën e mësipërme. Kjo ka rëndësi që materiali të bëhet më i kuptueshëm dhe të mbahet mend më lehtësisht.

VlerësimiPër vlerësimin mund të mbahet parasysh:- realizimi i kompetencave të orës së mësimit;- aftësia e nxënësve për të komunikuar dhe për të argumentuar idetë e tyre dhe të të tjerëve.


NDIJIMI PERCEPTIMI

4


Tematika: Biopsikologjia Situata e të nxënit:1. Njerëzit mund të përjetojnë dhimbje të mëdha te gjymtyrët të cilat i kanë prerë. Muzika e lartë mund të çojë në humbje të përhershme të dëgjimit.2. Çfarë ndodh nëse njerëzit privohen nga përdorimi i shqisave të tyre? A është kjo një përvojë çlodhëse dhe e këndshme, pa shikime të bezdisshme, zhurma apo aroma? Apo është pështjelluese, e pakënaqshme dhe depresuese?

Tema mësimore:1. Proceset e ndjesisë dhe perceptimit2. Aftësitë dhe kufizimet e proceseve shqisore

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:- përshkruan rrugët që ndjekin sinjalet që prej

shqisave e deri në tru;- shpjegon perceptimin dhe bashkëveprimin e

personit me mjedisin;- përshkruan shumëllojshmërinë e shqisave dhe

funksionet e tyre.

Fjalë kyç: Ndijim Perceptim Shqisa Funksione

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:Biologji



Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Parashikim me terma paraprakëPasi mësuesi/ja prezanton temën e mësimit në tabelë, shënon poshtë saj fjalët kyç.

Hapi II: Diagrami i VenitMësuesi/ja paraqet në tabelë një strukturë të Diagramit të Venit. Nxënësve u kërkohet të krahasojnë ndijimin me perceptimin, të përbashkëtat dhe të veçantat e tyre. Mësuesi/ja orienton reflektimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve:– Çfarë të përbashkëtash kanë ndijimi dhe perceptimi?– Cilat janë të veçantat e tyre?

PERCEPTIMNDIJIM

4

Shënim. Në pjesën e mesit te ngjyra e bardhë, që është edhe pjesa e përbashkët, vendosen të përbashkëtat që kanë ato, p.sh., që janë pamore, dëgjimore etj.

Hapi III: Imagjinatë e drejtuarLexoni me vëmendje situatën: Provoni të kaloni 15 minuta me një fashë mbi sytë tuaj. Nëse planifikoni të ecni përreth, do t’ju duhet që dikush t’ju udhëzojë. Çfarë përvojash ndijore do të vëreni, përvoja për të cilat zakonisht nuk jeni të vetëdijshëm?Mësuesi/ja nxit një gjithëpërfshirje të nxënësve.

Ora IIHapi IV: Stuhi mendimeshMësuesi/ja shënon në tabelë temën e mësimit. Nxënësit nxiten në një diskutim rreth pyetjeve të mëposhtme:– Çfarë janë shqisat?– Si janë ndërtuar ato?– Çfarë funksionesh kanë shqisat?

Mësuesi/ja strukturon përgjigjet e nxënësve dhe i shënon ato në tabelë.

Hapi V: Tabela e koncepteveKlasa organizohet në dy grupe pune. Në dy postera të veçantë shënohen dy fjalët kyç. Nxënësit orientohen që të lexojnë tekstin dhe të plotësojnë tabelat me çdo informacion që ata mendojnë se është i rëndësishëm.

Shqisat Funksionet

Më pas, nxënësit kontrollojnë informacionin e tyre të parë me atë të nxjerrë nga libri. Ata diskutojnë së bashku për materialet e përzgjedhura, të cilat prezantohen nga liderët e dy grupeve.

Hapi VI: Shkrim i lirëMësuesi/ja orienton nxënësit të krijojnë një shkrim të lirë me temë Nëse ndotja akustike, e ajrit dhe e ujit do të vazhdojnë të rriten, a mendoni se shqisat tona mund të ndikohen në të ardhmen?

VlerësimiNxënësit vlerësohen për aftësinë për të integruar njohuritë e tyre fillestare në një përkufizim.

Detyrat dhe puna e pavarurNxënësve u kërkohet të shkruajnë një ese: “Si do të ishte një botë pa shqisa?”

SHQISAT

4


Tematika: Biopsikologjia Situata e të nxënit:1 Arta me Kejdin po ecnin në rrugë. Në largësi ata shikonin një figurë. Arta tha është një monument, ndërsa Kejdi mendoi se ishte një makinë e ndaluar. Kur u afruan...2. Ana qëroi një patate dhe një mollë. I lidhi sytë vëllait të vogël dhe i dha të nuhaste një qepë, ndërkohë që po hante mollën. A mundet që ai t’i thoshte Anës çfarë ishte duke ngrënë?

Tema mësimore:1. Ndërveprimi i personit dhe mjedisit në përcaktimin e perceptimit2. Veprimtari praktike: Shqisat dhe perceptimi


- përshkruan konceptin e perceptimit;- shpjegon ndërveprimin e personit dhe mjedisit

në përcaktimin e perceptimit;- shpjegon faktorët që ndikojnë në perceptim;- njeh parimet e organizimit perceptues.

Fjalë kyç: Afërsi Ngjashmëri Thjeshtësi Mbyllje

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, fletë formati A4.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitShtroni për diskutim situatën e mësipërme.– Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate?– Kush mendoni se kishte të drejtë?Kërkojini klasës të ndahen në dy grupe. Përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë.Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një poster.

Hapi II: Grupi i ekspertëveMësuesi/ja organizon klasën në tri grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, 3 1, 2, 3...) me radhë, nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1, do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe ata me numrin 2, do të jenë grupi 2 i ekspertëve, ata me numrin 3 do të jenë grupi 3 i ekspertëve.

Grupi 1 i ekspertëve: Do të studiojë ndikimin e perceptimit nga nevojat. Grupi 2 i ekspertëve: Do të studiojë ndikimin e perceptimit nga besimet. Grupi 3 i ekspertëve: Do të studiojë ndikimin e perceptimit nga pritshmëritë.Mësuesi/ja u kërkon nxënësve t’i shkruajnë mendimet e tyre në një fletë formati. Nxënësit i diskutojnë së

4

bashku duke sjellë argumente dhe kundër argumente ndaj mendimit të shokëve. Në tabelë mësuesi/ja shënon disa prej rasteve të trajtuara saktë dhe disa të trajtuara jo siç duhet. Më pas nxënësit kthejnë fletën nga banka dhe e vendosin atë mënjanë.Mësuesi/ja u shpjegon nxënësve argumentet e sakta dhe më pas ndalon në shpjegimin e gjykimeve jo të sakta.

Hapi III: Marrëdhëniet në dysheKlasa organizohet në çifte. Njëri nga anëtarët e çiftit sjell një situatë në të cilën pjesëmarrësit u privuan nga ushqimi për disa orë. Anëtari tjetër i çiftit analizon situatën duke argumentuar se si ndikohet perceptimi nga nevojat.

Në klasë diskutohen situatat e trajtuara nga disa prej çifteve.

Ora IIHapi IV: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja shtron për diskutim situatën e mësipërme. Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate? Cila është mendimi juaj po apo jo?Kërkojini klasës të ndahen në dy grup, përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë. Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një mendim.

Hapi V: Punë në grupeMësuesi/ja organizon nxënësit duke i ndarë në dy grupe. Çdo grup zgjedh përfaqësuesin e tij. Më pas mësuesi/ ja ndan temat për secilin prej tyre:

Grupi 1: Shqisat Grupi II: PerceptiminSecili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për evidentimin dhe shtjellimin e çështjevekryesore të trajtuara në çdo tematikë. Më pas, rezultatin e punës së bërë deri më tani, nxënësit e pasqyrojnë në formën e një posteri, sipas grupit përkatës. Për këtë ju vjen në ndihmë mësuesja me tabakë, foto apo revista të ndryshme shkencore si materiale burimore.

Hapi IV: Imagjinatë e drejtuarImagjinoni sikur njerëzit të mos shijonin ose nuhatnin asgjë.- Si do të ndiheshit ju?- Çfarë do të mendonit?

VlerësimiNxënësit nxiten të bëjnë vlerësimin e njëri-tjetrit.Nxënësit japin mendimin e tyre për zgjidhjen e problemeve konkrete.

Detyrat dhe puna e pavarurNxënësit marrin informacion për lidhjen mes shqisave dhe perceptimit.

ARGUMENTISITUATA

MOTIVACIONI

shkenca e shpirtitshkenca e shpirtit

njohja

4


Tematika: Biopsikologjia Situata e të nxënit: 1. Personi i plotësuar nuk i kupton nevojat e të uriturve. Proverb irlandez.2. Si do të ishte bota nëse asnjë nuk do të ndiente gëzim apo hidhërim, trishtim apodashuri, frikë apo zemërim? A do të donit të jetonit në një botë të tillë?

Tema mësimore:1. Perspektivat mbi motivimin. Fushat e sjelljes së motivuar te njerëzit2. Perspektiva për emocionetRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:- njeh motivet dhe motivacionin;- analizon motivin e veprimeve;- përshkruan emocionin dhe teoritë për emocionin.

Fjalë kyç: Motive Motivacion NevojaMotiv biologjik dhe socialEmocion

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:Biologji SociologjiQytetari



Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Harta e konceptitPasi mësuesi/ja prezanton temën e mësimit në tabelë, shënon poshtë saj konceptet kyç:

Mësuesi/ja u drejton pyetje nxënësve, për të marrë përgjigje mbi konceptet në tabelë:– Çfarë kuptoni me motivacion?– Si motivoheni ju në jetën tuaj?Hapi II: VLDMësuesi/ja shtron për diskutim situatën e librit f. 42. Ai/ajo nxit mendimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve të mëposhtme:– A e keni pyetur ndonjëherë veten cfarë ju ka motivuar ta bëni këtë?– Çfarë e ka shkaktuar sjelljen tuaj? Argumentoni mendimin tuaj. Më pas mësuesi/ja e ndan klasën në dy grupe. Ai/ajo i orienton nxënësit të marrin informacion rreth

çështjeve të mësimit.Grupi I: Motivet biologjike dhe motivet sociale

njohja

njohja

njohja

5

Grupi II: Teoritë mbi motiviminNxënësve u lihet kohë në dispozicion për të marrë informacionin e nevojshëm nga teksti mësimor. Ata nxiten që gjatë leximit të mendojnë dhe të parashikojnë rreth asaj që po lexojnë. Pasi nxënësit janë gati, ata i diskutojnë informacionet me mësuesin/en. Njohuritë e nxënësve pasurohen me informacione të tjera nga mësuesi/ja, që mban gjallë interesin e nxënësve deri në fund të temës mësimore.Grupi I: Nxënësit japin një shpjegim të motiveve që ndikojnë në sjelljet tona.– Ku ndryshon motivi biologjik nga motivi social? Grupi II: Analizoni teoritë kryesore mbi motivimin. Hapi III: Shkrim i lirëMësuesi/ja orienton nxënësit rreth një motivi kryesor që ndikon më shumë në sjelljet tuaja. Shpjegoni pse ndodh kështu.

Ora IIHapi i IV: DIMësuesi/ja e ndan tabelën në tri kolona: Di-Dua të di-MësovaNxënësve u kërkohet të thonë ato çfarë dinë për psikologjinë dhe fushat e saj. Mendimet e tyre shënohen në kolonën e parë (Di). Mësuesi/ja nxit mendimet e nxënësve nëpërmjet pyetjeve:– Çfarë dini ju për emocionet?– Si ndahen emocionet?Përgjigjet strukturohen dhe shënohen në tabelë, në kolonën Di.DI DUA TË DI MËSOVA

- Emocione (përkufizimi)- Llojet e emocioneve

Hapi i II: Dua të diMësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë dëshirojnë të dinë ata më shumë për disiplinat, komponentët dhe teoritë e

emocioneve.Pyetjet e tyre strukturohen në kolonën Dua të di.DI DUA TË DI MËSOVA


- Cilat janë komponentët e emocioneve?

- Cilat janë teoritë kryesore mbi emocionet?

Mësuesi/ja jep shpjegimet përkatëse duke transmetuar njohuritë e reja te nxënësit. Ata i diskutojnë së bashku dhe i konkretizojnë edhe me shembuj aktualë, duke shfrytëzuar të gjitha burimet që u ofrohen (teksti, interneti etj.).Hapi i III: MësovaMësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë mësuan ata gjatë kësaj ore. Ato çfarë kanë mësuar dhe informacionet që kanë zbuluar nxënësit, shënohen në kolonën Mësova.DI DUA TË DI MËSOVA


- Cilat janë komponentët e emocioneve?

- Cilat janë teoritë kryesore mbi emocionet?

- Komponenti fiziologjik, i sjelljes dhe njohës.

- Teoria Xhejms–Lang, teoria Shahter–Singer, Teoria Kenon–Bard.

VlerësimiVlerësohen nxënësit që shpjegojnë saktë përmbajtjen e motivacionit dhe emocioneve. Vlerësohen nxënësit që krijojnë marrëdhënie pozitive me njëri-tjetrin.

Detyrat dhe puna e pavarurNxënësit përdorin mjete të ndryshme të informacionit për të mbledhur informacione mbi rolin e emocioneve në

5

jetën e njerëzve.

5


Tematika: Biopsikologjia Situata e të nxënit:1. “Për lajmet e zemrës pyesni fytyrën”. Proverb guinean2. “Zemërimi nuk do të duket kurrë, për aq kohë sa mendimet e pakënaqësisë mbahen thellë.” Buda.

Tema mësimore:

1. Interpretimi dhe shprehja emocionale

2. Fushat e sjelljes emocionaleRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- përshkruan llojet e emocioneve;- shpjegon inteligjencën emocionale;- vlerëson funksionet adaptuese të emocioneve.

Fjalë kyç: Rregullat e shfaqjes Emocionet bazike Emocine parësoreInteligjencë emocionale

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, Informacione nga interneti, revista etj.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Stuhi mendimeshPasi mësuesi/ja prezanton temën e mësimit në tabelë. Nxënësit nxiten në në një diskutim për pyetjet e mëposhtme:– Çfarë janë emocionet?– Si shfaqen emocionet?

Mësuesi/ja shënon në tabelë përgjigjet e nxënësve.Hapi II: Tabela e koncepteveKlasa organizohet në dy grupe pune. Në dy postera të veçantë shënohen dy fjalët kyç. Nxënësit orientohen që të lexojnë tekstin dhe të plotësojnë tabelat me çdo informacion që ata mendojnë se është i rëndësishëm.

Llojet e emocioneve Shprehja e emocioneve

Më pas, nxënësit kontrollojnë informacionin e tyre të parë me atë të nxjerrë nga libri. Ata diskutojnë së bashku për materialet e përzgjedhura të cilat prezantohen nga liderët e grupeve.

Hapi III: Shkrim i lirëMësuesi/ja orienton nxënësit rreth ngjashmërisë kulturore në shprehjen e emocioneve. Shpjegoni pse ndodh kështu.

EMOCION

5

Ora IIHapi IV: Rrjeti i diskutimitShtroni për diskutim situatën në figurën në f. 50.– Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate?– Cilat janë emocionet që shpreh çdo fytyrë në figurë?Kërkojini klasës të ndahen në dy grupe, pasi kanë lexuar situatën. Përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë, pro ose kundër kësaj shprehjeje.Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një poster.

Hapi V: Grupi i ekspertëveKlasa organizohet në tri grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, 1, 2,...) me radhë nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1, do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe ata me numrin 2, do të jenë grupi 2 i ekspertëve, ata me numrin 3 do të jenë grupi 3 i ekspertëve.

Grupi 1 i ekspertëve: Do të studiojë evolucionin e emocioneve.Grupi 2 i ekspertëve: Do të studiojë funksionet adaptuese të emocioneve.Grupi 3 i ekspertëve: Do të studiojë inteligjencën emocionale.Nxënësit i shkruajnë mendimet e tyre në një fletë formati. Nxënësit i diskutojnë së bashku duke sjellë argumente dhe kundërargumente ndaj mendimit të shokëve. Mësuesi/ja shënon në tabelë disa prej rasteve të trajtuar saktë dhe disa të trajtuar jo siç duhet. Më pas nxënësit kthejnë fletën nga banka dhe e vendosin atë mënjanë. Mësuesi/ja u shpjegon nxënësve argumentet e sakta dhe më pas ndalon në shpjegimin e gjykimeve jo të sakta.

Hapi VI: Marrëdhëniet në dysheMësuesi/ja organizon klasën në çifte. Njëri nga anëtarët e çiftit sjell një situatë në të cilin pjesëmarrësve u treguan disa foto dhe njerëzit i përjetuan ato duke shprehur emocione të ndryshme. Anëtari tjetër i çiftit analizon situatën duke argumentuar se si ndikohen njerëzit në shprehjen e mocioneve.


VlerësimiNxënësit nxiten të bëjnë vlerësimin e njëri-tjetrit.Nxënësit japin mendimin e tyre për zgjidhjen e problemeve konkrete.

Detyrat dhe puna e pavarurNxënësit marrin informacion për lidhjen mes kulturës dhe shprehjes së emocioneve.

ARGUMENTISITUATA

5


Tematika: Biopsikologjia Situata e të nxënit: 1. Ashtu si ngjarjet negative, edhe ato pozitive apo të gëzimit çojnë në stres. Ju keni mundësi të kontrolloni efektet negative të stresit.2. Joana nuk u ndie mirë në klasë dhe mësuesja e çoi te mjekja e shkollës. Mjekja e pyeti Joanën akishte ngrënë mëngjes. Ajo nuk foli.

Tema mësimore:1. Stresi dhe përballimi2. Sjelljet dhe qëndrimet që nxisin shëndetin


- përshkruan konceptin e stresit;- përcakton burimet kryesore të stresit;- shpjegon psikologjinë e shëndetit;- vlerëson rëndësinë e sjelljeve të shëndetshme.

Fjalë kyç: Stres StresorPsikologjia e shëndetit Sjellje e shëndetshme

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-librifletë formati A4, diskutime nga ekspertë të ndryshëm.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja shtron për diskutim situatën e f. 56.– Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate?Klasa ndahet në dy grupe, përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë. Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një mendim.

Hapi II: Punë në grupeMësuesi/ja organizon nxënësit duke i ndarë në tri grupe. Çdo grup zgjedh përfaqësuesin e tij. Më pas mësuesi/ja ndan temat për secilin prej tyre:Grupi I: Burimet e stresit: Stresorët Grupi II: Reagimet ndaj stresitGrupi III: Përballimi i stresit: StrategjitëSecili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për evidentimin dhe shtjellimin e çështjevekryesore të trajtuara në çdo tematikë. Më pas, rezultatin e punës së bërë deri më tani, nxënësit e pasqyrojnë në formën e një posteri, sipas grupit përkatës. Për këtë ju vjen në ndihmë mësuesja me tabakë, foto apo revista të ndryshme shkencore si materiale burimore.

Hapi III: Imagjinatë e drejtuarImagjinoni sikur njerëzit të mos stresoheshin nga asgjë.

– Si do të ishte bota ku do të jetonin?

5

– Çfarë do të ndodhte me jetën e tyre?

5

Ora IIHapi IV: Stuhi mendimeshMësuesi/ja drejton disa pyetje për të kontrolluar përvetësimin e njohurive të marra në mësimin e kaluar.

– Ç’kuptojmë me termin “stres”?– Cilat janë burimet kryesore të stresit?– Renditni strategjitë kryesore të përballimit të stresit.

Hapi V: InsertNxënësit ndahen në grupe. Secilit prej tyre u shpërndahet një tabelë me shenjat e mëposhtme:

(informacion i njohur) - (informacion ndryshe) + (informacion i ri) ? (informacion i paqartë)

Nxënësit lexojnë me kujdes informacionin në tekst dhe vendosin shenjat përkatëse sipas udhëzimit të mësuesit/ es. Pasi përfundon punën, çdo grup sjell tabelën, e cila afishohet në mur dhe bëhet krahasimi i tyre. Në këtë mënyrë del në pah informacioni i paqartë, çka sjell mundësinë e shkëmbimit të mendimeve mes grupeve ose të shpjegimit nga mësuesi/ja.

Hapi VI: Marrëdhëniet pyetje-përgjigjeMësuesi/ja fton nxënësit të reflektojnë rreth situatës së mësipërme (2), duke shtruar pyetjet e mëposhtme:– Si mendoni ju, a ka vepruar drejt Joana?– Sjellja e saj është një sjellje e shëndetshme?

VlerësimiGjatë kësaj ore, nxënësit vlerësohen për:- aftësinë për të lidhur temën e re me njohuritë e mëparshme;- aftësinë për të prezantuar mendimin e tyre.


5


Tematika: Studimi i psikologjisë. Biopsikologjia Situata e të nxënit:1. Situata të krijuara nga vetë nxënësit.2. Varianti A, Varianti B

Tema mësimore:1. Përsëritje 1: Biopsikologjia2. Testim 1: Tematika 1 dhe 2


- shpjegon konceptet kryesore të tematikave;- analizon emocionet dhe llojet e tyre ;- vlerëson sjelljet e shëndetshme në jetën e njeriut.

Fjalë kyç: Psikologji Neuron Sistem nervor Emocion Motivacion PsikologSjellje e shëndetshme PsikiatërNdijim Perceptim

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, informacione të ndryshme, revista shkencore, tezat e provimit.



Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja organizon një konkurs duke e organizuar klasën në 2 grupe pune. Çdo grup zgjedh liderin e tij. Lideri i drejtohet tryezës së mësuesit dhe zgjedh njërën prej fishave.Fisha 1 - Tematika 1, Studimi i psikologjisë. Fisha 2 - Tematika 2, Biopsikologjia.

Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për hartimin e 10 pyetjeve, të cilat duhet të përmbledhin përkatësisht tematikën që është shënuar te fisha. Grupi i parë i drejton pyetjet grupit të dytë… e me radhë.• Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 2 pikë.• Në qoftë se përgjigjja është jo e plotë, atëherë grupi vlerësohet me një pikë.• Në qoftë se asnjë nuk e di përgjigjen, atëherë përgjigjet ai nxënës që bëri pyetjen dhe i fal grupit të tij 2 pikë.• Pikët e grupeve shënohen në tabelë.Nxënësit diskutojnë së bashku çështje të ndryshme të të dy tematikave.

Hapi II: Marrja e rolit të tjetritSecili prej grupeve duhet të paraqesë dy situata, në të cilat anëtarët e grupeve marrin rolet përkatëse.Gr. 1 - merr rolin e njerëzve që nuk shkojnë tek psikologu.Gr. 2 - merr rolin e individëve të cilët nuk motivohen, nuk emocionohen. Grupet përcjellin mesazhin e tyre nëpërmjet një posteri ose fletëpalosje.

6

Çdo situatë e realizuar siç duhet, vlerësohet nga mësuesi/ja me 2 pikë.

Hapi III: Shkrim i drejtuarSecili prej grupeve krijon një ese në lidhje me tematikën që ai ka trajtuar që në fillim të orës.Esetë janë të shkruara në fleta formati A4 dhe pasi përfundohen dorëzohen në tryezën e mësuesit/es. Mësuesi/ ja cakton dy liderët të zgjedhin nga një fletë dhe të lexojnë esenë që u ka rënë në mënyrë të rastësishme. Secila prej eseve do të vlerësohet me 4 pikë.

Në fund të orës mësuesi/ja shpall grupin fitues.Për një gjykim sa më të drejtë sugjerohet që të plotësohet tabela si më poshtë, të cilën mësuesi/ja e ka fotokopjuar në dy fleta dhe e ka shpërndarë te dy liderët e grupeve.

Nr. Grupi 1 Grupi 2Pyetja 12345678910Totali i pikëve 20Situata 12Totali i pikëve 4EseTotali i pikëve 4Gjithsej 28 pikë

Hapi IV: Pyetje - PërgjigjeMësuesi/ja u shpërndan nxënësve tezat e provimit. Pasi ata i shohin mësuesi/ja u shpjegon atyre paqartësitë që ata mund të kenë për pyetje të veçanta, përgjigjet që mund të japin etj.Në fund të orës mësuesi/ja mbledh tezat e provimit për t’i vlerësuar ato.

VlerësimiNxënësit nxiten të bëjnë vlerësimin e njëri-tjetrit. Nxënësit vlerësohen për përvetësimin e njohurive.

Detyrat dhe puna e pavarurRishikim i tematikës 1 dhe 2.

6


Tematika: Zhvillimi Situata e të nxënit:1. Zhvillimi është një proces i pashmangshëm për njeriun. Nga foshnje jeni bërë fëmijë. Nga fëmijë në adoleshentë dhe në të ardhmen do të jeni të rritur.2. Mësuesja dhe nxënësit diskutojnë përportofolin.

Tema mësimore:1. Zhvillimi dhe metodat e studimit të tij2. Vlerësim portofoli


- përshkruan zhvillimin si proces jetësor;- diskuton vazhdimësinë apo ndërprerjen e zhvillimit;- vlerëson qëndrueshmërinë dhe

paqëndrueshmërinë e zhvillimit.

Fjalë kyç:Psikologjia e zhvillimit Stad zhvillimi

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, detyrat e portofolit.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Stuhi mendimeshMësuesi/ja organizon me klasën stuhi mendimesh për termin e mëposhtëm:– Çfarë quajmë Psikologji zhvillimi?– Çfarë studion Psikologjia e zhvillimit?

Mësuesi/ja shënon në dërrasën e zezë përgjigjet e nxënësve.

Hapi II: VLDMësuesi/ja shtron për diskutim situatën e librit f. 62. Ai/ajo nxit mendimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve të mëposhtme:

– A e keni pyetur ndonjëherë si ndryshojmë ne?– Cilat janë kategoritë e zhvillimit?

Zhvillimi fizik

Zhvillimi socio-

Psikologjia e

Zhvillimi mendorZhvillimi moral

6

Argumentoni mendimin tuaj. Më pas klasa ndahet në dy grupe. Mësuesi/ja i orienton nxënësit të marrin informacion rreth çështjeve të

mësimit.Grupi I: Periudhat e zhvillimitGrupi II: Studimi i zhvillimit

Nxënësve u lihet kohë në dispozicion për të marrë informacionin e nevojshëm nga teksti mësimor. Ata nxiten që gjatë leximit të mendojnë dhe të parashikojnë rreth asaj që po lexojnë. Pasi nxënësit janë gati, ata i diskutojnë informacionet me mësuesin/en. Njohuritë e nxënësve pasurohen me informacione të tjera nga mësuesi/ja, që mbajnë gjallë interesin e nxënësve deri në fund të temës mësimore.Grupi I: Nxënësit japin një shpjegim të periudhave të zhvillimit njerëzor.Grupi II: Nxënësit analizojnë çështjet që studiojnë psikologët e zhvillimit.

Hapi III: Ditari dypjesëshMësuesi/ja organizon nxënësit të marrin informacion nga teksti ose interneti rreth metodave të kërkimit të psikologjisë së zhvillimit. Nxënësve u kërkohet të nënvizojnë pjesët që u bëjnë më shumë përshtypje, për të cilat duan të bëjnë ndonjë koment apo pyetje. Të gjitha këto informacione nxënësit duhet t’i strukturojnë në një poster.Nxënësve u lihet në dispozicion koha e përshtatshme për të bërë komentet e tyre. Pasi nxënësit të jenë gati, posterat e tyre ngjiten në tabelë dhe komentet bëhen së bashku me të gjithë nxënësit e tjerë të klasës.

Pjesët e shkëputura nga teksti Komente, pyetje, sugjerimePosteri 1: Kërkimi ndërseksional Posteri 2: Kërkimi gjatësor

Si studiohen njerëzit gjatë kërkimit ndërseksional?

Ora IIHapi IV: Pyetje - Përgjigje

Mësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje në lidhje me detyrat që ata kanë realizuar dhe kanë prezantuar:– Si e keni realizuar detyrën?– Ku jeni bazuar për të realizuar këtë detyrë?– Cilat janë burimet që keni përdorur për realizimin e detyrës?– Cilat ishin pikat më të lehta për t’u realizuar dhe cilat më të vështira?Pasi dëgjon përgjigjet e nxënësve, mësuesi/ja i njeh ata me vlerësimin. Ai/ajo u jep mundësinë nxënësve që kanë dëshirë ta rishohin dhe një herë detyrën e tyre, ta bëjnë atë. Këta nxënës mund ta prezantojnë përsëri detyrën orës tjetër.

VlerësimiVlerësohet aftësia për të pranuar opinionet e kundërta gjatë diskutimit. Nxënësit vlerësohen për detyrat e caktuara.

Detyrat dhe puna e pavarurRubrika Të mendojmë si psikologë, f. 64.

6


Tematika: Zhvillimi Situata e të nxënit:1. Jeta po shikonte një video të saj me prindërit kur ishte fëmijë. Ajo nisi të qeshte kur pa veten e saj që kërkonte me forcë topin që prindërit i thoshin se nuk ekzistonte më.2. Miri kishte 9 muaj që po priste që motra e tij të vinte në jetë. Çdo muaj ai shikonte se si rritejmotra barku i mamit së bashku me motrën e tij.

Tema mësimore:

1. Teoritë e zhvillimit

2. Zhvillimi prenatal


- përshkruan teoritë kryesore për zhvillimin njerëzor;

- krahason teoritë e zhvillimit njerëzor;- diskuton zhvillimin në periudhën e paralindjes.

Fjalë kyç: Psikoseksual Psikosocial Asimilim Akomodim ZigotëFetusEmbrion





Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Stuhi mendimeshNxënësit ftohen të lexojnë situatën në faqen 65 dhe të diskutojnë rreth tyre. Nga ky diskutim nxirret në pah se si zhvillohet njeriu sipas psikologëve. Nga situatën e mësipërme theksohet fakti se: zhvillimi njerëzor kalon në disa faza dhe se çdo fazë ka karakteristikat e veta. Psikologë të ndryshëm kanë mendime të ndryshme për stadet që kalon çdo fazë e zhvillimit njerëzor.

Hapi II: Tryeza rrethoreKlasa ndahet në tri grupe të mëdha:Grupi 1 – Teoria e zhvillimit psikoseksual sipas Frojdit.Grupi 2 – Modeli psikosocial i Eriksonit.Grupi 3 – Teoria e zhvillimit mendor të Piazhesë.Fillimisht secilit grup i jepet kohë të njihet me informacionin e tekstit. Më pas u kërkohet: Grupi 1 – evidenton periudhat e zhvillimit sipas Frojdit.Grupi 2 – shpjegon stadet e zhvillimit të Eriksonit dhe sfidat e secilit stad. Grupi 3 – analizon stadet e zhvillimit të fëmijës sipas Piazhesë.Përfaqësuesit e grupeve japin përgjigjet e pyetjeve dhe diskutohet rreth tyre.

Teoria e Frojdit Teoriae Eriksonit

Teoriae Plazhesë

Zgjat nga ngjizja deri në ngilutjen në mitërFillon diferencimi në shtresa me qeliza, që do të bëhen pjesë të ndryshme të trupitFëmija mund të lëvizë, të qeshë dhe të përcaktohet gjinia, formohen kockat, flokët, qepikët etj.

6

Hapi III: Rrjeti i diskutimitNxënësit lexojnë shembullin e Andit në faqen 67 dhe ftohen të diskutojnë duke iu përgjigjur pyetjes së mëposhtme:– Si mendoni ju a është e vërtetë se asimilimi dhe akomodimi rritin inteligjencën e fëmijës? Diskutohet në klasë mbi argumentet pro dhe kundër.

Ora IIHapi IV: Përvijim i të menduarit

Në këtë fazë, nëpërmjet një diskutimi të përqendruar në konceptin e mëposhtëm, rikujtohen njohuritë që nxënësit kanë për psikologjinë. Nxënësit mundohen që me njohuritë që ata kanë të formojnë një hartë të mendjes, e cila tregon lidhjen midis termave.

5 stadet psikoseksuale 8 stade të zhvillimit 4 stadet e zhvillimit të fëmijës

Hapi IV: Mbajtja e strukturuar e shënimeveNë këtë fazë të orës mësimore, pasi nxënësit janë ndarë në grupe dhe janë njohur me materialin informues në tekst, u kërkohet të organizojnë grafikisht këto njohuri, në një fletë A4.Punimet e tyre afishohen në mur dhe përfaqësuesit e grupeve i lexojnë ato.

Hapi V: Diskutim i lirëMësuesi/ja e organizon këtë fazë të orës së mësimit duke u kërkuar nxënësve të reflektojnë për teratogjenet dhe ndikimin e tyre në lindjen e fëmijës.

VlerësimiVlerësohen argumentet e sjella nga nxënësit. Nxënësit që lidhin argumentin me shembullin. Vlerësohen argumentet e sjella nga nxënësit.


Periudha e zigotës Periudha e embrionit Periudha e fetusit

6


Tematika: Zhvillimi Situata e të nxënit:1. Provoni të fusni gishtin tuaj në gojën e një foshnjeje. Ai ose ajo do fillojë menjëherë ta thithë atë. Ky është një reagim me të cilin foshnja lind, por që kalon me kalimin e kohës.2. G. Stanley Hall ishte një nga psikologët që përshkroi adoleshencën. Ai mendonte se në këtë stad moshor ekziston një tension mespjekurisë biologjike dhe varësisë sociale.

Tema mësimore:1. Foshnjëria dhe fëmijëria2. Adoleshenca


- zhvillimin në foshnjëri;- shpjegon zhvillimin social në fëmijëri;- vlerëson periudhën personale të zhvillimit dhe

rëndësinë që ka ajo për jetën.

Fjalë kyç: Reflekse AtashimOperacional konkret, Paraoperacional AdoleshencëIdentitetEgocentrizëm

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, postera, informacione nga interneti, revista etj.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitShtrohet për diskutim situata:Kur fëmija shfaq reflekset e para në foshnjëri apo në fëmijëri? Çfarë mendimi keni ju? Klasa ndahet në dy grupe, përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë (foshnjëri apo fëmijëri).Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një poster.

Hapi II: Grupi i ekspertëveMësuesi/ja organizon klasën në katër grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, ,3, 4; 1, 2, 3, 4...) me radhë nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1, do të jenë grupi 1 i ekspertëve, ata me numrin 2 do të jenë grupi 2 i ekspertëve, ata me numrin 3 do të jenë grupi 3 i ekspertëve dhe ata me numrin 4 do jenë grupi 4 i ekspertëve.Grupi 1 i ekspertëve: studion reflekset dhe zhvillimin fizik te foshnjat.Grupi 2 i ekspertëve: studion zhvillimin gjuhësor dhe atë të emocioneve te foshnjat.Grupi 3 i ekspertëve: studion zhvillimin e gjuhës dhe mendor te fëmijët.Grupi 4 i ekspertëve: studion zhvillimin social të fëmijëve.Mësuesi/ja u kërkon nxënësve t’i shkruajnë mendimet e tyre në një fletë formati. Nxënësit i diskutojnë së bashku duke sjellë argumente dhe kundërargumente ndaj mendimit të shokëve. Mësuesi/ja shënon në tabelë disa prej rasteve të trajtuar saktë dhe disa të trajtuar jo siç duhet. Më pas nxënësit kthejnë fletën nga banka dhe e vendosin atë mënjanë.

Situata Argumenti

Zhvillimi i njeriut

Foshnjëria

Prenatal

Fëmijëria

Adoleshenca

Pleqëria Mosha e rritur

6

Mësuesi/ja u shpjegon nxënësve argumentet e sakta dhe më pas ndalon në shpjegimin e gjykimeve jo të sakta.

Hapi III: Marrëdhëniet në dysheMësuesi/ja organizon klasën në çifte. Njëri nga anëtarët e çiftit sjell një situatë në të cilin një prind i shqetësuar për fëmijën e tij i drejtohet psikologut të shkollës për ndihmë, sepse: Fëmija është tre vjeç dhe flet shumë pak fjalë. Anëtari tjetër i çiftit analizon situatën duke argumentuar se si ndikohet perceptimi nga

nevojat.

Në klasë diskutohet situata e trajtuar nga disa prej çifteve.

Ora IIHapi IV: Diskutim rreth njohurive paraprakeMësuesi/ja vendos një fjalë apo një koncept kryesor që lidhet me materialin që nxit përgjigje nga nxënësit. P.sh.: Çfarë është zhvillimi? Cilat janë fazat e zhvillimit?

Mësuesi/ja aktivizon nxënësit të punojnë në fletore më pas në tabelë. Diskutohet dhe argumentohen përgjigjet.

Hapi V: Ditari trepjesëshNxënësve u kërkohet që të lexojnë temën mësimore. ‒ Çfarë është adoleshenca?Ata udhëzohen të nënvizojnë pjesë që u bëjnë përshtypje dhe që për to janë informacion i ri, pjesët që i bëjnë përshtypje për të cilat duan të thonë diçka apo që kanë pyetje.Nxënësve u lihet kohë që të gjitha shënimet e tyre t’i hedhin në një fletë formati A4. Në kolonën e parë shënohen pjesët që nxënësit kanë shkëputur nga teksti. Në kolonën e dytë shënohen komentet apo shënimet që nxënësit kanë. Kolona e tretë i lihet mësuesit për të bërë komentet.Citimi nga libri Komenti i nxënësit Komenti i mësuesit1. Çfarë është adoleshenca? 1. 1. 2. Cilat janë karakteristikat e kësaj moshe? 2. 2. 3. Cili është roli i familjes dhe i 3. 3. moshatarëve në adoleshencë?

Mësuesi/ja nxit diskutime mes nxënësve nëpërmjet pyetjeve.Hapi VI: Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arrituraNxënësit reflektojnë në mënyrë kritike: A mendoni se adoleshenca dhe karakteristikat e saj njihen nga të gjithë? Mësuesi/ ja nxit diskutimin midis rolit të familjes dhe rolit të moshatarëve gjatë moshës së adoleshencës.

VlerësimiVlerësohen nxënësit që kanë sjellë shembuj të qartë lidhur me temën. Vlerësohet aftësia për të pranuar opinionet e kundërta gjatë diskutimit.

6


Mosha e rritur / Pleqëria

6


Tematika: Zhvillimi Situata e të nxënit:1. “Në moshën 20- vjeçare shqetësohemi për atë që të tjerët mendojnë për ne. Në moshën 40-vjeçare nuk na intereson çfarë të tjerët mendojnë për ne. Në moshën 60-vjeçare zbulojmë se të tjerët nuk kanë menduar fare për ne.” Anonim2. Mendoni si kanë ndryshuar rolet mashkulloredhe femërore sot në botë.

Tema mësimore:1. Mosha e rritur dhe pleqëria2. Motivi seksual


- përshkruan ndryshimet fizike në moshën e rritur;- shpjegon karakteristikat e zhvillimit socio-

emocional në moshën e rritur;- diskuton zhvillimet në moshën e pleqërisë.

Fjalë kyç: Mosha e rritur PleqëriMendimi postformal Motivi seksual Sjellja seksuale

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, informacione nga interneti, revista etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:Biologji SociologjiQytetari



Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Stuhi mendimeshPasi mësuesi/ja prezanton temën e mësimit në tabelë, nxënësit nxiten në një diskutim për pyetjet e mëposhtme:

– Çfarë përfaqëson mosha e rritur?– Po pleqëria?

Mësuesi/ja shënon në tabelë përgjigjet e nxënësve.

Hapi II: Tabela e koncepteveKlasa organizohet në dy grupe pune. Në dy postera të veçantë shënohen dy fjalët kyç. Nxënësit orientohen që të lexojnë tekstin dhe të plotësojnë tabelat me çdo informacion që ata mendojnë se është i rëndësishëm.Mosha e rritur Pleqëria

Më pas, nxënësit kontrollojnë informacionin e tyre të parë me atë të nxjerrë nga libri. Ata diskutojnë së bashku për materialet e përzgjedhura të cilat prezantohen nga liderët e grupeve.

Hapi III: Shkrim i lirëMësuesi/ja orienton nxënësit rreth pse pleqëria është një kohë reflektimi për jetën. Shpjegoni pse ndodh

6

kështu.

7

Ora IIHapi i IV: DIMësuesi/ja e ndan tabelën në tri kolona: Di‒Dua të di‒MësovaNxënësve u kërkohet të thonë ato çfarë dinë për sjelljen seksuale dhe faktorët që ndikojnë në të. Mendimet e tyre shënohen në kolonën e parë (Di). Mësuesi/ja nxit mendimet e nxënësve nëpërmjet pyetjeve:– Çfarë dini ju për emocionet?– Si ndahen emocionet?Përgjigjet strukturohen dhe shënohen në tabelë, në kolonën Di.

DI DUA TË DI MËSOVA- Sjellje seksuale- Faktorët që

ndikojnë në sjelljen seksuale

Hapi i II: Dua të diMësuesi/ja pyet nxënësit, çfarë ata dëshirojnë të dinë më shumë për qëndrimet dhe problemet seksuale. Pyetjet e tyre strukturohen në kolonën Dua të di.



- Cilat janë qëndrimet ndaj sjelljeve seksuale?

- Cilat janë disa nga problemet me të cilat shoqërohet sjellja seksuale?

Mësuesi/ja jep shpjegimet përkatëse duke transmetuar njohuritë e reja te nxënësit. Ata i diskutojnë së bashku dhe i konkretizojnë edhe me shembuj aktualë, duke shfrytëzuar të gjitha burimet që u ofrohen (teksti, interneti etj.).

Hapi i III: MësovaMësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë mësuan ata gjatë kësaj ore. Ato çfarë kanë mësuar dhe informacionet që kanë zbuluar nxënësit, shënohen në kolonën Mësova.



- Cilat janë qëndrimet ndaj sjelljeve seksuale?

- Cilat janë disa nga problemet me të cilat shoqërohet sjellja seksuale?

- Prekin mënyrën se si ne ndihemi për seksin dhe mënyrave se si i përgjigjemi seksualitetit.

- Shtatzënitë në moshë të hershme, SST etj.

VlerësimiVlerësohen argumentet e sjella nga nxënësit. Vlerësohen nxënësit që lidhin argumentin me shembullin.

Detyrat dhe puna e pavarurRubrika Të mendojmë si psikologë, pika 1, f. 84.

7


Tematika: Zhvillimi Situata e të nxënit:1. Nxënësit sjellin informacione, foto dhe video të fëmijërisë së tyre.2. A e keni pyetur ndonjëherë veten: Kush jam unë? Përgjigjet i gjeni duke iu referuar personalitetit tuaj.

Tema mësimore:

1. Veprimtari praktike: Nga foshnjëria në adoleshencë

2. Perspektiva për personalitetinRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- shpjegon kuptimin e personalitetit;- trajton faktorët e personalitetit;- vlerëson teoritë e personalitetit.

Fjalë kyç:Personalitet

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, fletë formati A4, detyrat e portofolit.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja u kërkon nxënësve të tregojnë fotot që kanë sjellë me vete, kur kanë qenë fëmijë. Ata diskutojnë së bashku si kanë qenë dhe si janë sot, si kanë ndryshuar.

Hapi II: Punë në grupeMësuesi/ja organizon nxënësit duke i ndarë në dy grupe. Çdo grup zgjedh përfaqësuesin e tij. Më pas mësuesi/ ja ndan temat për secilin prej tyre:

Grupi I: Fëmijëria Grupi II: AdoleshencaSecili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për evidentimin dhe shtjellimin e çështjevekryesore të trajtuara në çdo tematikë. Më pas, rezultatin e punës së bërë deri më tani, nxënësit e pasqyrojnë në formën e një posteri, sipas grupit përkatës. Për këtë ju vjen në ndihmë mësuesja me tabakë, foto apo revista të ndryshme shkencore si materiale burimore.

Hapi III: Imagjinatë e drejtuarImagjinoni sikur njerëzit të mos mbanin mend asgjë nga fëmijëria e tyre.– Si do të silleshin ata?

Ora IIHapi IV: Stuhi mendimeshMësuesi/ja drejton disa pyetje për të kontrolluar përvetësimin e njohurive të marra në mësimin e kaluar.

7

– Ç’kuptojmë me termin zhvillim– Cili janë fazat kryesore të zhvillimit?

Hapi V: InsertNxënësit ndahen në grupe. Secilit prej tyre u shpërndahet një tabelë me shenjat e mëposhtme:

(informacion i njohur) - (informacion ndryshe) + (informacion i ri) ? (informacion i paqartë)

Nxënësit lexojnë me kujdes informacionin në tekst dhe vendosin shenjat përkatëse sipas udhëzimit të mësuesit/ es. Pasi përfundon punën, çdo grup sjell tabelën, e cila afishohet në mur dhe bëhet krahasimi i tyre. Në këtë mënyrë del në pah informacioni i paqartë, çka sjell mundësinë e shkëmbimit të mendimeve mes grupeve ose të shpjegimit nga mësuesi/ja.

Hapi VI: Marrëdhëniet pyetje-përgjigje- Mësuesi/ja fton nxënësit të reflektojnë rreth situatës së mësipërme (2) duke shtruar pyetjet e mëposhtme:– Si mendoni cilit personalitet i përkisni ju?– Sjellja juaj i përshtatet karakteristikave të këtij tipi?

VlerësimiGjatë kësaj ore, nxënësit vlerësohen për:- aftësinë për të lidhur temën e re me njohuritë e mëparshme;- aftësinë për të prezantuar mendimin e tyre.

Detyrat dhe puna e pavarurRubrika Të mendojmë si psikologë, faqe 88.

Procedurat kërkimore Metodat kërkimore

7


Tematika: Zhvillimi Situata e të nxënit:1. Sa shpesh keni dëgjuar për një fëmijë si “i lehtë”, “i vështirë”, derisa e keni njohur vetë atë?2. Cilit tip temperamenti i përkisni ju?

Tema mësimore:1. Vlerësimi i personalitetit. Aspekte të veçanta të personalitetit2. Veprimtari praktike: PersonalitetiRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- shpjegon burimet e të dhënave të personalitetit;- diskuton mbi konceptin e vetes;- vlerëson ndikimin e të tjerëve në personalitet.

Fjalë kyç: Temperament Koncept i vetes




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja organizon një konkurs, duke e organizuar klasën në 2 grupe pune. Çdo grup zgjedh liderin e tij. Lideri i drejtohet tryezës së mësuesit dhe zgjedh njërën prej fishave.Fisha 1 - procedurat kërkimore. Fisha 2 - metodat kërkimore.

Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për hartimin e 10 pyetjeve, të cilat duhet të përmbledhin përkatësisht çështjen që është shënuar te fisha. Grupi i parë i drejton pyetjet grupit të dytë… e me radhë.• Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 2 pikë.• Në qoftë se përgjigjja është jo e plotë, atëherë grupi vlerësohet me një pikë.• Në qoftë se asnjë nuk e di përgjigjen, atëherë përgjigjet ai nxënës që bëri pyetjen dhe i fal grupit të tij 2 pikë.• Pikët e grupeve shënohen në tabelë.Nxënësit diskutojnë së bashku probleme të ndryshme të të dyja çështjeve.

Hapi II: Marrja e rolit të tjetritSecili prej grupeve duhet të paraqesë dy situata, në të cilat anëtarët e grupeve marrin rolet përkatëse. Gr. 1 - merr rolin e njerëzve me personalitet sanguin dhe kolerik.Gr. 2 - merr rolin e individëve me personalitet flegmatik dhe melankolik. Grupet përcjellin mesazhin e tyre nëpërmjet një posteri ose fletëpalosjeje. Çdo situatë e realizuar siç duhet, vlerësohet nga mësuesi/ja me 2 pikë.

Hapi III: Shkrim i drejtuarSecili prej grupeve krijon një ese në lidhje me çështjen që ai ka trajtuar që në fillim të orës.

Sanguin

MelankolikPersonaliteti

Kolerik

Flegmatik

7

Esetë janë të shkruara në fleta formati A4 dhe, pasi përfundohen, dorëzohen në tryezën e mësuesit/es. Mësuesi/ja cakton dy liderët të zgjedhin nga një fletë dhe të lexojnë esenë që u ka rënë në mënyrë të rastësishme. Secila prej eseve do të vlerësohet me 4 pikë.

Në fund të orës, mësuesi/ja shpall grupin fitues.Për një gjykim sa më të drejtë sugjerohet që të plotësohet tabela si më poshtë, të cilën mësuesi/ja e ka fotokopjuar në dy fleta dhe e ka shpërndarë te dy liderët e grupeve.Nr. Grupi 1 Grupi 2Pyetja 12345678910Totali i pikëve 20Situata 12Totali i pikëve 4EseTotali i pikëve 4Gjithsej 28 pikë

Ora IIHapi IV: Përvijimi i të menduaritNë këtë fazë, nëpërmjet një diskutimi të përqendruar në konceptin e mëposhtëm, rikujtohen njohuritë që nxënësit kanë për psikologjinë. Nxënësit mundohen që me njohuritë që ata kanë të formojnë një hartë të mendjes, e cila tregon lidhjen midis termave.

Hapi V: Imagjinatë e drejtuarOrganizohet klasa në katër grupe pune. Çdo grup ka detyrat si më poshtë:• Grupi 1 - Lexohet situata dhe shtrohet për diskutim me nxënësit: Mira është gjithmonë e qeshur, optimiste dhe e këndshme me shokët dhe shoqet.- Cilin tip personaliteti zotëron Mira?

Të mësuarit

7

• Grupi 2 - Imagjinoni sikur Mira të bërtiste dhe zemërohej menjëherë.- Cilin tip personaliteti do të kishte ajo në këtë rast?• Grupi 3 - Imagjinoni sikur Mira papritur të bëhej e ftohtë dhe jo shumë e afrueshme.- Cili do të ishte personaliteti i saj në këtë rast? Grupi 4 - Po sikur Mira të ishte pesimiste për jetën dhe të ardhmen?

- Cili do të ishte personaliteti i saj?

Hapi VI: Rrjeti i diskutimitMësuesja shtron për diskutim situatën e mësipërme. Ai/ajo u kërkon nxënësve të sjellin në klasë shembuj të tipave të ndryshëm të personalitetit dhe të ndikimit të të tjerëve në personalitetin tonë.

VlerësimiVlerësohen nxënësit që shpjegojnë saktë përmbajtjen e personalitetit. Vlerësohen nxënësit që krijojnë marrëdhënie pozitive me njëri-tjetrin.

Detyrat dhe puna e pavarurRubrika Detyrë, faqe 92.


Tematika: Njohja Situata e të nxënit:1. Procesi i tretjes te qentë të studiuar nga Pavllovi ka të bëjë me kushtëzimin klasik.2. Ana po luante me shoqet. Njëra prej tyre e kaloi rrugën vetëm pa një të rritur. Edhe Ana provoi të bënte të njëjtën gjë...

Tema mësimore:1. Kushtëzimi klasik2. Kushtëzimi vepruesRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- përshkruan kuptimin e kushtëzimit klasik;- shpjegon kushtëzimin veprues;- vlerëson të mësuarit social.

Fjalë kyç:Të mësuarit Kushtëzimi klasik Kushtëzimi veprues Të mësuarit social

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, fletë formati A4, informacione nga interneti, revista etj.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Stuhi mendimeshPasi mësuesi/ja prezanton temën e mësimit në tabelë, nxënësit nxiten në një diskutim për pyetjet e mëposhtme:– Çfarë është të mësuarit?– Pse shërben ai?

Situata Argumenti

7

Mësuesi/ja shënon në tabelë përgjigjet e nxënësve.Hapi II: Tabela e koncepteveKlasa organizohet në dy grupe pune. Në dy postera të veçantë shënohen dy fjalët kyç. Nxënësit orientohen që të lexojnë tekstin dhe të plotësojnë tabelat me çdo informacion që ata mendojnë se është i rëndësishëm.Kushtëzimi klasik Parimet e kushtëzimit klasik

Më pas, nxënësit kontrollojnë informacionin e tyre të parë me atë të nxjerrë nga libri. Ata diskutojnë së bashku për materialet e përzgjedhura, të cilat prezantohen nga liderët e grupeve.

Hapi III: Shkrim i lirëMësuesi/ja orienton nxënësit rreth ndikimit të kushtëzimit klasik në sjelljen njerëzore.

Ora IIHapi IV: Rrjeti i diskutimitShtrohet për diskutim situatën e mësipërme (2).– Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate? Pse Ana veproi kështu?Pasi ka lexuar situatën, klasa ndahet në dy grupe, përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë, pro ose kundër veprimit të Anës.Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një poster.

Hapi V: Grupi i ekspertëveMësuesi/ja organizon klasën në tri grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, 1, 2,,...) me radhë nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1 do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe ata me numrin 2 do të jenë grupi 2 i ekspertëve.

Grupi 1 i ekspertëve: studion kushtëzimin veprues.Grupi 2 i ekspertëve: studion të mësuarin social.Mësuesi/ja u kërkon nxënësve t’i shkruajnë mendimet e tyre në një fletë formati. Nxënësit i diskutojnë së bashku, duke sjellë argumente dhe kundër argumente ndaj mendimit të shokëve. Mësuesi/ja shënon në tabelë disa prej rasteve të trajtuar saktë dhe disa të trajtuar jo siç duhet. Më pas nxënësit kthejnë fletën nga banka dhe e vendosin atë mënjanë.Mësuesi/ja u shpjegon nxënësve argumentet e sakta dhe më pas ndalon në shpjegimin e gjykimeve jo të sakta.

Hapi VI: Marrëdhëniet në dysheMësuesi/ja organizon klasën në çifte. Njëri nga anëtarët e çiftit lexon situatën në rubrikën Të mendojmë si psikologë. Anëtari tjetër i çiftit analizon situatën, duke argumentuar se si ndikohen njerëzit nga të mësuarit veprues dhe social.


VlerësimiNxënësit nxiten të bëjnë vlerësimin e njëri-tjetrit. Nxënësit japin mendimin e tyre për zgjidhjen e problemeve konkrete.

Detyrat dhe puna e pavarur

7

Rubrika Detyrë, faqe 97.

8


Tematika: Njohja Situata e të nxënit:Toni po ecte në rrugë, kur papritur ndaloi. “A e mbylla derën”, - mendoi ai.

Tema mësimore:1. Projekt faza II: Diskutim mbi punën e bërë2. Marrëdhëniet mes proceseve të vetëdijshme

dhe të pavetëdijshme.Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- diskuton mbi ecurinë e projektit;- përshkruan natyrën e vetëdijes;- dallon format e alternuara të vetëdijes.

Fjalë kyç: Vetëdije Pavetëdije Alternim/Ndryshim

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, informacione të ndryshme.



Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Stuhi mendimeshMësuesi/ja organizon me klasën një stuhi mendimesh për punën e projektit. Ai/ajo diskuton me nxënësit rreth temës së projektit.Mësuesi/ja shënon në tabelën e zezë përgjigjet e nxënësve. Nxënësit përpiqen të japin një tablo të punës së projektit deri tani.

Hapi II: Marrëdhënia pyetje–përgjigje

1. Çfarë pune është bërë deri tani?2. Cilat janë vështirësitë që keni hasur?3. Cilat janë disa nga çështjet për të cilat ju nevojitet më shumë informacion?

Mësuesi/ja bën disa pyetje të thjeshta në klasë për të ndihmuar nxënësit për të vazhduar punën me projektin. Me anë të përgjigjeve të nxënësve, mësuesi/ja i orienton se si t’i kalojnë këto vështirësi.

Ora IIHapi III: Stuhi mendimeshMësuesi/ja organizon me klasën një për termat e mëposhtëm:– Çfarë quajmë vetëdije?– Cilat janë nivelet e vetëdijes?Mësuesi/ja shënon në tabelën e zezë përgjigjet e nxënësve. Nxënësit përpiqen të japin një përcaktim të termave Vetëdije dhe Pavetëdije.

8

Hapi IV: VLDMësuesi/ja shtron për diskutim situatën e librit f. 98. Ai/ajo nxit mendimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve të mëposhtme:

– A e keni pyetur ndonjëherë veten si funksionon mendja jonë?– A jemi gjithmonë të vetëdijshëm për veprimet që kryejmë?

Argumentoni mendimin tuaj. Më pas mësuesi/ja e ndan klasën në dy grupe. Ai/ajo i orienton nxënësit të marrin informacion rreth

çështjeve të mësimit.

Grupi I: Format e alternuara të vetëdijesGrupi II: Marrëdhënia mes vetëdijes dhe pavetëdijesNxënësve u lihet kohë në dispozicion për të marrë informacionin e nevojshëm nga teksti mësimor. Ata nxiten që gjatë leximit të mendojnë dhe të parashikojnë rreth asaj që po lexojnë. Pasi nxënësit janë gati, ata i diskutojnë informacionet me mësuesin/en. Njohuritë e nxënësve pasurohen me informacione të tjera nga mësuesi/ja, që mban gjallë interesin e nxënësve deri në fund të temës mësimore.

Grupi I: Nxënësit japin një shpjegim të gjendjeve të ndryshuara të ndërgjegjes.Grupi II: Nxënësit analizojnë marrëdhënien vetëdije-pavetëdije.

Hapi V: Rrjeti i diskutimitDuke reflektuar rreth njohurive të përftuara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi/ja nxit në klasë një diskutim rreth çështjes: “Kufijtë e vëmendjes sonë kontribuojnë në aksidentet e makinave dhe të këmbësorëve”.Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre, duke sjellë shembuj konkretë nga jeta reale dhe nga njohuritë e lëndëve të tjera.

VlerësimiVlerësohen nxënësit sipas arritjeve.Vlerësohen ata nxënës që u aktivizuan më së shumti, por dhe të tjerët.

Detyrat dhe puna e pavarurInformacione për marrëdhënien vetëdije-pavetëdije.

Teoritë mbi gjumin Ëndrrat

8


Tematika 1: Njohja Situata e të nxënit:1. Xheni po flinte, kur papritur filloi të bërtiste. Mamaja shkoi të shikonte çfarë kishte, por ajo i tha që ishte vetëm një ëndërr.2. Mira dhe vëllai i saj po rrinin në ballkon duke pirë alkool. Mamaja u foli që ta linin, por ata...

Tema mësimore

1. Gjumi dhe ëndrrat

2. Kategoritë e drogave psikoaktive dhe efektet e tyre


- përshkruan kuptimin e gjumit dhe të fazave të tij;

- vlerëson ëndrrat dhe formimin e tyre;- shpjegon rolin e drogave psikoaktive në

psikikë.

Fjalë kyç: Gjumë ËndrraDrogë psikoaktive





Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Stuhi mendimeshMësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje, për të kontrolluar njohuritë e marra në mësimin e mëparshëm:– Si mund ta përkufizoni termin vetëdije?– Cilat janë nivelet e vetëdijes??Për të parapërgatitur nxënësit për njohuritë e reja, mësuesi/ja shtron për diskutim situatën e mësipërme (1). Ai/ajo u kërkon nxënësve t’u përgjigjen pyetjeve si më poshtë:– Cilat janë karakteristikat e gjumit?– Cilat janë fazat e gjumit?

Hapi II: Grupi i ekspertëveMësuesi/ja organizon klasën në dy grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, 1, 2...) me radhë nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1, do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe ata me numrin 2, do të jenë grupi 2 i ekspertëve.Grupi 1 i ekspertëve: studion teoritë mbi gjumin.Grupi 2 i ekspertëve: studion ëndrrat.

Mësuesi/ja shënon në tabelë teoritë kryesore të gjumit, ëndrrat dhe formimin e tyre.

VETËDIJE

8

Hapi III: Imagjinatë e drejtuarImagjinoni sikur njerëzit të mos mund të flinin.– Si do të ndiheshit ju?– Cilat do të ishin avantazhet dhe disavantazhet e kësaj situate?

Ora IIHapi IV: Stuhi mendimeshPasi nxënësit lexojnë detyrat e orës së mëparshme, mësuesi/ja u drejton disa pyetje, për të kontrolluar njohuritë e marra më parë:– Çfarë kuptoni me termin vetëdije?– Cilat janë gjendjet e ndryshuara të vetëdijes? Mësuesi/ja diskuton me nxënësit për këto çështje.

Hapi V: Diagrami piramidalPër të përgatitur nxënësit për njohuritë e reja mësuesi/ja u lexon atyre situatën e mësipërme (2). Ai/ajo e ndan klasën në dy grupe.Grupi 1: Diskuton mbi drogat dhe kategoritë e tyre.Grupi 2: Diskuton mbi abuzimin dhe varësinë ndaj drogës.

Mësuesi/ja shtron pyetjen: Cilat janë kategoritë kryesore të drogave?Ai/ajo vizaton një diagram në tabelë. Çdo diagram i përket një grupi të caktuar nxënësish dhe plotësohet vetëm prej nxënësve të po atij grupi. Diagrami më i plotë me shembuj dhe shpjegime shpall grupin më të saktë.

Hapi VI: Lexim i drejtuarMësuesi/ja u kërkon nxënësve të lexojnë në libër pjesën: “Abuzimi me drogat”, f. 105. Më pas ai/ajo u kërkon nxënësve të reflektojnë mbi atë çfarë kanë kuptuar nga leximi, përmes pyetjeve:– Pse njerëzit abuzojnë me drogën?– Cilat janë trajtimet për abuzimin me drogën?


Detyrat dhe puna e pavarurRubrika Detyrë, f. 105

Drogat

Qetësuesit Qetësuesit Qetësuesit Qetësuesit

8


Tematika: Njohja Situata e të nxënit:1. Ana me shokët dhe shoqet e klasës vendosi të shpërndante disa fletëpalosje informuese për drogat, gjumin dhe ëndrrat.2. Kujtesa afatgjatë është si një kartë krediti magjike me para të pakufizuara dhe pa datë skadimi.

Tema mësimore:

1. Veprimtari praktike

2. Llojet e kujtesaveRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- përshkruan konceptin e kujtesës;- përcakton sistemet e kujtesës;- vlerëson mënyrën se si bëhet regjistrimi dhe

përdorimi i informacionit të kujtesës.

Fjalë kyç: Kujtesë Kodim Depozitim

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, diskutime nga ekspertë të ndryshëm.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja shtron për diskutim situatën 1.– Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate?Klasa ndahet në dy grupe, përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë. Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një mendim.

Hapi II: Punë në grupeMësuesi/ja organizon nxënësit duke i ndarë në tri grupe. Çdo grup zgjedh përfaqësuesin e tij. Më pas mësuesi/ja ndan temat për secilin prej tyre:Grupi I: DrogatGrupi II: Dëmet e drogaveGrupi III: Trajtimi i abuzuesve të drogës

Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për evidentimin dhe shtjellimin e çështjevekryesore të trajtuara në çdo tematikë. Më pas, rezultatin e punës së bërë deri më tani, nxënësit e pasqyrojnë në formën e një posteri, sipas grupit përkatës. Për këtë ju vjen në ndihmë mësuesja me tabakë, foto apo revista të ndryshme shkencore, si materiale burimore.

Hapi III: Imagjinatë e drejtuarImagjinoni sikur njerëzit të mos e dinin çfarë sjell përdorimi i drogës.– Si do të ishte shoqëria sot?– Çfarë do të ndodhte me përdoruesit e drogës?

Procedurat e kërkesës Stadet e kujtesës

8

Ora IIHapi IV: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja organizon një konkurs, duke e organizuar klasën në 2 grupe pune. Çdo grup zgjedh liderin e tij. Lideri i drejtohet tryezës së mësuesit dhe zgjedh njërën prej fishave.Fisha 1 - procedurat e kujtesës.Fisha 2 - stadet e kujtesës.


Hapi V: Marrja e rolit të tjetritSecili prej grupeve duhet të paraqesë dy situata në të cilat anëtarët e grupeve marrin rolet përkatëse.Grupi 1 - merr rolin e njerëzve me kujtesë afatshkurtër.Grupi 2 - merr rolin e individëve me kujtesë afatgjatë.Grupet përcjellin mesazhin e tyre nëpërmjet një posteri ose fletëpalosje. Çdo situatë e realizuar siç duhet, vlerësohet nga mësuesi/ja me 2 pikë.

Hapi VI: Shkrim i drejtuarSecili prej grupeve krijon një ese në lidhje me çështjen që ai ka trajtuar që në fillim të orës.Esetë janë të shkruara në fleta formati A4 dhe, pasi përfundohen, dorëzohen në tryezën e mësuesit/es. Mësuesi/ ja cakton dy liderët të zgjedhin nga një fletë dhe të lexojnë esenë që u ka rënë në mënyrë të rastësishme. Secila prej eseve do të vlerësohet me 4 pikë.

Në fund të orës mësuesi/ja shpall grupin fitues.Për një gjykim sa më të drejtë sugjerohet që të plotësohet tabela si më poshtë, të cilën mësuesi/ja e ka fotokopjuar në dy fleta dhe e ka shpërndarë te dy liderët e grupeve.Nr. Grupi 1 Grupi 2Pyetja 12345678910

Kujtesa

8

Totali i pikëve 20Situata 12Totali i pikëve 4EseTotali i pikëve 4Gjithsej 28 pikë

VlerësimiVlerësohen nxënësit që kanë sjellë shembuj të qartë lidhur me temën. Vlerësohet aftësia për të pranuar opinionet e kundërta gjatë diskutimit.



Tematika: Njohja Situata e të nxënit:1. Mira ishte ulur në divan dhe po kujtonte disa lojëra të fëmijërisë së saj.2. Situata të krijuara nga vetë nxënësit.Tema mësimore:

1. Ruajtja e kujtesës2. Përsëritje 2: Zhvillimi dhe njohjaRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- përshkruan harresën dhe shkaqet e saj;- krahason metodat e përmirësimit të kujtesës;- diskuton mbi konceptet kryesore të tematikës.

Fjalë kyç: Kujtesë Harresë Ëndrra Droga






Ora IHapi I: Përvijim i të menduaritNë këtë fazë, nëpërmjet një diskutimi të përqendruar në konceptin e mëposhtëm, rikujtohen njohuritë që nxënësit kanë për kujtesën. Nxënësit mundohen që me njohuritë që ata kanë të formojnë një hartë të mendjes, e cila tregon lidhjen midis termave.

E plotë ose e pjesëshme Individi përzien kujtimet Kujtesë e jashtzakonshme

Të mësuarit dhe vetëdija Kujtesa

8

Hapi II: Mbajtja e strukturuar e shënimeveNë këtë fazë të orës mësimore, pasi nxënësit janë ndarë në grupe dhe janë njohur me materialin informues në tekst, u kërkohet të organizojnë grafikisht këto njohuri, në një fletë A4.Punimet e tyre afishohen në mur dhe përfaqësuesit e grupeve i lexojnë ato.

Hapi III: Diskutim i lirëMësuesi/ja e organizon këtë fazë të orës së mësimit duke u kërkuar nxënësve të reflektojnë për harresën dhe shkaqet e saj.

Ora IIHapi IV: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja organizon një konkurs, duke e organizuar klasën në 2 grupe pune. Çdo grup zgjedh liderin e tij. Lideri i drejtohet tryezës së mësuesit dhe zgjedh njërën prej fishave.Fisha 1 - Të mësuarit dhe vetëdija.Fisha 2 - Kujtesa.


Hapi V: Marrja e rolit të tjetritSecili prej grupeve duhet të paraqesë dy situata në të cilat anëtarët e grupeve marrin rolet përkatëse.Grupi 1 - merr rolin e njerëzve me kujtesë afatshkurtër.Grupi 2 - merr rolin e individëve me kujtesë afatgjatë.Grupet përcjellin mesazhin e tyre nëpërmjet një posteri ose fletëpalosjeje. Çdo situatë e realizuar siç duhet, vlerësohet nga mësuesi/ja me 2 pikë.

Hapi VI: Shkrim i drejtuarSecili prej grupeve krijon një ese në lidhje me çështjen që ai ka trajtuar që në fillim të orës.Esetë janë të shkruara në fleta formati A4 dhe, pasi përfundohen, dorëzohen në tryezën e mësuesit/es. Mësuesi/ ja cakton dy liderët të zgjedhin nga një fletë dhe të lexojnë esenë që u ka rënë në mënyrë të rastësishme. Secila prej eseve do të vlerësohet me 4 pikë.

Amnezia Paramnezia Hipermnezia

8

Në fund të orës, mësuesi/ja shpall grupin fitues.Për një gjykim sa më të drejtë sugjerohet që të plotësohet tabela si më poshtë, të cilën mësuesi e ka fotokopjuar në dy fleta dhe e ka shpërndarë te dy liderët e grupeve.


VlerësimiVlerësohen argumentet e sjella nga nxënësit. Nxënësit që lidhin argumentin me shembullin. Vlerësohen argumentet e sjella nga nxënësit.


9


Tematika: Zhvillimi. Njohja. Situata e të nxënit:1. Varianti A, Varianti B2. “Duhet të jeni të kujdesshëm, nëse jeni i mirë në diçka. Sigurohuni që jo domosdoshmërisht mund të jeni dhe aq i mirë edhe në gjërat e tjera. Unë kam qenë shumë i suksesshëm në zhvillimin e softuerit, por njerëzit prisnin nga unë zgjuarsi edhe për tema të tjera të cilat nuk i bëja dot.” Bill Gates

Tema mësimore:1. Testim 1: Tematika 3 dhe 42. Perspektivat mbi inteligjencën


- shpjegon konceptet kryesore të tematikave;- analizon kuptimin mbi inteligjencën ;- vlerëson teoritë mbi inteligjencën.

Fjalë kyç: Inteligjencë Inteligjent Aftësi




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Pyetje - PërgjigjeMësuesi/ja u shpërndan nxënësve tezat e provimit. Pasi ata i shohin mësuesi/ja u shpjegon atyre paqartësitë që ata mund të kenë për pyetje të veçanta, përgjigjet që mund të japin, etj.Në fund të orës mësuesi/ja mbledh tezat e provimit për t’i vlerësuar ato.

Ora IIHapi II: Stuhi mendimesh Kapacitet

Dije Inteligjenca Aftësi

Mësuesja thekson faktin se inteligjenca është aftësia për të përdorur proceset mendore në ballafaqim me botën.Hapi III: VLDMësuesi/ja shtron për diskutim situatën e librit f. 113. Ai/ajo nxit mendimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve të mëposhtme:– A ka të bëjë inteligjenca me aftësinë për të mësuar shpejt?– A është inteligjenca aftësi për të zgjidhur probleme? Argumentoni mendimin tuaj. Më pas mësuesi/ja e ndan klasën në dy grupe. Ai/ajo i orienton nxënësit të marrin informacion rreth

9

çështjeve të mësimit.

9

Grupi I: Natyra e inteligjencësGrupi II: Teoritë e inteligjencësNxënësve u lihet kohë në dispozicion për të marrë informacionin e nevojshëm nga teksti mësimor. Ata nxiten, që gjatë leximit të mendojnë dhe të parashikojnë rreth asaj që po lexojnë. Pasi nxënësit janë gati, ata i diskutojnë informacionet me mësuesin/en. Njohuritë e nxënësve pasurohen me informacione të tjera nga mësuesi/ja, që mban gjallë interesin e nxënësve deri në fund të temës mësimore.

Grupi I: jep një shpjegim të natyrës së inteligjencës.Grupi II: Analizon teoritë për inteligjencën.

Hapi III: Rrjeti i diskutimitDuke reflektuar rreth njohurive të përftuara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi/ja nxit në klasë një diskutim rreth çështjes: “A mendoni se inteligjenca zgjidh problemet e vështira të njerëzve?”Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre, duke sjellë shembuj konkretë nga jeta reale dhe nga njohuritë e lëndëve të tjera.




Tematika 4: Njohja Situata e të nxënit:1. “Nuk ekziston asnjë njeri që të mos jetë i aftë të bëjë më shumë nga sa mendon ai se mund të bëjë.” Henri Ford2. Inteligjenca është e mësuar apo e lindur?

Tema mësimore1. Vlerësimi i inteligjencës2. Çështjet e inteligjencës


- përshkruan si testohet inteligjenca;- shpjegon zhvillimin e testeve të inteligjencës;- vlerëson inteligjencën emocionale.

Fjalë kyç:Koeficient inteligjence Inteligjencë emocionale





Testet psikologjike Koeficientii inteligjences

Inteligjenca

Inteligjenca emocionale

Inteligjenca e mësuar

Inteligjenca e lindur

9

Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Stuhi mendimeshMësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje, për të kontrolluar njohuritë e marra në mësimin e mëparshëm:– Si mund ta përkufizoni termin inteligjencë?– Cilat janë teoritë mbi inteligjencën?Për të parapërgatitur nxënësit për njohuritë e reja, mësuesi/ja shtron për diskutim situatën e mësipërme (1). Ai/ajo u kërkon nxënësve t’u përgjigjen pyetjeve si më poshtë:– Si mund ta vlerësojmë inteligjencën?

Hapi II: Grupi i ekspertëveMësuesi/ja organizon klasën në dy grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, 1, 2...) me radhë nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1 do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe ata me numrin 2 do të jenë grupi 2 i ekspertëve.Grupi 1 i ekspertëve: studion testet psikologjike për inteligjencën.Grupi 2 i ekspertëve: studion pikët e koeficientit të inteligjencës.

Mësuesi/ja shënon në tabelë si testohet inteligjenca.Hapi III: Imagjinatë e drejtuar– Supozoni sikur të gjithë të kishim të njëjtin KI. A do të ndryshonin shoqëritë nga mënyra se si janë sot?

Ora IIHapi IV: Stuhi mendimeshPasi nxënësit lexojnë detyrat e orës së mëparshme, mësuesi/ja u drejton disa pyetje, për të kontrolluar njohuritë e marra më parë:– Çfarë kuptoni me termin inteligjencë?– Si testohet inteligjenca?Mësuesi/ja diskuton me nxënësit për këto çështje.

Hapi V: Diagrami piramidalPër të përgatitur nxënësit për njohuritë e reja, mësuesi/ja u lexon atyre situatën e mësipërme (2). Ai/ajo e ndan klasën në dy grupe.Grupi 1: Diskuton mbi inteligjencën e lindur apo e mësuar.Grupi 2: Diskuton mbi inteligjencën emocionale.

9

Mësuesi/ja shtron pyetjen: Inteligjenca e lindur apo e mësuar?Ai/ajo vizaton një diagram në tabelë. Çdo diagram i përket një grupi të caktuar nxënësish dhe plotësohet vetëm prej nxënësve të po atij grupi. Diagrami më i plotë me shembuj dhe shpjegime shpall grupin më të saktë.

Hapi VI: Lexim i drejtuarMësuesi/ja u kërkon nxënësve të lexojnë në libër pjesën: “Paragjykimet kulturore të testeve”, f. 120. Më pas ai/ ajo u kërkon nxënësve të reflektojnë mbi atë çfarë kanë kuptuar nga leximi, përmes pyetjeve:– A mund të jenë testet paragjykuese?




Tematika: Njohja Situata e të nxënit:1. Nxënësit po luanin mos u nxeh me njëri-tjetrin. Teknikat që përdornin për të zgjidhur situatat e ndryshme, ishin mjaft interesante.2 Mësuesja dhe nxënësit diskutojnë mbi detyrat dhe vlerësimin e portofolit.

Tema mësimore:

1. Veprimtari praktike: A jemi inteligjentë?

2. Vlerësim portofoliRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- përshkruan konceptin e inteligjencës;- vlerëson detyrat e portofolit.

Fjalë kyç: Inteligjencë Inteligjent

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, diskutime nga ekspertë të ndryshëm.




9

Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja shtron për diskutim situatën 1.– Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate?Përkatësisht sipas bindjeve që ka, llasa ndahet në dy grupe. Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një mendim.

Hapi II: Punë në grupeMësuesi/ja organizon nxënësit duke i ndarë në dy grupe. Çdo grup zgjedh përfaqësuesin e tij. Më pas mësuesi/ ja ndan temat për secilin prej tyre:Grupi I: InteligjencaGrupi II: Testimi i inteligjencës

Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për evidentimin dhe shtjellimin e çështjevekryesore të trajtuara në çdo tematikë. Më pas, rezultatin e punës së bërë deri më tani, nxënësit e pasqyrojnë në formën e një posteri, sipas grupit përkatës. Për këtë ju vjen në ndihmë mësuesja me tabakë, foto apo revista të ndryshme shkencore si materiale burimore.

Hapi III: Imagjinatë e drejtuarImagjinoni sikur njerëzit të mos ishin inteligjentë.– Si do të ishte shoqëria sot?– A do të ishte bota kaq e zhvilluar?

Ora IIHapi IV: Pyetje - Përgjigje

Mësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje në lidhje me detyrat që ata kanë realizuar dhe kanë prezantuar:– Si e keni realizuar detyrën?– Ku jeni bazuar për të realizuar këtë detyrë?– Cilat janë burimet që keni përdorur për realizimin e detyrës?– Cilat ishin pikat më të lehta për t’u realizuar dhe cilat më të vështira?Mësuesi/ja, pasi dëgjon përgjigjet e nxënësve, i njeh ata me vlerësimin. Ai/ajo u jep mundësinë nxënësve që kanë dëshirë ta rishohin dhe një herë detyrën e tyre, ta bëjnë atë. Këta nxënës mund ta prezantojnë përsëri detyrën orës tjetër.

VlerësimiVlerësohet aftësia për të pranuar opinionet e kundërta gjatë diskutimit. Nxënësit vlerësohen për detyrat e caktuara.


Të menduarit

9


Tematika: Njohja Situata e të nxënit:1. A e dini se: Tomas Edison ka marrë patentën e mbi 100 shpikjeve. Por disa besojnë se ai ka ndikuar pak në njohuritë shkencore.2. Shumë pak njerëz mund të jenë goditur nga molla. Por ishte Isak Njutoni, i cili, përmes mendimit kreativ e shfrytëzoi këtë histori për të zhvilluar teorinë e gravitetit.

Tema mësimore:1. Elementet bazë të mendimit2. Pengesat që lidhen me mendimin


- përshkruan funksionet e të menduarit;- shpjegon strategjitë e të menduarit;- diskuton strategjitë dhe pengesat për zgjidhjen

e problemeve dhe marrjen e vendimeve.

Fjalë kyç: Të menduarit Problem Zgjidhje Pengesë Strategji

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, e-libri, fletë formati A4, informacione nga interneti.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Stuhi mendimeshMësuesi/ja shënon në tabelë temën e mësimit. Nxënësit nxiten në një diskutim rreth pyetjeve të mëposhtme:– Çfarë është të menduarit?– Cilat janë funksionet e tij?


Hapi II: Tabela e koncepteveKlasa organizohet në dy grupe pune. Në dy postera të veçantë shënohen dy fjalët kyç. Nxënësit orientohen që të lexojnë tekstin dhe të plotësojnë tabelat me çdo informacion që ata mendojnë se është i rëndësishëm.

Të menduarit Zgjidhja e problemit

Situata Argumenti

9

Më pas, nxënësit kontrollojnë informacionin e tyre të parë me atë të nxjerrë nga libri. Ata diskutojnë së bashku për materialet e përzgjedhura të cilat prezantohen nga liderët e dy grupeve.

Hapi III: Shkrim i lirëMësuesi/ja orienton nxënësit të krijojnë një shkrim të lirë me temë “Sa ndikon zgjidhja e problemeve në jetën tonë?”.

Hapi IV: Rrjeti i diskutimitShtrohet për diskutim situata e mësipërme (2). Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate? Kush mendoni se kishte të drejtë?Klasa ndahet në dy grupe, përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë.Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Ata ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një poster.

Hapi V: Grupi i ekspertëveMësuesi/ja organizon klasën në tri grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, 3 1, 2, 3...) me radhë nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1, do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe ata me numrin 2, do të jenë grupi 2 i ekspertëve, ata me numrin 3 do të jenë grupi 3 i ekspertëve.

Grupi 1 i ekspertëve: studion pengesat në zgjidhjen e problemit.Grupi 2 i ekspertëve: studion gjuhën dhe zhvillimin e saj.Grupi 3 i ekspertëve: studion ndërveprimin mes gjuhës dhe mendimit.Mësuesi/ja u kërkon nxënësve t’i shkruajnë mendimet e tyre në një fletë formati. Nxënësit i diskutojnë së bashku duke sjellë argumente dhe kundërargumente ndaj mendimit të shokëve. Shënohen në tabelë disa prej rasteve të trajtuar saktë dhe disa të trajtuar jo siç duhet. Më pas nxënësit kthejnë fletën nga banka dhe e vendosin atë mënjanë.Mësuesi/ja u shpjegon nxënësve argumentet e sakta dhe më pas ndalon në shpjegimin e gjykimeve jo të sakta.

Hapi VI: Marrëdhëniet në dysheMësuesi/ja organizon klasën në çifte. Njëri nga anëtarët e çiftit lexon rubrikën Të mendojmë si psikologë. Anëtari tjetër i çiftit analizon situatën duke argumentuar se si ndikohet perceptimi nga nevojat.




Sjellje e njeriut

Drejtimibiologjik

DrejtimiSjelljapsikodinamikjonormale

Drejtimibihevjorist

Drejtimihumanist

Drejtimikognitiv

9


Tematika: Variacionet mes individëve dhe grupeve Situata e të nxënit:1. Mirela ishte ulur në një karrige dhe po i bërtiste dikujt. Por aty ajo ishte vetëm.....2. Merita dëgjoi një xham që u thye. Papritur ajo mori çantën dhe vrapoi jashtë shtëpisë.

Tema mësimore:1. Perspektivat mbi sjelljen jonormale2. Kategoritë e çrregullimeve psikologjike


- përshkruan sjelljen jonormale;- klasifikon sjelljen jonormale;- dallon sjelljet e shëndetshme mendore.

Fjalë kyç: Sjellje jonormale Çrregullim

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, postera, fletë formati A4.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:BiologjiQytetari



Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Diskutim për njohuritë paraprakeFillimisht, mësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje për të kontrolluar përvetësimin e njohurive të marra në mësimin e kaluar:– Pse njeriu në situata të ndryshme sillet në mënyra të ndryshme?Për të bërë lidhjen me temën e re, mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të thonë çfarë dinë rreth termit Sjellje njerëzore.

Hapi II: Përvijim i të menduaritNë këtë fazë, nëpërmjet një diskutimi të përqendruar në konceptin e mëposhtëm, rikujtohen njohuritë që nxënësit kanë për sjelljen jonormale e njeriut. Nxënësit mundohen që me njohuritë që kanë, të formojnë një hartë të mendjes, e cila tregon lidhjen midis term

1

Hapi III: Rrjeti i diskutimitMësuesja shtron për diskutim situatën në rubrikën të mendojmë si psikologë, f. 131. Argumentoni përgjigjen.

Ora IIHapi IV: Të lexuarit në bashkëveprimMësuesi/ja organizon nxënësit të punojnë në dyshe sipas bankave ku ata janë. Ai/ajo kërkon nga nxënësit që të lexojnë me kujdes situatën në tekstin e nxënësit, f. 132.Duke bashkëpunuar në dyshe, njëri nga nxënësit duhet të mbajë qëndrim pro idesë se situatës, kurse nxënësi tjetër duhet të mbajë qëndrim kundër idesë së situatës. Mendimet e tyre nxënësit duhet t’i hedhin në fletë dhe pastaj ti diskutojnë me nxënësit e tjerë të klasës.

Sjellja jonormale Sjellja normale

Mësuesi/ja strukturon mendimet e nxënësve dhe i shkruan ato në tabelë duke plotësuar kolonat e mësipërme.

Hapi V: Pyetja sjell pyetjenMësuesi/ja nxit diskutimin mes nxënësve nëpërmjet pyetjes “Pse?”– Si mendoni, sjellja njerëzore është normale apo jonormale?– Kush quhet sjellje jonormale?– Pse njerëzit sillen në këtë mënyrë?Pyetjet mund të paraqiten me projektor ose të shënohen në tabelë, me qëllim që nxënësit të jenë më të përqendruar në dhëniet e përgjigjeve. Gjatë kohës që nxënësit kërkojnë përgjigjet e mundshme, mësuesi/ja thekson atë informacion që është më i plotë dhe më i saktë.

Hapi VI: Përgjigjet e pyetjeve “Pse”

Mësuesi/ja kërkon që nxënësit të bëjnë analizën e pyetjes “Pse?” për secilën prej pyetjeve të paraqitura në fazën e mësipërme. Kjo ka rëndësi që materiali të bëhet më i kuptueshëm dhe të mbahet mend më lehtësisht.

VlerësimiPër vlerësimin mund të mbahet parasysh:- realizimi i kompetencave të orës së mësimit;- aftësia e nxënësve për të komunikuar dhe për të argumentuar idetë e tyre dhe të të tjerëve.


Sjellje jonormale Trajtim i sjelljes jonormale

1


Tematika: Variacionet mes individëve dhe grupeve Situata e të nxënit:1. Në kohët e mëparshme njerëzit me çrregullime psikologjike etiketoheshin si të çmendur.2. Divani i Zigmund Frojdit, të cilin e përdori në seancat e tij psikoanalitike në Vjenë është një nga pjesët më ikonike në botë.

Tema mësimore:1. Perspektiva për trajtimin e çrregullimeve

psikologjike2. Kategoritë e trajtimit dhe llojet e ofruesve të

trajtimit


- përshkruan trajtimin e sjelljes jonormale;- rolin e psikologut klinik;- dallon teknikat ndërhyrëse.

Fjalë kyç: Diagnostikim Psikoterapi Seancë KlientTeknikë

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, fletë formati A4, informacione nga revista shkencore.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Parashikim me terma paraprakëPasi mësuesi/ja prezanton temën e mësimit në tabelë, shënon poshtë saj fjalët kyç:

Hapi II: Diagrami i VenitMësuesi/ja paraqet në tabelë një strukturë të Diagramit të Venit. Nxënësve u kërkohet të krahasojnë kategoritë e çrregullimeve të personalitetit, të përbashkëtat dhe të veçantat e tyre. Mësuesi/ja orienton reflektimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve:– Çfarë të përbashkëtash kanë këto kategori?– Cilat janë të veçantat e tyre?

Çrregullimi i personalitetit, paranoid, skizoid, skizotipal

Çrregullimi shmangës, i varur, obsesiv-kompulsiv

Çrregullimi antisocial, kufitar, histronik, narcistik

Sjellje jonormale

1

Shënim. Në pjesën e mesit, që është edhe pjesa e përbashkët, vendosen të përbashkëtat që kanë ato.

Hapi III: Imagjinatë e drejtuarLexoni me vëmendje rubrikën Të mendojmë si psikologë, faqe 133. Mësuesi/ja nxit një gjithëpërfshirje të nxënësve.

Ora IIHapi IV: Stuhi mendimeshMësuesi/ja shënon në tabelë temën e mësimit. Nxënësit nxiten në një diskutim rreth pyetjeve të mëposhtme:– Çfarë janë sjelljet jonormale?– Si klasifikohen ato?


Hapi V: Tabela e koncepteveKlasa organizohet në dy grupe pune. Në dy postera të veçantë shënohen dy fjalët kyç. Nxënësit orientohen që të lexojnë tekstin dhe të plotësojnë tabelat me çdo informacion që ata mendojnë se është i rëndësishëm

Trajtimi i çrregullimeve Teknikat e trajtimit të çrregullimeve

Më pas, nxënësit kontrollojnë informacionin e tyre të parë me atë të nxjerrë nga libri. Ata diskutojnë së bashku për materialet e përzgjedhura të cilat prezantohen nga liderët e dy grupeve.

Hapi VI: Shkrim i lirëMësuesi/ja orienton nxënësit të krijojnë një shkrim rreth teknikës më të mirë për trajtimin e sjelljeve jonormale. Jepni mendimin tuaj.



1


Tematika: Variacionet mes individëve dhe grupeve Situata e të nxënit: 1. A e dini se: Shoqata Psikologjike Amerikane (APA) është një nga organizatat më të vjetra të profesionistëve të shëndetit në botë.2. Nxënësit krijojnë situata të ndryshme të sjelljeve neurotike.

Tema mësimore:1. Çështjet ligjore, etike dhe profesionale në trajtimin e çrregullimeve psikologjike2. Veprimtari praktikeRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- përshkruan natyrën ligjore dhe etike të profesionit të psikologut;

- shpjegon rëndësinë e ruajtjes së shëndetitmendor.

Fjalë kyç: Profesion LigjÇështje etike

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, fletë formati A4, diskutime nga ekspertë të ndryshëm.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitShtrohet për diskutim situata e mësipërme (1).– Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate?Klasa ndahet në dy grupe, përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë.Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një poster.

Hapi V: Grupi i ekspertëveMësuesi/ja organizon klasën në tri grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, 3 1, 2, 3...) me radhë nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1 do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe ata me numrin 2 do të jenë grupi 2 i ekspertëve, ata me numrin 3 do të jenë grupi 3 i ekspertëve.

Grupi 1 i ekspertëve: studion çështjet ligjore në trajtimin e çrregullimeve psikologjike.Grupi 2 i ekspertëve: studion çështjet profesionale etike në trajtimin e çrregullimeve psikologjike.Grupi 3 i ekspertëve: studion dobinë e shëndetit mendor në trajtimin e çrregullimeve psikologjike.Mësuesi u kërkon nxënësve t’i shkruajnë mendimet e tyre në një fletë formati. Nxënësit i diskutojnë së bashku, duke sjellë argumente dhe kundër argumente ndaj mendimit të shokëve. Mësuesi/ja shënon në tabelë disa prej rasteve të trajtuar saktë dhe disa të trajtuar jo siç duhet. Më pas nxënësit kthejnë fletën nga banka dhe e vendosin atë mënjanë.Mësuesi/ja u shpjegon nxënësve argumentet e sakta dhe më pas ndalon në shpjegimin e gjykimeve jo të sakta.

Situata Argumenti

1

Hapi VI: Marrëdhëniet në dysheMësuesi/ja organizon klasën në çifte. Njëri nga anëtarët e çiftit lexon rubrikën Të mendojmë si psikologë, faqe141. Anëtari tjetër i çiftit analizon situatën duke argumentuar se si ndikohet perceptimi nga nevojat.


Ora IIHapi IV: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja shtron për diskutim situatën: Era duke ecur pa një person që po bërtiste dhe fliste gjëra pa kuptim. Çfarë mendimi keni ju ndaj kësaj situate? Cili është mendimi juaj për njerëzit neurotikë?Klasa ndahet në dy grupe, përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë. Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë pro ose kundër bashkëjetesës me këta persona. Nxënësit ndajnë së bashku argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një mendim.

Hapi V: Punë në grupe.Mësuesi/ja organizon nxënësit duke i ndarë në dy grupe. Çdo grup zgjedh përfaqësuesin e tij. Më pas mësuesi/ja ndan temat për secilin prej tyre:Grupi I: Sjellja jonormaleGrupi II: Trajtimi i sjelljes jonormale

Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për evidentimin dhe shtjellimin e çështjevekryesore të trajtuara në çdo tematikë. Më pas, rezultatin e punës së bërë deri më tani, nxënësit e pasqyrojnë në formën e një posteri, sipas grupit përkatës. Për këtë ju vjen në ndihmë mësuesi/ja me tabakë, foto apo revista të ndryshme shkencore si materiale burimore.

Hapi VI: Imagjinatë e drejtuarNëse është e mundur, organizoni një takim me një mjek psikiatër, ku t’i drejtoni atij pyetje të ndryshme lidhur me sjelljen e personave neurotikë.



1


Tematika: Variacionet mes individëve dhe grupeve Situata e të nxënit: Prezantimi dhe vlerësimi i projektit

Tema mësimore:1. Projekt, ora III2. Projekt, ora IVRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:- përshkruan detyrën e zgjedhur;- shpjegon rëndësinë e psikologjisë dhe proceset e saj.

Fjalë kyç: Psikologji Psikolog

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, fletë formati A4, diskutime nga ekspertë të ndryshëm, fletëpalosje, projektor.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:Biologji SociologjiHistori



Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje në lidhje me finalizimin e projektit.– A kishit vështirësi në realizimin e projektit?– Cila fazë e punës ishte më e vështira?

Hapi II: Punë në grupeMësuesi/ja i ka ndarë nxënësit në grupe në fillim të projektit. Çdo grup zgjedh përfaqësuesin e tij, i cili bën një përmbledhje të punës të secilit të anëtarëve të grupit.Nxënësit prezantojnë projektet e tyre. Mësuesi/ja i dëgjon me vëmendje, së bashku me nxënësit e tjerë, duke mbajtur shënimet përkatëse për pyetje, sqarime si dhe për vlerësimin e punës.

Hapi III: Diskutim i lirëNxënësit mund t’i drejtojnë pyetje njëri-tjetrit për punën e bërë.

Ora IIHapi IV: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje në lidhje me finalizimin e projektit.- A kishit vështirësi në realizimin e projektit?- Cila fazë e punës ishte më e vështira?

Hapi V: Punë në grupeMësuesi/ja i ka ndarë nxënësit në grupe në fillim të projektit. Çdo grup zgjedh përfaqësuesin e tij, i cili bën një përmbledhje të punës të secilit të anëtarëve të grupit.

Nxënësit prezantojnë projektet e tyre. Mësuesi/ja i dëgjon me vëmendje, së bashku me nxënësit e tjerë duke mbajtur shënimet përkatëse për pyetje, sqarime si dhe për vlerësimin e punës.

Hapi VI: Diskutim i lirëNxënësit mund t’u drejtojnë pyetje njëri-tjetrit për punën e bërë.

VlerësimiNxënësit vlerësohen për realizimin e projektit, duke realizuar kompetencat kyç.

Detyrat dhe puna e pavarurPërmirësimi i punës ku është e nevojshme.


Tematika: Variacionet mes individëve dhe grupeve Situata e të nxënit:1. Meli po ecte në rrugë, kur pa dy të rinj me prejardhje racore të ndryshme të kapur për dore. Ajo u vrenjt në fytyrë dhe tundi kokën.2. Pyetni njëri-tjetrin se si e përshkruani juveten.

Tema mësimore:1. Njohja shoqërore dhe marrëdhëniet shoqërore2. Ndikimi social

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:- përkufizon termin psikologji sociale;- përshkruan konceptet e paragjykimit dhe diskriminimit;- analizon ndikimin shoqëror dhe marrëdhëniet shoqërore;- vlerëson bindjen, konformizmin.

Fjalë kyç: Psikologji sociale Paragjykim Diskriminim QëndrimBindje Konformizëm





Ora IHapi I: Stuhi mendimesh Mësuesi/ja organizon me klasën stuhi mendimesh për termine mëposhtëm Psikologji sociale.

Bindja


Paragjykimi

Psikologjia sociale Diskriminimi

Konformizmi

94

9

Grupet Bindja dhe konformizmi

Ai/ajo thekson faktin se psikologjia sociale është psikologjia e jetës së përditshme.

Hapi II: VLDShtrohet për diskutim situata 1. Mësuesi/ja nxit mendimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve të mëposhtme:– A e keni pyetur ndonjëherë veten pse mendojmë dhe sillemi kështu?– Nga na vijnë këto mendime dhe qëndrime? Argumentoni mendimin tuaj.Më pas mësuesi/ja e ndan klasën në dy grupe. Ai/ajo i orienton nxënësit të marrin informacion rreth çështjeve të mësimit.Grupi I: Paragjykimet dhe qëndrimet.Grupi II: Marrëdhëniet shoqërore.Nxënësve u lihet kohë në dispozicion për të marrë informacionin e nevojshëm nga teksti mësimor. Ata nxiten që gjatë leximit të mendojnë dhe të parashikojnë rreth asaj që po lexojnë. Pasi nxënësit janë gati, ata i diskutojnë informacionet me mësuesin/en. Njohuritë e nxënësve pasurohen me informacione të tjera nga mësuesi/ja, që mban gjallë interesin e nxënësve deri në fund të temës mësimore.Grupi I: Nxënësit japin një shpjegim të zhvillimit të paragjykimeve, stereotipave dhe qëndrimeve.Grupi II: Nxënësit japin një shpjegim se si i zgjedhim miqtë dhe pse kemi nevojë për ta.

Hapi III: Rrjeti i diskutimitDuke reflektuar rreth njohurive të përftuara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi/ja nxit në klasë një diskutim rreth çështjes: “A ndieni keqardhje apo pendesë kur nuk keni komunikim apo mbani mëri me ndonjë shok apo anëtar të familjes?”Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre duke sjellë shembuj konkretë nga jeta reale dhe nga njohuritë e lëndëve të tjera.

Ora IIHapi IV: Stuhi mendimeshMësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje, për të kontrolluar njohuritë e marra në mësimin e mëparshëm:– Si mund ta përkufizoni termin psikologji sociale?– Çfarë janë paragjykimet dhe diskriminimi?Për të parapërgatitur nxënësit për njohuritë e reja, mësuesi/ja shtron për diskutim situatën në faqe 150. Ai/ajo u kërkon nxënësve t’i përgjigjen pyetjes si më poshtë:– Si e përshkruani ju veten?

Hapi V: Grupi i ekspertëveMësuesi/ja organizon klasën në dy grupe ekspertësh. Ai/ajo u thotë nxënësve të fillojnë të numërojnë (1, 2, 1, 2...) me radhë nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1 do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe ata me numrin 2 do të jenë grupi 2 i ekspertëve.Grupi 1 i ekspertëve: studion grupet.Grupi 2 i ekspertëve: studion bindjen dhe konformizmin.

Mësuesi/ja shënon në tabelë karakteristikat e grupeve, bindjes dhe konformizmit, duke sjellë shembuj konkretë për të mbështetur ato.

9

Hapi VI: Imagjinatë e drejtuarImagjinoni sikur njerëzit të mos jetonin së bashku. Si do të ishte bota sot? Çfarë do të mendonit për të tjerët?


Detyrat dhe puna e pavarur- Rubrika Detyrë, f. 152.


Tematika: Variacionet mes individëve dhe grupeve Situata e të nxënit:1. Situata të krijuara nga vetë nxënësit.2. Varianti A, Varianti B

Tema mësimore:1. Përsëritje: Variacionet mes individëve dhe grupeve2. Testim 3: Tematika 5Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- shpjegon konceptet kryesore të tematikës;- analizon sjelljen jonormale ;- vlerëson paragjykimet dhe qëndrimet.

Fjalë kyç:Sjellje jonormale Psikologji sociale Paragjykim Diskriminim

Burimet:Teksti mësimor Psikologjia 12, fletë formati A4, informacione të ndryshme, revista shkencore, tezat e provimit.



Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja organizon një konkurs duke e organizuar klasën në 2 grupe pune. Çdo grup zgjedh liderin e tij. Lideri i drejtohet tryezës së mësuesit dhe zgjedh njërën prej fishave.Fisha 1 - Sjellja jonormaleFisha 2 - Psikologjia sociale

Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për hartimin e 10 pyetjeve, të cilat duhet të përmbledhin përkatësisht tematikën që është shënuar te fisha. Grupi i parë i drejton pyetjet grupit të dytë… e me radhë.• Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 2 pikë.• Në qoftë se përgjigjja është jo e plotë, atëherë grupi vlerësohet me një pikë.• Në qoftë se asnjë nuk e di përgjigjen, atëherë përgjigjet ai nxënës që bëri pyetjen dhe i fal grupit të tij 2 pikë.• Pikët e grupeve shënohen në tabelë.Nxënësit diskutojnë së bashku çështje të ndryshme të të dyja tematikave.

9

Hapi II: Marrja e rolit të tjetritSecili prej grupeve duhet të paraqesë dy situata në të cilat anëtarët e grupeve marrin rolet përkatëse.Grupi 1 - merr rolin e njerëzve që nuk sillen si të tjerët.Grupi 2 - merr rolin e individëve të cilët paragjykojnë.Grupet përcjellin mesazhin e tyre nëpërmjet një posteri ose fletëpalosje. Çdo situatë e realizuar siç duhet, vlerësohet nga mësuesi/ja me 2 pikë.

Hapi III: Shkrim i drejtuarSecili prej grupeve krijon një ese në lidhje me tematikën që ai ka trajtuar që në fillim të orës.Esetë janë të shkruara në fleta formati A4 dhe pasi përfundohen dorëzohen në tryezën e mësuesit/es. Mësuesi/ ja cakton dy liderët të zgjedhin nga një fletë dhe të lexojnë esenë që u ka rënë në mënyrë të rastësishme. Secila prej eseve do të vlerësohet me 4 pikë.

Në fund të orës mësuesi/ja shpall grupin fitues.Për një gjykim sa më të drejtë sugjerohet që të plotësohet tabela si më poshtë. Të cilën mësuesi e ka fotokopjuar në dy fleta dhe e ka shpërndarë te dy liderët e grupeve.


Hapi IV: Pyetje - PërgjigjeMësuesi/ja u shpërndan nxënësve tezat e provimit. Pasi ata i shohin mësuesi/ja u shpjegon atyre paqartësitë që ata mund të kenë për pyetje të vecanta, përgjigjet që mund të japin, etj.Në fund të orës mësuesi/ja mbledh tezat e provimit për t’i vlerësuar ato.


Detyrat dhe puna e pavarurRishikim i tematikës 5.

Psikologji sociale

9


Tematika: Variacionet mes individëve dhe grupeve. Situata e të nxënit:1. Mësuesja dhe nxënësit diskutojnë mbi detyrat dhe vlerësimin e portofolit.2. Eni ishte duke parë filmin vizatimor të preferuar. Për një moment ai ngrihet dhe fillon të gjuajë në ajër si heroi i filmit që po ndiqte.

Tema mësimore:1. Vlerësim portofoli2. Agresiviteti dhe sjellja ndihmueseRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:

- përshkruan agresivitetin;- demonstron qëndrime altruiste në jetën personale;- vlerëson sjelljen ndihmuese.

Fjalë kyç: Agresivitet Altruizëm

Burimet:Teksti mësimor, Psikologjia, fletë formati A4, Detyrat e portofolit.




Organizimi i orës së mësimitOra IHapi I: Pyetje - Përgjigje

Mësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje në lidhje me detyrat që ata kanë realizuar dhe kanë prezantuar:– Si e keni realizuar detyrën?– Ku jeni bazuar për të realizuar këtë detyrë?– Cilat janë burimet që keni përdorur për realizimin e detyrës?– Cilat ishin pikat më të lehta për t’u realizuar dhe cilat më të vështira?Pasi dëgjon përgjigjet e nxënësve, mësuesi/ja i njeh ata me vlerësimin. Ai/ajo u jep mundësinë nxënësve që kanë dëshirë ta rishohin dhe një herë detyrën e tyre, ta bëjnë atë. Këta nxënës mund ta prezantojnë përsëri detyrën orës tjetër.

Ora IIHapi II: Stuhi mendimeshPasi nxënësit lexojnë detyrat e orës së mëparshme, mësuesi/ja u drejton disa pyetje, për të kontrolluar njohuritë e marra më parë:– Çfarë kuptoni me termin psikologji sociale?– Si formohen qëndrimet dhe paragjykimet?

Mësuesi/ja diskuton me nxënësit për këto çështje.

Altruizmi

Kontrolli i agresivitetit

Agresiviteti

9

Hapi V: Diagrami piramidalPër të përgatitur nxënësit për njohuritë e reja mësuesi/ja u lexon atyre situatën në faqen 153). Ai/ajo e ndan klasën në tre grupe.Grupi 1: Diskuton sjelljen agresive.Grupi 2: Diskuton mbi kontrollin e agresivitetit.Grupi 3: Diskuton mbi altruizmin

Mësuesi/ja shtron pyetjen:– Agresiviteti apo altruizmi?Ai/ajo vizaton një diagram në tabelë. Çdo diagram i përket një grupi të caktuar nxënësish dhe plotësohet vetëm prej nxënësve të po atij grupi. Diagrami më i plotë me shembuj dhe shpjegime shpall grupin më të saktë.

Hapi VI: Lexim i drejtuarMësuesi/ja u kërkon nxënësve të lexojnë në libër rubrikën Të mendojmë si psikologë, faqe 155, pika 2. Më pas ai/ajo u kërkon nxënësve të reflektojnë mbi atë çfarë kanë kuptuar nga leximi, përmes pyetjeve:

Pse po dhe pse jo? a do të përbënte ndryshim nëse personi që vjedh do të ishte vajzë apo djalë



1


Tematika: Variacionet mes individëve dhe grupeve Situata e të nxënit:1. “Ne jetojmë tani në një fshat global dhe jemi si një familje e vetme. Është përgjegjësia jonë të sjellim miqësi dhe dashuri nga të gjitha vendet e ndryshme në mbarë botën dhe të jetojmë së bashku në paqe.” Jackie Chan2. Situata të krijuara nga vetë nxënësit

Tema mësimore:1. Diversiteti sociokulturor midis individëve2. Përsëritje vjetore

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/ja:- kategoritë kulturore dhe shoqërore;- kupton ndikimin social dhe kulturor midis individëve;- njeh variacionet mes individëve dhe grupeve në

fenomenet psikologjike.

Fjalë kyç: Psikologji Psikolog Ëndrra QëndrimePsikologji sociale






Ora IHapi I: Stuhi mendimeshNxënësit ftohen të lexojnë situatën në faqen 156 dhe të diskutojnë rreth tyre. Nga ky diskutim nxirret në pah se si njerëzit janë të ndryshëm në kultura të ndryshme. Nga situata e mësipërme theksohet fakti se: edhe pse të ndryshëm, duhet të bashkëpunojmë. Psikologë të ndryshëm kanë mendime të ndryshme për ndikimin e kulturës në sjelljen njerëzore.

Hapi II: Tryeza rrethoreKlasa ndahet në dy grupe të mëdha: Grupi 1 – Diversiteti socio-kulturor. Grupi 2 – ndikimet socio-kulturoreFillimisht secilit grup i jepet kohë të njihet me informacionin e tekstit. Më pas u kërkohet:Grupi 1 – evidenton rëndësinë e diversitetit socio-kulturor.Grupi 2 – shpjegon ndikimet socio-kulturore.Përfaqësuesit e grupeve japin përgjigjet e pyetjeve dhe diskutohet rreth tyre.

Hapi III: Rrjeti i diskutimitNxënësit lexojnë rubrikën Të mendojmë si psikologë, faqe 158 dhe ftohen të diskutojnë duke iu përgjigjur pyetjes së mëposhtme:– Pse mendoni që kjo është e vërtetë ose jo? Diskutohet në klasë mbi argumentet pro dhe kundër.

1

Ora IIHapi IV: Rrjeti i diskutimitMësuesi/ja organizon një konkurs, duke e organizuar klasën në 2 grupe pune. Çdo grup zgjedh liderin e tij. Lideri i drejtohet tryezës së mësuesit dhe zgjedh njërën prej fishave.Fisha 1 - Tematika 1 dhe 2.Fisha 2 - Tematika 3, 4 dhe 5

Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për hartimin e 10 pyetjeve, të cilat duhet të përmbledhin përkatësisht tematikën që është shënuar te fisha. Grupi i parë i drejton pyetjet grupit të dytë… e me radhë.• Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 2 pikë.• Në qoftë se përgjigjja është jo e plotë, atëherë grupi vlerësohet me një pikë.• Në qoftë se asnjë nuk e di përgjigjen, atëherë përgjigjet ai nxënës që bëri pyetjen dhe i fal grupit të tij 2 pikë.• Pikët e grupeve shënohen në tabelë.Nxënësit diskutojnë së bashku çështje të ndryshme të të dyja tematikave.

Hapi V: Marrja e rolit të tjetritSecili prej grupeve duhet të paraqesë dy situata në të cilat anëtarët e grupeve marrin rolet përkatëse.Grupi 1 - merr rolin e njerëzve që nuk ëndërrojnë.Grupi 2 - merr rolin e individëve të cilët paragjykojnë.Grupet përcjellin mesazhin e tyre nëpërmjet një posteri ose fletëpalosjeje. Çdo situatë e realizuar siç duhet, vlerësohet nga mësuesi/ja me 2 pikë.

Hapi VI: Shkrim i drejtuarSecili prej grupeve krijon një ese në lidhje me tematikën që ai ka trajtuar që në fillim të orës. Esetë janë të shkruara në fleta formati A4 dhe, pasi përfundohen, dorëzohen në tryezën e mësuesit/es. Mësuesi/ja cakton dy liderët të zgjedhin nga një fletë dhe të lexojnë esenë që u ka rënë në mënyrë të rastësishme. Secila prej eseve do të vlerësohet me 4 pikë.

Në fund të orës mësuesi/ja shpall grupin fitues.Për një gjykim sa më të drejtë sugjerohet që të plotësohet tabela si më poshtë, të cilën mësuesi e ka fotokopjuar në dy fleta dhe e ka shpërndarë te dy liderët e grupeve.

Nr. Grupi 1 Grupi 2Pyetja 12345678910Totali i pikëve 20Situata 12

1

Totali i pikëve 4EseTotali i pikëve 4Gjithsej 28 pikë

VlerësimiPër vlerësimin mund të mbahet parasysh:- realizimi i kompetencave të orës së mësimit;- aftësia e nxënësve për të komunikuar dhe argumentuar idetë e tyre dhe të të tjerëve.


1

TESTIM TREMUJORI I LËNDA: PSIKOLOGJIKLASA:XII GRUPI A

Emër: Mbiemër:

NOTA 4 5 6 7 8 9 10

PIKËT 0-9 10-15 16-21 22-26 27-31 32-36 37-40

TEMATIKA: STUDIMI I PSIKOLOGJISË; BIOPSIKOLOGJIA

1. Studimi i rutinës së përditshme është një rast për psikologun:a) e këshillimit;b) e zhvillimit;c) klinik;ç) shkollor.

2. Hormoni tiroksinë gjendet në gjëndrën e:a) pankreasit;b) hipofizës;c) tiroides;ç) paratiroides.

1 pikë

1 pikë3. Tregoni nëse pohimet e mëposhtme janë të vërteta apo të gabuara, duke shënuar me (V) ose

(G). Sjellja e njeriut është e mësuar, jo e lindur. V GSistemi Nervor nuk përbëhet nga qeliza nervore. V G Biopsikologjia studion marrëdhënien mes biologjisë dhe sjelljes. V G Psikologu dhe psikiatri nuk ndryshojnë nga njëri-tjetri. V G

4. Përkufizoni termat e mëposhtëm.a) Stresi b) Ndijimi c) Motivacioni

4 pikë

6 pikë

5. Renditni drejtimet kryesore psikologjike.

4 pikë

1

6. Shpjegoni të metat e syrit.a)

b)

c)

ç)

d)

8 pikë7. Analizoni teorinë biologjike mbi motivimin.

4 pikë8. Shpjegoni metodën e kërkimit eksperimental në studimin e psikologjisë.

4 pikë9. Përshkruani komponentin fiziologjik të emocioneve.

4 pikë

10. Listoni nevojat dhe motivet biologjike të njeriut.a) b) c) ç) d) dh)

4 pikë

1

Çelësi i përgjigjeve GRUPI A

Pyetja 1 a) e këshillimit

Pyetja 2 c) tiroides

Pyetja 3 V; G; V; G

Pyetja 4Stresi - është nxitja fizike dhe mendore ndaj situatave ose ngjarjeve, të cilat i perceptojmë si kërcënuese ose sfiduese.Ndijimi - proces psikik dhe fiziologjik me anë të të cilit pasqyrojmë në vetëdijen tonë karakteristikën, veçorinë apo elementin e një ngacmuesi të caktuar, që vepron drejtpërdrejt në shqisat tona.Motivacioni - forcat e brendshme që vënë në veprim individin, që drejtojnë veprimtarinë drejt objektit të caktuar dhe e rregullojnë këtë veprimtari.

Pyetja 5 Strukturalizmi FunksionalizmiGeshtaltizmi BihevjorizmiPsikanaliza HumanizmiPsikobiologjik Kognitiv

Pyetja 6Miopia - boshti i syrit është më i gjatë se normali, nuk shikojmë mirë nga larg Hipermetropia - kur boshti i syrit është më i shkurtër dhe nuk shohim mirë nga afër Prezbiopi - humbja e aftësisë së syrit për të shikuar mirë kur lexojmëAstigmatizmi - çrregullim i shikimit që vjen nga shtrembërimi i figurës si nga afër dhe nga larg.Daltonizmi - verbërimi ndaj ngjyrave.

Pyetja 7I shpjegon motivet e sjelljes me nevojat biologjike, të cilat janë të lindura. Motivet biologjike janë të vetmet motive të vërteta. Pikëpamja instiktiviste thekson se aktiviteti i njeriut lidhet me një numër instiktesh, të cilat janë të trashëguara dhe janë forcat shtytëse të aktivitetit njerëzor.

Pyetja 8Përmes eksperimentit kërkuesi izolon një faktor të caktuar dhe shqyrton efektin e tij mbi një sjellje të caktuar. P.sh., kur keni provim mund të përsërisni ose mund të lexoni.

Pyetja 9Sa herë që përjetojmë një emocion, në trupin tonë ndodhin ndryshime fiziologjike, p.sh., emocioni i frikës përfshin rritjen e rrahjes së zemrës, e presionit të gjakut, djersitje, frymëmarrje të shpejtë etj.

Pyetja 10Motivet për ushqim Motivet për ujëMotivet seksuale Motivet amënoreNevojat për gjumë Nevojat për pushim

1

TESTIM TREMUJORI I LËNDA: PSIKOLOGJIKLASA:XII GRUPI BEmër: Mbiemër:

NOTA 4 5 6 7 8 9 10

PIKËT 0-9 10-15 16-21 22-26 27-31 32-36 37-40

TEMATIKA: STUDIMI I PSIKOLOGJISË; BIOPSIKOLOGJIA

1. Drejtimi i psikologjisë që mendon se sjellja e njeriut ndikohet nga mjedisi që e rrethon, është:a) geshtalizmi;b) bihevjorizmi;c) humanizmi; ç) psikanalitika.

2. Sistemi Nervor Periferik përbëhet nga:a) Sistemi Nervor Somatik;b) Sistemi Nervor Autonom;c) a dhe b; ç) as a, as b.

1 pikë

1 pikë

3. Tregoni nëse pohimet e mëposhtme janë të vërteta apo të gabuara, duke shënuar me (V) ose (G). Tiroidja rregullon procesin e metabolizmit. V GNdijimi është procesi i vetëm i parë i njohjes. V G Neuroni transmeton sinjalet elektrike nga një vend në tjetrin. V G Elementet përfaqësues të shpirtit njerëzor janë njohja dhe mendimi. V G

4 pikë4. Përkufizoni termat e mëposhtëm.

a) Psikologji b) Perceptimi c) Emocioni

6 pikë5. Renditni katër specialitete të karrierës së psikologut.

a) b) c) d)

4 pikë

1

6. Shpjegoni funksionin e gjëndrës së hipofizës.

8 pikë

7. Analizoni teorinë humaniste mbi motivimin.

4 pikë

8. Shpjegoni metodën e kërkimit biologjik në studimin e psikologjisë.

4 pikë9. Përshkruani komponentin e sjelljes të emocioneve.

4 pikë10. Listoni katër reagimet e njeriut nga stresi.

a) b) c) ç)

4 pikë

1

Çelësi i përgjigjeve Grupi B

Pyetja 1 b) bihevjorizmi

Pyetja 2 c) a dhe b

Pyetja 3 V; G; V; G

Pyetja 4Psikologji - shkenca që studion sjelljen dhe proceset mendore.Perceptimi - proces psikik me anë të të cilit pasqyrojmë në vetëdijen tonë format e plota të sendeve, objekteve, qenieve apo dukurive që veprojnë drejtpërdrejt në shqisat tona.Emocioni - një sërë reagimesh komplekse ndaj stimujve, të cilat përfshijnë ndjenjat subjektive, nxitjen fiziologjike dhe sjelljen e dukshme.

Pyetja 5Biopsikologjia Psikologjia klinike Psikologjia njohëse Psikologjia e këshillimit Psikologjia e zhvillimit Psikologjia e edukimit Psikologjia e shëndetit Psikologjia ligjore Psikologjia industriale

Pyetja 6Prodhon hormone, të cilat kontrollojnë ose jo prodhimin e hormoneve të gjëndrave të tjera endokrine. Hipotalamusi kontrollon funksionin e gjëndrës së hipofizës. Kontrollon riprodhimin, duke përfshirë ovulimin e vezëve te femrat dhe prodhimin e qumështit. Prodhon hormonin që kontrollon rritjen e trupit. Dëmtimi i hipofizës ndërpret rritjen e trupit, vonon daljen e dhëmbëve, rrit ndjeshmërinë ndaj hipofizës etj. Rritja e sekretimit të saj rrit shumë trupin dhe përmasat e organeve të organizmit.

Pyetja 7Njeriu motivohet për të plotësuar nevojat e veta. Ai i plotëson ato sipas një hierarkie, e cila nga poshtë- lart saj përfshin nevojat biologjike, për siguri, për dashuri, për vlerësim dhe vetëvlerësim dhe nevojën për vetaktualizim.

Pyetja 8Kërkimi biologjik lidhet me studimin e pjesëve e trurit dhe të pjesëve të tjera të Sistemit Nervor. Studiuesit përmes aparaturave matin aktivitetin elektrik të trurit, marrin imazhe të trurit përmes skanerit. Këto aparatura mund të përdoren në mjedise klinike dhe laboratorike, për të studiuar funksionimin e trurit gjatë gjumit, të ngrënit etj.

Pyetja 9Emocionet i shprehim përmes fjalëve, por edhe përmes shprehjeve të fytyrës, gjesteve, pozicionit të trupit, përdorimit të prekjes, tonit të zërit. Shprehjet e fytyrës janë një nga format më të rëndësishme të komunikimit emocional.

Pyetja 10Reagimet emocionale Reagimet mendoreReagimet e sjelljes Reagimet fizike

1

TESTIM TREMUJORI II LËNDA: PSIKOLOGJIKLASA:XII GRUPI AEmër: Mbiemër:

NOTA 4 5 6 7 8 9 10PIKËT 0-9 10-15 16-21 22-26 27-31 32-36 37-40

TEMATIKAT: ZHVILLIMI; NJOHJA

1. Sipas psikologut Piazhe asimilimi përfshin:a) përdorimin e një skeme ekzistuese;b) ndryshimin e një skeme ekzistuese;c) fshirjen e një skeme ekzistuese; ç) formimin e një skeme të re.

1 pikë

2. Cila nga gjendjet e mëposhtme të ndryshuara të ndërgjegjes shkaktohet me paramendim:a) ëndrra; b) gjumi;c) hipnoza; ç) droga.

1 pikë

3. Tregoni nëse pohimet e mëposhtme janë të vërteta apo të gabuara, duke shënuar me (V) ose (G).Përdorimi i alkoolit të çon në sjellje negative. V GTë porsalindurit nuk kanë reflekse. V GKujtesa afatshkurtër zgjat 1-2 minuta. V GHarresa është një proces normal i jetës së njeriut. V G

4 pikë

4. Përkufizoni termat e mëposhtëm.a) Personaliteti b) Të mësuarit c) Vetëdija

5. Renditni katër nga periudhat e zhvillimit të fëmijës sipas Frojdit.a) b) c) ç)

6. Shpjegoni parimet e kushtëzimit klasik.

6 pikë

4 pikë

a)

1

b)

c)

ç)

d)

8 pikë

7. Dalloni përforcuesin parësor nga ai dytësor.

4 pikë8. Shpjegoni reflekset e të porsalindurve.

4 pikë9. Përshkruani karakteristikat e opiateve.

4 pikë10. Listoni llojet e gjumit.

a) b) c) ç) d)

4 pikë

1

Çelësi i përgjigjeve Grupi A

Pyetja 1 a) përdorimin e një skeme ekzistuese

Pyetja 2 c) hipnoza

Pyetja 3 V; G; V; G

Pyetja 4Personaliteti - tërësia e organizuar e tipareve, inteligjencës, karakterit e konstruktit trupor dhe e temperamentit, e cila ka karakter të qëndrueshëm dhe formohet gjatë marrëdhënies së njeriut me mjedisin.Të mësuarit - ndryshim i përhershëm dhe i vazhdueshëm në sjelljen dhe aftësinë për të treguar sjelljen.Vetëdija - forma më e lartë dhe përsosur e psikikës, gjendje e ndërgjegjes.

Pyetja 5Stadi oral Stadi anal Stadi fallik Stadi latent Stadi gjenital

Pyetja 6a) Fitimi i reagimit - stimuli i kushtëzuar duhet të veprojë pak përpara stimulit të pakushtëzuar.b) Shuarja e reagimit - në qoftë se pasi është krijuar sjellja e kushtëzuar, stimuli i kushtëzuar nuk shoqërohet me stimulin e pakushtëzuar, sjellja e kushtëzuar do të vijë duke u zvogëluar.c) Rifitimi spontan - pasi ka pushuar reagimi i kushtëzuar paraqitja e mëvonshme vetëm e stimulit të kushtëzuar mund të ringjallë një pjesë të refleksit të kushtëzuar.ç) Përgjithësimi - stimujt e ngjashëm me stimulin e kushtëzuar janë në gjendje të shkaktojnë reagimin e kushtëzuar.d) Dallimi - ka të bëjë me aftësinë për t’iu përgjigjur ndryshe stimujve të ndryshëm.

Pyetja 7Përforcuesi parësor plotëson nevojat biologjike, si: uria, etja, gjumi. Ndërsa përforcuesi dytësor shoqërohet me përforcuesin parësor dhe nëpërmjet kushtëzimit klasik stimujt bëhen përforcues dytësorë.

Pyetja 8a) Refleksi i thithjes - foshnja thith çdo gjë që i vendoset në gojë.b) Refleksi i shtrëngimit të dorës - mbërthen çdo gjë që i vendoset në dorëc) Refleksi i kërkimit - kthejnë kokën dhe hapin gojën kur u preken faqet.ç) Refleksi Babinski - kur preket shputa e këmbës ajo do të mblidhet nga brenda dhe gishtat do të hapen.

Pyetja 9Droga të përfituara nga opiumi, të cilat mpijnë shqisat dhe lehtësojnë dhimbjen. Ato nxisin euforinë, shkaktojnë të vjella, konvulsione etj. Mbidoza e opiateve mund të çojë në koma dhe vdekje. Bëjnë pjesë opiumi, morfina, heroina dhe kodeina.

Pyetja 10Gjumi periodik Gjumi sezonal Gjumi narkotik Gjumi patologjik Gjumi hipnotik

1

TESTIM TREMUJORI II LËNDA: PSIKOLOGJIKLASA:XII GRUPI BEmër: Mbiemër:

NOTA 4 5 6 7 8 9 10

PIKËT 0-9 10-15 16-21 22-26 27-31 32-36 37-40

TEMATIKAT: ZHVILLIMI; NJOHJA

1. Cila prej dukurive të mëposhtme nuk është një çrregullim i kujtesës:a) amnezia;b) ëndrra;c) paramnezia; ç) hipermnezia?

2. Cila nga metodat e studimit të personaliteti kërkon më shumë kohë:a) historia e jetës;b) anketa;c) intervista; ç) pyetësori?

1 pikë

1 pikë

3. Tregoni nëse pohimet e mëposhtme janë të vërteta apo të gabuara, duke shënuar me (V) ose (G). Disa droga përdoren si ilaçe në mjekësi. V GTë gjithë të moshuarit mezi e presin pensionin. V G Kujtesa afatgjatë ruan një sasi të konsiderueshme informacioni. V G Ndëshkimi është metoda më efektive te të mësuarit e fëmijëve. V G

4. Përkufizoni termat e mëposhtëm.a) Kushtëzimi veprues b) Kujtesa c) Droga psikoaktive

5. Renditni katër periudhat e zhvillimit të fëmijës sipas Eriksonit.a) b) c) ç)

6. Shpjegoni rolin e familjes dhe të bashkëmoshatarëve në zhvillimin e adoleshentit.

4 pikë

6 pikë

4 pikë

a)

b)

1

8 pikë7. Përshkruani teorinë e Adlerit mbi personalitetin.

4 pikë8. Shpjegoni përforcimin dhe karakteristikat e tij.

4 pikë9. Përshkruani karakteristikat e qetësuesve:

4 pikë10. Listoni faktorët socialë që ndikojnë në personalitetin e njeriut.

a) b) c) ç)

4 pikë

1


Pyetja 1 b) ëndrra

Pyetja 2 c) intervista

Pyetja 3 V; G; V; G

Pyetja 4Kushtëzimi veprues - është të mësuarit nga pasojat e sjelljes.Kujtesa - proces që ka të bëjë me ruajtjen rinjohjen dhe riprodhimin e informacionit të fituar nga individi. Droga psikoaktive - kimikate që ndikojnë në Sistemin Nervor dhe ndryshojnë vetëdijen, gjendjen shpirtërore, sjelljen dhe perceptimin.

Pyetja 5Stadi i besimit kundrejt mosbesimit Stadi i autonomisë kundrejt turpit Stadi iniciativës kundrejt fajit Stadi i zellit kundrejt inferioritetit Stadi identitetit kundrejt konfuzionit Stadi intimitetit kundrejt izolimit Stadi prodhimtarisë kundrejt amullisë Stadi integritetit kundrejt dëshpërimit

Pyetja 6Roli i familjes - prindërit shqetësohen t’i lënë të lirë fëmijët, sepse mendojnë se nuk dinë të kujdesen për veten, ndërsa adoleshentët duan të jenë të lirë dhe t’ia dalin vetë përballë botës dhe vështirësive.Roli i moshatarëve - adoleshentët kalojnë shumë kohë me bashkëmoshatarët. Përmes grupit ata plotësojnë nevojën për afërsi dhe vendosin identitetin e tyre, fitojnë vetëbesim, pavarësinë dhe qartësimin e vlerave.

Pyetja 7Individi ka tri detyra madhore në jetë: puna, marrëdhënia me të tjerët dhe martesa. Këto i realizon me qëllimin për të përsosur veten. Sipas Adlerit, katër tipat kryesorë të personalitetit janë: tipi sundues, tipi shmangës, tipi i varur dhe tipi i dobishëm shoqëror.

Pyetja 8Përforcimi është çdo gjë, çdo stimul që rrit mundësinë e përsëritjes së një veprimi. Përforcimi është efektiv kur është i fortë dhe bëhet menjëherë pasi është kryer veprimi. Përforcues është çdo ngjarje që rrit mundësinë e përsëritjes së sjelljeve të mëparshme. Përforcimi mund të jetë pozitiv ose negativ.

Pyetja 9Droga që veprojnë në tru dhe pjesë të tjera të Sistemit Nervor. Ato zvogëlojnë proceset dhe reagimin e përgjithshëm të trupit, nxisin gjumin dhe shkaktojnë relaksim, qetësim, pakësim të ankthit, humbje të kujtesës, dëmtim të gjykimit etj. Në to bëjnë pjesë: alkooli etilik, barbituratet, valiumi etj.

Pyetja 10Familja Shkolla Shoqëria Kultura

1

TESTIM TREMUJORI III LËNDA: PSIKOLOGJIKLASA:XII GRUPI AEmër: Mbiemër:

NOTA 4 5 6 7 8 9 10PIKËT 0-9 10-15 16-21 22-26 27-31 32-36 37-40

TEMATIKAT: NJOHJA; VARIACIONET MES INDIVIDËVE DHE GRUPEVE

1. Pohimi se sjellja anormale është pasojë e konflikteve të brendshme i përket:a) modelit biologjik të sjelljes anormale;b) modelit psikoanalitik;c) modelit kognitiv;ç) modelit të anormalitetit të mësuar.

2. Psikologjia sociale studion:a) ndikimin nga të tjerët të mendimeve, ndjenjave dhe të sjelljeve tona;b) mënyrën se si i formojmë ne qëndrimet ndaj të tjerëve;c) ndikimin e grupeve mbi sjelljen e

individëve; ç) të gjitha sa më sipër.

1 pikë


(G). Shkalla e inteligjencës Stanford-Binet përdoret tek individët nga mosha 2 vjeç. VG

Skizofrenia është një virus normal. V GGjuha dhe mendimi janë të lidhura me njëra tjetrën. V GParagjykimi është vetëm negativ. V G

4 pikë4. Përkufizoni termat e mëposhtëm.

a) Inteligjenca b) Fobia c) Perceptimi social

5. Renditni katër karakteristikat e inteligjencës emocionale.a) b) c) d)

6. Shpjegoni pikëpamjet teorike mbi sjelljen jonormale.

6 pikë

4 pikë

a) Drejtimi biologjik b) Drejtimi psikodinamik c) Drejtimi kognitiv ç) Drejtimi humanist

1

8 pikë

1

7. Përshkruani elementet e gjuhës.

4 pikë8. Shpjegoni teorinë psikodinamike mbi trajtimin e çrregullimeve mendore.

4 pikë9. Përshkruani karakteristikat e bindjes.

10. Listoni katër faktorë që ndikojnë në zgjedhjen e miqve tanë.a) b) c) ç)

4 pikë

4 pikë

1

Çelësi i përgjigjeve Grupi A

Pyetja 1 b) modelit psikoanalitik

Pyetja 2 ç) të gjitha sa më sipër

Pyetja 3 V; G; V; G

Pyetja 4Inteligjenca - aftësia për të përdorur me efektivitet proceset mendore në ballafaqimin me botën. Fobia - frikë joracionale shumë intensive që lidhet qartazi me një objekt të caktuar.Perceptimi social - mënyra se si njerëzit perceptojnë ose njihen me njerëzit e tjerë përreth dhe se si këto perceptime lidhen me veprimet.

Pyetja 5Aftësia për të perceptuar dhe për të shprehur emocione në mënyrë të saktë dhe të përshtatshme. Aftësia për të përdorur emocionet ndërkohë që mendojmë.Aftësia për të kuptuar emocionet dhe për të përdorur në mënyrë efektive dijet. Aftësia për të rregulluar emocionet personale.

Pyetja 6Drejtimi biologjik - thekson problemet me funksionimin e trurit, predispozitat gjenetike etj. Drejtimi psikodinamik - thekson pavetëdijen dhe konfliktet e pazgjidhura.Drejtimi kognitiv - sjellja jonormale vjen si rezultat i mendimeve të gabuara që ka individi për veten dhe botën. Drejtimi humanist - sjelljet jonormale burojnë nga bllokimi i rritjes personale.

Pyetja 7Fonema - tingull individual bazë e strukturës së gjuhës. Morfema - njësitë kuptimore të gjuhës.Sintaksa - rregullat e gjuhës që drejtojnë kombinimin e fjalëve. Semantika - studimi i kuptimit të gjuhës.Gramatika - rregulla që përdoren për të krijuar gjuhën dhe komunikimin.

Pyetja 8Shkaqet e problemit të çrregullimit psikologjik gjenden te pavetëdija e personit. Ndryshimi i sjelljeve, ndjenjave dhe mendimeve problematike bëhet duke zbuluar kuptimet dhe motivimet e tyre që qëndrojnë të shtypura në pavetëdije.

Pyetja 9Është sjellja në përgjigje të urdhrave të dhënë nga autoritetet që jo gjithmonë janë të dobishme. Ajo është një ndryshim në qëndrim ose sjellje e shkaktuar nga presioni social për t’u pajtuar me njerëzit të cilët perceptohen si autoritet.

Pyetja 10Afërsia fizike Vlerat shpërblyese Paraqitja fizike Miratimi Ngjashmëria Komplementariteti

1

TESTIM TREMUJORI III LËNDA: PSIKOLOGJIKLASA:XII GRUPI BEmër: Mbiemër:

NOTA 4 5 6 7 8 9 10

PIKËT 0-9 10-15 16-21 22-26 27-31 32-36 37-40

TEMATIKAT: NJOHJA; VARIACIONET MES INDIVIDËVE DHE GRUPEVE

1. Konformizmi është:

a) sjellja sipas kërkesës së grupit;b) dorëzimi para kërkesave të të tjerëve;c) zbatimi i urdhrave; ç) asnjë nga të tria. 1 pikë

2. Pohimi se sëmundja mendore mund të diagnostikohet, të trajtohet e të kurohet duke përdorur medikamente i përket:

a) shpjegimit psikodinamikb) shpjegimit biologjikc) shpjegimit bihevjoral ç) shpjegimit humanist


(G). Inteligjenca e njeriut matet duke biseduar me të. V GÇrregullimet e humorit prekin një pjesë të madhe të njerëzve. V G Agresiviteti është një kombinim i faktorëve biologjikë dhe mendorë të personalitetit. V G Qëndrimet e njerëzve janë gjithmonë të njëjta. V G

4. Përkufizoni termat e mëposhtëm.a) Diskriminim b) Psikologji sociale c) Agresion

4 pikë

6 pikë

5. Renditni katër çrregullimet e ankthit.a) b) c) ç) 4 pikë

1

6. Shpjegoni terapinë humaniste dhe kognitive mbi trajtimin e çrregullimeve mendore.

8 pikë7. Përshkruani teorinë e Spirmenit mbi inteligjencën.

4 pikë8. Shpjegoni format e çrregullimit të personalitetit.

4 pikë9. Përshkruani faktorët socialë dhe kulturorë që ndikojnë në marrëdhëniet mes njerëzve.

4 pikë10. Listoni llojet e inteligjencës sipas Gardnerit.

a) b) c) ç) d) dh) e)

4 pikë

1


Pyetja 1 a) sjellja sipas kërkesës së grupit

Pyetja 2 b) shpjegimit biologjik

Pyetja 3 G; V; G; V

Pyetja 4Diskriminim - trajtim jo i barabartë i anëtarëve të një grupi të caktuar.Psikologji sociale - studion mendimet, ndjenjat dhe ndërveprimet e përditshme. Agresion - sjellje që synon të shkaktojë dëmtim fizik ose psikologjik.

Pyetja 5Çrregullimet e ankthit të përgjithësuar FobiaÇrregullimi i panikut Agrofobia

Pyetja 6Teoria humaniste thekson aftësinë e njerëzve për të bërë zgjedhje racionale dhe për të zhvilluar potencialin e tyre maksimal.Teoria kognitive beson se është mendimi jofunksional që çon në emocione ose sjellje jofunksionale. Duke ndryshuar mendimet e tyre, njerëzit mund të ndryshojnë se si ndihen dhe çfarë bëjnë ata.

Pyetja 7Sipas Spirmenit ka dy faktorë që ndikojnë në inteligjencën e personit. Faktori i parë përfaqëson inteligjencën e përgjithshme të personit. Ajo përfshin aftësinë e personit për të realizuar detyra mendore komplekse. Faktori i dytë përfaqëson aftësitë mendore specifike të personit.

Pyetja 8Paranoid Skizoid SkizotipalAntisoacial Kufitar HistrionikNarcistik Shmangës I varurObsesiv

Pyetja 9Koncepti për veten Qëndrimet TërheqjaParagjykimet Stereotipat Bindja

Pyetja 10Inteligjenca gjuhësore Inteligjenca logjike/matematikore Inteligjenca hapësinore Inteligjenca kinestetike Inteligjenca muzikore Inteligjenca ndërpersonale Inteligjenca intrapersonale

llojet e planifikimeve -...

Documents