kurba e philipsit

1

L9Kurba e Philipsit

në periudha afatshkurtra dhe afatgjata

Dr Avdullah Hoti

2

Hyrje

• Kurba e Philipsit tregopn lidhjen reciproke në mes të inflacionit (i) dhe papunësisë (u)

• Kurba e Philipsit paraqet një ‘meny’ për vendimarrësit e politikave ekonomike

3

Hyrje• Kurba e Philipsit tregopn lidhjen reciproke

në mes të normës së inflacionit (i) dhe normës së papunësisë (u)

• Tri tipare:1. Ka pjerrëtsi negative (trade-off në mes u dhe i)

2. Lidhja në mes u dhe i nuk është lineare kur u i afrohet një niveli të pandryshuar

3. Sa më afër origjinës që është kurba e Philipsit aq më e ulët është u që mund të arrihet për çdo nivel të i

• Kurba e Philipsit paraqet një ‘meny’ për vendimarrësit e politikave ekonomike

4

Kurba e Philipsit në periudha afatshkurtra

• Dilema: – A ekziston ne realitet lidhja inverze ne mes u

dhe i ne S-T? = > PO

5

Kurba e Philipsit në periudha afatshkurtra

• Pjesa (a): Modeli AS-AD• Pjesa (b): Kurba e Philipsit• Në pikën A edhe tregu i punës

supozohet në ekuilibër• Për tu ulur u nga U1 në U2 duhet

të rritet AD nga D1 në D2• Por kjo rrit edhe çmimet nga P1

në P2 rritet (i)• Rritja e çmimeve redukton pagën

reale• Kjo qon në rritjen e pagës• Rriten më tutje çmimet, por tani

zhvendoset AS ngase janë rritut kostot e prodhimit

• Papunësia kthehet në nivelin U1 dhe prodhimi kthehet në nivelin e mëparshëm, por tani me çmime dukshëm më të larta

6

Kurba e Philipsit në periudha afatgjata

• Pikëpamja e parë (Fig. 9.2)–Kurba e Philipsit ka formë vertikale–Kjo mbështetet në hipotezën e normës natyrore të papunësisë (NNP)–Kur çmimet rriten, por jo edhe pagat, ekonomia lëviz nga pika A në pikën B–Pastaj, rritja e çmimeve qon në rritjen e pagës e cila qon më tutje në rritjen e çmimeve

• pika C

7

Kurba e Philipsit në periudha afatgjata

• Pikëpamja e dytë: –Me kalimin e kohës është rritur NNP–Grate dhe te rinje: norme me e larte e papunesise

• Pikëpamja e tretë:–Goditjet në anën e ofertës – Stagflacion

•Papunesi e larte dhe inflacion i larte

–Fig.9.3•U leviz nga A ne B•Politika monetare ose politikat tjera e levizin ekonomine ne piken C

8

Detyrë

• Analizoni trendin e inflacionit dhe të papunësisë në Kosovë gjatë viteve 2000-2010

• Komentoni lidhjen në mes të këtyre dy variablave:– Vizatoni një grafik dhe komentoni

9

Por.......• Le të analizojmë fillimisht PAPUNËSINË

• Pastaj INFLACIONIN

• Përpara se t’i trajtojmë së bashku këto dukuri

10

Papunësia

Llojet e papunësisë

• Friksionale:

• Njerëzit lëvizin nga një punë në tjetër, në ndërkohë ata janë të papunë.

• Shkaku: mundon informacion për tregun


• Strukturore:

• E shkaktuar nga rënia e industrive dhe pamundësia e të punësuarve në ato industri që të lëvizin në industritë në rritje


• Sezonale:• E shkaktuar nga karakteri sezonal i punësimit.


• Për shkak të mungesës së kërkesës:• Mungesë e përgjithshme për punëtorë në

ekonomi


• Teknologjike:• Për shkak se teknologjia zëvendëson

punëtorët në vendin e punës.

Papunësia: Në afat të gjatë dhe të shkurtër

• Teoria klasike– papunësia në afat të shkurtër është e

përkohshme, pasi pagat bien dhe tregu i punës kthehet në ekuilibër

– Në afat të gjatë papunësia është ‘vullnetare’

• Teoria Kejnziane:– Papunësia në afat të gjatë mund të mbesë e

lartë pasi pagat janë jo-fleksibile

Inflacioni

Inflacioni i pritur/parashikuar

• Kur njerëzit përdorin inflacionin e kaluar si bazë për çmime kur marrin vendime për pagat, kontratat etj.

Inflacioni i papritur/paparashikuar

• Kur nuk parashihet dhe nuk bëhet pjesë e vendim-marrjes

• Kjo shkakton:– Ndryshim në shpërndarjen e të ardhurave

• Nëse inflacioni parashihet mbi rritjen e pagave, atëherë të ardhurat ri-shpërndahen nga forma tek punëtorët

– Efektet në punësim:• Rritja e pagës mbi inflacionin e zvogëlon

punësimin pasi rritet kosto e punës.

The Philips CurveKurba e Philipsit

Trajtimi i integruar i papunësisë dhe inflacionit

Kurba e Philipsit

• 1958 – A.W. Phillips• Lidhje statistikore signifikante në mes të normës

së rritjes së pagave dhe papunësisë për periudhën 1861 – 1957

• Norma e rritjes së pagave varej nga presioni inflacionist në ekonomi

• Ndryshimi i pagave ka ndikuar në punësim dhe rrjedhimisht në papunësi

• Ka dhënë një trade-off në mes:– normës së rritjes së pagave ose inflacionit– Normës së punësimit ose normës së papunësisë

Kurba e Philipsit

Rritja e pagave % (Inflacioni)

Papunësia (%)

•PC tregon lidhje inverze në mes të inflacionit dhe papunësisë.

•Sugjeron se nëse qeveria dëshiron të ul inflacionin, kjo do të shpie në rritjen e papunësisë dhe e kundërta:

•trade-off në mes të inflacionit dhe papunësisë.

1.5%

6%4%

2.5%

PC1

Kurba e Philipsit në S-T

• Problemet:

• Në vitet e 1970-ta: Inflacioni dhe papunësia u rritën njëkohësisht– stagflation

Kurba e Philipsit - zhvendosja

Rritja e pagave % (Inflacioni)

Papunësia (%)

Një zhvendosje majtat e PC rezulton me një normë më të lartë të inflacionin të shoqëruar me papunësi më të ulët.

1.5%

6%4%PC1

3.0%

PC2

Kurba e Philipsit në L-T

Inflacioni

Papunësia

PC në afat të gjatë

PC1

PC2PC3

1. Gjendja fillestare: i=1% dhe u=7%

2. Qeveria ndërmerr masa për zvogëlimin e u, me një politikë fiskale ekspansionit duke e zhvendosur AD djathtas.

3. Ulet u, por rritet i në 2%. Nëse rriten pagat, firmat e ulin punësimin dhe kthehet prapë u=7%.

4. Kundër këtij zhvillimi, qeveria prapë ndërhynë, duke zvogëluar u, por duke rritur i=3%.

5. Nëse pagat përshtaten ndaj kësaj rritje në i, atëherë norma e papunësisë prapë kthehet në u=7% pasi firmat largojnë punëtorët nga puna.

7%

2.0%

1.0%

3.0%

AS-AD

Inflacioni

Të ardhurat

AD1

AS1

2%

U = 4%

AD2

U = 3%

3.75%

AS2

4.0%

Kurba e Philipsit dhe NAIRU

• Kur PC e pret boshtin x, përcaktohet norma natyrore e papunësisë e cila nuk bën presion mbi inflacionin

Non-Accelerating Inflation Rate of Unemployment (NAIRU)

Një trajtim formal i Kurbës së Philipsit

Ndërtimi i Kurbës së Philipsit

PC thekson se inflacioni varet nga

inflacioni i pritur

( )e nu u vπ π β= − − +

Devijimi i papunësisë nga norma natyrore e

papunësisë

Dhe tronditjet në ofertë.


(1/ )( )eP P Y Y vα= + − +

(1/ )( )eP P Y Yα= + −

1 1( ) (1/ )( )eP P P P Y Y vα− −− = − + − +

PC derivohet nga oferta agregate (AS)

Shtojmë një tronditje ekzogjene në AS në anën e

djathtë

Zbresim çmimet e periudhës së kaluar P-1 nga të dy anët

(1/ )( )e Y Y vπ π α= + − +Inflacionin mund ta shkruajmë si π=(P–P-1) dhe inflacionin e

pritur si πe=(Pe–P-1).

Ligji i Okunit: Devijimi i produktit nga norma natyrore

lidhet negativisht me devijimin e papunësisë nga norma e saj natyrore

(1/ )( ) ( )nY Y u uα β− = − −

( )e nu u vπ π β= − − +

Duke zëvendësuar fitojmë PC


• Kështu që PC dhe AS në periudha afatshkurtra prezatojnë të njëjtën gjë.

Pritjet adaptive dhe inercioni i inflacionit

• PC tregon një trade-off për politik-bërësit sa i përket inflacionin dhe papunësisë.

• Por, çfarë e shkakton inflacionin?

1eπ π −=Një shpjegim i thjeshtë: njerëzit i formojnë

pritjet e tyre për inflacionin e ardhshëm bazuar në përvojën e tyre në të kaluarën.

Kështu, mund të shkruajmë PC si:

1 ( )nu u vπ π β−= − − +

Që tregon se inflacioni varet nga inflacioni në të kaluarën,

papunësia ciklike dhe tronditjet në ofertë.

Termi i parë tregon se inflacioni ka një inercion në vete dhe ai vazhdon derisa

nuk e ndalon dikush. Ne kemi inflacion pasi presim inflacioni, dhe ne presim

inflacion në të ardhmen pasi kemi inflacion.

Dy arsye për rritje dhe rënie të inflacioni

1 ( )nu u vπ π β−= − − +

Papunësia ciklike e rrit ose e zvogëlon inflacionin.

Papunësia e ulët e rrit inflacionin. Ky quhet inflacion nga kërkesa, pasi rritja e AD është shkaktar i inflacionit.

Inflacioni rritet ose bie me tronditjet e ofertës.

Tronditjet negative e rrisin inflacionin, tronditjet

pozitive. Ky është inflacion nga kosto, pasi shkaktohet nga ndryshimi i kostove të

prodhimit.

34

Detyrë• Analizoni trendin e inflacionit dhe të

papunësisë në Kosovë gjatë viteve 2000-2010

• Komentoni lidhjen në mes të këtyre dy variablave:– Vizatoni një grafik dhe komentoni

kurba e philipsit

Education