kẾt hÔn cẬn huyẾt thỐng - gopfp.gov.vncao+dan+toc+7-2014.pdf · dân tộclà một cộng...

TỔNG CỤC DÂN SÔ – KÊ HOACH HOA GIA ĐINH

VỤ CƠ CÂU VA CHÂT LƢƠNG DÂN SÔ

KÊT HÔN CÂN HUYÊT THÔNG

Ơ ĐÔNG BAO DÂN TÔC THIÊU SÔ

Dân tộc là một cộng đồng người được hình thành trong quá

trình lịch sử, có những quan hệ chung về nguồn gốc, lãnh thổ cư trú,

đặc trưng văn hóa, ngôn ngữ, kinh tế và hình thành trên cơ sở phát

triển các bộ tộc

Nghi đinh sô 05/2011/NĐ-CP ngày 14 /01/2011 Về Công tác dân tộc:

- Dân tộc thiểu số” là những dân tộc có số dân ít hơn so với dân

tộc đa số trên phạm vi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt

Nam.

- “Dân tộc đa số” là dân tộc có số dân chiếm trên 50% tổng dân số

của cả nước, theo điều tra dân số quốc gia.

- “Vùng dân tộc thiểu số” là địa bàn có đông các dân tộc thiểu số

cùng sinh sống ổn định thành cộng đồng trên lãnh thổ nước Cộng hòa

xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

QUY ĐINH VÊ TÊN GOI

- Theo kết quả TĐTDSNO 2009, dân số 85,8 triệu , có 54 dân tộc.

Người Kinh chiếm đa số với 85,7%; 53 dân tộc còn lại chiếm 14,3%.

Trong đó có:

+ 19 dân tộc có số dân từ 10 vạn người trở lên (có 5 dân tộc có số dân

trên 1 triệu người);

+ 18 dân tộc có số dân từ 1 vạn đến 10 vạn người;

+ 11 dân tộc có số dân từ 1.000 người đến 10.000 người;

+ 05 dân tộc có số dân dưới 1.000 người.

- Các dân tộc trình độ phát triển KT - XH không đều nhau. Có những

dân tộc ít người có đời sống KT – XH thấp kém.

- Nhiều dân tộc cư trú trên địa bàn có điều kiện tự nhiên hết sức khó

khăn, khắc nghiệt.

VAI NET VÊ DÂN TÔC THIÊU SÔ

Một sô chi sô cua một sô dân tộc

Các đặc trƣng cơ bản

Dân tộc

Kinh Tày Thái Mƣờng Kh'me MôngCác dân

tộc khác

1. TFR (con/phụ nữ) 2.0 2.0 2.3 2.0 2.0 4.9 2.7

2. CBR (%0 16.9 17.5 22.1 18.4 18.8 37.1 21.5

3. Tỷ suất chết TE < 1 tuổi 12.9 23.4 27.1 22.2 18.0 45.5 32.0

4. Tuổi thọ bình quân 74.0 70.3 69.2 70.7 72.1 64.3 67.8

5. Tuổi thọ bình quân nữ 71.5 67.5 66.3 68.0 69.5 61.3 64.9

6. Tuổi thọ bình quân nam 76.7 73.3 72.2 73.7 74.9 67.5 70.9

Nguồn: TCTK, Tổng điều tra Dân số và Nhà ở 2009

VAI NET VÊ DÂN TÔC THIÊU SÔ

Tuôi kêt hôn trung binh va ty lê kêt hôn ơ tuôi 15-19


Năm 1989 1999 2009

Tuôi kêt hôn trung binh (tuôi) 24.4 25.4 26.2

Ty lê kêt hôn ơ tuôi 15-19 (%) 4.5 2.5 2.2

TUỔI KÊT HÔN LÂN ĐÂU

TY LÊ ĐA KÊT HÔN


QUY ĐINH VÊ KÊ HÔN LIÊN QUAN ĐÊN HUYÊT

THÔNG CỦA LUÂT HÔN NHÂN VA GIA ĐINH

Luât Hôn nhân va gia đinh quy đinh

Câm kết hôn trong trƣờng hợp: Giữa những ngƣời

cùng dòng máu về trực hệ; giữa những ngƣời có họ trong phạm

vi ba đời;

- Những người cùng dòng máu về trực hệ là cha, mẹ đối với

con; ông, bà đối với cháu nội và cháu ngoại;

- Những người có họ trong phạm vi ba đời là những người cùng

một gốc sinh ra: cha mẹ là đời thứ nhất; anh chi em cùng cha mẹ,

cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha là đời thứ hai; anh chi em

con chú con bác, con cô con câu, con di là đời thứ ba;

Theo quan niệm của một số học giả ở Việt Nam,

thì hôn nhân cận thuyết thống của các dân tộc thiểu số

ở nước ta bao gồm các trường hợp sau:

- Hôn nhân anh chị em họ chéo, tức hôn nhân con cô con cậu.

- Hôn nhân anh chị em họ song song, tức hôn nhân con gì - con già và hôn nhân con chú - con bác.

HÔN NHÂN CÂN HUYÊT THÔNG

Ơ DÂN TÔC THIÊU SÔ

(TƯ KÊT QUA CAC NGHIÊN CƯU)

Ty lê kết hôn cân huyết thông

ơ đia ban xa của các tinh triên khai mô hinh

giảm tảo hôn va kết hôn cân huyết thông năm 2013


0.010

0.001

0.012

0.031

0.000

0.005

0.010

0.015

0.020

0.025

0.030

0.035

lệ (%)

Cao ng

Sơn La

Lào Cai

ên ái

à Giang

0.032

NGUYÊN NHÂN VÊ HÔN NHÂN CÂN HUYÊT

THÔNG Ơ DÂN TÔC THIÊU SÔ


Hôn nhân con cô con cậu được sinh ra từ chế độ

thi tộc, nhưng nó được bảo lưu dai dẳng, tất nhiên dới

dạng tàn dư, trong các xã hội có giai cấp hiện nay.

Nhưng thế nào là hôn nhân con cô - con câu,

theo GS. Phan Hữu Dật: “ Cách hiểu phổ biến

trong nhiều nhà dân tộc học Việt nam về kiểu hôn

nhân này là : con cô con câu lấy nhau, có thể là con

gái cô lấy con trai câu, hoặc con gái câu lấy con trai

cô”.

“Hiện nay, các cuộc hôn nhân con cô con câu vẫn rất

thinh hành và phổ biến ở người Lô Lô. Tại bản Sang Pả A, thi

trấn Mèo Vạc, Hà Giang có tới 8 cặp vợ chồng kết hôn theo

kiểu hôn nhân con cô con câu; bản Ngàn Lầm, xã Cô Ba,

huyện Bảo Lạc,Cao Bằng do tâm lý không muốn kết hôn với

người dân tộc khác, nên các cuộc hôn nhân con cô con câu

cũng khá phổ biến, nhưng không cho phép con gi con già kết

hôn với nhau….” [Khổng Diễn, Trần Bình, Dân tộc Lô Lô ở

Việt Nam].




1. Các tục lệ lạc hâu vân còn tôn tại

Đối với nguời Lô Lô, hình thức hôn nhân con cô con cậu

khá phổ biến, cụ thể là con trai cô lấy con gái cậu. Hình thức hôn

nhân này đó được nhắc đến trong nghiên cứu của các nhà Dân

tộc học:

“Hôn nhân con trai cô lấy con gai cậu là loại hôn nhân

họ ưa thích. Họ cho rằng kết hôn kiểu này cac chi phí, săm lễ

trong cưới xin sẽ dễ dàng thỏa thuận với nhau hơn, ít tốn

kem, quan hệ mẹ chồng nàng dâu sau này cũng tốt đẹp hơn.

Hiện nay, cac cuộc hôn nhân con cô con cậu vẫn rất thịnh

hành và phổ biến ở người LôLô” (GS. Khổng Diễn).




2. Nhân thưc về hâu quả của kết hôn cân huyết thâp

Những đứa trẻ sinh ra từ các cặp vợ chồng hôn nhân

cận huyết thống rất dễ có nguy cơ mắc các bệnh di truyền

do sự ảnh hưởng của môi trường đối với sự kết hợp của các

gien lặn mang bệnh.

Tuy vậy đồng bào dân tộc vâ chưa biết hoăc biết

nhưng vân làm theo tục lệ




3. Nhân thưc về chinh sách pháp luât chƣa cao

Luât Hôn nhân và gia đinh quy đinh

Câm kết hôn trong trƣờng hợp: Giữa những ngƣời

cùng dòng máu về trực hệ; giữa những ngƣời có họ trong phạm

vi ba đời;

- Những người cùng dòng máu về trực hệ là cha, mẹ đối với

con; ông, bà đối với cháu nội và cháu ngoại;

- Những người có họ trong phạm vi ba đời là những người cùng

một gốc sinh ra: cha mẹ là đời thứ nhất; anh chi em cùng cha mẹ,

cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha là đời thứ hai; anh chi em

con chú con bác, con cô con câu, con di là đời thứ ba;




4. Đời sông kinh tế xa hội còn nhiều khoa khăn

- Vê cơ sở hạ tầng: 78/368 bản chưa có đường đến trung tâm xã.

Các dường còn lại là đướng mòn, đường núi chỉ đi lại một mùa. 64%

thôn bản chưa có công trinh thủy lợi, 75% chưa có điện, 58% chưa có

công trinh nước sinh hoạt tâp trung, 92% chưa có nhà sinh hoạt cộng

đồng.

-Về giáo dục: Số người biết tiếng phổ thông là 62,1%, biết chữ

trong độ tuổi 6-50 là 63,9%. Độ chênh tỷ lệ học sinh giữa các cấp học

lớn – têểu học là 60,81%, trung học phổ thông chỉ có 6,98%. DT Mảng

chỉ có 9 em (0,85%), La hủ có 31 em (0,91%). Tỷ lệ học sinh bỏ học ở

các âấp là 5,26%, cao nhất Pà Thẻn 8,94%.

(Nguyên Lâm Thanh – UY ban dân tôc)




5. Đia ban cƣ tru khó khăn, có nơi biệt lâp

- Hiện nƣớc ta có 16 dân tộc đƣợc xếp vao nhóm các dân tộc

rât it ngƣời (sô dân dƣới 10.000 ngƣời)

Tổng dân sô: 13.134 hộ/ 64.480 nhân khẩu.

Phân bô: sinh sông tâp trung tại 281 bản/120 xa của 12 tinh.

Chủ yếu la vùng nui cao, biên giới nhƣ Đông Văn, Mèo Vạc, Hoang

Su Phi (Ha giang), Bảo Lâm ( Cao Bằng), Mƣờng Tè, Sin Hô ( Lai

Châu), Mƣờng Nhé ( Điện Biên), Sa Thay ( Kon Tum).

(Nguyên Lâm Thanh – UY ban dân tôc)




5. Đia ban cƣ tru khó khăn, có nơi biệt lâp

[PGS.TS Khổng Diễn, Dân tộc Si La ở Việt Nam]. “Vì

nội tộc có dân số quá ít, lại sinh sống khá tâp trung, giữa các

gia đinh Si La hầu như đều có mối liên hệ chằng chéo ở điểm

này hay điểm khác. Do đó, sự lựa chọn để kết hôn của trai gái

ở đây nhiều khi rất khiên cưỡng, bởi trong cùng một lớp tuổi,

phạm vi đối tượng để lựa chọn quá ít. Với điều kiện như vây,

hiện tượng hôn nhân cân huyết dường như là điều khó tránh

khỏi,…”




Những nguyên nhân ảnh hưởng đến dân số và phát triển

của người Brâu tập trung ở các yếu tố: “cư trú ở vùng sâu,

vùng xa, giao thông đi lại khó khăn; thiếu đất đai canh tác,

thiếu nước sạch sinh hoạt; tập quán cưới xin sớm, đẻ dày; điều

kiện hưởng dụng phúc lợi xã hội thấp, thiếu nguồn điện, dịch

vụ y tế chưa tốt, thiếu thuốc chữa bệnh, thiếu nhà trẻ mâu

giáo… (Nguyễn Thế Huệ, 2002)




MÔT VAI Y KIÊN

- Thực trạng kết hôn cận huyết thống vân còn tồn tại ở

đồng bào dân tộc thiểu số,

- Chưa có những băng chứng về thực trạng, nguyên

nhân của kết hôn cận huyết của dân tộc thiểu số.

Vì vậy cần phải có những nghiên cứu đầy đủ hơn về vấn

đề này

Hà Nội, 7/2014

kẾt hÔn cẬn huyẾt thỐng - gopfp.gov.vncao+dan+toc+7-2014.pdf · dân tộclà một cộng...

Documents