KOMENTARLIGJI PËR MARRËDHËNIET E DETYRIMEVE

LIBRI II

II

Hartimi dhe botimi i këtij Komentari u mbështet nga Projekti për Sundimin e Ligjit, Programi Zhvillimor i Kombeve të Bashkuara, (UNDP) misioni në Kosovë, në bashkëpunim me Ministrinë e Drejtësisë, falë mbështetjes së Qeverisë së Holandës, nën koordinimin e:

Virgjina Dumnica, Analiste e Programit të Drejtësisë, UNDP Kosovë

Rrezearta Reka, Menaxhere e Projektit për Sundimin e Ligjit, UNDP Kosovë

Autorët:

Prof.Dr. Nerxhivane Dauti

Avokat Ruzhdi Berisha

Avokat Adem Vokshi

Prof.Dr. Abdulla Aliu

Sefadin Blakaj

Lektor:

Sabri Mehmeti

III

Të gjitha të drejtat rezervohen: UNDP nuk mban kurrfarë përgjegjësie për përmbajtjen e këtij Komentari dhe korrektësinë, saktësinë apo cilësinë e të dhënave në këtë Komentar.

Te drejtat e autorit për pjesët e këtij Komentari dhe të drejtat e UNDP-së janë të rezervuara. Nuk lejohet kopijimi/dyfishimi i materialit apo shfrytëzimi i të njëjtit për

publikime të tjera eventuale, pa pajtimin e UNDP-së dhe autorëve.

Shtator, 2013

Prishtinë

V

PArAthënie

Fuqizimi i sundimit të ligjit në Kosovë është prioritet me rëndësi. Mbështetja për institucionet e Kosovës që të bëhen më efikase, transparente, me ndërgjegje gjinore dhe përgjegjëse, është çelësi i zhvillimit të Kosovës në të gjithë sektorët, qoftë në rritjen ekonomike, shëndetësi, arsimim, apo për funksionimin sa më të mirë të shërbimeve publike. Sundimi i ligjit dhe qasja në drejtësi janë gjithashtu kyç për përparimin e Kosovës drejtë integrimit evropian. Saktësisht, Procesi për stabilizim-asocim (PSA), kërkon gjykata dhe prokurori efikase, të pavarura, të përgjegjshme dhe të paanshme, të cilat janë plotësisht të pavarura nga politika.

Gjatë dhjetë viteve të kaluara UNDP-ja ka qenë partner i rëndësishëm i përpjekjeve të vazhdueshme për fuqizimin e sundimit të ligjit në Kosovë me një synim të përgjithshëm që të ndërtohet një sistem i pavarur dhe efikas i drejtësisë i cili do të mbrojë dhe promovojë standardet e të drejtave të njeriut dhe që do të siguroj qasje më të mirë ndaj drejtësisë për të gjithë qytetarët. Programi i Sundimit të ligjit i UNDP-së përqëndrohet në katër prioritete kryesore: trajtimi i trashëgimisë së konfliktit, përmirësimi i sigurimit njerëzor, ngritja e qasjes në drejtësi për të gjithë, dhe ofrimi i sigurisë dhe qasjes në drejtësi për gruan.

Është i dukshëm progresi në sundimin e ligjit në Kosovë nga viti 1999. Mirëpo, edhe më tej janë të nevojshme mbështetja dhe përkushtimi i shtuar për të siguruar vazhdimin e arsimimit dhe ngritjes së diturisë të kryesve të punëve në sektorin e drejtësisë dhe zbatimin e aktiviteteve të cilat e mbështesin qasjen ndaj drejtësisë për të gjitha komunitetet.

Duke marrë parasysh se sistemi i drejtësisë në Kosovë është relativisht i ri, të kuptuarit e gjerë të interpretimit të ligjeve ekzistuese apo të reja, është gjithashtu prioritet i rëndësishëm. Për këtë arsye, UNDP dhe Ministria e Drejtësisë kanë nënshkruar një marrëveshje partneriteti, e cila do të mbikëqyrë mbështetjen e UNDP-së për përpilimin dhe botimin e Ligjit dhe Komentarit të Ligjit për marrëdhëniet detyrimore.

Komentarët janë mjeti bazë për profesionistët ligjor në shtetet demokratike dhe kjo pjesë e legjislacionit do të ndihmojë në masë të madhe komunitetin ligjor në Kosovë për të interpretuar dhe aplikuar dispozitat ligjore brenda legjislacionit, e sidomos do të jetë ndihmë për gjyqtarët, prokurorët, avokatët dhe profesionistët tjerë ligjor që kanë qasje të kufizuar ndaj standardeve ndërkombëtare dhe evropiane.

Komentari do të jetë në dispozicion në gjuhën shqipe dhe serbe.

VII

KOntriBUt i VeÇAntë

Të nderuar lexues,

Kam kënaqësinë që të prezentoj para jush komentarin për Ligjin për Marrëdhëniet e Detyrimeve, komentarë i parë për këtë ligj.

Në kuadër të Reformës në Drejtësi janë ndërrmarrë një sërë iniciativash dhe janë ralizuar një numër i madh i aktiviteteve që kanë për qëllim të forcojnë zbatimin e rendit dhe ligjit në vend dhe forcimin e sistemit gjyqësor në përgjithësi. Në vazhdën e këtyre reformave janë nxjerrë një numër i madh i ligjeve dhe në mesin e tyre, pas një procesi të gjatë pune, është miratuar edhe Ligji për Marrëdhëniet e Detyrimeve. Ky, padyshim, është një ndër ligjet më të rëndësishme dhe më komplekse të sistemit tonë juridik.

Me qëllim të lehtësimit të zbatimit të këtij ligji në praktikë është konsideruar e rëndësishme që të përgatitet Komentari mbi Ligjin për Marrëdhëniet e Detyrimeve. Komentari është rezultat i bashkëpunimit shumëvjeçarë në mes të Ministrisë së Drejtësë dhe Programit për Zhvillim i Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNDP) ku kjo e fundit ka dhënë kontributin kryesorë në përgatitjen e komentarit në fjalë.

Ky Komentar ka një rëndësi të madhe sepse është Komentari i parë i cili bën interpretimin dhe komentimin e Ligjit për Marrëdhëniet e Detyrimeve, ligj ky i cili është në fazat e para të zbatimit në praktikë. Komentari është hartuar nga ekspertë të shquar të fushës me përkushtimin më të lartë. Paraqet një konkretizim dhe interpretim të dispozitave të Ligjit për Marrëdhëniet e Detyrimeve. Më konkretisht Komentari përmban interpretim të detajshëm të secilit nen, në mënyrë illustrative dhe praktike, duke përfshirë detaje lidhur me përmbajtjen dhe kuptimin e nenit në fjalë, qëllimin, objektivat, objektin e rregullimit, palët që afektohen nga ai nen, format e ndryshme të interpretimit e aplikimit dhe detaje tjera relevante. Si i këtillë, Komentari ka për qëllim që të kontribuojë në implementim sa më efikas dhe korrekt të Ligjit, duke synuar kështua që të lehtësojë aplikimin e pjesëve të ndryshme të këtij Ligji. Komentari do tu shërbejë të gjithë personave të kyqur në sistemin e drejtësisë duke përfshirë gjyqtarët, prokurorët, avokatët, arbitrat, noterët, shërbyesit civil, studentët dhe qytetarëve në përgjithësi. Komentari është i pregatitur në atë formë që të jetë i kuptueshëm dhe lehtë për tu përdorur nga të gjithë palët e interesuara.

Komentari është ndarë në dy pjesë: libri i parë i cili përmban interpretimin e dispozitave të përgjithshme mbi obligimet kontraktuale dhe detyrimore dhe libri i dytë që përmban interpretimin dhe komentimin e dispozitave që i’u referohen marrëdhënieve të veqanta të dispozitave kontraktuese.

Me publikimin e këtij Komentari, shpresojmë të kemi hapur një prakikë të re për sistemin tonë të drejtësisë, për të ndihmuar kështu komunitetin e juristëve dhe të tjerëve në zbatimin sa më efikas, të drejtë dhe të lehtë të ligjeve i cili është edhe prioriteti ynë. Ministria e Drejtësisë do të vazhdojë të mbështesë iniciativat e tilla të cilat kontribuojnë në zbatimin e ligjeve të Republikës së Kosovës dhe forcimit të rendit dhe ligjit në përgjithësi.

Me respekt,

Prof. Dr. Hajredin KuçiZëvendëskryeministër dhe Ministër i Drejtësisë

VIII

PërMBAJtJA

Parathënia................................................................................................................................ VKontribut i veçatë.................................................................................................................. VII

Prof.Dr. Nerxhivane Dauti

LiBri 2MArrëDhëniet e VeÇAntA të DetYriMeVe KOntrAKtUeSe

PJeSA i - KOntrAtA Për ShitJen .............................................................................. 1KreU 1 - DiSPOZitA të PërGJithShMe .................................................................. 1

Neni 438. Nocioni .............................................................................................................. 1Neni 439. Rreziku .............................................................................................................. 4Neni 440. Kalimi i rrezikut në rast të vonesës së blerësit .................................................. 5

KreU 2 - PJeSët PërBërëSe të KOntrAtëS Së ShitJeS ................................ 6nënKreU 1 - OBJeKti ..................................................................................................... 6

Neni 441. Rregullat e përgjithshme .................................................................................... 6Neni 442. Kur sendi është shkatërruar para kontraktimit .................................................. 8 Neni 443. Shitja e sendit të huaj ......................................................................................... 8 Neni 444. Shitja e së drejtës së kontestuar ......................................................................... 9

nënKreU 2 - ÇMiMi ....................................................................................................... 10Neni 445. Kur çmimi nuk është caktuar ........................................................................... 10Neni 446. Çmimi i caktuar ............................................................................................... 11 Neni 447. Kur është kontraktuar çmimi i ditës ................................................................ 12 Neni 448. Kur caktimi i çmimit i është besuar personit të tretë ....................................... 13 Neni 449. Kur caktimi i çmimit i është lënë njërës palë kontraktuese ............................. 13

Abdulla Aliu

KreU 3 - DetYriMet e ShitëSit ............................................................................. 14nënKreU 1 - DOrëZiMi i SenDit ............................................................................. 14

i. rreGULLA të PërGJithShMe Për DOrëZiMin ............................................ 14Neni 450. Koha dhe vendi i dorëzimit ............................................................................. 14Neni 451. Objekti i dorëzimit ........................................................................................... 16 Neni 452. Kur është kontraktuar dorëzimi brenda një periudhe të caktuar ...................... 17Neni 453. Kur data e dorëzimit nuk është caktuar ........................................................... 17Neni 454. Kur vendi i dorëzimit nuk është caktuar me kontratë ..................................... 18Neni 455. Dorëzimi transportuesit ................................................................................... 19

IX

Neni 456. Organizimi i transportit ................................................................................... 20Neni 457. Shpenzimet ...................................................................................................... 20

ii. DOrëZiMi i nJëKOhShëM i SenDit Dhe PAGiMi i ÇMiMit ..................... 21Neni 458. Shtyrja e dorëzimit deri sa të paguhet çmimi .................................................. 21Neni 459. Shtyrja e dorëzimit në rastin e transportit të sendit ......................................... 22Neni 460. Pengimi i dorëzimit të sendit të dërguar .......................................................... 24

nënKreU 2 - PërGJeGJëSiA Për të MetAt MAteriALe ............................... 26

i. të MetAt MAteriALe në PërGJithëSi ........................................................... 26Neni 461. Të metat materiale për të cilat shitësi përgjigjet .............................................. 26Neni 462. Kur ekzistojnë të metat materiale .................................................................... 27Neni 463. Të metat, për të cilat shitësi nuk përgjigjet ...................................................... 29Neni 464. Shikimi i sendit dhe të metat e dukshme ......................................................... 31Neni 465. Të metat e fshehta ............................................................................................ 33Neni 466. Afatet në rast riparimi, zëvendësimi, etj .......................................................... 35Neni 467. Njoftimi për të metën ...................................................................................... 36Neni 468. Rëndësia e faktit se shitësi ka qenë në dijeni për të metën .............................. 36Neni 469. Kufizimi kontraktues ose përjashtimi i përgjegjësisë së shitësit për të metat materiale ............................................................................................................. 37Neni 470. Përmbarimi i dhunshëm ................................................................................... 39

ii. të DreJtAt e BLerëSit ......................................................................................... 39Neni 471. Të drejtat e blerësit ......................................................................................... 39Neni 472. Mos përmbushja e kontratës brenda afatit të arsyeshëm ................................ 41Neni 473. Kur blerësi mund ta zgjidhë kontratën ............................................................ 42Neni 474. Mospërmbushja e kontratës në afatin plotësues .............................................. 43Neni 475. Të metat e pjesshme ........................................................................................ 44Neni 476. Kur shitësi i ka dhënë blerësit sasi më të madhe ............................................. 44Neni 477. Caktimi i çmimit për disa sende ...................................................................... 46Neni 478. Humbja e të drejtës për zgjidhjen e kontratës për shkak të të metave ............. 47Neni 479. Ruajtja e të drejtave të tjera ............................................................................ 48Neni 480. Efektet e zgjidhjes për shkak të të metave ...................................................... 48Neni 481. Zbritja e çmimit ............................................................................................... 49Neni 482. Zbulimi gradual i të metave ............................................................................. 50Neni 483. Humbja e të drejtave ........................................................................................ 50

iii. GArAnCiOni Për FUnKSiOniMin e rreGULLt të SenDit të ShitUr ... 52Neni 484. Përgjegjësia e shitësit dhe e prodhuesit ........................................................... 52Neni 485. Kërkesa për riparim ose zëvendësim ............................................................... 54Neni 486. Zgjatja e afatit të garancionit ........................................................................... 56Neni 487. Zgjidhja e kontratës dhe zbritja e çmimit ........................................................ 57

X

Neni 488. Shpenzimet dhe rreziku ...................................................................................... 58Neni 489. Përgjegjësia e kooperuesve ................................................................................. 59Neni 490. Humbja e të drejtave ........................................................................................... 60

nënKreU 3 - PërGJeGJëSiA Për të MetAt JUriDiKe ....................................... 60Neni 491. Të metat juridike ................................................................................................. 60Neni 492. Njoftimi i shitësit ................................................................................................ 63Neni 493. Sanksionet për të metat juridike ......................................................................... 64Neni 494. Kur blerësi nuk e njofton shitësin ....................................................................... 65Neni 495. Kur e drejta e personit të tretë është haptazi e bazuar ........................................ 66Neni 496. Kufizimi kontraktues ose përjashtimi i përgjegjësisë së shitësit ........................ 68Neni 497. Kufizimi i natyrës juridiko-publike .................................................................... 69Neni 498. Humbja e të drejtave ........................................................................................... 70

Sefadin Blakaj

Neni 499. Koha dhe vendi i pagimit .................................................................................... 72Neni 500. Kamata në rast të shitjes me kredi ...................................................................... 73Neni 501. Pagimi i çmimit në rastin e dërgesave të njëpasnjëshme .................................... 74

nënKreU 2 - MArrJA e SenDit ................................................................................... 75Neni 502. Marrja e sendit .................................................................................................... 75

KreU 5 - DetYriMi i rUAJtJeS Së SenDit Për LLOGAri të BAShKëKOntrAKtUeSit .............................................................................................. 76

Neni 503. Rastet e detyrimit te ruajtjes ............................................................................... 76Neni 504. Kur blerësi nuk dëshiron ta marrë sendin që i është dërguar .............................. 78Neni 505. E drejta e palës së detyruar për ta ruajtur sendin ................................................ 79

KreU 6 - ShPërBLiMi i DëMit në rASt të ZGJiDhJeS Së KOntrAtëS ...... 80Neni 506. Rregulla të përgjithshme ..................................................................................... 80Neni 507. Kur sendi ka çmimin vijues ................................................................................ 81Neni 508. Kur shitja ose blerja është bërë për mbulesë ...................................................... 84Neni 509. Shpërblimi i dëmit tjetër ..................................................................................... 86

KreU 7 - rAStet e VeCAntA të KOntrAtëS Për ShitJe ................................ 87

nënKreU 1 - ShitJA Me të DreJtën e PArABLerJeS ....................................... 87Neni 510. Nocioni ............................................................................................................... 87Neni 511. Afatet për ushtrimin e së drejtës dhe për pagimin e çmimit ............................... 88Neni 512. Mundësia e trashëgimit dhe të tjetërsimit ........................................................... 90Neni 513. Në rastin e shitjes publike të detyrueshme ......................................................... 91Neni 514. Kohëzgjatja e së drejtës së parablerje ................................................................. 92

XI

Neni 515. Nëse është bërë bartja e pasurisë pa e njoftuar shitësin ...................................... 93Neni 516. E drejta ligjore e parablerjes ............................................................................... 94

nënKreU 2 - BLerJA Me PrOVë .................................................................................. 96Neni 517. Nocioni ............................................................................................................... 96Neni 518. Prova objektive ................................................................................................... 97Neni 519. Rreziku ................................................................................................................ 99Neni 520. Blerja pas kontrollimit përkatësisht me rezervimin e të provuarit ................... 100

nënKreU 3 - ShitJA SiPAS MOStrëS OSe MODeLit .......................................... 100Neni 521. Shitja sipas mostrës ose modelit ....................................................................... 100

nënKreU 4 - ShitJA Me SPeCiFiKiM ....................................................................... 102Neni 522. Shitja me specifikim ......................................................................................... 102

nënKreU 5 - ShitJA Me KUShte ............................................................................... 104Neni 523. Kushtet .............................................................................................................. 104Neni 524. Rreziku .............................................................................................................. 106

nënKreU 6 - ShitJA Me KëSte .................................................................................. 106Neni 525. Përkufizimi së shitjes me këste ......................................................................... 106 Neni 526. Forma e kontratës ............................................................................................. 108Neni 527. Pjesët esenciale të kontratës ............................................................................. 109Neni 528. Zgjidhja e kontratës dhe kërkesa për pagimin e plotë të çmimit ...................... 110Neni 529. Pasojat e kontratës së anuluar ........................................................................... 112

nënKreU 7 - ShitJA Me Ane te AKreDitiVit ..................................................... 114Neni 530. Detyrimet e palëve ............................................................................................ 114

nënKreU 8 - UrDhri i ShitJeS .................................................................................. 119Neni 531.Nocioni .............................................................................................................. 119Neni 532. Rreziku i shkatërrimit dhe i dëmtimit të sendit ................................................ 120Neni 533. Kur konsiderohet se urdhër marrësi e ka blerë sendin ...................................... 121

Nerxhivane Dauti

Neni 534. Nocioni ............................................................................................................. 123Neni 535. Efektet e kontratës për këmbimin ..................................................................... 125

XII

Ruzhdi Berisha

PJeSA iii - KOntrAtA Për DhUrAtën ................................................................ 126

KreU 1 - PërKUFiZiM i PërGJithShëM ............................................................ 126

Neni 536. Nocioni ......................................................................................................... 126Neni 537. Shpërblimi .................................................................................................... 130Neni 538. Dhurata e përzier .......................................................................................... 131Neni 539. Përmbushja periodike ................................................................................... 132Neni 540. Përgjegjësia e dhuratëdhënësit për dëmin .................................................... 133

KreU 2 - FOrMA ........................................................................................................... 134Neni 541. Forma ............................................................................................................ 134

KreU 3 - reVOKiMi i KOntrAteS Se DhUrAteS ........................................... 136Neni 542. Revokimi për shkak të varfërimit ................................................................. 136Neni 543. Revokimi për shkak të mosmirënjohjes së thellë ......................................... 139Neni 544. Revokimi për shkak të lindjes së pastajshme ............................................... 141Neni 545. Pasojat e revokimit ....................................................................................... 142Neni 546. Afatet për revokimin ..................................................................................... 143Neni 547. Heqja dorë nga revokimi .............................................................................. 144

KreU 4 - DhUrAtA në rASt të VDeKJeS ........................................................... 145Neni 548. Dhurata në rast të vdekjes ............................................................................ 145

PJeSA iV - KOntrAtA Për DOrëZiMin Dhe nDArJen e PASUriSë (KOntrAtA e DOrëZiMit) ....................................................................................... 146

Neni 549. Përkufizimi ................................................................................................... 146Neni 550. Kushtet për vlefshmërinë .............................................................................. 147Neni 551. Subjekti (Objekti) i dorëzimit dhe ndarjes së pasurisë ................................. 150Neni 552..Pozita e pasurisë së dorëzuar ........................................................................ 151Neni 553. Pajtimi i pasardhësve .................................................................................... 152Neni 554. Ruajtja e të drejtave gjatë dorëzimit ............................................................. 154Neni 555. E drejta e bashkëshortit/es së dorëzuesit/es .................................................. 156Neni 556. Borxhet e dorëzuesit ..................................................................................... 157Neni 557. Garancia ........................................................................................................ 158Neni 558. Revokimi i dorëzimit .................................................................................... 159Neni 559. Të drejtat e pasardhësve, fëmijëve të adoptuar dhe pasardhësve të fëmijëve të adoptuar pas revokimit ........................................................................... 161

PJeSA V - KOntrAtA Per MBAJtJen e PerJetShMe ................................... 162Neni 560. Përkufizimi ................................................................................................... 162

XIII

Neni 561. Forma ............................................................................................................ 169Neni 562. Ndalimi i përdorimit në favor të palës mbajtëse .......................................... 170Neni 563. Përgjegjësia për borxhet ............................................................................... 171Neni 564. Shkëputja e (Anulimi i) kontratës ................................................................ 172Neni 565. Ndryshimi i rrethanave ................................................................................. 176Neni 566. Shkëputja e kontratës .................................................................................... 177

PJeSA Vi - KOntrAtA Për hUAnë ......................................................................... 180

KreU 1 - DiSPOZitA të PërGJithShMe ............................................................. 180Neni 567. Nocioni ......................................................................................................... 180Neni 568. Kamata .......................................................................................................... 182

KreU 2 - DetYriMet e hUADhënëSit ................................................................. 184Neni 569. Dorëzimi i sendeve të premtuara .................................................................. 187Neni 570. Gjendja e keqe materiale e huamarrësit ....................................................... 570Neni 571. Dëmi për shkak të të metave të sendeve të dhëna hua ................................. 187

KreU 3 - DetYriMet e hUAMArrëSit ............................................................... 188Neni 572. Afati i kthimit të huas ................................................................................... 188Neni 573. Zgjedhja me rastin e kthimit të huas ............................................................ 190Neni 574. Heqja dorë nga kontrata ............................................................................... 191Neni 575. Kthimi i huas para afatit ............................................................................... 192

KreU 4 - hUAJA Me DeStiniM ................................................................................ 193Neni 576. Huaja me destinim ........................................................................................ 193

Adem Vokshi

PJeSA Vii - KOntrAtA Per hUA PerDOrJen ................................................... 195

KreU 1 - DiSPOZitAt e PerGJithShMe ............................................................. 195Neni 577. Përkufizimi ................................................................................................... 195

KreU 2 - DetYriMet e hUAPërDOrëMArrëSit ........................................... 196Neni 578. Përdorimi i sendit ......................................................................................... 196Neni 579. Mbajtja e sendit ............................................................................................ 197Neni 580. Transferimi i përdorimit ............................................................................... 198Neni 581. Kthimi i sendit .............................................................................................. 198Neni 582. Zgjidhja e kontratës ...................................................................................... 199Neni 583. Përgjegjësia .................................................................................................. 200

KreU 3 - DetYriMet e hUAPërDOrDheneSit ............................................... 200Neni 584. Dëmi nga të metat ......................................................................................... 200

XIV

PJeSA Viii - KOnrAtA Për QirAnë ........................................................................ 202

KreU 1 - DiSPOZitA të PërGJithShMe .............................................................. 202Neni 585. Nocioni .......................................................................................................... 202

KreU 2 - DetYriMet e QirADhënëSit ............................................................... 203Neni 586. Dorëzimi i Sendit ........................................................................................... 203Neni 587. Mirëmbajtja e sendeve ................................................................................... 204Neni 588. Zgjidhja e kontratës dhe zbritja e qirasë për shkak të riparimeve ................ 205Neni 589. Ndryshimet në sendin e marrë me qira .......................................................... 206Neni 590. Përgjegjësia për të metat materiale ................................................................ 207Neni 591. Të metat për të cilat qiradhënësi nuk përgjigjet ............................................ 208Neni 592. Zgjerimi i përgjegjësisë për të metat materiale ............................................ 210Neni 593. Përjashtimi kontraktues ose kufizimi i përgjegjësisë ..................................... 210Neni 594. Njoftimi i qiradhënësit mbi të metat dhe rreziqet .......................................... 211Neni 595. Të drejtat e qiramarrësit kur sendi ka ndonjë të metë ................................... 212Neni 596. Kur e meta paraqitet gjatë qirasë dhe kur sendi nuk ka veçori të kontraktuar ose të zakonshme ........................................................................................ 214Neni 597. Përgjegjësia e qiradhënësit për të metat juridike ........................................... 215

KreU 3 - DetYriMet e QirAMArrëSit ............................................................. 216Neni 598. Përdorimi i sendeve sipas kontratës .............................................................. 216Neni 599. Denoncimi për shkak të përdorimit në kundërshtim me kontratën ............... 218Neni 600. Pagimi i qirasë ............................................................................................... 219Neni 601. Denoncimi për shkak të mospagimit të qirasë ............................................... 220Neni 602. Kthimi i sendit të marrë me qira ................................................................... 221Neni 603. Denoncimi për shkak të nënqirasë së palejueshme ...................................... 223Neni 604. Kërkesa e drejtpërdrejtë e qiradhënësit ......................................................... 224Neni 605. Shuarja e nënqirasë në bazë të vetë ligjit ..................................................... 224

KreU 4 - tJetërSiMi i SenDit të MArrë Me QirA ....................................... 224Neni 606. Tjetërsimi pas dorëzimit me qira ................................................................... 224Neni 607. E drejta e çmimit të qirasë ............................................................................ 227Neni 608. Tjetërsimi i sendit te marrë me qira para se t’i dorëzohet qiramarrësit ......... 228Neni 609. Denoncimi i kontratës për shkak të tjetërsimi të sendit ................................. 229

KreU 5 - ShUArJA e QirASë ..................................................................................... 230Neni 610. Kalimi i kohës së caktuar .............................................................................. 230Neni 611. Përtëritja heshtazi e qirasë ............................................................................. 231Neni 612. Denoncimi ..................................................................................................... 232Neni 613. Shkatërrimi i sendeve për shkak të forcës madhore ...................................... 234Neni 614. Vdekja ............................................................................................................ 235

XV

Nerxhivane Dauti

Neni 615. Kuptimi .......................................................................................................... 236Neni 616. Raporti me kontratën për shitjen ................................................................... 238Neni 617. Cilësia e materialit të kryerësit ...................................................................... 239

KreU 2 - MBiKëQYrJA ................................................................................................ 240Neni 618 Mbikëqyrja ..................................................................................................... 240

KreU 3 - LiDhJA e KOntrAtëS Me Anë të AnKAnDit ................................. 240Neni 619. Ftesa për ankand mbi çmimin e punimeve .................................................... 240Neni 620. Ftesa për ankand për zgjidhjen artistike ose teknike të punëve të synuara ... 242

KreU 4 - DetYriMet e KrYerëSit ....................................................................... 242Neni 621. Te metat e materialit ...................................................................................... 242Neni 622. Detyrimi për ta kryer veprën ......................................................................... 243Neni 623. Zgjidhja e kontratës për shkak te shmangies nga kushtet e kontraktuara ...... 244Neni 624. Zgjidhja e kontratës para kalimit të afatit ...................................................... 245Neni 625. Besimi i kryerjes së punës personit të tretë ................................................... 245Neni 626. Përgjegjësia për bashkëpunëtorët .................................................................. 246Neni 627. Kërkesa e drejtpërdrejtë e bashkëpunëtorëve të kryerësit ndaj porositësit .... 246 Neni 628. Dorëzimi i sendit të prodhuar porositësit ...................................................... 247

KreU 5 - PërGJeGJëSiA Për të MetAt ............................................................... 247Neni 629. Kontrollimi i veprës së kryer dhe njoftimi i kryerësit ................................... 247Neni 630. Të metat e fshehura ....................................................................................... 249Neni 631. Shuarja e së drejtës ........................................................................................ 249Neni 632. Rastet kur kryerësi humb të drejtën të thirret në nenet paraprake ................. 250 Neni 633. E drejta e kërkesës për mënjanimin e të metave ............................................ 251Neni 634. Zgjidhja e kontratës në rastin e veçantë ........................................................ 251Neni 635. E drejta e porositësit në rastin e të metave të tjera të veprës së kryer ........... 252Neni 636. Zbritja e shpërblimit ...................................................................................... 253

KreU 6 - DetYriMet e POrOSitëSit .................................................................. 253Neni 637. Detyrimi i pranimit të punës .......................................................................... 253Neni 638. Caktimi dhe pagimi i shpërblimit .................................................................. 254Neni 639. Llogaritja me garanci shprehimore ................................................................ 255

KreU 7 - rreZiKU ......................................................................................................... 257Neni 640. Kur kryerësi e ka dhënë materialin ................................................................ 257Neni 641. Kur porositësi e ka dhënë materialin ............................................................. 258Neni 642. Rreziku në rast të dorëzimit pjesë-pjesë ......................................................... 259

KreU 8 - e DreJtA e PenGUt ................................................................................... 259Neni 643. E drejta e pengut ............................................................................................ 259

XVI

KreU 9 - ShUArJA e KOntrAtëS ..................................................................... 260Neni 644. Zgjidhja e kontratës me vullnetin e porositësit ....................................... 260

PJeSA X - KOntrAtA Për nDërtiMin ............................................................ 262

KreU 1 - DiSPOZitA të PërGJithShMe ........................................................ 262Neni 645. Nocioni .................................................................................................... 262Neni 646. Objektet ndërtimore ................................................................................ 263Neni 647. Mbikëqyrja e punimeve dhe kontrolli i cilësisë së materialit ................. 263Neni 648. Shmangie nga projekti ............................................................................ 263Neni 649. Punimet urgjente të paparashikueshme ................................................... 264Neni 650. Çmimi i punimeve ................................................................................... 265Neni 651. Ndryshimi i çmimit ................................................................................. 265Neni 652. Dispozitat për pandryshueshmërinë e çmimeve ...................................... 267Neni 653. Zgjidhja e kontratës për shkak të rritjes së çmimit ................................. 268Neni 654. E drejta e porositësit për të kërkuar zbritjen e çmimit të kontraktuar ..... 268

KreU 2 - KOntrAtA Për nDërtiMin Me DiSPOZitë të VeÇAntë .... 269Neni 655. Kontrata për ndërtimin me dispozitë të veçantë ...................................... 269

KreU 3 - PërGJeGJëSiA Për të MetAt ......................................................... 270Neni 656. Zbatimi i rregullave të kontratës për veprën ........................................... 270Neni 657. Kalimi i të drejtave nga përgjegjësia për të metat ................................... 270

KreU 4 - PërGJeGJëSiA e KrYerëSit Dhe e PrOJeKtUeSit Për SOLiDitetin e GODinëS ..................................................................................... 271

Neni 658. Nga çka përbëhet ..................................................................................... 271Neni 659. Detyra e njoftimit dhe humbja e të drejtave ............................................ 272Neni 660. Zvogëlimi dhe përjashtimi i përgjegjësisë .............................................. 273Neni 661. Regresi .................................................................................................... 273

Ruzhdi Berisha

PJeSA Xi - KOntrAtA Për trAnSPOrtin ..................................................... 275

KreU 1 - DiSPOZitA të PërGJithShMe ........................................................ 275Neni 662. Nocioni .................................................................................................... 275Neni 663. Detyrimet e transportuesit në transportin liniar ...................................... 277Neni 664. Denoncimi i kontratës ............................................................................. 279Neni 665. Shuma e shpërblimit për transport .......................................................... 280Neni 666. Kufizimi i zbatimit të dispozitave të kësaj pjese ..................................... 282

KreU 2 - KOntrAtA Për trAnSPOrtin e SenDeVe nënKreU 1 - DiSPOZitAt e PërGJithShMe ................................................ 282

Neni 667. Dorëzimi i sendeve .................................................................................. 282

XVII

Neni 668. Detyrat e dërguesit për ta njoftuar transportuesin ................................... 283Neni 669. Fletëngarkesa .......................................................................................... 285Neni 670. Kontrata për transportin dhe fletëngarkesa ............................................. 287Neni 671. Vërtetimi për marrjen në dorëzim për transport ...................................... 288

nënKreU 2 - MArrëDhëniA e DërGUeSit Dhe trAnSPOrtUeSit .. 288Neni 672. Paketimi .................................................................................................. 288Neni 673. Shpërblimi për transport dhe shpenzimet në lidhje me transportin ........ 290Neni 674. Disponimi me dërgesën ........................................................................... 292Neni 675. Drejtimi i transportit ................................................................................ 294Neni 676. Pengesat gjatë kryerjes së transportit ...................................................... 295Neni 677. Shpërblimi në rastin e ndërprerjes së transportit ..................................... 296Neni 678. Kur dërgesa nuk mund të dorëzohet ........................................................ 299Neni 679. Përgjegjësia e transportuesit ndaj dërguesit ............................................ 300

nënKreU 3 - MArrëDhëniA e trAnSPOrtUeSit Dhe MArrëSit .... 301Neni 680. Njoftimi i marrësit për arritjen e dërgesës ............................................... 301Neni 681. Dorëzimi i dërgesës kur është lëshuar duplikati i fletdërgesës ................ 303Neni 682. E drejta e marrësit për të kërkuar dorëzimin e dërgesës ......................... 303Neni 683. Vërtetimi i identitetit dhe i gjendjes së dërgesës ..................................... 305Neni 684. Detyrimi i marrësit për të paguar shpërblimin për transportin ................ 307

nënKreU 4 - PërGJeGJëSiA e trAnSPOrtUeSit Për hUMBJe, DëMtiM Dhe VOneSën e DërGeSëS .............................................................. 309

Neni 685. Humbja ose dëmtimi i dërgesës .............................................................. 309Neni 686. Humbja ose dëmtimi i dërgesës së sendeve të shtrenjta ......................... 504Neni 687. Kthimi i shpërblimit të paguar për transport ........................................... 313Neni 688. Kur marrësi e merr dërgesën pa kundërshtim ......................................... 314Neni 689. Përgjegjësia e transportuesit për vonesë ................................................. 316Neni 690. Përgjegjësia për ndihmësit ...................................................................... 317

nënKreU 5 - PJeSëMArrJA e DiSA trAnSPOrtUeSeVe në trASPOrtin e DërGeSëS ................................................................................... 318

Neni 691. Përgjegjësia solidare ................................................................................ 318Neni 692. Përgjegjësia e pjesëtuar e transportuesve ................................................ 322

nënKreU 6 - e DreJtA e PenGUt .................................................................... 323Neni 693. Kur transportuesi ka të drejtë pengu ....................................................... 323Neni 694. Konflikti i të drejtave të pengut ............................................................... 326

KreU 3 - KOntrAtA Për trAnSPOrtin e PerSOnAVe ........................... 327Neni 695. Dispozita e përgjithshme ......................................................................... 327Neni 696. E drejta e udhëtarit për vendin e caktuar ................................................. 328Neni 697. Përgjegjësia e transportuesit për vonesë ................................................. 329

XVIII

Neni 698. Përgjegjësia e transportuesit për sigurinë e udhëtarëve .......................... 330Neni 699. Përgjegjësia për bagazhin e dorëzuar për transport dhe sende të tjera .... 331

Abdulla Aliu

PJeSA Xii - KOntrAtA Për LiCenCën ........................................................... 333

KreU 1 - DiSPOZitAt e PërGJithShMe ........................................................ 333Neni 700. Nocioni .................................................................................................... 333Neni 701. Forma ...................................................................................................... 337Neni 702. Kohëzgjatja e licencës ............................................................................. 337Neni 703. Licenca ekskluzive .................................................................................. 338Neni 704. Kufizimi territorial i të drejtës së shfrytëzimit ........................................ 339

KreU 2 - DetYriMet e DhënëSit të LiCenCëS ....................................... 340Neni 705. Dorëzimi i objektit të licencës ................................................................ 340 Neni 706. Dhënia e udhëzimeve dhe njoftimeve ..................................................... 341Neni 707. Detyrimi i garantimit ............................................................................... 342Neni 708. Përgjegjësia për të metat juridike ............................................................ 343Neni 709. Dorëzimi i dhënësit të licencës ekskluzive ............................................. 345

KreU 3 - DetYriMet e FitUeSit të LiCenCëS ......................................... 346Neni 710. Shfrytëzimi i objektit të licencës ............................................................. 346Neni 711. Shfrytëzimi i përfeksionimeve të mëvonshme ........................................ 347Neni 712. Ruajtja e objektit të licencës në fshehtësi ............................................... 348Neni 713. Cilësia ...................................................................................................... 349Neni 714. Të shënuarit ............................................................................................. 350Neni 715. Shpërblimi ............................................................................................... 350Neni 716. Paraqitja e raportit ................................................................................... 351Neni 717. Ndryshimi i shpërblimit të kontraktuar ................................................... 352

KreU 4 - nënLiCenCA .......................................................................................... 354Neni 718. Kur mund të jepet .................................................................................... 354Neni 719. Kur dhënësi mund të refuzojë lejen ........................................................ 356Neni 720. Denoncimi për shkak të nënlicencës së palejueshme .............................. 357Neni 721. Kërkesa e drejtpërdrejtë e dhënësit të nënlicencës .................................. 358

KreU 5 - ShUArJA e KOntrAtëS ..................................................................... 359Neni 722. Kalimi i kohës së caktuar ........................................................................ 359Neni 723. Përtëritja e heshtur e licencës .................................................................. 360Neni 724. Denoncimi ............................................................................................... 361Neni 725. Vdekja, falimentimi dhe likuidimi .......................................................... 362Neni 726. Kuptimi ................................................................................................... 364Neni 727. Depozita e sendit të huaj ......................................................................... 367

XIX

nënKreU 2 - DetYriMet e DePOZitëMArrëSit ..................................... 367Neni 728. Detyrimet e ruajtjes dhe të njoftimeve .................................................... 367Neni 729. Dorëzimi i sendit tjetrit për ruajtje .......................................................... 369Neni 730. Përdorimi i sendit .................................................................................... 369Neni 731. Përdorimi dhe dorëzimi i sendit personit tjetër ....................................... 370Neni 732. Kthimi i sendit ......................................................................................... 370

nënKreU 3 - të DreJtAt e DePOZitëMArrëSit ..................................... 371Neni 733. Shpërblimi i shpenzimeve dhe i dëmit .................................................... 371Neni 734. Shpërblimi ............................................................................................... 371Neni 735. Kthimi i sendit në rastin e depozitës falas ............................................... 372

nënKreU 4 - rAStet e VeÇAntA të DePOZitëS ...................................... 373Neni 736. Depozita e parregullt ............................................................................... 373Neni 737. Depozita e domosdoshme ....................................................................... 373

KreU 2 - DePOZitA hOteLiere ....................................................................... 374Neni 738. Hotelieri si depozitëmarrës ..................................................................... 374Neni 739. Detyrimet e hotelierit për ta pranuar sendin për ruajtje .......................... 374Neni 740. Detyrimi i mysafirit për ta paraqitur dëmi .............................................. 375Neni 741. Shpalljet për përjashtimin e përgjegjësisë ............................................... 375Neni 742. E drejta e mbajtjes (retencionit) .............................................................. 376Neni 743. Zgjerimi i zbatimit të dispozitave për depozitën hoteliere ...................... 376

PJeSA XiV - KOntrAtA Për MAGAZiniMin ................................................. 377

KreU 1 - DiSPOZitAt e PërGJithShMe ........................................................ 377Neni 744. Nocioni .................................................................................................... 377Neni 745. Detyrimet e magazinierit ......................................................................... 378Neni 746. Kur ekziston detyra e sigurimit ............................................................... 379Neni 747. Kufizimi i shpërblimit të dëmit ............................................................... 379Neni 748. Përzierja e sendeve të zëvendësueshme .................................................. 380Neni 749. Kontrollimi i mallit dhe marrja e mostrave ............................................. 381Neni 750. Kërkesa e magazinierit dhe e drejta e pengut .......................................... 381Neni 751. Tërheqja e mallit dhe shitja e mallit të patërhequr .................................. 382Neni 752. Të metat me rastin e pranimit të mallit ................................................... 382Neni 753. Zbatimi i rregullave për depozitën .......................................................... 383

KreU 2 - FLetëMAGAZiniMi ............................................................................. 383Neni 754. Detyra e dhënies së fletëmagazinimit ...................................................... 383Neni 755. Pjesët përbërëse dhe përmbajtja e fletëmagazinimit ............................... 384Neni 756. Fletëmagazinimi për pjesët e mallrave .................................................... 384Neni 757. Të drejtat e poseduesit të fletëmagazinimit ............................................. 385Neni 758. Bartja e dëftesës dhe e fletëpengut .......................................................... 385

XX

Neni 759. E drejta e poseduesit të dëftesës .............................................................. 386Neni 760. E drejta e poseduesit të fletëpengut ......................................................... 387Neni 761. Protesta për shkak të mospagimit dhe shitjes se mallit ........................... 388Neni 762. Kërkesa e pagimit nga bartësi i fletëpengut ............................................ 389

PJeSA XV - KOntrAtA Për UrDhërin ........................................................... 391

KreU 1 - DiSPOZitAt e PërGJithShMe ........................................................ 391Neni 763. Nocioni .................................................................................................... 391Neni 764. Personat që kanë për detyrë të përgjigjen në ofertën e urdhrit ................ 393

KreU 2 - DetYriMet e DeKretMArrëSit ................................................ 393Neni 765. Zbatimi i urdhrit sikundër është deklaruar .............................................. 393Neni 766. Shmangia nga dekreti (urdhri) dhe udhëzimi .......................................... 394 Neni 767. Zëvendësimi ............................................................................................ 395Neni 768. Dhënia e llogarive ................................................................................... 395Neni 769. Paraqitja e raportit ................................................................................... 396Neni 770. Përgjegjësia për përdorimin e të hollave të dekretdhënësit ..................... 396Neni 771. Përgjegjësia solidare e dekretmarrësve ................................................... 397

KreU 3 - DetYriMet e DeKretDhënë-Sit ................................................. 398Neni 772. Paradhënia në të holla ............................................................................. 398Neni 773. Shpërblimi i shpenzimeve dhe marrja e detyrimeve ............................... 398Neni 774. Shpërblimi i dëmit ................................................................................... 398Neni 775. Sasia e shpërblimit .................................................................................. 399Neni 776. Pagimi i shpërblimit ................................................................................ 400Neni 777. E drejta e pengut ..................................................................................... 400Neni 778. Përgjegjësia solidare e dekretdhënësve ................................................... 401

KreU 4 - ShUArJA e DeKretit ....................................................................... 401Neni 779. Heqja dorë e dekretdhënësit nga kontrata ............................................... 401Neni 780. Denoncimi i kontratës nga dekretmarrësi ............................................... 402Neni 781. Vdekja, shuarja e personit juridik ........................................................... 403Neni 782. Falimentimi, heqja e aftësisë për të vepruar ........................................... 403Neni 783. Çasti i shuarjes së dekretit ....................................................................... 404Neni 784. Përjashtimet ............................................................................................. 404

Sefadin Blakaj

PJeSA GJAShtë - KOntrAtA Për KOMiSiOnin

KreU 1 - DiSPOZitAt e PërGJithShMe ........................................................ 405Neni 785. Nocioni .................................................................................................... 405Neni 786. Zbatimi i rregullave për kontratën për dekretin ...................................... 407

XXI

Neni 787. Lidhja e punës nën kushte të ndryshme nga ato të dekretit .................... 787Neni 788. Shitja e mallit personit që ka shumë borxh ............................................. 410Neni 789. Kur vetë komisionari blen mallin e komitentit ose ia shet mallin e vet .. 412

KreU 2 - DetYriMet e KOMiSiOnArit ........................................................ 413Neni 790. Ruajtja dhe sigurimi ................................................................................ 413Neni 791. Njoftimi për gjendjen e mallit të pranuar ................................................ 414Neni 792. Njoftimi për ndryshimet në mall ............................................................. 415Neni 793. Njoftimi i komitentit për emrat e palës kontraktuese .............................. 416Neni 794. Dhënia e llogarisë .................................................................................... 417Neni 795. Del credere .............................................................................................. 795

KreU 3 - DetYriMet e KOMitentit ............................................................. 421Neni 796. Shpërblimi (provizioni) ........................................................................... 421Neni 797. Sasia e shpërblimit .................................................................................. 423Neni 798. Shpërblimi i shpenzimeve ....................................................................... 424Neni 799. Paradhënia e të hollave komitentit .......................................................... 425

KreU 4 - e DreJtA e PenGUt ............................................................................ 426Neni 800. Të drejtat e komisionarit për pengun ...................................................... 426

KreU 5 - MArrëDhëniet Me PerSOnA të tretë ................................... 427Neni 801. Të drejtat e komitentit në kërkesat nga puna me të tretin ....................... 427Neni 802. Kufizimi i të drejtës së kreditorëve të komisionarit ................................ 428Neni 803. Falimentimi i komisionarit ...................................................................... 428

PJeSA XVii - KOntrAtA Për PërFAQëSiMin treGtAr .......................... 430

KreU 1 - DiSPOZitA te PërGJithShMe ........................................................ 430Neni 804. Nocioni .................................................................................................... 430Neni 805. Forma ...................................................................................................... 432Neni 806. Lidhja e kontratës në emër të urdhërdhënësit ......................................... 433Neni 807. Pranimi i përmbushjes ............................................................................. 433Neni 808. Deklaratat e dhëna përfaqësuesit tregtar për urdhërdhënësin ................. 434Neni 809. Deklaratat në emër të urdhërdhënësit ...................................................... 435Neni 810. Masat e sigurimit ..................................................................................... 435

KreU 2 - DetYriMet e PërFAQëSUeSit treGtAr .................................. 437Neni 811. Kujdesi për interesat e urdhërdhënësit .................................................... 437Neni 812. Informatat dhe raportimi ......................................................................... 439Neni 813. Pjesëmarrja në kontraktimin e punëve .................................................... 440Neni 814. Ruajtja e sekreteve të punës .................................................................... 441Neni 815. Kthimi i sendeve të dhëna në përdorim .................................................. 442Neni 816. Rasti i veçantë i përgjegjësisë ................................................................. 443

XXII

KreU 3 - DetYriMet e UrDherDheneSit .................................................. 444Neni 817. Rregulla e përgjithshme .......................................................................... 444Neni 818. Detyra e njoftimit .................................................................................... 446Neni 819. Natyra e detyrueshme e dispozitave ........................................................ 447Neni 820. Shpërblimi (provizioni) ........................................................................... 447Neni 821. Shuma e shpërblimit ................................................................................ 449Neni 822. Fitimi i të drejtës së pagesës ................................................................... 451Neni 823. Pagimi i provizionit ................................................................................. 452Neni 824. Shpërblim i veçantë ................................................................................. 454Neni 825. Shpenzimet .............................................................................................. 455

KreU 4 - e DreJtA e PenGUt ............................................................................ 456Neni 826. E drejta e pengut e përfaqësuesit tregtar ................................................. 456

KreU 5 - ShUArJA e KOntrAtëS ..................................................................... 457Neni 827. Zgjidhja e kontratës së lidhur për një kohë të pacaktuar ......................... 457Neni 828. Zgjidhja e kontratës së lidhur për një kohë të caktuar ............................ 458Neni 829. Zgjidhja e kontratës pa afat denoncimi ................................................... 459Neni 830. Shuma e pjesëtuar ................................................................................... 460Neni 831. Baza për përjashtimin e pjesëtimit të shumës ......................................... 463Neni 832. Shfrytëzimi i shumës së pjesëtuar ........................................................... 464Neni 833. Ndalimi i konkurrencës pas shkëputjes së kontratës ............................... 465

PJeSA XViii - KOntrAtA Për nDërMJetëSiM ........................................... 468

KreU 1 - DiSPOZitAt e PërGJithShMe ........................................................ 468Neni 834. Kuptimi ................................................................................................... 468Neni 835. Zbatimi i dispozitave të ligjit për kontratën për veprën .......................... 469Neni 836. Pranimi i përmbushjes ............................................................................. 470Neni 837. Revokimi i urdhrit për ndërmjetësim ...................................................... 472Neni 838. Mungesa e detyrimit për urdhërdhënësin që të lidhë kontratë ................ 473

KreU 2 - DetYriMet e nDërMJetëSUeSit ................................................ 474Neni 839. Detyrimi i kërkimit të rastit ..................................................................... 474Neni 840. Detyrimi i njoftimit ................................................................................. 476Neni 841. Përgjegjësia e ndërmjetësuesit ................................................................ 476Neni 842. Ditari ndërmjetësues dhe fleta ................................................................. 478

KreU 3 - DetYriMet e UrDhërDhënëSit .................................................. 478Neni 843. Shpërblimi ............................................................................................... 478Neni 844. Kur ndërmjetësuesi fiton të drejtën e shpërblimit ................................... 480Neni 845. Shpërblimi i shpenzimeve ....................................................................... 482Neni 846. Ndërmjetësimi për të dy palët ................................................................. 483Neni 847. Humbja e të drejtës së shpërblimit .......................................................... 484

XXIII

PJeSA XiX - KOntrAtA Për ShPeDitiMin (DërGiMi) ............................. 485

KreU 1 - DiSPOZitA të PërGJithShMe ........................................................ 485Neni 848 - Nocioni .................................................................................................. 485Neni 849 - Heqja dorë nga kontrata ......................................................................... 487 Neni 850 - Zbatimi i rregullave për kontratën e komisionit përkatësisht të përfaqësimit tregtar .................................................................................................. 487

KreU 2 - DetYriMet e ShPeDitUeSit .......................................................... 488Neni 851. Tërheqja e vërejtjes për të metat e urdhrit ............................................... 488Neni 852. Tërheqja e vërejtjes për të metat e paketimit .......................................... 489Neni 853. Ruajtja e interesave të urdhërdhënësit .................................................... 490Neni 854. Veprimi sipas udhëzimeve të urdhërdhënësit .......................................... 491Neni 855. Përgjegjësia e shpedituesit për persona të tjerë ....................................... 494Neni 856. Veprimet doganore dhe pagimi i doganës ............................................... 495Neni 857. Kur shpedituesi kryen vetë transportin ose punët e tjera ........................ 496Neni 858. Sigurimi i dërgesës .................................................................................. 497Neni 859. Dhënia e llogarisë .................................................................................... 498

KreU 3 - DetYriMet e UrDhërDhënëSit .................................................. 499Neni 860. Pagimi i shpërblimit ................................................................................ 499Neni 861. Kur dërguesi mund të kërkojë shpërblim ................................................ 500Neni 862. Shpenzimet dhe paradhënia .................................................................... 500Neni 863. Kur është kontraktuar që shpërblimin ta paguajë marrësi i sendeve ....... 501Neni 864. Sendet e rrezikshme dhe të çmueshme ................................................... 502

KreU 4 - rAStet e VeÇAntA të ShPeDitiMit ........................................... 504Neni 865. Shpeditimi me shpërblimin fiks .............................................................. 504Neni 866. Shpeditimi përmbledhës .......................................................................... 505

KreU 5 - e DreJtA e PenGUt e ShPeDitUeSit .......................................... 506Neni 867. E drejta e pengut e shpedituesit ............................................................... 506

PJeSA XX - KOntrAtA Për KOntrOLLin e MALLrAVe Dhe të ShërBiMeVe ............................................................................................................ 508

Neni 868. Nocioni .................................................................................................... 508Neni 869. Vëllimi i kontrollit ................................................................................... 510Neni 870. Nuliteti i disa dispozitave të kontratës .................................................... 510Neni 871. Ruajtja e mallrave, respektivisht e mostrave ........................................... 511Neni 872. Detyrimi i lajmërimit të porositësit ......................................................... 512Neni 873. Shpërblimi ............................................................................................... 513Neni 874. E drejta e pengut ..................................................................................... 514Neni 875. Të besuarit e kontrollit të mallit kryerësit tjetër të kontrollit .................. 514Neni 876. Kontrolli i mallit me kryerjen e disa veprimeve juridike ........................ 515

XXIV

Neni 877. Kontrolli i mallit me garanci ............................................................................... 515Neni 878. Kontrolli i shërbimeve dhe i sendeve që nuk janë destinuar për qarkullim ........ 516Neni 879. Zgjidhja e kontratës ............................................................................................. 516

Abdulla Aliu

Neni 880. Përkufizimi ........................................................................................................... 518Neni 881. Dhënia e vërtetimit mbi udhëtimin ...................................................................... 522Neni 882. Raporti i kontratës dhe i vërtetimit mbi udhëtimin .............................................. 525Neni 883. Prezumimi i saktësisë së vërtetimit ..................................................................... 526

KreU 2. DetYriMet e OrGAniZAtOrit të UDhëtiMit .................................... 526Neni 884. Mbrojtja e të drejtave dhe e interesave të udhëtarit ............................................. 526Neni 885. Detyrimi për të njoftuar ....................................................................................... 527Neni 886. Detyrimi i ruajtjes së sekretit ............................................................................... 529Neni 887. Përgjegjësia për organizimin e udhëtimit ............................................................ 529Neni 888. Përgjegjësia e organizatorit të udhëtimit kur i kryen vetë shërbimet e veçanta .. 530Neni 889. Përgjegjësia e organizatorit të udhëtimit kur kryerjen e shërbimeve të veçanta ua ka besuar personave të tretë ...................................................................................................... 531Neni 890. Zbritja e çmimit ................................................................................................... 533Neni 891. Përjashtimi dhe kufizimi i përgjëgjësisë së organizatorit të udhëtimit ............... 535

KreU 3. DetYriMet e UDhëtArit .............................................................................. 537Neni 892. Pagimi i çmimit ................................................................................................... 537Neni 893. Detyrimi i dhënies të të dhënave ......................................................................... 538Neni 894. Përmbushja e kushteve të parashikuara me dispozita .......................................... 538Neni 895. Përgjegjësia e udhëtarit për dëmin e shkaktuar ................................................... 539

KreU 4 - të DreJtAt Dhe DetYriMet e VeÇAntA të PALëVeKOntrAKtUeSe .................................................................................................................. 540

Neni 896. Zëvendësimi i udhëtarit me ndonjë person tjetër ................................................. 540Neni 897. Rritja dhe ulja e çmimit të kontraktuar ................................................................ 541Neni 898. E drejta e udhëtarit për të hequr dorë nga kontrata .............................................. 543Neni 899. E drejta e organizatorit të udhëtimit për të hequr dorë nga kontrata ................... 547Neni 900. Ndryshimet në programin e udhëtimit ................................................................. 550

PJeSA XXii - KOntrAtA nDërMJetëSUeSe Për UDhëtiMin ........................... 554Neni 901. Nocioni ................................................................................................................ 554Neni 902. Detyrimi i dhënies së vërtetimit ........................................................................... 555Neni 903. Veprimi sipas udhëzimeve të udhëtarit ................................................................ 556Neni 904. Zgjedhja e personave të tretë ............................................................................... 557Neni 905. Zbatimi përkatës i dispozitave të kontratës për organizimin e udhëtimit ............ 558

XXV

PJeSA XXiii - KOntrAtA Për AnGAZhiMin e KAPACiteteVe tëhOteLieriSë (KOntrAtA Për ALOtMAnin) .............................................. 559KreU 1 - DiSPOZitA të PërGJithShMe ........................................................ 559

Neni 906. Nocioni .................................................................................................... 559Neni 907. Forma e kontratës .................................................................................... 561

KreU 2. DetYriMet e AGJenCiSë tUriStiKe ........................................... 561Neni 908. Detyrimet e njoftimit ............................................................................... 561Neni 909. Detyrimi i respektimit të çmimeve të kontraktuara ................................ 563Neni 910. Detyrimi i pagimit të shërbimeve të hotelierisë ...................................... 564Neni 911. Detyrimi i dhënies së dokumentit të veçantë me shkrim ........................ 565

KreU 3. DetYriMet e hOteLierit ............................................................... 566Neni 912. Detyrimi i vënies në përdorim të kapaciteteve strehimi të kontraktuara . 566 Neni 913. Detyrimi për trajtim të barabartë ............................................................. 567Neni 914. Detyrimi i hotelierit që të mos i ndryshojë çmimet e shërbimeve .......... 568Neni 915. Detyrimi i pagimit të provizionit ............................................................ 569

KreU 4 - e DreJtA e AGJenCiSë tUriStiKe Për të heQUr DOrë nGA KOntrAtA ....................................................................................................... 570

Neni 916. E drejta për të hequr dorë nga kapacitetet e angazhuara të strehimit ...... 570Neni 917. Detyrimi i agjencisë turistike për t’i plotësuar kapacitetet e angazhuara . 572

Ruzhdi Berisha

Neni 918. Nocioni .................................................................................................... 574Neni 919. Rasti i siguruar ........................................................................................ 577Neni 920. Përjashtimi i disa sigurimeve .................................................................. 580Neni 921. Shmangia nga dispozitat e kësaj pjese .................................................... 581

nënKreU 2 - LiDhJA e KOntrAtëS ................................................................ 583Neni 922. Kur është e lidhur kontrata ...................................................................... 583Neni 923. Polica dhe lista e mbulesës ...................................................................... 586Neni 924. Sigurimi pa policë ................................................................................... 590Neni 925. Lidhja e kontratës në emër të tjetrit pa autorizim ................................... 590Neni 926. Sigurimi për llogari të huaj ose për llogari të cilit i përket ..................... 592Neni 927. Përfaqësuesi i sigurimit ........................................................................... 595

nënKreU 3 - DetYriMi i SiGUrUeSit, PërKAtëSiSht i KOntrAKtUeSVe të SiGUriMit ..................................................................... 597

Neni 928. Detyra e lajmërimit ................................................................................. 597Neni 929. Lajmërimi i pasaktë i bërë me dashje ose lënia në heshtje ..................... 929Neni 930. Pasaktësia e paparamenduar ose lajmërimi jo i plotë ............................. 600Neni 931. Zgjerimi i fushës së zbatimit të neneve paraprake .................................. 603

XXVI

Neni 932. Rastet në të cilat siguruesi nuk mund të thirret në pasaktësinë ose lajmërimin jo të plotë ............................................................................................... 604Neni 933. Detyra e pagimit dhe e marrjes së premisë ............................................. 605Neni 934. Pasojat e mospagimit të premisë ............................................................. 607Neni 935. Rritja e rrezikut ....................................................................................... 612Neni 936. Kur rasti i siguruar ndodh ndërkohë ...................................................... 615Neni 937. Zvogëlimi i rrezikut ................................................................................ 616Neni 938. Detyrimi i njoftimit për paraqitjen e rastit të sigurimit ........................... 617Neni 939. Nuliteti i dispozitave për humbjen e të drejtave ..................................... 619

nënKreU 4 - DetYriMet e SiGUrUeSit ....................................................... 620Neni 940. Pagimi i shpërblimit ose i shumës së kontraktuar ................................... 620Neni 941.Përjashtimi i përgjegjësisë së siguruesit në rastin e paramendimit dhe tëmashtrimit ................................................................................................................ 623Neni 942. Kundërshtimet e siguruesit ...................................................................... 624

nënKreU 5 - KOhëZGJAtJA e SiGUriMit .................................................... 626Neni 943. Fillimi i efektit të sigurimit ..................................................................... 626Neni 944. Ndikimi i falimentimit mbi sigurimin ..................................................... 629

Adem Vokshi

KreU 2 - SiGUriMi i PASUriSë ........................................................................... 630nënKreU 1 - DiSPOZitA të PërGJithShMe ................................................ 630

Neni 945. Interesi i sigurimit ................................................................................... 630Neni 946. Qëllimi i sigurimit të pasurisë ................................................................. 633Neni 947. Parandalimi i rastit të siguruar dhe shpëtimi ........................................... 640Neni 948. Lënia e sendit të dëmtuar që është siguruar ............................................ 642Neni 949. Shkatërrimi i sendit për shkak të ngjarjes që nuk është parashikuar në policë ........................................................................................................................ 643

nënKreU 2 - KUFiZiMi i rreZiQeVe të SiGUrUArANeni 950. Dëmet e mbuluara nga sigurimi ............................................................. 645Neni 951. Dëmet e shkaktuara nga të metat e sendit të siguruar ............................. 647Neni 952. Dëmet e shkaktuara nga operacionet e luftës dhe kryengritjet ............... 648

nënKreU 3. MBiSiGUriMi Dhe KOntrAtA Me DiSA SiGUrUeSNeni 953. Mbisigurimi ............................................................................................. 649Neni 954. Zvogëlimi i mëvonshëm i vlerës ............................................................. 651Neni 955. Sigurimi i shumëfishtë dhe i dyfishtë ...................................................... 651Neni 956. Bashkësigurimi ........................................................................................ 654

nënKreU 4 - nënSiGUriMiNeni 957. Nënsigurimi ............................................................................................. 655

XXVII

nënKreU 5 - KALiMi i KOntrAtëS Dhe PAGiMi i ShPërBLiMit nGA SiGUriMi tJetrit ................................................................................................. 657

Neni 958. Kalimi i kontratës në përfituesin e sendit të siguruar .............................. 657Neni 959. Akordimi i shpërblimit titullarëve të pengut dhe të të drejtave të tjera ... 661

nënKreU 6 - KALiMi i të DreJtAVe të SiGUrUArit nDAJ PerSOnit PërGJeGJëS në SiGUrUeSin (SUBrOGiMi) ................................................. 662

Neni 960. Subrogimi ................................................................................................ 662

nënKreU 7 - SiGUriMi nGA PërGJeGJëSiA ................................................ 667Neni 961. Përgjegjësia e siguruesit .......................................................................... 667Neni 962. E drejta personale e të dëmtuarit dhe padia e drejtpërdrejtë .................. 671

KreU 3 - SiGUriMi i PerSOnAVe ...................................................................... 674nënKreU 1 - DiSPOZitA të PërGJithShMe ............................................... 674

Neni 963. Përcaktimi i shumës së siguruar .............................................................. 674 Neni 964. Polica e sigurimit të jetës ........................................................................ 678Neni 965. Paraqitja e pasaktë e moshës së të siguruarit .......................................... 680Neni 966. Pasojat e mospagimit të premisë dhe zvogëlimi i shumës së siguruar .... 682Neni 967. Sigurimi i personit të tretë ....................................................................... 684Neni 968. Sigurimi në rastin e vdekjes së personit të mitur dhe personit me aftësi të kufizuar për të vepruar ......................................................................................... 685Neni 969. Kumulimi i shpërblimit dhe i shumës së siguruar ................................... 686

nënKreU 2 - rreZiQet e PërJAShtUArA .................................................. 688Neni 970. Vetëvrasja e të siguruarit ......................................................................... 688Neni 971. Vrasja me dashje e të siguruarit .............................................................. 689Neni 972. Shkaktimi me dashje i rastit të fatkeqësisë ............................................. 690Neni 973. Operacionet e luftës ................................................................................ 691Neni 974. Përjashtimi kontraktues i rrezikut ........................................................... 692

nënKreU 3 - të DreJtAt e KOntrAKtUeSit të SiGUriMit PArA ShKAKtiMit të rAStit të SiGUrUAr ......................................................... 693

Neni 975. Riblerja .................................................................................................... 693Neni 976. Paradhënia ............................................................................................... 696Neni 977. Lënia peng e policës ................................................................................ 697

nënKreU 4 - SiGUriMi i JetëS në DOBi të PerSOnit të tretë ....... 699Neni 978. Caktimi i shfrytëzuesit ............................................................................ 699Neni 979. Pjesëtimi i dobisë midis disa shfrytëzuesve ........................................... 702Neni 980. Revokimi i dispozitës për caktimin e shfrytëzuesve .............................. 702Neni 981. E drejta personale dhe e drejtpërdrejtë e shfrytëzuesit ........................... 705Neni 982. Kreditori i kontraktuesit të sigurimit dhe të siguruarit ............................ 706

XXVIII

Neni 983. Kalimi i shumës së siguruar .................................................................... 708Neni 984. Kur shfrytëzuesi i caktuar vdes përpara rrjedhjes së shumës për pagesë . 708 Neni 985. Sigurimi për rast vdekjeje pa shfrytëzues të caktuar ............................... 709Neni 986. Pagimi i ndërgjegjshëm i shumës së siguruar personit të paautorizuar .. 710

Nerxhivane Dauti

Neni 987. Nocioni .................................................................................................... 711Neni 988. Kontributet .............................................................................................. 713Neni 989. Vendimet e ortakëve dhe udhëheqja ........................................................ 715Neni 990. Ushtrimi i të drejtave dhe detyrimeve në ortakëri ................................... 716Neni 991. Fitimi dhe humbja ................................................................................... 717Neni 992. Paraqitja tek personat e tretë ................................................................... 718Neni 993. Pasuria e ortakërisë ................................................................................. 718Neni 994. Marrëdhënia ndërmjet ortakëve .............................................................. 719Neni 995. Ndërrimi i ortakëve ................................................................................. 720Neni 996. Përjashtimi i ortakut ................................................................................ 720Neni 997. Shuarja e Ortakërisë ................................................................................ 721Neni 998. Shkëputja e kontratës .............................................................................. 722Neni 999. Likuidimi ................................................................................................. 724

Sefadin Blakaj

PJeSA XXVi - BAShKëSiA ..................................................................................... 726Neni 1000. Përkufizimi ............................................................................................ 726 Neni 1001. Pjesët ..................................................................................................... 726Neni 1002. Detyrimet e anëtarëve të bashkësisë ..................................................... 727 Neni 1003. Përdorimi dhe shfrytëzimi ..................................................................... 728Neni 1004. Marrja e vendimeve për çështjet e përbashkëta .