kaynak elektrik dergisi (nisan 2015)

Say

309

6 T

Lu

bat 2

015

www.elektrikdergisi.comYl35.

EnErji, ElEktrik, AydnlAtmA, ElEktronik vE otomAsyon mhEndislii dErgisi

TRKiYEdE, basl ilK ElEKTRiK mETni

ZEl blmlER: Wn FUaRndan sEmE RnlER

http://www.gersan.com.tre-mail:[email protected]

MERKEZ HEAD OFFICE

stanbul Anadolu Yakas OSBGazi Bulvar No:39-41 34953 TUZLA - ISTANBUL - TR T: +90 216 593 00 50 (10) F: +90 216 593 00 60 [email protected]

FABRKA FACTORY

aycuma OSB 1 NoluMeydan 6. ve 7. Sk. aycuma - ZONGULDAK T: +90 (372) 638 55 88 / 99 F: +90 (372) 638 55 99

FABRKA RUSYAFACTORY RUSSIA

238440,Russia, Kaliningradskaya obl., Bagrationovskii r-n.,pos. Razdolnoe,Papenburgskaya ul. 2. T: +7 4015 666 358F: +7 4012 341 242http://[email protected]

ORTA DOU OFSMIDDLE EAST OFFICE

Box No: 9677 P6-93,SAIF ZONE SHARJAH,U. A. E.T: +971 6 5574060 F: +971 6 5574020

ANKARA OFSANKARA OFFICE

Mertebe sok. 26/2 BetepeAnkara TURKEYT: +90 312 222 62 94 F: +90 312 222 62 95

ZMR OFSZMR OFFICE

Karahasan Atl mrk.1203/9 Sokak no:3/BYENEHR-ZMR T: +90 232 449 88 08GSM: +90 530 976 99 77

w w w . g e r s a n . c o m . t r

TRKYEnin ilk O.G.(12kV) Busbar SistemiRKYEnin ilk O.G.(12kV) Busbar Sistemi

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ilan19,5x27.ai 1 1/12/15 10:28 AM

hascelik.indd 1 06.08.2013 13:29

VERA ELEKTROMEKANK PANO SSTEMLERMHENDSLK ve MAKNE SAN. TC. A..

vedik OSB. 1468. Cad. 2239/1. Sok. No:106378 Ostim - Ankara / TRKYETel: +90 312 394 54 64 (pbx) Fax: +90 312 394 77 97

140019001

[email protected]

IEC 61.439-1ye gre TP TESTli Pano retimi

Kumanda Panosu, Rle Panosu, LCC, SDK retimi TEA ve ITM artnamelerine Uygun (380/154/36 kV)

AG, Kompanzasyon, MCC, PLC Pano retimleri

Y.G. ve O.G. Trafo Merkezleri iin Destek Hizmetleri

PLC-SCADA-RTU Yazlm HizmetleriEnerji zleme Yazlmlar ve Proses Otomasyonlar

Endstriyel Tesislerin Elektrik ve Otomasyon leri Montaj, Test ve Devreye Alma Hizmetleri

Sa Kk, Kompanent ve zel Kabin malatlar

Hzla byyen ve srekli bir gelime ierisinde bulunan Enerji Sektrnn ve Sanayi Tesislerinin elektrik, elektromekanik ve otomasyon ihtiyalarna zm mhendislii sunuyoruz.

PCS-9000 SCADA / DMS

For more information, visit www.nrec.com

As an all-in-one solution provider, NR Electric provides distribution automation planning, design, installation, commissioning, maintenance and after-sale services with high quality and international standard products.

NR Electric DMS ProductsSCADA (Supervisory Control And Data Acquisition)FA (Feeder Automation)Advanced Network ApplicationsOutage ManagementGISWEB

NR Electric delivers innovative Distribution Management System (PCS-9000 DMS) to utilities for enhanced performance, improved customer satisfaction and reduced O&M cost.

Advanced and fully integrated system of SCADA, DMS and OMS applicationsComplied with international standards such as IEC 61970 and IEC 61968User-friendly HMI and customized features make it more suitable to use and expand.

NR ELECTRIC CO.,LTD (TURKEY LIAISON OFFICE)Gersan Sanayi Sitesi Bat Sitesi Mahallesi 2310.Sokak No:20 Yenimahalle/AnkaraTel: +90 (0)312 256 77 11 Fax: +90 (0)312 256 77 71Email: [email protected]

NR Electric Co., Ltd.69 Suyuan Avenue, Nanjing 211102, ChinaTel: +86 25 87178888 Fax: +86 25 87178999Email: [email protected]

[email protected]

ilan.indd 1 06.09.2013 14:47

ilan.indd 1 06.09.2013 14:47

RST Voltaj Reglatr ve Transformatriftehavuzlar Cad. Prestij Merkezi No.27/349 Bayrampaa/stanbul

Telefon 0212 577 1 777 Faks 0212 577 1 799

Risc Mikroilemci Kontrol

Frekanstan bamsz True RMS lm (gerek voltaj grme)

Display ekran (2 ayr numaratr)

ebeke ve reglatr ayn anda grme imkan

100-200/saniyelik yksek ayar hz

Geni gerilim aral

Yksek verim

Nkleer eNerji sektrNN ekoNomik arl ve Nemi giderek azalyortaNer yldza 6 ay meslekten men cezas

elektroNik Atk Zirvesi stanbulda gerekleti

susuzluk tehdidi Trkiyenin kapsn alyor

CumhurbakaNl Saraynn elektrik borcu 1 milyon 140 bin TL

trkiyeNiN en az ya alan noktas gne tarlalarna dntrlecek

Nkleer enerji sektrnn ekonomik arl ve nemi giderek azalyor

Petrol stoklar artyor. Be yln en yksek seviyesinde

Fatih birol UEA cra Direktrlne seildi

emo: AKPli brokratlar kendilerini yarg sanyor

taNaPta 17 Martta temel atlyor

alstom iki yeni hava kalitesi kontrol sistemi projesi imzalad

22

24

26

28

30

32

34

36384042

444648

32

46

deFNe s. arslaN Atlantik Konseyi Enerji ve Ekonomi Zirvesinin yeni direktr oldu

eNerji tasarrufu okullarda verilecek eitimle balamal

viko niversite rencileriyle bulutu

14

ubat2015

Petroleum Istanbul 2-5 Nisan tarihlerinde gerekleecek

6. trk ihra rnleri Fuar Trkmenistanda yapld

aNkara mektubu Elektrik Sektrnn Kresel Dnm

elektrik tarihiNde yolCulukBahoca shak Efendi ve Mhendishanedeki eitim

bilirkii raPorlarHata len iide

makaleMuhammet ElmasYksek Hzl Bara Transfer Sistemleri ve Uygulama Alanlar

makaleYrd. Do. Dr. Vehbi BLATLIne InteractIve veya On-LIne. Hangi KGK Sistemini Semeliyiz?

WN Fuar zel blm

tekNomarketBoschtan Expoforuma seslendirme ve acil anons sistemi

91

163

60

62

sayfa

Petroleum staNbul 2-5 NsaNda

50

50

86

5256

94

48

84

WIN FUARI ZEL BLM

VAEST Silikon ve Kompozit Uygulamalar malat ve Tic. A. Tel. +90 312 398 11 86 Fax: +90 312 398 02 13

E-mail: [email protected] Web: www.vaest.com.tr

VAEST SLKON VE KOMPOZT UYGULAMALARI

a 550 kVa kadar Silikon Kompozit; Ask ve Gergi zolatrleri Mesnet zolatrleri Cihaz (Oyuk) zolatrleri

a Demiryolu zolatrleria Epoksi Reineden dahili veya harici zolatr, SF6 Gazl ayrc, kesici tp gvdeleria OG Ayrc / Vakum Tpl Yk Ayrc

www.alvesmedya.com

www.alvesmedya.com

inize deerkatyoruz.MASTER LEDspot Value LED spot lambalar genel aydnlatma uygulamalar iin yksek k kalitesini uygun maliyet ile birletirir. 2700K, 3000K ve 4000K olarak farkl renk seenei sunarken, 36 huzme as salar. MASTER LEDspot Value LED spot lambalar dim edilme zelliine ve 25.000 saat kullanm mrne sahiptir.

Shield_White_2013

Version 1.1 25 October 2013

ENERJ, ELEKTRK, AYDINLATMA, ELEKTRONK VE

OTOMASYON MHENDSL DERGS

Yerel Sreli Yayn

Avrupa Bakr Enstits

Trkiye Medya Partneri

say: 309 - ubat 2015

Kaynak Yayn Tantm Reklam

San. ve Tic. Ltd. ti. adna Sahibi,

Yayn Ynetmeni

Sorumlu Yaz leri Mdr

ersin kaya

[email protected]

Genel Yayn Koordinatr

ekim N. kaya

[email protected]

Kapak Kompozisyonu

m. akif dlmeN

[email protected]

Reklam Koordinatr

ayhan stNer

[email protected]

Reklam Mdr

ziya alkaN

[email protected]

Ayda bir kar

Say fiyat: 6 TL.

Yllk (12 say) abone bedeli 70 TL.

renciler iin 40 TL.

Ynetim Yeri

Eski Osmanl Sk. Arkan Mrk.

No:30 K:2 D:10 34387

Mecidiyeky-ST.

Tel: (0 212) 272 59 59 (pbx)

Faks: (0 212) 272 33 90

e-mail: [email protected]

web: http://www.elektrikdergisi.com

Ankara Blge Temsilcisi

Ramazan PEKTA

JUPTEK Elk. Elo. Mh. San. ve Tic. Ltd. ti.

Tel: 312-433 74 76

Fax: 312-438 74 77

Bask: G.M. Matbaaclk ve Tic. A..

100 Yl Mah. MASST 1. Cad. No: 88

Baclar/ST.

Tel: (0212) 629 00 24-25

Faks: (0212) 629 20 13.

mzal yazlarn dnsel sorumluluu yazarlarna, reklam ieriinin sorumluluu ilgili firmaya aittir. Dergimizdeki haber ve yazlardan

izinsiz alnt yaplamaz.

Son Bask Tarihi: UBAT 2015

YAYIN DANIMA KURULU elektromekaNik saNayii

hseyin arabul Barmek Holding Ynetim Kurulu Bakanmuzaffer avC Elimsan fiirketler Grubu Kurucu orta

mustafa NurdoaN Federal Elektrik A.. Ynetim Kurulu Bakanblent damar Pelka Yn. Kur. Bakan

dr. arnold horNFeld Siemens Trkiye eski Bakan

traFo ve alt Cihazlar refik Can erkk ABB Elektrik Transformatr Genel Mdr Yrd.

ergin dkmeN TEKON Enerji A..teoman etN TEKON Enerji A.. Ynetim Kurulu Bakan

sleyman kasrga EAE Kabin Danman

koNdaNsatrler hakk oNat TOKAY Elektrik Ltd. ti. VISHAY-ESTA Trkiye Temsilcisi

ahmet baaraN KONDA Genel Mdr

elektrik makiNalar Prof. dr. kemal sarolu T Elek.-Elektronik Fak. Emekli retim yesi

Prof. dr. h. blent ertaN ODT Elektrik Mh. Blm

elektrik letim ve datm sistemleri dr. t. tunay ayl

yusuf h. kaya EAE Ynetim Kurulu Bakan

a.g. tesisat, alt Cihazlar Cem ba Legrand-malat ve Endstri Md.

salih ztekin Elektrik Yksek Mhendisi Cihan Elektrik Sat Mdr

elektrikli ulam Prof. dr. atf ural Kocaeli niv. Kurucu Rektr

rza akan Elektrik Yksek Mhendisi

g elektroNii Prof. dr. Nejat tuNay Okan niversitesi Mhendislik Fakltesi Dekan

Prof. dr. hac bodur YT niversitesi r. yesi

gveNlik uur yertut Yesta Gvenlik Sist. Ltd. ti.

otomasyoN eNstrmaNtasyoN burak Cedeta ABC Cedeta Otom.Kont.Gn.Md.

levent skmeN Allen-Bradley - Trkiyeertan sylemez ENELSAN End. Elekt. Gn. Md.Prof.dr.doan brahm Yakn Dou niversitesi

l ve koNt. Cihz. ahmet t. uzuNkaya ENTES Yn. Kurulu yesi

aatay kksalolu DKE Genel Mdrali maNsur DEMA Ynetim Kurulu Bakanhalis erdal grel GEMTA Genel Mdr

ouzhan lbay TERRA Ltd. ti. Genel Md.

yldrmdaN koruNma etin tekN Radsan Ltd. ti. Gn.Md.

harun srmabyk Amper A.. Yn. Kur. Bk.

aydNlatma Prof. dr. mehmet . kkdou Kltr ni. Mhendislik ve Mimarlk Blm Bakan

Prof.dr. sermin oNaygl T Enerji Enstits

elektrik mh. et. Prof. dr. ahmet dervolu T Emekli retim yesi

kalite ve staNdartlar dr. sait saml SIEMENS- Kalite Yn. Direktr

aNahtar teslimi sistemler ve Fabrika elektriFikasyoNu mer oydak SIEMENS - Endstriyel Hiz. ve zmler Blm Direktr

mheNdis rgtleri Teoman ALPTRK TMMOB ve EMO eski Bk.

www.elektrikdergisi.comYAYINCIDAN

Kltr Mirasmza Bir Katk

ERSN [email protected]

Atatrkn vasiyetini kaybeden bir brokrasinin, kaak bir yapy ikametgah semi, bir milyon iki yz bin lira elektrik borcu reten, politikasn beenmedii Merkez Bankas Bakann vatana ihanetle sulayan bir cumhurbakannn var olduu, yzde ellisi br yarsna dman edilmi, hu-kukun, insan hak ve zgrlklerinin her gn inendi-i, mhendis ve mimar odalarnn vesayet altna alnmakla tehdit edildii, benzeri pek ok olumsuz rnein bir rp-da ard ardna sralanabilecei bir lkede yayoruz.

Ayn corafyada bir arada yaayan, kat zerinde tasada ve kvanta ortak bireyler, her daim blmek durumun-da kaldmz bol miktardaki tasay etkisiz klabilmek iin arada bir iyi haberlerin esintisine muhtacz. Bu lkede iyi eyler de oluyor diyen, buna bizi inandrabilecek mjdeli habercileri drt gzle bekler durumdayz.

Dergimizde bu saymzn kapan ve bu keyi, bilimden ve teknolojiden nasibini alm yurttalar olarak vnebi-leceimiz bir almaya ayrdk. Yazmn giriinde sayd-m olumsuzluklarn boyutuna bakp da konu setiimiz olayn byk, sansasyonel, yeri yerinden oynatacak tr-den bir gelime olduunu dnmeyiniz. Olumsuzluklar, arkasnda byk gler, siyasal iktidar ve haydi gerek ad ile syleyelim, kresel sermaye olduu iin byk boyutlu olaylarla kendini hissettirir.

Bizim ise ses getirebileceimiz alan ve bu kapsamdaki gcmz bellidir. nemsediimiz ve dikkatleri ekmek istediimiz konu, dergimiz sayfalarnda, 2013 bandan beri, Osman Bahadr imzas ile yaymlamakta olduumuz, Elektrik Tarihinde Yolculuk kemizdir.

Cumhuriyet Gazetesi Bilim ve Teknoloji Dergisinde 2004ten bu yana bilim ve teknoloji yazlar yazan Osman Bahadr arkadamz 68 kuann bir temsilcisi. Deniz Gezmi ve Tnn unutulmaz renci lideri Harun Karadenizin d-nem arkada olan Bahadr, 68-69da T Elektrik Fakltesi Talebe Cemiyeti Bakan idi.

Yer ald renci eylemleri nedeni ile Elektrik Faklte-sindeki renimini yarm brakmak zorunda kalan Osman Bahadr, T Maden Fakltesini Petrol Mhendisi unvan ile bitirdi. Akademik kariyerini Boazii niversitesi Tarih Blmnde ald Yksek Lisans Derecesi ile srdren Ba-hadr, Denis Diderot (Paris 7) niversitesinden Bilim Tarihi DEA derecesini aldktan sonra 2004- 2011 yllar arasnda Tde Bilim ve Teknoloji Tarihi Dersi verdi. Osman Baha-dr, 1991-94 ylar arasnda 30 say aylk Bilim ve Teknoloji Dergisini kard.

Osman Bahadrn dergimiz iin yapt, nemli bir a-lmadr. Bu zgn alma sayesindedir ki, elektrik m-hendislii dnyamzn, ou ilk kez gnmz Trkesine kazandrlan metinleri kitlelerle bulumakta, karanlkta kalan, tarihin sayfalarnda tozlanmaya mahkum emekler gn na kmaktadr. Osman Bahadrn sessiz sedasz, bir kuyumcu titizlii ile iledii bu makaleler mhendislik tarihimizi gnmze yanstan prlanta deerindedir ky-metini bilenler iin. Osman Bahadr arkadamza, bize Trkiyede iyi eyler de oluyor dedirtme imkann veren varl iin teekkr borluyuz, dergi olarak, mhendislik topluluu olarak, kltr mirasmz devralan aydnlar ola-rak ve lke olarak

Eline, aklna, emeine, bilgine salk Osman Bahadr

www.elektrikdergisi.comHABER

24

ubat2015

ararda yle denildi: Bir elektrik mhendisi ola-rak, mesleki bilgi, birikimi ve deneyimini yerinde kullanmayarak sonular itibaryla topluma ve

evreye olumsuz etkiler yaratmas; meslei, meslektala-rn ve meslek odasn kamuoyu nezdinde kk dr-d gerekesiyle alt ay sreyle meslek uygulamalarn-dan ve mesleki unvann kullanmasndan men cezasyla cezalandrlmasna oybirliiyle karar verildi.

EMO Onur Kurulunun kararnda ise, usulne uygun yaplan soruturmada yazl savunma talebine yant ve-rilmedii belirtildi. Kararda, EMO yesi Taner Yldzn Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan olma sfatndan nce elektrik mhendisi unvan tadnn alt izilerek, meslek alanna dair sarf ettii szlerin ve kamuoyuna vermi olduu mesajlarn siyasi bir ierik tamaktan ok, mhendis kimlii ile teknik ve bilimsel gvence oluturmakta ve toplum zerinde alg yaratmaktadr denildi. Kararda TMMOB Disiplin Ynetmeliinde ta-nmlanm olan mesleini ve grevini TMMOB mevzu-atna, bilime ve meslek tekniine aykr biimde uygu-layarak kamuya, halka, nc ahslara zarar vermek fiilinin olutuu belirtildi. 6235 sayl TMMOB Kanunu ile TMMOB Disiplin Ynetmeliinin ilgili hkmleri uyarnca Taner Yldzn 6 ay meslek uygulamasndan yasaklanma ile cezalandrlmasna oy birlii ile karar verildii kaydedildi.

Kararda cezann gereKeleri de yle sraland:

ncelikle mesleki sorumluluk bilinciyle hareket et-mesi gerekirken; bilimsel ve teknik nitelikli konular-da inceleme yaplmadan kamuoyunu yanltc ak-lamalarda bulunmak,

En st dzey kamusal sorumluluk tayan kii olarak, madencilik gibi ar koullarda alma yaplan bir alanda alnmas gereken gvenlik tedbirlerinin st dzeyde alndn tespit ettiini belirtmesi,

Aklamalaryla iverenleri almalar gereken nlem-leri almamaya tevik etmesi,

alanlarn itiraz haklarn en st dzeyde engelle-mesi,

Denetim grevlilerinin yapmalar gereken bam-sz denetim grevlerini etkileyerek bask altna al-mas,

Somada yaanan cinayet niteliindeki kazayla ilgili olarak, kaza ncesi maden ocann alnda btn gvenlik nlemlerinin alndn, yaanan lml kazadan sonra ise olayn trafo patlamasndan kay-naklandn aklayarak yanltc ynlendirme yap-m olmasnn aka mesleki sorumluluk douracak nitelikte bulunmas.

K

Taner yldza 6 ay MesleKTen Men

ElEktrik MhEndislEri Odas (EMO), 12941 sicil nOlu yEsi EnErji vE tabii kaynaklar bakan tanEr yldza, sOMa Faciasndaki aklaMalar nEdEniylE tMMOb disiplin ynEtMElii kapsaMnda 6 ay MEslEktEn MEn cEzas vErdi. EMO Onur kurulunun bu karar tMMOb yksEk Onur kurulu taraFndan 20 ubat 2015 tarihindE Onayland.


26

ubat2015

rdrlebilir retim ve Tketim Dernei (ST-D) ve Enerji Verimlilii Dernei (ENVER) tara-fndan Trkiyede bir ilk hayata geirildi. 5-6

Mart 2015 tarihlerinde dzenlenen stanbul Elektrikli ve Elektronik Atk Zirvesi (EEWS) ulusal servet e-atklarn geri dnmyle ilgili konunun uzmanlarn bir araya getirerek konuyu tm ayrntlaryla masaya yatrd.

T retim yesi, ST-D Bakan Yardmcs ve stan-bul EEWS Bakan Prof. Dr. Filiz Karaosmanolu sr-drlebilir retim ve tketimin ayrlmaz paras atk ynetimi iin nemli bir adm olduunu ifade etti. E-atklarn geri dnm iin sektrn uzman firmala-rnn bir araya geldii zirvede konuyla ilgili farkndalk yaratmay hedeflediklerini bildiren Karaosmanolu, Dzenlediimiz etkinlik firmalarn olduka ilgisini ekti. Farkl sektrlerden onlarca kurulu ve firma et-kinliimize destek verdi. Yalnzca Trkiyeden deil, yurt dndan da destek gren zirve lkemizin e-atk geri dnmne ynelik almalarn gelitirmek ve firmalarn da bu dnmden nasl kazan salayabileceklerini renebilmeleri iin nemli bir platform oldu dedi.

Karaosmanolu, zirvede e-atk geri d-nmne dikkati ekmek ve konuyla ilgili ura verenleri desteklemek iin Elektrikli ve Elektronik Atk Kahramanlar dlnn de tak-dim edildiini belirterek, unlar syledi:

Bizlere kolaylk, refah ve yaam kalitesi salayan elektrikli ve elek-tronik eyalarn atklarn doru y-netmeliyiz. Biz de ST-D olarak e-atk ile ilgili toplumda bilinirlii arttrmak ve konuya dikkati ekmek iin e-atk kahramanlarn belirledik.

-dev firMalardan e-aTK desTei

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanl, evre ve ehircilik Bakanl, Enerji ve Tabii Kay-naklar Bakanl tarafndan desteklenen, Marmara Belediyeler Birliinin Ulusal Or-

ta olarak katld zirveye ok sayda firma da katlm-laryla destek verdi. Zirvenin Dnyas Destekisi Tetronics Teknoloji firmas, kymetli metallerin etkin kullanm ve geri dnmn her safhasnda yksek deerde e-atk elde etmeyi hedefliyoruz. Firma yetkili-leri, en kt dnm faaliyetinin bile en verimli ma-dencilik almasndan daha iyi sonu verdiini ifade ederek, hedeflerinin e-atklarn Trkiye iinde daha iyi deerlendirilmesi, yeni tesislerin kurulmas ve geliti-rilmesi olduunu bildirdi.

E-atk zirvesine altn desteki olarak katlm gste-ren Akademi evre, 21 bin metrekarelik alana kurul-mu tesisi ile Elektrikli Elektronik Eyalarn toplanmas ve ilenmesi konusunda her trl izin ve lisansa sahip bir firma olarak dikkati ekiyor. E-atk sektrnn, hz-

l byyen bir sektr olduu-nu ancak temellerinin daha

salam bir zemin zerine oturtulmas gerektiini

belirten firma yetkilileri, zirve sayesinde toplum-

daki sorumluluun ar-tacana inandklarn vurgulad. Trkiyenin 2003 ylnda ilk elek-

trikli ve elektronik atk geri dnm tesisi olarak kurulan

Anel Doa Elektronik Geri Dnm irketi de zirveye altn desteki olarak katlan firmalar arasnda. Anel Doann e-atk konusundaki far-kndaln artrlmasna

ynelik sosyal sorum-luluk bilinci ile hare-ket etmeye zen gs-

terdiklerini vurgulayan firma yetkilileri, zirvede

amalarnn e-atk sekt-r zerinde dikkatleri toplamak

olduunu bildirdi.

S

e-aTK uzManlar isTanbulda buluTu

istanbul ElEktrikli vE ElEktrOnik atklar zirvEsi (EEWs), 5-6 Mart tarihlErindE it slEyMan dEMirEl kltr MErkEzindE gErEklEti. zirvE trkiyEdE bir ilk Olarak, ulusal sErvEt E-atklarn gEri dnMylE ilgili kOnunun uzManlarn bir araya gEtirdi.

ABB Elektrik Sanayi A..Tel : 0216 528 22 00Faks : 0216 365 29 44 E-mail : [email protected]

Transfer alteriEnerjiniz gvence altnda

Acil durum kaynaklarnn neminin farknda olan ABB, 16Aden 2500Ae kadar, transfer alterlerini sunar. ABB transfer alterleri, yklerinizi bir g kaynandan dierine manuel, uzaktan (motorlu) ve otomatik olarak, kolay ve gvenli bir ekilde transfer etmenizi salar. Bu tip transfer alterleri genellikle jeneratr seti ile ebeke arasnda kullanlr. ABB transfer alterleri her tip uygulamanz iin enerjinin varolmasn garanti eder. www.abb.com.tr

Otomasyon - 195x270 mm

ABB Elektrik Sanayi A..Tel : 0216 528 22 00Faks : 0216 365 29 44 E-mail : [email protected]

Transfer alteriEnerjiniz gvence altnda

Acil durum kaynaklarnn neminin farknda olan ABB, 16Aden 2500Ae kadar, transfer alterlerini sunar. ABB transfer alterleri, yklerinizi bir g kaynandan dierine manuel, uzaktan (motorlu) ve otomatik olarak, kolay ve gvenli bir ekilde transfer etmenizi salar. Bu tip transfer alterleri genellikle jeneratr seti ile ebeke arasnda kullanlr. ABB transfer alterleri her tip uygulamanz iin enerjinin varolmasn garanti eder. www.abb.com.tr

Otomasyon - 195x270 mm

rtan nfus, arpk kentleme ve altyap sorun-lar nedeniyle dnya zerinde su kaynaklar-nn azalmas endie verici boyutlara ulam

durumda. Trkiyede su artma cihazlar pazarnn n-clerinden Waternetin resmi verilere dayanarak derle-dii gncel durum, temiz su kaynaklarnn yok olma-syla Dnyay bekleyen tehlikeyi gzler nne seriyor. Risk altndaki lkeler arasnda, 2030 ylnda su sknts yaayan lkeler listesine girecei tahmin edilen Trkiye de var.

Birlemi Milletler tarafndan giderek byyen temiz su sorununa dikkat ekmek, iilebilir su kaynaklarnn korunmas ve oaltlmas amacyla 1993 ylnda ilan edilen 22 Mart Dnya Su Gnyaklarken, Dnya zerinde su kaynaklarnn azalmas endie verici boyut-lara ulam durumda. Trkiyede su artma cihazlar pazarnn nclerinden Waternetin resmi verilere da-yanarak derledii gncel durum, temiz su kaynaklar-nn yok olmasyla Dnyay bekleyen tehlikeyi gzler nne seriyor.

Son 100 ylda dnyada su tketimi 10 kat artar-ken, kii bana den su miktar yar yarya dt.

Birlemi Milletler evre Program verilerine gre, dnyada 2,4 milyar insan gvenli atk su artma hizmetinden yoksun.

Sanayileme, arpk kentleme, nfus art ve atk su sorunu nedeniyle temiz suya ulamak gi-derek zorlarken, dnya nfusunun yzde 20si, yani yaklak 1,4 milyar insan iilebilir temiz sudan mahrum durumda.

TrKiyede su KaynaKlar yeTersiz

Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupa su zengini blge-ler arasnda yer alrken, Trkiye gller ve nehirle-rinden oluan tatl su kaynaklarna sahip olmasna ramen sanld gibi su zengini bir lke deil.

Trkiyedekii bana den yllk kullanlabilir su miktar 1.519 m3civarnda. Bu orana gre Trki-ye su kaynaklar asndan yetersiz kategorisinde yer alyor.

Dnyada 3,2 milyar Dolara ulaan su artma ciha-z pazarnda en hzl byyen lkelerden biri olan Trkiyede, su artma sektrnn bykl 80 milyon Dolar buluyor.

Su artma cihazlar, ime suyunun yan sra ay, kahve ya da yemek yaparken kullandmz suyun da tek bir kaynaktan elde edilmesini salayarak su tasarrufuna yardmc oluyor.

Trkiye genelindeki abone says 4.000e yaklaan dnyann en byk su artma cihaz reticilerinden Cowayin Trkiye distribtr Waternetin Genel Mdr Yardmcs Aydn Bolkar, su artma cihazlarna artan ilgiyle ilgili unlar sylyor: Temiz suya ula-mak giderek zorlarken, gelien teknoloji su soru-nunun zmnde nemli rol oynuyor. Waternetin ters osmoz teknolojisiyle alan su artma cihazlar, herkesin salkl suyu evinde ya da iyerinde rete-bilmesini salayarak hayat kolaylatryor. Kolay ula-labilir salkl su ihtiyacnn gnden gne artmas ile birlikte, nmzdeki 4 yl iinde abone saymzn 10 kattan fazla artmasn bekliyoruz. dedi.

28

ubat2015

susuzluK Tehdidi TrKiyenin Kapsn alyor

A

birlEMi MillEtlErin gidErEk byyEn tEMiz su sOrununa dikkat EkMEk, iilEbilir su kaynaklarnn kOrunMas vE OaltlMas aMacyla ilan Ettii dnya su gn, 22 Martta tM dnyada 22nci kEz kutlanacak.


s

SIE_Simaris_197x272mm_5mm_tazefikir_CON.indd 1 1/15/14 4:11 PM

sSIE_Simaris_197x272mm_5mm_tazefikir_CON.indd 1 1/15/14 4:11 PM

umhurbakanl Saraynn 100 bin liralk ge-cikme bedeli olduunu belirlediklerini sy-leyen CHP Adana Milletvekili Ali Demiral

Sarayn vatandaa maliyeti arttka artyor. Sarayn elektrik faturas ise ortal kartracak. Sadece bir aylk fatura bedeli 1 milyar liray aan Sarayn borcuna da sadk olmad ortaya kt. Sarayn elektriini kesecek mert bir memur aryorum. Vatanda bu beladan kur-tarsn dedi. Ali Demiralnn yazl aklamas yle; 18.12.2014 ve 21.01.2015 tarihleri arasndaki elektrik faturas bedeli 1 milyon 140 bin 567 TL. Sz konusu dnemde 89 bin 262,053 kilovat elektrik tketimi ya-plm. Enerji fonuna 8 bin, TRTye 16 bin TLlik kesinti yaplm. KDV matrah 974 bin Katma Deer Vergisi ise 175 bin TL. Faturann son deme tarihi ise 18.2.2015 olarak dzenlenmi. Faturadaki en nemli detay ise nceki dnemden 106 bin 770 TLlik borcun olmas. Faturada bu bor denmez ise elektriin kesilecei be-lirtiliyor.

TbMM baKanlna soru nergesi sundu

Ali Demiral, Hkmet yetkililerinin maliyeti gizle-mek, kk gstermek iin Buras bir temsil makam-dr ynndeki aklamalar ise glntr. Buras ancak savurganl, saltanat dknln, yksek duvarlar arasndaki korkuyu temsil edebilir dedi. Ali Demira-

lnn konuyu TBMMye tayarak u sorularnn yantlanmasn istedi; Sarayn elektrik fatu-rasnn yllk maliyeti ne-dir? Dekorasyon, inaat maliyeti, verilen yemek-lerin bteye getirdii yk ne kadardr? Bizim elimize ulaan elektrik faturasndaki 106 bin li-ralk gecikme bedelinin nedeni nedir?

cuMhurbaKanl saraynn eleKTriK borcu 1 Milyon 140 bin Tl

30

ubat2015


C

chp gEnEl sEkrEtEr yardMcs vE adana MillEtvEkili ali dEMiral yapt aklaMada, cuMhurbakanl saraynn ElEktrik Faturasn EllErinE ulatn bElirtErEk kOnuyu tbMMyE tad.

Gvenilir alak gerilim pano zmleriiinizin kalbi

SEN PlusGE Energy ManagementIndustrial Solutions

www.geindustrial.com.tr

SEN PLUSYeni nesil SEN PLUS alak gerilim sistem panolar,modler tasarm sayesinde enerji datmve motor kontrol merkezi uygulamalarn tek bir rnde birletiriyor. Sade ve akll tasarm sayesinde SEN PLUS, birok farkl sektr ve uygulama iin esiz esneklik ve st seviyede kullanc gvenlii sunuyor.

GE imagination at work


32

ubat2015

a azlna bal olarak yaklak bin rakm-l blgede yer yer kumullarla kapl, tarma elverili olmayan araziler mevcut. Blge, ya

durumu anszlna ramengne enerjisinden elek-trik retimi asndanbyk avantaja sahip.Bilim, Sa-nayi ve Teknoloji Bakanl tarafndanKarapnar Enerji htisas Endstri Blgesiilanedildikten sonra lisans ihaleleri de yaplan yaklak bin 500 kilometrekare-lik alanda, gne tarlalar kurulmas iin almalar devam ediyor.

Lisans ihalesini kazanan firmalar arazide gne n l-mlerine balad. Ynetimini Konya Sanayi Odasnn stlendii blge iin parselasyon aamasna geildi.

ilK eTapTa 4-5 bin MegavaT gne enerjisi poTansiyeli var

Karapnar Kaymakam Ramazan Yldrm, AA muhabirine yapt aklamada, 3 bin kilometrekarelik alana sahip ilenin yaklak bin 500 kilometresinin l diye tabir edilen, hibir ekilde tarm faaliyeti yaplamayan, mera bile olmayan topraklarla kapl olduunu syledi. Verimli arazilerde modern tarm ve hayvanclk faaliyetleri yap-lan iledel andran verimsiz arazilerde gne ener-jisi retimi iin almalar yapldn ifade eden Yldrm, gne enerjisine uygun bu arazilerin gne tarlalarna dntrlmesinin sz konusu olduunu vurgulad.

yldrM, yle KonuTu:

Bu arazilerimizKarapnar Enerji htisas Endstri Bl-gesi ilan edildi. Trkiyede byle blge var. Biri Karapnarda. Burada gne enerjisi yatrm yapmak isteyen firmalarmz lmlerine balad. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlmz blge ile ilgili almalar y-rtyor. Harita, proje ettlerini yaptlar. Sre hzl e-kilde iliyor. Bundan sonra sra gne enerjisi yatrm-larna gelecek. Hattailk lisanslar da Karapnara tahsis edildi. yle grlyor kiilk etapta 4-5 bin megavat ya da daha fazla bir gne enerjisi potansiyeli oluacak.

Yldrm, lisans ihalesine onlarca firmann katldn bildiklerine iaret ederek, Enerji Piyasas Dzenleme Kurumunun bu almalar yrttn, Konya Sa-nayi Odas Karapnar Enerji htisas Endstri Blgesi letme Mdrlnn dier ilemleri srdrd-nkaydetti.

parselasyon aaMasna geildi

Karapnar Belediye Bakan Mehmet Yaka da arazi eiminin uygun,gecegndz scaklk farknnaz olmas nedeniyle ilenin gne enerjisiynnden ok elverili bir konuma sahip olduuna dikkati ekerek, verimsiz arazilerin gne tarlalarna dneceini anlatt. Ksa sre nce 22 megavat gcnde bir enerji retimi iin lisans ihalesi yapldn bildiren Yaka, il-enin kuzeyinde ok byk alann haritasnn Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanl tarafndan hazrlandn, zemin etdnn yapldn, parsel aamasna geildi-ini kaydetti.

Y

TrKiyenin en az ya alan yeri gne Tarlalarna dneceK

kOnyann karapnar ilEsindE yEr yEr kuMullarla kapl, vEriMsiz ancak bOl gnE alan gEni dzlklEr, ElEktrik rEtEn gnE tarlalarna dnyOr. karapnar, ylda MEtrEkarEyE 285,6 MiliMEtrE ilE trkiyE dE yllk OrtalaMa yan En az grld yEr. ya azl nEdEniylE gEMitE tMylE l OlMa tEhlikEsiylE kar karya kalan ilEdE yrtlEn ErOzyOnla McadElE alMalar baarya ulat, blgE l OlMaktan kurtuldu.

www.geindustrial.com.tr

SecoGearPrimer Hava zole Hcreler IEC 62271e tam uygunluk LSC 2B, PM UBC Blge 4 uyarnca sismik test 50kAe kadar i ark dayanml tasarm Kompakt endstriyel tasarm Son jenerasyon gml kutup teknolojisi Kesicilerde modler alma mekanizmas

GE imagination at work

SecoRMUSekonder Gaz zole Panolar 12/24/36kV anma gerilimi Sabit veya geniletilebilir modler yap 350mm (12/24kV) ve 440mm (36kV) geniliinde kompakt tasarm Montaj srasnda gaz dolumu gerektirmez. 630A, 20kA/3se kadar. IEC 62271, IEC 60265-1, IEC 60282*1, IEC 376-1971, IEC 60529 ve IEC 60694e uygun

GE Energy ManagementIndustrial Solutions

Gvenilir Orta Gerilim enerji datm zmleri

34

ubat2015

ukuima facias nkleer enerji konusunda kresel bir kilometre ta. evre rgt Greenpeace ta-rafndan faciann drdnc yl dnm ncesin-

de aklanan bir rapora gre, nkleer enerji sektrnn ekonomik arl ve nemi giderek azalyor.Dnya a-pndaki nkleer santrallerde retilen elektrik miktarnn 2011de yzde 4, 2012de de yzde 7 gerilediine dikkat ekilen raporda, zellikle Japonyadaki tm santrallerin kapatlmasnn etkili olduu, ancak buna ek olarak Al-manya, Fransa, Finlandiya, Gney Kore ve ABDnin de aralarnda bulunduu toplam 16 lkede sz konusu miktarda azalma kaydedildii belirtiliyor.

Greenpeace, birok lkenin Fukuima sonrasnda nk-leer enerjiye gei planlarndan vazgetiini veya bu planlar ertelediini hatrlatyor. Raporda ayrca gvenlik konusundaki yasal dzenlemelerin sklatrlmas nede-niyle, santrallerin iletmesinin de giderek daha pahal bir hal ald vurgulanyor.

yenilenebilir enerji ciddi raKip

Her yl aklanan Dnya Nkleer Endstri Durum Rapo-runun hazrlanmasna da nclk eden bamsz enerji ve nkleer politika analisti Mycle Schneider ise kresel trendleri yle zetliyor: Nkleer santrallerden gelen elektriin retim masraflar son yllarda nemli lde artt. Bu nemli bir gelime, zira bata yenilenebilir ener-ji kaynaklar olmak zere tm dier teknolojilerin mas-raflar azalyor. Yenilenebilir enerji ciddi bir rakip, ayrca Avrupada elektrik tketimi de geriliyor.

1997de alternatif Nobel olarak bilinen Doru Yaam dlne layk grlen enerji analisti Mycle Schneider, 1970li yllarda altn bir gelecei olduuna inanlan nk-leer santrallerin, gnmzde finansmannn bile zorla-tna dikkat ekiyor. Bugn nkleer santrallerin finans-mann stlenen tek bir byk ticari banka bile kalmad. Tm kredi derecelendirme kurulular yeni bir nkleer santrale yatrma olumsuz not veriyor. diyen Schneider, buna karlk, Siemens rneinde olduu gibi nkleer enerjiye vedann da, bu kurululardan olumlu not ka-zandrdn hatrlatyor. Nkleer santral inaatlarnn sa-ysnn ise ok az olduunu ve sadece belli sayda inaat

irketinin ayakta kalmay baarabildiini belirten enerji analisti, son olarak, kendini dnyann bir numaras ola-rak lanse eden Fransz Areva irketinin kredi notunun 2014 sonunda skarta seviyesine indirildiine dikkat e-kiyor. Rus Atomenergoprom irketinin notunun da, bir-ka gn nce ayn ekilde skarta seviyesine ekildiini kaydeden Schneider, Yani zetle finans dnyas, hangi lkeden olursa olsun, nkleer enerji irketlerine kt not veriyor. tespitinde bulunuyor.

TaM bir devriMin orTasndayz

30 yl akn sredir nkleer enerji alanndaki gelime-leri izleyen Schneider, gelecek yllarn enerji sektrnde ne gibi deiikliklere gebe olduu sorusuna ise u yant veriyor: Tam bir devrimin ortasndayz. Deutsche Bank ya da svirenin en byk bankas olan UBSin en yeni analizleri gayet ilgin. UBS, binann atsna konacak bir gne enerjisi sisteminin ve elektrikli bir tatn 2020 ylnda birok insan iin karl olacan hesaplam. Bu tr gelimeler tm enerji sistemini batan aa dei-tirecektir. Deutsche Bankn tahminlerine gre ise, tke-ticilerin gne enerjisi ile kendi rettikleri elektrik birok lkede imdiden ebekeden gelen elektrikten daha he-sapl. Bu da, gelecein enerji piyasasnda geerli olacak kurallarn gnmzdekiler ile yakndan uzaktan alakas olmayaca anlamna geliyor.

nKleer enerji seKTrnn gelecei

Bamsz enerji ve nkleer politika analisti Mycle Schne-ider, tm bu gelimelerin nkleer enerji sektr iin ne anlama geleceini tek bir kelimeyle zetliyor, felaket!.

F

nKleer enerji seKTrnn eKonoMiK arl ve neMi gidereK azalyor

FukuiMa nklEEr FElakEtinin zErindEn nErEdEysE drt yl gEti. Facia, dnya apnda nklEEr EnErjiyE bak nEMli ldE EtkilEdi.


014 ylnn ikinci yars petrol ihra eden lkeler iin ne kadar zorlu getiyse, petrol ithal eden lkeler asndan bir o kadar avantajlyd. Pet-

rol fiyatlarnn hzla de getii bu dnemde petrol ithalats lkelerin ekonomisinde birok sektr bu du-rumun olumlu etkisini yaad. Bunun yannda bu lke-lerde petrol stoklama eilimi de nemli lde geliti. Socit Gnralenin verilerine gre 2014 ylnda dn-ya petrol stoklar yaklak olarak 265 milyon varil artt. Stoklar son yllara kyasla zellikle fiyatlarn iyiden iyiye geriledii yln son aylarnda hzl byd. Uluslararas Enerji Ajansnn aklad verilere gre 2014n Ekim aynda OECD lkelerindeki petrol stoklar son 5 yln stok ortalamasyla ayn dzeydeydi.

Aralk aynda ise son 5 yln ortalama stok bykl-ne gre 50 milyon varilin zerinde art gsterdi. ntegral Menkul Deerler Aratrma Uzman Yardmc-s Vahap Tatan stoklardaki bu artn iki nedeni oldu-unu belirtiyor. Birincisi, OECD ierisindeki lkelerin petrol tketimini nmzdeki dnemde artrabilmesi. Dieri ise Haziran ayndan bu yana den petrol fiyat-larndan faydalanlabilme ihtimali. 2015te de lkelerin stoklama eiliminin devam ettii grlyor. ABDde, ham petrol stoklar 20 ubat haftasnda 8,4 milyon va-ril artt. Beklentiler, 4 milyon varillik bir art olaca y-nndeydi. Socit Gnralenin projeksiyonlar stokla-mann zellikle yln ilk yarsnda sreceini gsteriyor.

Buna gre yln ilk yarsnda dnya genelinde gnde yaklak 1,6 milyon ile 1,8 milyon arasnda petrol stok-lamas yaplaca ngrlyor. Bu, yln ilk yarsnda dnya petrol stoklarna 300 milyon varillik kapasitenin ekleneceini anlamna geliyor.

fiyaTlar basTryor

Bu durum petrol fiyatlar zerinde de yeni bir bas-k yaratyor. Petrol fiyatlarn etkileyen Libyadaki yeni karklk ortam gibi siyasi gelimelerin yannda stok-lama eilimi dolaysyla lkelerin gsterdii talep dorultusunda fiyatlarda yukar ynl bir hareket yaand. 2014n Haziran ayndan bu yana yaklak olarak yzde 60 d gsteren brent petrol fiyatla-r, Ocak aynda 47 dolarlar seviyesine indikten sonra ykselie geti ve 25 ubatta 59 dolar seviyesinden kapand. Bu bakmdan lkelerin stoklama eilimleri

kadar kapasiteleri de 2015 ylnda petrol fiyatlarnn seyrini etkileyecek. Bu konuda en aktif lkelerden birisi ABD. stanbul Teknik niversitesi Petrol ve Doal Gaz Mhendislii Blm retim yesi Prof. Dr. Abdur-rahman Satman, ABDde zellikle yer altnda, tuz ocak-larnda petroln de stoklanabildiini ifade ediyor. Sat-man ABDnin stoklarn 3-4 aylk tketimini karlayacak seviyede olduunu ifade ediyor ve stoklar dolaysyla ABDnin piyasadaki dengeyi kontrol edebildiini ekli-yor. Satmana gre Trkiye ise yeraltnda deil rafine-rilerin tanklarnda stoklama yapyor. Avrupa genelinde de stoklamada bu yntem yaygn olarak kullanlyor. Avrupada bu stoklarn yzde 80-85inin dolu olduu grlyor. Stoklamak iin ne kadar ok yeni alan yara-tlabilirse fiyatlar zerindeki basknn da o denli youn olaca ngrlyor.

36

ubat2015


2

peTrol sToKlar arTyor

OEcd lkElErindEki pEtrOl stOklar sOn 5 yln En yksEk sEviyEsinE ulat. lkElErin pEtrOl stOklaMa EiliMi, Fiyatlar zErindE bask yaratyOr.


38

ubat2015

faTih birol uea icra direKTrlne seildi

abanc niversitesi Uluslararas Enerji ve klim Merkezi (IICEC) Onursal Bakan Dr. Fatih Birol, enerji alannda dnyann nde

gelen kuruluu olan Pariste yerleik Uluslarara-s Enerji Ajans (UEA) cra Direktrlne, ye 29 lke arasnda yaplan oylama ile seilerek, ajans tarihinde tm lkelerin desteiyle seilen ilk cra Direktr oldu. 1995 ylndan bu yana Uluslararas Enerji Ajans (UEA)da alan Dr. Birol, son 9 yldr da UEAnn Baekonomistlii grevini yrtyor-du. Enerji alannda olup, kresel enerji piyasalarna ynelik analiz ve ngrleriyle enerji alannda en gvenilir ve yol gsterici kaynak olarak kabul edilen Dnya Enerji Grnm Raporunun hazrlanma-sndan sorumlu olan Dr. Birol, bu almalaryla bir-ok lkeden dl ve nian ald.

KaaK eleKTrie ceza yad

angl Elektrik Datm Anonim irketin-ce sorumluluklarndaki Van, Mu, Bitlis ve Hakkaride yaplan kontrollerde, kaak elek-

trik kulland tespit edilen 33 bin 271 kiiden 37 milyon 551 bin 613 lira tahsil edildi. Sorumluluk alanlarndaki 200 binden fazla evin tesisatn kon-trol eden ekipler, kaak elektrik kullanm orann, 1,5 ylda yzde 70ten 61e drd.

Van, Mu, Bitlis ve Hakkarinin enerji ihtiyacn kar-layan Vangl Elektrik Datm Anonim irketi (VEDA), kentlerdeki kayp ve kaak orann d-rmek iin almalarn srdryor. Trkiye de kaak elektriin en fazla kullanld illerden olan Van, Mu, Bitlis ve Hakkaride, kayp-kaak orann azaltmak iin kontrol ekipleri oluturan VEDA, be-lirlenen program kapsamnda tm ev veiyerleri-nin tesisatn tek tek kontrol ediyor.

VEDAn, 4 Ekim 2013te zelletirilmesinin ardn-dan greve balayan ekipler, u ana kadar 200 binin zerinde evin tesisatn kontrol ederek, kaak elektrik kulland belirlenen ev ve i yerlerinin elektrik saya-larn deitirdi. Kaak elektrik kullanm ve nlenmesi konusunda aklamada bulunan VEDA Blge Md-r Zafer Trt, sorumluluk alanlarnda bulunan ille-rin en byk sorununun kaak elektrik kullanmnda-ki arlk olduunu syledi. Trt, blgedeki kanaat nderleriyle yaptklar toplantlarn yan sra deneyim-li ekiplerin de programl ekilde sahada kaak tarama-s yaptna deinerek, unlar kaydetti:

S

V

viKodan pacfc serisiaz aylarnn yaklamasyle bahe ve teraslar da geirilen vakit de yeniden artmaya balyor. Elektrik dmesi ve priz sekt-rnde yeniliki rnler tasarlayan VKO, bahe ve teras gibi

nemli alanlar iin rettii Pacific serisi ile gvenlii n planda tutuyor. VKO, slanma ihtimali yksek olan noktalardaki prizler iin Pacific se-risini retti. VKOnun sva st Pacific serisinde yer alan priz ve elek-trik dmeleri, IP54 zellii ve zel topraklama sistemi ile srayan suya olduu gibi toza kar da koruma salyor. Bu sayede havuz ke-narlarnda, teras ya da bahelerde gvenle kullanlabiliyor. Asimetrik conta sisteminin kullanld rnlere bylece duvara en yakn nokta-dan kablo montaj yaplabiliyor.

Y


40

ubat2015

ergi Dairesi Bakan Zeki Yumbul, YEDAn EFQM srecindeki bilgi ve birikiminden fayda-lanmak istediklerini belirtti. Genel Mdr Tr-

kolu ise, Gerek teknolojik alt yapmz gerekse de ynetim modelimizi paylamaktan onur duyarz dedi. zelletirme sreciyle birlikte irketin, Toplam Kalite Y-netim Sistemi modelini benimsediini syleyen Trko-lu tm srelerinde paydalaryla birlikte ortak bir si-nerji oluturduklarn vurgulad. Konuyla ilgili konuan

Vergi Dairesi Bakan Zeki Yumbul, YEDA gibi EFQM srecini yaayan ve ynetim modelini sistemine enteg-re etmeyi amalayan kuruluuz. Kurumsal ve teknolojik alt yaplarmz yeniliyoruz. YEDAn bilgi ve birikimin-den faydalanmak istiyoruz dedi. Vatandalarn hizmet alabilmesindeki en nemli kaynan vergi olduunu belirten Yumbul, byk vergi mkelleflerinin ihtiyalar deerlendirilmesi noktasnda almalar gerekletirdik-lerini syledi.

V

yedan yneTiM Modeli beeni Topluyor saMsun vErgi dairEsi bakan zEki yuMbul vE MErkEz bankas saMsun ubEsi Mdr MEhMEt nal kEkEvinin yEr ald hEyEt, saMsunda kuruMlar vErgi rEkOrtMEni Olan yEda, gElir dairEsi bakanlnn hazrlad zEl tEEkkr plakEti ilE dllEndirdi.

eMo: aKpli broKraTlar Kendilerini yarg sanyor

rk Mhendis ve Mimar Odalar Birliini (TMMOB) ve bal odalarn yaynlad basn bildirisiyle AKP tarafnda vesayet altna alnma ve etkisizletirilme giriimlerine maruz kaldklarn belirti. ktidarn yasama, yrtme, yarg, hatt bamsz veya zerk btn otoritelerin yetkilerini kendisinde toplama

giriiminde bulunduuna iaret eden basn alamas AKP brokrasisinde kendi brokratlarnn bile kendile-rini yarg sandklarn belirtiliyor. Aklamada 12 Eyll baskc rejiminin rn olan odalar zerinde ilgili ba-kanlklarca idari ve mali denetim yaplacana dair dzenleme, ilk kez AKP iktidarnda iletmeye geirilerek, 17 Aralk 2013 tarihinde Elektrik Mhendisleri Odas`nn (EMO) da iinde bulunduu 11 odann idari ve mali denetimi evre ve ehircilik Bakanl`na baland. Buna dayanlarak evre ve ehircilik Bakanl`nn geen yl 24 Aralk`ta yaymlad tebli ile odalar kskaca alnmaya allyor. EMOnun yeleriyle ilgili yapt i-lemler, yelerin itiraz ve yarg haklar mevcut olmasna ramen, "ihbar ve ikayet" kapsamnda deerlendiri-

lerek, Babakanlk letiim Merkezi (BMER) zerin-den yaplan bavurular dahi "soruturma" konusu yaplyor. Odamz faaliyetlerini engellemeye al-maktan vazgemeye aryor, bu tr hukuk d ilemlerini dikkate almayacamz, hukuksuzlua kar yarg nezdinde hem meslektalarmzn hem de meslek rgtmzn haklarn savunacamz ilan ediyoruz. fadelerine yer verildi.

T


42

ubat2015

TanapTa 17 MarTTa TeMel aTlyor

ak-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattyla balayan Trkiye-Azerbaycan enerji ibirlii, Trans Anadolu Doalgaz Boru Hatt Projesi (TANAP) ile Avrupann

ve blgenin enerji haritasnn daha da glenmesine kat-kda bulunuyor. Trkiye, ah Deniz 2 sahasndan karla-cak doal gaz tayacak olan bu boru hattyla ahDeniz 2 projesinin retim tarafnn yan sra iletim tarafnda da nemli bir oyuncu olarak

yeralarak kresel enerji jeopolitiindeki yerini glendir-di. Azerbaycan doalgazn Trkiye zerinden Avrupaya tayacakTrans Anadolu Doalgaz Boru Hatt Projesinin (TANAP) temeli 17 Martta Trkiye Cumhuriyeti Cum-hurbakan Recep Tayyip ErdoanveAzerbaycan Cum-hurbakan lham Aliyevin katlmyla Karsta atlacak.

Trkiye dnyada enerji ihtiyac hzla artan lkelerin banda geliyor ve Sadecedoalgaz tketimi son 10 ylda nerdeyse 3 kat artarak 45 milyar metrekpn zerine kt. Trkiye doalgazn nerdeyse yzde 98ini ithal etmekte.TANAPn gereklemesi ile beraber2018 yl itibariyle Trkiyeye 6 milyar metrekp,Avrupaya ise 10 milyar metrekp Azer-baycan gaz ulatrlacak. u anda toplam doalgaz ithala-tmzdayzde 9olan Azerbaycann payTANAPn ilk aamasnn sonulanmasyla beraber yzde 15e ykse-lecek. Projenin en st kapasiteye ulamasyla birlikte sa-dece Azerbaycan deil, blgedeki Trkmenistan, Irak gibi lkelerdende enerji kaynaklarnn Trkiye zerinden Avrupaya tanmas sz konusu olacak. Tm bunlarTr-kiyenin stratejik hedefi olan enerji merkezi olmasn destekleyecek vedaha ileri aamaya tayacak. 12 milyar dolarlk yatrmla gerekleecek olan TANAP Trkiyeyi ayn zamandaAvrupa enerji gvenliiasndankilit lke konumuna getirecek.TANAPtayzde 30 hisseye sahip Trkiye ayn zamanda ah Denizprojesinin de yzde 19 payla en byk ikinci orta konumunda.

enerji dosTu hasTaneler geliyor

aha az enerji tketen hastaneler iin dmeye basan Salk Bakanlnn projesi kapsamnda, ayn kaynaktan st-

ma, soutma ve aydnlatma amacyla yararlan-lacak, kayplar sfra indirilecek.

Salk Bakanlnn, ayn enerji kaynann st-ma, soutma ve aydnlatma amacyla kullanl-d, kayplarn sfra indirildii akll hastane binalar iin dmeye basmasnn ardndan, hayata geirilecek projeler Salk ve Kamu Bi-nalarnda Enerji Verimlilii Sempozyumunda masaya yatrld.

Sempozyum ve Salk ve Sosyal Dernekler Federasyonu Bakan Opr. Dr. Orhan Ko, yapt aklamada, salk alannda enerjinin kullanmnda tasarruf salamak ve verimlilie dikkat ekmek amacyla 3 yl nce dzenlenen Salkta Enerji Verimlii ve Kaynak Gelitirme altay sonras, salk tesislerinde enerji kay-naklarnn daha etkin ynetimini salamak ve enerji giderlerini azaltmak iin alnmas gereken tedbirlerle ilgili nemli bir farkndalk oluturul-duunu syledi.

Bu dorultuda, salk sektrnde artan farkn-dal pekitirme, verimlilik artrc projelerin hayata geirilmesinde model ve yntemleri deerlendirme, yeni uygulama alanlar ama, mevzuat ve uygulamadan kaynaklanan sorun-lar masaya yatrma ihtiyac doduunu, sem-pozyumun bu amala dzenlendiini ifade eden Ko, zel ve kamu salk kurumlar ile enerji sektrnden ok sayda firma yetkilisinin Salkta Enerji Verimlilii Sempozyumunda bir araya geleceini bildirdi.

B

D


44

ubat2015

lstom szleme kapsamnda, drt elektrostatik filtrenin (ESP) mhendislik ve tedarikini gerek-letirecek olup, montaj ve iletmeye alnmas iin

teknik danmanlk hizmetleri sunacak.

Konuyla ilgili aklama yapan Eti Bakr A.. Genel Koordi-natr mer Mafa, Mardin ilindeki yeni gbre fabrikala-rnda en verimli ve gvenilir elektrostatik filtrelere sahip olmak iin, bu alanda kendini kantlam ve dnya apn-da saygn bir ekipman tedarikisi olarak Alstomu tercih ettiklerini syledi.

Trkiye, toz (pM), slfr oksit (sox) ve nitrojen oksit (nox) emisyonlarnda, 2019 ylna kadar avrupa birliinin mevzuatta ngrd seviyeye ulamay hedeflemekte

Szlemeye gre ayrca, Alstomun toz emisyonlar-n azaltan, yksek toz tutma verimliliinden, dk enerji tketiminden, kompakt yapya sahip ve per-formans kantlanm bir kontrol sistemi olan esiz Anahtarlamal Entegre Redresr (SIR) rnnden de faydalanlacak.

mzalanan szlemelerle ilgili konuan Alstom Trkiye lke Bakan Adil Tekin ise Alstom olarak bu tesisler iin en etkili ve verimli evre kontrol teknolojisinin uygulan-masn salayacaklarn dile getirdi.

Yeni ynetmelikle birlikte Trkiye, toz (PM), Slfr Oksit (SOx) ve Nitrojen Oksit (NOx) emisyonlarnda, 2019 yl-na kadar Avrupa Birliinin mevzuatta ngrd seviye-ye ulamay hedeflemekte.

A

alsToMdan iKi yeni hava KaliTesi KonTrol sisTeMi projesi

EnErji rEtiMi, EnErji ilEtiMi vE rayl ulaM sistEMlEri vE rayst ara alanlarnda alstOM, trkiyEdE, birisi yEni gbrE tEsisindE, diEri MEvcut bakr EritME tEsisindE OlMak zErE iki EndstriyEl srE prOjEsi iin tOz tutMa sistEMlErinin tEdarikinE ynElik iki szlEMEyE iMza att. prOjElErin tOplaM dEEri yaklak Olarak bE MilyOn EurO.

46

ubat2015

nerji ve ekonomi dnyasnn en saygn buluma-larndan Atlantik Konseyi Enerji ve Ekonomi Zirve-sinin yeni Direktr Defne Sadklar Arslan, Tr-

kiye istikrarl grnmne ve baar hikayesine ne kadar devam ederse, dviz kurundaki dalgalanma ve sermaye k o kadar az olur dedi. Arslan, Washington merkezli Atlantik Konseyinin Enerji ve Ekonomi Zirvesi Direktrl-ne atanarak, kresel bir dnce kuruluunda direktr olma baarsn gsteren ilk Trk kadn oldu.

Daha nce ABD Ankara Bykeliliinde 17 yl boyunca Baekonomist ve Kdemli Enerji Danman olarak alan Arslan, yeni grevine ilikin olarak, Bu kadar nemli bir pozisyona bir Trk kadnn layk grmeleri gerekten gurur verici. Ayrca, Atlantik Konseyinin kresel enerji piyasalar iin ok etkili bir platform haline gelen Ener-ji ve Ekonomi Zirvesini lkemizde dzenlemesi, Trki-yenin ne kadar nemli bir aktr haline geldiini gsteri-yor diye konutu. Arslan, Trkiyenin kuzeyde Kafkaslar ve Rusya, gneyde Kbrs, Libya ve srail, douda ise ran ve Irakla evrelenmi olmasnn lkeye enerji asndan stratejik bir konum kazandrdn belirterek, ABD eski Bak Bykelisi ve Avrasya Enerji Temsilcisi Richard Morningstarn yine Atlantik Konsey ats altnda kura-ca Kresel Enerji Merkezinin odaklar arasnda Trki-yenin de yer alacan bildirdi. Arslan amacnn, Atlantik

Konseyinin bundan sonraki dnemde, Trkiye-ABD ilikilerinde daha olumlu rol oynamas olacan belirtti.

Defne Sadklar Arslan, te yandan geen yln haziran aynda varil bana yaklak 115 dolardan ilem gren brent tipi ham petroln bir dnem 40 dolarn altna kadar gerilediini anmsatarak, Petrol fiyatlarnn bu kadar dmesi, Trkiye iin bir piyangoydu. Fakat baz d ve i etkenlerden tr bu frsat yeteri kadar kullana-madk grn paylat. Enerji fiyatlarndaki dn enflasyona tam olarak yansmadn dile getiren Arslan, bunun nedenleri arasnda TLdeki deer kaybnn nemli yer tuttuuna iaret etti.

E

aTlanTiK Konseyi enerji ve eKonoMi zirvesinin yeni direKTr defne s. arslan

EnErji vE EkOnOMi dnyasnn En saygn buluMalarndan atlantik kOnsEyi EnErji vE EkOnOMi zirvEsini dEFnE sadklar arslan ynEtEcEk.


Z G E N E L E K T R K V E T C A R E T A . .

www.ozgen . com

1. Organize Sanayi Blgesi Gktrk Caddesi No:8 06935 Sincan - Ankara 0(312) 267 10 25 0(312) 267 10 28 [email protected]

Bus-Bar Sistemleri Ana Datm Panolar ekmeceli Panolar MCC Panolar Aydnlatma ve Priz Panolar Mimik Kumanda Panolar Metal Clad Hcreler Metal Kkler Mobil Kkler Fiberoptik Altyaplar Havaalanlar Rayl Sistemler Otoyol ve Tneller Pompa stasyonlar Hidroelektrik Santraller

Trafo Merkezleri Silo Tesisleri Endstriyel Tesisler

ret im Taahht Mav i r l i kard eleKTriK alanlar uluda gezisi

aar ve kaliteli retim iin i yerinde hu-zur ortam ve dostluk art. nsana yatrm yapmay kendine ncelikleri arasnda bu-

lunduran Ard Elektrik Sanayi ve Ticaret LTD T alanlarn kaynat, birbirine daha ok zaman ayrd ve youn alma temposu srasnda bir-birleriyle pek fazla gremeyen kiilerin daha fazla birlikte olabildii ve ailelerinin de katlmyla Uluda gezisi gerekletirdi.

B

Z G E N E L E K T R K V E T C A R E T A . .

www .ozgen . com

1. Organize Sanayi Blgesi Gktrk Caddesi No:8 06935 Sincan - Ankara 0(312) 267 10 25 0(312) 267 10 28 [email protected]

Bus-Bar Sistemleri Ana Datm Panolar ekmeceli Panolar MCC Panolar Aydnlatma ve Priz Panolar Mimik Kumanda Panolar Metal Clad Hcreler Metal Kkler Mobil Kkler Fiberoptik Altyaplar Havaalanlar Rayl Sistemler Otoyol ve Tneller Pompa stasyonlar Hidroelektrik Santraller

Trafo Merkezleri Silo Tesisleri Endstriyel Tesisler

ret im Taahht Mav i r l i k

48

ubat2015

nerji ithalat cari an byk bir blmn oluturmakta. Peki durum byleyken enerji ta-sarrufu konusunda Trkiye ne kadar duyarl?

Uzmanlar, enerji tketiminde yzde 75 orannda da baml olan Trkiyede enerji tasarrufu bilincinin gen yata kazandrlmas gerektiini savunuyor.Bin 630 okulun bulunduu zmirde okul mdrlerine ynelik Okullarda Enerji Verimlilii ve Ynetimi Semineri dzen-leyen Yaar niversitesi akademisyenleri, okullar yeil bina anlayna tayacak nemli bilgiler sundu. Milli Eitim Bakanl verilerine gre, Ege Blgesinde 6 bin 592 okul bulunuyor. Buna gre, zmirde- k i okullar yllk yaklak ortalama 39 mil-yon TLlik, Ege Blgesindeki okullar yllk yaklak ortalama 158 mil-yon TLlik enerji faturas dyor. Trkiyede 3-18 ya aras 25 milyonu akn rencinin bulunduunu belirten Ener-ji Sistemleri Mhendislii Blm retim yesi Yrd.Do.Dr.Nurdan Yldrm zcan, 25 milyonu akn renci ve 10 milyonu akn velinin bulunduu lkemizde enerji tasarrufu bilinci-nin yaygnlatrlmas iin okullarla temas halinde olmak ok nemli. By-lece toplam enerji miktarnn yzde 31ini binalar iin kullanan lkemizde bu bilin lke nfusunun yars-na ulaabilir. rencileri, retmenleri ve alan perso-neli eiterek ve srece dahil ederek okullarda verimli bir enerji ynetimi plan hazrlanabilir dedi.

Yaar niversitesi Elektrik-Elektronik Mhendislii re-tim yesi Yrd.Do.Dr.Hacer ekerci ise okullarda enerji tasarrufu salayacak yntemleri yle aklad: Gnein dou ve bat saatlerine gre bina evre aydnlatmasn otomatik hale getirilebilir. Okul binasnda verimli aydn-latma ekipmanlar kompakt floresan veya led armatrler kullanlabilir. Hareket ve varlk detektrleri ile bina girii snflar merdivenler ve ofis ksmlarnn aydnlatmas y-netilebilir. Gne ndan en yksek verimde yararla-nlacak ekilde snf ve ofis ii yerleimler ayarlanabilir.

Kuyu suyu kullanlyor ve pompalar mevcut ise bunlar verimli hale getirilebilir. Kullanlan amar ve bulak makinelerinin deiim zaman yaklatnda sanayi tip-leri veya A++ snf cihazlar ile deitirilebilir. Kullanlan tm ofis cihazlar akll tahta, bilgisayar, yazc, fotokopi makinesi sadece ama ve kapama dmesi zerinden kapatlabilir.

Enerji ihtiyalarn karlamann gelimekte olan Trki-yenin zmesi gereken nemli sorunlardan biri oldu-unu belirten Yaar niversitesi Enerji Sistemleri M-hendislii Blm Bakan Prof.Dr.Arif Hepbal ise bu

bilincin artrlmas iin her yl seminerlerinin gerekletirileceini syledi.

Endstri Mhendislii retim yesi Prof.Dr.Mehmet Cemal

Diner enerji verimlilii ko-nusunda Trkiyenin geldi-i son noktay yle anlatt: Uluslararas Enerji Ajans

verilerine gre gelimi lke-lerde enerji younluu binde 9 ile yzde 19 arasnda iken, lke-mizde yzde 38 olmas bu ko-nunun ciddi olarak ele alnmas

gereini ortaya koymaktadr.Sa-dece bu rakam bile, Trkiyenin enerji

verimliliinin artrlmas konusunda yaplabilecek ok ey olduunu gstermektedir.Binalarn ve iletmelerin stma ve soutmasnda yzde 35 ve ulamda yzde 15 orannda tasarruf salandnda ylda 1,4 milyar dolarlk petrol ve doalgaz ithal edilmeyebilir.

Mimarlk Fakltesi retim Grevlisi Dr.Mimar lker Kahraman da allageldik i senaryolar ile 2010 ve 2050 yllar arasnda bina sektrndeki enerji ihtiyacnn yz-de 50 artacann ngrldn syledi. Seminerde, Trkiyenin dnya net enerji ithalat liginde 11inci sra-da, doalgaz ithalatnda dnya 5incisi, petrol ithalatn-da dnya 13ncs, kmr ithalatnda dnya 8incisi, petrol koku ithalatnda dnya 4ncs olduu belirti-lirken, her 4 dolarlk ithalatn 1 dolarnn enerjiye gittii ifade edildi.

E

enerji Tasarrufu eiTiMle balaMal

lkEMizdE says 60 bini gEEn Okullarn yllk EnErji Faturas OrtalaMa 1 Milyar 500 MilyOn tlyi buluyOr. uzManlar, EnErji tkEtiMindE yzdE 75 Orannda da baMl Olan trkiyEdE EnErji tasarruFu bilincinin gEn yata kazandrlMas gErEktiini savunuyOr.


ABB Elektrik Sanayi A..Tel : (0) 216 528 22 00E-mail : [email protected]

ABB Recloser: 75 yldr tm dnyada enerjitedarik verimlilii

ABB - ENCLOSED SWITCHES Kaynak Elektrik - 197x272 mm Copyright 2015 ABB. All rights reserved.

GridShield Recloser datm ebekesindeki kalc ve geici arzalar birbirinden ayrarak, geici arza annda, sistemin kendi kendini onarmasn ve tedarik srekliliini salayan bir koruma ekipmandr.Neden ABB? Kat yaltm: SF6 iermez Gelecein akll ebekeleriyle tam uyumlu ABB modler vakum kesme ve manyetik balatma mekanizmalar:

Sahada deitirilebilir IEC61850 ile tam uyumlu, uzak ve yakn kontrol Elektronik iermeyen yksek gerilim (ana gvde): Canl hatta

yaklamadan bakm imkan


50

ubat2015

viKo, niversiTe rencileriyle buluTugEn bEyinlErin pOtansiyEllErini Ortaya karMak vE nivErsitElErlE ibirliklEri OluturMak i dnyas iin hEr gEEn gn daha nEMli bir halE gElMEktE. nivErsitE ilE sanayi ibirliinE zEl bir nEM vErEn vikO, rEncilErlE gErEklEtirdii buluMalarla rEncilErin kariyEr yOlculuuna da k tutMay hEdEFliyOr.

iko, Trkiyenin mhendislik portal Elek-trikport ibirliiyle hayata geirdii Sinerji Bulumas organizasyonu ile 10 farkl ni-

versiteden rencileri endstriyel tesislerinde ar-lad. VKO yneticileri, akademisyenler ve renciler VKO endstriyel tesislerinde bir araya geldi. VKO K ve Kurumsal Geliim Direktr Mutlu Kutlu, Pazarlama Direktr Aysel zaltnok ile Elektronik AR-GE Mdr Oktay Nak rencilere kapsaml bir sunum gerekletirdiler ve sorularn yantladlar. Endstriyel tesis turunda genler, son teknolojile-rin kullanld retim sahasn yakndan inceleyerek teorik bilgilerini destekleyen nemli bir deneyimi yaama frsat yakaladlar.

Etkinlik ile konuan VKO nsan Kaynaklar ve Kurum-sal Geliim Direktr Mutlu Kutlu srdrlebilir kal-knma iin teknoloji retebilen, anlaml bilgiye sahip, eitimli genlere ihtiyacn olduunu belirterek ni-versitelerdeki mevcut bilgi birikimi ile sanayinin tec-rbesinin birlemesiyle ortaya kan g ve sinerjiye inandklarn belirtti.

yenilenebilir enerji KaynaKlarndan eleKTriK enerjisi reTiMi hizMeTleri yneTMelii yayMland

rk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii Elektrik Mhendisleri Odas yenilenebilir enerji kaynaklarndan elektrik enerjisi re-

timi ile ilgili elektrik, elektrik-elektronik ve elektro-nik mhendislii hizmetlerinin tanmlanmas ve bu hizmetleri yrtecek EMlerin grev, yetki ve sorumluluklar ile bu hizmetlerin denetlenmesine ilikin usul ve esaslarn dzenlenmesine ynelik bir ynetmelik yaynlad.

Resm Gazetede yaynlanan ynetmelik Trk M-hendis ve Mimar Odalar Birlii Elektrik Mhendis-leri Odas Serbest Mavir Mhendislik Hizmetleri Ynetmeliinde belirtilen hizmetleri retecek EMlerin grev, yetki ve sorumluluklarna ilikin dzenlemeleri kapsamakta.V

T

SEL-3530 Gerek Zamanl Otomasyon Kontrol (RTAC) Dhili Gvenlik Sisteminizde; rol tabanl merkezi kimlik dorulama, ifreleme ve eriim gnl zellikleri ile ileri derece gvenlik salama. Entegre Grselletirme Karmak veri haritasna ihtiya duymadan, entegre HMI aralar ile kolaylkla gerek zamanl sistem durumu grntleme. Gelimi Veri Toplama Becerisi G sistemi arza bilgileri iin gelimi otomatik veri toplama, arivleme, filtreleme ve raporlama zellikleri. *** SEL RTAC hakknda daha fazlasn renmek iin www.selinc.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Trafo Merkezleri in Gelitirilmi Otomasyon

Gerek Zamanl Otomasyon Kontrol SEL RTAC

Tel: +90 (216) 366 60 45 Faks: +90 (216) 367 30 45 Web: www.koztek.com E-posta : [email protected]

SEL-3530 Gerek Zamanl Otomasyon Kontrol (RTAC) Dhili Gvenlik Sisteminizde; rol tabanl merkezi kimlik dorulama, ifreleme ve eriim gnl zellikleri ile ileri derece gvenlik salama. Entegre Grselletirme Karmak veri haritasna ihtiya duymadan, entegre HMI aralar ile kolaylkla gerek zamanl sistem durumu grntleme. Gelimi Veri Toplama Becerisi G sistemi arza bilgileri iin gelimi otomatik veri toplama, arivleme, filtreleme ve raporlama zellikleri. *** SEL RTAC hakknda daha fazlasn renmek iin www.selinc.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Trafo Merkezleri in Gelitirilmi Otomasyon

Gerek Zamanl Otomasyon Kontrol SEL RTAC

Tel: +90 (216) 366 60 45 Faks: +90 (216) 367 30 45 Web: www.koztek.com E-posta : [email protected]


52

ubat2015

etroleum Istanbul Fuar bu yl da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl ve EPDK bata olmak zere enerji ile ilgili tm kamu kurum ve kurulula-

rn zel sektr ile bir araya getirecek. Ayn zamanda fuar ulusal, blgesel ve uluslararas enerji irketleri iin nemli bir ibirlii platformu yaratacak.

Byk enerji bulumas ISTANBUL ENERGY WEEKte Petroleum Istanbul ile birlikte Gas & Power Network, 1. Elektrik, Doal Gaz ve Alternatif Enerji, Ekipmanlar ve Teknolojileri Fuar ilk kez e zamanl dzenlenecek. Bu yl ilk kez Lubricants Eurasia bal altnda madeni ya sektrne zel yer verilecek. stanbul Enerji Dolu-yor sloganyla tantma balayan Petroleum Istanbul 2015 Fuarn 4 gn boyunca 13 bini yabanc olmak

zere yaklak 46 bin kiinin ziyaret etmesi bekleniyor. Ayrca fuarda 400 akn yerli ve yabanc marka yer alacak.

Tm akaryakt, LPG, madeni ya, otogaz ve tp ba-yilerine gnderilen Bayi Card ile Bayi Card Lounge Trkiyenin drt bir yanndan binlerce sektr temsilci-sinin buluma adresi olacak. Petroleum Istanbulda bir baka yenilik ise; bu yl ilk defa fuarn kaplar son kul-lanclarn ziyaretine alacak. Bu konuya ilikin zel zi-yareti tantm faaliyetleri gerekletirilecek. Petroleum Istanbul 2015 yeni alan Tyap Palas Otelin hemen altnda yer alan ve birbirine geili salonlarda gerek-letirilecek. 4 gn boyunca fuar ve dzenlenecek kon-feranslar canl olarak yaynlanacak.

P

peTroleuM sTanbul 2-5 nisandayaplyor

pEtrOlEuM stanbul 2015, 12. uluslararas pEtrOl, lpg, MadEni ya, EkipManlar vE tEknOlOjilEri Fuar bu yl 2-5 nisan tarihlEri arasnda tyapta gErEklEEcEk.


54

ubat2015

6. TrK ihra rnleri fuar

Trkmenistann bakenti Akabat, 6. Trk hra rnleri Fuarna ev sahiplii yapt. Trkiyeden rekor sayyla 155 firmann katl-

d fuara T.C. Ekonomi Bakanlnn giriimleri ile gerekleti. Makel rnlerine ilginin yksek olduu fuarda, anahtar-priz serisi rnler ve saya rnleri youn ilgi grd. Getiimiz yl Trkmenistan Ener-ji Bakanl tarafndan yaplan saya ihalesini kaza-nan Makel, sayalar lkenin her yerinde kullanlyor. Trkmenistan Trkmenistan Turizm Bakan Palvan Taganov ve TOBB Bakan Rfat Hisarcklolu tara-fndan yaplan konumalarla alan fuarda standm-z Trkmenistan Turizm Bakan Palvan Taganov, Tr-kiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakan Yardmcs Adnan Yldrm ve Trkiye hracat Genel Mdr Veysel Parlak ziyaret ettiler. Trkmenistan Turizm Bakan, stand ziyareti srasnda Makel rnlerini tandkla-rn, lkelerinde kullanmaktan ve Trkmenistanda Trk rnleri grmekten mutlu olduklarn syledi.

MaKel doal Ta serisi endilerine zg doal yaps ve renkleri ile gnmz dekorasyon dnyasnn vazgeilmezleri arasnda yer alan doal talar yaam alanlarnda farkllklar yaratmaya devam ediyor. Makel Lumia anahtar ve priz seri ierisinde yer alan doal ta eitleri, tan doal yapsndan gelen pozitif enerjiyi yaam alan-

larna tamaya hazrlanyor. Yeil, gri, beyaz ve antrasit renkleri ile elektrik anahtarlar ve prizler kendine has bir izgiye ve stile sahip olacak. Minimalist tasarmlar, ince ve keskin hatlar ile Lumia doal ta serisi elektrik anahtarlar ve prizler, dekorasyonda detaylarn ne kadar nemli olduunu gzler nne seren bir seri olma konusunda iddial bir dokunu sergiliyor.

K

T


56

ubat2015

MaKelden yln ilK eyreine zel KaMpanyalar

akel irketler Grubu tarafndan ubat ayn-da balayan ve Mart ay sonuna kadar de-vam edecek olan kampanyada 2.500 TLlik

mal alm yapan herkese elektrik Bosch marka krc delici hediye ediliyor. Sat noktalarnda olduka olumlu karlanan kampanyaya katlm oranysa bir hayli yksel durumda gerekleti. Bir dier kampan-yaysa ayn dnemi kapsayacak ekilde Mart ay sonu-na kadar 19.500 TLlik mal alm yapan herkese Umre veya Pattayaya seyahati armaan ediyor. Mays ayn-da yaplacak seyahatlerde Umre ziyareti Berat Kandi-lini iine alacak ekilde organize edildi. Medine ve Mekkenin be yldzl lks otellerinde konaklayacak olan Makel misafirleri iin 9 gece 10 gn srecek bir organizasyon hazrland.

bayilere paTTaya seyahaTi

Makel irketler Grubu, 2014 Yl Makelden ste Ger-ek Olsun kampanyas dahilinde katlm gsteren ana bayi ve bayilerini Taylandn turistik kenti Pattayada arlad. Toplam 135 misafirini 15 gn boyunca konuk eden Makel, i ortaklar ile birlikte keyifli zamanlar ge-irdi. Trkiye genelinden 135 bayinin katld seyahat srasnda katlmclar tropik bitki rts, doal gzel-likler ve okyanusun keyfini kardlar. 2015 birinci d-nem kampanyas erevesinde Mays aynda yeniden bir araya gelmeyi hedefleyen bayiler, Makel yetkilileri-ne imdiden yerlerini ayrtmay balad.

M

UFS DEMEALTI UYGULAMALARI

www.obo.com.tr

G ile estetii birletirenakll ve dekoratif zmler

ISLAK ZEMNLERDEGVENL

ENERJ KULLANIMINA UYGUN

on yllarda lkemizde de en gzde enerji kaynaklarndan biri olan rzgar enerjisi-nin tm boyutlaryla ele alnaca Kta-

lararas Rzgar Enerjisi Kongresi (IWPC 2015), T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlnn hima-yesinde, Trkiye Rzgar Enerjisi Birlii (TREB), Avrupa Rzgar Enerjisi Birlii (EWEA) ve Kresel Rzgar Enerji Konseyi (GWEC) katklaryla 31 Mart 02 Nisan 2015 tarihleri arasnda stan-bul WOW Convention Centerda gerekletirile-cektir.Kongreye katlacak ulusal ve uluslararas kurulu temsilcileri, uzman ve akademisyenler rzgar enerjisindeki son gelimeler, enerji politi-kalar, rzgar enerjisi teknolojiler gibi konularda bilgilerini katlmclarla paylaacaklar.

KTalararas rzgar enerjisi Kongresi 31 MarTTa balyor

S

UFS DEMEALTI UYGULAMALARI

www.obo.com.tr

G ile estetii birletirenakll ve dekoratif zmler

ISLAK ZEMNLERDEGVENL

ENERJ KULLANIMINA UYGUN

ElEktrik SEktrnn krESEl Dnm

Tuncay Derman, ubat 2015

Dergimiz ayda bir yaynlandndan baz nem derece-si yksek konular anmsatmak iin aylarca geri dnp bakmamz gerekiyor. Bunlardan biri Dergimizin Temmuz 2014 saysndaki Ankara Mektubunun konusu Gne-e Arkamz m Dndk? balkl yazm . Bu yazmda, son yllarda Dnyada Yenilenebilir Enerjilere ynelimin ortaya kmas ve zellikle Yenilenebilir Enerji Kaynakla-rna dayal uygulamalarn Bat lkelerinde ok hzl ge-liim gstermesi sonucu, bir Bilim ve Teknoloji dergisi yazarnn dank elektrik retimi diye tanmlad lokal bazda (binalara kadar yaygnlaan) elektrik retim sistemlerinden sz etmi ve bu alanda gne enerjisinin ne ktn belirtmitim.

Bilim ve Teknoloji dergisindeki yazlarn yakndan izle-diim Baha Kuban, derginin geen yln sonuna doru yaynlanan Elektrik sektrnde dnmn iaretleri artyor ilgin balkl yazsnda, dnyada Elektrik Sekt-rnde ortaya kan hzl gelimelerin Elektrik irketlerini gncel olarak tehdit etmeye baladn ileri sryor. Bu konuda zellikle Avrupadaki Elektrik irketleri asn-dan tehdit ok gncel. Bu durumda (zellikle) Avrupal Elektrik sektr oyuncularnn yksek dzeyde endieli ol-malar beklenir diyor.

Dnya Elektrik Sektrnde zellikle ABD ve Avrupa l-keleri iin dile getirilen kresel dnm olgusu Trkiye iin ne kadar geerlidir? Geerli ise yakn tarihlerde ta-mam zele devredilmi olan lkemiz elektrik datm ebekelerini sahiplenen zel sektr irketleri ve zele devrine devam edilen kamu elektrik retim tesislerini sa-hiplenen zel sektr irketleri zellikle Avrupadaki elek-trik irketleri gibi tehdit altnda ve endie iinde midir?

Yant: Bunlarn hibiri Trkiye iin geerli deildir. im-dilik bile denilemez. nk yazarnn dank elektrik retimi diye tanmlad, zel irketlerin deil doru-dan halkn sahiplendii binalar baznda yenilenebilir enerjilere dayal lokal elektrik retim tesisleri konusunda lkemiz daha balang aamasnda bile deildir. Mev-zuatmz bu konuda dorudan zel irketleri hedefle-

mi durumdadr. Binalarda elektrik retimine ise en son 1000 kWa ykseltilen lisanssz izin verilerek halkmzn azna bir parmak bal alnm durumdadr. Aslnda halkmzn olan bitenin pek de farknda olmadn sy-lememiz daha gerekidir. nk konu halkmzn ilgi alannda bile deildir. Gerisi bo lftr.

Oysa szn ettiimiz Bilim teknoloji dergisi yazar, dnya elektrik sektrndeki kresel dnmn zel-likle ABD ve Avrupa lkelerinde bir sredir sava tam-tamlarnn alnmasna yol atn ileri sryor. Bu sa-van, bu lkelerde piyasa etkinlii giderek artan yazarn tanmyla dank elektrik retim sistemlerini oluturan bina, site, iftlik, fabrika gibi lokal elektrik retim kuru-

58

ubat2015

59

ubat2015

lumlar sahipleri ile elektrik zel retim ve datm ir-ketleri arasnda yaanmaya baladn belirtiyor. Bizde henz bu savan taraflarndan biri olan bina, fabrika vb lokal bazda elektrik retim tesisleri olsa da bunlarn say ve elektrik retim kapasitesi olarak bir arl olmad-ndan savatan sz etmenin bir anlam olmuyor.

Byle olunca, taraflardan zellikle elektrik datm zel irketlerinin karsnda hibir rekabet unsuru bulunmu-yor. Rekabetin olmad yerde tekel ne kyor. Oysa, Trkiyede en az 10 yl sredir Enerji Sektrnde mev-zuatta ve uygulamada piyasa olgusundan sz ediliyor. Piyasa denince de rekabet ne kyor. Bizdeki ise dnyada bir ilk denebilecek rekabetsiz Enerji Piyasas olarak kendini gsteriyor.

Ayn yazar rneklediimiz gzleminde, ABD ve Avru-pada geleneksel elektrik sektr modelini yalnzca datl-m retim teknolojilerinin rnein fotovoltaik teknolojile-rin- tehdit ettii gibi bir anlayn olduunun yanllna, bylece, lgili hkmetlerin on yllardr uygulad enerji verimlilii programlarnn, elektrik ebekelerinde biliim teknolojilerindeki hzl gelimenin olanak salad talep taraf ynetimi (demand side management)nin, bina ynetim sistemlerinin, yeni gelien elektrikli otomobil ve elektrik enerjisi depolama teknolojilerinin olanak salad akll ebeke mantklarnn elektrik retim ve datmn dntrmeye baladnn grlebildiine iaret ediyor .

lkemizin bugnnde yukarda saylan teknoloji uygula-malarnn hangisinden gnl rahatl ile sz edebiliyo-ruz, syler misiniz?

lke olarak en azndan Avrupann bir paras olduu-muzu sylemekten vazgemi deiliz. Ancak sadece sylem olarak. lkemizi yneten siyasal oluumun ener-ji yetkililerinin ise sylemlerinde bile bu noktann ok uzanda olduklar bir gerek . Enerji/elektrik retimi ve datm sektrlerinin de bu tutum ve davrantan pa-yn almas ok doal. Bu durumda, yenilenebilir ener-ji kaynaklarmza dayal lokal bazda (binalara kurulu) dank elektrik retimi bata olmak zere elektrik sek-trmzde zellikle yukarda saylan etkin enerji verim-lilii programlarn, gelien biliim teknolojilerinin ola-nak salad talep taraf ynetimi, bina ynetimi, akll elektrik ebeke sistemlerini nasl yaygn ve etkin olarak yaama geirebileceiz?

Cumhuriyet Bilim Teknoloji dergisinde Kltr kesin-deki yazlarn heyecanla izlediim deerli dnrleri-mizden sayn Doan Kuban, Devrimin tarihsel kalpla-r balkl yazsnda Osmanl devlet adamlar stanbulun fethinden ancak 300 yl sonra ayldlar. lk matbaay kurar-ken Avrupann gerisinde olduumuzu fark etmitik. Ne var ki, sonraki 200 ylda da doru drst bir retim sistemi kuramam bir ortaa devleti olarak imparatorluk son buldu vurgulamasn yapyor.

Dnya enerji/elektrik sektrnde hzl gelien kresel d-nmn lke olarak belki farkndayz. Ancak, zellikle ABD ve Avrupa lkelerinin bu dnm nasl alglayp azami faydaya dntrdnn farknda olduumuzu syleyebilir miyiz? Farknda olduumuzu sylesek neden ayn yolu tutarak biz de azami fayday hedeflemiyoruz da yenilenebilir enerjilerden elektrik retimini fosil ya da nkleer santral projeleri yntemiyle zel irketlerden beklemekle yetiniyoruz?

imdi kimi yetkili ve etkililerin, iyi ya, lokal bazda elek-trik retimini bir kenara koyduumuz iin bat lkelerinde yaanan lokal elektrik reticileri - elektrik irketleri sava-larnn uzanda kalyoruz. Bu da bizim baarmz tarz ok bilmi yorumlarn duyar gibiyim. te burada, l-kemizde son yllarda yaanan ok rnekte olduu gibi szn bittii yerdeyiz.

lkemizde halen uygulanmakta olan yenilenebilir enerji kaynaklarmza dayal elektrik enerjisi retimi yapan zel irketler ile tamam zel sektre devredilmi olan elek-trik datm ebekeleri iletmesini stlenen zel irketler arasnda braknz sava kmasn, bu irketler arasnda rekabet yollar alr m? Almaz. nk tannan yasal tevikler bu zel irketleri neredeyse ayn hizada tutmak-tadr. Ufak tefek maliyet/sat fiyat farklar ise bir savaa yol amayacak dzeyde nemsizdir. Bu alanda bir sava kabilmesi iin taraflardan birinin karlarnn olduka byk zarar grmesi ve bu zararn sreklilik kazanmas gerekir.

Bilgisizlik, beceriksizlik ve bu iki niteliin rettii kt ni-yet sadece baz insanlara mahsus nitelikler deildir, top-lum kesimleri ve lke ynetimleri iin de bu nitelikler sz

konusudur. Ne yazk ki, herkes Mersine giderken tersine gitmeyi sevmekle kalmayp bu davran benimseyen ve her defasnda uygulayan bir lkeyiz. Enerji/elektrik sek-trmz de bu kt alkanlmz ve uygulamamzdan ne yazk ki soyutlayamyoruz.

Halbuki, Enerji/Elektrik Sektrnn kresel dnm-nn ana izgileri, bu dnmn yaand ABD ve Av-rupa lkelerinde ok belirgin. Elde edilen hzl geliim baars, bu baarnn o lkelere kazandrdklar ve bu kazanmlar nedeniyle karlalan sorunlar ortada. Bizim gibi lkelerin bu tr deneyimlerden hi vakit kaybet-meden yararlanmas gerekir deil mi? Ne gezer? Biz, aslnda kopyaladmz modellerden esinlenerek kendi modelimizi kendi-miz oluturur ve uygularz, tesi bizi ilgilendirmez diyenlerimiz ve uygu-layclarmz olduka, dnyada yaya kalmamzn da kanlmaz olaca ortaya kyor.

Biz neden byleyiz? Neden aklmz doru kullanmaktan kanyoruz? sorularnn yantn arayalm isterse-niz. Trkiyenin Enerji/Elektrik politikalarnn sorumlu-luk noktasnda ortak sorumluluk paylamnda siyasal ynetimin (hkmet) bir paras olan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl duruyor. Evet, bu Bakanlk sadece duruyor, evresine bakmyor, baksa da grmezden ge-liyor. u yenilenebilir enerji kaynaklarmza dayal elek-trik enerjisi lokal (binalarda) retim sistemlerine proje ve finansman tevikiyle bir eilse lkemizin neler kazanaca-n bir grebilse, kendi modelini retip uygulamasna gerek kalmayacak, halkmz kazanacak, lke kazanacak.

yi de, yazmzn konusu olan lokal retici-zel retim ve datm irketi rekabetinin, devamnda da kuvvetle muhtemel savann gndeme gelmesini hangi siyaseti gze alabilir?

lkemizde kamu zel fark etmiyor, elektrik, su, doalgaz gibi temel hizmetler kim tarafndan sunulursa sunulsun okkann altna giden talep sahibi halkmz oluyor. Bu du-rum adeta bir ksr dng gibi gemiten bugne etkileri azalarak deil glenerek devam ediyor, srdrlebilir hale gelmi bulunuyor (oysa srdrlebilirlik genellikle olumlu anlamda kullanlr). Byle olduu iindir ki hal-kmza sunulan temel hizmetler yetkili irketin keyfine gre kesilebiliyor, snrlanabiliyor. Onsuz yaam olmayan suyunuz gnlerce kesilebiliyor. (rnek mi istiyorsunuz? Ksa bir sre nce, lkemizin bir numaral turizm incisi diye vndmz Mulann Bodrum ilesinde ebe-kede yaplacak alma nedeniyle bir aya yakn halka su verilemeyecei gazetelere gncel haber oldu. Tepkiler zerine bu susuz azap sresinin ksaltlp ksaltlmadn renemedik). Su depolarnzn kapasitesi susuz kalma-nz nleyemiyor. Elektriiniz gecenin karanlnda, kedi-lerin de katksyla (!) seim geceleri zrt prt kesilebiliyor.

Sayacnza doalgaz yklemeniz iin konulan snrlama-lar gaz kuyruklarnda mr tketmenize yol ayor.

Demem o ki, daha halkmza temel hizmet sunma klt-rn bile kazanamam bir lke grntsnden km deiliz. Bu saptamamn bir kant da bir trl dzeltile-meyen trafik karmaamz. Bu arada dorular amalar dorultusunda istedii yere ekerek saptran, halkn bi-lerek ve isteyerek yanltan siyaset arenasn da unutma-yalm.

Yeniden konumuza dnersek, dnyada Elektrik Sektr-leri gnmzde nemli aklc dnmler geirirken biz bu dnmn baarl sonularn grdmz hal-

de rnek almaya yanamyoruz. Kendi modelimiz olan her eit elektrik retim yatrmn zel sektre havale etmekle yetiniyoruz. zel irketler ne yapyor? Tanm yerinde ise stelik devlet destei ile ortal yakp yk-yor. rnek mi istiyorsunuz? Kuraklk gelmeden kurakl srekli hale getiren, derelerimizi kurutan kk akarsu HESlerinden balayalm. leri teknolojiden, evre bilin-cinden nasibini almam fosil yaktl santrallara, oradan da son durakta nkleer santrallara gelelim. evre tahri-batn, zaten kt olan sularmzn kt kullanmn, iklim deiikliini, nkleer atklar sorun olarak grmeyelim. Yenilenebilir enerji kaynaklarmza dayal lokal bazda elektrik retimi bata olmak zere elektrik sektrmz-de zellikle etkin enerji verimlilii programlarnn, geli-en biliim teknolojilerinin olanak salad talep taraf ynetimi, bina ynetimi, akll elektrik ebeke sistem-lerinin ne gemesine bo verelim. Yenilenebilir Enerji kaynaklarmzdan lokal bazda elektrik retiminin yay-gnlatrlmas ile yukardaki sorunlarn neredeyse tama-mnn ortadan kalkaca gerei de varsn umurumuz-da olmasn. lke ynetiminde zaten Allaha emanet, yaammz ftrata, kadere terk etmi bir lke haline gelmiiz. Byle devam edelim ama bir madenin yzlerce metre derininde galerilerde oksitlenen kmrn zehirli gazn soluyan ya da madeni basan sularn oluturdu-u kmr toprak karm bala diri diri gmlen ayn anda onlarca, yzlerce, bir gkdelenin onlarca metre te-pesinden inaat asansryle yere aklan ayn anda yine onlarca insanmz savataki gibi tketerek nereye kadar?

KaynakCumhuriyet gazetesi Bilim Teknoloji dergi eki, 11 Ekim 2013, say 1386.Cumhuriyet gazetesi Bilim Teknoloji dergi eki, 18 Ekim 2013, say 1387.

halKMza TeMel hzMeT sunMa KlTrn ble KazanaMaM br lKe grnTsnden KM delz. bu sapTaMaMn br KanT da br Trl dzelTleMeyen TrafK KarMaaMz. bu arada dorular aMalar dorulTusunda sTed yere eKereK sapTran, halKn blereK ve sTeyereK yanlTan syaseT arenasn da unuTMayalM.

60

ubat2015

E l E k t r i k t A r i H i n D E Y O l C U l U kOSmAn BAHADIr

Dergimizin geen saysnda elektrik zerine lkemiz-deki ilk kitaptan sz etmitik. Ancak 1812de Yahya Naci Efendi tarafndan hazrlanm olan Risale-i Seyya-le-i berkiyye adl bu kitap baslamadan el yazmas kitap olarak kalmt. lkemizde basl ilk elektrik metni ise, Mhendishane bahocas shak Efendinin (. 1836) drt cilt olarak hazrlam olduu Mecmua-i Ulum-u Riyaziyye adl eserinin drdnc cildinde elektrik ko-nusuna ayrm olduu blmdeki metindir. Bu kitap ilk kez 1834te baslmtr.

Bahoca shak Efendi, III. Selimin daha ehzade iken, 1787 tarihinde Dvel-i Avrupann keyfiyeti ahvali ve birbirleriyle muvafakat ve yahut mugayyeretleri ve si-nin-i vefireden beru icad olunan fnun-i harbiyye ve maarif-i bahriyyeyi teellm etmek zere Fransz b-ykelisi Gouffier araclyla gizlice Parise gnderdii kiidir. shak hocann Avrupadaki asl renim yllar 1787-1789 yllarn kapsamaktadr. shak Efendi III. Se-limin tahta gemesinden sonra eitli grevlerde bu-lunduktan sonra II. Mahmut dneminde Mhendisha-ne-i Berri-i Hmayuna matematik hocas olarak atand. Daha sonra bahoca Seyyid Ali Efendinin grevinden alnmas zerine de shak Efendi bahoca olarak atand.

Mecmua-i Ulum-u Riyaziyyenin birinci cildinde arit-metik, cebir, geometri; ikinci cildinde dzlem trigo-nometrisi, analitik geometri, diferansiyel ve integral hesap, koni kesitleri; nc cildinde fizik, mekanik, optik, hava ve drdnc cildinde de elektrik, kresel trigonometri ve kimya konular yer almaktadr.

eleKTriKle ilgili blM, bir nszden ve drT blMden oluMaKTadr.

shak Efendi elektrikle ilgili blme yazd nszde elektrie ilikin genel bilgiler vermekte ve ilk defa olarak elektrikle ilgili baz tanmlamalar yapmaktadr. Buna gre, etkiyle elektriklenen (mnfail elektrik), fiil-i elektrik veya elektrik maddesi (madde-i elektrikiyye) ve ecsam- elektrikiyye (elektriklenmi cisimler) gibi tanmlamalar yapmaktadr.

Birinci blmde, elektriin akma ve akmama zellii zerinde durulmaktadr. Buna gre, bir cisim elektrii baka cisimlere vermezse o cisme kl, verirse iletken ad verilir. Kendileri elektriklenen cisimler, yaklatr-ma yoluyla etkiyle elektriklenebildiklerinden ve dier cisimlere elektrii verdiklerinden, elektirikli olmayan cisimleri kl yapabilirler. Bunun tersi elektriki olmyan

ElEktrik ZErinE lkEmiZDEki ilk BASIlI mEtin

1815-1835 yllar arasnda Mhendishanede hoca ve sonra bahoca olan hretli El Hac Hafz shak Efendi.

62

ubat2015

63

ubat2015

cisimler elektrii verdiklerinden iletken olurlar. Elek-trik deneylerinin yapld yerde esen rzgarn da et-kisi olur. Etrafta kuru ve souk poyraz estiinde hava-da rutubet ve scaklk meydana geleceinden elektrik maddesi yok olacak, ok fazla srtmeden sonra bile yalnzca birka zayf kvlcm retebilecektir. Deney-lerin yapld yerlerin havas yetersiz olduunda da durum yine ayn olur.

kinci blmde, elektrik elde etme aralar anlatl-maktadr. Elektrik arac, srtnmeyle elektrik elde etmenin en iyi yolu olmakla beraber, bu aralar nasl dzenlenirse dzenlensin mutlaka ok eitli zelliklerde olurlar. Srtme ile elektriklendirmeye en yetenekli drt cisim, cam, balmumu, ipek telleri ve kkrt olup, bu drt maddenin yzeyi dz, ibkey, dbkey, kresel, silindirik ve benzeri biimlerde ol-duunda ve gerekli miktarda srtldklerinde ne ka-dar elektrik maddesi elde edildii aranr. Bu blmde eitli dzeneklerle elektrik retmenin yollar ve ko-ullar ayrntl olarak anlatlmaktadr.

nc blmde, elektrik olaylarna ilikin yaplan aratrmalarn sonular anlatlmaktadr. nce, akc olan elektriin kullanlmas ve kullanlamamas ko-ullar zerinde durulur. Burada havann elektrik ak-mnn yaylmasna kar koymasnn onun her yere dalarak birikmesine yol at belirtilir. Daha sonra havann nemli, souk, youn ve elastiki olmasnn elektriklenmenin daha etkili olmasna yol at ileri srlr. Elektrik maddesinin ate gibi elastiki olduu ve bu yzden cisimlerde bulunmaya uygun olduu belirtilir. Ancak elektrik maddesinin geii ve nfu-zu, her madde iin ayn deildir. Bu da tpk s ko-nusunda olduu gibi henz bilinmeyen nedenlerden kaynaklanmaktadr. Btn cisimlerin ekim gleri, ilgileri, yaknlklar ve dier nedenlerden dolay elek-trik maddesini tutmalar farkl olursa da, srtnme ile kullanldka baka yerlerden de elektrik maddesini elde edebilirler.

drdnc blMde, leyden iesi ve bu arala yaplan deney anlaTlMaKTadr.

Bahoca shak Efendinin elektrik zerine lkemiz tarihindeki bu ilk kitap blm ok eitli alardan deerlendirilebilir. ncelikle belirtmeliyiz ki, bu b-lmde elektrik zerine verilen bilgilerin dzeyi ok dktr. Kitabn 1834 ylnda yaynlanm olduunu dnrsek, verilen bilgilerin o tarihten en az 80 yl ncesine ait bilgiler ve uygulamalar olduu aka an-

lalacaktr. nk Franklin, leyden iesini yklemeyi 1752 ylnda baarmt. shak Efendinin yazsnda ise o tarihten sonraki bir keiften, icattan ve bunla-r gerekletiren bilim insanlarnn isimlerinden her-hangi bir bahis yoktur. Kitabn yaymland tarihte Coulomb, elektrik teorisinde bir devrim yaratm olan nl Coulomb yasasn formle edeli (1785) yarm asr olmutu. Bu yasaya gre Coulomb iki elektriksel yk arasndaki itme veya ekme kuvvetinin, yklerin arpm ile doru, aralarndaki uzakln karesi ile de ters orantl olduunu deneysel olarak gstererek elektriin bir bilim dal haline gelmesinde temel bir adm atmt. te yandan 18. yzyln sonlarnda ger-ekletirilmi olan ok nemli bir bulu da, pildir. Pil sayesindedir ki, kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dntrecek srekli bir akm elde edebilme imkan domu ve bu durum da daha sonra elektrik uygu-lamalarnda yeni admlarn atlabilmesine imkan ya-ratmtr. Ayrca 1820de Oersted bir telin iinden akm geirildiinde, elektrik akmnn telin evresinde bir magnetik alan oluturduu sonucuna varmt. Hemen arkasndan da Ampere, elektromagnetizma yasasn formle etmiti.

bahoca ishaK efendi ise bTn bu neMli Keif ve icaTlardan habersiz grnMeKTedir.

Dier yandan, kitaptaki anlatmdan anladmz ka-daryla, shak hoca elektrik zerine bilgileri verirken baka kaynaklardan ald bilgileri sunmaktadr. Yani kendisinin rencilere herhangi bir deney yapt veya yaptrdna dair bir izlenim edinilememekte-dir. Bu kitabn ierii bize 1834 tarihinde Mhen-dishanedeki elektrik eitiminin dzeyiyle ilgili de bilgi vermi olmaktadr. Her eye ramen bu metnin elektrik hakknda lkemizdeki ilk basl metin olmas bakmndan tarihsel bir deeri vardr ve bir balang oluturmaktadr. Balanglar her zaman nemlidir ve dzeyleri ne kadar geri olursa olsun yaynlanma ta-rihleri onlar nemli yapmaya yeter. Ayrca bahoca shak Efendinin elektrik terimlerine Trke karlklar bulma abas da takdir edilmeye deerdir ve onun bu tutumu, Trkenin bir bilim dili olmas srecinin de balang aamalarn iaret eder.

Yararlanlan Kaynak:Sevim Tekeli; Batlamada Son Dnem: shak Hoca, Erdem, Cilt 4, Say 11, Mays 1988, Atatrk Kltr Merkezi yayn, Ankara, s.437-465.

bu KiTabn ierii bize 1834 Tarihinde MhendishanedeKi eleKTriK eiTiMinin dzeyiyle ilgili de bilgi verMi olMaKKTadr. her eye raMen bu MeTnin eleKTriK haKKnda lKeMizdeKi ilK basl MeTin olMas baKMndan Tarihsel bir deeri vardr ve bir balang oluTurMaKTadr.

64

ubat2015

B i l i r k i i r A P O r l A r IPrOf. Dr. OSmAn SEVAiOlUnUn AriVinDEn

T.c. MahKeMesi esas nbeTi i MahKeMesine

Davac SSK l Mdrl ile Davallar arasnda mahke-memizde grlen alacak davas nedeniyle; Dosyamz ekleri ile birlikte gnderilmi olup;

Dosyann, ODT Elektrik Elektronik Fakltesinden se-ilecek kiilik bir Bilirkii Heyetine verilerek dosyada bulunan Asliye Ceza Mahkemesi dosyas ierisindeki Adli Tp Raporu ile .T.. Elektrik Elektronik blmn-den bilirkiilerin vermi olduu rapor da dikkate alna-rak tarihinde meydana gelen olay nedeniyle i yerinde alan M. lmnde elektrik tesiri olup olmad, lm olaynda davallarn kusurunun bulunup bulunmad, varsa, ayrntl olarak bu konuda bilirkii raporu istenil-mesine, alnacak 4 suret rapor ile birlikte dosyamzn (talimatmzn) durumann atl bulunduu ..gnden nce Mahkememize iadesi rica olunur. eklinde veri-len yazl talimat uyarnca taraflara atf kabil kusurlar, kusur oranlar ve aidiyetleri zerinde gr ve kanaat belirtmek ve bu hususta bir kusur raporu hazrlamak zere Bilirkii Heyeti olarak resen grevlendirilmi ol-mamz zerine tarafmza tevdi edilen dosya tetkik edilmitir. Heyetimizin dava konusu olayn meydana gelmesinde taraflarn varsa, kusurlar ve oranlar zerin-de vard gr ve kanaati belirtmek zere ibu rapor hazrlanmtr.

dava Konusu i Kazas

..St malathanesi olarak faaliyet gsteren iyerinin nnde elektrikli su pompas ile aracn ykayan .Z ya-nna yaklaan iyeri alan M.G aniden yere derek rahatszlanm ve kaldrld hastanede hayatn kay-betmitir.

davac Taraf sayn veKilinin iddia ve Talebi

Davac Taraf Sayn Vekilinin Mahkemeye ibraz etmi ol-duu dava dilekesinde zet olarak;

dava koNusu: Olayda vefat eden M. G. hak sahip-lerine Kurumumuzca balanan PSDG olarak toplam: 27.980,65. - YTL ile denen toplam: 724,12- YTL. SYZ olarak ceman: 28.704,77. - YTLnin imdilik % 50 sine isabet eden 14.352,38 YTLnin gelir balanma onay, deme tarihlerinden itibaren ileyecek yasal faizleri, yarg giderleri ve creti vekaletle birlikte, kusur ve mik-tar bakmndan fazlaya dair talep ve dava haklarmz sakl kalmak kaydyla, 506 sayl yasann 26 vd. mad-delerince davallardan mtereken ve mteselsilen tah-silidir.

dava koNusu olay: Kurumumuz Mdrlnde ile ilem gren Z.S, iyeri sigortallarndan M.G., geir-mi olduu bir olay sonucunda vefat etmitir.

Sigortalnn hak sahiplerinden hayatn kaybeden ii M. G. babas R.G.e toplam: 14.345,86. - YTL, H. G.e toplam: 14.358,91 YTL olmak zere, nihai toplam: 28.704,77. - YTL. pein sermaye deerli gelir balan-m ve sosyal yardm zamm denmitir. Sigortalnn hak sahiplerine balanan gelirlerin pein sermaye de-erini gsterir tablo dilekemiz ekindedir. Dava konusu olay nedeniyle, 2. Asliye Ceza Mahkemesinin 2004/488 Sayl dosyasyla yarglama yaplmaktadr.

Ayrca, SSK Bakanl Sigorta Tefti Kurulu tarafndan aratrma ve soruturma yaplm Sigorta Mfettii tara-fndan, rapor dzenlenmitir. Raporun sonu ve kanaat blmnde belirtildii gibi, dava konusu olay 506 sayl yasann 11. maddesi gereince bir olay olup ve ve-

HAtA lEn iiDEDOSYA nO: (E) i mAHkEmESi, (t) 1. i mAHkEmESiDAVACI: SOSYAl SigOrtAlAr kUrUmU gEnEl mDrlVEkillEri: AV. g.g AV. m. BDAVAlIlAr: Z.S. H.H. i.ZVEkili: AV. Z.SDAVA kOnUSU: AlACAk

65

ubat2015

ren i Sal ve Gvenlii Tz ile ilgili gerekli nlemleri almamas nedeniyle, 506 sayl yasann 26. maddesi gereince sorumludur.

Bilindii zere, Kanunu Madde 1, 2, 3, 73, 77, 85, 86, i Sal ve Gvenlii Tz Madde 2, 3, 4 v.d. ayrca mevzuat gereince; iverenlerin

c- Yarg giderleri ve creti vekaletin davallara tahmili-ne, karar verilmesini blvekale arz ve dava ederiz.

denilmitir.

Davallardan H. Z ve Zin Sayn Vekilinin Davaya Ce-vab

Davallardan Hseyin H. Z. ve . Zin Sayn Vekilinin Da-vaya cevap dilekesinde zet olarak;

koNu: Sayn Mahkemenizde mvekkillerim aleyhine alm bulunan davaya kar cevaplarmzdr.

Sayn Mahkemenizde alan ve derdest olan davamz-da mvekkillerime ait bulunan iyerinde isi olarak a-lmakta bulunan madur M.G. iyerinde rahatszlana-rak vefat etmitir.

Bu vefat sonucu mvekkillerim aleyhine Asliye Ceza Mahkemesinde 2004/488 Esas sayl dosyas ile dava almtr. lmn nedeninin aratrlmas halen ya-plmaktadr. Bu nedenle, devam etmekte bulunan bu dava dosyasnn bekletici mesele olarak Sayn Mahke-menizce kabul edilerek sonucunun beklenmesi gerek-tii kansndayz.

Hal byle iken, Sayn S.S.K. Vekili tarafndan verilmi bulunan kendi mfettilik raporuna dayanlarak olay olarak nitelendirilmi ve lenin hak sahiplerine bala-nan gelirler de mvekkilimden taksili iin dava alm-tr.

Bu nedenle mezkur ecel ile lm neticesi meydana ge-len olayda mvekkilim iverene atf kabil bir kusur iza-fesi de mmkn olmadndan haksz ve usulsz olarak alan davann reddine masraf ve vekalet cretinin kar tarafa ykletilmesine karar verilmesini vekil olarak sayg He arz ve talep ederim.3. dosya KapsaMndan TespiT edilen hususlar

Dosya kapsamnn incelenmesinden aadaki hususlar tespit edilmitir.

3.1. Dava konusu olayTarihli Olay Yeri Tespit ve Grg Tutananda: St ma

kaynak elektrik dergisi (nisan 2015)

Documents