Kanamalarda

İlkyardım

Kanama (hemoraji) nedir?

Damar bütünlüğünün bozulması ile kanın

damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru)

boşalmasıdır.

Normal bir erişkinin vücut ağırlığının

ortalama 1/13’ ünü kan oluşturmaktadır

70 kg’ lık bir kişide 5 lt civarında kan

bulunduğu varsayılmaktadır

Kanamanın ciddiyeti şu durumlara bağlıdır:

Kanamanın hızına

Vücutta kanın aktığı bölgeye

Kanama miktarına

Kişinin fiziksel durumu ve yaşına

Kaç çeşit kanama vardır?

Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama vardır:

Dış kanamalar: Kan yaradan vücut dışına doğru akar.

İç kanamalar: Vücut içine kanama olduğu için gözle görülemez.

Ya da;Kulak, burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır.

Kanayan damara göre;Kanama arter, ven yada kılcal damar

kanaması olabilir.

    - Atardamar (arter) kanaması : Parlak kırmızı renklidir, kalp atımı ile eşzamanlı fışkırır

    - Toplardamar (ven) kanaması : Koyu kırmızı renklidir, devamlı akar

    - Kılcaldamar (kapiller) kanaması : Devamlı, yavaş, sızıntı şeklinde akar

Dış Kanama

Kanamayı durduran savunma mekanizmaları

damarın kesilmesi sonucu faaliyete geçerek önce

kesilen damar uçlarının büzülmesini sağlarlar

Daha sonra kesik damar uçlarında pıhtı oluşur,

pıhtı büyüyerek damarı tıkar ve böylece kanama

durur

Damar yaralandığında, kanama fazla

olacağından pıhtılaşma gecikebilir, o nedenle

pıhtılaşmayı hızlandırmak için kanama

durdurma yöntemlerine başvurulur

Kanamalarda ilkyardım uygulamaları nelerdir?

Dış kanamalarda ilkyardım

Hasta / yaralının durumu

değerlendirin (ABC),

Yardım çağırın (112),

Yara / kanama değerlendirin

Mümkünse eldiven ile müdahale edin.Yara yerindeki giysileri kesin.Yaraya yapışmış giysi, vb. çıkarmaya çalışmayın.Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırın.

DIŞ KANAMANIN DURDURULMASI

* DİREKT BASI

* ORGANI YÜKSELTME

* BASINÇ NOKTALARINA BASINÇ * TURNİKE

DİREKT BASI UYGULAMASI

KANAYAN BÖLGEYE MİKROPSUZ GAZLI BEZ KONULUR

BEZ ÜZERİNE BASKI UYGULANIR

KANAMA DURUP DURMADIĞINI ANLAMAK İÇİN SARGI

YERİNDEN KALDIRILMAMALI

EĞER KANAMA NEDENİYLE SARGININ DIŞ KISMI KAN

ISLANDI İSE ÜZERİNE BİR SARGI DA KONULARAK BASKI

UYGULAMAYA DEVAM EDİLİR

GENELLİKLE 10-20 DAKİKA UYGULANIR

DİREKT BASI UYGULAMASI

EN KOLAY

UCUZ

BASİT

ZARARSIZ

ETKİLİ

ORGANI( UZVU) YÜKSELTMEYaralanmış Kol Ve Bacak Yükseltildiği Zaman Kanama Yavaşlar

AŞAĞIDAKİ DURUMLARDA UYGULANMAZ

* EL VE BACAKLARDA KIRIK VARSA * YABANCI CİSİM BATMIŞSA * OMURİLİK YARALANMALARINDA

BASINÇ NOKTALARINA BASINÇ UYGULAMASI

DİREKT BASINÇ VEYA DİREKT BASINÇ + ORGAN YÜKSELTME İLE KANAMA KONTROL EDİLEMEMİŞSE KULLANILIR

Vücutta baskı uygulanacak noktalar nelerdir?

Arter kanamalarında kısa zamanda çok

kan kaybedilir.

Kanayan yere yakın bir üst arter

bölgesine baskı uygulanır.

Vücutta bu amaç için belirlenmiş baskı

noktaları şunlardır;

PAZI KEMİĞİİÇ KISMI

BOYUN YANBÖLGESİ

ŞAKAKBÖLGESİ

KÖPRÜCÜKKEMİĞİÇUKURU

EL BİLEĞİ İÇ KISMI

KOLTUK ALTI

KASIK BÖLGESİ

AYAK BİLEĞİ

UYLUK BÖLGESİ

DİZ KAPAĞIARKASI

Hangi durumlarda turnike uygulanabilir?

Çok sayıda yaralının bulunduğu bir

ortamda tek ilkyardımcı varsa (Kanamayı

durdurmak ve daha sonra da diğer

yaralılarla ilgilenebilmek için),

Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,

Uzuv kopması varsa,

Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli

olmuyorsa,

Turnike uygulaması kanamanın durdurulamadığı

durumlarda başvurulacak en son uygulamadır,

eskisi kadar sık uygulanmamaktadır. Çünkü,

Uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku

harabiyeti meydana gelebilir yada uzvun tamamen

kaybına neden olabilir.

Turnike uygulamasında dikkat edilecek hususlar neler olmalıdır?

Turnike uygulamasında kullanılacak

malzemelerin genişliği en az 8-10 cm olmalıdır.

Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici

malzemeler kullanılmamalıdır.

Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi

malzemeler kullanılabilir.

Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama

durduktan sonra daha fazla sıkılmaz.

Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey

örtülmez.

Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda

yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalıdır.

Uzun süreli kanamalardaki turnike

uygulamalarında, kanayan bölgeye göre 15-20

dakikada bir turnike gevşetilmelidir.

Turnike, kol ve uyluk gibi tek kemikli bölgelere

uygulanır, ancak önkol ve bacağa el ve ayağın

beslenmesini bozabileceği için uygulanmaz.

Uzuv kopması durumlarında, önkol ve bacağa da

turnike uygulanabilir.

Turnike Uygulama TekniğiTurnike Uygulama Tekniği

UZUV KOPMASI

Kopmuş uzuv parçası, su geçirmeyen bir plastik torbaya konur.

Daha sonra kopmuş uzuv parçasının konduğu plastik torba ağzı

kapatıldıktan sonra, içerisinde ölçek suya 2 ölçek buz konulmuş

ikinci bir torbaya yada kovaya konulur. Bu şekilde, kopmuş uzuv

parçasının buz ile direkt teması önlenmiş ve soğuk bir ortamda

taşınması sağlanmış olur.

Torbanın üzerine kopan uzuv parçasının sahibine ait kimlik

bilgileri kaydedilir ve yaralı ile aynı araca konarak en çok 6 saat

içerisinde sağlık kuruşuna sevki sağlanır.

Organ Kopması

Şok pozisyonu verin,

Sık aralıklarla yaşam bulguları değerlendirin (2-

3dk),

Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde üstünü

örtün,

Yapılan uygulamalar ve varsa turnike ile ilgili

bilgileri yazın,

Hızla sevk edilmesini sağlayın.

İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık, silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir.

Hasta / yaralıda şok belirtileri vardır.

İç kanamalarda ilkyardım

Hasta / yaralının bilinci ve ABC’ si

değerlendirin, Üzerini örterek ayakları 30 cm yukarı kaldırın,

Asla yiyecek ve içecek vermeyin,

Hareket ettirmeyin (özellikle kırık varsa)

Yaşamsal bulguları inceleyin

EpistaksisKafatası kırığı, darbe sonucu oluşan yüz

yaralanmaları, sinüzit, enfeksiyon, burun

anomalisi, yüksek tansiyon, kanama

bozuklukları gibi nedenlerle oluşabilir

Doğal deliklerden çıkan kanamalarda ilkyardım

Burun kanaması Hasta / yaralı sakinleştirin, endişeleri giderin, Oturtun, Başı hafifçe öne eğin, Burun kanatlarını 5 dakika süre ile sıkın, Burun, alın ve enseye soğuk ıslak bez konarak lokal soğutma ile kanama kontrol altına alınabilir

Kulak kanamasıHafifse kulak temiz bir bezle temizleyin, Kanama ciddi ise kulağı tıkamadan temiz

bezlerle kapayın, Bilinci yerinde ise hareket ettirmeden sırt

üstü yatırın, Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan

yatırın,

Kan Kusma, anüs, üreme organlarından gelen

kanamalarda hasta/yaralılar

Hastayı sakinleştirilir.

Oturur/ Yatar pozisyona getir

Hastaneye ulaşımını sağlanır.

Kalp-damar sisteminin yaşamsal

organlara uygun oranda kanlanma

yapamaması nedeniyle ortaya çıkan ve

tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut

dolaşım yetmezliğidir.

Kalp, kanın dolaşım sistemi içinde sürekli

dolaşmasını sağlar; bir dakikada ortalama 5 lt

kanı sisteme pompalar

Dolaşım sistemi tarafından, vücudun her

tarafına yeterli miktarda kanın

pompalanamadığı duruma şok denilmektedir

Kaç çeşit şok vardır?Nedenlerine göre 4 çeşit şok vardır:

Pompa bozukluğuna bağlı(Kardiyojenik şok)

Sıvı –Kan kaybına bağlı)Hipovolemik şok

Dağılım bozukluğuna bağlı(Toksik şok,Septik şok)

Anaflaktik şok

Şok belirtileri nelerdir? Endişe, huzursuzluk,

Hızlı ve zayıf nabız,

Ciltte solukluk, soğukluk ve nemlilik,

Bilinç seviyesinde azalma,

Hızlı ve yüzeysel solunum,

Dudaklar veya mukozada solukluk, yada morarma,

Susuzluk hissi,

Kan basıncında düşme.

Şokta ilkyardım uygulamaları nelerdir?

Çevre ve kendi güvenliğini sağlayın,

Hava yolunun açıklığı sağlayın,Oksijen verin,Varsa kanamayı hemen durdurun.

Şok pozisyonu verin,

Hasta / yaralıyı sıcak tutun,

Hasta / yaralının hareket etmemesini sağlayın

Hızlı bir şekilde tıbbi yardım isteyin (112) ve sağlık

kuruluşuna sevkini sağlayın,

Hasta / yaralının endişe ve korkularını giderin,

psikolojik destekte bulunun.

Hastaya yiyecek vermeyin.

Şok pozisyonu nasıl verilir?

Hasta / yaralı düz olarak sırt üstü yatırılır,

Bacaklarını 30 cm kadar yukarı altına destek

konur (Çarşaf, battaniye yastık, kıvrılmış giysi

vb.),

Üzeri örtülerek ısıtılır,

Yardım gelinceye kadar hasta / yaralının yanında

kalınmalıdır,

Belli aralıklarla (2-3 dk bir) yaşam bulguları

değerlendirilmelidir.

ŞOK POZİSYONU

ŞOK POZİSYONU