jubileumboek wissel en weerklank

De Wissel 25 jaar en De Weerklank 20 jaar

1

Inhoud Woord vooraf ........................................................................................................... 3

Ter inleiding: van gasthuis tot inloophuizen ............................................................ 4

De Wissel - Huiskamer voor Schiedam .................................................................... 6

De Weerklank – Een ontmoetingshuis voor de bewoners van Schiedam-Noord .. 23

De auteurs .............................................................................................................. 31


2


3

Woord vooraf

In 2014 bestaat inloophuis De Wissel 25 jaar en ontmoetingshuis De Weerklank 20 jaar.

Beide jubilea markeren een moment in een lange traditie van diaconale aanwezigheid van

de kerken in Schiedam. Een aanwezigheid die in ieder geval teruggaat tot in de

middeleeuwen met de Gods- en Gasthuizen en die op dit moment onder meer gestalte

krijgt in onze inloophuizen. In de toekomst zal de diaconale roeping van de kerken wellicht

weer op een heel andere wijze ingevuld gaan worden.

We zijn blij dat wij Herman Noordegraaf bereid hebben gevonden de geschiedenis van

beide inloophuizen te schrijven en het werk in en rond onze inloophuizen in een breder

kader te plaatsen en te belichten vanuit het perspectief van kerkelijke presentie in de

Schiedamse samenleving. Lidwien Meijer verzorgde op ons verzoek een aantal interviews

met sleutelfiguren uit de beide geschiedenissen.

Onze beide huizen, De Wissel in het centrum van Schiedam, De Weerklank in een flatwijk

in Schiedam-Noord, hebben een verschillende ontstaansgeschiedenis en verschillende

wortels. Toch hebben zij ook veel gemeen. Zij stellen zich beide ten doel om een her-

bergzame plaats in de samenleving te vormen, zodat mensen tot hun recht kunnen komen

en hun leefomgeving aan kwaliteit wint. Dit doen zij door het creëren van ontmoe-

tingsmogelijkheden en allerlei andere op mens en omgeving betrokken activiteiten.

Wij willen de beide jubilea (De Wissel in juni, De Weerklank in november) vieren met al

onze vrijwilligers van vroeger en nu. Zonder hun niet aflatende bereidheid om aan

anderen een luisterend oor te bieden en te helpen waar dat mogelijk is, is het werk van

inloophuizen als de onze niet mogelijk.

Wij dragen die boekje dan ook met dankbaarheid aan hen op.

M.-Paul van Mansum (voorzitter inloophuis De Wissel)

Hans van der Linden (voorzitter ontmoetingshuis De Weerklank)


4

Ter inleiding: van gasthuis tot inloophuizen

Dit jaar, 2014, bestaan de inloophuizen De Wissel en De Weerklank 25 respectievelijk 20

jaar. Dat is een hele tijd. De traditie waarin zij staan omvat echter een nog veel langere

tijd. Die omvat eeuwen, omdat ze teruggaat op de vroegchristelijke gemeente in het

begin van onze jaartelling. Als men wil, kan men nog verder teruggaan, omdat het

christendom voortbouwde op het jodendom. Vanaf het allereerste begin kenden de

verspreide groepen christenen in het Romeinse rijk een eigen levensstijl in navolging van

Jezus Christus. Zij vormden gemeenschappen die samenkomsten hielden te Zijner

gedachtenis. De leden van die gemeenschappen besteedden aandacht aan onderlinge

zorg en in het bijzonder aan armen. In die samenkomsten kregen deze een gelijkwaardige

Het St. Jacobsgasthuis op de Hoogstraat

positie net als de slaven, al was de praktijk soms anders en verdrongen de rijken de armen

naar de achtergrond. Maar met vallen en opstaan werd deze nieuwe wijze van

samenleven beoefend. Daardoor alleen al vielen de christenen op. Daar kwam bij dat zij

ook omkeken naar mensen in nood buiten hun eigen kring. Zij hielpen bijvoorbeeld bij

aardbevingen en epidemieën, soms met gevaar voor eigen leven en beperkten zich dus

niet tot de leden van gezin en familie of de eigen beroepsgroep, zoals het gebruikelijke

patroon was in die tijd. Het christendom maakte, toen het aan invloed won en uiteindelijk

de heersende godsdienst werd in het Romeins rijk, de verantwoordelijkheid voor elkaar en


5

in het bijzonder voor armen, zieken, mensen met een handicap, weduwen, wezen,

vreemdelingen tot een publieke deugd.

Dat heeft tot op vandaag de dag geleid tot een scala van initiatieven en activiteiten. Eén

daarvan vormden de hospitalen oftewel gasthuizen, waar vreemdelingen en pelgrims

konden overnachten en ook andere mensen die opvang behoefden terecht konden. Om

nu een grote sprong in de tijd te maken: het is in die lijn dat Vrouwe Aleida, die in 1275

stadsrechten aan Schiedam toekende, overging tot het stichten van een gasthuis. Dit Sint

Jacobs Gasthuis is één van de oudste nog bestaande instellingen in Schiedam. Welnu,

geïnspireerd door die traditie van eeuwen, bieden kerken in Schiedam gastvrijheid door in

De Wissel ‘een huiskamer’ aan te bieden en in De Weerklank ‘een ontmoetingshuis’,

waarin een ieder welkom is. Het gaat om pretentieloze presentie van kerken om zo

dienstbaar in de Schiedamse samenleving aanwezig te zijn.

De inloophuizen zullen aan betekenis winnen, omdat mensen in deze tijd van

individualisering behoefte hebben aan plekken waarin zij iets van gemeenschap kunnen

ervaren. Van daaruit kunnen nieuwe initiatieven groeien of verbindingen gelegd worden

met andere organisaties, groepen en activiteiten.

Dat sluit goed aan bij gedachten die we vinden in de Wmo, waarin immers ‘netwerken’ en

initiatieven van onderop, van mensen zelf, als belangrijk worden gezien. Deze

geschiedschrijving in grote lijnen van De Wissel en De Weerklank biedt daarom nog maar

een tussenstand. Wie weet wat bij een volgend jubileum een volgende geschiedschrijver

kan toevoegen!


6

De Wissel - Huiskamer voor Schiedam De oprichting van de Stichting Missionair Diaconaal Centrum Schiedam

Op 22 juni 1989 verschenen mevrouw A.A. Geerdes-Jonker Roelants en mevrouw K.C.

Wijnands-Valentijn bij notaris V.N.H. Bonga om de stichtingsacte op te maken van de

Stichting Missionair Diaconaal Centrum Schiedam. Zij waren hiertoe door negen kerken

gemachtigd te weten:

- De Gereformeerde Kerk te Schiedam;

- Het dekenaat van de Rooms-Katholieke Kerk te Schiedam;

- De Hervormde Gemeente te Schiedam;1

- De Hervormde Gemeente Kethel en Spaland te Schiedam;

- De Oud-Katholieke Parochie van de Heilige Johannes den Doper te Schiedam;

- De Evangelisch Lutherse Gemeente te Schiedam;

- De Vereniging Afdeling Schiedam van de Nederlandse Protestantenbond te

Schiedam;

- Het Leger des Heils, gevestigd te Amsterdam met een plaatselijke afdeling te

Schiedam; en

- De Remonstrantse Gemeente Rotterdam.2

Het doel van de stichting was om te komen tot de inrichting en instandhouding van een

centrum of centra in Schiedam waarin onder meer de volgende activiteiten zouden

kunnen plaatsvinden:

- Het verstrekken van zowel mondelinge als schriftelijke informatie over vragen van

levensbeschouwelijke en maatschappelijke aard en over activiteiten van kerken

in Schiedam;

- Het ontvangen van en het voeren van gesprekken met mensen, die op zoek zijn

naar aandacht en hulp bij vragen van geestelijke, levensbeschouwelijke en

maatschappelijke aard;

- Het gelegenheid bieden aan bezoekers tot rust en bezinning in een stiltecentrum.

Na een intensieve periode van voorbereiding was hiermee de juridische kogel door de

kerk. Het centrum kon van start gaan in het pand Broersveld 32, beneden bij de Passage,

waarin een chinees-indisch restaurant gevestigd was geweest. We gaan allereerst op de

voorgeschiedenis in (1986-1989), daarna komt de periode aan het Broersveld 32 aan bod

1 In de burgerlijke gemeente Schiedam waren twee hervormde gemeenten, te weten de Hervormde Gemeente Schiedam (ten zuiden van de spoorlijn) en de Hervormde Gemeente Kethel-Spaland. 2 Hier viel ook Schiedam onder.


7

(1989-1993), die na een overgangsperiode (1993-2001) overgaat in het inloophuis De

Wissel aan Broersveld 123b (2001-heden).

Broersveld 32 in 1993 (foto: R.W. Poels)

De voorbereidingsperiode (1986-1989)

De gedachte om ook in Schiedam tot de verwezenlijking van zoiets als een Missionair-

Diaconaal Centrum te komen, leefde in verschillende kringen in kerkelijk Schiedam. Zij

waren daarbij geïnspireerd door initiatieven van plaatselijke kerken elders in Nederland

vanaf omstreeks 1980. Deze zochten in een tijd van ontkerkelijking naar nieuwe manieren

om als kerk naar buiten te treden (in kerkelijke termen: missionair te zijn) en in de

samenleving dienend (in kerkelijke termen: diaconaal) aanwezig te zijn. Deze diaconaal-

missionaire centra kregen veelal de naam van ‘aandachtscentrum’ of ‘inloophuis’. Het

voornaamste doel was namelijk het creëren van een plek waar mensen terecht konden

voor gesprek en ontmoeting en voor het vinden van een luisterend oor. Dat lijkt heel

eenvoudig, maar elkaar echt ontmoeten, echt naar elkaar luisteren vergt specifieke

kwaliteiten! Uit deze kernactiviteit konden andere activiteiten voortkomen, zoals

voorlichtings- en gespreksbijeenkomsten, cursussen, tentoonstellingen en nog meer.

Het toenmalig centrale bestuursorgaan van de Gereformeerde Kerk te Schiedam, de

Kerkeraad Algemene Zaken (K.A.Z.) haakte hierop in door in september 1986 een

commissie te benoemen die de mogelijkheid moest gaan onderzoeken van een Missionair-

Diaconaal Centrum (M.D.C.). De K.A.Z. deed dit op voorstel van de door de Gereformeerde


8

Kerk ingestelde plancommissie, die zich boog over de toekomst van de Gereformeerde

Kerk te Schiedam. Het voorstel had dus te maken met het zoeken naar nieuwe,

aansprekende initiatieven van kerken in een tijd die een toenemende onkerkelijkheid te

zien gaf. De commissie voor het M.D.C. ging aan het werk door zich te oriënteren bij al

bestaande centra. De dragende krachten waren A.A. Krijger (voorzitter) en B.A. van der

Blom (secretaris), beiden actief in het gereformeerde kerkenwerk. Al gauw bleek dat bij de

hervormde wijkgemeente rond de Bethelkapel in Schiedam-Zuid ook soortgelijke

gedachten leefden. Dat leidde in 1987 tot verder overleg en tot het besluit om meer

kerken te benaderen. In dat jaar kreeg de Commissie Missionair-Diaconaal Centrum een

brede samenstelling met een afvaardiging vanuit de genoemde kerken (minus toen nog de

Remonstrantse Gemeente Rotterdam), die samenwerkten in de plaatselijke Raad van

Kerken. De commissie maakte een notitie die zij aan de kerken aanbood. Via een

kleinschalig centrum zouden de kerken hun missionaire en diaconale diensten vorm

kunnen geven. Het zou zich moeten richten op in beginsel alle passanten: ‘Iedereen die

gewoon behoefte heeft om binnen te lopen en zomaar wat te lezen, te praten met

iemand, of die informatie wil hebben over kerken, hulp vragen, zoeken, of gewoon stilte

wil ervaren.’

Hiertoe zouden vrijwilligers geworven moeten worden ‘die goed kunnen luisteren’ en er

een beroepskracht voor twintig uur per week moeten komen om het geheel te

organiseren en te begeleiden. Voor de accommodatie dacht men aan een eigen pand in

het centrum, concreet binnen de zogeheten ‘grote omloop’ in het centrum (Hoogstraat,

Broersvest, Lange Kerkstraat, Grote Markt), waar gemiddeld 18.000 mensen per week

kwamen. Een voorlopige begroting wees uit dat voor huur, personeels- en

organisatiekosten en activiteiten 90.000 gulden per jaar nodig was. Op grond hiervan

kregen de kerken in Schiedam in februari/maart 1988 het verzoek om medewerking.

Inmiddels gingen leden van de commissie op zoek naar een geschikt pand in de

binnenstad. De leden B.A. van der Blom en H. Povel maakten daartoe een rondgang door

de binnenstad. Voorts was er overleg met de gemeente. Deze bood het pand Broersveld

32 aan om niet. De gemeente wilde dit ‘bewoond’ hebben om zo kraken te voorkomen.

Het zou wel om een tijdelijke huisvesting gaan, omdat het pand gesloopt zou gaan worden

als de Verlengde Passage er zou komen. Op 16 maart 1988 bezochten commissieleden het

pand, waarna de commissie in haar vergadering van 22 maart unaniem besloot om het

aanbod van de gemeente te aanvaarden. De volgende stap was het opknappen van het

pand. De verbouwing moest low budget gebeuren en is dan ook vrijwel geheel door

vrijwilligers uitgevoerd. Zij werkten er zo’n twee avonden per week aan. Ook werd er

zoveel mogelijk gebruikt materiaal benut. Volgens de rekening over 1988/1989 heeft de

verbouwing uiteindelijk 6957,69 gulden gekost.

Inmiddels ging de andere arbeid gewoon door: het opstellen van statuten, het werven van

vrijwilligers en het maken van een promotieplan met het oog op de publiciteit. Inmiddels

waren de reacties van de Schiedamse kerken binnen. Dat had nog enige tijd gevergd,


9

omdat een aantal kerken een nadere toelichting op de plannen gevraagd had en vanwege

de teruglopende eigen inkomsten aarzeling hadden bij de gevraagde bijdrage. Dat leidde

tot een bijgestelde begroting waarbij de kosten voor een beroepskracht werden omgezet

naar een p.m. post, terwijl de huurkosten door het aanbod van de gemeente ook

wegvielen. Omdat dit de grootste posten waren, lukte het om de begroting terug te

brengen naar 15.000 gulden. In totaal werd de kerken gevraagd om zich voor drie jaar

voor 10.000 gulden op jaarbasis te verbinden. Voor het restant zouden fondsen benaderd

worden. Voorts was er het voornemen om donateurs te werven. Op 22 juni 1989 werd,

zoals vermeld, de acte bij de notaris ‘gepasseerd’. Het werd inmiddels ook tijd om over de

naam van het centrum na te denken. Er kwam een aantal suggesties ter tafel: aanloop-

huis, de aandacht, het luisterend oor, de schaapspoort, het goede veld, de binnenkamer,

inkeer, het trefpunt en oecumenisch centrum De Wissel. Met algemene stemmen koos de

commissie voor de laatste naam. Hij verwees naar de wisselwerking tussen kerk en

maatschappij.

De Commissie Missionair Diaconaal Centrum hield op 8 november 1989 haar laatste

vergadering. Zij had in totaal 27 maal vergaderd. Het bestuur van de stichting Missionair

Diaconaal Centrum Schiedam bestond uit de volgende, door de oprichtende kerken

benoemde personen: A.A. Krijger, A.A. Geerdes-Jonker Roelants, M.-P. van Mansum, H.M.

Lanser-Poot, A.W. van der Haagen-Koornneef, A.A. Jordaans, A.A. van Zanten-de Ruiter.

Het dagelijks bestuur bestond uit A.A. Krijger (voorzitter), A.A. Geerdes-Jonker Roelants

(secretaris), M.-P. van Mansum (penningmeester). Financieel was alles ook rond gekomen

door de bijdragen vanuit kerken (in 1988/1989: 17.853,55 gulden) en van fondsen en

particulieren (21.689,75 gulden).

Mevrouw Anneke Geerdes-Jonker Roelants weet nog precies dat ze het voormalige

Chinese restaurant binnen liep op het Broersveld; dat pand was aangeboden door de

gemeente. ‘Voor een gulden per jaar; stinken dat het er deed! Er kwam een flinke ploeg

vrijwilligers voor de schoonmaak. En, o wonder, de achterruimte werd een echt stilte-

centrum, een grote wens van de kerken.’

Ze is 89, maar herinnert zich

goed de eerste gesprekken die

leidden tot de geboorte van de

Wissel. ‘Anne Krijger van de

Julianakerk had alle Schiedam-

se kerken uitgenodigd om te

kijken of er genoeg draagvlak

was voor zo’n inloophuis. Ik

zat erbij namens de R.K. paro-

chies. Acht kerken wilden wel

mee doen; ze beloofden een


10

maal per jaar een collecte te houden, om de exploitatie haalbaar te maken.’

Op 11 juni 1989 kwam er een wettelijk bestuur, daarom vieren we nu het jubileum. Er

kwamen ook steeds meer vrijwilligers. ‘Toen moesten we het pand uit, maar na wat om-

zwervingen kwam de benedenverdieping van nr. 123 te koop. We hadden wat gespaard,

en van twee kerken kregen we een renteloze lening. Giften van bevriende relaties kwamen

daar ook nog bij, het was net genoeg om het pand te kopen. En al die onbetaalbare

vrijwilligers die vervolgens de handen uit de mouwen staken om het leefbaar te maken!

Wat is er hard gewerkt!’

Het centrum Broersveld 32 (1989-1993)

Op 17 november 1989 kon een officieuze opening plaatsvinden. Voorzitter Anne Krijger

heette de aanwezigen, onder wie vertegenwoordigers van kerken en vrijwilligers, hartelijk

welkom. Hij memoreerde de vele gesprekken die gevoerd moesten worden over alles wat

met het centrum samenhing, maar kon nu vaststellen dat het centrum er gekomen was.

Op 19 januari 1990 verrichtte burgemeester Reinier Scheeres de officiële opening. Hij zei

onder meer dat het zeer uniek was dat dit project van de grond gekomen was dankzij de

samenwerking van negen verschillende kerken. De tijd lag nog in onze herinnering dat

mensen uit verschillende kerken nauwelijks met elkaar konden en wilden praten.

Een twintigtal vrijwilligers had zich aangemeld. Het centrum draaide op hun inzet. Zij

traden op als gastheer en –vrouw in het centrum dat de ‘huiskamer’ van de kerken wilde

zijn. Het was geopend op woensdagmorgen en –middag, op vrijdagmorgen en –middag en

op zaterdagmiddag. In 1991 werd daar de donderdag aan toegevoegd. Er werd voor

gezorgd dat er steeds minimaal twee vrijwilligers aanwezig waren. Pater Chris Odijk, die

verantwoordelijk was voor de begeleidingscommissie voor de vrijwilligers, kon in februari

1990 berichten dat de 35 vrijwilligers een goede inzet hadden en met veel plezier

werkten.

Pater Chris Odijk S.J. (84) was zeer betrokken bij de totstandkoming van De Wissel. In zijn

flat in Spijkenisse praat ik met hem. Hij heeft goede herinneringen aan die eerste tijd.

‘Overal in ons land ontstonden zo’n 25 jaar geleden inloophuizen. Dat hing in de lucht; de

kerken wilden meer naar buiten treden, meer in het centrum van de stad aanwezig zijn, en

dat op een laagdrempelige manier.’

Chris Odijk was in die tijd medewerker diaconie in het dekenaat Schiedam, de oprichting

van De Wissel paste goed bij zijn taken. ‘Eerst kregen we een tijdelijke behuizing op het

Broersveld. We hebben ook op de Hoogstraat gezeten en in de Voorhof, het ontmoetings-

punt in de Grote kerk; dat was geen handige plek, want dan moet je nog steeds zo’n hoge

kerkdrempel over!’

Eigenlijk kwamen de mensen niet voor de informatie van de kerken, is zijn mening.


11

Mensen kwamen vooral voor een praatje. ‘Samen met Rina Wijnands, vrijwilligster én

kinderpsychologe, gaf ik

trainingen aan de vrijwil-

ligers. We deden allerlei

luisteroefeningen.

Pater Chris Odijk S.J. in

gesprek met ds. Willem van

Wieren

Ik heb als geestelijk ver-

zorger in het Deltazie-

kenhuis gewerkt, dus ik

was helemaal gewend

aan ingewikkelde ge-

sprekken. Verder zat ik

altijd een ochtend in de week als gastheer in De Wissel; als je dan goed kunt luisteren, kun

je mensen echt helpen.’

Het leverde hem waardevolle momenten op. ‘Je wordt echt meer mens als je zo’n tijdje in

zo’n huiskamer zit. Want je moet ook kunnen kletsen over voetbal en zo, ook al interes-

seert het je niet. Mensen met een hond kwamen ook binnen. Zo’n hond werkt ontwape-

nend. “Mag ie erin?”, vroegen ze dan en je bent meteen aan de praat. Ik heb toen pas

beseft hoe belangrijk zo’n beest kan zijn.

Rina kreeg, omdat ze kinderpsychologe was, veel mensen die met haar over de kinderen

gingen praten. Ik kreeg veel psychische problematiek.’

Ook aan het oecumenisch gehalte van De Wissel bewaart Chris Odijk goede herinneringen.

‘Ik denk nog vaak aan de predikanten met wie we beraadslaagden: Roel Bosch, ds. Mos,

ds. Koster van de NPB-kerk. Schiedam was een prettige plek om te werken. De commu-

nicatie was er heel goed’.

De samenstelling was zeer divers: mensen uit het veld, medewerkers uit maatschappelijke

hulporganisaties en oud-medewerkers van de S.O.S.dienst (telefonische hulpdienst). De

vrijwilligers kregen een training gericht op motivatie, luisteren en een rollenspel. Hoe voer

je een gesprek, hoe krijg je dit op gang, waarheen kun je verwijzen, hoe krijg je de vragen

op tafel? Samen met mevrouw Rina Wijnands verzorgde pater Chris Odijk de trainingen.

Een eerste evaluatie wees uit dat de vrijwilligers ‘probleemgevallen’ hadden verwacht,

maar dat veel mensen als belangstellende binnen kwamen, voor informatie of omdat zij

wat van de kerken wilden weten. Later vonden ‘bijscholingsbijeenkomsten’ plaats, die

vooral gericht waren op luistervaardigheid en waren er thema-avonden over onder andere

depressiviteit.


12

Naast de Begeleidingscommissie waren er nog enige commissies, te weten:

- De beheerscommissie die zorg droeg voor het schoonmaken, het onderhoud en allerlei

praktische zaken als het verzorgen van de planten, het op peil houden van de voorraad

koffie, thee en suiker en tal van andere zaken.

– De publiciteitscommissie, die persberichten deed uitgaan en nog andere berichtgeving

ter hand nam.

– De lectuurgroep, die ervoor zorgde dat er kranten, tijdschriften en folders lagen.

– De tentoonstellingscommissie. Vrijwel vanaf het begin zijn er tentoonstellingen

georganiseerd (foto’s, schilderijen) waarin verdienstelijke ‘amateurs’ hun werk ten toon

konden stellen. De exposities bleken drempelverlagend te werken, omdat mensen mak-

kelijker binnenkwamen om naar een expositie te kijken dan voor een gesprek.

Nadrukkelijk moet nog genoemd worden dat de achterruimte als stiltecentrum was

ingericht: mensen konden er bidden, mediteren, gewoon stil zijn of een kaars aansteken.

Er lag ook een intentieboek.

Het aantal bezoekers groeide van zeventig per twee maanden naar zeventig per maand.

De meesten van hen waren 50+. Er zat een stijgende lijn in het aantal vrijwilligers. Hoewel

het te vroeg was om definitieve conclusies te trekken over de toekomst van De Wissel,

besloot het bestuur op grond van de positieve ontwikkelingen om te gaan zoeken naar

een definitieve ruimte. Ten slotte was de huisvesting voorlopig en hing het van de plannen

voor de binnenstad af wanneer men er uit zou moeten. Eind 1993 moest De Wissel het

pand verlaten. Begin 1994 werd het pand gesloopt met het oog op de realisering van de

Verlengde Passage.

Tussen twee gebouwen in (1994-2001)

Het bestuur besloot

om de activiteiten

voort te zetten in de

Grote Kerk. Dit kerk-

gebouw bleek toch

een te hoge drempel

te hebben.

Op 13 januari 1995

berichtte het bestuur

aan de deelnemende

kerken:

Tijdelijk in de Grote of St.

Janskerk


13

‘Zoals u waarschijnlijk van uw afgevaardigde vernomen heeft, heeft het bestuur van het

M.D.C. “De Wissel” besloten de activiteiten voorlopig op te schorten.

Na de afbraak van het pand in het Broersveld hebben wij het afgelopen jaar een hele

prettige gastvrijheid genoten in de Grote of St. Janskerk.

Wij zijn echter van mening, dat een eigen pand onontbeerlijk is om onze doelstelling: “een

huiskamer van de Kerken” te zijn, waar te kunnen maken. Wij werken hard om dit te

realiseren.

Bijeenkomsten van ons bestuur en van de vrijwilligers gaan zeer regelmatig door. Wij

hopen en bidden, dat wij u spoedig een resultaat van ons werken kunnen melden.’

Het bestuur trok er hard aan. Het ging op zoek naar geschikte panden in de binnenstad.

Het bekeek tientallen panden. Deze waren echter niet geschikt omdat zij bijvoorbeeld te

klein waren, of te duur of niet op een geschikte locatie gelegen waren. Het bestuur had

besloten om de activiteiten van De Wissel geheel te stoppen als er op 31 december 1995

nog geen pand gevonden zou zijn. Het bestuur herriep dit besluit later en besloot verdere

mogelijkheden te onderzoeken. Er ontstond echter toch een verloop onder de vrijwilligers

nu er geen concrete activiteiten plaatsvonden. Er was sprake van een malaise. Het bestuur

bleef lang zoeken, maar stond uiteindelijk op het punt er mee te stoppen totdat er toch

nog licht in de duisternis kwam.

Broersveld 123, de winkel van Frans van Thienen, werd ons inloophuis


14

In 2001 kwam namelijk het winkelpand van Frans van Tienen, Broersveld 123b en Baan

40d (allebei begane grond), beschikbaar. Dit was betaalbaar en lag gunstig in de loop.

Het bestuur besloot tot aankoop over te gaan. Door een renteloze lening van twee kerken,

het opgebouwde eigen vermogen en bijdragen van fondsen (waarbij vooral het VSB Fonds

Schiedam Vlaardingen genoemd moet worden), kon tot aankoop overgegaan worden.

Broersveld 123 (2001-heden)

Na de koop van de panden moest er eerst een verbouwing en opknapbeurt plaatsvinden.

Veel werd ook nu weer door vrijwilliger gedaan: verlichting, elektra, verwarming,

vochtwering, isolatie, schilderswerk, het installeren van de keuken, het effenen van

plafond, vloer en muren. Kortom, een enorm karwei. Een aannemer repareerde het dak,

zodat dit lekvrij werd. Inmiddels werd in 2001 en 2002 weer begonnen met het werven

van vrijwilligers. Op 11 maart 2002 was er de eerste informatieve bijeenkomst voor

belangstellenden. Het was geen vereiste voor vrijwilligers om kerkelijk meelevend te zijn,

wel dat zij respect en openheid hadden voor bezoekers en vrijwilligers en dat zij de

doelstellingen en uitgangspunten van De Wissel onderschreven. Hun voornaamste

kwaliteiten dienden te zijn het vermogen om goed contact te leggen en goed te luisteren

en om daarbij ook emotioneel tegen een stootje te kunnen. Met elke aanstaande

vrijwilliger was er een persoonlijk gesprek en ook moesten zij een training volgen. In

oktober 2002 kon een herstart van De Wissel plaatsvinden.

Mede onder leiding van Paul Meijer (penningmeester van 1994-2009)

wordt de verbouwing uitgevoerd

Zoals in het uitgegane persbericht te lezen was:

‘Aan het Broersveld 123 heeft inloophuis De Wissel de deur open gezet. In de voormalige

winkel van Van Tienen, bij vele Schiedammers wel bekend, is een gezellige ontmoe-

tingsruimte ingericht. Daar is een ieder welkom die even uit wil rusten (bijvoorbeeld na de

markt), een kop koffie wil drinken, of een praatje wil maken. Of informatie zoekt. Op


15

dinsdagmiddag en vrijdagmiddag van 2 tot 4 uur bent u van harte welkom! De Wissel is

een initiatief van de kerken van Schiedam. U wordt welkom geheten door enkele vrij-

willigers. De vrijwilligers van De Wissel zijn hele gewone mensen, als u en ik. Zij dragen

een ander een warm hart toe. Zij bieden een ander een sfeer van gastvrijheid. Zij vinden

het leuk om andere mensen te ontmoeten. Bent u nieuwsgierig geworden? Kom dan zelf

even langs om sfeer te proeven!’

Op 17 januari 2003 verrichtte burgemeester Reinier Scheeres wederom de officiële

opening.

Bijgestaan door

voorzitter Anne

Krijger verricht

burgemeester

Reinier Scheeres de

opening van de

verbouwde Wissel

door een kaars aan

te steken

De kernactiviteit van De Wissel was en bleef het bieden van mogelijkheden voor

ontmoeting en gesprek: aandacht bleef het slagwoord. Het aantal vrijwilligers

schommelde daarbij om en nabij de vijftien. Jaarlijks was en is er een uitje, vaak

gecombineerd met een bezoek aan een collega-instelling. Wel is gedurende enige jaren

het aantal vrijwilligers problematisch laag geweest. Daardoor moest het aantal

openingsuren ingeperkt worden. Ook waren er de eerste jaren weinig bezoekers. Een

groot verlies was het overlijden op 17 december 2006 van voorzitter Anne Krijger als


16

gevolg van een ernstige ziekte. Echter, het werk in De Wissel dat in die jaren in gang werd

gezet, loopt nog steeds door. Vandaar dat nu de tegenwoordige tijd gebruikt gaat worden.

Jetty Krijger is sinds anderhalf jaar gastvrouw in De Wissel. ‘Ik heb altijd gezegd dat ik

daar vrijwilligster zou worden, zodra ik met pensioen was. Augustus 2012 ben ik ermee

begonnen.’ De Wissel was een initiatief van haar man Anne, die in 2006 overleed. ’Anne is

er al die jaren enthousiast bij betrokken

geweest. Hij had er plezier in om anderen

aandacht te geven; ik vind het fijn om iets

van zijn werk voort te zetten als gastvrouw.

Het is mooi om met de mensen in gesprek

te gaan, om hun verhaal te horen. Je bent

een vast gezicht, ze zijn heel dankbaar.

Geregeld tref ik bezoekers in de stad

opnieuw, en dan kom ik soms op dingen

terug.

Gastvrouw Jetty Krijger toast ter gelegenheid

van de opening

Dat wordt zeer gewaardeerd; mensen

voelen zich gehoord. Er zijn ook bezoekers

die niet veel praten, alleen maar luisteren

en kijken en blij zijn dat het warm is en dat

er een kopje koffie is. Cees Koogje en Irene

Brekelmans coördineren de vrijwilligers-

groep. Nu en dan komen we bij elkaar om

uit te wisselen hoe we het werk ervaren. Ik ben in het begin echt goed door hen begeleid.

Vooral Cees is een bindende factor.

We bestaan nu 25 jaar; dat vind ik heel wat. Er zijn ook mindere tijden geweest, minder

bezoekers, weinig vrijwilligers, maar de laatste jaren komen er duidelijk meer mensen. En

de maaltijden zijn vaak overtekend.

Vrijwilligers treden op als gastvrouw- of –heer op woensdag, donderdag en vrijdag, steeds

van 14.00u-16.00u en de eerste zaterdag van de maand. Voorts is er iedere tweede

donderdag van de maand een door kok Wim bereid driegangenmenu (‘het Wisseldiner’) ,

waarvoor veel belangstelling is. Meer dan eens moeten mensen op een wachtlijst

geplaatst worden. Regelmatig zijn er tentoonstellingen, die naast de betekenis die ze als

zodanig hebben (het kunnen genieten van schilderijen, foto’s of van nog andere

kunstuitingen) ook altijd weer gesprekken, contacten en bekendheid opleveren.


17

Expositie van Atelier Herenplaats in april 2010

Opening van expositie ‘Voetstappen’ in december 2013

Een gouden greep bleek de verkoop van curiosa, in dubbele zin: ook hier de gesprekken en

contacten die deze opleverden, maar ook de inkomsten (in 2013: 2.395,50 euro). Het

aantal bezoekers, onder wie steeds meer niet-kerkelijken, steeg tot gemiddeld 225


18

bezoekers per maand in 2013. Een goede greep bleek ook de ‘raadplaat’: een foto van een

locatie in Schiedam, die in de etalage te zien is met de vraag: waar is dit? Dat leidt tot

geanimeerde gesprekken voor de etalage.

De meest bekeken etalage in het Broersveld

Elke maand wordt er een winnaar uitgeloot, die een kleine prijs krijgt. Vanaf 2005 zijn er

de soepgroepen waarbij de aanwezigen rond een eenvoudige soepmaaltijd met elkaar in

gesprek gaan over actuele thema’s Tot de activiteiten behoort inmiddels ook het breicafé

(tweemaal per maand). Ook werd er een leerhuis gehouden. De eerste keer, in 2008, over

de islam, daarna over Bach en

over Liduina en hield pastoor Pie-

ter van Tilburg (Oud-Katholieke

Kerk) in 2010 een cursus over

‘Verhalen in de Bijbel’.

Een goed gesprek na een kom soep


19

Een belangrijke toevoeging aan de ontmoetingsfunctie gingen de activiteiten van derden

vormen. Daardoor was het mogelijk om een breder centrum van ontmoeting te worden.

Zo organiseerde de Stichting Mantelzorg Nieuwe Waterweg-Noord van 2005 tot eind 2012

een mantelzorgcafé in De Wissel. Sedert 2003 benut ook het bestuur van de Stichting

Uitgeprocedeerde Asielzoekers Schiedam (SUAS) de ruimte. SUAS is opgericht in 2002 en

zet zich in voor ondersteuning van uitgeprocedeerde asielzoekers in Schiedam, die op

straat staan zonder voorzieningen maar wel zicht hebben op een procedure. SUAS regelt

ook het uitdelen van voedselpakketten, eerst op vrijdag en vanaf 2013 op donderdag.

Daarmee werd De Wissel een uitdeelpunt voor de voedselbank. Het gebruik vertoonde

een stijgende lijn. In 2013 ging het om tachtig voedselpakketten per week. Inmiddels is er

ook een kledingbank, waar Schiedammers hun overtollige kleding kunnen afgeven voor

hergebruik door mensen met een smalle beurs. Nogal wat bezoekers van de voedselbank

maken gebruik van de mogelijkheid om in het inloophuis koffie of thee te drinken. Dan is

er nog te noemen de ‘Taalwissel’. Hiertoe nam in 2008 de Stichting Welzijn Schiedam

(SWS) het initiatief met als doel het vergroten van de taalvaardigheid van Schiedammers

met een niet-Nederlandse afkomst. Door bezuinigingen moest SWS in 2011 hiermee

stoppen. De Wissel zette de activiteit, omgedoopt tot ‘De Taalontmoeting’, in gewijzigde

vorm voort. Op dinsdagmiddag en vrijdag (nu: donderdag)morgen komt een groep

(voornamelijk vrouwen uit Midden- en Oost-Europa en Turkije) bij elkaar onder leiding van

de dames Kocamis en Mihci-Özcelik (vrijwilligers). Door gezamenlijk te lezen en te praten

vergroten de deelnemers de Nederlandse taalvaardigheid. Ook verzorgt men excursies.

Daarnaast maakt VluchtelingenWerk Maasdelta locatie Schiedam ongeveer vijf maal per

jaar gebruik van de ruimte om zijn taalvrijwilligers te begeleiden.

Zo groeit De Wissel uit tot een veelzijdige ontmoetingsplek in Schiedam.

Stichting De Wissel maakt deel uit van de Stichting Netwerk DAK (Door Aandacht Kracht),

dat vanaf 2008 ondersteuning biedt aan ruim honderd organisaties van inloophuizen,

buurtpastoraat en drugs- en straatpastoraat in Nederland en België. Medewerkers nemen

deel aan de jaarlijkse netwerkdag van DAK. Goede contacten zijn er met De Weerklank en

De Groene Luiken (Vlaardingen).


20

Samenstelling bestuur per 31 december 2013

Voorzitter: M.-P. van Mansum, op voordracht van de Protestantse Gemeente te

Schiedam.

Secretaris: Y.E.J.M. Jongepier-Geerdes, op voordracht van het (voormalige)

Dekenaat van de Rooms-Katholieke Kerk te Schiedam.

Penningmeester: A.H. Durenkamp, op voordracht van de parochie De Goede Herder

(deelgemeenschap Sint Jan de Doper – Visitatie).

Leden: A.W. van der Haagen-Koornneef, op voordracht van de Protestantse

Gemeente te Schiedam.

G. Bastiaans-Verkade, op voordracht van de Protestantse Gemeente te Schiedam.

A.F. Ruijl, pastoraal begeleider.

Het bestuur wordt in zijn werk gesteund door een aantal vrijwilligers met

bijzondere taken:

C. Koogje, coördinator vrijwilligerswerk.

Mevrouw I. Brekelmans, tweede coördinator vrijwilligers.

Mevrouw C. Spaans, coördinatie exposities.


21

Paul van Mansum was al snel actief in de Wissel. Hij merkt op dat de Wissel veranderde in

de loop van de tijd. ‘Aanvankelijk kwamen er alleen kerkelijk betrokken ouderen. Het was

echt de huiskamer van de kerken. Maar we zijn er voor àlle Schiedammers. De laatste tijd

komt er echt een gevarieerde groep.’

Drie middagen per week is de Wissel open. Met meer vrijwilligers zou dit nog vaker

kunnen. Er zijn ook speciale activiteiten: twee keer per week is er een taalgroep (de Taal-

wissel) en er is een breicafé. Ook op Zaterdagmiddag is er nu en dan wat te doen. Met de

Voedselbank, de Kledingbank en de Stichting Vluchtelingenwerk zijn er goede contacten.

Paul: ‘De loop is er de laatste twee jaar veel beter ingekomen door de curiosa¬verkoop. Die

mogelijkheid ontdekten we in Oudenbosch. Eens per jaar bezoeken we met vrijwilligers een

ander inloophuis, twee jaar geleden was dit het Stoofje in Oudenbosch. En daar verkochten

ze spulletjes. De Wissel is er enorm door verlevendigd. Het werkt drempelverlagend;

mensen komen voor een oud theepotje binnen, en dan zien ze pas wat een gezellige,

gastvrije ruimte het is, met schilderijen of foto’s aan de muur. En met vrijwilligers die open

staan voor een gesprek. Elke dag komen er nu zo’n twintig mensen.

De Wissel is nog volop in ontwikkeling. ‘In de achterkamer komt een stiltecentrum. We

gaan de kastenwand uitbreiden. Die wand kun je dan opendoen en er ontstaat een ruimte

die je desgewenst ook weer kunt afsluiten’. Paul en Hans (voorzitter van De Weerklank)

wijzen er beiden op dat nieuwe vrijwilligers moeilijk te vinden zijn. ‘Je wilt er zijn voor

iedereen, dus je activiteiten melden in de kerkbladen is niet genoeg. Een professionele

kracht aanstellen, dát zou prachtig zijn, maar de middelen hiervoor ontbreken.


22

Hans van der Linden is van begin af aan betrokken bij de Weerklank, het oecumenische

inloophuis in Groenoord. Hij legt uit hoe de Weerklank werd geboren. ‘De toenmalige

predikante van de Nederlandse Hervormde gemeente, Jannie Sosef, opperde de vraag:

“Wat kun je als kerkelijke gemeente betekenen voor de wijk?” Het creëren van een

ontmoetingsmogelijkheid kwam al gauw als een idee naar voren. Via de gemeente kwam

een pand beschikbaar, een benedenetage van een flat. Het is een huiselijke plek,

kleinschalig, met leuk meubilair.’

Hoe gaat het nu met de Weerklank? Hans moet constateren dat de bezoekers twintig jaar

ouder geworden zijn; dat de vrijwilligers ook de doelgroep zijn van de Weerklank. ‘Voor

veel mensen is het hun huiskamer. Ze ontmoeten elkaar daar. Ook mensen die je in de kerk

niet ziet.’ De wijk Groenoord is erg veranderd. ‘De Weerklank kan als gevolg van het

huidige politieke klimaat weer meer gaan betekenen,’ verwacht Hans. ‘Ouderen moeten

steeds langer thuis blijven. Veel ouderen komen er alleen voor te staan, en dan is zo’n

huiskamer een welkome ontmoetingsruimte. Vanuit de PKN-gemeente rond de Ark zijn we

bezig de diaconie te activeren. In zo’n kleinschalige voorziening zou je zinvolle dingen

kunnen doen. Zo hebben we vorige zomer een ontmoetingsmiddag georganiseerd. In de

zomer staat het leven in de stad vaak stil, en veel ouderen gaan niet met vakantie. Er

kwamen wel 25 mensen op af.’ Eens per maand is er ook een oecumenisch ochtendgebed,

waar een trouwe groep aan deelneemt.


23

De Weerklank – Een ontmoetingshuis voor de bewoners van Schiedam-Noord

De totstandkoming

In 1993 kwam er ook in Schiedam-Noord een inloophuis,

De Weerklank. De voornaamste initiatiefnemer was ds.

Jannie Sosef, die van 1989 tot 2002 predikante was van de

wijkgemeente Schiedam-Noord van de Hervormde

Gemeente Kethel-Spaland. Haar werkterrein was vooral

de wijk Groenoord. Hoe kun je in zo’n wijk met heel veel

flats kerk zijn? Bij het tienjarig bestaan van De Weerklank

terugkijkend, zei ds. Sosef het zo:

‘Uit onderzoek blijkt dat er in flats meer eenzaamheid is

dan in andere wijken. De vraag die al bij mij opkwam was:

hoe zijn we kerkelijk present in deze snel vergrijzende

flatwijk, waar ook veel migratie plaatsvindt? Hoe zijn we

bondgenoten van deze mensen? Om dat te kunnen zijn is een vindplaats nodig. Een plek

van waaruit je dingen kunt organiseren. Een plek waar mensen ons kunnen vinden.’

Ds. Sosef bracht haar ideeën in bij de gezamenlijke Hervormde en Gereformeerde Werk-

groep Diaconaal Gemeentezijn. De werkgroep pakte de zaken voortvarend aan door

plannen te ontwikkelen en vrijwilligers te werven. Daarvoor deden zij een beroep op de

kerken in Schiedam-Noord. Het lukte om binnen korte tijd tegen de veertig vrijwilligers te

werven. Maar nu nog een geschikte ruimte vinden! Leden van de werkgroep gingen de

wijk door: zou het een lege school kunnen zijn? Of gewoon een flat? De gemeente

Schiedam bleek niet onwelwillend tegenover de plannen te staan en wees half 1993 de

benedenwoning Cornelia van Zantenplein 51 toe.


24

De werkgroep aanvaardde dit aanbod graag. Fondsen, kerkelijke instellingen en parti-

culieren gaven voldoende financiële steun, terwijl de deelnemende kerken, te weten de

Hervormde Gemeente Kethel-Spaland en de Gereformeerde Kerk te Schiedam-Noord,

voor enige jaren een vaste bijdrage toezegden. Vrijwilligers stonden al gereed om te gaan

klussen. Zo kon wethouder Adri Reijnhout op 11 november 1993 onder veel belangstelling

de ontmoetingsruimte openen. Deze kreeg de naam van ‘Ontmoetingshuis De Weerklank’.

Er was om suggesties te krijgen voor een naam een prijsvraag uitgeschreven. Uit de

inzendingen koos de werkgroep de naam De Weerklank, omdat deze aansloot bij de

omgeving. Ten slotte heeft Groenoord straatnamen die voor het merendeel naar

componisten zijn genoemd. Verder was er de associatie met ‘weerklank vinden’ in het

contact en de communicatie tussen de bezoekers onderling en met de vrijwilligers. In mei

1994 werd De Weerklank ondergebracht in de Stichting Interkerkelijk Ontmoetingshuis

Schiedam-Noord. Het doel van de stichting is het creëren en in standhouden van een open

huis als ontmoetingsplek voor de bewoners van Schiedam-Noord. Behalve de al

genoemde kerken trad in 1995 de Rooms-Katholieke Parochie H.H. Jacobus en Martinus

uit Schiedam-Noord toe. Tot vandaag de dag maken zij deel uit van de stichting, zij het dat

de Gereformeerde Kerk te Schiedam is opgegaan in de Protestantse Gemeente Schiedam,

die nu participant is.

Doel en activiteiten

In het Jaarverslag over 1993-1994 vinden we een omschrijving van het doel dat tot op

vandaag van toepassing is: ‘Het ontmoetingshuis ‘De Weerklank’ is bedoeld als een plek

midden in de wijk, waar de kerken ook midden in de week iets voor mensen kunnen

betekenen. Het is allereerst een plaats van ontmoeting.

Voorzitter Hans van der Linden neemt cadeaus in ontvangst tijdens de opening op 11 november 1993


25

Een plek waar de mogelijkheid wordt geboden even een kop koffie of thee te komen

drinken, waar zij die daar behoefte aan hebben een luisterend oor kunnen vinden,

gezellig een spelletje kunnen doen of een puzzel kunnen maken. Wil iemand zich in alle

rust even terugtrekken dan kan dat ook. Daarvoor hebben we een speciale ruimte

beschikbaar, de Stilteruimte.’

In latere jaarverslagen werd dit steeds weer kernachtig weergegeven met de woorden:

‘Een open huis, open naar de wijk, open naar de wereld. Een plek voor ontmoeting voor

en met iedereen. Een plek voor rust en stilte. Een stukje kerk midden in de week.’

Het speciaal voor De Weerklank door Hans Fijn van Draat ontworpen vignet drukt deze

gedachte uit: symbolische geluidsgolven naar de oren toe. Dat is vervolgens vervier-

voudigd zodat tevens het beeld van een tafel met vier stoelen te zien is. Van bovenaf

gezien is ook het beeld van een puntdak aanwezig, heeft de hoofdletter W een ronde lijn

in het midden om het beeld van een open poort te geven, de twee uiteinden staan

omhoog als positieve gebaren en ook is in het midden een wit kruis is te ontdekken.

Kortom, een vignet met veel beelden!

Het spreekt vanzelf dat ook nu nog ontmoeting en gesprek de kernactiviteit vormen.

Daartoe is de ruimte op dinsdag-, donderdag- en zaterdagmiddag van 14.00u tot 17.00u

geopend alsmede op woensdagmorgen van 10.00u tot 12.00u. Vanaf 2013 vinden ook op

zondagmiddag activiteiten plaats. Om dat alles mogelijk te maken is er een aantal

werkgroepen, te weten ‘Publiciteit’, ‘Activiteiten’, ‘Vrijwilligers’ en ‘Beheer’. Het aantal

vrijwilligers groeide uit tot zo’n dertig. Zij zijn in de genoemde werkgroepen actief en een

aantal van hen, zo’n 15 tot 20, treedt (ook) op als gastvrouw of –heer. Zij ontvangen een

speciale training. Jaarlijks is er op of rond de stichtingsdag een speciale bijeenkomst voor

vrijwilligers waarop zij in het zonnetje worden gezet.

Het aantal bezoekers groeide tot 125 tot 150 personen per maand. Vanaf 1994 worden op

elke derde donderdag van de maand warme maaltijden georganiseerd, die door zo’n 20


26

tot 25 personen bezocht worden. Later kwam er ook nog een soepmaaltijd op de eerste

donderdag van de maand bij. Voor dat alles werd de keuken te klein. Daarom werd er geld

geworven om de keuken te kunnen verbouwen om deze groter en beter geoutilleerd te

maken. Op 20 mei 1999 stelde wethouder Adri Reijnhout de nieuwe keuken in bedrijf.

Tijdens de openingstijden zijn er vaste activiteiten zoals gedurende vele jaren het maken

van wens- en kerstkaarten van theezakjes. Dit gebeurt nu op een incidentele basis. De

kaarten worden verkocht. Rond Kersmis en Pasen worden bloemstukjes gemaakt. Ook

was er heel lang op de eerste woensdag van de maand de verkoop van artikelen door de

Wereldwinkel. Vanaf 2004 organiseert de Wereldwinkel jaarlijks een Kerstmarkt en nog

weer later tevens een zomermarkt. Voorts zijn er regelmatig tentoonstellingen waarin

amateurschilders hun werk tentoon stellen. Tevens is er een leestafel met kerkbladen en

nog enige andere tijdschriften en is er informatie over de wijk te vinden.

Vanaf het begin was er een stilteruimte die bezoekers de mogelijkheid bood om zich even

terug te trekken. Vrijwilligers zorgen dat er enkele kaarsjes branden.


27

Er was echter onvrede over de inrichting. Er hing een wandkleed dat als te groot en

onrustig werd ervaren. Pastor Zr. A.J.M. (Lia) Remmerswaal van de room-katholieke paro-

chie maakte een nieuw ontwerp voor de wandversiering. Het resultaat was een aan-

dachtscirkel die uitnodigt om gedachten de vrije loop te laten en om innerlijk tot stilte

komen. Er kwam nieuwe sfeerverlichting en een wierookvat, dat van de parochie was

geleend, werd er opgehangen. Inmiddels is het wierookvat weer bij de parochie terug.

In 2002 was de nieuwe inrichting voltooid. Vanaf 2005 vond er op de tweede woensdag

van de maand van kwart voor tien tot tien uur een ochtendgebed plaats onder leiding van

de toen nieuwe kerkelijk werker, mevrouw Annie van den Bos-van Straalen (hervormd), en

de rooms-katholieke pastor Jan Jetse Bol. De ochtendgebeden zijn er nog steeds, nu met

voorgangers uit diverse kerken. Het aantal bezoekers bedraagt negen à tien.

Het tienjarig bestaan ging niet ongemerkt voorbij. Een speciale jubileumcommissie zette

een programma op met als hoogtepunten de onthulling van het nieuwe naambord in de

tuin om de zichtbaarheid te vergroten,

30 augustus 2003: de feestelijke opening van de nieuwe ingang van De Weerklank

de publicatie van een jubileumboekje, een fototentoonstelling over het ontstaan van

Groenoord en tien jaar De Weerklank, een spelmiddag voor kinderen en een huissoep met

stokbrood voor ouderen (dit alles op 30 augustus 2003), een oecumenische viering in

kerkgebouw De Ark met als thema ‘ontmoeting’ (21 september), een receptie en een


28

speciale attentie voor de kinderen die meededen aan de lampionnenoptocht ter

gelegenheid van Sint Maarten (11 november) en op 12 november een feestelijk diner met

de vrijwilligers en bestuur in het Zadkine College, de opleiding voor horeca en toerisme.

Actief zochten bestuur en medewerkers naar samenwerkingsmogelijkheden met andere

groepen en organisaties. Zo met de basisschool De Sauer-Bekkersschool (nu dependance

van De Regenboog). Er waren gedurende enige tijd inloopochtenden voor moeders met

jonge kinderen. Daarvoor bleek echter de belangstelling te gering. Gedurende een aantal

jaren bood De Weerklank ruimte voor een huiswerkgroep voor middelbare scholieren. Als

uitvloeisel van contacten met VluchtelingenWerk Schiedam waren er ontmoetings-

morgens voor vrouwelijke vluchtelingen Met Woonplus werd samengewerkt in de

organisatie van een goed bezochte avond over ‘Samen voor een leefbaar Groenoord’. In

het kader van bevordering van leefbaarheid in de wijk subsidieerde huisbaas Woonplus De

Weerklank enige jaren met een bescheiden bedrag. Samen met T.O.S. (Thuis op Straat)

organiseerde De Weerklank gedurende enige jaren een spelletjesmiddag op het plein. Er

vonden ontmoetingen plaats tussen jongeren en ouderen. Ook waren er contacten met de

Stichting Welzijn Schiedam. De Weerklank bood hun onderdak aan voor enige van haar

activiteiten. De Weerklank bood ook ruimte voor de door Seniorenwelzijn georganiseerde

ontmoetingsmiddagen voor ouderen (‘Goed Contact’). Ook was er contact met de wijkop-

bouwwerker. De Weerklank neemt nog steeds deel aan het wijkoverleg. Organisatie De

Boei organiseerde in De Weerklank inloopmiddagen voor (ex-)kankerpatiënten en de bij

hen betrokkenen (van 2009 tot 2013).


29

Alie Hekkema is al heel lang gastvrouw in de Weerklank. ‘Als diaken van de Hervormde

kerk was ik bij de opzet van de Weerklank. We zijn blij met de flat op de begane grond;

vooral tegenwoordig komen er veel mensen met de rollator.’

Alie geniet het meest van het koken. ‘We doen het met zijn drieën, elke maand een maal-

tijd voor ongeveer 25 mensen. Je bent dan zo lekker bezig. In de decembermaand maken

we er een compleet kerstdiner van. Stampvol is het dan.’

En dan zijn er de twee wekelijkse ochtenden dat de Weerklank open is voor ontmoeting bij

de koffie. ‘Er worden volop herinneringen opgehaald door de bezoekers; aan de oorlog,

aan de schooltijd, aan wijken waar mensen gewoond hebben. Dan merk ik wel dat ik

import ben in Schiedam. Er wordt verder nogal over ziektes gepraat. Iedereen mankeert

wel wat.’ Het is een vaste groep die naar de Weerklank komt, zo rond de tien, twaalf

mensen, meest vrouwen. ‘Maar soms brengt zo’n “vaste klant” een nieuw gezicht mee, en

die komt dan de week erna alleen. Nieuwe mensen moeten altijd weer een drempeltje

over, en daar kun je elkaar bij helpen.’

Een spelletjesmiddag op het Cornelia van Zantenplein met Jan Jetse Bol en Antoon Groenendaal als

toeschouwers


30

De Weerklank wordt ook gebruikt voor kerkelijke ontmoetingsmiddagen of –avonden.

Jongens en meisjes uit groep acht van de basisschool die zich voorbereidden op het

sacrament van het vormsel leerden door een bezoek aan De Weerklank met maaltijd een

stuk kerk-zijn in de praktijk kennen. In het kader van de Oecumenische Vastenactie

Schiedam-Noord organiseerde De Weerklank gedurende enige jaren een Vastenactie-

maaltijd. Toen er aan een project in Rwanda werd gewerkt was er een maaltijd met

Afrikaanse gerechten, met Afrikaanse muziek en verhalen en gebeden en een kleine

tentoonstelling. Een andere keer waren deze activiteiten gericht op de Maya’s in Bolivia.

De sluiting van het parochiecentrum van de Sint Martinuskerk aan de Jan Damenstraat

leidde ertoe dat vanaf 2005 enige groepen gebruik gingen maken van De Weerklank, te

weten de Oecumenische Charismatische Werkgroep, de Antilliaanse Gebedsgroep en de

Rozenkransgroep. Pastor Annie van de Bos begon een gespreksgroep met als thema ‘de

levensloop’.

Zo is De Weerklank een veelzijdig ontmoetingshuis in Schiedam-Noord.

De Weerklank is aangesloten bij het landelijk Netwerk DAK.

Het bestuur van De Weerklank bestond op 31 december 2013 uit de volgende personen:

Voorzitter: De heer J.C. van der Linden

Penningmeester: De heer J.C. Olsthoorn

Secretaris: Mevrouw G. Onverwagt

Leden: De heer L.F. Griffioen

Mevrouw H.M. Lanser

Mevrouw R. Sinnecker-Folbert

Mevrouw E. Uiterloo


31

De auteurs

Herman Noordegraaf is bijzonder hoogleraar en universitair docent voor

diaconaat aan de Protestantse Theologische Universiteit te Amsterdam en

Groningen.

Lidwien Meijer verzorgde de interviews.


32

Colofon:

‘Dienstbaar aan de stad’. Is een uitgave van Stichting Missionair Diaconaal

Centrum Schiedam t.g.v. het 25-jarig bestaan van inloophuis De Wissel in Schie-

dam-Centrum en het 20 jarig bestaan van ontmoetingshuis De Weerklank in

Schiedam-Noord.

Auteurs: Herman Noordegraaf en Lidwien Meijer (interviews)

Lay-out Ser Louis

Fotoverantwoording R.W. Poels (foto Broersveld 24 /36), Theo Reyman (Broers-

veld 123b), andere foto’s: mevrouw Fia Rosman-Koren,

Anne Krijger, Hans van der Linden, M.-Paul van Mansum

en fotoarchief van De Wissel en De Weerklank.

` Fotobewerking: Ton Durenkamp

Druk Drukkerij De Magneet in Schiedam

Oplage 300 stuks

Deze uitgave is ook in PDF-format te downloaden via www.dewissel-schiedam.nl

http://www.dewissel-schiedam.nl/


33

Inloophuis De Wissel Broersveld 123b 3111 LE Schiedam t: (010) 473 30 03

w: www.dewissel-schiedam.nl

Inloophuis De Wissel

Openingstijden woensdag 14.00 – 16.00 uur

donderdag 14.00 – 16.00 uur

vrijdag 14.00 – 16.00 uur

en de eerste zaterdag van de maand van 14.00 – 16.00 uur

Giften of donaties:

op IBAN nummer NL08INGB0001603674 t.n.v. Stichting Missionair Diaconaal Centrum Schiedam / DE WISSEL te Schiedam

Ontmoetingshuis De Weerklank Cornelia van Zantenplein 51 3122 CG Schiedam t: (010) 471 80 09

Openingstijden dinsdag 14.00 – 17.00 uur

woensdag 10.00 – 12.00 uur

donderdag 14.00 – 17.00 uur

zaterdag 14.00 – 17.00 uur

Giften of donaties:

op IBAN nummer NL06INGB0000051904 t.n.v.

Stichting Interkerkelijk Ontmoetingshuis Schiedam-Noord

http://www.dewissel-schiedam.nl/

jubileumboek wissel en weerklank

Documents