Izgradnja timaIzgradnja timaGrupno Grupno ii kooperativno u kooperativno učenječenje

Dipl.men.spec.pos.ekon. Sanja DojDipl.men.spec.pos.ekon. Sanja Dojčinovićčinović sanja.dsanja.d@apeiron-uni.eu@apeiron-uni.eu

  ŠtŠtaa je tim?  je tim? 

Znate li što znači riječ TIM (engl. Znate li što znači riječ TIM (engl. TEAM)?TEAM)?

TTogetherogether

    EEveryoneveryone

AAchieveschieves

                     MMoreore  

Tim je skupina ljudi koji imaju zajedničke ciljeve i Tim je skupina ljudi koji imaju zajedničke ciljeve i koji usklađeno djeluju da bi ih ostvarili.koji usklađeno djeluju da bi ih ostvarili.  

Pozitivan timski duh podrazumjeva: iskrenost otvorenost poštovanje stalno praćenje kvaliteta izvršavanja zadataka

Timski radTimski rad

Timski rad nije isto što i rad u grupi. Timski rad nije isto što i rad u grupi. Da bi grupa ljudi bila tim, mora imati određeneDa bi grupa ljudi bila tim, mora imati određene k karakteristikearakteristike..Tim je:Tim je: Mala grupa Mala grupa Zajednički pristupaju zadatku Zajednički pristupaju zadatku Komplementarna znanja i vještine Komplementarna znanja i vještine Zajednički ciljeviZajednički ciljevi Konkretni ciljevi Konkretni ciljevi Zajednička odgovornost Zajednička odgovornost Entuzijazam Entuzijazam Zajednički identitet Zajednički identitet Zajednički proživljeni događaji Zajednički proživljeni događaji Uzajamna naklonost Uzajamna naklonost članovačlanova

Uloge iUloge iodgovornostiodgovornosti

(Ko šta radi?)

Vanjska saradnja

KulturaCiljevi i Ciljevi i

planiranjeplaniranje(Šta radimo i zašto?)Rezultat:Zajednička posvećenost ciljevima tima

VOĐA TIMAVOĐA TIMA

OdnosiOdnosi(Kako radimo zajedno?)

Rezultat:Visokoproduktivna radna okolina

Rezultat:Odgovornost

ProcesProcesi i i i procedureprocedure

(Šta izvršavamo?)Rezultat:Efikasni radni timovi

Ostali učesnici

Uticaj vanske okolineUticaj vanske okoline

Funkcinalne grupe

Šta je najvažnije u timovima?Šta je najvažnije u timovima?

10 karakteristika dobrog tima10 karakteristika dobrog tima  

Razvoj timaRazvoj tima   međusobno pomaganje radi smeđusobno pomaganje radi shvatanjahvatanja ličnihličnih vrijednosti, vrijednosti,

snagsnagaa i slabosti i slabosti članova timačlanova tima radovanje različitostima članova tima radovanje različitostima članova tima popodsdsticanje svake ličnosti da se razvija i izražava ticanje svake ličnosti da se razvija i izražava pronalaženje dobrih osobina članova tima i posla u kome pronalaženje dobrih osobina članova tima i posla u kome

će one doći do izražaja će one doći do izražaja pružanje pružanje podrške članu timapodrške članu tima kojem kojem nedostajenedostaje neka neka

osobina ili kod kojeg je potrebno ispraviti nepoželjnu osobina ili kod kojeg je potrebno ispraviti nepoželjnu osobinu osobinu

PoštPoštoovanjevanje i uvažavanje i uvažavanje ličnost svakog ličnost svakog članačlana

Faze razvoja timaFaze razvoja tima

Faza I-SFaza I-Stvaranje tima tvaranje tima 

transformacija pojedinca u člana tima transformacija pojedinca u člana tima članovi tima se upoznaju sčlanovi tima se upoznaju saa: :

– prirodom zadatka prirodom zadatka

– drugim članovima tima  drugim članovima tima  (njihovim (njihovim osobinamaosobinama, motivima,  stilovima rada i sl, motivima,  stilovima rada i sl..)  )  

      

Faza II - Faza II - Pojačanje intenziteta Pojačanje intenziteta (Storming) (Storming) 

članovi tima se obično osjećaju moćnijima i članovi tima se obično osjećaju moćnijima i kompetentnijima nego što to zaista jesu kompetentnijima nego što to zaista jesu

faza entuzijazma, ali i prvih razočarfaza entuzijazma, ali i prvih razočareenja nja pojava grupne polarizacije i traženje “žrtvenog jarca” pojava grupne polarizacije i traženje “žrtvenog jarca”

Faza III - Faza III - Određivanje normi Određivanje normi (Norming) (Norming) 

u ovoj fazi broj članova tima je obično manji od početnog u ovoj fazi broj članova tima je obično manji od početnog upoznaju se s vlastitom ulogom, sa svojim i tuđim upoznaju se s vlastitom ulogom, sa svojim i tuđim

snagama i slabostima snagama i slabostima ovu fazu karakteriovu fazu karakterišeše poštovanje, poštovanje, spremnost na saradnjuspremnost na saradnju

i i uopšteuopšte prijateljska atmosfera prijateljska atmosfera

Faza IV - Faza IV - Izvođenje (Performing) Izvođenje (Performing) 

osjećaj bliskosti među članovima osjećaj bliskosti među članovima timatima nema borbe za moć, jer su članovi prihvatili svoje uloge nema borbe za moć, jer su članovi prihvatili svoje uloge tim jetim je uspješan uspješan i usmjeren na zadatak i usmjeren na zadatak

Faza V - Faza V - Završavanje (Adjourning) Završavanje (Adjourning) 

faza kroz koju ne prolaze svi timovi faza kroz koju ne prolaze svi timovi događa se nakon završavanja zadatka zbog kojeg je tim događa se nakon završavanja zadatka zbog kojeg je tim

nastao nastao

osjećaj ponosa, ali i mnogi drugi osjećaji osjećaj ponosa, ali i mnogi drugi osjećaji   

ŠtŠtaa čini timskog igrača? čini timskog igrača?

OsOsbenostbenost– IndividualiIndividualizam protiv kolektivizmazam protiv kolektivizma

InterpersonalInterpersonalne vještinene vještine– Vještine rješavanja sukobaVještine rješavanja sukoba– Vještine saradničkog rješavanja problemaVještine saradničkog rješavanja problema– Komunikacijske vještineKomunikacijske vještine

Vještine upravljanjaVještine upravljanja– Razvijati i uspostaviti ciljeveRazvijati i uspostaviti ciljeve– Kontrolisati, nadgledati, pružitiKontrolisati, nadgledati, pružiti feedback feedback– Postaviti radna pravila i dodijeliti zadatkePostaviti radna pravila i dodijeliti zadatke

Tipovi učesnika u timu

Koordinator: član tima koji je orijentisan na zadatak i njegova uloga se sastoji u tome da na najbolji način dođe do informacija vezeanih za problem kojim se bavi tim. Koordinator ima samopouzdanje, dobar način govora, slušanja. Trudi se da svi zajedno budu što efikasniji.

Radnik u timu: Takođe otvorena, ali manje dominantna osoba. Uvijek fleksibilna i otvorena za nova iskustva i ideje. Ima sposobnosi za dentifikaciju problema, kao i unošenje harmonije u grupu.

Specijalista: Osoba posvećena profesiji. Može da pripada gotovo bilo kojoj kategoriji ličnosti.

Kreativac: Osoba koja je zapravo izvor ideja i kreativnosti u timu. Osobe koje su kreativci u timu su inteleginentni, introvertni i dominantni.

Graditelj, dizajner: Ovakva osoba je orijentisana na zadatak, uspešno radi i pod pritiskom. Ovakva osoba je dominantna, ekstravagantna, dinamična i vrlo napeta.

Finisher: Osoba koja dovršava. Ne ume da se zaštiti, introvertna i rijetko sposobna da delegira. Ali, vrlo marljiva i savjesna.

Operator, implementator: Postojan i kontrolisan. Vrlo sposoban, i disciplinovan. Sposoban da ideju pretvori u akciju.

Procjenjivač: Osobe koje su više kritičari nego kreatori. Sposobne su za duboku analizu ciljeva, inspirišu druge,korektni su.

Podstrekač: Pozitivna osoba i entuzijasta. Dominantna je, ekstrovertna koja naginje preteranom optimizmu

Zastupljenost timskih uloga Zastupljenost timskih uloga 

trebaju biti zastupljene sve ili gotovo sve timske uloge trebaju biti zastupljene sve ili gotovo sve timske uloge svaki član može imati jednu, dvije ili tri uloge, u skladu sa svaki član može imati jednu, dvije ili tri uloge, u skladu sa

svojim osobinama ličnosti svojim osobinama ličnosti tim treba dobro obaviti posao, pritomtim treba dobro obaviti posao, pritom poštujući sve uloge poštujući sve uloge

svojih članova svojih članova   

Uloga vođe tima

Vođa ima centralnu ulogu u timu. On može i mora prenijeti u manjoj ili većoj mjeri dijelove svoje kompleksne uloge na ostale članove. Osnovni zadaci vođe tima se sastoje u:

izgradnji standarda i principa rada prilagođavanju sopstvene uloge iskrslim problemima u

funkcionisanju tima podsticanju članova tima da se aktivno uključe u

iznalaženje novih puteva ka ostvarenju ciljeva podsticanju i nagrađivanju svakog uspjeha u saradnji i

ostvarenu zadataka

Ponašanje vođe timaPonašanje vođe tima

TTipovi timovaipovi timova

Funkcionalni timovi Učesnici dnevno rade zajedno na sličnim zadacima

Projektni timoviUčesnici rade na specifičnim problemima, razvijaju potencijalna rješenja, i često pokreću akcije

Virtuelni timoviUčesnici koji koriste tehnologiju kako bi zajendički radili na udaljenim lokacijama

Samoupravljivi timovi (self-managed)Učesnici rade zajedno na potpunom rješenju problema

Matrični (cross-functional)timoviUčesnici iz različitih područja prepoznaju i rješavaju zajedničke probleme

GrupnGrupnoo učenje učenje

Prednosti rada u grupama:Prednosti rada u grupama: Zajedničko učenje pZajedničko učenje poomaže razvoju vještina i ponašanja, maže razvoju vještina i ponašanja,

kao što je saradnja i timski radkao što je saradnja i timski rad Razvija odgovornost za učenje kod pojedincaRazvija odgovornost za učenje kod pojedinca Efikasnije i efektivnije od individualnog učenjaEfikasnije i efektivnije od individualnog učenja Omogućava razmjenu informacijaOmogućava razmjenu informacija Štedi vrijemeŠtedi vrijeme Često oslobađa stresa od ispitaČesto oslobađa stresa od ispita Pomaže kod rješavanja velikih zadatakaPomaže kod rješavanja velikih zadataka

Startegije grupnog učenjaStartegije grupnog učenja

Čitanje sadržajaČitanje sadržaja

1.1. Grupa od 4 studentaGrupa od 4 studenta

2.2. Svaki student uzima određeni dio gradiva i savladava Svaki student uzima određeni dio gradiva i savladava gaga

3.3. Razmjena informacijaRazmjena informacija

SNSSNS

Koristi se za savladavanje Strahova, Nesigurnosti i SumnjiKoristi se za savladavanje Strahova, Nesigurnosti i Sumnji

1.1. Utvrditi problemUtvrditi problem

2.2. BrejnstormingBrejnstorming

3.3. Grupna raspravaGrupna rasprava

4.4. Razmatranje svih pitanja koja izazivaju briRazmatranje svih pitanja koja izazivaju brigguu

Četiri uglaČetiri ugla

Koristi se da bi se obezbjedilo učešće svih studenata u Koristi se da bi se obezbjedilo učešće svih studenata u grupnim aktivnostimagrupnim aktivnostima

1.1. PriremaPrirema

2.2. Postavljanje pitanjaPostavljanje pitanja

3.3. SvrstavanjeSvrstavanje

4.4. ObrazloženjeObrazloženje

Višestruko glasanjeVišestruko glasanje

Koristi se kao pomoć za postavljene ciljeve kada grupe Koristi se kao pomoć za postavljene ciljeve kada grupe imaju problema kod donošenja odlukaimaju problema kod donošenja odluka

1.1. Identifikacija problemaIdentifikacija problema

2.2. Pomoć barinstorming tehnike (bilježiti na tabli ili papiru)Pomoć barinstorming tehnike (bilježiti na tabli ili papiru)

3.3. Svaki član bira svojeSvaki član bira svoje prioriteteprioritete

4.4. Svode se ocjene prioriteta za svaki elementSvode se ocjene prioriteta za svaki element

5.5. Eliminacija 1/3 elemenataEliminacija 1/3 elemenata

6.6. Ponavljanje procesaPonavljanje procesa

Tehnika nominalne grupeTehnika nominalne grupe

Koristi se kao pomoć u postavljanju ciljeva i prioritetaKoristi se kao pomoć u postavljanju ciljeva i prioriteta

1.1. Identifikacija problema ili aktivnostiIdentifikacija problema ili aktivnosti

2.2. Pomoć barinstorming tehnike kod određivanja Pomoć barinstorming tehnike kod određivanja prioriteta (bilježiti na tabli ili papiru)prioriteta (bilježiti na tabli ili papiru)

3.3. Svaki član grupe određuje prioriteteSvaki član grupe određuje prioritete

Slagalica IISlagalica II

Koristi se za razvijanje vještina i stručnosti potrebnih za Koristi se za razvijanje vještina i stručnosti potrebnih za uspješno učestvovanje u grupnim aktivnostima uspješno učestvovanje u grupnim aktivnostima (fokusira se na vještine govora, saradnje, razmišljanja i (fokusira se na vještine govora, saradnje, razmišljanja i rješavanja problema)rješavanja problema)

1.1. Definisanje grupnog projektaDefinisanje grupnog projekta2.2. Podjela na grupePodjela na grupe3.3. Dodjela temaDodjela tema4.4. Podjela na ekspertske grupePodjela na ekspertske grupe5.5. Ponovno spajanje orginalne grupePonovno spajanje orginalne grupe6.6. RezultatiRezultati

Dijagram uzroka i posljedica Dijagram uzroka i posljedica

(“riblja kost”)(“riblja kost”)

Razvrstavaju i povezuju uzroke i posljedice kao što je Razvrstavaju i povezuju uzroke i posljedice kao što je problem, događaj ili pitanje; koriste se kao kreativan problem, događaj ili pitanje; koriste se kao kreativan proces za stvaranje i organizovanje važnijih i manje proces za stvaranje i organizovanje važnijih i manje važnih uzroka posljedice; prednost je jačanje grupevažnih uzroka posljedice; prednost je jačanje grupe

1.1. Podjela kompletne grupe na manje grupePodjela kompletne grupe na manje grupe

2.2. Dodjela pitanja, problema ili događajaDodjela pitanja, problema ili događaja

3.3. Bilježenje uzrokaBilježenje uzroka

4.4. Pravljenje dijagrama Pravljenje dijagrama

5.5. Ispitivanje uzoraka koje su napravile grupe Ispitivanje uzoraka koje su napravile grupe

6.6. Proučavanje dijagramaProučavanje dijagrama

7.7. Svaka grupa može da predstavi svoj dijagram Svaka grupa može da predstavi svoj dijagram

Dijagram sličnostiDijagram sličnosti

Koristi se kada jeKoristi se kada je potrebno novo razmišljanje usljed potrebno novo razmišljanje usljed složenosti činjenica i mislisloženosti činjenica i misli

1.1. Grupa bira pitanje ili problem za razmatranjeGrupa bira pitanje ili problem za razmatranje

2.2. Ispisivanje odgovora na karticeIspisivanje odgovora na kartice

3.3. Fizičko sortiranje karticaFizičko sortiranje kartica

4.4. DiskusijaDiskusija

5.5. Biranje naslovaBiranje naslova

6.6. Konačni nasloviKonačni naslovi

OdslikavanjeOdslikavanje

Upoznavanje sa ulogama među liderima i sljedbenicima; Upoznavanje sa ulogama među liderima i sljedbenicima; naglašava potrebu za uzajamnim poštovanjem i naglašava potrebu za uzajamnim poštovanjem i saradnjomsaradnjom

1.1. Podjela na parovePodjela na parove

2.2. Jedan partner lider/drugi sljedbenikJedan partner lider/drugi sljedbenik

3.3. Odsliakvanje u određenom vremenskom trajanjuOdsliakvanje u određenom vremenskom trajanju

4.4. Zamjena ulogaZamjena uloga

5.5. RaspravaRasprava