İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

DÖKÜMHANELERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

ÇAĞATAY ÖZADAMetalurji ve Malzeme Mühendisi

SUNUMUN İÇERİĞİ • İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kanun ve düzenlemeler• Kanunun amacı ve uygulamaları• İş sağlığı ve güvenliği istatistik bilgileri • Dökümhaneler ve döküm hakkında kısa bilgiler• İnceleme yapılırken yararlanılan yönetmelikler• Risk analizi ile ilgili kısa bilgiler• Gözlem yapılan dökümhanenin risk analizi

İş Sağlığı ve Güvenliği Tarihi• “İşçinin alın teri kurumadan ücretini ödeyiniz” fermanı ile

geçmişte de iş sağlığı ve güvenliği ön planda tutulduğunun kanıtı olmuştur.

• Bu anlayış neticesinde Dünyada ilk toplu sözleşme «Kütahya» da imzalanmıştır.

• Bu anlaşma ile çini işçilerinin hakları korunmuştur.• Cumhuriyet tarihimizde ise ilk olarak 1936 yılında kabul edilen

3008 sayılı iş kanunu ile işçi hakları korunması amaçlanmıştır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

• TBMM KABUL TARİHİ : 20.06.2012

• R.G. YAYIM TARİHİ : 30.06.2012

• R.GAZETE NO. : 28339

• KANUN NUMARASI : 6331

Bu Kanunun Amacı Nedir? 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun yürürlüğe girmesi

ile mevzuattaki dağınıklığın giderilmesi, kapsamının genişletilmesi ve konulara bütüncül yaklaşım sergileyen bir yapıya kavuşturulması amaçlanmıştır.

Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

6331 Sayılı Kanunun Uygulamaları

• Kamu • Özel sektör • Çırak ve stajyerler • Tüm istihdam edilenler

İstisnalar; • Ev hizmetleri • Bağımsız çalışanlar • Türk Silahlı Kuvvetleri• Kolluk kuvvetleri • Milli İstihbarat Teşkilatı • Afet ve acil durum

birimlerinin müdahale faaliyetleri

Neden İş Sağlığı Ve Güvenliği • Türkiye genelinde son 12 ay içinde istihdam edilenlerden

%2,3’ü bir iş kazası geçirmiştir.• erkeklerde %2,8 iken, kadınlarda %1,3• Toplam iş kazası geçirenlerin %81,6’sını erkekler

oluşturmuştur.

Ocak 2014 TÜİK raporu

Sektörlere Göre İş Kazası

Ocak 2014 TÜİK verileri

2014 Yılında En Az 1886 İşçi Hayatını KaybettiAylara göre iş cinayetlerinin dağılımı Elimizdeki bilgiler ışığında tespit edebildiğimiz 1886 iş cinayetinin aylara göre dağılımı şöyle... Ocak ayında 101 işçi, Şubat ayında 84 işçi, Mart ayında 122 işçi, Nisan ayında 124 işçi, Mayıs ayında 427 işçi, Haziran ayında 151 işçi, Temmuz ayında 130 işçi, Ağustos ayında 160 işçi, Eylül ayında 152 işçi, Ekim ayında 171 işçi, Kasım ayında 137 işçi Aralık ayında 127 işçi can verdi...

İş Kolları Ve Nedenlere Göre İnşaat, Yol işkolunda 423 işçi;Madencilik işkolunda 386 işçi;Tarım, Orman işkolunda 309 emekçi;Taşımacılık işkolunda 138 emekçi;Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 93 emekçi;Belediye, Genel İşler işkolunda 87 işçi;Metal işkolunda 81 işçi;Savunma, Güvenlik işkolunda 48 işçi;Enerji işkolunda 43 işçi;Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 37 işçi;Tekstil, Deri işkolunda 36 işçi;Çimento, Toprak, Cam işkolunda 31 işçi;Ağaç, Kağıt işkolunda 30 işçi;Petro-Kimya, Lastik işkolunda 29 işçi;Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 28 işçi;Konaklama, Eğlence işkolunda 28 işçi;Elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 25 işçi;

Trafik, Servis Kazası nedeniyle 421 işçi;Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 395 işçi;Düşme nedeniyle 298 işçi;Ezilme, Göçük nedeniyle 289 işçi;

Diğer nedenlerden dolayı (kalp krizi, beyin kanaması, intihar, silikozis, kırım kongo kanamalı ateşi, karaciğeryetmezliği, sıtma, arı sokması, yılan ısırması, yıldırım düşmesi, silahlı saldırı veya vurulma, dana tepmesi,domuz saldırısı, mers virüsü vb.) 276 işçi;

Elektrik Çarpması nedeniyle 112 işçi;Patlama, Yanma nedeniyle 49 işçi;Nesne Düşmesi, Çarpması nedeniyle 36 işçi;Kesilme, Kopma nedeniyle 10 işçi can verdi...

Dökümhane ve Döküm Hakkında Bilgiler

• Dökümhane, metal döküm üretilen fabrika veya işyerleridir.

• Eritilen ve bir sıvı haline gelen metaller istenilen şekildeki bir kalıba dökülerek soğumasının ardından yapılması istenilen döküm ortaya çıkmış olur.

• En sık işlenen metaller arasında alüminyum ve dökme demir bulunmaktadır. Bu metallerin yanı sıra, bronz, çelik, magnezyum, bakır, kalay ve çinko gibi metaller dökümhanelerde döküm üretmek amacıyla kullanılır.

Döküm işlemleri kısaca:- Eritme ve metal işleme: eritme alanı - Kalıpların ve maçaların hazırlanması: kalıplama alanı - Erimiş metalin kalıbın içine dökümü, katılaştırmaya yönelik soğutma, dökümü kalıp içerisinde çıkarma: döküm alanı - Ham döküm kaplama: kaplama alanı.

Risk Analizi • Risk, istenmeyen

durumların insanlara veya çevreye zarar verme durumlarının ortaya çıkma olasılığıdır.

• Risk değerlendirme, işle ilgili faaliyetlerden kaynaklanan ve çalışanlara ve çevreye olabilecek olası zararların en aza indirilmesine yardım eder.

ÇSGB RİSK DEĞERLENDİRME

Gözlem Yapılan Dökümhane İle İlgili Teknik Bilgiler

• 1 adet indüksiyon ark ocağı• 1 tane elek ve geri dönüşüm makinesi• 3 adet vinç• Kullanılmayan Kupol Ocağı• Dökümhanede 1 usta olmak üzere 9 kişi

çalışmaktadır• Demir ve demir dışı döküm yapabilmektedir

Güvenlik Boyutları Boyut Değerlendirme Etki değerlendirmeRisk İstenmeyen sonuç Olasılık Alınması gereken önlemler Ergimiş metal üzerindeki cürufun metal çubuk ile temizlenmesi sırasında kıvılcım (şerare) sıçraması

Yanık, yaralanma,uzuv kaybı

Yüksek Ocağa uzaktan müdahale etmeye imkan verecek uzunlukta metal çubuk kullanmak, KKD kullanmak

İşçinin zemindeki rastgele atılmışmalzemeleri, drenaj kanallarını vs.farkedemeyerek takılıp düşmesi

Yaralanma Yüksek Izgaraların sağlamlığını kontrol etmek, zeminde çukur, tümsek, atık malzeme bulunmasını engellemek,

Hareket anında vinç halatının veyakancasının koparak malzemeninişçilerin üzerine düşmesi

Yaralanma, kafatravması, kırık,ölüm

Orta Vincin halat, fren ve mekanik aksamının periyodik kontrolünü yaptırmak, baret kullanmak

Elektrik tesisatı veya panolardançıkan ark / kıvılcım nedeniyleyangın çıkması

Yangın, patlama,yaralanma, maddiHasar

Orta Elektrik, topraklama ve aydınlatma tesisatının periyodik kontrolünü yaptırmak

Kalıpların vinçle kaldırılması,taşınması ve indirilmesi hareketlerisırasında işçilere çarpması

Yaralanma, kırık Orta Vinci çalıştırırken sesli / ışıklı uyarı vermek, vinçle malzeme taşınan bölgeleri işaretleyerek bu bölgeye girişi engellemek, baret kullanmak

Taşlama işlemi sırasında dökümdenkopan parçaların işçinin gözünefırlaması (göze çapak kaçması)

Yaralanma, ölüm,maddi hasar

Yüksek Kırılmaz saydam plastikten veya tel kafesten yapılmış yanları kapalı koruyucu gözlük kullanmak

İşçinin maça bağlayıcılarının tozunamaruz kalması

Baş ağrısı,konsantrasyongüçlüğü, işitme

Düşük Çekişli havalandırma sistemi kurmak, MSDS talimatlarına uygun önlemleri almak, toz maskesi kullanmak

İşçilerin sarsak makinesininçalışırken ortama yaydığı tozamaruz kalması

Solunum yolutahrişi, silikozis

Orta Çekişli havalandırma sistemi kurmak, toz maskesi kullanmak, periyodik akciğer fonksiyon testini yaptırma

Uyarıcı levhaların kullanılmaması Yaralanma, sakatlanma, uzuv kaybı, ölüm

Yüksek İndüksiyon ocağı, vinçler, elektrik panoları ısıl işlem fırınlarının bilgilendirme levhaları koyulması

Kullanılan kimyasal ürünlerin kendi ambalajlarında bulunmamaları

Yaralanma, solunum güçlüğü, silikozis

Orta Kimyasal maddelerin kendi ambalajlarında saklanması kazaları önler

KKD eksikliği Yanık, yaralanma, kırık, solunum güçlüğü

Yüksek Her iş yaparken baret, iş elbisesi, tozluk, yanmaz eldiven, yanmaz ayakkabı kullanılmalıdır

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmemesi

İş kazalarının meydana gelmesi Yüksek Çalışan işçilere eğitim verilmelidir

Tesis çatısından yağmur suyunun döküm atölyesine akması

Yangın, patlama, maddi hasar, ölüm

Orta Çatının yalıtım malzemesi ile kaplanması

Aydınlatmanın yetersiz olması Baş ağrısı, konsantrasyon eksikliği Orta Atölyeyi 500 lüks ile aydınlatmak750 kg’lık indüksiyon ocağının 1 ton yük ile aşırı yüklenmesi

Patlama, sıçrama, yanma Yüksek İndüksiyon ocağı kapasitesi kadar yük yüklemesi ve uyarı levhası koyulması

Vinçlerin aşırı yüklenmesi Maddi hasar Yüksek Vinçlerin ve halatların bakımı ve uyarıcı levhalar ile aşırı yüklemenin önlenmesi

Derece, kalıp ve maçaların düzensiz istiflenmesi

Yaralanma, sakatlanma, ölüm, maddi hasar

Orta Deponun düzenli bir şekilde oluşturulması ve taşımanın kolay olması

Dökümde kullanılan kumun depolanması Maddi hasar Yüksek Kumun temiz olması için bir kum deposu oluşturulmalıdır.

Başvurular

ÇSGB. Risk değerlendirme rehberi. Ankara: ÇSGB.

KOMİSYONU, A. (2005). ENTEGRE KİRLİLİĞİN ÖNLENMESİ VE NEDENLERİ. AB.

(Haziran 2009). Metal sektöründe iş sağlığı ve güvenliği . ÇSGB.

ŞENER, G. (2005). KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERDE RİSK ANALİZİ UYGULANMASI. Ankara.

TÜİK. (Ocak 2014). İş kazaları ve işe bağlı sağlık problemleri araştırma sonuçları. Ankara: TÜİK .