İKİNCİ YENİ ŞİİRİ (1950-1965)

Genel Özellikleri İşlenen Temalar Önemli Temsilcileri Şiirlerden Örnek Dizeler

Genel Özellikleri

1950'li yıllarda Edip Cansever, İlhan Berk, Cemal

Süreya, Turgut Uyar, Sezai Karakoç ve Ece Ayhan gibi şairlerin başını çektiği bir şiir ve edebiyat akımıdır.

Garipçiler’e ve 1940 Toplumcu Gerçekçi Kuşağı’na tepki olarak doğmuştur.

“Şiir için şiir” anlayışıyla hareket etmişler; erdem, ahlak, toplum ve gerçek gibi konuların şiirin dışında tutulması gerektiğini savunmuşlardır.

II. Yeni’ye göre şiir bir öykü anlatma aracı değildir. Öteki edebi türlerden kesin çizgilerle ayrılmalıdır. Bu yüzden konuyu ve olayı şiirden atmışlardır.

İmgeci bir şiirdir. Günlük konuşma dili dışlanarak kurulu dilin yapısı

bilinçli olarak bozulmuştur. Şiir, diğer sanatlarla yakın ilişki içerisindedir. Bilinçaltına yönelim vardır.

Dadaizm ve Sürrealizm akımları İkinci Yeni şiirine kaynaklık eder.

Bireyci bir şiir anlayışı hakimdir. Daha çok betimleme yöntemi kullanılır. Nükte, şaşırtmaca ve tekerlemelerden

uzaklaşılmıştır.

İşlenen Temalar

Boşluk duygusu, sıkıntı, yalnızlık, yabancılık, yenilmişlik, içe kapanma, bunalım, bezginlik, şüphe, tiksinme İkinci Yeni şiirinde en çok öne çıkan temalardır.

İkinci Yeni, kapalı, sezdirmeli üslubu ile halktan, folklordan, türkülerden, tabiat güzelliklerinden uzak bir şiirdir.

Önemli Temsilcileri

EDİP CANSEVER SEZAİ KARAKOÇ TURGUT UYAR ECE AYHAN CEMAL SÜREYYA İLHAN BERK

EDİP CANSEVER(1928-1986)

İkinci Yeni içindeki bazı şairler gibi anlamsızlığı savunmadı. Kapalı,anlaşılması güç, yine de anlamdan ayrılmayan bir şiire yöneldi. Çok farklı imgeler kullanırken bile düşünce öğesini göz ardı etmedi.

Şirinde zamanla sevinç yerini bunalıma, toplumsal dengesizlikleri eleştirme kaygısı yerini yıkıcı bir umutsuzluğa bıraktı. “Dize işlevini yitirdi” gerekçesiyle yeni arayışlara yöneldi.

Eserleri: Şiir: İkindi Üstü, Yerçekimli Karanfil, Tragedyalar

SEZAİ KARAKOÇ (1933 - …)

Başlangıçta Pazar Postası’nda 2.Yeni akımı doğrultusunda şiirler yazmış; daha sonraki yıllarda tümüyle kendi şiirine yönelmiştir.

Yeni biçim araştırmalarıyla, değişik imgelerle, kendine özgü, mistik ve islami içeriğe yer veren eserleriyle kuşağının en iyileri arasına girmeyi başarmıştır.

Başlangıçta 2. Yeni şairleri arasında yer alan sanatçı sonraları iyice mistisizme ve içsele yönelmiştir. Din ve İnanç yoluyla fizik ötesi kaygıları yenmiş mistik bir şairdir.

Eserleri: Şiir: Mona Rosa, Körfez, Şahdamar, Ateş Dansı, Hızır’la 40 Saat ,

Sesler

TURGUT UYAR (1927 – 1985)

İlk Dönem şiirlerinde çevresinin yaşayışının izlenimleri üzerinde durmuş, daha sonra iç derinliğe inmeye başlamıştır.

Aşk,ayrılık,ölüm temalarını işlediği bu dönem şiirinde Garip akımının izleri görülür.

Lirik şiirin geleneksel sınırlarını zorlamıştır. Günümüzde Türkçeyi en güzel kullanan şairler arasındadır.

ESERLERİ; Şiir : Arz-ı Hal , Türkiye'm , Dünyanın En Güzel Arabistan’ı ,

Tütünler Islak , Her Pazartesi . . .

ECE AYHAN ( 1931 – 2002 )

2. Yeni şiirinin en önemli temsilcisi olarak gösterilse de kendisi ‘İkinci Yeni’ tanım yerine ‘Sivil Şiir’ önerdi ve kullanıldı.

Kendine özgü çağrışımlar ve göndermelerle örülü şiirleriyle hem Türk şiirinde hem de İkinci Yeni’nin içinde farklı bir kanal açtı. Şiirinin kilit noktası dildir.

Günümüz Türk şiirinin modern ustalarından biridir. Sivil şiir , Sıkı şiir , morjinolik , etik gibi belirli kavramları ön

çıkar.

ESERLERİ: Şiir: Ortadokslular, Sivil Şiirler, Son Şiirler

CEMAL SÜREYA ( 1931 – 1990 )

Kendine özgü söyleyiş biçimi ve şaşırtıcı buluşlarıyla, zengin birikimi ile duyarlı, çarpıcı, yoğun, diri imgeleriyle İkinci Yeni şiirinin en başarılı örneklerini vermiştir.

Geleneğe karşı olmasına rağmen , geleneği şiirinde en güzel kullanan şairlerden birisidir.

ESERLERİ; Şiir : Üvercinka , Göçebe , Sevda Sözleri , Güz Bitiği.

İLHAN BERK ( 1918 – 2008 )

1953’te Yenilik dergisinde yayımladığı ‘Saint-Antoin’in Güvercinleri’ İkinci Yeni şiir akımının habercisi olmuştur.

Araştırmacı kişiliği, özgün duyarlılıkları ve buluşlarıyla 20. Yüzyıl Türk şiirinin en önemli isimleri arasındadır.

ESERLERİ; Antoloji : Başlangıcından Bugüne Kadar Beyit , Mısra

Antolojisi Şiir : Güneşi Yakanların Selamı , Günaydın Yeryüzü ,

İstanbul Kitabı , Türkiye Şarkısı.

Şiirlerden Örnek Dizeler

"Sizi görmüyor muyum dikkat! Trenlere çikolata yediriyorum

"En akıllı tarafımdır balıkla deniz tutmak"

"Çocuğu çocukluyor bir düdüğün kırmızısı

"Güneş bir pazartesi olarak mı duruyor burnunuzda

(Edip Cansever)

"Adam yıldızlara basa basa yürüdü"

"Dengesini uzun bıyıklarına borçlu yürürken"

"Başladı Afrikası uzun bir gece"

"Güvercin kuşkusu cırlak güneş’

(Cemal Süreya) 

"Denizin pencereleri sürgülüydü" Üvercinka

"Atımı istedim evin göğü geri Gözleri göz değil gözistan

"Yalnızlığın dükkânlarında hasır koltuklarda oturduk Geceler yukarda telcek- bulutcak

"Bu denizler ne güzel böyle değil mi f" Ilm günleri gelirdi taraçalar

"Bir f'diniz Önasyalarda o şey evlerde" Uzatırdı mevsimölçerlerini

(İlhan Berk)  ( Cemal Süreya)

"Seni çağırıyorum parmaklarımdan süt emmeye ‘ Üzünç yüklenmiş bir gemi

"Ses kışı. Ateş yırtıldı. Çarpıldık. " Soğuk tirşe renkli Salı günleri arkamızdan koşardı

"Bir bülbül içimde sedefle kaplanıyor En cumartesili bir İstanbul düşünerek bu kontaları düşü-

"Kaybolursa taşlar içinde taşlar getiren taş bir bulut nüyorsun

"Baharı seller götürdü boğuldu yaz" Yüzüklerinde altın parmaklar takılıymış

(Sezai Karakoç) arsenik şişesine eylül doluyor ( Ece Ayhan)

TEŞEKKÜRLER..

Değerlendirme Çalışması

1) Aşağıda İkinci Yeni ile ilgili verilen boşlukları doldurunuz. İkinci Yeni, ............................................. ve ............................................ tepki

olarak doğmuştur.

İkinci Yeni, ...............-............... yılları arasında oluşmuş bir şiir akımıdır.

........................ ve ..................... akımları bu şiire kaynaklık eder.

‘Mona Rosa’ adlı şiiriyle ünlü İkinci Yeni şairi......................................’ tur.

Önemli temsilcileri şunlardır;..................,................,.....................,.................,................

...........................

İkinci Yeni şairleri.................................................. anlayışıyla anlayışıyla hareket etmişlerdir.

İkinci Yeni şiirinin en başarılı örneklerini veren, ‘Üvercinka’sıyla ünlü şair................................... ‘dır.

Ece Ayhan, ‘...................... ‘ tanımı yerine....................... kullanmıştır.

......................, 1953’te Yenilik Dergisinde yayımladığı ‘Saint-Antoin’in Güvercinleri’ eseriyle İkinci Yeni şiir akımının habercisi olmuştur.

2) Aşağida İkinci Yeni ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğru, hangileri yanlıştır, işaretleyiniz. ?

İkinci Yeni şiirinde geleneğe bağlılık söz konusudur. D ( ) Y ( )

Nükte, şaşırtmaca ve tekerleme dikkat çeken özelliklerindendir. D( ) Y ( )

Bilinçaltına yönelim söz konusudur. D ( ) Y ( )

Güç anlaşılma ve imgeyi öne çıkarma en önemli özelliklerindendir. D ( ) Y ( )

En önemli özelliklerinden biri de toplumsal sorunları konu edişidir. D ( ) Y ( )

Kapalı üslübüyla halktan, folklordan ve türkülerden uzak bir şiirdir. D ( ) Y( )

3) Aşağıda verilen soruları okuyup, doğru olan şıkkı işaretleyiniz?

1) Aşağıdakilerden hangisi İkinci Yeni şiirinin özelliklerinden birisi değildir ?

A) Anlamdan çok imgeye önem verilir.

B) Garip şiirine tepki olarak doğmuştur.

C) Toplumu konu edinir.

D) Daha çok betimleme yöntemi kullanılır.

E) Karamsar ve bireycidir.

2) Aşağıdaki eserlerden hangisi ‘ Sezai Karakoç’a ait değildir ?

A) Şahdamar B) Mona Rosa C) Balkon D) Körfez E) Göçebe

3) ‘ Dize işlevini yitirdi. ‘ gerekçesiyle yeni arayışa yönelen, ‘Yerçekimli Karanfil’in yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cemal Süreya B) Edip Cansever C) Turgut Uyar D) İlhan Berk E) Sezai Karakoç

4) Din ve inanç yoluyla fizik ötesi kaygıları yenmiş olan mistik bir şairdir. En önemli eseri ‘Mona Rosa’dır.

Yukarıda sözü edilen İkinci Yeni şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ülkü Tamer B) Cemal Süreya C) Ece Ayhan D) Sezai Karakoç E) Edip Cansever

5) Aşağıdakilerden hangisi Turgut Uyar’a ait değildir?

A) Sevda Sözleri B) Türkiyem C) Arz-ı Hal D) Dünyanın En Güzel Arabistanı E) Her Pazartesi

6) Aşağıdakilerden hangisi İkinci Yeni şiirinde işlenen temalardan birisi değildir?

A) Yalnızlık B) Sıkıntı C) Yabancılık D) Tabiat Güzellikleri E) Bunalım

7) Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?

A) Cemal Süreya - Hızır’la Kırk Saat

B) Edip Cansever - Arz-ı Hal

C) Turgut Uyar - Yerçekimli Karanfil

D) İlhan Berk - Güneşi Yakanların Selamı

E) Sezai Karakoç – Sevda Sözleri

4) Aşağıda verilen yazar-eser eşleştirmelerinde boş bırakılan yerleri doldurunuz?

NE BÖYLE SEVDALAR GÖRDÜM NE BÖYLE AYRILIKLAR

Ne zaman seni düşünsem

Bir ceylan su içmeye iner

Çayırları büyürken görürüm.

Her akşam seninle

Yeşil bir zeytin tanesi

Bir parça mavi deniz

Alır beni.

Seni düşündükçe

Gül dikiyorum elimin değdiği yere

Atlara su veriyorum

Daha bir seviyorum dağları.

(İLHAN BERK)