EEEEEEeenn hhhhheeeuuusss mmmmmaaaaggggaazzzzziinneeeee ooovveeeerrrr oouuddee wwiijjjjsshheeddeeeenn nnnniieeuuwwee iiiiinnnnzzzzziiiicccchhhhhttttteeeeeennnnn

lleeeevvvveenn mmmmmeeeett dde nnaattuuuuuuuuuuurrrrr ––– eeeeenn uuitgavee vvaann AA33 bboekkeeeennnn

1 e j a a r g a n g • n u m m e r 2

N A J A A R 2 0 1 3

INTERVIEW

Op zoek naar heilige bronnen

DE VRAAG

Wie is jouw grote voorbeeld?

THEMA

WAT ZEGGEN DE KAARTEN?

TIPS

Leven met de Maan

NIEUW: OP ZOEK NAAR HEILIGE BRONNEN IN DE LAGE LANDEN – LINDA WORMHOUDT E.A.

MOTHERHOOD, 18 JAAR EN MEER DAN 200.000 BANANENDOZEN VOOR KINDEREN EN

MOEDERS – NICOLIEN DE KROON DE ESSENTIE VAN EDELE STENEN – ANNEKE AGTERBERG

MAYA WIJSHEID CREATIEKAARTEN – ELVIRA VAN RIJN EN PATRICIA MOOREN

Heus 02-2013 1 17-07-13 11:41

“Zo boven, zo beneden. Zo binnen,

zo buiten. Als we dichter bij de

natuur komen, ontdekken we dat

het onderwerp van onze studie

helemaal niet de natuur is, maar

het leven, en onze eigen natuur.”

J O S E P H C O R N E L L

‘Sharing Nature’‘De aarde roept’‘Het oergevoel’‘Het Heidehofse Natuur- en Inzichtspel’

Foto: Annelies Otten

Heus 02-2013 2 17-07-13 11:41

h e u s 02 – 2013

I N T E R V I E W

Op zoek naar heilige bronnen- Linda Wormhoudt, Hans Welens-Vrijdaghs,

Ineke Bergman e.a.

2

Nicolien de Kroon“Ieder van ons heeft in dit leven een doel”

8Anneke Agterberg“Ik ontdekte de essentie van de stenen’

10

Patricia Mooren en Elvira van RijnDe creatiekracht van de Maya’s

12D E V R A A G

Wie is jouw grote voorbeeld? 14T H E M A

Groene Mannen en Groene Vrouwen op je pad 16 Wat zeggen de kaarten? 20Leven met de Maan 226, 18 DIT EN DAT

D E L E Z E R

Nadina Storm 24 C I TA AT

Bevrijd jezelf van verwachtingen 26 O V E R P E I N Z I N G

People, planet, profi t… en waar zijn de dieren? 27 Fondslijst 28

V O O R W O O R D

In hetzelfde weekend dat we met stem en drum de nieuwe spirituele roman ‘Beschermheer’ van Linda Wormhoudt welkom heetten, werd er op vele plaatsen in de wereld op de (frame)drum gespeeld voor de ernstig zieke Layne Redmond. Op beide momenten was het heel bijzonder te ervaren hoe het drummen mensen verbindt. Layne heeft een groot deel van haar leven onderzoek gedaan naar de spirituele geschiedenis van het ritme. Tot de val van het Romeinse Rijk was het drummen een krachtig middel voor versterking van de gemeenschapsband en voor individuele transformatie. Zij heeft dit spirituele erfgoed van onze verre voorouders weer zichtbaar gemaakt met haar boek en video’s. Dankzij haar kunnen we weer contact maken met een aspect van de oude wijsheid, die in ons binnenste ligt te sluimeren, waardoor we tot nieuwe inzichten kunnen komen. Over wie we zijn, wat onze drijfveer is in dit leven, wat onze talenten zijn… Uit welke bron put jij? Wie is jouw grote voorbeeld? Hoe kom jij tot ontdekkingen en welke zijn dat? Ik hoop dat h e u s een bijdrage mag leveren aan het vinden van de antwoorden.

a d r i e b e y e n, hoofdredacteur en uitgever

P.S. Op h e u s 1 ontving ik ontzettend enthousiaste en dankbare berichten van bekenden en onbekenden. Ook nu ben ik weer benieuwd naar wat jullie van dit magazine vinden: mail naar info@A3boeken.nl, tweet naar twitter @AdrieA3boeken of laat een bericht achter op www.facebook.com/A3boeken

I N H O U D

f o t o : f o t o m i e r l o. n l

L E G E N D ABoek(en) van dezelfde auteur Spel(len) van dezelfde auteur Boek(en)/spel(len) van dezelfde auteurof over hetzelfde onderwerp of over hetzelfde onderwerp of over hetzelfde onderwerp

Heus 02-2013 3 17-07-13 11:41

2 h e u s 02 – 2013

I N T E R V I E W

Waar zijn onze waterbronnen geble-ven? Dat vroeg Linda Wormhoudt zich af toen ze in de zomer van 2012 terugkwam in Nederland, helemaal

vol van de heilige bronnen, the holy wells, die ze aan overzeese zijde had ontdekt en wat ze daar had erva-ren. Ze realiseerde zich dat ze behalve het alom bekende Heiloo niet veel andere bronnen in de Lage Landen kende. Een eerste oriëntatie breidde de lijst niet substantieel uit. Als sjamaniste die grote waarde hecht aan de grond onder onze eigen voeten, was ze vastberaden om het bronnenerfgoed van de Lage Landen aan de vergetelheid te onttrekken. Ze zag in dat ze dit niet in haar eentje zou kunnen en daarom ontketende ze een bronrevolutie op Facebook. Veel mensen haakten aan, gingen zelf op onderzoek uit, deelden hun ontdekkingen en informatie, putten er kracht en inspiratie uit en doen dat nog steeds. Steeds meer mensen raken erbij betrokken. Door de oude bronnen in ere te herstellen en nieuwe te creëren zouden we in haar ogen tegemoet kunnen komen aan de behoefte die mensen hebben aan andere vormen van spiritualiteit: “Er is al vanaf de jaren zeventig in de vorige eeuw een groeiende belangstelling voor natuurreligies en andere stro-mingen die de natuur als bezield zien. Hierdoor worden onze oude krachtplaatsen weer belangrijk. Denk aan de hunebedden, de grafheuvels van de klokbekercultuur en dus ook waterbronnen. De hei-lige bronnen die we nu nog kennen, zijn vrijwel alle-maal gekerstend. De christenen hebben ze eeuwen-

lang gehoed en behoed, er gebeden en offers voor gemaakt en aandacht gegeven. Nu het christendom worstelt met zijn eigen wortels en bestaansrecht, wat we kunnen afl ezen aan de ontkerkelijking, zouden anderen die taak op zich moeten nemen. Het is aan ons, mensen van deze tijd, om de waterbronnen opnieuw te vinden, te eren, ze aandacht te geven en te behouden voor de volgende generaties. Wij zijn de nieuwe hoeders, de doorgevers van oude kennis, de makers van nieuwe kennis. Wij zijn zelf het water.”

DE EERSTE BRON

De eerste bron die Hans Welens-Vrijdaghs doelbe-wust (op)zocht is die van de Basseille, een zijriviertje van de Sûre in de Ardennen. De redenen hiervoor noemt hij nogal prozaïsch: “Ik heb altijd al een manie gehad om te willen weten waar de dingen vandaan komen en hoe de vork precies aan de steel zit. Boven-dien was het voor een tiener best avontuurlijk om de

De een heeft zijn hele leven al iets met water,

een ander is pas sinds kort door waterlichamen

gefascineerd. Sommigen zoeken bronnen in

het voetspoor van Maria, Fosta of Willibrord en

anderen stropen een stad of regio af. De ont-

dekkingen zijn heel divers van aard: historisch,

archeologisch, landschappelijk, religieus...

In ‘Heilige bronnen in de Lage Landen’ doen

mensen verslag van hun persoonlijke zoektocht

en ontdekkingen.

Op zoek naar

De Mariaboom in Hattem, een stokoude beuk met kronke-lende takken en een diepe energie, op een steile oever van een spreng. Foto: Kirsten Notten

Heus 02-2013 4 17-07-13 11:41

h e u s 02 – 2013 3

platgetreden paden te verlaten en dwars door bossen en moerassen te trekken. Pas vele decennia later zijn er diepere dimensies bij gekomen, zoals het wonder van de bron, het besef van haar heiligheid en de wens om er permanent mee verbonden te blijven.” Ineke Bergman had al vroeg een fascinatie voor putten, omdat ze iets magisch hebben, toegang tot de Andere Wereld zijn. Ze ging pas echt krachtplekken en bronnen bezoeken toen ze de godinnenopleiding volgde, een training in oude, vrouwelijke wijsheid. “Het element water wordt als vrouwelijk gezien. Godinnen en waterbronnen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De put bij het Witte Kerkje in Heiloo is mijn eerste liefde, omdat het de eerste bron is waar ik door de christelijke laag heen de diepere lagen van de geschiedenis van voor die tijd kon voelen.” Deze put vormt ook het vertrekpunt voor de zoektocht die Ineke in het boek beschrijft, de zoek-tocht naar de godin Fostare aan de hand van de aan haar gewijde putten.Andere auteurs, zoals Ruud Borman en Fanny van der Horst, ontdekten hun eerste bron bij toeval, respec-tievelijk op de Lage Vuursche en de Veluwe, omdat ze er ‘toevallig’ langs liepen en werden getroffen door de bijzondere sfeer die er hing.

RELATIE MET HET LANDSCHAP

Michiel de Nijs is geïnteresseerd in archeologie en heidendom. Zijn onderzoek richt zich vooral op Noord-Holland en de plek die de archeologische vindplaatsen innamen of innemen in het landschap. Hij groeide op in de buurt van de kust: “Voor mij is de zee de bron van alles wat wij mensen hebben opgebouwd en nergens geldt dat volgens mij meer dan hier in Nederland. Dat besef had ik al vroeg. Vanaf het moment dat ik oud genoeg was om er alleen heen te gaan doe ik dat. Gewoon om in de diepte te staren. Zoeken naar heilige bronnen, vooral in de omgeving waar je woont en leeft, is als het ware een zoektocht naar je eigen plek. En omdat bronnen min of meer onveranderlijk blijven, stelt een bron mij in staat om als het ware op de historie van het landschap in te tunen.” Nijmegen, en vooral de stuwwal, wordt al heel lang bewoond en er zijn veel bronnen in de omgeving. Heyta Melssen was er dan ook van overtuigd, dat er ook heilige bronnen in die regio zouden moeten zijn. Ze moest het doen met een vage verwijzing naar een Vestaalse Berg bij de bron van de Romeinse Waterlei-ding en een nog vagere naar een heiligdom in Ubber-gen. Dat heiligdom meent ze gevonden te hebben en

heilige bronnen

Fanny van der Horst bij haar bron op de Lage Vuursche. Foto: Carola Ruijsch

Heus 02-2013 5 17-07-13 11:41

4 h e u s 02 – 2013

haar zoektocht was op nog een manier waardevol: “Ik ben met andere ogen naar het landschap gaan kijken. Mijn zoektocht bracht me in contact met de wereld om me heen, op een andere manier dan gewoonlijk. Natuurlijk geldt dit niet alleen voor zoektochten naar bronnen. Bomen, leylijnen en andere krachtplekken kunnen je eveneens dat contact geven.” Kirsten Notten zwierf onder meer langs Maria bron-nen in haar leefomgeving. Haar zwerftocht heeft haar een diepere verbinding met haar landschap gegeven en dat ervaart ze ook als meer stevigheid in zichzelf.

HERBRONNEN

Michiel gaf al een reden waarom bronnen belangrijk voor hem zijn. Fanny zocht een plek in de natuur om te herbronnen: “Zo’n plek waar je tot rust kunt komen, waar je diep kunt indalen in jezelf om je eigen wijsheid boven te halen en antwoorden te vinden op al je vragen. Als ik gebrek heb aan inspira-tie, gaat het stromen wanneer ik bij mijn bron ga zitten. Nieuwe plannen vallen me daar gewoon in.” Het woord ‘herbronnen’ neemt ook Hans in de mond: “Voor onze persoonlijke en collectieve ener-giehuishouding is het belangrijk om permanent ver-bonden te blijven met ‘de bron’. ‘Een bron’ staat voor mij symbool voor ‘de bron’. Ik heb me jaren geleden

verbonden met de Minneborre in het Schaarbeekse Josafatpark. Daar trek ik vaak naartoe om me te, tja, sorry hoor, te herbronnen. Deze bron toonde me de ene keer de weerspiegeling van het bladerdek van de bomen erboven en dan weer de wonderlijke zand-wolkjes die door het opborrelende water worden opgeworpen. Op een gegeven ogenblik werd het me duidelijk dat dit eigenlijk op het dagelijkse leven kan worden toegepast: we hebben steeds de keus om ons tot de oppervlakkige spiegel te beperken of onze blik te verleggen naar de diepere roerselen. Daar is altijd meer te zien dan we op het eerste zicht zouden denken.”

VOOROUDERS

Voor Bea van der Heijde-Petrescu bleek de zoektocht naar de bron van Sura in Dordrecht een zoektocht

Heilige bronnen in de Lage LandenMet bijdragen van o.m. Ineke Bergman, Ruud Borman, Bea van der Heijde-Petrescu, Fanny van der Horst, Heyta Melssen, Michiel de Nijs, Kirsten Notten, Caroline Synke, Hans Welens-Vrijdaghs en Linda Wormhoudt21 x 23 cm, ca. 200 pagina’s, fc€ 32,50i s b n 978 94 91557 09 5 n u r 728Verschijnt oktober 2013

e,

Lapjesboom bij bron, Cornwall. Ook in de Lage Landen offer-den mensen lapjes aan bronnen en bomen, meestal met een verzoek om genezing. Soms kun je nog aan de naam van een bron of aan de specialiteit van de bronheilige zien welke ziekte men hoopte te genezen. Foto: Linda Wormhoudt

Heus 02-2013 6 17-07-13 11:41

h e u s 02 – 2013 5

naar haar eigen wortels te zijn. Zij deed een aantal belangrijke ontdekkingen: “Het was een plezierige reis om terug te gaan naar mijn geboortegrond en daar in diepere lagen opnieuw mijn innerlijke bron ook weer aan te boren en te laten stromen. Het heeft me ook een verdieping in bewustzijn opgeleverd. Ik kan geen stap meer ergens zetten zonder me te reali-seren dat ik in de voetsporen van voorouders loop. Dat is een fi jn besef, want ik voel hun verbondenheid met de lijnen van nu vanuit die aarde in mijn voeten stromen. Ik loop mijn eigen pad, maar ook dat van hen die mij voorgingen. Voor mij is het belangrijk dat ik dit doorgeef aan de lijn na mij. Mijn kinderen erop te wijzen dat de grond waarop ze lopen niet zomaar ‘grond’ is, maar vooroudergrond.”Heyta formuleert het zo: “De zoektocht naar de bron is misschien ook iets wat heel diep in onze genen zit. Zoeken naar water is zoeken naar leven. Hierover zijn niet voor niets heel veel verhalen, legenden en sprookjes geschreven. Die oude verhalen maken deel uit van ons collectieve geheugen, nog uit de tijd dat onze voorouders over het land zwierven en afhanke-lijk waren van de vondst van waterbronnen.” Ruud, die archeoloog is, bevestigt dat bronnen voor de eerste bewoners van de Lage Landen heel belangrijk waren voor hun bestaan. Om die reden hadden ze ook een religieuze, rituele functie.

TWEE SPOREN

De achtergrond van de auteurs is heel divers: van archeoloog tot therapeut en van historicus tot sjama-nist. Allen hebben ze hun onderzoek volgens twee sporen uitgevoerd. “Het ene spoor is het onderzoek naar de feitelijke achtergrond van de plek, de geogra-fi sche ligging, de geschiedenis. Het andere spoor heeft te maken met voelen, intuïtie en informatie vergaren via andere paden. De twee sporen - hoofd en hart - hoeven elkaar niet in de weg te zitten en kunnen naast elkaar lopen als je daarvoor openstaat”, zo legt Linda uit. In de inleiding van het boek gaat zij uitgebreid hierop in. Verder geeft ze aan welke soor-ten bronnen en bronbewoners er zijn, hoe je er con-tact mee kunt maken en welke rituelen je zou kunnen uitvoeren. “Wij zijn deel van de aarde en alles is verbonden. Contact en communicatie met de aarde, haar schatten, de wezens die op haar leven, de wezens die in andere lagen wonen en de elementen is van alle tijden. Hoe we dat nu doen en welke uiter-lijke en innerlijke vormen we daaraan geven is een uitdaging.”

‘Gaia’s kracht’‘Witte wieven en elfen’‘Godinnen van eigen bodem’‘Goden en sjamanen in Noordwest-Europa’‘Aardevrouwen spreken’

Willibrordus hoedt zelf zijn bron op de Helperknapp en die stroomt dan ook nog uitbundig. Foto: Hans Wehlens-Vrijdaghs

Offers bij het Valentinusputje, Westerhoven. Foto: Bea van der Heijde-Petrescu

Heus 02-2013 7 17-07-13 11:42

6 h e u s 02 – 20136 h e u s 02 – 2013

CLUSTEREN EN SCHRIJVEN

Ieder mens heeft een uniek opbergsysteem voor zijn gedachten, gevoelens en gebeurtenissen. Alles is niet logisch of chronologisch gerangschikt, maar associa-tief gekoppeld. Door te clusteren ontdek je wat er voor jou met een bepaald thema/onderwerp (in de illustratie: HEUS) is verbonden. Vervolgens kun je erover schrijven en kom je nog dichter bij je eigen waarheid.

‘Clusters’

Dit en tt dat en e

Tanfana en haar kelkIn Twente zijn nog boerderijen te vinden met op hun gevel de afbeelding van een kelk, het attribuut van Tanfana. Zij is de maan- en watergodin van Twente, beschermvrouwe van heksen en kabouters.

‘Godinnen van eigen bodem’

Illustratie: Pol Wijnberg

Heus 02-2013 8 17-07-13 11:42

h e u s 02 – 2013 77

IETS VAN WAARDE

Elk volk heeft van die verhalen waarin een kostbaar sieraad de eigenlijke hoofdrol speelt. Ze vertellen over respect voor iets van waarde. Uit vondsten in oude graven blijkt, dat vanaf het begin van de cultuur de mens is gefascineerd door voorwerpen met een verwijzende kracht. Het kleinood (kleine rijkdom) is van oudsher als spiritueel ontvangtoestel gezien, of ook wel als paspoort naar een andere werkelijkheid.

‘Ode aan de olifant’

VUURORAKEL MET WALNOTEN

Vroeger gooiden verloofden een walnoot in het vuur om te kijken hoe hun huwelijk zou worden. Brandde de noot rustig, dan zou het huwelijk ook rustig en gelukkig zijn. Met veel gekraak, dan zou er heel wat gekrakeel zijn in het huwelijk.Je kunt ook een ander soort vraag als uitgangspunt nemen. Gooi een walnoot in het vuur, volg wat ermee gebeurt en interpreteer dat. Zorg dat je het samen met iemand doet om de interpretatie te ver-sterken en aan te vullen.

‘Kruidenwijsheid’

TIP

MEER ENERGIE

Ademen is heel normaal, je doet het zonder nadenken. Dat is jammer, want hierdoor ademen veel mensen te oppervlakkig en te hoog, en halen ze minder Qi (levenskracht/energie) uit de ingeademde lucht. Wil jij meer energie uit je ademhaling halen? Zo ja: adem vier tellen in, houd de adem vier tellen vast en adem gedurende acht tellen uit. Bij voorkeur door je neus inademen en door je mond uitademen. Doe dit drie tot vijf keer achter elkaar en dat weer een paar keer per dag. In de auto, op de wc, onder de douche, in de rij bij de kassa, tijdens het koken…

‘Blijvend meer energie volgens de vijf elementen’

n, houd de adem vier tellen vast en t tellen uit. Bij voorkeur door je oor je mond uitademen. eer achter n paar keer p de wc, de rij bij koken…

ie nten’

“Wij zijn de voorouders

van onze nazaten.”

l i n d a w o r m h o u d t

‘Goden en sjamanen in Noordwest-Europa’

Bronzen halssieraad gevonden bij het Uddelerveen (illustratie uit 1887)

‘Witte wieven en elfen’

Heus 02-2013 9 17-07-13 11:42

8 h e u s 02 – 2013

I N T E R V I E W

Lange tijd beantwoordde Nicolien de Kroon de vraag naar haar drijfveer met oneliners als “niets doen is geen optie” en “de kinde-ren van de wereld zijn onze toekomst.”

Pas toen zij zich tijdens het schrijven van haar boek bewust werd van wat zij in haar jeugd had meege-maakt, kwam hierin verandering: “Als negenjarig meisje zat ik middenin de opstand van mei ’69 op Curaçao. Tijdens deze traumatische gebeurtenis was ik mij voor het eerst bewust van mijn ‘wit’ zijn, dat ik een makamba was. Kinderen zien een oorlog niet aankomen. Van het ene op het andere moment ver-andert hun vredige leven in de rauwe werkelijkheid van een oorlog. Waarschijnlijk is die ervaring van mei ’69, die diep in mij was verstopt, onbewust geraakt door de indringende hulpvraag van een Koerdische moeder voor de Koerdische kinderen, die ik in 1991 in het journaal zag.”

DROOMOPDRACHTEN

Nicolien bracht onder meer hulpgoederen naar Koerdistan, Irak, Bosnië, Tsjetsjenië, Albanië, Servië, Rusland, India, Pakistan, Soedan, Israël, Palestina en Kroatië. Soms meer dan één keer en vaak hoopte ze dat het de laatste reis zou zijn. De reizen werden niet gepland in langdurige vergaderingen of na uitge-breid onderzoek. Nee, het ging heel anders, legt Nicolien uit: “Wanneer ik drie keer dezelfde droom had gehad, voerde ik de opdrachten die ik in die

droom kreeg uit. Deze opdrachten waren vaak opmerkelijk specifi ek. Ik kan mij nog goed herinne-ren dat ik zelfs een keer de naam van een plaatsje doorkreeg. Ik had de stille hoop dat het niet zou bestaan, want het was bijna Kerst en ik wilde de feestdagen thuis zijn bij mijn jongens. Toen ik het plaatsje opzocht in mijn wereldatlas bleek het een grensplaats tussen Hongarije en Servië te zijn. Tij-dens de kerstnacht werd er een bestand afgekondigd, waardoor het mogelijk werd om met vrachtwagens de grens over te steken. Over mijn dromen heb ik destijds alleen mijn naasten verteld. Het lijkt zo zwe-verig, terwijl ik toch een behoorlijk nuchter mens ben. Over wie de dromen aanstuurde kan ik niets zeggen. Van mij mag iedereen dit zelf invullen: God, Allah, de Onnoembare, het Collectieve geheugen, Reiki, Shiva, de Moedergodin of Universele Levensenergie…”

ALLES WAT NODIG WAS

Wat er aan hulpgoederen werd verzameld, werd bepaald door de vraag uit het desbetreffende gebied. “Zij stelden het boodschappenlijstje samen en dan ging ik samen met anderen aan de slag”, verklaart Nicolien. “De kinderpakketten in de bekende bana-nendozen werden onder meer gevuld met kleding,

In 18 jaar tijd leverde ze meer dan 200.000 goedgevulde bananendozen

af bij kinderen en moeders in oorlogsgebieden. Ze sprak met groten der

aarde. Angst, wanhoop en verdriet vergezelden haar regelmatig op haar

reizen, maar ze bleef een mens van hoop en vertrouwen. Haar verhaal

over Motherhood is te belangrijk om niet te worden verteld.

NICOLIEN DE KROON:

“Ieder van ons heeft in dit leven een doel”

Motherhood, 18 jaar en meer dan 200.000 bananendozen voor kinderen en moedersNicolien de Kroonmet foto’s van Eddy van Wessel15 x 23 cm, 208 pagina’si s b n 978 94 91557 08 8 n u r 402€ 21,50 Verschijnt 21 september 2013

AA

Wb“gNn

Eddy van Wessel, win-naar van de Zilveren Camera 2011, vergezelde Nicolien op vele trans-porten. Zo kwam hij op plekken waar hij foto’s wilde maken. Foto’s die verhalen van oorlog en verdriet, hoop en wanhoop.

Heus 02-2013 10 17-07-13 11:42

h e u s 02 – 2013 9

ondergoed, zeep, schoenen, schoolmateriaal, voe-ding, toiletartikelen en natuurlijk de knuffel. In de moederpakketten zaten kookgerei, voeding, dagboek en pennen, kleding, ondergoed, schoeisel, maandver-band en toiletartikelen. Maandverband was heel belangrijk voor de vrouwen die vaak al maanden op de vlucht waren en uiteindelijk in een vluchtelingen-kamp belandden. Het gaf hen weer een stukje eigen-waarde terug. Verder gingen er groentezaden mee, medicijnen, tonnen aan voeding, tenten, waterzuive-ringstabletten en -installaties, gespecialiseerde medi-cal kits voor noodsituaties en operatieapparatuur.”Alles wat nodig was om de hulpgoederen ter plekke en in de juiste handen te krijgen, zette ze in. Soms wist ze zelf op onthutsend eenvoudige wijze in con-tact te komen met bekende mensen, soms ontstond het contact door toedoen van derden. Hierdoor was het voor Michael Gorbatsjov mogelijk om haar een fax te sturen met een rechtstreekse hulpvraag voor de kinderen en hun moeders in het door oorlog ver-scheurde Tsjetsjenië. “Ik zag toen, en nu nog steeds, iedereen als gelijke, weliswaar ieder met een andere functie en de daarbij horende mogelijkheden. Door al mijn reizen werd het mij steeds duidelijker dat wij als mensen allemaal gelijk zijn en dezelfde wensen hebben in dit leven: in vrede en veiligheid leven met degenen die ons lief zijn en voeding kunnen geven aan onze kinderen en aan onszelf.”

TESTAMENT

Nicolien was niet blind voor de gevaren en angst was geen vreemde voor haar: “Op de avond voor vertrek maakte ik steevast een testament in briefvorm voor mijn jongens en ouders. Toen ik met Motherhood stopte, lagen er heel wat dichte enveloppen in mijn

nachtkastje. Ik was mij zeer bewust van de gevaren waaraan ik mijzelf bloot stelde. Tegelijkertijd had ik wel een rotsvast vertrouwen in mijn dromen en de nadere tekens die ik mocht ontvangen. Achteraf is dat vertrouwen terecht geweest, maar elk transport sprong ik weer in het diepe.”Ook wanhoop kende ze van dichtbij. De wanhoop van er is zoveel te doen, er is zoveel nodig. De wan-hoop van alleen maar een druppel op de gloeiende plaat te zijn. Totdat iemand tegen haar zei: “Die drup-pel van jou sist en knettert dat het een lieve lust is!” Daarna heeft ze geen wanhoop meer gevoeld. Wel voelt ze nog steeds de wanhoop over wat mensen elkaar kunnen aandoen en het intense verdriet dat ermee samengaat. “Toch kies ik er bewust voor om een mens van hoop te zijn en te blijven.”

HET EIND

Twee jaar voor ze vijftig werd, begon een lastercam-pagne in de landelijke media tegen haar en haar werk. Ze werd hierdoor diep geraakt en uiteindelijk ziek. Dit betekende het eind voor de Stichting Motherhood. Met haar boek over Motherhood wil ze zoveel mogelijk mensen oproepen hun ideaal vorm te geven: “Mensen zijn bang om hun ideaal in de rea-liteit neer te zetten. Niemand wil zijn kop boven het maaiveld uitsteken uit angst te worden neergemaaid. Door mijn verhaal openlijk te delen, hoop ik dat er mensen zullen opstaan die hun ideaal gaan realise-ren. Ik ben ervan overtuigd dat een ieder van ons in dit leven een doel heeft. Ik hoop dat mijn verhaal anderen helpt en stimuleert hun levensdoel en idea-len te verwezenlijken. Ieder op zijn eigen wijze.”

‘De stenen op ons pad’

Heus 02-2013 11 17-07-13 11:42

10 h e u s 02 – 2013

I N T E R V I E W

De jaarlijkse vakantie naar Oostenrijk leverde ieder jaar wel een sieraad voor haar moeder op. Anneke vond die siera-den prachtig. Op haar dertigste kreeg ze

de kans om een dag in de week bij een juwelier te werken. Een hele dag tussen al die glimmers was een kolfje naar haar hand. Een jaar of twee later kreeg ze ineens interesse voor spirituele zaken: “Het kwam uit het niets en het was alsof ik van alles moest inha-len. Ik rende van de ene cursus/workshop/lezing naar de andere: astrologie, reiki, wicca, tarot… En toen zag ik ineens de schoonheid van de ruwe stenen. Ik realiseerde mij dat er ook nog een andere kant aan edelstenen zit en dat er ontzettend veel stenen zijn. De ‘betekenissen’ van die stenen gingen er bij mij maar niet in. Het was duidelijk dat ik het zelf moest ervaren en dat ben ik gaan doen. Ik kan ineens behoefte hebben aan een bepaalde kleur of steen. Dan duik ik in mijn voorraad en zet dan bij-voorbeeld mijn woonkamer vol rozenkwarts. Ik kan er donder op zeggen dat er dan een creatieve periode volgt.”

VERSTERKEN EN AANVULLEN

Bij edelsteentherapie wordt vaak gewerkt met kwartskristallen zoals bergkristal, citrien, rozen-kwarts en tijgeroog, vanwege de geleidende werking van het siliciumdioxide die ze bevatten. Maar ook andere stenen hebben een trilling waarmee goed kan worden gewerkt. “De vorm, de insluitsels, het feit of een steen helder is of dicht en de kleur zeggen ook iets over een steen en daarmee over zijn helende werking”, legt Anneke uit. “Edelsteentherapie en kleurtherapie horen bij elkaar. Soms versterken ze elkaar, soms vullen ze elkaar aan. Onbewust kiezen

we in een bepaalde stemming voor een bepaalde kleur. In een sombere periode van je leven ben je geneigd donkere kleuren aan te trekken, terwijl een vrolijke of lichte kleur beter voor je is. Je kunt bewust kiezen voor een kleur als je de betekenis en werking ervan kent. De betekenis van de kleur levert een grote bijdrage aan de betekenis van een steen en geeft tevens aan bij welke chakra die hoort. Blauwe stenen hebben altijd wel iets met communicatie te maken en rode met aarden.”

DE ESSENTIE

Haar spel met 52 inzichtkaarten draagt de naam ‘De essentie van edele stenen’. Voor Anneke staat de essentie voor de kern waarom het gaat, zowel de kern van de steen als de kern van een persoon. “Hoe meer ik erover las, hoe minder ik eruit kwam. Ik kan de kreten ‘heft blokkades op’ en ‘versterkt je intuïtie’ niet meer horen. Natuurlijk helpen stenen

Als klein meisje had ze al een meer dan gewone

belangstelling voor sieraden en edelstenen. Pas als

dertiger ontdekte ze de andere kant van die stenen

en ook dat edelsteentherapie en kleurtherapie bij

elkaar horen. Voor haar microscoopfoto’s kiest ze

vooral stenen met ‘gedoe’.

Anneke maakte de foto's voor de kaarten met een microscoop en camera ineen.

:

Heus 02-2013 12 17-07-13 11:42

h e u s 02 – 2013 11

bij blokkades, maar als dat bij elke steen staat, weet je niet meer wanneer je welke steen moet hebben. Bovendien wekt het een verwachting die de steen niet kan waarmaken. Je moet beseffen dat een steen niet jouw problemen even oplost of een lastig proces als sneeuw voor de zon doet verdwijnen. Als je veel piekert of zorgen hebt, gaat een amethist er echt niet voor zorgen dat je volgende week fl uitend door het leven gaat. Je mag nog steeds zelf verantwoordelijkheid nemen bij het oplossen van zaken en het aangaan van persoonlijke processen. Er is wel sprake van een samenwerking tussen jou en de steen. Sommigen maken hogere wiskunde van edelsteentherapie, maar volgens mij is het in de natuur juist heel eenvoudig geregeld. In de natuur zit alles heel logisch en vanzelfsprekend in elkaar. En dat geldt dus ook voor edelstenen. Als je weet wat de essentie van een steen is, dan weet je genoeg. Met mijn kaarten kun je de essentie naar voren halen. Je trekt blind een kaart of gaat op een kleur af en je weet jouw thema van dit moment.”

MICROSCOPISCHE LANDSCHAPPEN

De foto’s op de kaarten zijn gemaakt met een micro-scoopcamera. Alles wordt 200 keer uitvergroot en dat maakt het fotograferen precisiewerk: “Iets te hard uitademen of per ongeluk met mijn vingertop tegen de camera stoten en mijn mooie shot is uit beeld. Denk maar niet dat ik dat zo weer terug heb.” Als mensen een steen kopen, willen ze een gave en hel-dere steen. Voor een foto heeft Anneke daar juist niets aan: “Ik moet stenen hebben met oneffenhe-den, breuken en insluitsels, dus met ‘gedoe’. Dat maakt de foto uniek en spannend. Bij een micro-scoopfoto kun je een kijkje nemen in een steen en van alles ontdekken. Zo heb ik een foto van een rutielkwarts waarin ik allemaal fantasiefi guren zie,

waaronder Aladin, E.T. en een mystieke zwarte vogel. Een rutielkwarts geeft activiteit aan. Deze foto zegt dus dat je je fantasieën en dromen in acties mag omzetten.”

52 STENEN

Het spel bevat 52 kaarten, dus 52 edele stenen. Naast de alom bekende amethist, rozenkwarts en bergkris-tal, zijn daar de relatief onbekende charoiet en pieter-siet, “omdat het gewoon minischilderijen zijn. De saai ogende rode calciet en robijn moesten er ook bij, omdat ze erg belangrijk zijn. Net zoals de bertrandiet en kyaniet, deze uitblinkers hebben een voortrek-kersrol en zetten je in een volgende fase van je ont-wikkeling. Gezien hun betekenis horen ze echt bij deze tijd.”De kaarten sussen ook nog eens Annekes geweten: “Ik moet eerlijk bekennen dat ik er soms wel moeite mee heb, dat er zoveel stenen worden losgehakt zonder toestemming van Moeder Aarde. Ondanks dat ik ze prachtig vind en al kwijlend mijn voorraden ga halen, vraag ik mij regelmatig af of dit echt de bedoeling is. Ik ben daar erg dubbel in. Ik heb in ieder geval voor mezelf een mooie en geruststellende variant gevonden in de foto’s!”

De essentie van edele stenenAnneke AchterbergSpel van 52 inzichtkaarten (75 x 115 mm) in kartonnen doosje met handleidingi s b n 978 94 91557 07 1 n u r 728€ 19,95 Verschijnt augustus 2013

dD“mzdgbi

Heus 02-2013 13 17-07-13 11:42

I N T E R V I E W

12 h e u s 02 – 2013

Groeien doen we vanzelf. De één wat harder dan de ander, maar groeien doen we. Met de seizoenen mee en elk jaar een jaar ouder en soms ook iets wijzer. Tot we

hier klaar zijn en de aarde verruilen voor de eeuwig-heid. De Maya Tzolkin kalender gaat niet uit van groei, want ze gaat dwars tegen de seizoenen in. Na een rode dag (de kleur van het Oosten, de lente en een nieuw begin) volgt geen gele dag (Zuid, zomer en volwassenheid), maar een witte. Wit staat voor het Noorden, de winter. Daarna volgt Blauw, de kleur van het Westen en de transformerende kracht van de herfst. De kalender draait dus tegen de seizoenen in. En dat is precies het verschil tussen groeien en creë-ren. Als mens op aarde groeien we, dat gaat vanzelf. Maar je hebt heel duidelijk een tweede rol: je bent zelf de schepper en kunt bewust creëren. Dat maakt je verantwoordelijk voor je intenties. Wat je aan-dacht geeft, bewust of onbewust, groeit namelijk als kool.

NIEUWE INZICHTEN

De Tzolkin brengt je bewustwording, inzicht in jezelf, inzicht in anderen, in relaties en in samenwer-king. Elvira van Rijn maakte negen jaar geleden kennis met de Tzolkin: “Sindsdien ben ik me bewus-ter geworden van mijn kwaliteiten en van de kracht achter eigenschappen die ik niet zo leuk vond van

mezelf. De kalender helpt me anders naar mezelf te kijken en mijn potentieel in te zetten op een manier die bij mijn blauwdruk past. Dat maakt het leven een stuk gemakkelijker en aangenamer. Verder heeft de kalender me ook geholpen anders naar anderen te kijken. Dat ieder mens anders in elkaar zit, wist ik natuurlijk wel. Maar de kalender heeft me bijvoor-beeld meer geleerd over de dynamiek in relaties, de kracht die ontstaat als twee mensen samenwerken waardoor één plus één drie wordt en soms veel meer. Ook snap ik beter wat anderen bij mij teweeg bren-gen. Alle kwaliteiten van de zegels en tonen spelen een rol in mijn leven. Doordat ik me hiervan bewust ben, snap ik ook dat de ene persoon mij bijvoorbeeld uitdaagt en de ander mij juist in mijn kracht zet, zelfs als die persoon heel negatief tegen me doet.”Midden jaren negentig ontdekte Patricia Mooren de Tzolkin en zij heeft een soortgelijke ervaring met de kalender als Elvira: “Ik ging mezelf echt snappen: waarom ik doe en reageer zoals ik doe en reageer. En ik ben helemaal enthousiast van de hulpmiddelen die mijn Tzolkin gidsen en maatjes mij aanreiken.”

PRAKTISCH

Na het profi elenboek ‘Maya wijsheid voor je levens-pad’ kwam al snel de website www.mayawijsheid.nl in de lucht met elke dag een bericht over de dagener-gie. Daarna werden de tools steeds praktischer: een

De Maya’s leren ons dat we niet alleen een product van de schepping

zijn, maar ook de schepper zelf. Aangezien we gewend zijn om te groeien

en niet om te scheppen, vraagt dit om een andere denkwijze. De Maya

wijsheid creatiekaarten helpen je hierbij, zodat je bewust kunt creëren.

DE CREATIEKRACHT VAN DE MAYA’S

Heus 02-2013 14 17-07-13 11:42

h e u s 02 – 2013 13

opleiding Coachen met de Tzolkin, een app met cal-culator voor je persoonlijke zegel, toon en levenspad, en binnenkort ook een teamcalculator waarmee je de gezamenlijke kracht van alle teamleden berekent. De creatiekaarten zien in augustus 2013 het levenslicht en een e-creatiecursus is in ontwikkeling. Op de vraag wat iemand drijft om dit allemaal te doen, ant-woordt Elvira: “Van oorsprong ben ik communicatie-trainer en daarom vraag ik me voortdurend af wat je nou praktisch met al die wijsheid kunt. Ik wil die oeroude kennis en wijsheid graag vertalen in iets wat je actief kunt doen om mensen in hun kracht te zetten. Weten is één ding, maar zelf ervaren levert toch de meeste wijsheid op. Alles wat ik ontwikkel zit zo in elkaar, dat mensen er direct en met minimale uitleg mee kunnen werken. Zo kunnen steeds meer mensen profi teren van de Maya wijsheid.”

KRACHT, LICHT, INSPIRATIE

Volgens Elvira gaan de creatiekaarten voorbij aan alle kennis die er tot nu toe over de kalender op papier is gezet en spreken ze rechtstreeks tot je hart en de wijsheid in jezelf: “We hebben gewerkt met losse woorden, gedichten en tekeningen. Je oog valt op wat jij op dat moment moet zien. Wat niet aanspreekt of wat je niet begrijpt, valt buiten je blikveld.” Op de vraag waarvoor je de kaarten kunt gebruiken, is haar woordenstroom haast niet meer te stoppen. De mogelijkheden zijn legio. Zo kun je de kaarten bij-voorbeeld gebruiken om jezelf te herinneren aan de dagenergie, als orakel en om leggingen en opstellin-gen mee te doen. In het doosje zitten kaarten met allerlei inspirerende werkvormen voor volwassenen, kinderen, groepen en teams. Doordat alle zegel- en toonkaarten er dubbel in zitten, kunnen mensen die

al wel bekend zijn met de kalender ook werken met gidsen en dubbele tonen. Blikvangers op de kaarten zijn de tekeningen van Patricia. Die zijn heel anders, veel levendiger dan de tekeningen die je altijd en overal tegenkomt. Dat ze kan tekenen, vindt ze zelf een grote ontdekking: “Ik heb mezelf nooit enig creatief talent toegedicht, maar op een gegeven moment kreeg ik een onbe-dwingbare drang om mijn eigen zegels te creëren. Om ze meer dynamiek en - achteraf gezien - meer energie te geven. Ze moesten gaan stralen. Ik geloof dat ik alle tools die het tekenprogramma bood ook heb gebruikt en alle effecten heb uitgeprobeerd tot het was wat het moest zijn. Met een paar weken had ik ze allemaal gemaakt. Daarna heb ik de gedichten geschreven als bekrachtiging en ook die vloeiden haast als vanzelf uit mijn vingers. Als ik de tekenin-gen in drie woorden zou moeten vangen, dan zijn dat: kracht, licht en inspiratie.”Elvira en Patricia spreken de vurige wens uit dat met deze creatiekaarten de wijsheid van de Maya’s over creëren door veel meer mensen wordt ontdekt. Heel eenvoudig: door ermee te spelen gaat er een wereld van mogelijkheden open.

Foto: Gonda Postma | d’raadgevers netZegels: Patricia Mooren

Maya wijsheid creatiekaartenElvira van Rijn en Patricia MoorenSpel van 66 kaarten (95 x 138 mm) in kartonnen doosjei s b n 978 94 91557 10 1 n u r 728€ 24,50 Verschijnt augustus 2013

Patricia (links) en Elvira.

Heus 02-2013 15 17-07-13 11:42

I N T E R V I E WI N T E R V I E W

Wie is jouw grote voorbeeld?

D E V R A A G

Mijn grote heldin was en is nog steeds de onvergetelijke Pippi Lang-kous! Inspirerend voorbeeld om de maatschappij aan je laars te lappen en je eigen avonturen te verzinnen en beleven - lekker in de natuur waar van alles kan. Het liefst met twee trouwe kameraden, Tommy en Annika, die nog “in de leer” zijn, maar wel de lol van de expedities snappen. Op stap met een geweldig paard en een lekke boot, een vliegende auto of de benenwa-gen. Ook met tegen-slagen weet Pippi raad, met humor, crea-tiviteit en daadkracht. Een traan mag soms ook rollen vanuit haar menselijk hart.

a g n e s m e i j s , oervrouw

‘Het oergevoel’‘Aardevrouwen spreken’

Janne van www.plukjemomenten.nl. Ik ontmoette haar een paar jaar gele-den. In de trein vraagt ze mensen voor haar een mooi moment van die dag te tekenen. Zo maakt ze mensen blij. “Die kleine mooie momenten zijn er immers elke dag, hoe rot je dag ook is. Doordat ik focus op die momenten beleef ik ze heel bewust”, vertelt ze op haar site. De dag dat haar moeder werd gecremeerd was een topdag. “Nooit eerder schreef ik zoveel mooie momenten van één dag op. Iedereen is zo lief.” Op 6 juli 2013 ging haar wereldreis van start. Duizend mooie momenten per con-tinent gaat ze verzamelen. De een-voud, haar onbevangenheid en moed om in alles het mooie te zien, het raakt me.

e l v i r a v a n r i j n , levenspadvinder

‘Maya wijsheid voor je levenspad’‘Maya wijsheid creatiekaarten’‘Aardevrouwen spreken’

h e u s 01 – 201314

Mijn grote heldin was en is nog steeds de onvergetelijke Pippi Lang-kous! Inspirerend voorbeeld om de maatschappij aan je laars te lappenen je eigen avonturen te verzinnen en beleven - lekker in de natuur waar van alles kan. Het liefst met twee trouwe kameraden, Tommy en Annika, die nog “in de leer” zijn, maar wel de lol van de expedities snappen. Op stap met een geweldig paard en een lekke boot, een vliegende auto of de benenwa-gen. Ook met tegen-slagen weet Pippi raad, met humor, crea-tiviteit en daadkracht. Een traan mag soms ook rollen vanuit haar menselijk hart.

a g n e s m e i j s , oervrouw

‘H‘Hetet ooerergegevovoelel’’‘A‘Aarardedevrvrououwewen n spsprerekeken’n’

JIdvvvvvvvvvddddddbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbzdmvhezd2Dtvor

e

fot

o:

lin

da

wo

rm

ho

ud

t

fot

o:

lin

da

wo

rm

ho

ud

t

© c a r l h oll a n d e r / 2 0 1 3 / u i t g e v e r i j p l o e g s m a / s a l t k r å k a n a b

Heus 02-2013 16 17-07-13 11:42

Ruim 30 jaar ken ik Suvana al, ik heb veel van haar geleerd. In de tijd dat ik na een whiplash lange tijd snel moe en dizzy was, zei ze dat voor iedere persoon die in de buitenwe-reld gestresst doorholt ook iemand nodig is die letterlijk of fi guurlijk op de bank zit, in (innerlijke) rust. Ze plaagt me vaak met mijn werkdrift en ambitie die opkomen zodra ik meer energie voel. “Ah, daar klimt weer een steenbok de berg op!” Zij haalt graag haar levensmotto aan, ontleend aan de Perzische dichter Rumi: “Life is not a business to be managed but a mystery to be lived.”Het mooie is dat ik meemaak hoe zij dit motto leeft en dat ik zelf ook minder ‘moet’ en me meer verwon-der.

m i r j a m v a n z w e e d e n , coach en inspirator

‘De waan en waarde van de tijd’

h e u s 01 – 2013 15

Mijn grote voorbeeld is Goethe. Hij was een wetenschapper, kunstenaar, natuuronderzoeker, en zijn tijd ver vooruit. De natuur onderzocht hij als een levend en samenhangend geheel: holistisch. Hij was op zoek naar het ‘wezen’ van natuurver-schijnselen. De methode die hij hiervoor gebruikte was de fenome-nologie, waarvan onbevangen en exact waarnemen de kern is. Goethe kon zich zo sterk inleven in de plan-ten die hij bestudeerde, dat hij ver-telde dat hij met ze kon spreken. Goethe meende, net als ik, dat ieder-een met planten zou kunnen leren spreken.

Net als Goethespreken met de wijnrankenwonderen horen

d o r i n e h a v e m a n , bloemenreader

‘Een zinvol geheim’

Op dit moment zijn onze kleinkin-deren mijn grote voorbeeld en inspiratiebron. Een wijze schreef: “De mens die altijd zichzelf is en waarvan elke gedachte, woord of handeling zijn ware natuur weer-spiegelt, moet wel zeer gelukkig zijn. Zo is de mens die zuiver van hart is…” Kinderen leven groten-deels vanuit de essentie, het zuivere hart. Gaandeweg de opvoeding groeit hun persoonlijkheid en gaat de essentie daarachter schuil. Dat is een noodzakelijk proces. Anders zou er geen ontwikkeling zijn in de schepping. De opdracht is om uit-eindelijk met alles wat we hebben ‘geleerd’ weer in onszelf dat zuivere hart te zoeken. Onze kleinkinderen helpen mij daar enorm bij.

j a a p d i j k s t r a , theoloog, counselor, supervisor

‘De absolute werkelijkheid’

Heus 02-2013 17 17-07-13 11:42

16 h e u s 02 – 201316 h e u s 02 – 2013

Mannen met bladeren op hun gezicht of stengels die uit hun mond komen, vrouwen met een onderlijf van blade-ren, gevleugelde cupido’s die uit vege-

tatie komen. In ons boek ‘De Groene Man en de Groene Vrouw’ hebben we deze wezens in al hun ver-schijningsvormen beschreven. Fascinerende wezens zijn het, altijd anders dan je verwacht en toch zich-zelf. In de eerste eeuw voor het begin van onze jaar-telling werden ze voor het eerst afgebeeld door de Romeinen. Ze zijn geënt op de oudere voorstellingen van de Moedergodin en haar metgezel, een Vegeta-tiegod die haar zoon en tegelijk haar geliefde is. De Vegetatiegod sterft met de oogst en wordt herboren in het zaad voor de nieuwe vegetatie van het volgend jaar. De Groene Man en de Groene Vrouw vertegen-woordigen de levenskracht die altijd blijft bestaan en zelfs de dood overwint.Heel heidens dus? Dat wel, maar na de val van het Romeinse rijk verdwijnen ze, om eeuwen later weer op te duiken in romaanse kerken, waarbij ze een-zelfde levenskracht uitstralen. In de 12e eeuw nemen gotische kerken en kathedralen de plaats van de romaanse gebouwen in. De Groene Man en de Groene Vrouw passen zich aan en doen dat opnieuw als in de 15e eeuw de renaissance Europa verovert. Kunstenaars grijpen terug op Romeinse voorstellin-gen die in die tijd worden gevonden in de ruïnes van het paleis dat keizer Nero voor zichzelf had laten bouwen. Groene Mannen en Groene Vrouwen hebben daarin vaak bizarre vormen, die door de ont-dekkers als grotesken worden aangeduid. In de barok worden deze kunstuitingen overgenomen, aange-past aan de smaak van de tijd. In de 19e eeuw worden de verschillende stijlen uit het verleden dunnetjes overgedaan en de Groene Man en de Groene Vrouw zijn daarin regelmatig te vinden.

VOORLOPERS IN UMBRIË

EN TOSCANE

Dit voorjaar maakten we een rondreis door Toscane en Umbrië in de voetsporen van de Etrusken, die dit gebied beheersten voordat de Romeinen ze langzaam maar zeker verdrongen. Op diverse plaatsen ontdek-ten we Groene Mannen en Groene Vrouwen. De oudste waren Etruskische gezichten van mannen en vrouwen, gevat in een kring van bloembladeren en gemaakt in de 5e eeuw v. Chr. Dat zijn toch minstens voorlopers van Groene Mannen en Groene Vrouwen. In kerken zagen we vooral afbeeldingen uit de renaissance, maar ook wel uit de gotiek of neorenais-sance. Veel huizen in neostijlen in de diverse steden waren rijkelijk voorzien van Groene Mannen of Groene Vrouwen. Ons gezelschap telde 20 mensen en niemand zag ze tot wij ze aanwezen.

T H E M A

Al meer dan twintig jaar kijken we uit naar vreemde

wezens die ons pad kruisen. Vreemde wezens die men-

selijk, dierlijk, goddelijk en plantaardig tegelijk zijn.

Onlangs kwamen we ze ook tegen in het land van de

Etrusken. Onze metgezellen zagen ze in eerste instan-

tie niet, maar eenmaal op hun spoor deden ze de ene

na de andere ontdekking.

GROENE MANNEN EN GROENE

Heus 02-2013 18 17-07-13 11:42

h e u s 02 – 2013 17h e u s 02 – 2013 17

OP ALTAREN EN GEVELS

Van de Groene Wezens die we hebben gezien, geef ik twee voorbeelden. Aan het begin van de 15e eeuw werden door vooraanstaande kunstenaars de Romeinse grotesken in de renaissancekunst inge-past. Dit is duidelijk te zien in de Piccolomini biblio-theek in de kathedraal van Siena. Tientallen Groene Mannen en Groene Vrouwen zijn afgebeeld op het plafond en de kandelabers tussen de grote fresco’s van Pinturicchio uit 1503 op de muren.Ook in de kathedraal van Orvieto zijn vele Groene Mannen en Groene Vrouwen te vinden. De foto hier-onder toont een deel van de marmeren omlijsting van het Altare dei Magi, gemaakt tussen 1514 en 1541. Het altaar zelf laat de aanbidding van de drie magiërs van het kindje Jezus zien, maar in de omlijsting zien we onder meer een Groene Vrouw. Haar onderli-chaam wordt gevormd door acanthusbladeren en stengels die eindigen in knoppen waaruit twee Groene Baby’s tevoorschijn komen. Het is slechts een van de vele fascinerende afbeeldingen op dit altaar.

Het aan de andere zijde van de kerk gelegen Altaar van de Visitatie, gemaakt tussen 1547 en 1554, is vele Groene Wezens rijk. Ik had moeite me van deze alta-ren los te maken en verder te gaan.Een stadswanding bracht ons op de Corso Italia in Arezzo. Nummer 83 is een huis in renaissancestijl versierd met fresco’s waarop mannen, vrouwen en cupido’s een onderlichaam hebben dat uit acanthus-bladeren bestaat. Op de foto links zien we twee Groene Mannen die deel uitmaken van een kandela-ber. Elders op de gevel vormt een gekroonde Groene Vrouw een kandelaber. Dergelijke afbeeldingen gaan meer tot je spreken naarmate je ze langer bekijkt en dan laten ze je niet meer los.

Tekst: k o l a n k e s t e r , psycholoog en hogepriesterFoto’s: Joke Lankester

‘De Groene Man en de Groene Vrouw’‘De glimlach van de sirene’

VROUWEN OP JE PAD

17

Heus 02-2013 19 17-07-13 11:42

18 h e u s 02 – 201318 h e u s 02 – 2013

WateroefeningSchrijf enkele eigenschappen van water op. Probeer je vervolgens een voor een in die eigenschappen in te leven. Voel bijvoorbeeld hoe het is om helder te zijn of om te stromen, beweeglijk te zijn als golven. Wat herken je in jezelf en wat niet?

‘De kracht van water, aarde, lucht en vuur’

Dit en tt dat en e

“Elk woord heeft een

eigen beleving.”m a r g r e e t s c h o u w e n a a r

‘Woordenregen’

DE VROUWE VAN PAZARDZIK

De culturen in Anatolië en Oud Europa waren homogeen en gericht op het voortbestaan van de samenleving. Hun kunstwerken kennen een symboolsysteem waarin balans, evenwicht en cyclisch bewustzijn een grote rol spelen. De vrouwe van Pazardzik (5e millennium v. Chr.) is een mooi voorbeeld hiervan. Opvallend is de lemniscaat bij haar poort des levens. In de gaten ter hoogte van haar mond werden misschien veren, halmen of bloemen gestoken. Volgens archeologe Marija Gimbutas zijn de ingekerfde patronen op haar lichaam symbolen van de aarde- en vruchtbaarheidsgodin die verantwoordelijk is voor het ontkiemen, groeien en rijpen van gewassen.

‘Herstory of Art’

Heus 02-2013 20 17-07-13 11:42

h e u s 02 – 2013 19h e u s 02 – 2013

TOUW: VOORUITZIEN

Afhankelijk van de context duidt een stukje touw op vooruit-zien, leidinggevende kwaliteiten, improvisatievermogen of een voorkeur voor het zoeken naar grenzen en het onderzoe-ken wat daar dan achter ligt. Wie een stukje touw in zijn tas meedraagt, zal mogelijk graag fl irten met de scha-duwkant van het leven.

‘Damestasjeslezen’

INSPIRATIE VOOR EEN

VIJFJARENDAGBOEK

– Schrijf over jouw grote droom: wat heb je er vandaag aan gedaan om jouw droom een stap dichterbij te brengen?

– Vul het dagboek in één jaar en schrijf iedere dag over vijf persoonlijke thema’s. Denk hierbij aan: gezondheid, liefde, werk, hobby, geld, spiritualiteit, vriendschap, familie, natuur, ontwikkeling...

– Voeg iedere dag een paar regels toe aan een verhaal.

– Schrijf elke dag een elfje. – Schrijf elke dag een haiku. – Noteer de ene dag een vraag en schrijf de

volgende dag het antwoord op die vraag.– Noteer elke dag een paar dingen

waarvoor je dankbaar bent. – Schrijf elke dag een gebed.– Schrijf over je kinderen. – Schrijf over je werk,

je eigen zaak, bedrijf of praktijk.

– …

Bron: www.shodo.nl

‘Dagboek als spiegel’

Illustratie: Pol Wijnberg

1919191919199919191119919191919999

ISIS, DE HOGEPRIESTERES EN MARIADe Egyptische godin Isis werd ook wel afgebeeld met de drievoudige maankroon, net als de Hogepriesteres van de Rider-Waite tarot. Vele kenmerken van Isis, onder andere de moeder met het kind opschoot, zijn overgegaan op Maria.

‘Pythia, de hogepriesteres’‘Het Parijs van Isis’

Foto: Petra Stam

Heus 02-2013 21 17-07-13 11:42

20 h e u s 02 – 2013

Dankbaar zijn is één ding. Dankbaar blijven is iets anders. Maar hoe doe je dat in een moei-lijke periode? Als je leeft met dit thema en

deze vraag, richt jouw aandacht zich als vanzelf op al die mooie mensen en momenten in je leven. Hieruit kun je putten op dagen dat je het – hard – nodig hebt.

Zullen we elkaar inspi-reren om verzamelaars te worden van zulke mooie momenten van dankbaarheid?!

a n k y f l o r i s ‘Het levenskunstspel’

Laat je in deze periode niet uit het veld slaan door de obstakels die je tegenkomt. Je mag tot het besef komen dat je de meeste hobbels zelf vanuit je onbewuste creëert. Werk dus aan de nog onderhuids regerende overtui-gingen, dan zullen ook deze hobbels verdwijnen. Geef nooit op!

l o u i s a p e r r e y n ‘Maak werk van je droom’

De betrekkelijke veiligheid van hoe je gewend bent te leven kan door het transformerende Vuur zodanig worden belicht, dat je kunt zien wat waardevol is en wat niet. Het ‘vertrouwd zijn’ kan verward worden met ‘vertrouwen hebben‘. Zoals de slang haar oude huid afstroopt om verder te groeien zo kun jij oude manieren die geen waarde meer voor je hebben loslaten om te kunnen groeien.

n i c ol i e n d e k r o o n en a g n è s s c h l ü t e r ‘Nederlandse stenenorakel’

Dit thema past bij de tijd van nu. Er worden ons allerlei regels opgelegd en de bezuinigin-gen zijn voor veel mensen niet te harden. Mensen worden hier moedeloos van, maar de kracht van de mens zit besloten in zichzelf. Alleen jij kunt bepalen in hoe-verre je met deze waanzin wilt mee-gaan, want nu is er een tijd om rustig te blij-ven in jezelf en te bepa-len wat jij wilt.

j a n e t w e r n e r ‘Luister naar je ziel’

T H E M A

WAT ZEGGEN Kaarten kunnen je helpen om zaken helder te krijgen,

geven handvatten om verder te gaan en steunen in een

proces. Zes ontwikkelaars vertellen over de kracht van

hun kaartspel en geven uitleg bij de kaart die ze trokken

voor augustus tot en met december 2013.

lang haar oude huid

103

Zeeland

VuurZullenrerente womoodank

a n k‘He

Dank je wel

Wat maakt je dankbaar?

Hoe uit je jouw dankbaarheid?

Kun jij dank ontvangen?

© a

nk

y f

lo

ris

Kaarte

ëert.

Dit them

vwgtvle

j a‘Lu

Geef nooit je dromen op. Je bent tot veel meer in staat dan je denkt.

‘Het levenskunstspel’‘Maak werk van je droom!’‘Luister naar je ziel’‘De stenen op ons pad / Nederlandse stenenorakel’‘Het Heidehofse Natuur- en Inzichtspel’

Heus 02-2013 22 17-07-13 11:42

h e u s 02 – 2013 21

TOVERKRACHT

Op de levenskunstkaarten van Anky Floris staan drie verdiepende vragen: “Ze zijn een bron van inspiratie, omdat ze je aandacht richten op je mogelijkheden. Je komt door de vragen moeiteloos in contact met jezelf en je eigen wijsheid. Je tovert als het ware schatten tevoorschijn.” Anky zet haar kaarten onder meer in bij de begeleiding van mantelzorgers. Zo was een vrouw heel verdrietig, want door een uitspraak van de arts dacht zij, dat ze afstand van haar man moest nemen. De vrouw trok de kaart ‘Verbinden’. Een tijdje later vertelde ze Anky dat de vraag ‘Hoe kan ik me met hem verbinden’ een eyeopener was, dat ze weer allerlei nieuwe aanknopingspunten had gevon-den om zich te verbinden met (de belevingswereld van) haar man. “Door die vraag kan zij haar man weer liefhebben zoals hij nu is. Als dat geen mooi voorbeeld van toverkracht is!”, straalt Anky.

HET IS OKAY, MAMA!

Louisa Perreyn helpt mensen hun droom te realise-ren en zet hierbij haar droomrealisatiekaarten in: “Als je regelmatig een kaartje trekt, word je steeds opnieuw uitgedaagd om over je angsten heen te stap-pen, je blokkerende overtuigingen te overwinnen en je niet meer te laten tegenhouden, vooral niet door jezelf!” Indrukwekkend vond Louisa het voorval met een meisje van zes en haar moeder op een beurs: “Ik had sterk het gevoel dat het meisje de kaart voor haar moeder moest trekken. Ze trok ‘Is je droom veran-derd? Geen probleem! Pas je koers aan en volg die droom!’. Het meisje zei tegen haar moeder: ‘Het is okay, mama.’ Haar moeder trok wit weg en begon te huilen. Ze vertelde me dat ze net het moeilijke besluit had genomen om te scheiden en dat ze het zo verschrikkelijk voor haar dochtertje vond, maar het haar nog niet had durven vertellen.”

VERBAZEND

Het Nederlandse stenenorakel is ontstaan tijdens een reis van Agnès Schlüter en Nicolien de Kroon door Nederland. Als vanzelf kreeg elke provincie een thema en de gevonden stenen hadden een boodschap bij zich. Nicolien: “Het orakel is zo accuraat, dat wij er zelf regelmatig van staan te kijken. Wij voelen heel sterk dat het orakel aan ons is doorgegeven om mensen de kracht van de woorden die bij de stenen horen te laten ervaren.” Agnès trekt bijna wekelijks op Facebook een kaartje voor mensen en vindt de

reacties die ze krijgt bijzonder. Zo schreef een vrouw: “Verbazend! Mijn man en ik zitten net bij elkaar om over onze breekbare relatie te praten en besloten een kaartje te vragen. Het antwoord is precies waar wij middenin zitten en we voelen ons hierdoor zeer gesteund om verder te gaan. Dank je wel!”

OERSTOM

Op de kracht- en troostkaarten van Janet Werner staan alleen woorden, maar dan wel woorden die je meteen tot de essentie van jouw gevoel brengen. Dat kan soms heftig zijn, heel heftig, zo blijkt uit het voorbeeld dat zij aandraagt: “Een man wilde absoluut geen verantwoordelijkheid nemen voor zijn daden en legde de schuld altijd bij een ander neer. Hij was erg verdrietig en neerslachtig over hoe het leven liep. Nooit lukte er iets, altijd ging het mis. Hij trok het kaartje ‘Indien je niet depressief bent, dien jij je ook niet zo te gedragen, want kracht zonder wil bestaat niet.’ Het werd muisstil, een stilte die werd gedragen door allerlei inzichten en gedachten. De mond van de man ging open en er trok een boze uitdrukking over zijn gelaat, die meteen weer wegtrok. ‘Ik ben oer-stom geweest’, zei hij ineens.”

SPIEGEL

Annetje Braat trekt uit principe geen kaartjes uit haar ‘Heidehofse Natuur- en Inzichtspel’ voor anderen c.q. de toekomst: “De vrijheid naar de toekomst is voor mij de essentie van het leven, die ik voor niemand wil invullen. Ik wil alleen duiden voor het heden met een kaart die iemand zelf heeft getrokken. In mijn kaarten heb ik verschillende aspecten om te groeien naar een krachtige houding, bijzonder individu of karakteristieke uitstraling vastgelegd. Ze spiegelen op een zeer toegankelijke wijze middels beeld en tekst. Ze stimuleren zelfrefl ectie. Liefde, creativiteit, schoonheid en respect worden aangereikt. In een begeleiding kwam het thema ‘geforceerde kracht’ sterk naar voren. De kaart die werd getrokken liet grashalmen in de wind zien en droeg het thema ‘fl exibiliteit’. Het beeld bracht bij het zien zachtheid over en opende daarmee als het ware fysiek de oren om werkelijk te horen. Meebuigen met de wind nam alle strijd weg. Starre ideeën losten op. De focus ver-plaatste zich naar de wortels. Inzicht en rust kwamen terug. De natuur keek mee en gaf heel gedoseerd wat op dat moment nodig was.”

DE KAARTEN?

Heus 02-2013 23 17-07-13 11:42

22 h e u s 02 – 20132222222222 h e u su s 022 –– 20201313

T H E M A

De nachtelijke hemel met al zijn lichtpuntjes: de Maan, sterren

en planeten die hun licht en energie naar de Aarde sturen… voor mij

heeft het altijd iets magisch. Door me erop af te stemmen, voel ik me

een deel van dat grote, mysterieuze geheel en kan ik een brug slaan

tussen beneden en boven.

Leven met de

Maan

Heus 02-2013 24 17-07-13 11:42

h e u s 02 – 2013 23

Onze verre voorouders keken naar de Maan en lieten zich erdoor beïnvloeden en inspireren in hun dagelijks leven. De Maan hoort ook echt bij de Aarde, want

ze draait als een satelliet om onze planeet en verlicht onze nachten. Ze trekt aan het water van oceanen, zeeën, mensen, dieren en planten. Je kunt zeggen dat de Maan het water letterlijk en fi guurlijke beroert. Eb en vloed zijn een duidelijk zichtbaar effect. Ook de sapstroom in planten en bomen, en de doorstroming van het vocht in ons lichaam kunnen zichtbaar worden gemaakt. Water is eveneens het symbool voor gevoel en het onbewuste. Deze behoren tot onze onzichtbare binnenwereld en zijn dus niet direct zichtbaar. Dit is het principe van de Maan: haar licht is een weerspiegeling van het zonlicht, een indirect licht dat de manifestatie van de geest bevordert. Na zonsondergang kan het bewustzijn zich (gemakke-lijker) in het geestelijke terugtrekken. Dit betekent dat het onbewuste actiever wordt, dat vanuit het schemergebied van de psyche emoties, gevoelens en dromen omhoog komen naar het bewustzijn. Het verstand kan in dit mysterieuze gebied meestal niet een duidelijk beeld of oordeel vormen van wat wordt ervaren en daarom ontstaan hier indirecte of symbo-lische beelden. Maangod(inn)en werden ook wel als boodschappers van de zonnegod(in) gezien: ze gaven via het onbewuste boodschappen door.

KEN JE EIGEN NATUUR

De Aarde, Maan en Zon zijn nauw met elkaar verbon-den, beïnvloeden elkaar en hebben elkaar nodig. Ook op symbolische wijze is dat zo: de Aarde is de fysieke mens of het lichaam, de Maan het vrouwelijke, de ziel of het onbewuste en de Zon het mannelijke, de geest of het bewuste. Op school wordt vanaf het zesde jaar de nadruk gelegd op de rationele kant en in de maat-schappij gelden verstandelijke regels en wetten. Het mannelijk principe is net zo belangrijk als het vrou-welijk principe, maar neemt de laatste paar duizend jaar een veel grotere plek in. Om de balans terug te vinden, om mens, natuur en maatschappij in hun

ware kracht te laten staan, is het belangrijk om de vrouwelijke maankrachten meer ruimte te geven. Ken je eigen natuur, Mens, ken Uzelve!De mens is tweeledig: hij heeft een lichaam en is een ziel. Ook de levensgeheimen zijn tweeledig: de natuur- en kosmische wetten, en het ware Zelf. Alles wat bestaat heeft vorm en leeft, omdat het bezield is. Onze vorm is van de Aarde en vergankelijk, maar onze ziel is onsterfelijk. Door goed voor beide te zorgen, door beide te begrijpen, sta je evenwichtig in het leven. De Maan staat voor mij symbool voor het innerlijke leven, de onbewuste processen, gevoelens en emoties die onder de zichtbare oppervlakte spelen. Ze liggen verstopt in het donker en komen tot ons in symbolen. Door aandacht te geven aan je binnenwe-reld, zelfkennis te vergaren door zelfrefl ectie, medita-tie, ervaringen evalueren en dergelijke word je wijzer en begrijp je ook dat oorzaak en gevolg grotendeels uit jezelf voortkomen. Je ziet dat je verantwoordelijk bent voor jezelf. Je bent je eigen sleutel naar wijsheid! Dus als die wijsheid wordt gegeven vanuit je onder-bewuste, luister dan, gebruik haar, anders is het zin-loos. Om jezelf te worden, in je eigen kracht te staan en de regie over jezelf te hebben, zul je je eigen maan-gebied moeten (leren) kennen.

ZO BOVEN, ZO BENEDEN

Door de kracht van de Maan in je leven in te passen, kom je dichter bij je gevoel, intuïtie en onderbewuste processen. Het helpt je om met je eigen natuur bewust aan te sluiten bij de natuurcyclus die buiten jezelf ligt. Zo kun je de kracht van de Maan inzetten om dichter bij je gevoel te blijven en om doelen binnen je eigen cyclus te bekrachtigen en beïnvloeden. Elke maanperi-ode wordt zo een afspiegeling van je eigen leven. Je bent er een deel van! Zo boven, zo beneden…

Tekst en foto: p e t r a s t a m

‘In het licht van de Maan’‘Pythia’‘De stem van de Godin’

PRAKTISCHE TIPS

Enkele tips hoe je zelf in het dagelijks leven kunt werken met de Maan. 1 De Maan toont het cyclische ver-

loop van groei, voltooiing, afbraak en wedergeboorte. Op deze proces-sen kun je je afstemmen door de maancyclus te volgen:

• nieuwe maan: stilte, loslaten, nieuwe voor nemens en doelen, nieuw begin.

• wassende maan: aantrekking, toename en groei, initiatief, actie.

• volle maan: hoge energie, opladen, doelen realiseren, viering.

• afnemende maan: terugtrekken, zelfrefl ectie, evalueren, loslaten.

2 Neem je gevoelens, emoties en dromen serieus. Het zijn bood-schappen uit je onbewuste en hebben je iets te vertellen. Medi-teer, evalueer, onderzoek je eigen psyche. Waar je aandacht naartoe gaat, daar volgt bewustzijn. Door licht te schijnen op je gevoelswe-reld kun je jezelf beter begrijpen, bewuster worden, gevoelens een plek geven en meer rust krijgen. Zo kom je in een nieuwe realiteit waarin tegendelen zijn samen-

gevoegd en het gevoel van heelheid kan groeien.

3 De astrologie toont het verband tussen de stand van de hemel-lichamen en de invloed hiervan op de mens. De Maan toont hoe je omgaat met gevoelens. Door stil te staan bij de stand van de Maan in je eigen (geboorte)horoscoop en in welk teken de volle en de nieuwe maan staan, word je je bewuster van de energieuitstraling van boven en hoe die jou hier beneden kan beïnvloeden.

Heus 02-2013 25 17-07-13 11:42

24 h e u s 02 – 2013

Wat is het eerste boek dat je je kunt herinneren?Vanaf mijn tweede jaar werden mij sprookjes voor-gelezen uit het Groot Sprookjes Boek, een uitgave van de Margriet. Dat sprookjesboek is ook het eerste boek dat ik zelf heb gelezen toen ik vijf of zes jaar oud was. Het heeft een enorme indruk op mij gemaakt. Het heeft mij aangezet tot het lezen van ‘ver over de grenzen’. Ik heb het sprookjesboek nog altijd in onze boekenkast in de huiskamer staan, blauwe omslag met zilveren opdruk. Het geeft voor mij aan dat voorgelezen worden erg belangrijk is. De volgende verhaaltjes hebben een grote indruk op mij gemaakt. Het sprookje ‘Sneeuwwitje en Rozenrood’ (Grimm) met de beer, die uiteindelijk een prins wordt. Het was voor mij in die vrij kleurloze tijd erg belangrijk. Het Ierse sprookje ‘Guleesh en de dwer-gen’ over Ierland met zijn mystiek. ‘Wassilissa en haar pop’, een Russisch sprookje over het hutje op de kippenpoten van de heks Baba Jaga. Het bracht mij toen en brengt mij nog steeds in een andere wereld.

Hoe belangrijk zijn boeken voor jou?Boeken zijn van wezenlijk belang in mijn leven, zij hebben mijn leven op vele fronten verrijkt. Zij kunnen mij enorm inspireren in het dagelijks leven.

Hoeveel boeken heb je in huis en waar zijn die te vinden?Mijn man vroeg: ga jij ze nu tellen? Ons huis is afge-laden met boeken, ook omdat wij negen jaar geleden onze huishoudens samenvoegden. Ik denk dat wij zeker 1500 boeken hebben. Ik bracht er alleen al 1000 mee. Onze studio telt zeven boekenkasten van de grond tot het plafond, de huiskamer twee grote boe-kenkasten en dan nog de stapels op de vleugel, op de grond in de studio en op de nachtkastjes. We ruimen vaak op, maar inmiddels laat ik ze ook wel liggen voor als ik nog even iets wil overlezen.

Welk soort boeken spreekt je aan?Boeken van door de eeuwen heen: allereerst litera-tuur, biografi eën over musici en andere kunstenaars,

en boeken over de natuur. Geschiedkundige boeken, esoterie en spiritualiteit. Ik heb met veel plezier de schrijver José Saramago gelezen. Hoe hij met enorm lange zinnen iets kan beschrijven vind ik meester-lijk. Ik las ‘Het Stenen Vlot’: bij de Pyreneeën scheurt het schiereiland Spanje en Portugal af en drijft weg in de Atlantische Oceaan. Chaim Potok, ik heb al zijn boeken, maar vooral ‘Davita’s harp’ heeft mij geraakt. De sfeer van het Joodse gezin in Amerika. Frederic Lenoir, ‘Het Orakel van de maan’, waarin een 16e eeuwse boerenzoon op zoek gaat naar de schone Elena en te maken krijgt met fi losofi sche en religi-euze vraagstukken, mystiek, astrologie en kabbala - onderwerpen waarin ik grote interesse heb. Van Paulo Coelho heb ik bijna alle boeken, omdat hij op spiritueel gebied zoveel te vertellen heeft.Ik heb grote bewondering voor schrijvers die je in een andere wereld toelaten. Zij putten uit de bron en maken ons daar weer deelgenoot van. Die informatie kan ik gebruiken en inspireert mij. Het geeft mij inzicht in het leven van lang geleden. Het baant de weg naar authenticiteit. Het inzicht dat je krijgt door lezen.

Welk soort boeken zul je nooit lezen?Ik lees geen fantasy- en actieboeken, ook niet in de vakantie, daar heb ik niets mee. Ik ben wel voorzich-tig met mijn oordeel over andere soorten boeken, ik weet niet wat daarin wordt beschreven. Wat ik mooi vind, is dat er gelezen wordt, dat er van de boeken die ik niet lees, rijen in de kast van anderen staan!

Is er een boek dat voor jou heel belangrijk is? Ineens waren daar ‘De nevelen van Avelon’ van Marion Bradley, ‘Voorvaderen van Avelon’, ‘Raven van Avelon’, ‘Het huis in het woud’. Vooraf gegaan door het boek ‘Op weg naar Avelon’, een pelgrims-tocht, geschreven door schrijfster en hoogleraar psychiatrie Jean Shinoda Bolen. Zij schreef ook ‘Godinnen in elke vrouw’ en ‘Goden in elke man’. Ze zorgden niet voor een wending in mijn leven, wel zetten ze mij op het spoor van mijn grote interesse,

DE LEZERNadina Storm (1951) - violiste, levensgenieter,

fi jngevoelig en fi losofi sch.Blauwe Kristallen Aap

met als levenspad Gele Zon (Maya astrologie).

Heus 02-2013 26 17-07-13 11:42

h e u s 02 – 2013 25

hoe 2000 jaar christendom heel veel kapot en verlo-ren heeft doen gaan in de beschaving van Europa. De zoektocht naar die oude beschavingen en gebrui-ken van onze voorouders heeft mijn grote interesse. Mijn zoektocht is naar het oorspronkelijke, het echte. Ik heb grote bewondering voor schrijvers die diep gaan. Over het vrouw zijn, nu en in oude tijden. De dingen die we weten in ons binnenste, waar komt deze kennis vandaan? De frustraties, wat was het en wat is het nu. Hoe werkt het menselijk brein en hoe verandert ons denken allerlei zaken van nu tot in de oudheid. Ik vind die informatie ruim aanwezig in het fonds van A3 boeken. Dat maakt dat ik heerlijk verder kan met mijn zoektocht naar mijn/onze oor-spronkelijkheid.

Welk boek ben je nu aan het lezen?Niet één, maar meer boeken: ‘En de drummers waren vrouwen’ van Layne Redmond, ‘Her Story of Art’ van Karin Haanappel, ‘Witte wieven en elfen’ van Ruud Borman en ‘Luisteren naar dieren’ van Ted Andrews.

Wie is jouw favoriete auteur? Clarissa Pincola Estés. Haar boek ‘De ontembare vrouw’ als archetype in mythen en verhalen, heeft mij enorm beziggehouden. Zij is een Cantadora, een bewaarder van oude verhalen. Zij diept op wat in

onze ziel is weggestopt. Door de civilisatie van onze maatschappij zijn vrouwen in een star rollenpatroon beland. Hierdoor zijn onze diepe, levengevende boodschappen in onze ziel gesmoord. Zij weet als geen ander mij te boeien door haar vertelling van de stokoude sprookjes, mythen en verhalen van over de hele wereld en de daarop volgende ontleding. Ik kan niet stoppen met lezen over deze enorme wijsheid. Clarissa Pinkola Estés is een Jungiaans analytisch therapeute. Zij vindt dat de gezonde vrouw iets weg heeft van een wolf. Daarom is ook Hélène Grimaud favoriet. Zij schreef het boek ‘Wildernis sonate, mijn leven tussen wolven en muziek’. Dit is een waarge-beurd verhaal van een nog jonge rebelse wereldbe-roemde Franse pianiste. Ik lees het steeds weer en ook haar andere boek ‘Ongewone lessen, een spiritu-ele reis door Italië’.

Welk boek wil je anderen van harte aanbevelen?‘En de drummers waren vrouwen, een spirituele geschiedenis van het ritme’ van Layne Redmond, een geweldig diepgaand onderzoek naar langvervlogen tijden en de rol van de vrouw.

Foto: Foto K.R.

Heus 02-2013 27 17-07-13 11:42

26 h e u s 02 – 201326 h e u s 02 – 2013

Neem de verwachtingen weg en situaties worden niet langer beoordeeld. En wanneer dit uit je leven is verdwe-nen, is ook de angst voor het leven verdwenen. Iedere situa-tie is zoals die is, mits je die niet met iets vergelijkt. Als je ieder moment laat voor wat het is, heb je vrede in je hart. Mensen zijn zo verstrikt geraakt in de illusie van scheiding, dat ze verslaafd aan vergelijken zijn geworden. Ze vergelij-ken zichzelf met anderen. Ze vergelijken hun dingen met die van anderen. Ze vergelijken hun gedachten met die van anderen. Ze vergelijken hun leven met dat van anderen. Mensen vergelijken zelfs de situaties en momenten in hun leven met de verwachtingen die ze ervan hadden. Zie je niet hoeveel verdriet, smart en pijn je jezelf hierdoor aandoet? Zie je niet dat dit is wat jouw zogenaamde proble-men veroorzaakt? Ik zeg je: ontdoe jezelf van verwachtingen. Weg met de ver-gelijking. En dan zul je in staat zijn te zien hoe perfect het leven eigenlijk is. En als je kijkt naar het moment waarin je nu bent, zie je dan niet hoe perfect het is dat het je dit laat zien? Weet je, wat je nu ziet, is wat je wilde zien. Dat is wat je bestelde. En als je dit eenmaal ziet, zijn de zorgen voorbij. Want dan bestel je toch gewoon wat anders? Denk eens aan wat je in Kroatië deed. Je verwachtte niet. En daarom vergeleek je het met niets. En je zag de perfectie van het moment. Doe nu precies hetzelfde. Zie de perfectie ervan. En alles is goed.

Er is nog een ding waarover ik het met je moet hebben. Verantwoordelijkheid. De meeste mensen vinden dat wanneer ze de verantwoor-delijkheid voor iets nemen, dit hetzelfde is als de schuld van iets krijgen.

Ze denken dat wanneer je hen vertelt dat ze verantwoorde-lijk zijn voor hun eigen leven, je ook zegt dat ze hun ellende aan zichzelf te danken hebben. Dat komt niet eens in de buurt van de werkelijkheid. Alleen wanneer je ziet dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven, ben je in staat te zien waar het allemaal om gaat. Elk moment te zien voor wat het is. Weet je, mensen hebben de neiging om de schuld voor al het ‘slechte’ in hun leven in de schoenen van anderen te schuiven. Als je dat doet, zeg je in feite dat het door iemand anders is gecreëerd. Dan ben je niet in staat om bij jezelf naar binnen te kijken om te zien waarom de situatie über-haupt ontstond.Wanneer je de verantwoordelijkheid neemt voor je eigen leven, laat je het universum weten dat jij de creator van je leven bent. Wat de werkelijkheid van alles is. En als de creator, kun je naar de creatie kijken en die begrij-pen. Je kunt erachter komen door jezelf af te vragen: Hoe heb ik dit gecreëerd? Wat heb ik gedaan om dit voor mijzelf zichtbaar te maken? Er is altijd een antwoord op die vraag. Wanneer je het antwoord hebt gevonden, ga je door naar het volgende ding dat je wilt creëren.Als je de verantwoordelijkheid voor je leven niet neemt, creëer je dezelfde situatie steeds opnieuw. En zul je de schuld hiervoor bij anderen blijven leggen.Dat is de echte Catch 22 van het leven. Geef anderen de schuld en je zult dit blijven doen. Neem verantwoordelijk-heid en je zult groeien.

Citaat uit: ‘Jons boek 1’, j o n s c h a uSchilderij: Björg Thorhallsdottir

C I TA AT

Bevrijd jezelf vanverwachtingen

Heus 02-2013 28 17-07-13 11:42

27h e u s 02 – 2013

O V E R P E I N Z I N G

People, planet, profi t… en waar zijn

de dieren?

We kregen een rond-leiding in het Stads-kantoor in aan-bouw van Utrecht.

Het was duurzaamheid te voor en te na: verwarming en koeling door grondwater, superisolerende wand-bekleding, gescheiden afvoer van bouwafval… De bouwopzichter die ons rondleidde vond het allemaal zo vanzelfsprekend dat hij niet eens alles noemde. We keken uit op de ‘verrekijker’, hoofdkantoor van de Rabobank. Ook een en al duurzaam-heid: passieve zonne-energie, duur-zame materialen, groene patio’s voor warmteverdeling en lucht-kwaliteit, en vast nog veel meer. Aan de andere kant van het spoort werkt Corio aan een groene stads-tuin op de grijze daken van Hoog Catharijne.

Bij een container stootte ik mijn partner aan. Er stond op: “alleen plastic afval”! Dat was 20 jaar gele-den ondenkbaar. Toen moest Ver-eniging Het Groene Dak, waarvan ik lid was, keihard knokken om de gemeente en de woningbouwver-eniging zover te krijgen dat zij mee zouden werken aan een onze zeer bescheiden ecologische bouwplan-nen aan de zelfkant van de stad. Bouwafval scheiden? Tropisch hard-hout vermijden? Ze vonden het maar raar wat die alternativo’s alle-maal wilden. Het Groene Dak kwam er, maar niet zonder slag of stoot.

Een vergelijkbare ervaring heb ik soms als het gaat om dierenwelzijn. Wat is er enorm veel veranderd sinds ik als jonge meid bij de regio-nale Dierenbescherming ging werken. We eerden de eerste schar-relbakker en moesten het publiek nog overtuigen van de gruwelijk-heid van stierengevechten en dier-proeven. Nu zijn batterijeieren en op dieren geteste cosmetica verban-nen uit heel Europa, en weet elke Nederlander hoe het eraan toegaat in de arena. Flexitarisch eten is ronduit hip. Er is nog veel te doen voor het welzijn van dieren overal wordt gerespecteerd, maar we zijn op de goede weg.

Tegelijk is er ook iets grondig mis. De vraag om dierenwelzijn wint ter-rein bij de consument, maar in het bedrijfsleven nog nauwelijks. Bedrijven die zich bezighouden met Maatschappelijk Verantwoord

Ondernemen proberen de belangen van People, Planet en Profi t in even-wicht te brengen. Maar waar blijven de dieren? Het is een grote misser dat die ontbreken in de drie P’s. Daar komt bij dat de veehouderijsector, waar de grootste stappen kunnen worden gemaakt, niet de meest vooruitstrevende is.

Dankzij dierenwelzijnsorganisaties, die met campagnes het publiek mobiliseren, lijkt er eindelijk iets in beweging te komen. Het zijn de vleesverwerkers en de supermarkt-ketens die eisen beginnen te stellen aan hun leveranciers. Zo komt de aandacht voor dierenwelzijn lang-zaam op gang. Te langzaam, als je denkt aan de aantallen dieren die het aangaat. Dit jaar ben ik een onderzoek gestart naar de manier waarop multinationals zich op hun websites uiten over MVO. Want dat doen ze. Maar het gaat nog zelden over dierenwelzijn.

Toch is het goed om de vooruitgang ook hier te zien. Want zolang die beweging er is, is er hoop voor een toekomt waarin we een nieuwe stap maken in de beschaving en beseffen dat dieren levende en voelende wezens zijn, die je niet zomaar naar believen kunt gebruiken.

m o n i q u e j a n s s e n s , communi-catieadviseur voor ethiek en MVOFoto: Arnoud Mooij

‘Dieren en wij’‘Aardevrouwen spreken’

Heus 02-2013 29 17-07-13 11:42

28 h e u s 02 – 2013

F O N D S L I J S T

• ‘99 witte kopjes op een tafel, stijloefe-ningen om de werkelijkheid te bekijken en te beschrijven’, Yoeke Nagel, i s b n 978 90 77408 69 8

• ‘Aardevrouwen spreken’, Manon Tromp (red.), i s b n 978 90 77408 99 5

• ‘Ademtocht, verhalen over de dood’, Linda Wormhoudt, i s b n 978 90 77408 68 1

• ‘Ambassadeur van de liefde - over schrij-ven, leven en God’, Mabel van den Dungen, i s b n 978 90 77408 78 0

• ‘Beschermheer - kind van de wegen deel 2’, Linda Wormhoudt, i s b n 978 94 91557 06 4

• ‘Blijvend meer energie volgens de vijf elementen’, Jeanine Hofs, i s b n 978 90 77408 95 7

• ‘Clusters - shodo schrijfboekje 2’, Chris-tine de Vries, i s b n 978 90 77408 64 3

• ‘Dagboek als spiegel, een handboek vol inspiratie’, Christine de Vries, i s b n 978 90 77408 43 8

• ‘Damestasjeslezen, het orakel dat je met je meedraagt’, Yoeke Nagel, i s b n 978 90 77408 58 2

• ‘De aarde roept... ontdek de natuur als bron van inzicht en heling’, Gerwine Wuring, i s b n 978 90 77408 60 5

• ‘De absolute werkelijkheid in het licht van eeuwenoude religieuze tradities’, Jaap Dijkstra, i s b n 978 90 77408 92 6

• ‘De geheimen van Hildegard von Bingen’, Gerrit Jan Keizer, i s b n 978 94 91557 03 3

• ‘De glimlach van de sirene, reis door het Etruskisch labyrint op zoek naar de Godin’, Selma Sevenhuijsen, i s b n 978 90 77408 49 0

• ‘De Groene Man en de Groene Vrouw, hun symboliek en gedaantes vanaf de steentijd tot nu’, Joke en Ko Lankester, i s b n 978 90 77408 86 5

• ‘De Jassentechniek, verlost van ballast zet je De Stap naar moeiteloos leven’, Hans de Waard, i s b n 978 90 77408 66 7

• ‘De kracht van water, aarde, lucht en vuur - leven met de natuur’, Gerwine Wuring e.a., i s b n 978 90 77408 37 7

• ‘De sneeuwkoningin’, Hans Christian Andersen, pastels Juke Hudig, i s b n 978 90 77408 81 0

• ‘De stem van de Godin, leven volgens de maancyclus’, Joyce Hellendoorn, i s b n 978 90 77408 88 9

• ‘De stenen op ons pad’ met het Neder-landse stenenorakel, Nicolien de Kroon en Agnès Schlüter, i s b n 978 90 77408 76 6

• ‘De sterren van je leven’ (ansichtkaar-ten), Juke Hudig, i s b n 978 90 77408 13 1

• ‘De sterren van je leven - en het verhaal dat zij te vertellen hebben’, Ria Borst, Ineke Bergman, Paula van Kersbergen, Vera Verhagen, i s b n 978 90 77408 12 4

• ‘De verborgen boom, het boomsoortei-gen ecosysteem van onze inheemse loof- en naaldbomen’, Gerrit Jan Keizer, i s b n 978 90 77408 98 8

• ‘De waan en waarde van de tijd, mijn zeven wensen’, Mirjam van Zweeden, i s b n 978 90 77408 62 9

• ‘Dieren en wij - hun welzijn, onze ethiek’, Monique Janssens, i s b n 978 90 77408 85 8

• ‘Een zinvol geheim, wat planten mij vertellen’, Dorine Haveman, i s b n 978 90 77408 46 9

• ‘En de drummers waren vrouwen, een spirituele geschiedenis van het ritme’, Layne Redmond, vertaling Isabella Verbruggen, i s b n 978 90 77408 97 1

• ‘Gaia’s kracht, op reis naar haar magi-sche plaatsen’, Roelien de Lange, i s b n 978 90 77408 75 9

• ‘Goden en sjamanen in Noordwest-Europa’, Linda Wormhoudt, i s b n 978 90 77408 50 6

• ‘Godinnen van eigen bodem’, Ineke Bergman, i s b n 978 90 77408 35 3

• ‘Godinnenmandala’s – kleurboek’, YESSOF en Yoeke Nagel, i s b n 978 90 77408 65 0

• ‘Heilige bronnen in de Lage Landen’, Linda Wormhoudt e.a. i s b n 978 94 91557 09 5

• ‘Herstory of Art’, Karin Haanappel, i s b n 978 90 77408 94 0

• ‘Het oergevoel - over vuur maken, sporen zoeken, sluipen en nog veel meer’, Agnes Meijs, i s b n 978 90 77408 77 3

• ‘Het Parijs van Isis’, Karin Haanappel, i s b n 978 90 77408 80 3

• ‘In memoriam -haibuns, haiku’s en tanka’s’, Geert Verbeke, i s b n 978 90 77408 28 5

• ‘In het licht van de Maan - handboek vie-ringen, symboliek en bewustwording’, Petra Stam, i s b n 978 90 77408 00 1

• ‘Innerlijk pelgrimeren, schrijvend op weg naar je hart’, Christine de Vries, i s b n 978 90 77408 82 7

• ‘Jons boek 1, een wonderbaarlijke ont-dekking van het leven’, Jon Schau, verta-ling Adrie Beyen, i s b n 978 94 91557 00

• ‘Kruidenwijsheid, over appelvrouwen, weegbreemannen en andere kruiden-mensen’, Marjanne Huising, i s b n 978 94 91557 02 6

• ‘Leven met de seizoenen op landgoed De Mellard’, Wim Huijser, i s b n 978 90 77408 87 2

• ‘Maya wijsheid voor je levenspad, het Tzolkin profi elenboek’, Elvira van Rijn, i s b n 978 90 77408 89 6

• ‘Mensen verhalen over bomen’, Adrie Beyen, i s b n 978 90 77408 04 9

• ‘Motherhood, 18 jaar en meer dan 200.000 bananendozen voor kinderen en moeders’, Nicolien de Kroon, foto’s Eddy van Wessel, i s b n 978 94 91557 08 8

• ‘Nephilim - kind van de wegen deel 1, Linda Wormhoudt, i s b n 978 90 77408 96 4

• ‘Ode aan de olifant, vertellen als levens-kunst’, Jac Vroemen, i s b n 978 90 77408 25 4

• ‘Ontdek jezelf door tekenen en refl ectief schrijven’, Wendy Smit, i s b n 978 94 91557 05 7

• ‘Pythia, de hogepriesteres -symboliek en mythologie in de tarot’, Petra Stam, i s b n 978 94 91557 01 9

• ‘Seidr, het Noordse pad - werken met magische en sjamanistische sporen in Noordwest-Europa’, Linda Wormhoudt, i s b n 9789077408742

• ‘Sharing nature, spelvormen voor natuurbewustzijn’, Joseph Cornell, vertaling Adrie Beyen, i s b n 978 94 91557 04 0

• ‘Witte wieven en elfen, fl uisteringen uit de Andere Wereld’, Ruud Borman, i s b n 978 90 77408 90 2

• ‘Woordenregen, 1 jaar schrijven’, Margreet Schouwenaar, i s b n 978 90 77408 91 9

• ‘Zho, een jaar uit het leven van een doof-blinde vrouw’, Marloes Lasker, i s b n 978 90 77408 48 3

• ‘De essentie van edele stenen’, Anneke Agterberg, i s b n 978 94 91557 07 1

• ‘Het levenskunstspel’, Anky Floris, i s b n 978 9077408 51 3

• ‘Het Heidehofse Natuur- en Inzichtspel’, Annetje Braat, i s b n 978 90 77408 61 2

• ‘Luister naar je ziel, 50 troost- en kracht-kaarten’, Janet Werner, i s b n 978 90 77408 84 1

• ‘Maak werk van je droom! 52 realisatie-kaarten’, Louisa Perreyn, i s b n 978 90 77408 93 3

• ‘Maya wijsheid creatiekaarten’, Elvira van Rijn en Patricia Mooren, i s b n 978 94 91557 10 1

Vrijwel alle titels zijn verkrijgbaar in (web)boekwinkels en alle titels zijn te koop in de webshop op www. A3boeken.nl

HEUS VERSCHIJNT TWEE KEER PER JAAR EN IS EEN UITGAVE VAN A3 BOEKEN,

OOSTERVELDWEG 15, 7274 DZ GEESTEREN, T 0545 48 11 40, INFO@A3BOEKEN.NL

EEN ONLINE VERSIE VAN HEUS IS TE VINDEN OP WWW.A3BOEKEN.NL

HEUS WORDT GRATIS VERSPREID VIA A3 AUTEURS, DIVERSE BOEKWINKELS EN SPIRITUELE CENTRA, EN DERDEN.

ABONNEREN IS NIET MOGELIJK. OVERNAME VAN ARTIKELEN IS TOEGESTAAN NA TOESTEMMING VAN DE UITGEVER

EN MET BRONVERMELDING. VORMGEVING: VILLA Y, DEN HAAG – DRUKWERK: DRUKKERIJ ANTILOPE

(Pri

js)w

ijzi

gin

gen

voo

rbeh

oude

n

Heus 02-2013 30 17-07-13 11:42

Moeiteloos naar de kernPersoonlijke profi elen | Maya wijsheid app Het Tzolkin profi elenboek | Leerweg voor

coaches, trainers en therapeuten

ELVIRA VAN RIJN | 026 – 84 00 601 www.mayawijsheid.nl

Coachen met de Tzolkin

‘Dit boek is bijzonder omdat de informatieve hoofdstukken van de auteur worden afgewisseld met de praktijkervaringen van haar dochter (14), wat heel verhelderend werkt.’ - J/M voor ouders

Gids voor ouder en kind

Gerarda van der Veen 160 pagina’s Hardcover | tweede druk € 17,95www.248media.nl

MASSAGE & SHIATSU THERAPIE R O E L T O U S S A I N T

• alles voor aromatherapie • etherische olie • verdampers • godinnenlampjes

• astrologiegeuren • auraspray • wierook • wierookkruiden • chakrakaarsen

• lavendelstenen • en meer

www.geurpaleis.nl • 06 15015611

Op afspraak kunt u terecht bij:Sportcentrum Body ActionBeekseweg 29, 7031 AV Wehl Of bij mijn praktijk aan huis:Dorpsstraat 20, 7274 AN Geesteren (Gld)

Roel Toussaint Tel. 06.22475820 of 0545.482059www.shiatsu-therapie-toussaint.nl

Weinig woorden gebruiken is natuurlijk.Een heftige wind kan geen hele dag duren.LAO TZU (TAO TE CHING)

Heus 02-2013 31 17-07-13 11:42

“De maan in oktober is de maan van de verbonden

vrouw. Een maan die gaat over je levensweb, jouw

verbinding met andere vrouwen, jouw netwerk.

Arachne, de Moiren en Ariadne zijn de godinnen

van deze maan. (…) Maak een web voor jezelf.

Door te tekenen of door er met draden eentje in

een frame te maken. In het web kun je de mensen

die je in jouw levensmissie steunen, een plek geven.

Je kunt ze een passend symbool geven door dit erbij

te tekenen of een voorwerpje in het geweven web

te plaatsen. Geef jezelf ook een plek als spin.”

Citaat en illustratie: j o y c e h e ll e n d o o r n , voice medicine woman

‘De stem van de Godin’

Heus 02-2013 32 17-07-13 11:42