gramatika spanskog jezika

5/10/2018 Gramatika spanskog jezika

1/72

ClP - Katalogizacija u publikacijiNacionalna i sveucilisno knjlznlco - ZagrebUDK 811.134.2(075.4)

CISNEROS IsabelSponjolskl zatri mjeseca / IsabelCisneros; < preveli Dinko i MilivojTelecon>. - Zagreb: Mozaik knjiga, 2006.Prijevod djela: Spanish in three months.ISBN953-223-044-0IsbelCisneros

PRED O VO ROvo izdanje "Spanjolskog za tri mjeseca" napisala je Isabel Cis-neros, koja ima znatno iskustvo u poducovcnju socnioskoqo [eziko,

svojeg materinskog jezika, odraslih pocetniko i naprednih ucenlko.Knjiga je namijenjena pojedincima koji zele steel solidno znanjesponjolskoq jezika u kratkom vremenu. Gramatika je prikazana 50-zeto i jasno, u skladu 5 nccelorn Linguaseta premo kojemu se uCisamo one sto je doista bitno - a ipak pruzo cjelovit teen] pisanoga irazgovornoga sponjolskoq jezika. Ako tekstove iz ove knjige utvrdite5 pripadajuCim snimkama, vase ce ucen]e steel dodatnu dimenziju.

Najprikladnije bi bilo uz teco] provesti otprilike sat vremena nodan (iii nesto monje, aka ne upotrebljavate CD), premda u tome ne-ma cvrstih pravila. Radite onoliko koliko osjecote do mozeta. Ako ni-ste osobito nadareni za ucen]e jezika, besmisleno je forsirati usvaja-nje novoga gradiva. Puno je bolje uciti pomalo, u odredeno vrijeme,i to nouciti temeljito.

Kada prionete ucen]u, najprije procitojte svako pravilo iii odjeljak,po ih ponovno pri jedite kako biste se uvjeril i do ste posve shvatil iqrcrnoticki dio i navedene primjere. Vaznije je razumjeti nego za-pamtiti; ako ste razumjeli, vjezbe i ponavljanja ce yam potvrditi doste pravila zapamtili no temelju njihove primjene. Prevodite vjezbe iprovjerite svoje odgovore premo kljucu no kraju knjige; u "rjecniku"svake lekcije navode se rijeci koje nisu prethodno uporabljene dru-gdje u tekstu. Noclnlte Iipogresku, a ne rnozete razumjeti zosto, vra-tite se no odgovarajuCi gramaticki odjeljak i procitoite go ponovno.Kada zovrsite 5 pisanim vjezbama, prijedite no ponavljanja te izgova-rajte naglas pitanja i odgovore. Radite redak po redak i provjeravajtesvoju spremnost do rnozete nastaviti so sljedecom lekci jom. Po-navljanja su korisna vjezbo za izgovor i tecno lstrofivon]e, a mogu seprimijeniti i kao pisane vjezbe: odgovori su no kraju knj ige. Svakalekcija zovrsovo razgovorom no svakodnevnom spcnjolskom, uz kojicete nod hrvatski pri jevod. Vczno je upamtit i do se frozeoloskisklopovi (idiomi) ne mogu doslovno prevoditi. Tim mehcnickim po-stupkom u hrvatskome nastaju izrazi koji zvuce prilicno nezgrapno,iii cok besmisleno. Te razgovore valja Citati naglas dokle god ne us-pijete ciniti to bez zastajkivanja; obratite pozornost no uporabu idio-ma i novih rijeci, te no povezivanje konstrukcija koje cujete 5 onimasto steih upravo nauCiIi.


2/72

Teco] je zookruzen izborom ulomaka iz suvremene spanjolskeknjizevnosri, koje treba ponovno Citati sve dok ne spoznate da ste zato kadri ne zavirujuCi precesto u pri jevod. To ce pospleslrt vaserazumijevanje jezika te ce yam dati naslutiti uzitok sto vas ceka akoste seodluCili za ucenie spanjolskoga na naprednijoj razini.

Kada zovrslts ovaj teco], trebali biste vrlo dobro razumjeti jezik _vise nego dostatno za uobicajene poslovne svrhe te dovoljno kao pri-prema za ispit iz spanjolskog, ako yam je to konocni cil j. Upamtiteda je vozno i dal je prosirlvof riecnik Citanjem, zatim, ako je moquce,sluscnjsm radi ja, i - sto je najkorisni je od svega - boravkom u Spa-njolskoj. Nadamo seda cete uzivqti u "Spanjolskom zatri mjeseca" izelimo yam uspjeh u ucenju,

6

Sastoji seod 29 slova, od kojih su K i W jedino u rije~in:: 'apr~uze:imiz drugih jezika. Obratite pozornost na slova CH, .LL I N: ~ sponjol-skim serjecnicimo rijeCikoje njima pocin]u nalaze rzo C, LIN.

A (a) F (efe) L (ele) P (pe) V (uve)B (be) G (he) LL (elje) Q (ku) W (uve doble)C (Xe)* H (ace) M(eme) R (ere) X (ekis)CH (ce) I (i) N (ene) S (ese) Y (i griega)D (de) J (hota) N (enje) T (te) Z (Xeta)E (e) K (ka) 0(0) U (u)

Prije nego sto pocnete s prvom lekcijom, proCitajte pravila i s~vj:te uvezi s izgovorom. Nema potrebe uciti ta pravila n~pam::t; v~acajt~ sena njih dovoljno cesto i uskoro cere ih dobro znoti. Slufite IIsesrurn-kama s ncsih CD-ova sve ce biti mnogo jasni je; te yam vrpce omo-qucuju da spcnjolskerijeci i fraze cuiete dok ih ci tat~. Buduci da jespcnjclski vrlo fonetski jezik, kad jednom upoznate njeqove glasove,uvijek cete znati izgovarati pisanu rijec.

I " l r W ' ~ ' d g ' ! 1a ) i a ' ~ # H ~ ' :W iU spcnjolskorn se primjenjuju sl jedeco ~ravi la: . . va) Rijeci koje zovrsovo]u sornoqlosnlkorn, na n III s, nag.lase~e su

na pretposljednjem slogu: examen, flores, hombre, ciqorrillo.b) Rijeci koje zovrsovc]u suglasnikom (osim n iii s) ncqlosene su

na zadnjem slogu: papel, ciudad, mujer, capital.c) Odstupanja od tih dvaju pravila oznoceno su pisanim .

akcentom na noqlosenorn slogu: 6rbol, 16mpara, estocion,ingles, muslco.Znak akcenta rabi sei za razlikovanje rijeCikoje sejednakopisu, ali imaju rozlicito znccen]o: el (odrede.ni clan), ~~(on); si(oko), sf(do): mi (moj), ml (mene); mas (ail) , mas (vise).

d)

e) Samoglasnici a, e i 0 nazivaju sejakima, a i i u slabim~. Kadsedva jaka samoglasnika nadu (u rijeci) jedan uz druqi, vizgovaraju se odvojeno: paella, teatro, poeta (ovo su trosloznerijeCi!). Kada dva slaba samoglasnika dolaze zajedno, tvore

7


3/72

diftong. Noqlosen je drugi: cuida, viuda (ovo su dvosloznerijecil).Kad sejaki i slabi samoglasnik nodu jedan do drugoga, tvorediftong i slog. Ncqlosen je jaki, aka slabi nije oznccenakcentom: aire, jaula; ali ofdo, oun.

Bezvucnl meduzubni samoglasnik, koj i se javlja u r ijecimo zumo,peces iii paz, svojstven je za Kastilju; buduci do se kastiljski smatranajboljim spcniolsklm izgovorom, preporucujemo yam do go usvoji-te bez obzira no druge incclce sto ih mozete cuti. U srednjoj i juzno]Amerlci (te u nekim dijelovima Spanjolske)' toga glasa nema. ToznaCi do se navedene rijeci zumo, peces i paz izgovaraju 'sumo','peses', 'pas'. Mnogi ce Spnnjolci izgovoriti docetno d kao bezvucniinterdental ('th'), dok ce go neki u sredini rijeCi izgovoriti kao zvucnidental. To biste trebali izbjegavati.Spanjolci ne razlikuju glasove b i v, po se vaca cesto izgovara kao'baka', itd. To nije poqresno, kao sto je temeljito prikazano no CD-u.U nekim podrucjimo Spanjolske i Amerike no spanjolskom govornompodrucju nepcor ii ' l] ' (u cal le) ustupa mjesto gutaralnom 'j' (cal le[kaje]). U spanjolskoj pokrajini Andaluziji, u Argentini i Urugvaju onpostaje 'z': calle se izgovara 'koze'.

Spanjolski samoglasnici a've, i, 0 i u izgovaraju se razgovjetno, bezobzira no mjesto u rijecl. Sto se duljine tice svi su poludugi i ii polu-krotki: 01, la, coso; me, de, Ie; mi, prima; 10,no, gato; tu, su, uno.

,[Upitnici i usklicnici stavljaju seispred i no kraju recenice, pri cemu jeprvi okrenut naopako. Diierezo ("")stavlja se iznad slova u kada muprethodi 9 te oznocu]e do se'u' mora izgovoriti: oquero,Tilda nsestavlja iznad slova n do ozncci glas 'nj': manana.Akut (') je jedini znak naglaska u spanjolskom. Rabi se i u rijecimopoput cu6ndo i donde (kada, gdje), do ozncci njihovu upitnufunkciju: ~Cu6ndo lIega el buque? (Kada stize brod?), ali ~Sabe elcu6ndo lIega el buque? (Zna li on kada stlze brod?).

c ispred e i ii i izgovara se bezvucno, s jezikom medu zubima:, cena, cinco, once.

c ispred a, 0, ute iza i ispred somoqlcsnikd izgovara sekaohrvatski 'k': comer, vaca, marco, clave.

ch izgovara sepoput hrvatskoga mekog 'C ' : muchacha.isprede iii i izgovara sekao hrvatski 'h': coger, general,gigante.ispred i iza svih ostalih glasova izgovara se kao 'g': gato,ogro, mango.ispred e iii i izgovara sekao hrvatski 'g'; ispred drugihsamoglasnika izgovara se poput 'gu' odnosno 'gw':guerra, gUla; al i: guapo, tregua.

h uopce sene izgovara: hijo, hablar.

99gu

j izgovara se kao hrvatski 'h': ojo, jugar, juzgar, caja.II izgovara se kno nose ' l]' :calle, silla, lIamar.n izgovara se kao nose 'n]' : nino, senor.qu se izgovara 'k': que, quince.r izgovara se kao hrvatsko 'r': cora. No pocetku rijeci izgovor je

odlucniji: raro, rico (izg, 'rrriko'). Istovrijedi i za pisanje rrunutar rijeCi: carro.

s izgovara se izmedu sis; suskovo 's': coso, mesa.y izgovara se kao 'j' :yo. No kad sejavlja sdrno iii no kraju rijeci,

izgovara se ' i ' : y, soy.z izgovara se s jezikom medu zubima, bezvucno (poput engles-

kog 'th'): voz, luz, paz, vez, zapato.8 9


4/72

1. L EKCIJAClanovi se rodom i brojem slozu s imenicom no koju seodnose. Akoje imen~c?, r~cim.o,.musvkogaroda u jednini, i clan koji joj prethodim~r~ ?Itl u Je~nlnl ~uskog ~oda (ozncceno s m. r. jd. u donjimodjeljcirno te s istovrsnirn skracenicama za zenski rod i mnozinu).Odredeni clan se lzrozovo ovako:

el (m. r. jd.) ellibrola (z. r. jd.) la casalos (m. r.mn.) los libroslas (z. r.mn.) las casas

knjigakucaknjigekuce

Neodredeni clan lzrozuvorno no sljedeci naCin:un (m. r. jd.) un libro knjigauna (z. r. [d.) una casa kucounos (m. r.rnn.) ' unos l ibros (neke) knj igeunas (z. r .mn.) unas casas (neke) kuce

(NAPOMENA: Muski clan se stavlja ispred imenice zenskoq roda ujednini koje poCinju ncqlosenim a iii ha.)

elagua vodael hambre gladAli: las aguas

las hambres

Sve su imenice muskoq iii zenskoq roda. Ne postoje imenice sred-njega roda. VeCinaimenica koje zovrsovoju no 0i or u muskorn surodu. VeCinaimenica sozovrsecimo a, i6n, d, z zenskoq su roda.Evo, nekih iznimaka:

la mano (z.)el cami6n (rn.)el16piz (rn.)el guardia (rn.)

rukakamionolovkapolicajac, cuvor

Neke rijecl s pocetnirn a (najcesce grckogaroda:

el telegramael idioma

podrijetla) rnuskoq subrzojavjezik

el mapa mapa

10

Imenice koje zovrsovo]u drugim glasovima rozlicitih su rodova:el hombre muskorncla mujer zenola leche mlijekoel color boja

Mnozina imenica tvori se dodavanjem nastavka -s imenicama kojezovrsovoju samoglasnikom, a -es se dodaje onima koje zovrsovojusuglasnikom:

hombre (rnuskoroc) - hombres (rnuskorci)mujer (zeno) - mujeres (zene)

Mnozina imenica koje zovrsovoju no -ztvori se promjenom z u c tedodavanjem nastavka -es:

16piz(olovko) - 16pices(olovke)luz (svjetlo) - luces (svjetla)

Imenice koje zovrsovoiu suglasnikom i ncqlosene su no zadnjem slo-gu gube taj naglasak pri tvorbi mnozine:

cami6n (kamion) - camiones (kamioni) .

1 . v je zbaNapravite mnozinu:1. EIlibro (knjiga)2. Lacoso (kuco)3. La mujer (zena)4. EIhombre (muskoroc)5. Lacalle (ulica)6. Laflor (cvijet)7. EIjardin (vrt)8. EIcoche (automobil)9. La Capital (prijestolnica)10. Laciudad (grad)11. La luz (svjetlo)12. La ley (zakon)

2.Stav,iteodgovarajuCi odredeni clan ispred sljedeCihimenica:1 cigarril los (m., cigarete)2 vino (m., vine)3 mesas (z.,stolovi)

11


5/72

4. '" eerveza (1., pivo)5 pez (m., r iba)6 arboles (rn., stabla)7 padre (rn., otae)8 madre (1., majka)9 kipiz (m., olovka)10 estaciones (1., postaje; godisnja doba)11 billete (m., karta)12 tren (m., vlak)Ponovite gornju vjeibu rabeCi neodreden! clan.

3. vjeibaPrevedite:1. knjiga (odr.)2. stol (odr.)3. karte (odr.)4. stabla (neodr.)5. pivo (neodr.)6. automobil (odr.)7. grad (neodr.)8. cigarete (neodr.)9. v rt (odr. )10. uliea (neodr.)11. zene (neodr.)12. postaja (odr.)

. . 1 ' . O s ob ne z ;a m je nic e,. .jedninayotUel, ellausted

jation, onavi (uljud.)

mnoiinanosotros (m.), nosotros (z.)vosostros (rn.), vosotras (z.)ellos (rn.) , elias (z.)ustedes

vi (prls.)oni , onevi (uljud.)

O~lici..tU i ..vos~sn:as~as(prisni obliei) rabe se pri oslovljavanju clonovoo~lteljl, ~njate!ja I .djeee. Obl ic i usted i ustedes (ul judni obl ic i) rabe sepn oslovliovcniu svih drugih Ijudi ; obicno sepisu Yd. i ii Ud.,12

Vds. ii i Uds. te se uvi jek moraju koris tit i s g lagolom u trecern l ieu jed- Jnine iii mnozine. Usted je stegnut orholcnl oblik oslovljavanja sVuestra Merced, "vasa visosti". lako prisni obl ik postaje sve uobicoje- --~-Inij i u Spcnjolsko], jos je preporuCl jivo rabit i uljudan obl ik pri oslovlja-vanju st ranaea ii i osoba koje ste netom upoznali . S iznimkom usted iustedes (koji segotovo uvijek izgovaraju), sve ostale osobne zamjenieese izostavljaju, osim ako ih treba naglasi ti i ii se mora izbjeCi dvoznoc-nost.

~ . O stali o blic i o slo vljavan jq, I l, " ,\ , , ; I, . ,

Naslovi senor (gospodin), senora (qospodo) i senorita (qospodico)kor iste se ispred prez imena i uvijek im prethodi odredeni clan, osimkad se osoba izravno oslovljava. Obicno se pisu kao Sr., Sro., Srta.

E I Sr. Martinez.La Sra. Martinez.La Srta. Martinez.Por aqui, Sr. Martinez.

G. Martinez.Gao. Martinez.Gdico. Martinez.Ovuda, g. Martinez.

Naslovi Don i Dona (iz postovonio) stavljaju se ispred imena:Don Juan; Dona Maria.

. 4 , , 1 : 6 , . ~ .G 1 (]Q:(!) 1 , \ tcne,~X lm at i! , R 0~jcap vqt il"~; 1 I a t a L n d . b ~ l & j ! l . ! , l I L I I I J I o I . d t i t i h " " '(I 1 I ,.1Lfu~;"lJ JRl i l l ,' 4 4 i i j h li l j ; iL \ i ' ! \WI ' I , \ ~' , ! ' ,' Jl 1L . .i r , Jj, kd t L , IU ( !", , j jw U J ~ W ,Riiec je 0 nepravilnom glagolu, jednom od nojvoznijih u jeziku, paga valja temeljito nouciti,

Sadasnje vrijemetengotienes

\tienetenemostenelstienenTienen una hija.Tenemos uncoche.

imamimas(on, ona) ima; imate (uljudni oblik)imamoimateimaju; imate (uljudni oblik)(Oni) imaju kcer,(Mi) imamo automobil.

Negaeija setvor i stavl janjem rijeci no ispred glagola:No tengo dinero. Nemam novea.No tienen cervezo. Oni nemaju pivo.

13


6/72

Upitna recenico se sklapa stavljanjem subjekta iza glagola:Ud. tiene una pluma.aiene Ud. una pluma?

Vi imate nalivpero.Imate Ii vi nalivpero?

Pitanje je takoder noznoceno intonacijom i uporobom obrnutog upi-tnika no pocetku napisane upitne recenice.

Postoj i odreden broj idioma u koj ima iza tener sli jedi imenica, a ukojima u hrvatskome iza glagola 'biti' stoji pridjev iii prilog. Evo nekihprimjera:

tener calortener cuidadotener exitotener frfotener hombretener miedotener rozontener sedtener sueriotener suerte

biti vruce (kome)biti oprezanbiti uspjesnnbiti hladno (kome)biti gladanbiti ustrosen (t], bojati se)bit i u provu (tj. imati pravo)biti zedcnbiti pospanbiti dobre srece (tj. imati srece)

Kada iza tener que slijedi infinitiv, prevodimo ga s 'morati':Tengo que salir. Morom izoci.Tenemos que ver 1 0 iglesia. Moromo vidjeti crkvu.

Ti jekom rodo no lekci jomo, vas ce se vokobulor povecavoti uvode-njem novih.rijeCi u recenicomo s gromotickim objosnjenjimo. Dodot-ne popise rijeCigdje su nove rijeCiispisone u slijedu u kojemu eete nonjih noiloziti u sliedeco! vieii, voljo nouCiti prije nego sr o pocnete pi-soti prijevode. Nodete Ii ponovno rijec koju ste vee noucili, ne brinitesetRjecnik:el cafe kavatrabajar radititodo svesalir izoclel hijo sin

14

4. vjezbaPrevedff:e:1. Oni imaju kucu.2. Nemamo kaye.3. Covjek se boji.4. Morom roditi.5. lmos Ii olovku?6. Oni nisu zedni.7. Imate Ii(uljud, mn.) sve?8. Vruce mi je.9. Moromo izcci.10. On ima sina.

Vjezbe zo ponovljonje1. U ovom i slicnim ponovljonjimo sto slijede, nojprije proCitojte prim-jer u kojemu su doni jedon "potieoj" i "uzvroeonje" (ne nuzno jedno-stovno pitonje i odgovor). Model ce vern pokozoti koko do rjesovoteostotak vieibe. U sljedeeem cere vidjeti koko "poticoj" zohti jevo"uzvroconje" noizmienicno u prvom lieu jednine odnosno mnozme.

aiene Ud. una pluma?No, no tengo ninguna pluma.aiene Ud. una pluma?No, no tengo ninguna pluma.

Imate Ii nalivpero?Ne, nemam nalivpero.Imate Ii (mn.) olovku?Ne, nemamo olovku.

1. aiene Ud. hambre?2. ~Tienen Uds. cerveza?3. aiene Ud. sed?4. 2Tienen Uds. calor?5. aiene Ud. frio?6. aienen Uds. los Iibros?7. aiene Ud. cigarillos?8. cTlenen Uds. los billetes?

RAZGOVbRSro. : Carmen y Luistienen un piso en 1 0 ciudad y una coso

en el campo.Carmen i Luis imaju stan u grodu i kucu na selu.

Sr.: iTiene 1 0 coso un jardfn grande?Ima Iikuco velik vrt?

Sro.: Sf, muy grande y muy bonito, con 6rboles y flores.Tnmbien tienen un perro y un gato.Da, vrlo velik i vrlo lijep, so stablima i cvijecern.Imaju takoder psa i mccku,

15


7/72

, L E UAKada iza prijedloga a (u, k, prema na) i de (od, iz) sli jedi odredeniclan el, oni se stezu u 01 i ii del:

01 castillodel jardfn

u zamak, dvoracizvrta, vrtni

U soonjolskome nema podezo. Pripadanje se izrice prijedlogom de:EIpadre de Juan.EIparaguas de la mujer .

Prevedite:1. u crkvu2. (od) jezika.3. u automobil.4. no stol.5. (od) stabala.6. pr emo kuci7. (od) covjeko.8. (od) grada.9. (od) v ina10. k policajcu.11. (od) postaje

Ivanov otac.lenin kisobron,

Pr idjevi se rodom i brojem slczu s imenicama no koje se odnose i uprav ilu dolaze iza imenice. Pridjevi ko ji zovrsovoju no -0 u rnuskornrodu mijenjaju 0 u a u zenskom rodu. Mnozina se tvori dodavanjems u oba roda:

EIcoche blanco.La casa blanca.Los coches blancos.Las casas blancas.

16

Bijeli automobil.Bijela kuco.Bijeli automobili (mn.).Bijele kuce.

Pridjevi koj i zovrsovolu no -e, te vecino pridjeva koj i zovrsovoju sugla-snikom, istog su oblika u rnuskorn i zenskom rodu. Mnozina setvor idodavanjem -s onima koji zovrsovo]u no -e te dodavanjem -es oni-ma koji zovrsovoju suglasnikom.Primjerice:

EI lapiz verde.La pared verde.Los kiplces verdes.Las paredes verdes.Un ejercicio facil.Una lecci6n facil.Unos ejercicios fociles.Unas lecciones foclles.

Zelena olovka.Zeleni zid.Zelene olovkeZeleni zidovi.Lagana vjezbo.Lagana lekcija.Lagane viezbe.Lagane lekcije.

Iznimke tvore:a) pridjevi koji oznocovo]u nacionalnu pripadnost:

inglesinglesaespofiolespanola

engleskiengleskasponjolskisponjolsko

b) nek i pr id jevi koj i zovrsovo]u na -n i-or:holqozdnholgazanatrabajadortrabajadora

Rjecnikel peri6dico novinela revista f cosopisinteresante zanimljivencantador privloconbueno dobarU t i l koristanborato jeftinlargo dugalto visokaleman njernocki

lijenlijenamarljivmarljiva

17


8/72

Uskladite sljedece pridjeve gdje je potrebno:1. Unos hombres bueno.2. Una mujer encontodor.3. Unos libros util.4. Unos flores blanco.5. Un coche borato.6. Una calle largo.7. Unos arboles alto.8. Unos ciudodes interesonte.9. Un peri6dico inqles.10. Una revisto aleman.

Voz~~)e razlikovoti glogole ser i estar; obo se u hrvotskome prevodes "bltl .Sadasnje vrijemeSER ESTARsoy estoy jo sameres estes ti sies estd on/ono je, vi ste (uljud.)somos estamos mi smosois estdls vi steson estdn oni su, vi ste (uljud.)

Ser lzrozovo svojstvo iii trajno stonje i rabi sezo oznocovon]s:a) Identiteto

SoyCarmen. Jo sam Carmen.b) Pripodonjo

EI perro esde Juan. Pasje Ivanov.c) Podrijetlo

Mis amigos son de Madrid. Moji su prijotelji izModrido.d) Nocionolnosti

Somos ingleses. Mi smo Englezi.

18

e) ZonimonjoEIpadre de Marfa es arquitecto. Morijin otoc je arhitekt.

f) Tvari od koje je nesto noCinjenoEI reloj esde oro. Sat je od zloto. (Sat je zlotni.)

g) SvojstovoCarlos es muy alto. Karlo je vrlo visok.

h) VremenoSon las cinco.Hoy es lunes.

Pet je soti.Danos je ponedjeljok.

i) Bezlicnih izrozaEsmejor esperar.Esdiffcil aprender.

Bolje je cekoti.Teske je uciti.

Ser setokoder rabi s proslim porticipom glogolo zo tvorbu posivo:EI ladr6n es apresodo por 1 0 pollcio. Lopov je uhicen od policije, tj.Policijo je uhitilo lopovo.

Estar se rabi zo oznccovcn]e:a) Privremenih stonjo iii okolnosti

Pedro esto enfermo. Petar je boleston.b) Polozo] (privremen iii stolon)

Carmen esto en el sal6n.Valencia estd en Espana.

Carmen je u solonu.Volencijo je u Sponjolskoj.

Estar setokoder lobi so sodosnjlm porticipom glogola zo oznccovo-nje radnji koje seupravo dogodoju:

Los nifios eston jugando eljardfn. Djeco seupravo igraju u vrtu.Estar s prijedlogom para znoCi "biti pred cime". "biti spremon do..."

EI tren esto para Iiegar. Vlok somo sto nije stigoo.U nekim je slucolevirno tesko odrediti koji je glogol pravi. Primjerice,rnoze se tvrdif do biti mlod (joven) iii biti bogot (rico) jesu privre-meno stonjo, no ipok se u obo sluco]o koristi ser. U sljedeco] ce vomviezbi hrvotski prijevod pornoci do odredite kojo je rec~nico "privre-rneno", a kojo je "stolno".

19


9/72

7. vjeiboIspisite donje recenice no sponjolskom, s odgovorojuCim oblicimog/ogo/o "ser" iii "estor" no mjestimo gdje smo ih izostavili.1. Las lecciones ... d if fciles. Lekcije su teske.2. EIcafe . .. f rio. Kava je h ladna.3. Las chicas ... a lemanas. Djevojke su Nijemice.4. Jaime ... muy inteligente. Jaime je vrlo pametan.5. Los libros ... sobre 1 0 mesa. Knj ige su no sto lu .6. Ana ... triste. Ana je tuzno.7. La mujer de Luis . .. secretaria. Luisova zena je tajnica.8. La coso ... pequeno. Kuco je mala.9. EIcache no . .. -en el garaje. Automobil n ije u garazi.10. Yo .. . con tento con e l hotel . Zadovol jan sam hotelom.RjecnikItalianola manzanaenla cocinael outobusaliila capitalEspanala colinapeligrosofumardemasiadodulcela mananael domingola playa

talijanskijabukaukuhinjaautobustamo,ondjeprijestolnica, glavni gradSponjolskobrdoopasanpusitiprevisesladaksutra; jutronedjeljaplaza

8 . v je z baPrevedite:1. Ona je Talijanka.2. Jabuke su u kuhinj i.3 . Autobus je ond je .4. Madrid je pri jestolnica Sponjolske.5. Djevojka je visoka.6. Kuco je no brdu.

20

7 . Opasno je pusi ti .8. Kava je preslatka.9. Sutra je nedjelja.10. Oni su no plofi,

RAZGOVORa) Juan: ~D6nde est6 tu padre?

Gdje je tvoj o tac?Teresa: Est6 en el [ordin, tomando el sol )y leyendo el

peri6dico.U vrtu je, sunco se i clto novine.

Juan: Y tu madre, ~d6nde est6?A tvoja majka, gdje je ana?

Teresa: Est6 en la cocina haciendo poello para lacomida.U kuhinji je, priprema paellu za rL..Icak.

Juan: iUna Pael la ! iQue b ien!Paella! Izvrsno!b) Recepcionar: ~Es Ud. el senor Garda?Jeste I i vi g. Garda?

G. Garda: Sf .Do.

Recepcionar: Tengo un te legrama para Ud.Imam brzo jav za vas.

G. Garda: ~De d6nde esel telegrama?Odakle je brzojov?

Recepcionar: ~de Londres?Iz Londono.

G. Garda: iAh! Muchas gracias.Hvala lijepa.

Recepcionar: De node.Nema no cemu.

21


10/72

7 , v ie zboIspisite donje recenice no sponjolskoml s odgovorojucim oblicimoglogolo Iiseril iii Ilestorll no mjestimo gdje smo ih izostavili.1. Las lecciones ... diffciles. Lekcije su teske.2. EIcafe ... frio. Kava je hladna.3. Las chicas ... alemanas. Djevojke su Nijemice.4. Jaime ... muy inteligente. Jaime je vrlo pametan.5. Los libros '" sobre 10 mesa. Knjige su no stolu.6. Ana ... triste. Ana je tuzno.7. La mujer de Luis ... secretaria. Luisova zeno je tajnica.8. La coso ... pequerio. Kuco je mala.9. EIcoche no ... -en el garaje. Automobil nije u garazi.10. Yo ... contento con el hotel. Zadovoljan sam hotelom.RjeenikItalianola manzanaenla cocinael outobusaliila capitalEspanala colinapeligrosotumardemasiadodulcela mananael domingola playa

talijanskijabukaukuhinjaautobustamo,ondjeprijestolnica, glavni gradSponjolskobrdoopasanpusitiprevisesladaksutra; jutronedjeljaplaza

8 . v je zb oPrevedite:1. Ona je Talijanka.2. Jabuke su u kuhinji.3. Autobus je ondje.4. Madrid je prijestolnica Spcnjolske.5. Djevojka je visoka.6. Kuco je no brdu.

20

7. Opasno je pusit i,8. Kava je preslatka.9. Sutra je nedjelja.10 . Oni su no plozl.RAZGOVOR0) Juan: ~D6nde est6 tu padre?

Gdje je tvoj otac?Est6 en el [ordln, tomando el sol y leyendo elperi6dico.U vrtu je, sunco se i cito novine.Y tu madre, ~d6nde est6?A tvoja majka, gdje je ona?

Teresa: Est6 en la cocina haciendo pae lla para lacomida.U kuhinji je, priprema paellu za rucok,

Juan: iUna Paella! iQue bien!

Teresa:

Juan:

Paella! Izvrsno!

b) Recepcionar: ~Es Ud. el senor Garda?Jeste Iivi g. Garcia?

G. Garda: Sf.Do.

Recepcionar: Tengo un telegrama para Ud.Imam brzojav za vas.

G. Garda: ~De d6nde es el t elegrama?Odaklv~ brzojav?

Recepcionar: Esde Londres?Iz Londono.

G. Garda: iAh! Muchas gracias.Hvala lijepa.

Recepcionar: De nada.Nema no cemu,

21


11/72

3 . LE KC IJA

ovaj este ovataj ese to esaonaj aquel ana aquellaovi estos ove estasti esos te esasoni aquellos one aquellas

Pokazni pridjevi uvij ek prethode imenici i s njom se slozu u rodu ibroju:

Este coche.Esa iglesia.Aquellos nin~s.

Ovaj automobil.To crkva.Ona djeca.

Rjecnik:carofuertemuyviejoel amigoocupadolibreelascensorlIeno10uva, las uvasagrio

skupjakvrlo, veomastarprijateljzauzet, zaposjednutslobodandizalopungrozaekiselo

9. vjezbaPrevedite:1. Taj automobi l je skup .2. Tec igarete su jake.3. Tocrkva je vrlo stara.4. Ovi pr ijatel ji su izMalage .5. Ovaj s tol je zauzet .6. Taj coviek je slobodan.7. Ovo diza lo je puno.8. To qrozde je kiselo.9. One knjige su zanimlj ive.10. To je ana plaza.22

Pokazne zamjenice imaju jednake oblike kao pridjevi, i no noqlosenornlogu imaju qrofickl akcent. Rodom i brojem se slozu s imenicomko lu zamjenjuju. No primjer:

No es este libro, es oquel. To nij e ova knj iga, to je ana ( torno).Estos zapatos son caros,esas son baratas. Ove cipele su s kupe, te su jeftine.

Neut ra lni obl ic i zamjenice esto (ovo) , eso i aquel lo ( to, ono) odnosee no s tvari kojih rod nij e odreden. Ti obli ci nemaju mnoz inu. To sepravilo rabi samo u slucoju dvosmislenosti.

iQue es esto?Eso no es correcto.

Sto je ovo?To nije tocno,

Rjecnik10maleta10galletael penel abrigoel zapatoelvino10habitaci6n

kovcegkekskruhkaputcipelavinosoba

10. vjeibaZamijenite rijeci u zagradama ispravnim oblikom pokaznog pri-djeva iii zamjenice:1. No son (ove) li bro(son (tel.2. No es ( taj ) ma le ta , es (ono j) .3. No son (ovi ) gal letas , son (ti).4. No es (taj) pan, es (ovaj).5 . No es (ovaj ) abr igo, es (ona j) .6. No son ( te) zapatos, son (ove) ,7. No es (ovo) vino, es (to).8. No es (ove) peri6dico, estove).9. No son (ove) hab itac iones, son ( te) .10. No es (ova) coche, es (ono) ,

23


12/72

Infinitiv ~v~hsp~njol:~ih glogolo zovrsovo na -or, -er, i ii -i r (hoblor,comer, vivir). Dio kOJIprethodi t im nostovcimo zove se osnovo. Veci-no vremeno tvor i se toko do seosnovi dodoju nostovci u svim l ic imo.Nostovci su dolje otisnut i mosnim slovimo:Sadosn] vrijeme:

HABLAR (govoriti) COMER (jesti) VIVIR (zivjeti)hablo como vivo -:':hoblos comes viveshoblo come vivehoblomos comemos vivimoshobl6is cornets vivlshoblon comen vivenNo hoblo ruso.~Hoblo Ud. espofiol?Come mucho pan.No comen en el hotel .Niven Uds. oquf?Vivo en Londres.

Ne govorim ruskiGovorite Ii sponjolski?On jede puno kruho.Oni ne jedu u hotelu.Zivite Ii ovdje?Zivim u Londonu.

Rjecnikcomprarbeberescribirfumor

kupovotipitipisotipusiti

estudioroprendersubir

uciti, studirotiucitipenjoti se

S/usajuCi s~imke ~ CD-va,o~obito glagola vivir, zapazit cete mijesanjeglasova v Ib. To Je u spanJolskom uobicoieno pojava. Kako je istak-nuto u uvodnom odjeljku, to je posve prihvatljivo i nije neispravno.

11 . v je zbaPrevedite:1. Kupujem.2. On pusi,3. Vi (ul jud. jed. ) pi jete.4. Piserno.5. Oni uce.6. Studiram.7. Ti qovoris.8. Ono jede.

24

9. Zivimo.10. ani sepenju.11. Uclrn.12 . On pije.12. vjezbcPrevedite:1. On kupuje novine.2 . Pije I iana pivo?3. Pedro zivi u Barceloni.4. Pisern Conchiti.5. Srudlros Ii engleski?6. Ova djeco uce sponjolski.7. On previse jede.8. Penjemo seno brdo .9. Govorim engleski.10. Oni puse jef tine cigarete.

Porticip sodosn]i i ii gerundiv prav ilnih g logolo tvor i se dodovonjemnostovko -ondo osnovi glogolo no -or, odnosno nostovko -iendo os-novi g logo lo no -er i - ir . No primjer :

hoblor - hoblondo (govoreCi)comer - comiendo (jeduci)vivir - viviendo (zivuci)

Iznimke:leer -Ieyendo (citojuci)ofr - oyendo (slusojuci)ir - yendo )1'duCi)Porticip sodosnii s prezentom glogolo estor tvori t ro jno scdosn]e vri-

jeme, koj im se opcenito oznocu]e rodnjo kojo se doqcdo u vremenuizricanja.Trajno sadasnje vriiemehoblorestoy hablondoestes hoblondoesto hoblondoestomos hoblondoestois hoblandoestrin hoblondo

vivirestoy viviendoestes viviendoesro viviendoestomos viviendoestois viviendoeston viviendo

comerestoy comiendoestes comiendoesto comiendoestomos comiendoestdis comiendoestcn comiendo

25


13/72

Ram6n est6 bebiendo vino.EIgato est6 subiendo 01drbol. Ramon pije vino. (soda, uprovo)Macko se penje no stablo.

(soda, uprovo)Ucim froncuski. (soda, uprovo)stoy aprediendo frances.

Sto?Tko? Kome? Koga?Ciji/Cije/Cija?Koji/koja/koje?Sto jedete?Tko ste v i?(ije je ovo nalivpero?Koj i od ovih v lakova ide zaValenciju?Kako sezovete? Kako yam jeime?

c:Que? rnoze ponekad i~ati u logu pridjeva:c:Que llbros desea Ud.? Koje knjige zelite?

c:Que?c:Quien? c:Quienes? (mn.)c:Dequien?c:Cu61? Cu6les? (mn.)c:Que come Ud.?c:Quien es Ud.?c:Dequien es esta pluma?c:Cu61de estos trenes vaa Valencia?c:Cu61es su nombre?

a) que tko, koji/kojc/ko]e, stoLa chico que cuida a los nlnos. Djevojka koja cuvo djecu.EI coche que conduce. Automobil koji on vozi.

b{ quien, quien~-kome/kojoj/kojemu, kojima; kojeg, koji, kojeOpcenito se rabi nakon pri jedloga:

EIprofesor con quien estudio.EIhombre porq quien trabaja. Nastavnik s kojim ucim.Covjek za kojega rodi.

c) Oblici el que, 10 q ue, los que, las que, te el cual, 10 cual, loscuales, l as cuales mogu se odnositi no osobe i ii stvari. U objektnojfunkciji dolaze s prijedlozima.La mujer con 10que est6 lena s kojom govori.hablando.EI outobus en el que viajo. Autobus u kojemu (kojim)

putujem.Los amigos a los cuales escr ibo. Pri jatel ji koj ima p isern.

26

d) "kaji " (u rozlici ti rn podezimo i rodovima) prevodi se so quien,qulenes nakon dijela glagola "bit;" te im~niCE~iii ~amj~ni~e:Es 131ui en t iene 10culpa. On te to) ko]i nost krivicu.

EsMar fa qu ien t iene que escribi r. Mar fa je to koja m


14/72

Vjezbe zn2. c:Son Uds. ingleses?

Sf, somos ingleses.c:EsUd. ingles?Sf, soy ingles.

1. c:Beben Uds. cervezo?2 . c :Come Ud. pan?3. c:Viven Uds. en Londres?4. (Es Ud. medico?5. c+loblon Uds. esporio l?6. cCompro Ud. 10 revista?

3. c:EsUd. ingles?No, no soy ingles.c:Son Uds. ingleses?No, no somos ingleses.

1. (Vive Ud, en Barcelona?2. (Fuman Uds.?3. (Aprende Ud. a leman?4. cCompran Uds. los peri6dicos?5. (Bebe Ud. vino?6. (Son Uds. esporio les?

Jeste Ii vi Englezi?Do, mi smo Eng lezi .Jeste I ivi Englez?Do, ja sam Englez.

Jeste Ii vi Englez?Ne, ja nisam Englez.Jeste Ii vi Englezi?Ne, mi nismo Eng lezi .

4. Ispunite prazna mjesta ispravnim oblikom trajnogasadasnjeg vremena (gerundiv + estar):c:Que come?- Estd comiendo pan.

1. (Que compra? .. . e l pe ri6d ico.2. (Que beben? '" cerveza.3. (Que estudia Ud.? esporiol.4. (Que coriien Uds.? uvas.5. (Que lee? ... una rev ista.6. (Que fuma Ud.? ... un cigaril lo.7. (Que hablan Uds.? ... lnqles.8. (Que escribe? '" una carta.9. (Que aprenden? esporiol.10. (Que sube Ud.? las maletas.

28

ZGOVOR

o pedienta:Cliente:

Oepedienta:

Cliente:

Depedienta:

Cliente:

Depedienta:

Cliente:

Buenos dfas, senor. c:Que desea?Dobar dan, gospodine. Sto zelite?Buenos dfas . aiene Ud. un ll bro de his tori a de&~~? Dobar dan. Imate I i knj igu 0 povijesti Spanjolske?Sf, senor , tenemos var ios. Estees muy bueno , tienemuchas ilustraciones.Do, gospodine, imamo ih nekol iko. Ova je vrlodobra, ima mnogo ilustracija.Sf, porece muy interesante. c:Cuanto es?Do, izgleda vrlo zanimlj iva. Koliko stoji?Treinta euros.Trideset eura.Es un poco caro. Y ese, dcuonto es?Pomalo je skupa . A to, kol iko stoj i?Ese, veinte.To, dvadeset.Muy bien , ese por favor .U redu , tu vas molim.

29


15/72

lE K CIJAmoj, -a, -e jednino mnoiinami mistvoj, -o, -e tu tusnjegov, -a, -0, njezin, -a, -0 su susvas, -a, -e (uljud.)nos, -a, -e nuestro (-a) nuestros (-as)vas, -a, -enjihov, -a, -0, vas, -a, -e (uljud.) vuestro (-a) vuestros (-as)su susMi coche.Mis hermanos.Nuestro perro.Nuestras hijas.

Moj automobil.Moja broco.Nas pas.Nose kceri.

Premda se pridjevi "njegov" njezin" njihov'"} v. dbf . . .. ' " , " "vas" SVIp revo eo . ICI~a su Ivs~s,.nJ'hovo je znacenje ob icno razvidno izkon teksta U~eJasl'lnlmdlulclaJev,ma, rnedutirn, mogu se robiti sljedeci oblid: de'ele e a, e e os, de elias, de Ud., de Uds.: '

E ll ibro de Ud.EIamigo de ellos. Vasa knjiga.Njihov prijatelj.

Rjecnikel hermano10 hermanael tio10 tfoel marido10 mujerel primo10 primael sobrino10 sobrinalos padreslos parientes

bratsestraujak/strictetkasuprugsupruga, zenabroticsestricnonecoknecckinjoroditeljirodoci

30

1 4 . vjeibaPrevedite:1. Maj suprug.2, Njezin brat.3. Nasa sestra.4. Njihov necok.5, Njegov ujak/stric.6. Moji roditelji.7. Tvoja zeno.8. Njihovi sinovi.9. Vas (uljud. mn.) brotic.

10. Njegovi rodoci.

jednino mnoiinomoj , -a, -e (el) m lo, (10 ) m to (los) mlos,(los) mtos

'''-- t vo j, -a, -e (el) tuyo, (10) tuya (los) tuyos,(los) tuyasnjegov, -a, -0, njezin, -a, -0 (el) suyo, (10) suya (los) suyos,vas (uljud.) (los) suyasvas, -o, -enos, -a, -e (el) nuestro, (10) nuestro (los) nuestros,{los) nuestrasvas, -o, -e (el) vuestro, (10) vuestra (los) vuestros,{los) vuestrasnjihov, -a, -0, vas, -a, -e (el) suyo, (10) suya (los) suyos,(uljud.) (los) suyasPosvojne zamjenice se rodom i brojem slozu s imenicom koju zamje-njuju. Uvijek im prethodi odredeni c lan , os im kada do laze nakon g la -gola ser; tada seclan oblcno izostavlja.Na primjer:

Mi coso y 10 tuya.Estas cartas son nuestras.

Moja i tvoja kuco.Ova pisma su nasa.

Svi navedeni obl ic i kor is te se bez c lone kao ncqloseni posvojni p rid-jevi. Dolaze uvijek iza lmenice:

Un amigo rnfo,Una idea suya.

Moj prijatelj.Njegova zamisao.Njezina zamisao.Vasa zamisao.iii

31


16/72

1Zom_ije,?rre rijeci u zogrodomo odgovorojuc:im obl ikom posvo jnezomJemce:I.Mi casa y ( tvo]o) .2. Nuestro jardin y (njihov).3. Sucoche y (nos).4 . Mi mujer y (njegova).5. Vuestra madre y (nasa).6. Su padre y ( rnoj ).7. Mi cerveza y (vasa, u ljud. ).8. Nuestros amigos y (vasi, rnn.).9. Su secreta ria y (mojo),10. Tu gato y (njezina).

I uno (rn . r .) una (z. r.)2 dos3 tres4 cuatro5 cinco6 seis7 siete8 dcho9 hueve10 diezII once12 doce13 s ~4IS qui ce16 die iseis17 di isiete18 dieciocho19 diecnueve20 veinte21 veintiuno, -a22 veintid6s23 veititres30 treinta31 treinta y uno, -o32 t re in ta y dos40 cuarenta50 cincuenta

32

60 sesenta70 setenta80 ochenta90 noventa100 cien, ciento( 101 ciento uno, -a102 ciento dos200 doscientos, -os300 trescientos, -as400 cuatrocientos, -as500 quinientos, -as600 seiscientos, -os700 setecientos, -as800 ochocientos, -as900 novecientos,-as1000 mil1001 mil uno,-a1002 mil dos1100 mil cien1102 mil ciento uno, -a1200 mil doscientos, -as2000 dos mil '

100000 cien mil200000 doscientos mil1000000 un mill6n2000000 dos millones

Uno i ciento se stezu u un i cien ispred imenice i ii pridjeva (kad stajebez jedinice iii desetice):

un libro jedna knjigacien libros stotinu knjiga

Veznik y urnece se izmedu deset ica i jed in ica: 94 - noven ta y cuatro.

16 . v je zbaPrevedrre:I.Deset kuco.2. Sedamdeset dvij e kuce. /3. Dvije stotine cigareta.4. Sesnaest pisama.5 . Sta tinu t ridese t i pe t knj iga.6. Cetrdeset sest hotela.7. Trista pedeset cet ir i jabuke.8. Sezdeset osam trgovina.9. Tisucu cet ir isto I judi.10. Sedamsto asamdeset pet automobila.

33


17/72

prvi primerodrugi segundotrecl tercerocetvrti cuartopeti quintosesti sextosedmi septimoosmi octavodeveti novenodeseti declmo

Iznad "desetog" opcenito se rabe glavni brojevi :Felipe II (segundo).Alfonso XII (doce).EIsiglo III (tercero).EI siglo XX (veinte).EIoctavo piso.EI piso trece.

Filip II.Alfonso XII.Trece stoljece.Dvadeseto stoljece.Osmi kat.Trinaesti kat.

Obratite pozornost na to da kod titula i stoljeco redni i glavni brojevidolaze iza imenice.~enski rod i 7 ' nozlno svih r ednih brojeva tvor i se na uobicojeni na-ern:

La tercera vez.Los primeros dfas.

TreCi put.Prvi dani.

Pr imero i tercero se skrocu]u u primer i tercer ispred imenica u rnus-kom rodu:EIprimer hombre.EItercer nino.

Prvi ccvjek.Trece dijete.

17 . v je zbaPrevedite:1. Sedma knj iga.2. Prva knj iga.3. Treco kci ,4. Sesta cigareta.5. Druga~~

34

6. Deseti dan.7. Cetvrta ulica.8. Deveto dijete.9. Peti covjek.1 0 . Osma trgovina.

posve je jednostavno, kao s to pokazuju s ljedecl

lQue hora es?Es 10 una.Son las dos.Son las tres.

Kol iko je sati?Jedan je sat.Dva su sata.Tri S'l sata.

35

~enski clan se rabi da noznoci neizreceno horn, a obli k mnozlne(glagola i clana) obvezatan je pri izricanju svih sati osim za jedanlOt, gdje se rabi c lan z . r. jednine.Cetvrt do" se prevodi s menos cuarto "i cetvrt" s y cuarto, a "i pol""s y media. Primjerice:

Son las siete y diez.Son las nueve y cuarto.Son las ocho y media.Es 10 una menos veinte.

Sedam je i deset.Devet je i cetvrt.Osam je i pol. (Pola devet je .)Dvadeset je do jedan.

Mediodfa je "podne" a medianoche "ponoe'. Ako yam je vcfnotoc[1ost, kozete: a las once en punto " tocno u~danaest sati".. X je sati prije podne" izrozovo se s de 10 manana, a "poslijepodne"iii "navecer" s de 10 tarde odnosno de 1 0 noche ( zadnje rabite zavrijeme poslije 20.30 soti), Na primjer:

EI t ren sale a las nuevede 10manana.En Espana comemosa las tres de 1 0 tarde.Pedro lIega a su cosoa las once de 10 noche.

Vlak polazi u devet pri jepodne.U Sponjo lsko] rucomo u triposlijepodne.Petar stize kucl u jedanaestnovecer,

Izrazi por 10 manana ( "u jutro" ), por 10 tarde ("posli jepodne", "nave-cer") i por 10 noche rabe se kada tocno doba dana nije odredeno:


18/72

Ram6n trabaja por 1 0 manana.Leo en eljardfn por 1 0 tarde. Ramon radi ujutro.Poslijepodne Citam u

vrtu.Nocu je sve tiho.or 1 0 noche todo est6 en el silencio.

lunes ponedjeljakmartes utorakmlercoles srijedajueves cetvrtokviernes petaks6bado subotadomingo nedjelja

enera sijeconjfebrero veljocomarzo ozujokabril travanj

) mayo svibanjjunio lipanjjulio srpanjagosto kolovozseptiembre rujanoetubre listopadnoviembre studenidiciembre prosinac

1 0 primavera proljeceel verano Ijeto-. jesenel invierno zima36

se rnoze izreci dvojako:glagolom estar:

iA cu6nto estamos hoy? Koji je datum?5 glagolom ser:

iQue fecha eshoy?Estamos a siete ii i Esel siete.

Koji je donas datum?Sedmi.

Redni broj se koristi za prvi u mjesecu, a glavni brojevi za ostaledone:EI primero de mayo. iii EIuno de mayo. Prvi svibnja.

EIquince de oetubre. Petnaesti listopada.(Naci6) el cuatro de abril de mil novecientos dos.(Roden je) 4. travnja 1902.

las vacacionesel cumpleofiosgeneralmenteIrcenarel reloj

dok, dok nehladanpraznicirodendan ~obicno, uobicojenoiCivecerctisat

18 . vjezbaPrevedite:1. Koliko je sati?2. Deset je i dvadeset no mojem satu.3. Radim do jedanaest i pol.4. Zima u Madridu je hladna.5. Oni imaju praznike u srpnju.6. Rodendan mi je 3. sijecn]o.7. On je slobodan subotom.8. Listopad je obicno lijep mjesec.9. U svibnju moramo icl u Barcelonu.10. Nedjeljom veceram s roditeljima.

37


19/72

RAZGOVORJuan y Carmen t robojcn en 10 misma oficinaIvan i Karmen rode u istom uredu

Juan: Oye Carmen, el s6bado doy una pequeno fiesta en micoso.Slusc], Karmen, u subotu priredujem malu zabavu kodkuce.

Carmen: Ay, que b ien!Odlicnol

Juan: Esmi cum pleanos y quiero celebrarlo.Rodendan mi je i zel im go pros lav iti .

Carmen: As f que tu cumpleof ios es en junio. EI rnlo tcrnblen, iQuecasualidad!Dakle, rodendan ti je u l ipn ju. Moj takoder .Kakva podudarnost!

Juan: ~En que fecha es e l tuyo?Kojeg sit i datuma rodena?

Carmen: EI dieciocho.Osamnaestog.

Juan: Tres dlos despues del mto, entonces. Bueno, cpuedes venira mi f iesta?Znoci, tri dana poslij e mene. Po, mazes Ii dod no mojuzabavu?

Carmen: ~A que hora es?U koje vrijeme?

Juan: A las ocho.U osom sot i.

Carmen: Me gustar ia, pero el s6bado tengo que t rabajar horosextraordinarias, hasta las nueve y media.Vol jela bih, al i u subotu morom rod it i p rekovremeno dodevet i pol .

Juan: No te preocupes, porque la fies ta dura hasta la una 0 lasdos de la manana.~:)Ne brini se, jer zabava trt do jedan iii dva ujutro.

Carmen: En este coso 10 acep t~c:Has inv itado a mucha gen te?Aka je taka, pr ihvocom. Jes i I i pozvao mnago I judi?

Juan: No, doce 0 catorce amigos, porque mi casa no es muygrande. ~Puedes traer unos CD-s? Yo tengo solamenteunos pocos.

38

Nisam dvanaest i ii cet rnaest p ri ja te lja, jer mojo kuco n ijejako v~l ika. Mazes Ii dani jet i CD-ave? Ja ih imam premalo.

Carmen: SI , can mucho gusto.Do, bit ce mi drogo.

Juan: Hasta el s6bado, entonces.Onda, do subote.

Carmen: Adios, y gracias par invitarme.Do viden ja i hvala sto s i me pazvao .

39


20/72

5. lEKCIJANepravilan je. Njegovo sadasnje v ri jeme je:

voyvasva

vamosvaisvan

Ir z,naci "i~i" (nekomo) , al i sl uzi i izr icanju nakone ii i (pocetka) bu-duce rcdnje: npr.:Van a la igles ia .Voy a comprar un peri6d ico. Oni idu u crkvu.Idem po novine tj. kupit cu

novine.: 'rv? lice rnnozine v~mos ~na~i , :hajd. :mo", "ha jde do (uCinimo sto)",ill "i_C!.e'monekomo) . Znocen]s je obicno jasno iz konteksta:

Vamos a l c ine todos los v ie rnes..Vamos a comprar los bil letes.Vamos aver.

Svakog petka idemo u kino.Idemo kupit i korte.Do vidimo.Nidjet cemo,

Rjecnik:ir de vacacionesportomarcantardescansarir de comprasel mercadoel teatro

iCi na odmor (praznike)po, zbog (prijedlog sredstava, uzroko)uzeti (opc.), p it i, jesti (uz oznaku pica i ii hrane)pjevatiodmora ti seiCi u kupnjutrznicokazaliste

1 9 . v je zb oPrevedite:1. Nedjeljom idemo u crkvu.2. Kupit cu knjigu. /3 . On ide u kucu svo jeq pr ijate) j~4 . L je ti idemo no odmor.5. Oni i du vlokom u Madrid.6. Hajdemo popiti kovu.

40

7. Ona ne ide pjevati.8. Sutra cu se odmarati.9. Oni idu u kupnju no trznicu,

1 0 . Hojdemo u kozoliste.

Par ticip p rosl l p ravi lnih glagola tvo ri se dodovonjem nastovko -adoglagolimo koji zovrsovoju no -or, odnosno nastovka - ido onima koj izavrsovaju na -er i - ir .

hablarcomervivir

hablodocomidovivido

Postoje i nepravilni prosli porticipi. Evo nekoliko primjera:escribir (pisati)ver (vidjeti)hacer (ciniti, praviti)decir (reel, kazoti)

escritovistohechodicho

Ovo proslo vrijeme tvori se od indikot iva prezento pomocnoq glogolohaber i porticipo prosloq zodonog glogolo. Primjerice zo glogol comprar(kupiti):

he com pradohas com pradoha compradohemos compradohobels com pradohan comprado

kupio somkup io ( -Ia) s ikupio ( -10) je/kupili stekupil i smo/kupile smokupil i stekupil i su/kupile su/kupile ste

Haber je pomocni glagol , nema samostolne funkci je i ni kodo se nerobi koo sinonim glogola tener, osim u impersonalnoj formi hay, iprevodi se sa "imo".

41


21/72

Hay je bezlicni oblik glagola haber, znocl "ima", a koristi se u izrozi-ma poput:

Hay una barca en la playa.Hay muchos turistas en estaciudad.

Na ploz] ima brodico.U ovom gradu ima mnogoturista.

Hay que prije infinitiva obicno se prevodi s "mora se", treba, valja:Hay que ver la catedrol.No hay que lIorar.

Rjecnik:elazucar secerel te co]nuevo novel vestido haljinaterminar zovrsitlel trobajo posao, rodayudar pomagatila naronja noroncola bolsa torbala pelfcula film

vjezboPrevedite:1. Napisao sam tri pisma.2. Govorili su na spcnjolskom.3. Pojeli smo previse.4. U ovom cnju ima secero.5. Ona je kupila novu haljinu.6. JesiIi zovrsio posao?7. On nikada nije pomagao u kuci.8. U torbi ima noroncl,9. Jeste Ii (uljud. jed.) popili pivo?10. Nisam vidio film.

42

Valja pogledati katedralu.Ne treba plakati.

Iza svih glagola, osim iza tener, mora dolaziti prijedlog a, kad je di-rektni objekt odredena osoba iii zivotinja:

Llamo a Pedro.Llamo a mi perro.

Zovem Petro.Zovem svoga psa.

aliTiene un perro.Compra el libro.

On ima psa.On kupuje knjigu.

.Rjecnik:visitarlIamarprepararla comidainvitarcasado (-a)el caballoboneresperorel profesor

posjeCivatizvatipriprematiobrok, jelopozivatiozenjen (udana)konjkupatiocekivoti, nadati senastavnik

21. vjeiboPrepisite sljedece recenice umeeuCi osobno ,,0" gdje je potrebno:1. Voy aver . .. mi tio.2. Tenemos que ayudor ... nuestros amigos.3. Juan ha comprodo ... un perro.4. No he hablado ... el medico.5. Esto leyendo ... el peri6dico.

f 6. Vamos a invitor ... Pedro.7. Tengo ... tres hermanos.8. Esperamos una carta.9. Voya beber una cervezo.10. Eston Ilamando ... su hija.

22. vjeiboPrevedite:1. On posjecu]e svoju majku.2. Vidio sam (tu) zenu.3. Moromo zvati djecu.4. Moria priprema jelo.

43


22/72

5. Pozvalisu svoje prijatelje.6. Ona ima udanu sestru.7. Kupit cu konja.8. Moramo okupati psa.9. Oni cekoju nastavnika.10. Carlos nije vidio Toledo.

Izravni objekt (u akuzativu)meteIe1 01 0 , 1 0nososlesloslos, los

me, mitego, vas, (uljud. m.)ju, je, vas (uljud. z.)to (akuz. m. i z.), ju, je (z.); go (rn.)nosvasih, vas (uljud. m.)ih, vas (uljud. z.)ih (rn., Z.)

Neizravni objekt (u dativu)me mite tiIe mu, joj, vama (uljud.)nos nomos yamles im, vama (uljud.)

Zamjenice u sluzbl objekta prethode glagolu:Nos ayuda con el trabajo. On nom pornoze u poslu.Le he escrito uno carta. Napisao sam mu pismo.

Kada je qloqol u infinitivu iii gerundivu, zamjenica seobicno spo]o sglogolom, a Ine mora. Jiii Tengo que comprorlo. Moram to kupiti.

Lo tengo que compror. Tomoram kupiti.Est6 esper6ndome. (eka me.

iii Me est6 esperondo. On me ceko.Kada je u potvrdnom imperativu obvezno se spaja s glagolam.

Sebolo.iii D6selo.

44

Popijte to.Daj joj/mi to.

se zamjenica u sluzbi abjekta dodaje gerundivu, infinitivu iiinom imperativu, qroflcki okcent oznccovo do semjesto nag10-

nlje pomaknulo:Est6 beblendolo. On to pije.

Zovrsovorno s tim.

I


23/72

4. Me ha env iado (unas f lores).5. He escrito ( una carta) ( a mi tia).6. Comemos (carne y pescodo).7. Estos senores no comprenden (el inqles) .8. Tengo que estudiar (1 0 leccion).9. Nos ha vendido ( las bicic letos) .10. Hemos dado ( los libros) (0 Pedro).

(a) Ul judni obli k imperat iva prav ilnih g lagola tvori se dodavanjemsljedeCih nastavaka osnovi:jed. rnn,-e-a -en zo glagole koj i zavrsavaju no -or-on ZQ glagole koji zovrsovoju no -er i -ir

hablarcomersubir

hable Ud.coma Ud.suba Ud.

hablen Uds. (govorite)como-, Uds. (jedite)subon Uds. (penj ite se)

Ud. se obicno dodaje uljudnom obl iku imperativa.Zamjenice u s luzbl objekta dolaze iza imperativa, osim ako je ovajnegativan:

Bebnlo Ud.No 1 0 beba Ud.Envfeselo Ud.No se 1 0 envfe Ud.

Popijte to.Nemojte to popit i.Posal ji te mu/joj to.Nemojte mu/njoj to poslati .

(b) Uljudni obl ik imperativa nepraVi lnih glagola obicno se tvori doda-vanjem ist ih nas tavaka kao i zo pravi lne glagole (gore) osnovi prvoglica jednine indikativa prezenta:

tener (imati)decir (reel)contar (brojiti)

Prezenttengodigocuento

Imperativtenga Ud' /tengan Uds.diga Ud./digan Uds.cuente Ud./cuenten Uds.

24. vjezbaPrevedite:1. Nemojte pusit i te cigarete.2. Pij te ovo v ino.3. Posal ji te mi cosopis.4. Proci tojte im pismo.

46

Prodajte im vas sat.Noucite ove brojke.Nopisite svoje ime ovdje.Nemojte jesti te jabuke.Nemojte kupit i to meso.Nemojte mi ih dat i.

vjezbu koristeCi se imperativom u mnozini.

za ponavljanje~Ho tomado Ud. el cate?N o , voya tomarlo ahora.

Jeste Ii popili kavu?Ne, popit cu je soda.

1 . (Ha tomado Ud. 1 0 cerveza?2 . cHan ido de compras? (Ha escr ito 1 0 carta?cHan hecho Uds. el trabajo?1 5 . (Ha comprado Ud. los cigar il los?6. cHon vis to a su padre?7. (Han terminado Uds. 1 0 comida?8. cHa lIamado a Conchita?9. (Ha subido Ud. los maletas?

1 0 . (Han bebido Uds. e l vino?6 . c!Preparo la comida?

5 1, prep6rela.Do pripremim jelo?Do, pripremite go.

c!Preparamos 1 0 comida?5 1, prep6renla.

Do pripremimo jelo?Do, pripremite go.

1. c!Compro el periodico?2. ~Subimos las maletas?3. ~Llamo 01 profesor?4. clnvitomos a esos amigos?5. cl.eo 1 0 carta?6. ~Enviamos estas flores?7, ~Bebo esta cerveza?8. ~Vendemos esta bicicleta?7. Beba Ud. el cofe.

Ya 1 0 he bebido.Beban Uds. el cote.Yo 1 0 hemos bebido.

Popijte kavu.Vee sam je popio.Popijte kovu.Vee smo je popil i.

47


24/72

1. Prepare Ud. el pescado.2. L lamen Uds. a l per ro.3. Escriba Ud. su nombre.4. Tomen Uds. la carne.5. Compre Ud. los bil le tes .6. Hablen Uds. a los profesores.7. Cuente Ud. los l ibros.8. Vendan Uds. e l reloj.9 . Lea Ud. esta revis ta.

RAZGOVORUn dfa muy ocupadoVrlo naporon danCarmen:

Antonio:

Carmen:

Antonio:

Carmen:

Antonio:Carmen:

Antonio:Carmen:

Antonio:

48

~Que vas a hacer hoy?Sto ces roditi danas?Hoy tengo var ias cosas que hacer. Primero tengo que i ral banco, y despues voy a ir a ver a Carlos que est6 enel hospital.Danas morom napravi ti nekol iko stvar i. Najpr ije moromici u banku, a zatim cu obici Kar la koji je u bolnici.~En el hospi tal? ~Que Ie pasa?U bolnici? Sto mu je?Ha tenido un acc idente de coche volv iendo de Malaga.Doz lvlo je automobil sku nezgodu kad se vrocoo izM6lage.Y, ~ha sido grave?Je Iibi lo jako ozbil jno?No. Tiene rota la pier na y dos 0 tres heridas leves.Ni je . Ima slomljenu nogu i dvi je ii i t ri lokse ozl jede.iPobr e hombre! Tengo que "amar a su mujer yofrecerle ayuda, si la necesita.Jadan covjekl Moram nazvati njegovu zenu i ponuditijoj pornoc, ako ustreba.Sf, esa es una buena idea.Da, to je dobra zamisao.Bueno, y por la tarde ~que vas a hacer?Dobro, a sto ces rodit i posli jepodne?Tengo que pasar por la oficina, pero no voy o quedar-me mucho (tiempo).Morom novrat it i u ured, a li necu ondje bi ti dugo.

\)

Entonces, ~podemos ir al c ine? Ponen. una pelfculafrancesa en el Roxy que quiero ver. MI hermana la havisto y me ha dicho que es muy buena. .. .U tom slucoju, mozerno I i i ci u kino? .URoksi ju pr iko izu-ju froncuski f ilm koj i zel lm vidjeti . MOJOgo Jesestro !gle-dolo i reklo mi je da je joko dobar.Pues, te espero a las siete menos cuarto a la puerto delcine. Nale?Dokle, cekot cu te u cetvr t do sedam ispred kina.Dogovoreno?M uy bien.Dobro.

49


25/72

6, lEKCIW6nde? ~Ad6nde?~C6mo?~Cu6ndo?~Cu6nto, -a, -os, -as?~Porque?

Gdje? Kamo?Kako?Kada?Kolik, -a, -0, - i, -e?Zosto?

Obratite pozornost no to do porque pisano kao jedna r ijec znaCi" jer" , "zato sto".Nerdad?~D6nde esto la pluma?~Ad6nde van Uds.?~C6mo estd Ud.?~Cuando salimos?~Cuantos libros necesitas?~Por que no compras coche?Porque no tengo dinero.Conchita es muy simp6tica,dverdod?

(doslovno ,)stina") rabi se kaopotvrda iskaza:Gdje je nalivpero?Kamo idete?Kako ste?Kada izlazimo?Koliko knjiga trebaS?Zosto ne kupis automobil?Jer nemam novca.Conchita je vrlo simpoticno,zar ne?

Postoj i nekoli ko spcnjo lskih glagola koji mijen ja ju samoglasnike uosnovi kad su ovi noqloseni : e semijenja u ie, 0 u ue, a u nekih glagolatrece konjugaci je e semijenja u i.Sadasnje vrijeme:

pensar (misliti)piensopiensaspiensapensamospensoispiensan

volver (vrac':ati se)vuelvovuelvesvuelvevolvemosvolveisvuelven

pedir (moliti)pidopidespidepedimospedlspiden

Prvo i drugo l ice rnnof ine os taju prav ilni jer je samoglasnik osnovenencqlosen. Glagoli 5 promjenlj ivom osnovom bit ce u dal jn jem tek-stu ispisivani ovako: pensar ( ie): volver (ue): pedir ( i) .

50

Kod objekt gla 10 i sta osoba iii stvar kao njegov subjekt, glagol18 nozivo povratnim. Za r aliku od hrvatskoga koji ima samo jednupovr9tnu zamjenicu (se), u spanjolskome ana postoji za sva l ica:

me nososse

Trece l ice povratne zamjenice - se - spaja se 5 infinitivom povratnihglagpla:

lovorsesentarse (ie)moverse (ue)

prati sesjestimaknuti se

Sodosnje vrijeme od lavarse:me lavote lavasse lavanos lavamosos l ovdlsse lavan

Za mjesto povratnih zamjenica vri jede ista pravi la kao za zamjeniceu 51uzbiobjekta:

Me lavo.Tengo que lavarme.Estoy lovondorne.L6vese Ud.No selave Ud.

Perem 5e.Moram 5eoprati .Perem se (upravo).Operite se.Nemojte se oprati.

Neki glagoli mijenjaju znocen]e kada se robe u povratnom obl iku:

lIamarlIamarseirirsedormirdormirselIevarlIevarse

zvatizvati selbe), biti zvaniCiodlazitispavatiusnut i, ut rnuti (noga, ruka i sl .)nositiodnijet i, odnosit i 5e

51


26/72

Povratna se zamjenica moze uporabiti kako bi se naglasil a konoc-nost radnje:decidir, decidirse amorir, morirseporor, pararse

odluCitiumrijetizaustaviti (se), prekinuti

Povratna zamjenica rabi se i s reciprocnim (uzajamno povratnim)glagolima:quererse (ie) voljeti secomprenderse razumjeti severse vidati se

Mi hermano y yo no nos comprendemos.Moj b ra t i ja se ne razumijemo.Rjeenik:todos los diescosorseodiorseoyudarseacostarse (ue)

svaki danviencoti semrzit i sepomagat i si ( jedno drugome)leCi; iCi no poCinak

2 5 . v je zb aPrevedite:1 . Pedro i Ani ta svaki dan pisu jedno drugome.2. Automobil ce se zaustaviti.3. Mi cemo se vjenccti.4. Djeca u osom sati idu no poclnok.5 . Moramo seoprat i.6. Dvoje Ijudi se mrzi . Dvij e osobe se mrze.7. Uvi jek me troz l novae.8. Oni si nikad ne pornozu.9. Carlos sev roco iz ureda u sest i pol .10. Moram zaspati.11. Odnesite ove solice!12. U lica sezove Baeza .13. Sjest C U ovdje.14. Sutra odlazimo.15 OdluCio som zivjeti u Sponjolskoj.

!/

52

pri jed loga rabe se ist i obl ic i koo kod zamjenica u s luzbi objekta ,(rnene, meni); ti (tebe, tebi): sl (njega, n je ; n jime, n jom; vama i td .)

cartas son para mL Ova su pisma za mene.vuelve con nosostros. On sene vroco 5 nama.

sin ella. Idemo bez nje.5 pri jed logom con (sa, s) obl ic i ml , ti i sl postaju conmigo, con tigo iconsigo:No puedo vivir contigo. Ne mogu zivjeti ~ : C : ~ l 'Slempre l Ievo un l ibro consigo . Uvijek nosi knj ig?om.Koda consigo nema povratno znocenje, oblici ,,5 njim", lIS njom", ,,5tobom" prevode se sa con el, con eli o, con Ud., itd.

co n.1 regalopara.1 tiempocontralinslernpre.1 viajeentrelegun

5, sadarzavrijemeprotivbezuvijekputovanjeizrneduprema (necijern) misljenju

26. vjefboPrevedite:1 . Mi rad imo 5 njima.2. On je kupio dar za mene.3. Hoce Ii seon vratiti sVama (ul jud. jed.) ?4. Vri jeme je prot iv nas.5. Otlsl l su bez n jega .6. Uvijek je z iv io so mnom.7. Ova su pisma za nju.8. Oni ce kupit i kucu (zojednicki),9. Jesu I id jeca s tobom?10. Po njegovu rnisl jenju putovanje je predugo.

53


27/72

Prezent sl jedeCih glagola nepravilan je samo u prvom licu jed nine:PONER (staviti) ponqo, pones, pone, ponemos, ponels, ponenSAUR (izaCi) solgo, sales, sale, solimos, sails, salenVER(vidjeti) veo, ves, ve,vemos veis ven~:;i:cini~~,~aditi)hago, haces, hoce, ha~emos, hocels, hacenDAR (~Onlletl) traigo, trees, trae,traemos, trneis, traenSABE~atl) . doy, des, do, damos, dais, dan

(znoti) s e , sobes, sobe, sobernos, sobels, saben

Osim u ~na~enj~ "Ciniti", "raditi", hacer se koristi:a) u nekim izrozimo koji se odnose no (atmosfersko) vrijemeC:Qu~tiemp? hace? Kakvo je vrijeme?

ace fno. Hladno je.Hace (mucho) calor . (Vrlo) je toplo.Hace sol. Suncano je.Hace viento. Vjetrovito je.Hace buen dlo. Ujep je dan.

b) pri izricanju (kronoloskog) vremenaHace muc~os enos. Pri je mnogo godina.

. Hace media horn. Prije polo satac:Hacemucho tiempo que esperas? JesiIi'dugo cekoo?

!lover (ue)nevor (ie) snijezitihelar (ie) lediti se )ronar (ue) grmjetiamonecer svitatianochecer smrkavati se

54

To j glagol znaCi "svidati se (sto)" t "biti sklon cernu", .voljef sto", Ulpanjo lskoj konstrukciji hrvatski subjekt postaje neizravnim objek-tom, a objekt postaje subjektom.

Me gusta el cafe. Volim kavu. INos gusto Ingloterra. Svida nam se Engleska.Lesgustan lasuvas. Oni vole groZde.A Carlos Iegusto pintar. Carlos voli slikati. (

Kada je subjekt vezan za glagol gustar, kao u recenif~ A Carlos Iegusta pintar, uvijek semora uporabiti infinitiv. Uocite t~koder do pri-jedlog a mora doci ispred imenice koja je neizravni objekt.Ponekad su ?amjenice nuzne za isticanje iii oznocovon]e opreke.No primjer:cA Ud. Iegusta elflamenco? Svida Iisevama flamenco?A mt no me gustan los deportes, pero a mi marido Iegustan mucho.Ja nevolim sportove, ali ih mo j suprug jako voli.

27. vjezbcPrevedite:1 Kakvo je vrijeme?2 Danos je vrlo hladno.3 Sutra ce kisiti.4 Ne svida mi seovo pivo.5 Donijet ce nom kavu.6 On voli izlaziti svake veceri.7 Ne znam gdje je to.8 Oni idu u Spanjolsku jer uzlvoju u suncu.9 Prije dvadeset pet godina.10 Carmen voli sjediti u vrtu.

Ta j glagol znoci "voljeti" (osobu iii zivotinju), "zeljeti". Ne smije go sezamijeniti s gustar, premda oblik quisiera prevodimo kao "rado bih","htio bih", "zelio bih".

Quiero a mis hijos.No quieren ir a Francia.Quisiera ver a Ram6n.

Volim svoju djecu.Oni nezele ici u Francusku.Rado bih vidio Ram6na.

55


28/72

Vjeibe zc ponavljanje8. ~Lesgusto a Uds. Espana?

S f, nos gusto mucho. Svido Ii yam se Spanjolska?Do, jako nom se sv idc.1. 2Le gusto a Ud. 1 0 playa?2. 2Le guston a Carlos los depor tes?3. cl.es gus to a Uds. vivir en Madrid?4. 20s gusto 10 cerveza?5. 2Le gusto a Conchi ta el regalo?6. 2Teguston los ninos?7. 2Le gusto a Ud. viajar?8. cl.es gusto a tus amigos el vino?9. 2Les gusto a Uds. el hotel?10. c l.es gusto a el los el pescado?9. V~n Vds. con Car los dverdod? Vi idete s Car iosom, zar ne?

5 " vamos con el. Do, idemo s njim.1. Trabaja Ud. con Mar fa cverdcd?2. Esta carta es para nosostros 2verdad?3. Su hermano vuelve con Ud. cverdod?4. Vamos 01 teatro sin nines cverdod?5. Estas f lores son para mi cverdcd?6. Vive con su padres cverdod?7. Estos per i6dicos son para Uds. cverdcd?8. Va Ud. de compras sin su marido cverdcd?1O. ~Quiere Ud. acostarse?

S f, quisiera acostarme.~Quieren Uds. acostarse?

Zel ite I i leci?Do, zel io bih leci,Zelite Ii no pocinok?

1. c:Quiere Ud. sentarse?2. c:Quiere Ud. lavarse?3. c:Quiere Ud. dormirse?4. c:Quiere Ud. i rse?5. c:Quiere Ud. pararse?6. cQuleren Uds. sentarse?7. c:Quieren Uds, lavarse?8. c:Quieren Uds. dormirse?9. c:Quieren Uds. i rse?10. cQuieren Uds. pararse?

56

R

c:Ad6nde van Uds. de vacaciones este orio?Kamo idete no Ijetovanje ove godine?Vamos a un pueblo de la costa del Mediterr 6neo, cercade Valencia.Idemo u selo no mediteranskoj obali , blizu Valenci je.~En que mes van Uds.?U kojem mjesecu idete?Vamos en julio porque hace muy buen tiempo. Hacecalor y el mar est6 del ic ioso para bonorse.Idemo u srpnju, jer je vrijeme tada jako lijepo. Toplo je imore je divno za kupanje.A nosost ros nos gusta mos.el nor te. Todos los nfiosvamos a Santander en agosto.Mi v ise vol imo sjever . Svake godine u kolovozu idemo uSantander.

Pilar: Pero en el norte hace mal tiempo, IIueve mucho y haymuchos dfas en los que es imposible ir a la playa.Ali no sjeveru je vrijeme lose, pada puna kise i puna jedana kada je nemoquce iCi no plozu,Esverdad. Pero no vamos buscando el soi, vamoshuyendo del calor de Madrid que es insopor table enagosto.To je istina. No mi ne trozirno sunce, mi bjezimo odmadridske vrucine, koja je u kolovozu nepodnosl jivo.

Pilar: Pues, a mf me gusta el ca lor. Ya tenemos bastante f riotodo el invierno.Ja pak vol im vrucinu, Dovol jno nom je hladno tijekomcijele zime.Yo, sin embargo, prefiero el invierno al verano.Ja ipak v ise volim z imu nego I je to.

Pilar: Sobre gustos no hay nada escri to.o ukusima se ne raspravlja.

57


29/72

l EKCIImper fekt se rab i za izr ican je ucesto le radn je i ii radnje koja traje ne-odredeno vri jeme, bez pocetko i kraja.ImperfektHABLAR COMER VIVIRhablaba comlo viviohablabas cornlos vlvloshablaba comlo vlviohabl6bamos comlamos vivlornoshablabais cornkiis vivlaishablaban comfon vivianCarlos compraba el peri6dico todos los dlos.Carlos je svaki dan kupovao novine.EIhombre vendla caramelos.Covjek je prodavao slotkise.Buduci do prvo i t rece l ice jedn ine ima ju iste obl ike, katkad se kor is tiosobna zamjenica kako bi se izbjegla dvosmislenost.Samo su tri g lagola nepravilna u imperfektu:SER (biti) IR (lei) VER (vidjeti)era iba velaeras ibas velosera iba velaeromos fbamos velornoserais ibais vefolseran iban velanIbamos a Espana una vez al ofio,Odlazil i smo u Sponiolsku jedanput na godinu.Oblici "bilo [e" "bio [e" i sl. - na pocetku recenice - prevode se shoblo imperfekt impersonalne (bezllcne) forme hay od glagolahaber:Hoblo mucha gente en la playa. Bilo je mnogo Ijudi na plcfi,Habla mucho atasco en la plaza. Na trgu je bio zastoj (u prometu) .

58

Rl let je 0 defektivnom glagolu koji se rabi sorno ~ i~dikativu pr~:en:?, Imper fekta, a znaCi "obicavat i" te ga se prevodl u rzroze 5 "oblcno ,uU pravilu":

Suelo levantarme a las siete. Obicno ustajem u sedam.Solfamos i r de paseo los domingos . Obicaval i smo nedjeljomici U setn]u.

Oznccovo proslu radnju koja se dogodil a pri je ~rv~ pros le radnje. ,Posri jedi je slozeno vri jeme koje se tvori pomoc.u ~mperfekta .pomoc-nog glagola haber i participa prosloq odgovaroJuceg glagola.Hoblcrnos comido.Hablan esrito.Cuando entr6 en el cine, lapelicula ya habia empezado.

Rjeenik:

Bil i smo jeli.Bijahu pisali. ..Kad je usoo u kino, film je vee biopoceo.

el gerentelos bombonesel muchachobuscar10maleta10representaci6nempezar (ie)10f6bricael marmirar

upraviteljcokoladni bombonidjecoktrofitikovcegizvedba, predstavapoceftvornicamorepromatrati, gledati

28 . v je zboPrevedite:1. Luis je pusio cigaretu.2 . Obicno je v idim ujut ro .3. BHisu razgovarali 5 upraviteljem hotela.4. On mi je ob icovoo donosi ti bombone.5 . D jecok je trcfio svo j kovceq .6 . Izvedba b i obicno pocinjala u deset sat i.7. Bio je radio u tvo rn ic i.8 . More je bi lo vrlo h ladno.9 . lena nas je promat ra la .10. Obicno smo jel i puno r ibe.

I.-.

59


30/72

tampoconadieninguno (-0)ni... ni

nisroni, nitinitkonijedan (-na)niti... niti

Nunca sale de casa.Nadie 10habra visto.Ni fuma, ni bebe.

On nikada ne izlazi iz kuce.Nitko go prije nije vidio.Niti pusi, niti pije.

Meautim, dvostruka je negacija u spcnjolskome uobicojeni]c:No necisita nada.Mi padre no 10sabe tampoco.No escribe nunca.

Ne trebam nistc.Ni moj otac to ne zna.On nikada ne pise.

Ninguno (-0) moze imati ulogu pridjeva iii zamjenice. Moze se odno-si ti no Ijude i ii stvari te se uvi jek rabi u jednini . Obl ik muskoqo rodase kao pridjev ispred imenice u jednini skrocu]e u ninqun:

No hay ninqun nino enla playa.Voya comprar cigarillos,no tengo ninguno.

Nema nijednog djeteta noplozi.Idem kupiti cigarete, nemamnijedne.

Tri su potvrdna oblika sto odgovaraju tim negacijama:siempre uvijekalga nestotornblen takoder, ialguienalguno (-0)0... a

netkoneki (-a, -0)ili... iii

Alguno se, poput oprecne mu negacije ninguno, skrocu]e u algun is-pred imenice rnuskoqo roda jednine.

Quiero comprar algunperi6dico ingles.Alguien ha preguntado par Ud.o canto, 0baila.

Zelim kupiti neke engleskenovine.Netko vas je trozlo.Iii pjeva iii plese.

60

poznavati, znatikruhmlijekodolaziticitatirnoci, biti kadardogoditi se

29. vjezba ..lapunite prazna mjesta odgovarajucom negaclJom:1. Juan no quiere hacer .2. No conocemos a en esta ciudad.3. No tienen ..... pan leche.4. Maria no viene ..... a verme.5. No he leido ..... libro de Cervantes.6. Carlos no puedo ir y su hermano .7 sabe 1 0 que ha ocurrido.8. No hay ..... nuevo.9. No hemos comprado ..... revista.10 . Esamujer no ha trabajado .

Mnogi se prilozi u spanjolskome tvore dodavanjem nastavka -mentelenskom obliku pridjeva:

maravillosamentef6cilmentefrecuentemente

cudesnolakocesto

Kada dva iii vise priloga koji zavrsavaju no -mente slijede.j~da~ izadrugoga, jedino posljednji zovrsovo no -mente, dok estell cuvojulenski oblik pridjeva:EInino ha sida castigado justa Yseveramente.Djecok je kofnjen pravedno i strogo.

3 0 . v je zbaNacinite priloge od pridjeva:1. feliz (sretan)2. verdadero (istinit)3. triste (tuzon)

61

4. lento (spor)


31/72

5. nuevo (nov)6. agradable (ugodan)7. malo (los)8. cierto (siguran)9 . r6pido (brz)10. claro (jason)

Komparacija po jednakost i , ,( tako) . .. koo" izrice se pornocu tan (+pridjev iii pri log) i como:

Car los estan a lto como Pedro.Nadie habla tan despaciocomo Juan.

Carlos je visok kao Pedro.Ni tko ne govor i tako sporokao Juan.

Komparaci ja po nejednakosti ( "v ise . .. nego" , "man je . .. nego") izr icese pornocu mas.. . que, menos ... que:

Yo soy mas pobre que Ud.Marfa es menos inteligenteque su hermana.M i mujer ha l Iegado mastarde que yo.Este hombre trabaja menosdiligentemente que oquel.

Ja sam siromosnljl od Vas.Marfa je manje pametna odsvoje sestre.Mojo je zeno stigla kasnijenego ja.Ovaj covlek radi manje marlj ivonego onaj.

bueno (dobar)malo (los)mucho (mnogi)poco (molen, malobrojan)grande (velik)pequefio (malen)

mejor (bolji)peor (gori)mas (brojniji)menos (manji, malobrojniji)mayor (veci, stariji)menor (manji, rnlodi)

Pridjev i g rande i peque fio imaju i p ravi lnu komparaci ju, mas grandei mas pequer io , koja seodnosi samo no vel ic inu:Esta casa es mas grande que la mfa. Ova je kuco veco od moje.Mejor, peor, mayor i menor imaju rnnozlnu, ciji oblik u rnuskom izenskorn rodu zovrsovo no -es.

62

bien (dobro)mal (lose)mucho (mnogo)poco (malo)

mejor (bolje)peor (gore)mas (vise)menos (manje)

Pilar canta ma l, pero yo canto peor que el la .Pilar p jeva lose, a li ja pjevam gore od n je .

Komparacija po nejednakost i ima iste oblike kao komparacija pridje-vo i p ri loga : mas . .. que, menos . .. que:Carmen tiene mas pacienc ia que Pilar .Carmen ima vise strpljenja nego Pilar.Tengo menos l ibros que tu.Imam man je knj iga od tebe.Komparacija po jednakost i izrozovo se rijeci~a ~anto:. . como: !antIe pridjev koji se rodom i brojem mora sloqoti s imerucom kOIOIprethodi: '< .No he bebido tanto v ino como Pedro.N isam popio tol iko v ina kao Pedro .Ud . no rec ibe tantas car tas como yo.V i ne primate tol iko pisama kao ja.Rjeenik:fuerteel jerezseconegroel zapatoazulprontonecesitare lagua (z. )calientela piscina

jak, snczonvrsta vina, "sherry"suhcrncipelaplavuskorotrebativodavruc, topaobazen

63

31. vjeiba


32/72

Prevedff:e:1. Moj brat je snazniji od mene.2. Ovaj u~her~y" je.manje sladak od onoga.3. Carlos je tn godlne stariji od Marije.4. (~ve) c~necipele su manje od plavih.5. Njeg~vvje automobil bolji od moieo,"6. On pise gore od svoje sestre.7. Stigao sam prije nego moj otac.8. ani nemaju toliko novca kao njihovi prijatelji.9. Ne trebam tol iko kovceqo kao ti.10. Voda u bazenu je toplija od mora (...nego ona u moru).

I Mi marido esalto.Mis zapatos son caros.

I Mis maletas son grandes.Mis cigarillos son baratos.

RSr. Sanchez habla con su secretariaSanchez razgovara sa svojom tajnicom

Buenos dfas, Lolita. Llego mas tarde que decostumbre.Dobro jutro, Lolita. Stizem kasnije nego obicno.

Lolita: Sf. ~Que Ie ha ocurrido? Son casi las diez.Da. Sto yam sedogodilo? Gotovo (zamalo) je desetsati.EIcoche no arrancaba esta manana. Como ha heladodurante la noche, el motor estaba muy frfo.Automobil jutros nije mogao krenuti. BuduCida jetijekom noci bilo mraza, motor je bio vrlo hladan.

Lolita: iQue lata! Por eso yo nunca vengo en el coche. Usoelmetro. Esmucho mas rnpido y me ahorra muchosproblemas.Kakva gnjavaza! lato ja nikad ne dolazimautomobilom. Koristim semetroom. Punoje brzi patako izbjegnem mnoge poteskoce.Claro. Asf notiene gastos nide gasollina ni de aparcamiento. Yo creo que voy a hacer 1 0 mismo pronto.Jasno. Na taj naCin netrosite ni za gorivo ni za parkiranje. Mislim da cu uskoro jdnako postupiti.

Lolita: Es 1 0 mejor. No 1 0 dude.Toje najbolje. Vjerujte mi.

G. Sanchez: ~Ha venido alguien?Je Ii tko dosco?

Lolita: No. No havenido nadie.Ne. Nitko nije dosco,

G. Sanchez: Y, ~hay algun recado?Ima Ii koja poruka?

Lolita: No, nada. Hay algunas cartas que he dejado en suesritorio.Ne, nisto. Ima nekoliko pisama koja sam ostavila navosern stolu.

G. Sanchez: Bueno. Entonces, voya ver el correo y dentra de mediahora venga Ud. a mi despacho, porque quiero dictarleunas cartas.U redu. Tada cu pogledati postu, a vi dodite u mojured za pola sata, jer zelim izdiktirati nekoliko pisama.

Lolita: Muy bien, Sr. Sanchez.Dobro, g. Sanchez.

Vjeibe zo ponavljanje11. ~Iban Uds. al mercado?

Sf, solfamos ir.~Lefa Ud. el peri6dico?s r , solla leerlo.

1. ~Vefa Ud. a Carmen?2. cComfon en el hotel?3. iTrabajaban Uds.?4. c:EscribfaUd. cartas?5. c:Viajaba a Londres?6. dban Uds. al cafe?'7. c:Hablaba Ud. esporiol?8. dnvitaba a sus amigos?9. c:Tenfandinero?10. cBebfc Ud. vino?

Jeste Ii isli na trznicu>Da, obicovof smo ici,Jeste Ii citali novine?Da, obicovoo sam ih citotl.

12. ~Ha venido alquien?No, no ha venido nadie.

1. c:Quiere Ud, algo?2. cHan vivido aquf siempre?3. c:Quieren Uds. te 0 cafe?4. c+loy algun turista ingles?5.


33/72

8 . LE KC UA

a) pri je imeniee u muskorn rodu:bueno (dobar) buenmalo (los) malalguno (neki) algunninguno (nijedan) ningunprimero (prvi) primertercero (treci) terceruno (jedan) un

b) pri je imeniea obaju rodova:grande (velik)dento (stotinu)cualquiera (bilo koja)Un buen libro.Una buena pelfcula.EI primer tren.La primera f ila.Cualquier outobus,Cualquier persona.

grandencualquierDobra knjiga.Dobarfilm.Prvi vlak.Prvi red.Bilo koji autobus.Bilo koja osoba.

je nepromjenljiva rijec:Coda hombre y coda mujer . Svak i muskorcc i svaka zeno.otro nikada ne dolazi neodredeni clan:Otro hombre y ot ra mujer . Drug i muskoroc i druga zenc.Ie nepromjenljiva rijec iza koje nikada ne sli jed i neodredeni clan:Tal hombre y tal mu je r. Takav rnuskoroc i takva zeno.

Bro jevi (glavni i redn i) - v . od je ljak 25 u vez i s iznimkama:~esti p ridjev i, kao sto su bueno (dobcr ), malo (105), pequefio (ma-

r hermoso ( li jep ), joven (mlad) i v ie jo (star ), uglavnom pre thodenici.Un hermoso paisaje.Un joven guitarrista.

Divan krajolik.Mladi gitarist.

pridjevi mijenjaju znccenje kad izmijene mjesto:grande Una casa grande. Velika kucoa li Una gran mujer. Velika (slavna) zeno.nuevoa lipobrealimismoa li

:ri~jevi u s_p~nj?lsk.~m~.obicno dolaze iza imeniee , no posto je nekeIznlmke. Pridjevi kOJIuvijek prethode imenici jesu:a) Pridjevi koliCine:muchopocotantocuantodemasiado

b) Neodredeni pridjevi:algunoningunocadaotrotodotal

66

mnogomalotolikokolikoprevise

nekinijedansvakidrugisay, svakitokav

Un coche nuevo.Un nuevo coche.Un hombre pobre.Un pobre hombre.EI mismo hombre.EI hombre mismo.

Nov (noveati) automobil.Nov (rozlicit) automobil.Ubog (siromoson) covjek.Nesretan covjek (nesretnik).Isti covjek.Covjek sam.

Unotoc ovim napomenama, mjesto pridjevo je u spcnjolskorne pri li -~no f leks ibi lno i cesto je uvjetovono istieonjem, rovnotezom i stilom.Sluson] i vjezbo pomoci ce uceniku do svloda pocetne poteskoce.

el pintorlIevarla ropala zonaperder (ie)el bolsoel sombrero10bebidael selloelnadador

slikarnositiodjecopodruc]egubitizensko torbieasesirpice(postonsko) markaplivoc

'.

67

32. VIO'7II"11"1


34/72

Prevedite:1. Dobro smo putoval i. (perfekt)2. Svaki je covjek imao posao.3. On je veli k s li kar.4. Oni uvi jek nose istu odjecu.5. No ovom podrucju ima dovoljno hotela.6. Jedna je zeno izgubila torbicu.7. Imam nov sesir.8 . Zc trozl ll smo jos jedno pice.9. Ove marke su vrlo stare.10. Sva su djeca dobr i p li voci.

VENIR (doci) OlR (slusoti) DECIR (reel, kazati)vengo oigo digovienes oyes dicesviene oye dicevenimos ofrnos decimosvents OIS dedsvienen oyen dicen

(Vidi odjel jak 32. za druge)abrir (otvoriti)decir (reel)poner (stavljati)romper (slomiti)volver (vratiti)desribir (opisivati)

abiertodichopuestorotovueltodescrito

\

\

prav ilnih g lagola tvor i se tako do se infini tivu dodaju sl jedeci. ' ' 'I~n\l '- '.-e, -os. -6, -emos, -eis, -cn.HABLAR (govoriti) COMER (jesti) VIVIR (zivjeti)hoblore cornere vivlrehoblorcs comeros vivirdshoblord comero vivirdhablaremos comeremos viviremoshoblorels cornerels vivireishoblordn comerdn viviron

Hablaremos en espofioltodo el tiempo.Comera con nosostros monona.VIvlran cerca de sus padres.

Cijelo vrijeme govorit cernosponlolski.On ce sutra jest i s nama.Oni ce zivjeti blizu svojihroditelja.

Nekoliko je glagola u futuru nepravilno. Nastavci su jednaki kao zapravi lne glagole, ali seosnova mijenja:

caber (stat i u sto)decir (reel)haber (imati)hacer (raditi)poder (mod)poner (staviti)querer (zeljeti)sober (znati)salir (izlaziti)tener (imati)valer (vrijediti)venir (doci)

cobre, cobras, i td.dire, diros, i td.hobre, hobros, i td.hare, heros, i td.podre. podros, i td.pondre, pondros, i td.querre, querrcs, itd.sabre, sabras, itd.soldre, scldros. itd.tendre, tendros, i td.voldre, voldros, itd.vendre, vendros, itd.

No podremos ir.Dire unas pocas palabros.Vend ran con el .

Necemo rnoci lei .ReCicu nekoliko rijeci,Oni ce docl s njim.

69

Ht ijenje, odlucno nakana i ii odredenje ( radnje u buducnost i)


35/72

Kondic ional se tvor i tako da se futurskoj osnovi dodaju n-lo, -Ios, -Io, -Iomos, -lc is, -lon,HABLAR (govoriti) COMER (jesti) VIVIR (zivletl)hablarfa comerfa vivirfahablarfas comerfas vivirfashablarfa comerfa vivirfahablarfamos comerfamos vivirfamoshablarfais comerfais vivirfaishablarfan comerfan vivirfan

I~Buduci da su prvo i trece l ice jednine jednakih obli ka, ponekad serabi zamjenica u s luzbi subjekta kako bi se izbjegla dvosmislenost: \,

IMe gustarfa ir a 10fiesta.No vivir fan en Espana.

Rado bih otisco na zabavu.Oni ne bi zivje] ] u Sponjolsko].

Glagoli koji su nepravilni u futuru nepravilni su i u kondicionalu tena jednak nocin mijenjaju osnovu:decir - dir fa; hacer - harfa; tener - tendrfa; venir - vendrfa; itd.Yo querr ia saber 10que dir io.Tendr ian que pager e l dono.

Ht io b ih znati sto bi on rekao.ani b i morali plat it i stetu.

Futur i kondicional mogu se upotrebljavati za izr icanje vjerojatnostiiii pretpostavke:c:Porque no ha venido Pedro?Estord enfermo.

Zosto Pedro nije dosoo?Vjerojatno je bolestan.Bit ce da je bolestan.Mora da je bolestan.Kol iko je djecok imao godina?Moglo mu je bi ti devet godina.

c:Cuontos enos tenia el nino?Tendrfa nueve ofios,70

\

se pomocu glagola querer:No quiere contestar 01teletono.Ne zel i odgovor it i na telefonski poziv.No querfa venir con nosostros.Nije htio ici s nama.cQuiere Ud. un cote?Hocete Ii kavu?cQuiere Ud. cerrar 10puerto, par favor?Mozete Iizatvor it i vrata, mol im vas?Rjecnik:pr6ximo sljedecltemprano rani (adj.)esta noche vecerosconducir vozitiandar hodatilejos dalekel museo muzejel autocar autobus33. ' ' '' ' ' '. . . ......Prevedite:1. ani ce sev jencoti sljedeci mjesec .2. Veceros cu rano led.3. On ce dod s nama na odmor.4. Posjeti t cerno ih u nedjelju.5. Ne zele s nama razgovarati .6 . Bi lo b i bolje s tat i.7. Ne bih vol io vozit i vel ik automobil .8 . On nece morat i hodati jako daleko.9. Ne bi nisto vri jedi li .10. Necerno mod vidjet i muzej.11. Nije htio prodati kucu.12. Autobus ce krenuti u osam sati.

Glagol koj i dolazi nakon pri jedloga mora uvi jek bit i u inf init ivu:La vere antes de salir. Vidjet cu ga prije nego sto odem.Se ha ido sin hablar Otisco je a da nije razgovarao s nama.con nosostros.

71

Rjecnik: gornjim se pitanjima i odgovorima glagoli mogu i ovoko zamijeniti:


36/72

cerrar (ie)1 0 ventanaantes dedespues dedepasarIIororsentirse (ie)enfermoel marisco1 0 habitaci6ntomarlavozronco (-0)gritarensenor

zatvoritiprozorprije (cega)nakonod, izprovoditi (vrijeme)plakatiosiecofbolestan

C \morski plodovi (skoljkasi, glavonosci i rokovi)sobauzetiglaspromukaovikatipokazivati )I

Prevedite:1. Zatvorite prozore prije nego sto legnete.2. Morat cu razmisliti prije nego sto odlucirn,3. Ne rnozesici prije nego sto zavrsis posao.4. Proveoje dan ne govoreCini so kim.5. Piakala je neznajuCi zosto,6. Bilo im je rnucno nakon sto sujeli morske plodove.7. ~io sam vrlo pospan nakon sto sam radio cijele noel.8. Zeljeli bismo vidjeti sobu prije nego sto je uzmemo.9. Glas mu je bio promukao od tolikog vikanja.10. Pokozita mi pismo kad go ncpisete.

Gloqoll IIeva~(nositi) i hacer (Ciniti, raditi) cesto se robe za izricanjetroionlo rodnjs u neposrednoj iii daljoj proslostl: .

~Cuanto tiempo IIeva Ud. enEspana?Hace tres meses que estoy aquf.~Cuanto tiempo IIevanUds. esperando?Hace uno media horn queestamos esperondo.

72

K(~,1ikote dugo veeu Sponjolskoj>Ovdje sam tri mjeseca.Koliko dugo ste cekoli?Cekamo polo sata.

)/ n..lnnm tiempo hace que estd Ud. en Espana?tres mesesaquf.

Je Ii tvoj prijatelj dostlo?No, vendrd luego. Ne, doci ee p oslije.~Ha leldo Ud. el peri6dico? JesteIi proCitali novihe?No, 10leere luego. Ne, procitot cu ih pcsli]e.

1. (Han visto a su padre?2. (Han terminado Uds. el trabajo?3. (Ha ido Ud. 0 1 banco?4. (Ha escrito Pedro '0 carta?5. (Han enviado Uds. las flores?6. (Han cerrado 1 0 tienda?7. (Ha solido Juan?8. iHa hecho 10 comida?9. iHan visto las habitaciones?10. cl+o abierto Ud. las ventanas?15. Proucite primjere u 68. odjeljku po rijesite s/jedece vjeibe:1. iCuanto tiempo IIeva Ud. estudiando esporiol? ..... seis meses2. iCuanto tiempo IIevan Uds. en Madrid? ..... tres enos .....3. cCuanto tiempo IIevan ellos trabajando aquf? ..... dos semanas4. 2Cuanto tiempo IIevaJuan viviendo en Londres? .....un orio .....5. 2Cuanta tiempo IIeva Ud. esperondo? ..... diez minutes .....6. 2Cuanto tiempa hace que estudia Ud. esporiol> ..... seis meses7. 2Cuanto tiempo hace que estrin Uds. en Madrid? ..... tres enos8. 2Cuanta tiempa hace que elias trabajan aqui? ..... dos semanas9. 2Cuanto tiempo hace que Juan viveen Londres? ..... un ono .....10. 2Cuanto tiempa hace que espera Ud.? ..... diez minutos .....

73

RAZGOVOR . L E UA


37/72

Un encuen tro en 1 0 calleSusret no uliciPedro: Teresa, icu6nto sin vemos!

Teresa, kako dugo se nismo vidje li!Teresa: (C6mo est6s?

Kako si?Pedro: Muy bien, grac ias. Y tu (que haces en Madr id? (No v ivfas

en Sevilla?Joko dobro, hvolo. A ti, sto rodis u Madridu? Zor ti ne zi visu Sevilli?

Teresa: Yo no. Mi marido est6 trabajando nqul ahora. L levamostres meses en Madrid.Vise ne. Moj suprug soda radi ovdje. U Madr idu smo trimjeseco.

Pedro: iAh !, muy b ien . (Habe is encont rado piso yo?0 , bas dobro ! Jeste I ivee nosll s tan?

Teresa: No. De momenta estamos viviendo con los padres deAntonio. Pero el piso no es muy grande y estamos un pocoapretados.Ne. Trenutccno zivimo 5 Antonijevim roditel jimo. No stann ije bas vel ik , po smo malo stisnuti .

Pedro: (Que tipo de piso busc6is? Porque tengo un amigo quevende uno con tres dormi tori os, sal6n, comedor, coc ina ybofio. Y tornblen tiene una terraza bastante grande. Loque no se es 1 0 que pide. (Crees que puede interesarte?Kakav stan trczite? Imam pri jatelj a, naime, koj i prodaje \' ,stan 5 t ri spovoce sobe, dnevnim boravkom, blagovaoni-com, kuh in jom i kupaon icom. Imo i p ri licno vel ik ba lkon .Jedino ne znam kol iko troz l za nj . Misli s Ii do bi te to moglozanimati?

Teresa: Yo 1 0 ceo. Sie l p rec io es razonable. (C6mo podemasponemos en contacto con el?Do, svakako, aka je c ijena razumna. Kako mozerno stup it iu vezu 5 njim?

Pedro: Se l lama Alberto Sol fs , yestos son su telefono y sus ser ies.Zove seAlberto Sol is , a ovo su n jegov telefonsk i b ro j iadresa.

Teresa: Pues, muchfsimas gracias, Pedro. Aver sitenemos suerte.Po, puno t i hvala. Vidjet cerno hoce I i b it i s rece .

Pedro: Esoespero. Hasta pronto.Nadam se. Vidimo se uskoro.

Teresa: Sf. Te lIamaremos. Adi6s.Do. Nazvat cerno teo Dovidenjo.

74

Aor is t se rabi za izr ican je svrsene pros le radn je koja sezbi la u odre-denom vremenu.

HABLAR COMER VIVIRhoble comf vivfhablaste comiste vivistehabl6 comi6 vivi6hablamos comimos vivimoshablasteis comisteis vivisteishablaron comieron vivieron

Ayer hable con Carmen.Comieron sopa y pescado.Viv i6 en Madrid d iez arios.

Jucer sam govorio 5 Cormen.Pojel i su juhu i r ibu .l iv io je u Madr idu dese t godina.

Postoji velika skupina glagola koji su n.~prav~lni u aoristu (.~ro~lo~v~~~eno vri jeme). Nastavci su ist i za sve nl l~ , e li se osnov? ml)~n la .vodimo tri primjera (promjene osnove otisnute su kurzlVom).

ANDAR (hodati) HACER (ciniti , radit i) VENIR (doci)hice vinehiciste vinistehizo vinohicimos vinimoshicisteis vinisteishicieron vinieron

anduveanduvisteanduvoanduvimosanduvisteisanduvieron

Ostale glagole koji pripadaju toj skupini navodimo 5 njihovim nepra-vilnim osnovama:

estar (bitidecir (red)saber (znati)poner (staviti)poder (mod)

estuv-dij-sup-pus-pud-

75

conducir (voziti)querer (zeljeti) conduj-quis- 3. l ice jed. 3. l ice mnoi,


38/72

haber (porn. glog.)tener (imoti)traer (donijeti)

hub-tuv-troj-

No quiso abrir 10puerto.Estuveenfermo dos meses.No pudieron venir juntos.

Nije htio otvoriti vrato.Bio sam boleston dvo mjeseca.Nisu mogli doci zojedno.

Z.?pomtite do :rece lice mnozino glogolo decir, conducir, traer glosidl jeron, condujeron, trajeron ("i" u nostovku izostovljo seizo "j"). \), . , 2 ! ' ! . Aorist :glagQ'[p" serSer i ir imoju iste neprovilne oblike u ~o~s;::

fu ifuistefue

fuimosfuisteisfueron

EIverano posado fuia Mallorca.Fue un hombre famoso.

Proslogo Ijeto bio sam no MOjorci.

On je bio vrlo slovan eovjek.

di dimosdiste disteisdio dieron

Me dio un recado para Ud. 000 mi je poruku zoVas.Les di tres mil euros. 000 sam im tri tisuce euro.

Glog?li no -i~ nepro,; ilni u pr~zentu imoju neprovilno 3. lice jed. \mnoz. u OOrlst:."e u osnovi postoje u trecim licimo .". "tel /I 0 I "I I a ,,0pos oJe"U. sto a su lico provilno. Evo nekih primjero:

76

/ seguir (slijediti) sigui6 siguieronpedir (trozitl) pidio pidieronsentir (osjecoti) sinti6 sintierondormir (spavoti) durmi6 durmieronmorir (umrijeti) muri6 murieron

Durmi6 solamente cuatro horas.Pidieron dos botellas de vino.

Spavao je samo cetiri sota.Zctrozili su dvije boce vino.

Rjeenikdar un poseoporel rioel sobrepogar10comidaelchequeel camareroel kil6metro10horn de comer

poci u setniuuz (duz). porijekaomotnicoplotitijeloeekkonobar, posluzitel]kilometervrijeme [elc/objedo-vecere

3 5 . v je z boPrevedite:1. Posli smo u setn]u uzduz rijeke.2. Nisu me zeljeli vidjeti.3. Stovio sam pismo u omotnicu.4. Umro je dvije godine poslije.5. Jeloje platio cekom.6. Konobar nom jedonio pica i otisco.7. Isli/presli su pet kilometaro trozecl qorozu.8. lzosco sam u desetsoti i vrotio seu vri jeme rucko.9. Reklismo mu do je njegov otoc (bio) stigoo.10. Cijelo jutro nije radio nisto.

'(otkod31e tesko odluciti hocete. Ii~potrijebiti imper~ekt.iii oorist.v~?-pomt;ze do nom imperfekt kozu]e sto sedoqodolo, st~ Jenetk? CI~IOiii obicovco einiti tijekom neodredeno vremeno, a oonstom se izrozo-va ono sto sedogodilo iii sto je netko ucinio u odredenorn vremenu.

77


39/72

Evo nekih primjera:1. Ncdobomos en el rfotodos los dies.

Plivali (bi)smo u rijeci svaki dan.2. Ayer nadamos en el rio.

Jucer smo plivali u rijeci.3. Siempre fumaba un puro despues decenar.

On bi uvijek pusio cigaru poslije vecere.4. Anoche furno un puro despues de cenar.

Prosle je veceri popusio cigaru poslije vecere,5. Llovla cuando salimos del hotel.

Kisilo je kad smo izosll iz hotela.6. Llovi6 toda latarde.

Kisilo je cijelo poslijepodne.Rjecnikla duchasonar (ue)jugar (ue)mientrasbajarla cuentahacer la maletacansado (-a)la (tarjeta) postalel polidapreguntar

tuszvucoti. zvonitiigrati (se)dok, za vrijemeiei dolje, spustiti serocunpakirati seumoranrazglednicapolicajacpitati

J

36. vjeibaZamijenite infinitive u zagradama ispravnim oblikom imperfektaiii aorista:1. Aquella manana Ramon (salir) de sucasa a las nueve.2. Yo(estar) en la ducha cuando (sonar) el telefono.3. Cuando Carmen y Marfa (viajar) a Valencia (tener) un

accidente.4. Los nines (jugar) en el jardin cuando (empezar) allover.5. Juan (bajar) a pagar la cuenta, mientras yo (hacer) la maleta.6. Mi padre siempre (sentarse) en el mismo slllon,7. Yo (volver) a casa muy cansada.8. (Hocer) frio cuando nosotros (Ilegar) a Bilbao.9. Luis (recibir) una postal de un amigo que (vivir) en Londres.10. EIpolida me (preguntar) mi nombre y direccion,

78

je razlikovati glagole saber i conocer, koji imaju slicno zrioce-znoci: "znati neku cinjenicu".

sabemos cuondo lIegar


40/72

Superlativ se tvori stavljanjem oblika 1 0 mas ispred priloga.( l,o je neutralni oblik odredenoq clono.)Hdqolo Ud. 1 0 mas pronto posible. Ucini te to sto je prije moquce.Les escrlbtre el martes 1 0 mas tarde. Pisat cu im najkasni je u utorak.

hrv. "iznimno", "silno", .vrlo": "\Ona je izn imno pametna zenp .To je silno dosadna knjiga.Stigl i su u zrocnu luku vrlo 'kasno.

Hoy me he levantado tempranfsimo. Danos sam jako rano ustao .

Es una mujer inteligentfsima.Esun l lbro aburridfsimo.Llegaron 0 1 aeropuerto tardfsimo.

Rjecnikelcdel equipo de muslcoel programa de televisiondivertido1 0 tallaamableinteresante1 0 converso cionviejo1 0 farmacia1 0 parada de outobus

CDstereo uredo]televizijski programzabavanvelicinoIjubazanzanimljivrazgovorstarIjekarnaautobusna postaja

37. viezbcPrevedite:1. Oni ne poznaju taj CD.2. On zna do zelim stereo uredo].3. Ta j telev iz ijsk i p rogram je vrlo zabavan.4. Ova je veli cino najmanja koju imamo.5. Ove su c ipele noj ljepse, a one su na jjeft ini je.6. On je na jl jubazni ji cov jek kojega poznajem.7. Oni ne znaju do ih zelim vidjeti.8. Bio je t o s ilno zaniml ji v razgovor.

8 0

'\ \

Ljekarna je bila iznimno daleko od autobusne postaje.

Vee smo vid je li pr im jere s cesticorn 1 0 koja prethodi:Q ) prilogu:Contesto 1 0 mejor que pudo. Odgovorio je najbolje sto jemogao.

,b) odnosnoj zamjenici que:Lo que quiero decir. Ono sto zelim reci,

L a rnoze prethodi ti i pri djevu, po se to j sklop u hrvatskom moze pre-vesti prilogom:

Lo diffcil es conseguir Tesko je doci do novca.el dinero.Lo importante es lIegar ,Vazno je stici no vrijeme.a tiempo.

Odredeni clan se u spanjolskome koristi u sljedeclm slucojevirno:0) uz imenice koje se robe u opcenitorn smislu:

EI v ino es borato en Espana. Vino je u Sponjol sko] j eftino.b) uz apstraktne imeni

gramatika spanskog jezika

Documents