giao an hoa hoc 11 nang cao tron bo

«n tËp ®Çu n¨m

I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc.- ¤n l¹i mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ hãa häc víi träng t©m lµ Hãa hoc líp 10. + CÊu h×nh e nguyªn tö, sù ph©n bè e vµo çc obitan, b¶ng tuÇn hoµn çc nguyªn tè hãa häc. +Ph¶n øng Oxi hãa – khö. + Nhãm Halogen. +Nhãm Oxi lu huúnh. +Tèc ®é ph¶n øng vµ c©n b»ng hãa häc. 2. Kü n¨ng. - LËp PTHH cña çc P¦ Oxi hãa Khö b»ng ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng e. - Gi¶i çc bµi tËp hãa häc.II. ChuÈn BÞ .- HÖ thèng c©u hái vµ bµi tËp vËn dông.III.KiÕn thøc liªn quan:ph¶n øng oxyhoa khö,sù chuyÓn ®æi çc ®¬n vÞ,cÊu t¹o nguyªn IV Çc ho¹t ®éng d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: kÕt hîp trong qu¸ tr×nh «n tËp. 2. Bµi míi.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HSGV ®Æt hÖ thèng c©u hái:- ViÕt cÊu h×nh e dùa trªn nguyªn lý vµ quy t¾c nµo ?- Çc quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt cña çc nguyªn tè trong BTH ?

- Sè Oxi hãa? Çc quy t¾c x¸c ®Þnh sè Oxi hãa?-ThÕ nµo lµ chÊt Oxi hãa, chÊt khö, sù oxi hãa , sù khö, Ph¶n øng oxi hãa- khö?Çc bíc lËp PTHH cña P¦ oxi hãa-Khö?- Nªu çc tÝnh chÊt hãa häc c¬ b¶n cña çc nguyªn tè trong nhãm Halogen vµ nhãm Oxi-Lu huúnh?GV yªu cÇu HS lµm çc bµi tËp.Bµi 1. Nguyªn tö X cã cÊu h×nh e ë ph©n líp ngoµi cïng lµ 4s1. X¸c ®Þnh

I. Lý thuyÕt- ViÕt cÊu h×nh e dùa trªn çc nguyªn lý: Pauli, V÷ng bÒn vµ quy t¾c Hun.- Trong BTH: Chu kú : Theo chiÒu t¨ng diÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö : ( ) + B¸n kÝnh nguyªn tö gi¶m dÇn + §é ©m ®iÖn , n¨ng lîng ion hãa thø nhÊt t¨ng dÇn (I1). + TÝnh axit cña Oxit cao nhÊt vµ Hi®roxit t¬ng øng t¨ng dÇn.Nhãm A. : Theo chiÒu t¨ng diÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö : ( ) + B¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng dÇn. + §é ©m ®iÖn , I1 gi¶m dÇn. + TÝnh Baz¬ cña Oxit cao nhÊt vµ Hi®roxit t¬ng øng t¨ng dÇn.- HS lÇn lît tr¶ lêi çc c©u hái cña GV.

II. Bµi tËp.

Bµi 1. CÊu h×nh e cña X lµ :1s22s23s23s23p64s1 ZX = 19 ( Kali).1s22s23s23s23p6 3d54s1 ZX =24 (Crom).1s22s23s23s23p63d104s1 ZX =29 ( §ång).

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 1Ngay soan : 21/ 8/2012

cÊu h×nh e ®Çy ®ñ cña X tõ ®ã suy ra sè hiÖu nguyªn tö cña X.

Bµi 2. LËp PTHH cña c¸c P¦ oxi hãa – Khö sau b»ng ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng e. a) Fe + H2SO4 Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O. b) FeS2 + O2 Fe2O3 + SO2. c) FexOy + CO FemOn + CO2 . d) Al + HNO3 Al(NO3)3 + N2O + NO + H2O. BiÕt .

Bµi 3. Hßa tan 2,32 gam hçn hîp FeO, Fe2O3 vµ Fe3O4 (trong ®ã = ) CÇn dïng võa ®ñ V lÝt dung dÞch HCl 1M. Gi¸ trÞ cña V lµ :A. 0,23 B. 0,18 C. 0,16 D. 0,08 Bµi 4. Cho cïng mét khèi lîng c¸c kim lo¹i lµ Mg, Al, Zn, Fe lÇn lît vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng, d th× thÓ tÝch khÝ H2 lín nhÊt tho¸t ra lµ cña kim lo¹i:A. Mg B. Al C. Zn D.

Bµi 2.

a) 2 + 6 H2 O4 2(SO4)3 + 3

O2 + 6H2O.

1x 2 2 + 6e.

3x + 2e

b)

2x 2 FeS2 2 + 4 +

22e.

11x + 4e

4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2.c)

+ + .

1x xm + 2(my-nx) e

xm

(my-nx)x + 2e

m + (my-nx) x + (my-

nx) .

+ + +

+ H2O.

Tõ

3x 5 + 17e 2 +

3

17x + 3e

17 + 66 17 + 3

+ 9 + 33 H2O.

Bµi 3 . §¸p ¸n D

Bµi 4 . §¸p ¸n B.

Bµi 5 . §¸p ¸n D

Giao an Hóa 11 NC

FeBµi 5. Tõ 176g FeS ®iÒu chÕ ®îc bao nhiªu gam H2SO4? (gi¶ sö c¸c ph¶n øng ®Òu cã hiÖu suÊt 100%)A. 64g B. 128g C. 196g D. 192gBµi 6. Axit nào yÕu nhÊt trong c¸c axit

HCl, HBr, HI, HF :

A. HCl B. HBr C. HI D. HF

Bµi 5 . §¸p ¸n D

3.Bµi tËp vÒ nhµ vµ dÆn dß. * BTVN : Bµi 1. Tæng sè h¹t c¬ b¶n trong nguyªn tö nguyªn tè X lµ 36, trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu gÊp ®«i sè h¹t kh«ng mang ®iÖn, sè khèi cña X lµ:

A. 12 B. 24 C. 36 D. kÕt qu¶ kh¸c

Bµi 2. Cho hçn hîp E gåm hai kim lo¹i kiÒm X, Y thuéc 2 chu kú liªn tiÕp cã

khèi lîng 17g. Hßa tan hÕt hçn hîp E trong H2O thu ®îc dung dÞch F. C« c¹n F thu

®îc 27,2 g chÊt r¾n. X, Y lµ:

A. Li, Na B. Na, K C. K, Rb D. Rb, Cs

*DÆn dß : Xem tríc bµi 1 SGK 11 n©ng cao.

V. Rót kinh nghiÖm.

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

...........................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC

Ch¬ng 1. sù ®iÖn li

Bµi 1. sù ®iÖn li

I - Môc tiªu

1. Vª kiÕn thøc � BiÕt ®îc c¸c kh¸i niÖm vÒ sù ®iÖn li, chÊt ®iÖn li � HiÓu nguyªn nh©n vÒ tÝnh dÉn ®iÖn cña dung dÞch chÊt ®iÖn li. � HiÓu ®îc c¬ chÕ cña qu¸ tr×nh ®iÖn li.2 . VÒ kÜ n¨ng � RÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh : Quan s¸t, so s¸nh. � RÌn luyÖn kh¶ n¨ng lËp luËn logic.3. VÒ t×nh c¶m th¸i ®é RÌn luyÖn ®øc tÝnh cÈn thËn nghiªm tóc trong nghiªn cøu khoa häc.II - ChuÈn bÞGV : Dông cô vµ ho¸ chÊt thÝ nghiÖm ®o ®é dÉn ®iÖn.

Tranh vÏ (h×nh 2.2 SGK vµ h×nh 2.3 SGK)HS : Xem l¹i hiÖn tîng dÉn ®iÖn ®· ®îc häc trong ch¬ng tr×nh vËt lÝ 6III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò. 2. Bµi míi.

Ho¹t ®«ng cña GV Vµ HS Néi dung kiÕn thøc

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 2Ngay soan : 21/ 8/2012

Ho¹t ®éng 1

GV: híng dÉn hs lµm thÝ nghiÖm nh sgkHS : quan s¸t, nhËn xÐt vµ rót ra kÕt luËn.

Ho¹t ®éng 2 � GV : T¹i sao çc dung dÞch axit, baz¬, muèi dÉn ®iÖn?� HS : Trong dung dÞch çc chÊt axit, baz¬, muèi cã çc h¹t mang ®iÖn tÝch d¬ng vµ ®iÖn tÝch ©m gäi lµ ion. Çc ph©n tö axit, baz¬, muèi khi tan trong níc ph©n li thµnh çc ion .GV kÕt luËn :

I. HiÖn t îng ®iÖn li

1. ThÝ nghiÖm(SGK)*Dung dÞch muèi, axit, baz¬ dÉn ®iÖn* Çc chÊt r¾n khan : NaCl, NaOH vµ mét sè dung dÞch : Rîu, ®êng, glixerin kh«ng dÉn ®iÖn.

2. Nguyªn nh©n tÝnh dÉn ®iÖn cña çc dung dÞch axit, baz¬ vµ muèi trong n íc * Çc axit, baz¬, muèi khi tan trong níc ph©n li thµnh çc ion lµm cho dung dÞch cña chóng dÉn ®iÖn ®îc.3. §Þnh nghÜa:*Sù ®iÖn li lµ qu¸ tr×nh ph©n li çc chÊt thµnh ion *Nh÷ng chÊt khi tan trong níc ph©n li thµnh çc ion ®îc gäi lµ chÊt ®iÖn li.4.Ph ¬ng tr×nh ®iÖn li: HCl ® H+ + Cl-

NaOH ® Na+ + OH-

NaCl ® Na+ + Cl-

Giao an Hóa 11 NC

GV ®a ra mét sè axit, baz¬, muèi quen thuéc ®Ó HS biÓu diÔn sù ph©n li vµ gäi tªn çc ion t¹o thµnh. ThÝ dô : HNO3, Ba(OH)2, FeCl3.

Ho¹t ®éng 3 GV cÇn gîi ý dÉn d¾t ®Ó HS m« t¶ ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cÊu t¹o quan träng cña ph©n tö níc.GV : §Ó ®¬n gi¶n ph©n tö níc ®îc biÓu diÔn b»ng h×nh elip : - +

Ho¹t ®éng 4 GV : gîi ý ®Ó HS nh¾c l¹i ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña tinh thÓ NaCl (h×nh 2.3 - SGK). Khi cho çc tinh thÓ NaCl vµo níc cã hiÖn tîng g× x¶y ra ? GV nªu hiÖn tîng hi®rat hãaHo¹t ®éng 5GV : ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö HCl? Khi cho HCl vµo níc cã hiÖn t-îng g× x¶y ra ?HS : quan sat h×nh vÏ vµ tr¶ lêiGV: T¹i sao díi t¸c dông cña ph©n tö ph©n cùc HCl, ph©n tö níc kh«ng ph©n li thµnh H+ vµ ion OH.

II. C¬ chÕ cña qu¸ tr×nh ®iÖn li

1. CÊu t¹o ph©n tö n íc

- Liªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc.

- Ph©n tö cã cÊu t¹o d¹ng gãc, do ®ã ph©n tö níc ph©n cùc. §é ph©n cùc cña ph©n tö níc kh¸ lín.

2. Sù ®iÖn li cña NaCl trong n íc

Do t¬ng t¸c cña çc ph©n tö níc ph©n cùc vµ sù chuyÓn ®éng hçn lo¹n cña çc pt H2O, çc ion Na+ vµ Cl- t¸ch ra khái tinh thÓ ®i vµo dung dÞch. NaCl ® Na+ + Cl-

3. Qu¸ tr×nh ®iÖn li cña ph©n tö HCl trong n íc

- Ph©n tö HCl liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc- Do sù t¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö ph©n cùc H2O vµ HCl ph©n tö HCl . Qu¸ tr×nh ®iÖn li ®ã ®îc biÓu diÔn b»ng .®iÖn li thµnh çc ion H+ vµ Cl- ph¬ng tr×nh: HCl ® H+ + Cl-

3. Cñng cè: GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp 3 sgk trang 7.4. BTVN vµ DÆn dß * BTVN : 1,2, 4, 5, 6, 7 (Sgk trang 7) * DÆn dß : Xem bµi 2.IV. Rót Kinh nghiÖm ......................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC

Bµi 2 - ph©n lo¹i çc chÊt ®iÖn li

I - Môc tiªu bµi häc1. VÒ kiÕn thøc � BiÕt ®îc thÕ nµo lµ ®é ®iÖn li, c©n b»ng ®iÖn li.� BiÕt ®îc thÕ nµo lµ chÊt ®iÖn li m¹nh ? ChÊt ®iÖn li yÕu ?2. VÒ kÜ n¨ng � VËn dông ®é ®iÖn li ®Ó biÕt chÊt ®iÖn ®iÖn li m¹nh, yÕu� Dïng thùc nghiÖm ®Ó nhËn biÕt chÊt ®iÖn li m¹nh, yÕu, kh«ng ®iÖn li3. VÒ t×nh c¶m th¸i ®é � Tin tëng vµo thùc nghiÖm b»ng thùc nghiÖm cã thÓ kh¸m ph¸ ®îc thÕ giíi vi m«.II. ChuÈn bÞGi¸o viªn : Bé dông cô thÝ nghiÖm vÒ tÝnh dÉn ®iÖn cña dung dÞch. Dung dÞch HCl 0,1M vµ CH3COOH 0,1M.III. Çc kiÕn thøcliªn quan : ChÊt ®iÖn li IV.Çc ho¹t ®éng d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò H1: Nªu çc kh¸i niÖm ChÊt ®iÖn li, Sù ®iÖn li, Ph¬ng tr×nh ®iÖn li, lÊy

VD. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n tÝnh dÉn ®iÖn cña çc dung dÞch Axit, Baz¬ vµ muèi.

H2 : ViÕt PT ®iÖn li cña çc chÊt sau trong dung dÞch : Mg(NO3)2 , HClO4 , H2S , KOH , Pb(OH)2 , CH3COONa.

2. Bµi míi.

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 3Ngay soan : 25/8/12

Ho¹t ®éng 1 GV giíi thiÖu dông cô vµ ho¸ chÊt thÝ nghiÖm� Mêi 1 HS thao t¸c thÝ nghiÖm trªn bµn GV� Çc HS kh¸c quan s¸t, nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch.

Ho¹t ®éng 2 � GV ®Æt vÊn ®Ò : §Ó chØ møc ®é ph©n li cña chÊt ®iÖn li ngêi ta dïng ®¹i lîng ®é ®iÖn li.� GV viÕt biÓu thøc lªn b¶ng vµ gi¶i thÝch çc ®¹i lîng

GV : HoÆc biÓu diÔn díi d¹ng phÇn tr¨m lµ a = 85%Ho¹t ®éng 3 GV : Yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt : ThÕ nµo lµ chÊt ®iÖn li m¹nh ?

ChÊt ®iÖn li m¹nh cã ®é ®iÖn li b»ng bao nhiªu?HS : Ph¸t biÓu ®Þnh nghÜa (SGK)GV: Cho HS lÊy çc thÝ dô vÒ axit m¹nh, baz¬ m¹nh, çc muèi tanDïng mòi tªn mét chiÒu chØ chiÒu ®iÖn li vµ ®ã lµ sù ®iÖn li hoµn toµn.Yªu cÇu HS viÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña mét

I §é ®iÖn li

1. ThÝ nghiÖm:(SGK)

NX: Víi dung dÞch HCl bãng ®Ìn s¸ng râ h¬n so víi dung dÞch CH3COOH §iÒu ®ã chøng tá nång ®é ion trong dung dÞch HCl lín h¬n trong dung dÞch CH3COOH. Do ®ã HCl ph©n li m¹nh h¬nCH3COOHKL : Çc chÊt kh¸c nhau cã kh¶ n¨ng ph©n li kh¸c nhau.2. §é ®iÖn lia – Khai niÖm

a = víi a : ®é ®iÖn li ; n : Sè ph©n

tö ph©n li thµnh ion ; n0 : Sè ph©n tö chÊt ®ã hoµ tan

§é ®iÖn li a cã thÓ cã çc gi¸ trÞ n»m trong kho¶ng : 0 £ a £1.

b - TD: Hoµ tan 100 ph©n tö chÊt tan A trong níc cã 85 ph©n tö chÊt ®ã ph©n li thµnh ion. Hái ®é ®iÖn li chÊt ®ã b»ng bao nhiªu ?

a = = 0,85

II ChÊt ®iÖn li m¹nh, chÊt ®iÖn li yÕu1. ChÊt ®iÖn li m¹nha - §/n:(SGK)b-Çc chÊt ®iÖn li m¹nh lµ : Çc axit m¹nh: HCl, HNO3, H2SO4, HClO4... Çc baz¬ m¹nh : NaOH, KOH, Ba(OH)2, Ca(OH)2… HÇu hÕt çc muèi : NaCl, CuSO4, KNO3...

sè chÊt ®iÖn li m¹nh H2SO4, Ba(OH)2, CuSO4

GV : yªu cÇu HS tÝnh nång ®é ion trong mét sè dung dÞch :ThÝ dô : KNO3 0,1M ; Ba(OH)20,05MHo¹t ®éng 4 GV : Yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt thÕ nµo lµ chÊt ®iÖn li yÕu ? ChÊt ®iÖn li yÕu cã ®é ®iÖn li a b»ng bao

c - PT & çch tÝnh nång ®é:TÝnh nång ®é ion Na+ vµ CO3

2- trong dung dÞch Na2CO3 0,1M? Na2CO3 ® 2Na+ + CO3

2-

Theo ph¬ng tr×nh ®iÖn li :

= 2´0,1 = 0,2 (mol)

= 0,1 (mol)

Giao an Hóa 11 NC

nhiªu ?

Nh÷ng chÊt ®iÖn li m¹nh ph©n li nhiÒu nÊc th× chØ ®iÖn li m¹nh ë nÊc thø nhÊt.GV yªu cÇu viÕt ph¬ng r×nh ®iÖn li cña mét sè chÊt ®iÖn li yÕu : H2S, Fe(OH)3 ...

GV : Sù ®iÖn li cña chÊt ®iÖn li yÕu cã ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc trng cña qu¸ tr×nh thuËn nghÞch. VËy ®Æc trng cña qu¸ tr×nh thuËn nghÞch lµ g× ?HS :* Qu¸ tr×nh thuËn nghÞch sÏ ®¹t ®Õn tr¹ng th¸i c©n b»ng. §ã lµ c©n b»ng ®éng.

*Khi pha lo·ng dd çc ion ë çch xa nhau h¬n,it cã c¬ héi va ch¹m ®Ó t¹o l¹i pt

2. ChÊt ®iÖn li yÕu

a - §N:(SGK)

®é ®iÖn li cña chÊt ®iÖn li yÕu : 0 < a < 1b - TD:ChÊt ®iÖn li yÕu lµ : - Çc axit yÕu : CH3COOH, H2S, H2CO3... - Çc baz¬ yÕu : Fe(OH)3, Mg(OH)2.. c- PT ®iÖn li & c©n b»ng ®iÖn li: CH3COOH CH3COO- + H+

H»ng sè K =

Nh¾c l¹i : K lµ h»ng sè phô thuéc vµo nhiÖt ®é Sù chuyÓn dÞch c©n b»ng ®iÖn li còng tu©n theo nguyªn lÝ L¬ Sa-t¬-li-e d - Sù pha lo·ng vµ ®é ®iÖn li

Khi pha lo·ng dd qu¸ tr×nh ®iÖn li x¶y ra dÔ dµng h¬n, ®é ®iÖn li t¨ng.

3. Cñng cè: GV Cho HS làm Çc bµi tËp sau : Bµi 1. Trong çc chÊt sau: H2O , HF, HCl , NaOH , Na2CO3 , CuSO4 , H2S ,

H2SO4 , CaCO3. ChÊt ®iÖn li m¹nh gåm : A. H2S , H2SO4 , CaCO3 B. H2O , HF , H2S C. H2O , HCl, H2S D. HCl , NaOH , Na 2CO3 , CuSO4,

H2SO4

Bµi 2. §é ®iÖn li cña axit axetic ( CH3COOH ) trong dung dÞch 2M lµ 1,2%. T×m nång ®é mol H+ vµ CH3COO- .

4. BTVN vµ DÆn dß. * BTVN : 1,2,3,4,5,6,7 (SgK trang 10) * DÆn dß : Xem Bµi 3 (PhÇn I vµ II).V. Rót kinh nghiÖm......................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

Bµi 3. Axit, Baz¬ vµ Muèi

I - Môc tiªu bµi häc

1. VÒ kiÕn thøc � BiÕt kh¸i niÖm axit, baz¬, theo thuyÕt A-re-ni-ut vµ Bron-stet� BiÕt ý nghÜa cña h»ng sè ph©n li axit, h»ng sè ph©n li baz¬.

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 4,5Ngay soan : 28/8/12

� BiÕt muèi lµ g× vµ sù ®iÖn li cña muèi.2. VÒ kÜ n¨ng � VËn dông lÝ thuyÕt axit, baz¬ cña A-re-ni-ut vµ Bron-stet ®Ó ph©n biÖt ®îc axit, baz¬, lìng tÝnh vµ trung tÝnh.� BiÕt viÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña çc muèi.� Dùa vµo h»ng sè ph©n li axit, h»ng sè ph©n li baz¬ ®Ó tÝnh nång ®é ion H+

vµ OH trong dung dÞch.3. VÒ th¸i ®é t×nh c¶m� Cã ®îc hiÓu biÕt khoa häc ®øng ®¾n vÒ dung dÞch axit, baz¬, muèi.II - ChuÈn bÞ� Dông cô : èng nghiÖm� Ho¸ chÊt : Dung dÞch NaOH, muçi kÏm (ZnCl2 hoÆc ZnSO4), dung dÞch : HCl, NH3, quú tÝm.III. Ph ¬ng ph¸p . - §µm tho¹i gîi mëIVÇc ho¹t ®éng d¹y häc TiÕt 4. 1.Bµi cò : Hstb : ViÕt biÓu thøc tÝnh ®é ®iÖn li , ph¸t biÓu çc kh¸I niÖm chÊt ®iÖn li m¹nh, chÊt ®iÖn li yÕu, lÊy VD. Hskh¸: Dung dÞch HCOOH 0,46% (d=1g/ml) cã [H+] = 10-3 M. TÝnh 2. Bµi míi :

Giao an Hóa 11 NC

Ho¹t ®éng 1 HS ®· ®îc biÕt kh¸i niÖm vÒ axit, baz¬ ë çc líp díi v× vËy GV cho HS nh¾c l¹i çc kh¸i niÖm ®ã. LÊy thÝ dô.GV : Çc axit, baz¬ lµ nh÷ng chÊt ®iÖn li – h·y viÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña çc axit, baz¬ ®ã.GV yªu cÇu 2 HS lªn b¶ng mçi em viÕt ba ph¬ng tr×nh ®iªn li cña 3 axit hoÆc 3 baz¬.GV : H·y nhËn xÐt vÒ çc ion do axit, baz¬ ph©n li ra.Ho¹t ®éng 2 GV : Dùa vµo ph¬ng tr×nh ®iÖn li HS ®· viÕt trªn b¶ng, cho HS nhËn xÐt vÒ sè ion H+ ®îc ph©n li ra tõ mçi ph©n tö axit.

HS : 1 ph©n tö HCl ph©n li ra 1 ion H+

1 ph©n tö H2SO4 ph©n li ra 2 ion H+

1 ph©n tö H3PO4 ph©n li ra 3 ion H+

I Axit, baz¬ theo thuyÕt A-re-ni-ut1. §inh nghÜaa - TD: HCl H+ + Cl-

CH3COOH H+ + CH3COO-

KOH K+ + OH -

Ba(OH)2 Ba+ + 2OH -

b §N(SGK) 2. Axit nhiÒu nÊc,baz¬ nhiÒu nÊc a - Axit nhiÒu nÊc : - TD: (SGK) HCl, CH3COOH, HNO3..axit mét nÊc H2S, H2CO3, H2SO3 ...axit nhiÒu nÊc

H3PO4 H+ + H2PO4-

H2PO4- H+ + HPO4

2-

HPO42- H+ + PO4

3-

Tæng céng : H3PO4 3H+ +

PO43-

N X :Axit mµ mét ph©n tö chØ ph©n li mét nÊc ra ion H+ lµ axit mét nÊchay monoaxit.Axit mµ mét ph©n tö ph©n li nhiÒu nÊc ra ion H+ lµ axit nhiÒu nÊc hay poliaxit.

DÉn d¾t HS t¬ng tù nh axit

Ho¹t ®éng 3 GV : lµm thÝ nghiÖm, HS quan s¸t vµ nhËn xÐt.Nhá tõ tõ tõng giät dung dÞch kiÒm vµo dung dÞch muèi kÏm cho ®Õn khi kÕt tña kh«ng xuÊt hiÖn thªm n÷a.Chia kÕt tña ®ã thµnh hai phÇn ë hai èng nghiÖm� èng thø nhÊt cho thªm vµi giät axit.� èng thø hai tiÕp tôc nhá kiÒm vµo.

Ho¹t ®éng 4GV: nhóng mÈu gi¸y chØ thÞ axit-baz¬ vµo dd NH3—KL dd NH3 cã tÝnh baz¬Theo Bron-stet khi tan vµo níc,ph©n tö NH3 t¬ng t¸c víi pt níc sinh ra ion OH-

NH3 nhËn H+ --- lµ baz¬HCl nhêng H+ --- lµ axit

b - Baz¬ nhiÒu nÊc: - TD(SGK) Ca(OH) Ca(OH)+ + OH-

Ca(OH)+ Ca2+ + OH-

- NX:3. Hi®roxit l ìng tÝnh a - TD: Al(OH)3, Cr(OH)3

Ph©n li theo kiÓu baz¬ :

Zn(OH)2 Zn2+ + 2OH-

Ph©n li theo kiÓu axit :

Zn(OH)2 2H+ + ZnO22-

Cã thÓ viÕt d¹ng axit cña Zn(OH)2

lµ : H2ZnO2

b - §N: (SGK)II- Axit,baz¬ theo Bron-stet1-§N

* VD NH3 + H2O NH4+ +

OH-

Giao an Hóa 11 NC

---> ®Þnh nghÜa.HS nhËn xÐt vai trß cña níc trong 2 trêng

hîp trªn lµ g×

HS nghiªn cøu SGK

HCl + H2O H3O+ + Cl-

H CO3- + H2O H3O+

+ CO32-

HCO3- + H2O H2CO3+

OH-

*§N: SGK*NX: PT níc tuú trêng hîp cã thÓ ®ãng vai trß axit hay baz¬ Axit,baz¬ cã thÓ lµ ph©n tö hoÆc ion

2. ¦u ®iÓm cña thuyÕt Bron-stet

Nh÷ng chÊt lµ axit,baz¬ theoAreniut th× theo Bron-stet vÉn lµ axit,baz¬Thuyªt axit,baz¬ cña Bron-stet tæng qu¸t h¬n.

3. Cñng cè : GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp Theo Bron-stªt c¸c chÊt vµ ion cho díi ®©y lµ axit , baz¬ , lìng tÝnh hay trung tÝnh : Al3+ , S2-, Zn(OH)2 , Ba2+ , Br- , Cl- ? T¹i sao ?4.BTVN vµ DÆn dß. * BTVN : 1, 2, 4, 8 (Sgk trang 16) * DÆn dß : Xem tríc phÇn IIIV. Rót kinh nghiÖm.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

...................................................................................

TiÕt 5. 1. Bµi cñ : H1 : Ph¸t biÓu kh¸i niÖm axit - baz¬ cña A-re-ni-ut vµ theo Bron-stet.LÊy VD. H2 : BT 8 (sgk trang16)2. Bµi míi :GV : Yªu cÇu HS viÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña axit yÕu : CH3COOH vµ viÕt biÓu thøc h»ng sè ph©n li cña CH3COOH.HS :

GV :B»ng c¸ch t¬ng tù h·y viÕt

III. H»ng sè ph©n li axit vµ baz¬ 1. H»ng sè ph©n li axit

CH3COOH H+ + CH3COO-

Ka =

Ka lµ h»ng sè ph©n li axit, chØ phô thuéc vµo nhiÖt ®é.Ka cµng nhá lùc axit cµng yÕu. 2. H»ng sè ph©n li baz¬

NH3 + H2O NH4+

+ OH-

Giao an Hóa 11 NC

h»ng sè ph©n li baz¬ cña c©n b»ng :GV : Do dung dich lo·ng, [ H2O] coi nh kh«ng ®æi nªn ®Æt :Kb = Kc.[H2O] gäi lµ h»ng sè ph©n li baz¬

Kc =

® Kc[H2O] = = Kb

KÕt luËn :Ka, Kb lµ h»ng sè phô thuéc vµo nhiÖt ®é.Ka cµng nhá lùc axit cµng yÕu, Kb cµng bÐ lùc baz¬ cµng yÕu.

GV : Nghiªn cøu SGK h·y cho biÕt muèi lµ g× ? H·y kÓ tªn mét sè muèi thêng gÆp ? Cho biÕt tÝnh chÊt chñ yÕu cña muèi.TÝnh chÊt chñ yÕu cña muèi : TÝnh tan, tÝnh ph©n li.(GV nªn lu ý r»ng nh÷ng muèi Ýt tan hay ®îc coi lµ kh«ng tan th× thùc tÕ vÉn tan. Mét phÇn tan rÊt nhá ®ã ®iÖn li).

IV – Muèi1. §Þnh nghÜaMuèi lµ hîp chÊt khi tan trong níc ph©n li thµnh cation kim lo¹i hoÆc cation NH4

+ vµ anion gèc axit� Muèi thêng gÆp : + Muèi trung hoµ + Muèi axit + Muèi phøc t¹p (muèi kÐp, muèi phøc) 2. Sù ®iÖn li cña muèi trong níc(SGK)

3. Cñng cè : GV yªu cÇu HS lµm bµi tËpTÝnh nång ®é ion H+ trong dung dÞch HClO 0,1M . BiÕt Ka cña HClO lµ 5,0.10-5.4.BTVN vµ DÆn dß. * BTVN : 3,6,7,9,10 (Sgk trang 16) * DÆn dß : Xem tríc bµi 4V. Rót kinh nghiÖm.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

............................................................................................................

Bµi 4: s¦ §I£N LI Cña NíC , ph , chÊt chØ thÞ axit - baz¬ I. Môc tiªu bµi häc:1. KiÕn thøc:

- BiÕt ®îc sù ®iÖn ly cña níc.- BiÕt tÝch sè ion cña níc vµ ý nghÜa cña ®¹i lîng nµy.- BiÕt ®îc kh¸i niÖm vÒ pH vµ chÊt chØ thÞ axit - baz¬

2. Kü n¨ng:- VËn dông tÝch sè ion cña níc ®Ó x¸c ®Þnh nång ®é H+ vµ OH- trong

dung dÞch.- BiÕt ®¸nh gi¸ ®é axit, baz¬, cña dung dÞch dùa vµo nång ®é H+; OH-;

pH; pOH.- BiÕt sö dông mét sè chÊt chØ thÞ axit, baz¬ ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh axit,

kiÒm cña dung dÞch.

Giao an Hóa 11 NC


II. ChuÈn bÞ:

Dung dÞch axit lo·ng (HCl hoÆc H2SO4), dung dÞch baz¬ lo·ng (NaOH hoÆc Ca(OH)2), phenol phtalein, giÊy chØ thÞ axit - baz¬ v¹n n¨ng.

Tranh vÏ, ¶nh chôp, m¸y ®o pH.III. Ph ¬ng ph¸p : - §µm thäai gîi mëIv Çc ho¹t ®éng d¹y häc:

1.Bµi cò

HSTB: Bµi tËp 7(sgk trang 16)

HSK: Bµi tËp 8(sgk trang 16)

Ho¹t ®éng 1:- B»ng thùc nghiÖm x¸c ®Þnh níc lµ chÊt ®iÖn li rÊt yÕu.- ViÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn ly cña níc theo A-re-ni-ut vµ theo thuyÕt Bron-stet?- 2 çch viÕt cho hÖ qu¶ gièng nhau vµ ®Ó ®¬n gi¶n chän çch viÕt 1.Ho¹t ®éng 2:- ViÕt biÓu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng cña c©n b»ng (1)?- Níc ph©n li rÊt yÕu nªn [H2O] trong biÓu thøc K ®îc coi lµ kh«ng ®æi vµ K. [H2O]=const=K H2O vµ gäi lµ tÝch sè ion cña H2O.- Dùa vµo KH2O h·y tÝnh [OH+]vµ [OH-] ?- Níc lµ m«i trêng trung tÝnh, nªn m«i trêng cã [OH+] = 10-7 mol/l lµ m«i trêng trung tÝnh.- TÝnh sè ion cña níc lµ 1 h»ng sè ®èi víi c¶ dung dÞch çc chÊt v× vËy nÕu biÕt [H+] trong dung dÞch th× sÏ biÕt [OH-] vµ ngîc l¹i.- TÝnh [H+] vµ [OH-] cña dung dÞch HCl 0,01M vµ so s¸nh 2 gi¸ trÞ ®ã trong dung dÞch (m«i trêng axit)?- TÝnh [H+] vµ [OH-] cña dung dÞch NaOH 0,01M vµ so s¸nh 2 gi¸ trÞ ®ã trong dung dÞch (m«i trêng baz¬)?

I sù ®iÖn ly cña n íc 1. N íc lµ chÊt ®iÖn rÊt yÕu

Theo Are-ni-ut:

H2O H++ OH- (1)

Theo Bron-stet:

H2O + H2O OH- + H3O+

(2)

2. TÝch sè ion cña n íc:

* H2O H++ OH- (1)

K H2O = K. [H2O] = [H+]. [OH-] ¯ TÝch sè ion cña níc KH2O =10-14 (to = 25oC)* [H+]= [OH-]= =10-7mol/l* M«i trêng trung tÝnh lµ m«i trêng cã [H+]=[OH-=10-7mol/l

3. ý nghÜa tÝch sè ion cña n íc: a. M«i trêng axit: [H+]ñ 10-7mol/lb. M«i trêng trung tÝnhth×: [H+]= 10-

7mol/lc. M«i trêng kiÒm: [H+]á 10-7mol/l

Giao an Hóa 11 NC

Ho¹t ®éng 4:- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt pH lµ g×? Cho biÕt dung dÞch axit, kiÒm, trung tÝnh cã pH b»ng bao nhiªu?

- §Ó x¸c ®Þnh m«i trêng cña dung dÞch ngêi ta thêng dïng chÊt chØ thÞ nh quú, phenol phtalein.- Dïng chÊt chØ thÞ axit - baz¬ nhËn biÕt c¸c chÊt trong 3 èng nghiÖm ®ùng: H2O. HCl, NaOH.- Trén lÉn 1 sè chÊt chØ thÞ cã kho¶ng PH ®æi mµu kÕ tiÕp nhau ®îc hçn hîp chÊt chØ thÞ axit-baz¬ v¹n n¨ng.- Dïng chÊt chØ thÞ chØ x¸c ®Þnh pH 1 c¸ch gÇn ®óng cßn ®Ó ®¹t ®é chÝnh x¸c th× ph¶i dïng m¸y ®o pH.

II. Kh¸i niÖm vÒ pH- chÊt chØ thÞ axit-baz¬:1.Kh¸i niÖm vÒ pH:* pH lµ ®¹i lîng ®Æc trng cho ®é axit-baz¬ cña mét dung dÞch.* NÕu [H+]= 10-aM pH=a (pH = -lg[H+] )* Thang pH: 0 ¸ 14M«itr-êng ñ 10-

7M=10-

7Má 10-

7M

pH á 7 = 7 ñ 7

2. ChÊt chØ thÞ axit-baz¬:M«i trêng

ChÊt chØ thÞ

Axit Trung

tÝnh

KiÒm

QuúPhenolphtal

ein

§áKh«n

g mµu

TÝmKh«n

g mµu

Xanh

Hång

3.cñng cè GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp 9, 10a(sgk trang 20) 4. BVVN vµ DÆn dß : * BTVN : 1,2,3,4,5,6,7,8,10b(sgk trang 20) *DÆn dß : - §äc phÇn t liÖu -Xem bµi 5 (sgk trang 22)

V. Rót kinh nghiÖm......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 5. LuyÖn tËp axit - baz¬ vµ muèi

I. Môc tiªu bµi häc:1. KiÕn thøc:

Giao an Hóa 11 NC


- Cñng cè kh¸i niÖm axit, baz¬ theo thuyÕt A-re-ni-ut vµ thuyÕt Bron-stet.- Cñng cè çc kh¸i niÖm vÒ chÊt lìng tÝnh, muèi.- ý nghÜa cña hµng sè ph©n ly axit, h»ng sè ph©n ly baz¬, KH2O

2. Kü n¨ng:- RÌn luyÖn kü n¨ng tÝnh pH cña dung dÞch ba z¬, axit.- VËn dông thuyÕt axit, baz¬ cña A-re-ni-ut vµ tuyÕt Bron-stet ®Ó x¸c

®Þnh tÝnh axit, baz¬ hay lìng tÝnh.- VËn dông biÓu thøc h»ng sè ph©n ly axit, h»ng sè ph©n ly baz¬ tÝch sè

ion cña níc ®Ó tÝnh [H+], pH.- Sö dông chÊt chØ thÞ axit, baz¬ ®Ó x¸c ®Þnh m«i trêng cña dung dÞch

çc chÊt.II. chuÈn bÞ - HS lµm çc BT ë nhµIII. Ph ¬ng ph¸p -§µm tho¹i «n tËpIV. Çc ho¹t ®éng d¹y häc:

Ho¹t ®éng 1:- HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ axit,baz¬,muèi vµ chÊt lìng tÝnh

-çc ®¹i lîng ®Æc trng cho axit vµ baz¬-TÝch sè ion cña níc

Ho¹t ®éng 2:- Ch÷a bµi tËp SGK.

- Bµi tËp bæ sung: Bµi 1: 8.1, 8.2 (SBT) Bµi 2: 8.4 (SBT) Bµi 3: 8.6 (SBT)

I. KiÕn thøc cÇn nhí:1. K/n vÒ axit, baz¬ vµ muèi,chÊt lìng tÝnh -Axit lµ ch©t khi tan trong níc ph©n li ra H+ hoÆc lµ chÊt nhêng proton -Baz¬ lµ chÊt khi tan trong níc ph©n li ra OH- hoÆc lµ ch©t nhËn proton -ChÊt lìng tÝnh lµ chÊt võa cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn tÝnh axit võa cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn tÝnh baz¬ - Muèi lµ chÊt khi tan trong níc ph©n li ra cation KL(hoÆc NH4

+)vµ anion gèc axit2. Ka,Kblµ nh÷ng ®¹i lîng ®Æc trng cho lùc axit vµ lùc baz¬ cña axit yÕu vµ baz¬ yÕu trong n-íc3. TÝch sè ion cña níc KH2O= [H+] [OH-]=10-14

4- [H+]; pH ®Æc trng cho m«i trêng5- ChÊt chØ thÞ.II. Bµi tËpBT 5 ( Tr 23) :

a) nMg = 0,1 mol ; nHCl = 0,3 mol

Mg + 2HCl MgCl2 + H2

HCld H+ + Cl-

= nHCl d = 0,1 mol

[H+] = = 1M pH = 0

b) nHCl = 0,02 mol ; nNaOH = 0,03 mol

NaOH d

nNaOH d = 0,01 = 0,01 [OH-] =

0,1

pOH = 1 pH =13

Giao an Hóa 11 NC

BTVN : C¸c bµi tËp trong SBT bµi luyÖn t©p axit- baz¬ vµ muèi

DÆn dß : Xem bµi 6 I1,I 2a,

V. Rót kinh nghiÖm...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 6. Ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn ly

I. Môc tiªu bµi häc:1. KiÕn thøc:

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 8,9, 10Ngay soan : 5/9/12

- HiÓu ®îc ®iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch chÊt

®iÖn ly.- HiÓu ®îc ph¶n øng thuû ph©n muèi.

2. Kü n¨ng:- ViÕt ph¬ng tr×nh ion rót gän cña ph¶n øng.- Dùa vµo ®iÒu kiÖn xay ra ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch chÊt

®iÖn ly ®Ó biÕt ®îc ph¶n øng x¶y ra hay kh«ng x¶y ra.3. VÒ t×nh c¶m th¸i ® é : -RÌn luyÖn tÝnh cÈn thËn, tØ mØI. ChuÈn bÞ:

- ChuÈn bÞ cho mçi nhãm häc sinh 4 èng nghiÖm, gi¸ èng nghiÖm.

- Dung dÞch: NaCl, AgNO3, NH3, NaCH3COO, Al2(SO4)3, GiÊy quú tÝm.

II. Çc ho¹t ®éng d¹y häc:

TiÕt 8

1. Bµi cñ :

H1 : Nªu tÝnh chÊt hãa häc cña muèi? LÊy VD vµ cho biÕt çc P ®ã thuéc läai P nµo ®· häc?§k x·y ra çc P ®ã?

H2 : BT 6 sgk trang 23

2. Bµi míi:

Ho¹t ®éng 1:

- Híng dÉn HS lµm t/n gi÷a Na2SO4 vµ BaCl2,viÕt pt ph¶n øng díi d¹ng ion vµ chØ ra thùc chÊt cña ph¶n øng lµ sù ph¶n øng gi÷a 2 ion Ba2+ vµ SO4

2- t¹o thµnh kÕt tña.- T¬ng tù: ViÕt phu¬ng tr×nh ph©n tö, ion vµ rót gän cña ph¶n øng CuSO4 vµ NaOH.

Ho¹t ®éng 2:- ViÕt pt ph©n tö,ion vµ ion rót gän cña ph¶n øng gi÷a 2 dung dÞch NaOH vµ HCl?- gi÷a Mg(OH)2 víi axit m¹nh HCl?NaOH ;

I. §k x¶y ra ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch chÊt ®iÖn ly:1. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt kÕt tña:VD1: Na2SO4+BaCl2 BaSO4+2NaClPh¬ng tr×nh ion:2Na++ SO4

2-+Ba2++2Cl- BaSO4 +2Na++2Cl-

Ph¬ng tr×nh ion rót gän: Ba2+ + SO4

2- BaSO4

VD2: CuSO4 + NaOH * Chó ý: ChÊt dÔ tan vµ ®iÖn ly m¹nh viÕt thµnh ion.- ChÊt khÝ, kÕt tña, ®iÖn ly yÕu ®Ó nguyªn d¹ng ph©n tö.2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt ®iÖn ly yÕu:a. Ph¶n øng t¹o thµnh níc:VD1: NaOH + HCl NaCl + H2ONa+ + OH- + H+ + Cl- Na+ + Cl- + H2O H+ + OH- H2OVD2: Mg(OH)2+ 2HCl MgCl2 + 2H2O Mg(OH)2 + 2H+ Mg2+ + 2H2O

3. Cñng cè : GV yªu cÇu HS lµm BT 2a, c4. .BTVN vµ DÆn dß * BTVN : BT 3,5,8(sgk tr 29)

TiÕt 9.

Giao an Hóa 11 NC

1. Bµi cò . HSTB : Nªu B/c cña p trao ®æi ion trong dd chÊt ®iÖn li cña P/ t¹o ra chÊt kÕt tña vµ P/ t¹o thµnh níc HSTB : BT 8 sgk trang 292. Bµi míi .

-t/n: ®æ dung dÞnh HCl vµo cèc ®ùng CH3COONa, thÊy cã mïi giÊm chua.- H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng vµ viÕt ph-¬ng tr×nh ph©n tö øng díi d¹ng ph©n tö, ion vµ ion rót gän.Ho¹t ®éng 1 : - HS lµm t/n: Nhá vµi giät dd AgNO3

vµo dung dÞch NaCl. G¹n lÊy kÕt tña AgCl. Nhá dd NH3 vµo kÕt tña AgCl cho ®Õn khi tan hÕt (t¹o ion phøc ®iÖn ly yÕu).

Ho¹t ®éng 2 : - HS lµm t/n,viÕt pt ph¶n øng díi d¹ng ph©n tö, ion vµ ion rót gän khi cho dung dÞch HCl t¸c dông víi dung dÞch Na2CO3?- t¬ng tù víi dung dÞch HCl vµ kÕt tña CaCO3.

b. Ph¶n øng t¹o thµnh axit yÕu:VD1: CH3COONa + HCl c. Ph¶n øng t¹o thµnh ion phøc:VD: Ph¬ng tr×nh ph©n tö: AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]+Cl-

(ion phøc)

3. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt khÝ:VD1:2H++Cl-+2Na++CO3

2-® 2Na++2Cl-+CO2

+ H2O2H++ CO3

2-® CO2 +H2OVD2: CaCO3 + 2HCl ®CaCl2+H2O+CO2

CaCO3+2H++ Cl-®Ca2++2Cl-+ H2O+CO2

Þ KÕt luËn: - Ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch chÊt ®iÖn ly thùc chÊt lµ ph¶n øng gi÷a çc ion.- Ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch chÊt ®iÖn ly chØ x¶y ra khi cã Ýt nhÊt mét trong çc ®iÒu kiÖn sau: + T¹o thµnh chÊt kÕt tña. + t¹othµnh chÊt khÝ. + T¹o thµnh chÊt ®iÖn ly yÕu

3.Cñng cè : GV yªu cÇu HS lµm BT 2 d,g (sgk tr 28)4.BTVN – DÆn dß : * BTVN : 1,4,6,7 (sgk tr 28,29) * DÆn dß : Xem II

TiÕt 101. Bµi cò : H1 : Nªu §K p trao ®æi ion x¶y ra trong dd çc chÊt ®iÖn li ? LÊy VD cho tõng trêng hîp? H2 : BT 6 (sgk tr 29)2. Bµi míi .

Ho¹t ®éng 6:T/n :nhóng qu× tÝm vµo 4 dd : + èng 1: Níc cÊt + èng 2: Dung dÞch CH3COONa + èng 3: Dung dÞch Al2(SO4)3

+ èng 4: Dung dÞch NaCl

II. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi:1. Kh¸i niÖm sù thuû ph©n cña muèi:* Ph¶n øng trao ®æi ion gi÷a muèi hoµ tan vµ níc lµm cho pH biÕn ®æi lµ ph¶n øng thuû ph©n cña muèi.2. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi:*Muèi t¹o bëi axit yÕu vµ baz¬ m¹nh

Giao an Hóa 11 NC

- NhËn xÐt vµ kÕt luËn m«i trêng cña dd- Khi hoµ tan mét sè muèi vµo níc ®· x¶y ra ph¶n øng trao ®æi ion gi÷a muèi vµ níc lµm pH biÕn ®æi.Ho¹t ®éng 7:- Tõ t/n biÕt dung dÞch NaCH3COO cã pH ñ 7..., ph¶n øng nµy lµm t¨ng [OH-] nªn m«i trêng cã pH ñ 7.- NhËn xÐt thµnh phÇn muèi NaCH3COO?- Sp gi÷a axit vµ baz¬ nµo? m¹nh hay yÕu?- Muèi tao bëi axit yÕu vµ baz¬ m¹nh khi thuû ph©n cho m«i trêng kiÒm.- Tõ t/n biÕt dung dÞch Al2(SO4)3 cã pHá7...- NhËn xÐt thµnh phÇn muèiAl2(SO4)3? s¶n phÈm gi÷a axit vµ baz¬ nµo?, m¹nh hay yÕu?- Muèi axit khi hoµ tan trong níc ph©n ly ra c¸c ion lìng tÝnh th× m«i trêng cña dung dÞch tuú thuéc b¶n chÊt anion.- Muèi t¹o bëi axit m¹nh vµ baz¬ m¹nh khi tan trong níc kh«ng bÞ thuû ph©n.Ho¹t ®éng 8:ChØ dïng qu× tÝm nhËn biÕt c¸c dd sau:HCl ; Na2CO3 ; Ba(NO3)2

dd cã m«i trêng kiÒm.VD1: Dung dÞch CH3COONa cã pH > 7

CH3COONa+H2O CH3COOH+ OH-

(HOH)*[OH-] pH > 7*muèi t¹o bëi axm¹nh, baz¬ yÕu-- > dd cã m«i trêng axitVD2: dung dÞchAl2(SO4)3 cãpH <7Gi¶i thÝch:Al2(SO4)3 -- > 2Al3++3SO4

2-

Al3++ HOH Al(OH)2++H+

[H+] pH <7*dd muèi cña ax yÕuvµ baz¬ yÕu m«i trêng phô thuéc vµo sù thuû ph©n cña 2 ionVD3: Dung dÞch Fe(CH3COO)3

Fe(CH3COO)3 Fe3++3CH3COO-

*dd muèi axit m«i trêng phô thuéc b¶n chÊt anionVD4: Dung dÞch NaHCO3

NaHCO3 Na++HCO3-

*dd muèi cñ© ax m¹nh ,baz¬ m¹nh - >trung tÝnhVD5: Dung dÞch NaClNaCl Na++Cl-

KÕt luËn: SGK

3.Cñng cè : GV yªu cÇu HS lµm BT 9,10(sgk tr 29)4. BTVN- DÆn dß : * BTVN :11(sgk tr 29) * DÆn dß : Xem Bµi 7 V. Rót kinh nghiÖm...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC

Bµi 7. luyÖn tËp Ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn ly

I- Muc tiªu bµi häc 1- VÒ kiÕn thøc -Cñng cè kiÕn thøc vÒ ph¶n øng trao ®æi trong dd chÊt ®iÖn li. 2 VÒ kÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng viªt ph¬ng tr×nh ph¶n øng díi d¹ng ion vµ ion rót gänII- Çc ho¹t ®éng d¹y häc 1. Bµi cñ: 2. Bµi míi : A – KiÕn thøc cÇn nhí: 1-§iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng trao ®æi trong dd chÊt ®iÖn li 2-Ph¶n íng thuû ph©n cña muèi lµ g×?Nh÷ng trêng hîp nµo x¶y ra ph¶n øng thuû ph©n? 3- ph¬ng tr×nh ion rót gän cã ý nghÜa g× ? B - Bµi tËp 1- a) Kh«ng x¶y ra b) Pb2+ + H2S PbS + 2H+

c) Pb(OH)2 + 2OH- PbO22- + 2H2O d) SO3

2-+ H2O HSO3- + OH-

e) Cu2+ + H2O Cu(OH)+ + H+ g)AgBr + 2S2O32- [Ag(S2O3)2

2++ Br-

h) SO32- + 2H+ H2O + SO2 i) HCO3

- + H+ H2O + CO2

2-B; C3- SO3

2- + H2O2 SO42- + H2O

SO42- + Ba2+ BaSO4

4- Hoµ tan çc ho¸ chÊt vµo níc ®îc çc dd - dïng CaCO3 nh¹n biÕt giÊm -dïng NaOH nhËn biÕt bét në vµ phÌn : NH4HCO3 + NaOH NaHCO3 ++ H2O + NH3 (mïi khai ) Al2(SO4)3 + 2NaOH Na2SO4 + Al(OH)3 (kÕt tña tr¸ng) Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + H2O (tan kÕt tña) - dïng H2O2 vµ hå tinh bét nhËn biÕt muèi iot : 2I- + H2O2 I2 + 2OH- (I2 lµm hå tinh bét cã mµu xanh) 5- MCO3 + 2HCl MCl2 + H2O + CO2 (1) NaOH + HCl NaCl + H2O (2) nHCl = 0,02 x 0,08 = 0,0016 mol nNaOH =0,00 564 x 0,1 = 0,000564 nHCl p (1) = 0,0016 -- 0,000564 = 0,001036 mol nMCO3 = 1/2 nHCl = 0,000518 mol MMCO3 = 0,1022 : 0,000518 = 197

Giao an Hóa 11 NC


MM = 137 ---> M lµ Ba 3.BTVN – DÆn dß *BTVN : Çc BT SBT bµi luyÖn tËp * DÆn dß : ChuÈn bÞ bµi 8V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 8. Bµi thùc hµnh sè 1 TÝnh axit-baz¬ , ph¶n øng trao ®æi ion

trong dung dÞch chÊt ®iÖn li

I - Môc tiªu 1-VÒ kiÕn thøc

Cñng cè çc kiÕn thøc vÒ axit-baz¬ vµ ®iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li. 2-VÒ kü n¨ng.

RÌn luyÖn kü n¨ng tiÕn hµnh thÝ nghiÖm víi lîng nhá hãa chÊt. II – ChuÈn bÞ dông cô thÝ nghiÖm vµ ho¸ chÊt cho mçi nhãm thùc hµnh.

1- Dông cô thÝ nghiÖm.- §òa thuû tinh - èng nghiÖm.- èng hót nhá giät - Th×a xóc hãa chÊt.- Bé gi¸ thÝ nghiÖm.

2 – Ho¸ chÊt. SGK III. Gîi ý tæ chøc ho¹t ®ång thùc hµnh cña häc sinh.ThÝ nghiÖm 1: TÝnh axit – baz¬.a) ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm.

HS tiÕn hµnh nh SGK.b) Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch.- HS: Quan s¸t vµ ghi chÐp çc hiÖn tîng ph¶n øng x¶y ra.- HS: Gi¶i thÝch çc hiÖn tîng ®ã.ThÝ nghiÖm 2: Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch chÊt ®iÖn li.a) ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm.

HS tiÕn hµnh nh SGK.b) Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch.- HS: Quan s¸t vµ ghi chÐp çc hiÖn tîng ph¶n øng x¶y ra.- HS: Gi¶i thÝch çc hiÖn tîng ®ã. IV. Néi dung têng tr×nh thÝ nghiÖm.

1. Tªn HS………………………………….Líp………2. Tªn bµi thùc hµnh.3. Néi dung têng tr×nh.

Tr×nh bµy çch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, m« t¶ hiÖn tîng quan s¸t ®îc, gi¶i thÝch vµ viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc(nÕu cã) çc thÝ nghiÖm sau:ThÝ nghiÖm 1: TÝnh axit – baz¬.

Giao an Hóa 11 NC


ThÝ nghiÖm 2: Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch chÊt ®iÖn li.

KiÓm tra 1 tiÕt I. Môc tiªu.- KiÓm tra møc ®é tiÕp thu vµ vËn dông kiÕn thøc cña HS trong ch¬ng 1.II. §Ò Bµi vµ ®¸p ¸n

PhÇn I : Tr¾c nghiÖm (3®) §Ò sè 1C©u 1. §Ó trung hoµ 200 ml dung dÞch hçn hîp chøa HCl 0,3M vµ H2SO4 0,1 M cÇn dïng V ml dung dÞch Ba(OH)2 0,2M. V cã gi¸ trÞ lµ:

A. 400ml B. 500ml C. 300ml D– 250mlC©u 2. Nhãm dung dÞch nµo sau ®©y ®Òu cã pH < 7 A. AgNO3 , Na2SO4 , K2CO3 , K2S B. AgNO3 , MgSO4 , K2CO3 , NaCl C. . AgNO3 , CuSO4,,AlCl3 , H2S D. Mg(NO3)2 , NaCl , K2CO3 ,K2SC©u 3 . D·y ch¸t nµo sau ®©y ®Òu lµ baz¬ theo Bron-stªt ? A. Ca(OH)2, HNO3, Na2CO3 B. Ba(OH)2, NH3, CuO C. NaCl, S2-, NH3 D. MgO, Cu(NO3)2, CO3

2-

§Ò sè 2C©u 1. §Ó trung hoµ 100 ml dung dÞch hçn hîp chøa HCl 0,3M vµ H2SO4 0,1 M cÇn dïng V ml dung dÞch NaOH 0,2M. V cã gi¸ trÞ lµ: A. 400ml B– 250ml C. 300ml D. 500mlC©u 2 . Nhãm çc muèi nµo sau ®©y ®Òu cã ph¶n øng thñy ph©n ? A. NaCl, CH3COOK, PbCl2 B. FeSO4, CH3COOK, CuCl2 C. Na2CO3, BaCl2, KNO3 D. CuS, CaCO3, NaHCO3

C©u 3. D·y ch¸t nµo sau ®©y ®Òu lµ axit theo Bron-stªt ? A. Ca(OH)2, HNO3, Na2CO3 B. Ba(OH)2, HCO3

-, CuO C. HCl, HClO, NH4

+ D. MgO, Cu(NO3)2, CO32-

§Ò sè 3

C©u 1. CÆp chÊt nµo sau ®©y ®Òu lµ çc chÊt ®iÖn li ? A. NaOH, C6H6 B. C6H12O6, Ca(OH)2

C. HCl, H2SO4 D. H2SO4, C12H22O11

C©u 2. Trén 10 ml dung dÞch HCl cã pH =1 vµo 10 ml dung dÞch NaOH cã pH =12 dung dÞch thu ®îc cã pH b»ng: A. 0,3 B. 0,03 C. 3,045 D. 0,003C©u 3 . Ph¶n øng võa ®ñ gi÷a çc dung dÞch nµo sau ®©y t¹o thµnh dung dÞch cã pH > 7 ? A. Ca(OH)2 vµ H2SO4 B. KOH vµ CuCl2

C. Na2CO3 vµ Ba(OH)2 D. HCl vµ NaHCO3

Giao an Hóa 11 NC


§Ò sè 4C©u 1. CÆp chÊt nµo sau ®©y khi tan trong níc ph©n li ra ion ? A. C12H22O11, MgCl2 B. C6H12O6 , Ba(OH)2

C. Na2CO3, CH3COOC2H5 D. NaCl, NaOHC©u 2. Trén 10 ml dung dÞch H2SO4 cã pH =1 vµo 10 ml dung dÞch Ba(OH)2 cã pH =12 dung dÞch thu ®îc cã pH b»ng: A. 0,03 B. 3,045 C. 0,003 D. 0,3C©u 3 . Ph¶n øng võa ®ñ gi÷a çc dung dÞch nµo sau ®©y t¹o thµnh dung dÞch cã pH < 7 ? A. NaOH vµ HCl B. Ba(OH)2 vµ CuSO4

C. K2CO3 vµ Ca(OH)2 D. HCl vµ AgNO3

PhÇn iI : Tù luËn (7®) §Ò sè 1C©u 1. a) So s¸nh (Cã gi¶i thÝch) nång ®é mol cña çc dung dÞch NaOH vµ CH3COONa cã cïng pH. b) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch Ba(OH)2 0,025M cÇn cho vµo 100ml dung dÞch gåm HCl vµ HNO3 cã pH=1 ®Ó ®îc dung dÞch cã pH= 2.

C©u 2. TÝnh ®é ®iÖn li cña dung dÞch CH3COOH 0,1M . BiÕt = 1,8.

10-5

§Ò sè 2C ©u 1 . a) So s¸nh pH cña çc dung dÞch cã cïng nång ®é mol cña HCl vµ CH3COOH.Gi¶i thÝch. b)Cho X lµ dung dÞch H2SO4 0,02M, Y lµ dung dÞch NaOH 0,035M. Hái ph¶i trén dung dÞch X vµ dung dÞch Y theo tØ lÖ thÓ tÝch b»ng bao nhiªu ®Ó thu ®îc dung dÞch Z cã pH=2. VZ = VX + VY.C©u 2. TÝnh nång ®é mol cña ion H+ cña dung dÞch HY 2M. BiÕt = 1,8.10-4.

§¸p ¸n PhÇn Tù LuËn§Ò sè 1

C ©u 1 . a)(2®) NaOH Na+ + OH-

CH3COONa CH3COO- + Na+

CH3COO- + H2O CH3COOH + OH-

2 dung dÞch cã cïng pH cïng [OH-] = a M Dd NaOH [NaOH] = [OH-] = aM Dd CH3COONa [CH3COONa] = [CH3COO-] > [OH-] = aM [CH3COONa] > [NaOH]

b)(3®) = 0,01 mol

= 2 = 0,05V

Dd sau p cã pH = 2<7 d axit [H+]d = = 10-2 V= 0,15l = 150ml

C ©u 2 .(2®) CH3COOH CH3COO- + H+

B® 0,1M Ph©n li 0,1 M 0,1 M 0,1 M Cb 0,1(1- )M 0,1 M 0,1 M

Ka = = 1,8.10-5 0,013 hay 1,3%

§Ò sè 2C ©u 1 . a)(2®) > pHHCl

b) (3®)

Giao an Hóa 11 NC

Gäi V1 vµ V2 lÇn lît lµ thÓ tÝch cña dd H2SO4 vµ NaOH

= 0,04V1 ; = 0,035V2

Dd sau p cã pH=2 d H+

d = 0,04V1 - 0,035V2 [H+]d = = 10-2

=

C ©u 2 .(2®) HY H+ + Y-

B® 2M Ph©n li xM xM xM Cb (2-x)M xM xM

Ka = =1,8.10-4

Chöông 2 : Nhãm nit¬

Baøi 9 : Kh¸i qu¸t nhãm nit¬I. MUÏC TIEÂU :1. Kieán thöùc : - Bieát ñöôïc teân caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm nitô . - Hieåu veà ñaëc ñieåm caáu taïo nguyeân töû vaø vò trí cuûa nhoùm nitô trong baûng tuaàn hoaøn . - Hieåu ñöôïc söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát vaø moät soá hôïp chaát trong nhoùm 2. Kyõ naêng : - Vaän duïng ñöôïc nhöõng kieán thöùc veà caáu taïo nguyeân töû ñeå hieåu ñöôïc nhöõng tính chaát hoùa hoïc chung cuûa caùc nguyeân toá nhoùm nitô . - Vaän duïng nhöõng qui luaät chung veà bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát vaø hôïp chaát caùc nguyeân toá nhoùm nitô . 3. Thaùi ñoä : - Tin töôûng vaøo qui luaät vaän ñoäng cuûa töï nhieân . - Coù thaùi ñoä laøm chuû caùc quùa trình hoùa hoïc khi naém ñöôïc caùc qui luaät bieán ñoåi cuûa chuùng .4. Troïng taâm : Bieát ñöôïc söï bieán ñoåi tính chaát trong nhoùm NitôIII. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà –lieân heä thöïc teá.II. CHUAÅN BÒ : Baûng tuaàn hoaøn vaø tranh aûnh coù lieân quan .IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Kieåm tra : Khoâng 2. Baøi môùi :

Giao an Hóa 11 NC


CAÙC HOAÏT ÑOÄNG- Nhoùm nitô thuoäc nhoùm maáy ? goàm nhöõng nguyeân toá naøo ?Neâu teân vaø kí hieäu cuûa chuùng?- Hs döïa vaøo BTH traû lôøi

- Cho bieát soá electron lôùp ngoaøi cuøng , phaân boá vaøo caùc obitan cuûa caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm nitô ?

- Nhaän xeùt soá electron ñoäc thaân ôû traïng thaùi cô baûn , kích thích ?Khaû naêng taïo thaønh lieân keát hoùa hoïc töø caùc electron ñoäc thaân ?

Nhaéc laïi qui luaät bieán ñoåi tính KL, PK , tính oxi hoùa- khöû , ñoä aâm ñieän , aùi löïc electron theo nhoùm A ? Nhoùm nitô ?

HS thaûo luaän traû lôøi :

Nitô Bimut- Baùn kính , tính kim loaïi , taêng daàn .- Ñoä aâm ñieän , AE , I1 , tính oxh giaûm daàn - Tính khöû taêng .

- Cho bieát hoùa trò cuûa R ñoái vôùi Hiñro ? vieát coâng thöùc chung ?- Söï bieán ñoåi beàn , tính khöû cuûa caùc hôïp chaát hiñrua naøy nhö theá naøo ?

- Hôïp chaát vôùi oxi R coù soá oxihoùa cao nhaát laø bao nhieâu ? Cho vd?- Haõy neâu qui luaät veà :- Ñoä beàn cuûa caùc soá oxi hoùa ?- Söï bieán ñoåi veà tính axít , bazô cuûa caùc oxit vaø hiñroxit ?HS: Vôùi soá oxi hoùa +5:

I. VÒ TRÍ CUÛA NHOÙM NITÔ TRONG BAÛNG TUAÀN HOAØNThuoäc nhoùm V trong BTH . - Nhoùm Nitô goàm : Nitô (N) , Photpho (P) , Asen(As) , atimon (Sb) vaø bitmut (Bi) . - Chuùng ñeàu thuoäc caùc nguyeân toá p .II. tÝnh chÊt chung cña c¸c nguyªn tè nhãm nit¬1. Caáu hình electron cuûa nguyeân töû :- Caáu hình lôùp electron ngoaøi cuøng : ns2np3

ns2 np3

- ÔÛ traïng thaùi cô baûn , nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá nhoùm nitô coù 3 electron ñoäc thaân , do ñoù trong caùc hôïp chaát chuùng coù coäng hoùa trò laø 3 .- Ñoái vôùi caùc nguyeân toá : P , As , Sb ôû traïng thaùi kích thích coù 5 elctron ñoäc thaân neân trong hôïp chaát chuùng coù lieân keát coäng hoùa trò laø 5 ( Tröø Nitô ).

- ÔÛ traïng thaùi cô baûn coù 3e ñoäc thaân .- Caùc nguyeân toá P, As, Sb coøn coù phaân lôùp d coøn troáng neân coù theå coù traïng thaùi kích thích vôùi 5e ñoäc thaân .2 . Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát :a. Tính oxi hoùa khöû :- Trong caùc hôïp chaát chuùng coù caùc soá oxi hoaù : -3 , +3 , +5 .Rieâng Nitô coùn coù caùc soá oxi hoaù : +1 , +2 , +4 .- Caùc nguyeân toá nhoùm Nitô vöøa coù tính oxi hoaù vöøa coù tính khöû .- Khaû naêng oxi hoùa giaûm töø nitô ñeán bitmut .b. Tính kim loaïi - phi kim :- Ñi töø nitô ñeán bitmut , tính phi kim cuûa caùc nguyeân toá giaûm daàn , ñoàng thôøi tính kim loaïi taêng daàn3. Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc hôïp chaát :a. Hôïp chaát vôùi hiñro : RH3 - Ñoä beàn nhieät cuûa caùc hiñrua giaûm töø NH3 ñeán BiH3 . - Dung dòch cuûa chuùng khoâng coù tính axít .b. Oxit vaø hiñroxit :- Coù soá oxi hoaù cao nhaát vôùi oâxi : +5- Ñoä beàn cuûa hôïp chaát vôùi soá oxihoaù +5 giaûm xuoáng

Giao an Hóa 11 NC

N2O5, P2O5 , HNO3 , H3PO4 .Coù ñoä beàn giaûm .- Vôùi soá oxi hoùa +3 As2O3,Sb2O3, Bi2O3 As(OH)3 , Sb(OH)3 , Bi(OH)3 .Ñoä beàn taêng .

- Vôùi N vaø P soá oxi hoùa +5 laø ñaëc tröng .- Tính bazô cuûa caùc oxit vaø hiñroxit taêng coøn tính axit giaûm Theo chieàu töø nitô ñeán bitmut-

3.Cñng cè : GV yªu cÇu HS lµm BT 2(sgk trang 36) 4. BTVN – DÆn dß : * BTVN : 1,3,4,5(sgk trang 36) * DÆn dß : ChuÈn bÞ bµi 10 V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Baøi 10 : niT¬I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc :- Hieåu ñöôïc tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa nitô . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá nitô trong coâng nghieäp vaø trong phoøng thí nghieäm. - Hieåu ñöôïc öùng duïng cuûa nitô .

2. Kyõ naêng :- Vaän duïng ñaëc ñieåm caáu taïo phaân töû cuûa nitô ñeå giaûi thích tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa nitô . - Reøn luyeän kyõ naêng suy luaän logic .

3. Thaùi ñoä : Bieát yeâu quùi baûo veä nguoàn taøi nguyeân thieâ II. CHUAÅN BÒ :- Ñieàu cheá saún khí nitô cho vaøo caùc oáng nghieäm ñaäy baèng nuùt cao su - Moãi nhoùm HS baét moät con chaâu chaáu coøn soáng .III. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC :

Giao an Hóa 11 NC


1. Kieåm tra :

* Neâu caùc tính chaát chung vaø söï bieán ñoåi tính chaát cuûa nhoùm Nitô ?

2. Baøi môùi :CAÙC HOAÏT ÑOÄNG HOAÏT ÑOÄNG 1 : Moâ taû lieân keát trong phaân töû N2 ?- Hai nguyeân töû Nitô trong phaân töû lieân keát vôùi nhau nhö theá naøo? - Hs moâ taû , keát luaän Phaân töû N2 goàm hai nguyeân töû , lieân keát vôùi nhau baèng ba lieân keát CHT khoâng coù cöïc .Cho bieát traïng thaùi vaät lyù cuûa nitô ? coù duy trì söï soáng khoâng ? ñoäc khoâng ?- N2 naëng hay nheï hôn khoâng khí ?- Hs quan saùt tính chaát vaät lí cuûa Nitô . Sau ñoù cho coân truøng vaøo , quan saùt vaø nhaän xeùt .- Hs döïa vaøo sgk ñeå traû lôøi .

HOAÏT ÑOÄNG 2 :ngh ieân

Nitô laø phi kim khaù hoaït ñoäng nhöng ôû nhieät ñoä thöôøng khaù trô veà maët hoaù hoïc , haõy giaûi thích ?- Döïa vaøo ñaëc ñieåm caáu taïo phaân töû ñeå giaûi quyeát vaán ñeà - Döïa vaøo soá oxi hoùa haõy döï ñoaùn tính chaát cuûa nitô?-Hs döïa vaøo kieán thöùc thöïc teá vaø sgk ñeå traû lôøi .

Gv thoâng baùo : Chæ vôùi Li ,

N éi dung I – CAÁU TAÏO PHAÂN TÖÛ :- Coâng thöùc electron : : N :::N : - Coâng thöùc caáu taïo : : N N :II – TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ :® N2 khoâng duy trì söï soáng nhöng khoâng ñoäc .- Laø chaát khí khoâng maøu , khoâng muøi , khoâng vò , hôi nheï hôn khoâng khí , hoùa loûng ôû - 196 0C, hoùa raén:-210 0C- Tan raát ít trong nöôùc , khoâng duy trì söï chaùy vaø söï soáng- Laø chaát khí khoâng maøu , khoâng muøi , khoâng vò , hôi nheï hôn khoâng khí , hoùa loûng ôû - 196 0C, hoùa raén:-210 0C- Tan raát ít trong nöôùc , khoâng duy trì söï chaùy vaø söï soángIII . TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC- Nitô coù caùc soá oxi hoaù :-3 , 0 , +1 , +2 , +3 , +4 , +5 .® nitô theå hieän tính oxi hoaù .® Nitô theå hieän tính khöû .-N2 coù soá oxihoaù 0 neân vöøa theå hieän tính oxi hoaù vaø tính khöû .- Nitô coù ENN = 946 kJ/mol , ôû nhieät ñoä thöôøng nitô khaù trô veà maët hoùa hoïc nhöng ôû nhieät ñoä cao hoaït ñoäng hôn .- Nitô theå hieän tính oxi hoùa vaø tính khöû , tính oxi hoùa ñaëc tröng hôn .1 . Tính oxi hoùa : a. Taùc duïng vôùi hiñro :ÔÛ nhieät ñoä cao (4000C) , aùp suaát cao vaø coù xuùc taùc :

N20 + 3H2 D 2 H3

H = - 92kJ b. Taùc duïng vôùi kim loaïi : 6Li + N2

0 ® 2 Li3N ( Liti Nitrua ) 3Mg + N2 ® Mg3N2

(Magie Nitrua )2 . Tính khöû :- ÔÛ nhieät ñoä 30000C (hoaëc hoà quang ñieän ) :

Giao an Hóa 11 NC

nitô taùc duïng ngay ôû nhieät ñoä thöôøng

- Trong töï nhieân nitô coù ôû ñaâu vaø daïng toàn taïi cuûa noù laø gì ?

Ngöôøi ta ñieàu cheá nitô baèng caùch naøo ?

Nitô coù nhöõng öùng duïng gì ?

N20 + O2 D 2NO .

H=180KJ ® Nitô theå hieän tính khöû .- Khí NO khoâng beàn :

2 O + O2 D 2 O2

- Caùc oxit khaùc nhö N2O , N2O3 , N2O5 khoâng ñieàu cheá tröïc tieáp töø nitô vaø oxi .=> Keát luaän :Nitô theå hieän tính khöû khi taùc duïng vôùi caùc nguyeân toá coù ñoä aâm ñieän lôùn hôn .Theå hieän tính oxihoùa khi taùc duïng vôùi caùc nguyeân toá coù ñoä aâm ñieän lôùn hôn .IV. TRAÏNG THAÙI THIEÂN NHIEÂN VAØ ÑIEÀU CHEÁ :1. Traïng thaùi thieân nhieân :- ÔÛ daïng töï do : chieám khoaûng 80% theå tích khoâng khí , toàn taïi 2 ñoàng vò :14N (99,63%) , 15N(0,37%) .- ÔÛ daïng hôïp chaát , nitô coù nhieàu trong khoaùng vaät NaNO3 (Dieâm tieâu ) : coø coù trong thaønh phaàn cuûa protein , axit nucleic , . . . vaø nhieàu hôïp chaát höõu cô thieân nhieân .2 – Ñieàu cheá :- a. Trong coâng nghieäp : - Chöng caát phaân ñoaïn khoâng khí loûng , thu nitô ôû -196 0C , vaän chuyeån trong caùc bình theùp , neùn döôùi aùp suaát 150 at .b. Trong phoøng thí nghieäm :- Ñun dung dòch baõo hoøa muoái amoni nitrit ( Hoãn hôïp NaNO2 vaø NH4Cl ) :NH4NO2 → N2 + 2H2O .V – ÖÙNG DUÏNG :- - Laø moät trong nhöõng thaønh phaàn dinh döôõng chính cuûa thöïc vaät .- Trong coâng nghieäp duøng ñeå toång hôïp NH3 , töø ñoù saûn xuaát ra phaân ñaïm , axít nitríc . . . Nhieàu nghaønh coâng nghieäp nhö luyeän kim , thöïc phaåm , ñieän töû . . . Söû duïng nitô laøm moâi tröôøng .

3.Cñng cè. GV yªu cÇu HS lµm BT 2,3(sgk trang 40) 4.BTVN – DÆn dß. * BTVN: 1,4,5,6 (sgk trang 40) * DÆn dß : ChuÈn bÞ Bµi 11AI,II,III V. Rót kinh nghiÖm..................................................................................................................................................................................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC

..............................................................................................................................................................................................................................................................................

Baøi 11 : Amoniac vµ muèi amoniI. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc : Giuùp HS hieåu - Tính chaát hoùa hoïc cuûa amoniac - Vai troø quan troïng cuûa amiac trong ñôøi soáng vaø trong kyõ thuaät Cho HS bieát :

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 16,17Ngay soan : 29/9/2012

- Phöông phaùp ñieàu cheá amoniac trong phoøng thí nghieäm vaø trong coâng nghieäp

2. Kyõ naêng :- Döïa vaøo caáu taïo phaân töû ñeå giaûi thích tính vaät lyù , hoùa hoïc cuûa amoniac.-Vaän duïng nguyeân lyù chuyeån dòch caân baèng ñeå giaûi thích caùc ñieàu kieän kó thuaät trong saûn xuaát amoniac .- Reøn luyeän khaû naêng laäp luaän logic vaø khaû naêng vieát caùc phöông trìnhtrao ñoåi ion . . .

3. Thaùi ñoä :- Naâng cao tình caûm yeâu khoa hoïc .- Coù yù thöùc gaén nhöõng hieåu bieát veà khoa hoïc vôùi ñôøi soáng

4. Troïng taâm :- Tính chaát vaät kyù vaø hoaù hoïc cuûa Amoniac .- Vaän duïng nguyeân lyù chuyeån dòch caân baèng ñeå giaûi thích caùc ñieàu kieän cuûa phaûn öùng toång hôïp amoniac töø nitô vaø hiñro .III. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan - Ñaøm thoaïiII. CHUAÅN BÒ : Duïng cuï : Oáng nghieäm , giaù oáng nghieäm , chaäu thuyû tinh Hoùa chaát : NH3 , H2O , CuO , NH4Cl , dd NaOH , Phenolphtaleâin . Tranh hình 3.6 SGK , hình 3.7 SGK .

IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :TiÕt 161.Baøi cuû : - Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa nitô ? taïi sao ôû ñk thöôøng nitô trô veà maët hoaù hoïc ? VD ? - Baøi 5 / SGK .. 2. Baøi môùi :

CAÙC HOAÏT ÑOÄNG- Cho bieát ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa phaân töû NH3

- Moâ taû söï hình thaønh phaân töû NH3 ?- Vieát coâng thöùc electron vaø coâng thöùc caáu taïo cuûa phaân töû NH3 ?- Vieát coâng thöùc caáu taïo , coâng thöùc electron

Gv boå sung : Phaân töû NH3 coù caáu taïo hình thaùp ñaùy laø tam giaùc ñeàu , nguyeân töû N ôû ñænh thaùp coøn 3 nguyeân töû H naèm ôû 3 ñænh cuûa tam giaùc ñeàu .

- Neáu coù bình khí nitô cho HS quan saùt : Traïng thaùi , maøu saéc , muøi ?- dNH3 / kk ?- Gv laøm thí nghieäm moâ taû tính tan cuûa NH3 ,

N. CAÁU TAÏO PHAÂN TÖÛ :- CT e CTCT H : N : H H – N – H H H N

• H H H- Lieân keát trong phaân töû NH3 laø lieân keát CHT phaân cöïc , nitô tích ñieän aâm , hiñro tích ñieän döông .-Phaân töû NH3 coù caáu taïo hình thaùp , ñaùy laø moät tam giaùc ñeàu - Phaân töû NH3 laø phaân töû phaân cöïc .II . TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ :- Nheï hôn khoâng khí .- Laø chaát khí khoâng maøu , muøi khai vaø xoác , nheï hôn khoâng khí .- Khí NH3 tan raát nhieàu trong nöôùc , taïo thaønh dung dòch amoniac coù tính kieàm yeáu .III. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC

Giao an Hóa 11 NC

HS , quan sat’ nhaän xeùt söï ñoåi maøu cuûa dung dòch® Ruùt ra keát luaän . -

- Dung dòch NH3 theå hieän tính chaát cuûa moät kieàm yeáu nhö theá naøo ?Giaûi thích tính bazô cuûa NH3:

- Gv höôùng daãn thí nghieäm NH3 + HClñaëc ® - Gv thoâng baùo cho hoïc sinh bieát khaû aêng dd NH3 taùc duïng vôùi moät soá muoái kim loaïi .

Gv ñaët vaán ñeà : Ngoaøi nhöõng tính chaát keå treân NH3 coøn coù tính chaát ñaëc bieät khaùc ñoù laø gì ?- Gv laøm thí nghieäm :* TN 1 :Cho töø töø d2 NH3 + d2 CuSO4 Quan saùt ?- Ñaàu tieân coù keát tuûa :CuSO4 +2NH3 +2H2O ® (NH4)2SO4 + Cu(OH)2 Sau ñoù keát tuûa tan . Tieáp tuïc nhoû töøng gioït NH3cho ñeán khi thu ñöôïc d2 xanh thaãm – Gv boå xung : Caùc ion Cu(NH3)4]2+ , [Ag(NH3)2]+

laø caùc ion phöùc , ñöôïc taïo thaønh nhôø lieân keát cho nhaän giöõa caëp electron töï do cuûa nitô trong phaân töû NH3 vôùi caùc obitan troáng cuûa kim loaïi .TN2 : Nhoû vaøi gioït d2 AgNO3 vaøo d2 NaCl . Nhoû töø töø d2 NH3 cho ñeán khi keát tuûa tan hoaøn toaøn .- Döïa vaøo söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân leân baûng vieát moät soá

1 . Tính bazô yeáu :a. Taùc duïng vôùi nöôùc :- Döïa vaøo tính chaát hoùa chung cuûa bazô - Döïa vaøo thuyeát axít – bazô cuûa bron-steât vieát phöông trình ñieän li cuûa NH3 trong nöôùc .Trong dung dòch NH3 laø moät bazô yeáu , ôû 250C , Kb = 1,8. 10-5

NH3 + H2O NH4+ + OH-

b. Taùc duïng vôùi axít : - Taïo thaønh muoái amoni .Vídu ï : 2NH3 + H2SO4 ® (NH4)2SO4 NH3 + H+ ® NH4

+ . NH3(k) + HCl(k) ® NH4Cl(r ) .® Phaûn öùng duøng ñeå nhaän bieát khí NH3 .Keát luaän :- Amoniac ôû traïng thaùi khí hay trong dung dòch ñeàu theå hieän tính bazô yeáu .Taùc duïng vôùi axít taïo thaønh muoái amoni vaø keát tuûa ñöôïc hiñroxit cuûa nhieàu kim loaïi .c. Taùc duïng vôùi dung dòch muoái cuûa nhieàu kim loaïi , taïo keát tuûa hiñroxit cuûa chuùng .Ví duï : Al3++3NH3+3H2® Al(OH)3 + 3NH4

+

+2NH3+2H2O®Fe(OH)2+2NH4+

2 . Khaû naêng taïo phöùc : Dung dòch amoniac coù khaû naêng hoøa tan hiñroxit hay muoái ít tan cuûa moät soá kim loaïi , taïo thaønh caùc dung dòch phöùc chaát Ví duï : - Vieát phöông trình phaûn öùng quan saùt neâu hieän töôïng * Vôùi Cu(OH)2

Cu(OH)2 +4 NH3® [Cu(NH3)4](OH)2

- Phöông trình ion :Cu(OH)2 + 4NH3 ® [Cu(NH3)4]2++ 2OH-

Maøu xanh thaãm * Vôùi AgCl .- AgCl + 2NH3 ®[Ag(NH3)2] ClAgCl + 2NH3 ® [Ag(NH3)2]+ + Cl- =>Söï taïo thaønh caùc ion phöùc laø do söï keát hôïp caùc phaân töû NH3

baèng caù electron chöa söû duïng cuûa nguyeân töû nitô vôùi ion kim loaïi 3 . Tính khöû :- Amoniac coù tính khöû : phaûn öùng ñöôïc vôùi oxi , clo vaø khöû moät soá oxit kimloaïi (Nitô coù soá oxi hoùa töø -

Giao an Hóa 11 NC

phaûn öùng .Döï ñoaùn tính chaát hoùa hoïc cuûa NH3 döïa vaøo thay ñoåi soá oxihoùa cuûa nitô trong NH3 ?- Xaùc ñònh soá oxihoùa cuûa nitô ?- Soá oxihoùa coù theå coù cuûa nitô ?-Gv boå sung : So vôùi H2S , tính khöû cuûa NH3 yeáu hôn

- Duøng sô ñoà ñeå giaûi thích thí nghieäm .® Gv giuùp HS ruùt ra keát luaän

3 ñeán 0, +2 ).a. Taùc duïng vôùi oxi :- Amoniac chaùy trong khoâng khí vôùi ngoïn löûa maøu luïc nhaït : 4NH3 +3O2 ® 2N0

2 + 6H2O .- Khi coù xuùc taùc laø hôïp kim platin vaø iriñi ôû 850 – 9000C : 4NH3 +5O2 ® 4NO + 6H2O .b. Taùc duïng vôùi clo :- Tính khöû NH3 bieåu hieän nhö theá naøo khi taùc duïng vôùi Cl2 ?- Khí NH3 töï boác chaùy trong khí Clo taïo ngoïn löûa coù khoùi traéng :2NH3 + 3Cl2 ® N2

0 +6HCl .- Khoùi traéng laø nhöõng haït NH4Cl sinh ra do khí HCl vöøa taïo thaønh hoùa hôïp vôùi NH3 .c. Taùc duïng vôùi moät soá oxit kim loaïi:- Khi ñun noùng , NH3 coù theå khöû oxit cuûa moät soá kim loaïi thaønh kim loaïi Ví duï :2NH3 + 3CuO 3Cu +N2

0 +3H2O

3.Cñng cè. GV yªu cÇu HS lµm BT 1,3(sgk tr 47) 4.BTVN – DÆn dß. * BTVN : 2,4,5,6(sgk tr47) * DÆn dß : ChuÈn bÞ :AIV,V vµ B

TiÕt 17 1 .Baøi cuû : H1 : Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa NH3? Vieát ptpö minh hoïa. H2 : BT 5 (sgk trang 47)2. Baøi m ôùi :

Neâu öùng duïng cuûa amoniac?

Trong phoøng thí nghieäm vaø trong coâng nghieäp NH3 ñöôïc ñieàu cheá nhö theá naøo ?- Laøm theá naøo ñeå caân baèng chuyeån dòch veà phía NH3 ?-Coù theå aùp duïng caùc yeáu toá t° , p , [ ] ñöôïc khoâng ?taïi sao ?- coù theå duøng chaát xuùc taùc gì ?Nghieân cöùu SGK

IV.ÖÙNG DUÏNG : SGKV. ÑIEÀU CHEÁ :1. Trong phoøng thí nghieäm :- Cho muoái amoni taùc duïng vôùi kieàm noùng :2NH4Cl+Ca(OH)2 ® 2NH3 + CaCl2

+2H2O - Ñun noùng dung dòch amoniac ñaëc .2 . Trong coâng nghieäp:

N2(k) + 3H2(k) 2NH3 ∆H = -

92 kJ

Giao an Hóa 11 NC

- gv duøng sô ñoà thieát bò toång hôïp NH3 ñeå giaûi thích quaù trình vaän chuyeån nguyeân lieäu vaø saûn phaåm trong thieát bò toång hôïp NH3 .

- Hoøa caùc tinh theå muoái amoni clorua vaøo nöôùc , duøng quøi tím ñeå thöû moâi tröôøng cuûa d2 NH4Cl - Haõy nhaän xeùt traïng thaùi , maøu saéc , tính tan vaø ñoä pH ?GV khaùi quaùt :

GV : Höôùng daãn HS laøm thí nghieäm :

Chia dd NH4Cl ôû treân vaøo 2 oáng nghieäm - Oáng 1 : NH4Cl + NaOH - Oáng 2 : NH4Cl + AgNO3 .HS nhaän xeùt vaø giaûi thích :- Muoái ôû ñaùy oáng nghieäm heát , xuaát hieän muoái ôû gaàn mieäng oáng nghieäm .- Giaûi thích , vieát phöông trình- GV nhaän xeùt boå sung : Caùc pöù treân laø phaûn öùng

trao ñoåi ion . ÔÛ phaûn öùng 1 ion Nh4

+

nhöôøng proton cho ion OH- neân Nh4

+ laø axit ( dd laøm quyø tím hoaù ñoû )

- GV höôùng daãn thí nghieäm:Cho NH4Cl vaøo oáng nghieäm, ñun noùng .Nhaän xeùt : muoái NH4Cl thaêng hoa .Yeâu caàu HS laáy theâm moät soá ví duï : NH4HCO3 thöôøng goïi laø boät nôû a5® GV phaân tích vaø Keát luaän

Vôùi nhieät ñoä : 450 – 5000C .Aùp suaát : 300 – 1000 at Chaát xuùc taùc : Fe hoaït hoùa . Tìm hieåu phöông phaùp ñieàu cheá NH3 :taêng p* Thöïc hieän ôû t° thaáp . Tuy nhieân t° thích hôïp khoaûn 440°C* Duøng chaát xaùuc taùc .B. Muoái AmoniI. TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ :- Laø nhöõng hôïp chaát tinh theå ion , Phaân töû goàm cation NH4

+ vaø anion goác axit .- Muoái amoni ñeàu deã tan trong nöôùc vaø khi tan ñieän ly hoaøn toaøn thaønh caùc ion .- HS quan saùt hieän töôïng , vieát phöông trình phaân töû vaø ion ruùt goïn Ví duï : NH4Cl ® NH4

+ + Cl-

Ion NH4+ khoâng coù maøu .

II . TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC 1 . Phaûn öùng trao ñoåi ion :VD :(NH4)2SO4+ 2 NaOH ®2NH3↑ + Na2SO4 + 2H2O . (1)NH4

+ + OH- → NH3↑ +H2O ® Phaûn öùng naøy duøng ñeå ñieàu cheá NH3 trong PTN NH4Cl +AgNO3 ® AgCl↓ + NH4NO3 (2) Cl- +Ag+ ® AgCl ↓.® Caùc phaûn öùng treân laø phaûn öùng trao ñoåi . 2 – Phaûn öùng nhieät phaân :Khi ñun noùng caùc muoái amoni deã bò nhieät phaân , taïo thaønh nhöõng saûn phaåm khaùc nhau .a. Muoái amoni taïo bôûi axít khoâng coù tính oxihoùa : Khi ñun noùng bò phaân huûy thaønh amoniac vaø axit Ví duï : NH4Cl(r ) ® NH3(k) + HCl(k) . HCl + NH3 ® NH4Cl (NH4)2CO3® NH3 +NH4HCO3 NH4HCO3 ®NH3 +CO2 + H2O b. Muoái taïo bôûi axít coù tính oxihoùa :- Nhö axít nitrô , axít nitric khi bò nhieät phaân cho ra N2 hoaëc N2O vaø nöôùc .Ví duï :

Giao an Hóa 11 NC

-Döïa vaøo phaûn öùng gv phaân tích ñeå hs thaáy ñöôïc baûn chaát cuûa phaûn öùng phaân huyû muoái amoni

NH4NO2 ® N2 + 2H2O . NH4NO3 ® N2O + 2H2O . -Veà nguyeân taéc : tuyø thuoäc vaøo axit taïo thaønh maø NH3 coù theå bò oxi hoaù thaønh caùc saûn phaåm khaùc nhau .

3.Cñng cè : GV yªu cÇu HS lµm BT 7(sgk tr 48) 4.BTVN – DÆn dß : * BTVN : 8(sgk tr 48) + BT SBT bµi 11 * DÆn dß : ChuÈn bÞ Bµi 12AI,II,III V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC

Bµi 12: Axit nitric vµ muèi nitrat.I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc :- Hieåu ñöôïc tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa axít nitric vaø muoái nitrat .- Bieát phöông phaùp ñieàu cheá axít nitric trong phoøng thí nghieäm vaø trong coâng nghieäp

2. Kyõ naêng :- Reøn kyõ naêng vieát phöông trình phaûn öùng oxihoùa - khöû vaø phaûn öùng trao ñoåi ion .- Reøn kyõ naêng quan saùt , nhaän xeùt vaø suy luaän logic 3. Thaùi ñoä :- Thaän troïng khi söû duïng hoùa chaát .- Coù yù thöùc giöõ gìn an toaøn khi laøm vieäc vôùi hoùa chaát vaø baûo veä moâi tröôøng . 4. Troïng taâm :- Bieát caáu taïo phaân töû , tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa axít nitric vaø muoái nitrat .- Bieát phöông phaùp ñieàu cheá axít nitric trong phoøng thí nghieäm vaø saûn xuaát axít nitric trong coâng nghieäp .- Reøn luyeän kyõ naêng vieát phöông trình phaûn öùng oxihoùa – khöû .- Tính chaát cuûa muoái Nitrat:II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – Neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà - Ñaøm thoaïi .III. CHUAÅN BÒ : Duïng cuï : Oáng nghieäm , giaù ñôõ , oáng nhoû gioït , ñeøn coàn Hoaù chaát : Axít HNO3 ñaëc vaø loaõng , d2 H2SO4 loaõng , d2 BaCl2 ,d2 NaNO3

, NaNO3 Tinh theå Cu(NO3)2 tinh theå , Cu , S .

IV. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC:Tieát 18

1. :Baøi cuû H1: Cho bieát tính chaát hoùa hoïc cuûa NH3 ? phaûn öùng minh hoïa ? H2: Tính chaát cuûa muoái amoni ? cho ví duï minh hoaï ?

2. Baøi môùi :

Vaøo baøi Neâu moät soá axit maø em bieát ?-Hs seõ lieät keâ moät soá axit maø caùc em bieát : HCl , H2SO4 , HNO3 …® Hoâm nay seõ nghieân cöùu veà HNO3 .

- Cho HS quan saùt loï axít HNO3 nhaän xeùt traïng thaùi vaät lyù cuûa axít ?

A.AXIT NÆTICI – CAÁU TAÏO PHAÂN TÖÛ :CTPT : HNO3

- CTCT :

O H – O – N O

- Nitô coù hoùa trò IV vaø soá oxihoaù laø +5 II – TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ :- Laø chaát loûng khoâng maøu - Boác khoùi maïnh trong khoâng khí aåm

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 18,19Ngay soan : 2/10/2012

-HS : quan saùt , phaùt hieän tính chaát vaät lyù cuûa HNO3 .- Gv môû nuùt bình ñöïng HNO3 ñaëc -

Ñun moät chuùt xíu HNO3 .- Hs theo doõi caùc thao taùc cuûa

giaùo vieân , neâu ñöôïc moät soá tính chaát cuûa axit HNO3

® GV nhaän xeùt boå sung: Axit HNO3 caát giöõ laâu ngaøy coù maøu vaøng do NO2 phaân huyû tan vaøo axit ® caàn caát giöõ trong bình saãm maøu , boïc baèng giaáy ñen …- Yeâu caàu HS neâu tính chaát chung

cuûa axit ?

- Laáy VD minh hoïa tính axít cuûa HNO3?

-Hs lieân heä kieán thöùc cuõ traû lôøi - Hs vieát phöông trình phaûn öùng HNO3 taùc duïng vôùi : CaO , NaOH , CaCO3 …

- Gv neâu vaán ñeà : Taïi sao HNO3

coù tính oxihoùa ?- ® GV nhaän xeùt - Laø moät trong nhöõng axít coù tính oxi hoùa maïnh nhaát . - Tuyø vaøo noàng ñoä cuûa axít vaø baûn chaát cuûa chaát khöû maø HNO3

coù theå bò khöû ñeán : NO2 , NO , N2O , N2 , NH4NO3 .

- Gv boå sung :Vôùi nhöõng kim loaïi :Mg , Zn , Al . . .Khi taùc duïng vôùi HNO3 loaõng thì saûn phaåm : N2O , N2 , NO, NH4NO3 .- GV höôùng daãn thí nghieäm- GV boå sung :Muoái taïo thaønh coù hoùa trò cao nhaát .- GV laøm thí nghieäm :Fe , Al nhuùng vaøo dd HNO3 ñaëc , nguoäi . sau ñoù nhuùng vaøo caùc dung dòch axit khaùc : HCl , H2 SO4 loaõng …GV thoâng baùo :Nöôùc cöôøng thuûy hoøa tan ñöôïc Au vaø Pt :

- D = 1,53g/cm3 , t0s = 860C .

- Axít nitric khoâng beàn , phaân huûy 1 phaàn 4HNO3 ® 4 NO2 + O2 + 2H2O dung dòch axit coù maøu vaøng hoaëc naâu .- Axít nitric tan voâ haïn trong nöôùc ( Thöïc teá duøng HNO3 68% )

III . TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC : 1 . Tính axít : - Laø moät trong soá caùc axít maïnh nhaát , trong dung dòch : HNO3 ® H+ + NO3

- - Dung dòch axít HNO3 coù ñaày ñuû tính chaát cuûa moät dung dòch axít . Taùc duïng vôùi oxit bazô , bazô , muoái , kim loaïi2 .Tính oxi hoùa : Vì HNO3 , N coù soá oxihoùa cao nhaát +5 , trong phaûn öùng coù söï thay ñoåi soá oxihoùa , soá oxihoùa cuûa nitô giaûm xuoáng giaù trò thaáp hôn .a. Vôùi kim loaïi :- HNO3 oxihoùa haàu heát caùc kim loaïi (tröø vaøng vaø platin ) khoâng giaûi phoùng khí H2 , do ion NO3 coù khaû naêng oxihoaù maïnh hôn H+ .* Vôùi nhöõng kim loaïi coù tính khöû yeáu : Cu , Ag . . . - HNO3 ñaëc bò khöû ñeán NO2

Cu + 4HNO3(ñ)® Cu(NO3)2 +2NO2

+2H2O- HNO3 loaõng bò khöû ñeán NO 3Cu + 8HNO3(l) ® 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O* Khi taùc duïng vôùi nhöõng kim loaïi coù tính khöû maïnh hôn : Mg, Zn ,Al . . . - HNO3 ñaëc bò khöû ñeán NO2

- HNO3 loaõng bò khöû ñeán N2O hoaëc N2 - HNO3 raát loaõng bò khöû ñeán NH3 (NH4NO3)

8Al + 30HNO3(l) ® 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O5Mg + 12HNO3(l) ® 5Mg(NO3)2 + N2

+ 6H2O4Zn + 10HNO3(l) ® Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O- Fe, Al bò thuï ñoäng hoùa trong

Giao an Hóa 11 NC

HNO3 + 3HCl ® Cl2 + NOCl + 2H2O NOCl ® NO + Cl ® Clo nguyeân töû coù khaû naêng phaûn öùng raát lôùn .- Hoãn hôïp 1theå tích HNO3 vaø 3 theå tích HCl ñöôïc goïi laø nöôùc cöôøng thuûy , coù theå hoøa tan vaøng hay platin :Au + HNO3 +3HCl ® AuCl3 +NO +2H2O .- Gv laøm thí nghieäm : Taùc duïng vôùi phi kim * S + HNO3 ñun noùng nheï sau ñoù cho vaøi gioït BaCl2 ?- HS quan saùt hieän töôïng :Thaáy thoaùt khí maøu naâu coù NO2 .Khi nhoû dung dòch BaCl2 thaáy coù keát tuûa maøu traéng coù ion SO4

2

- - HS nhaän xeùt vieát phöông trình phaûn öùng* Töông töï vieát phöông trình C vôùi HNO3 ?® GV keát luaänGV moâ taû thí nghieäm : Neáu nhoû dung dòch HNO3 vaøo H2S thaáy xuaát hieän keát tuûa naøu traéng ñuïc, coù khí khoâng maøu hoùa naâu , haõy vieát phöông trình ?Töông töï haõy vieát phuông trình vôùi FeO , Fe3O4 , Fe(OH)2 vôùi HNO3

dung dòch HNO3 ñaëc nguoäi

b. Taùc duïng vôùi phi kim :- Khi ñun noùng HNO3 ñaëc coù theå taùc duïng ñöôïc vôùi C, P ,S . . . Ví Duï : C + 4HNO3(ñ) ® CO2 + 4NO2 + 2H2O S + 6HNO3(ñ) ® H2SO4 +6NO2 +2H2O Nhö vaäy HNO3 khoâng nhöõng taùc duïng vôùi kim loaïi maø coøn taùc duïng vôùi moät soá phi kim .

c. Taùc duïng vôùi hôïp chaát : - H2S , HI, SO2 , FeO , muoái saét (II) . . . coù theå taùc duïng vôùi HNO3 - Nguyeân toá bò oxihoùa trong hôïp chaát chuyeån leân möùc oxi hoùa cao hôn:3FeO +10HNO3(l) ® 3 Fe(NO3)3 + NO + 5H2O 3H2S + 2HNO3(l) ® 3S + 2NO + 4H2O .- Nhieàu hôïp chaát höõu cô nhö giaáy , vaûi , daàu thoâng . . . boác chaùy khi tieáp xuùc vôùi HNO3 ñaëc .® Vaäy : HNO3 coù tính axít maïnh vaø coù tính oxihoùa .

3.Cuûng coá : GV yeâu caàu HS laøm BT 2(sgk tr 55) 4.BTVN – Daën doø * BTVN : 1,3,4 ,5(sgk tr 55) * Daën doø : Chuaån bò AIV,V vaøB Tieá19 1. Baøi môùi : Gv cho HS t×m hiÓu Sgk.

- Döïa vaøo hình 2.8 HS neâu caùch

IV . ÖÙNG DUÏNG : SGK

V – ÑIEÀU CHEÁ : 1 . Trong phoøng thí nghieäm :- Neâu phöông phaùp ñieàu cheá

Giao an Hóa 11 NC

ñieàu cheá HNO3 boác khoùi trong PTN .

- Trong coâng nghieäp HNO3 ñieàu cheá töø nguoàn nguyeân lieäu naøo ? chia laøm maáy giai ñoaïn ? Vieát phöông trình ?

- GV toùm taét caùc giai ñoaïn baèng sô ñoà NH3 → NO → NO2 → HNO3

- Gv neâu vaán ñeà : Muoái nitrat laø gì ? cho ví duï ?- Cho bieát veà ñaëc ñieåm veà tính

tan cuûa muoái nitrat ?- HS nghieân cöùu SGK traû lôøi GV laøm thí nghieäm : hoaø tan caùc muoái vaøo nöôùc .- Hs quan saùt thí nghieäm vaø giaûi thích ® Vieát phöông trình ñieän ly cuûa moät soá muoái : KNO3 . NH4NO3 . . GV boå sung : Moät soá muoái nitrat deã bò chaûy röõa , nhö NaNO3, NH4NO3 ….

- Khi ñun noùng muoái nitraùt bò phaân huûy nhö theá naøo ?- Gv laøm thí nghieäm :NaNO3 raén

Cu(NO3)2 raén - Ñaët leân treân mieäng oáng

nghieäm que ñoùm coù than hoàng .

® GV toång keátBoå sung :- ÔÛ nhieät ñoä cao muoái nitrat laø nguoàn cung caáp oxi.Cho muoái nitrat vaøo than noùng ñoû , than buøng chaùy , hoãn hôïp muoái nitrat vaø hôïp chaát höõu cô deã baét chaùy.

Höôùng daãn thí nghieäm :Cu + NaNO3 theâmH2SO4 vaøo dung dòch .HS quan saùt nhaän xeùt , vieát

HNO3 trong phoøng thí nghieäm ? NaNO3(r ) + H2SO4(ñ) HNO3 +NaHSO4 .2. Trong coâng nghieäp : - Ñöôïc saûn xuaát töø amoniac- ÔÛ nhieät ñoä 850 – 9000C , xuùc taùc hôïp kim Pt vaøIr :4NH3 + 5O2 ® 4NO + 6H2O ∆H = - 907kJ- Oxi hoùa NO thaønh NO2 : 2NO + O2 ® 2NO2 .- Chuyeån hoùa NO2 thaønh HNO3 : 4NO2 +2H2O +O2 ® 4HNO3 .- Dung dòch HNO3 thu ñöôïc coù noàng ñoä 60 - 62% . Chöng caát vôùi H2SO4

ñaäm ñaëc thu ñöôïc d2 HNO3 96 – 98 % .

B.muèi nitratI. TÍNH CHAÁT CUÛA MUOÁI NITRAT :- Muoái cuûa axit nitric goïi laø muoái

nitrat .Ví duï : NaNO3 , Cu(NO3) …1. Tính chaát vaät lyù : - Deã tan trong nöôùc vaø chaát ñieän ly maïnh .trong dung dòch , chuùng phaân ly hoaøn toaøn thaønh caùc ion .Ví duï : Ca(NO3) ® Ca2+ + 2NO3

-

KNO3 ® K+ + NO3-

- Ion NO3– khoâng coù maøu , maøu

cuûa moät soá muoái nitrat laø do maøu cuûa cation kim loaïi.Hoaït ñoäng 3 :2 - Tính chaát hoùa hoïc

Caùc muoái nitraùt deã bò phaân huûy khi ñun noùng a. Muoái nitraùt cuûa caùc kim loaïi hoaït ñoäng : (§øng tríc Mg )- Bò phaân huûy thaønh ® muoái nitrit + khí O2 2KNO3 ® 2KNO3 +O2 b. Muoái nitraùt cuûa caùc kim loaïi töø Mg ® Cu :- Bò phaân huûy thaønh ® oxit kim loaïi + NO2 + O2

2Cu(NO3)2 2CuO + 4NO2 + O2 c. Muoái cuûa nhöõng kim loaïi keùm hoaït ñoäng : (§øng sau Cu) - Bò phaân huûy thaønh ® kim loaïi + NO2 + O2

Giao an Hóa 11 NC

phöông trình ® GV keát luaän

- Muoái nitrat coù nhöõng öùng duïng gì ?- Trong töï nhieân Nitô toàn taïi ôû ñaâu ? daïng naøo ? luaân chuyeån trong töï nhieân nhö theá naøo ?

2AgNO3 ® 2Ag + 2NO2 + O2 .

3 Nhaän bieát ion nitrat : - Khi coù maët ion H+ vaø NO3

- theå hieän tính oxihoùa gioáng nhö HNO3 - Vì vaäy duøng Cu + H2SO4 ñeå nhaän bieát muoái nitrat Ví duï : 3Cu + 8NaNO3 + 4H2SO4(l) ® 3Cu(NO3)2+ 2NO+ 4Na2SO4 + 4H2O. 3Cu+8H++2NO3

-®3Cu2+ + 2NO +4H2O. 2NO + O2 ® 2NO2 (naâu ñoû )II . ÖÙNG DUÏNG CUÛA MUOÁI NITRAT :Duøng ñeå laøm phaân boùn hoùa hoïc Kalinitrat coøn ñöôïc söû duïng ñeå cheá thuoác noå ñen .

C .CHU TRÌNH CUÛA NITÔ TRONG TÖÏ NHIEÂN : ( SGK )

3.Cñng cè: GV yªu cÇu HS lµm BT 1.§em nung mét khèi lîng Cu(NO3)2 sau mét thêi gian dõng l¹i, lµm nguéi, råi c©n thÊy khèi lîng gi¶m 0,54g. VËy khèi lîng muèi Cu(NO3)2 ®· bÞ nhiÖt ph©n lµ: A. 0,5g B. 0,49g C. 9,4g D. 0,94g.4.BTVN – DÆn dß. * BTVN : 6,7,8 (Sgk Tr 55) * DÆn dß : ChuÈn bÞ bµi 13.V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC

Bµi 13: LuyÖn tËp tÝnh chÊt cña nit¬

vµ hîp chÊt cña nit¬I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc :- Cuûng coá kieán thöùc tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc , ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa nitô , amoniac , muoái amoni , axít nitric muoái nitrat . - Vaän duïng kieán thöùc ñeå giaûi baøi taäp .

2. Kyõ naêng :- Vieát caùc phöông trình phaûn öùng oxi hoùa khöû .- Giaûi moät soá baøi taäp coù lieân quan

4. Troïng taâm :- Hieåu caùc tính chaát cuûa nitô , amoniac, muoái amoni , axít nitric ,muoái nitrat .- Vaän nhöõng kieán thöùc caàn nhôù ñeå laøm caùc baøi taäpII. CHUAÅN BÒ : Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp .III. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà IV.CAÙC HOAÏT ÑOÄNG d¹y häc :

.1. Baøi môùi :

A. kiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng Döïa vaø baûng sau haõy ñieàn caùc kieán thöùc vaøo baûng :

Ñôn chaát (N2)

Amoniac(NH3)

Muoáiamoni

(NH4+ )

Axít nitric (HNO3)

Muoái nitrat (NO3

-)

CTCT N N [H –N – H]+ l H

H H – N – H H

O H – O – N O

O[ O – N ] O

Tính chaát vaät lyù

-Chaát khí khoâng maøu , khoâng muøi

-chaát khí muøi khai

-Tan nhieàu trong nöôùc

-Deã tan -Ñieän li maïnh

-chaát loûng khoâng maõu- Tan voâ haïn

- deã tan - Ñieän li maïnh

Giao an Hóa 11 NC


-Ít tan trong nöôùc

Tính chaát hoùa hoïc

- Beàn ôû nhieät ñoä thöôøng NON2 NH3

Ca3N2

-Tính bazô yeáu NH4

+ + OH-

NH3 NH4Cl Al(OH)3

[Cu(NH3)4]2+

Tính khöû

-Deã bò phaân huyû bôûi nhieät -Thuyû phaân trong moâi tröôøng axit .

-Laø axit maïnh-Laø chaát oxi hoaù maïnh

-Bò phaân huyû bôûi nhieät-laø chaát oxi hoaù trong moâi tröôøng axit hoaëc ñun noùng .

Ñieàu cheá

NH4NO2 ® N2+2H2O-chöng caát phaân ñoaïn khoâng khí loûng

2NH4Cl + Ca(OH)2 ® 2NH3 + CaCl2 + 2H2ON2 + 3H2 2NH3

NH3 + H+® NH4

+

NaNO3 + H2SO4 ® NaHSO4 + HNO3

-NH3® NO ® NO2

® HNO3

HNO3 + Kim loaïi

Öùng duïng

-Taïo moâi tröôøng trô-nguyeân lieäu ñeå ñieàu cheá NH3

-Ñieàu cheá phaân boùn -nguyeân lieäu saûn xuaát HNO3

-Laøm phaân boùn

-Axit -Nguyeân lieäu saûn xuaát phaân boùn

-Phaân boùn , thuoác noå , thuoác nhuoäm .

B – BAØI TAÄP : .Baøi 1 : Vieát caùc phöông trình phaûn öùng thöïc hieän caùc daõy chuyeån hoùa sau : a. B ® A ® B ® C ® D ® E ® H b. Cu CuO Cu(NO3)2 HNO3 D NO2 NO NH3 D N2 ®NOHD : A:N2 ; B:NH3 ; C: NO ; D:NO2 ; E: HNO3 ; G: NaNO3 ; H:NaNO2 .Baøi 2 : Hai khí A vaø B coù muøi xoác , phaûn öùng vôùi nhau theo caùc caùch khaùc nhau sau ñaây , tuøy theo ñieàu kieän phaûn öùng : a. Trong tröôøng hôïp dö khí A thì xaûy ra phaûn öùng :8A+3B®6C (chaát raén khoâ )+D( chaát khí ) b. Trong tröôøng hôïp dö khí B thì xaûy ra phaûn öùng : 2A + 3B ® D +6E (chaát khí ).Chaát raén C maøu traéng , khi ñoát noùng bò phaân huûy thuaän nghòch , bieán thaønh chaát A vaø chaát E .d = 1,25g/l (ñktc) . Haõy xaùc ñònh caùc chaát A,B , C, D , E . HD: MD= 1,25 * 22,4 =28 . C laø chaát raén maøu traéng , phaân huûy thuaän nghòch : NH4Cl D NH3 + HCl (C) (A) (E)Vaäy B laø khí Cl2 Baøi 3 :a. Moät trong caùc saûn phaåm cuûa phaûn öùng giöõa kim loaïi Mg vôi axit

HNO3 coù noàng ñoä trung bình laø ñi nitôoxit . Toång caùc heä soá trong

Giao an Hóa 11 NC

phöông trình phaûn öùng :

A/ 10 B/ 18 C/ 24 D/30 . Haõy choïn ñaùp aùn ñuùng .b. Moät trong nhöõng saûn phaåm cuûa phaûn öùng Cu + HNO3 loaõng laø nitô

monooxit . Toång caùc heä soá trong phöông trình phaûn öùng : A/ 10 B/ 18 C/ 24 D/ 30 . Haõy choïn ñaùp aùn ñuùng .Baøi 4 : Baèng phöông phaùp hoùa hoïc haõy nhaän bieát caùc dung dòch sau : NH3 , (NH4)2SO4 , NH4Cl , Na2SO4 . Vieát caùc phöông trìng phaûn öùng .HD :Duøng quyø tím aåm : NH3 , (NH4)2SO4 , NH4Cl , Na2SO4 . xanh ño’ ñoû tímBa(OH)2 traéng coøn laïi Baøi 5 : Trong quùa trình toång hôïp amoniac aùp suaát trong bình phaûn öùng giaûm ñi 10% so vôùi aùp suaát luùc ñaàu . Bieát nhieät ñoä cuûa bình phaûn öùng ñöôïc giöõ khoâng ñoåi tröôùc vaø sau phaûn öùng . Haõy xaùc ñònh thaønh phaàn (%theå tích ) cuûa hoãn hôïp khí thu ñöôïc sau phaûn öùng , neáu trong hoãn hôïp ñaàu löôïng nitô vaø hiñro ñöôïc laáy ñuùng theo tæ leä hôïp thöùc .HD : N2 + 3H2 D 2NH3 Pö : x 3x 2x Coøn laïi:(1 – x) ( 3 – 3x ) 2xÔÛ nhieät ñoä khoâng ñoåi : p2/p1 = n2/n1 → 0,9 = (2x + 4 – 4x)/4 → x = 0,2 .%VN2 =22,2% , % VH2 = 66,7% , %VNH3= 11,1%Baøi 14.5 :Daãn 2,24 lit khí NH3 ( ñkc) ñi qua oáng ñöïng 32g CuO nung noùng thu ñöôïc chaát raén A vaø khí B .Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra vaø theå tích khí B ( ñktc ) ?Ngaâm chaát raén A trong dd HCl 2M dö . Tính V dd axit ñaõ tham gia phaûn öùng ? 2NH3 + 3CuO ® 3Cu + N2 + 3H2O 0,1mol 0,15 0.05 VB = 0,05 × 22,4=> nCuO dö = 32/80 – 0,15 CuO + 2HCl ® CuCl2 + H2O =>V =Baøi 14.12 :Cho 50ml dd NH3 coù chöùa 4,48lit khí NH3 ( ñktc ) taùc duïng vôùi 450 ml dd H2SO4 1M .Vieát phöông trình phaûn öùng ?Tính noàng ñoä mol cuûa caùc ion trong dd thu ñöôïc ? coi caùc chaát ñieän li hoaøn toaøn .3.BTVN – DÆn dß. * BTVN :

1. Cho 19,2g kim lo¹i M t¸c dông hÕt víi dung dÞch HNO3 thu ®îc 4,48 lÝt khÝ NO (®ktc). Cho NaOH d vµo dung dÞch thu ®îc, läc lÊy kÕt tña nung ®Õn khèi l-îng kh«ng ®æi ®îc chÊt r¾n.

a) Kim lo¹i M lµ:

Giao an Hóa 11 NC

A. Mg B. Al C. Fe D. Cu.

b) Khèi lîng chÊt r¾n thu ®îc lµ:

A. 24g B. 24,3g C. 48g D. 30,6g. 2.Cho dung dÞch KOH ®Õn d vµo 100 ml dung dÞch (NH4)2SO4 1M. §un nãng nhÑ, thÓ tÝch khÝ tho¸t ra ë ®ktc lµ bao nhiªu? A. 2,24 lÝt B. 22,4 lÝt C. 4,48 lÝt D. 44,8 lÝt* DÆn dß: ChuÈn bÞ bµi 14.V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Baøi 14 : PHOTPHOI. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc :- Bieát caáu taïo phaân töû vaø caùc daïng thuø hình cuûa photpho . - Bieát tính vaät lyù hoùa hoïc cuûa photpho . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa photpho

2. Kyõ naêng : HS bieát vaän duïng nhöõng hieåu bieát veà tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa photpho ñeå giaûi quyeát caùc baøi taäp

3. Troïng taâm :- Bieát caáu taïo phaân töû caùc daïng thuø hình vaø tính chaát hoùa hoïc cuûa photpho .- Bieát moät soá daïng toàn taïi cuûa photpho trong töï nhieân , phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa photpho trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát .II. CHUAÅN BÒ :* Hoùa chaát : Photpho ñoû , photpho traéng * Duïng cuï : Oáng nghieäm , giaù saét , keïp goã , ñeøn coàn .II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi gôïi môû .IV. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG d¹y häc : 1. Kieåm tra bµi cñ: 2. Baøi môùi :Vaøo baøi Daïng thuø hình laø gì ? ngoaøi caùc chaát coù daïng thuø hình maø caùc em ñaõ hoïc , coù moät chaát cuõng coù 2 I. T ÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ ù :

Giao an Hóa 11 NC


daïng thuø hình ñoù laø P ñoû vaø P traéng .- Photpho coù maáy daïng thuø hình ?- Coù 2 daïng thuø hình : - Gv cho hoïc sinh quan saùt 2 maãu P ñoû vaø P traéng .- Söï khaùc nhau veà tính chaát vaät lyù cuûa caùc daïng thuø hình laø gì ?- Hs nghieân cöùu sgk ñeå traû lôøi

- Gv laøm thí nghieäm :Cho vaøo oáng nghieäm 1 ít P ñoû , ñaäy mieäng oáng nghieäm baèng boâng xoáp .Ñun oáng nghieäm treân ñeøn coàn cho ñeán khi P ñoû chæ coøn daïng veát .Ñeå nguoäi oáng nghieäm , hôi P ® P traéng .- HS quan saùt thí nghieäm , nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän .® Vaäy : Hai daïng thuø hình naøy coù theå chuyeån hoaù cho nhau .- Döïa vaøo soá oxihoùa coù theå coù cuûa P döï ñoaùn khaû naêng phaûn öùng ? VD ?

- Taïi sao ôû t0 thöôøng P hoaït ñoäng h2

maïnh hôn N2 ?® GV nhaän xeùt yù kieán cuûa HS vaø nhaán maïnh caùc ñaëc ñieåm khaùc vôùi Nitô .- Gv ñaët caâu hoûi : * Khi naøo theå hieän tính oxi hoaù ?- HS nghieân cöùu SGk traû lôøi .

:* P theå hieän tính khöû khi naøo ? Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra ?

- Hs leân baûng vieát phöông trình phaûn öùng .

1. P traéng :- Daïng tinh theå do phaân töû P4

- Khoâng maøu hoaëc vaøng nhaït gioáng nhö saùp .

- Deã noùng chaûy bay hôi, t0 = 44,10C .

- Raát ñoäc, gaây boûng naëng khi rôi vaøo da.

- Khoâng tan trong nöôùc nhöng tan trong dung moâi höõu cô : C6H6 , ete . . .

- Oxyhoaù chaäm ® phaùt saùng - Keùm beàn töï chaùy trong khoâng

khí ôû ñieàu kieän thöôøng .2. P ñoû :

- Daïng Polime - Chaát boät maøu ñoû - Khoù noùng chaûy , khoù bay hôi ,

t0n/c=2500C .

- Khoâng ñoäc - Khoâng tan trong baát kyø dung

moâi naøo - Khoâng ñoäc .

- Khoâng Oxyhoaù chaäm ® khoâng phaùt saùng - Beàn trong khoâng khí ôû ñieàu kieän thöôøng , beàn hôn P traéng . - Khi ñun noùng khoâng coù khoâng khí P ñoû ® P traéng .

- P coù caùc soá oxi hoaù : -3 , 0 , +3 , +5 .® Coù theå theå hieän tính khöû vaø tính oxi hoaù .

II. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC : - Ñoä aâm ñieän P < N - Nhöng P hoaït ñoäng hoùa hoïc hôn N2 vì lieân keát N ≡ N beàn vöõng* P traéng hoaït ñoäng hôn P ñoû . 1. Tính oxi hoùa : Taùc duïng vôùi moät soá kim loaïi maïnh ( K, Na , Ca , Mg . . .) 2P + 3Ca Ca3P2 Canxiphotphua2 – Tính khöû - Taùc duïng vôùi caùc phi kim hoaït ñoäng nhö oxi ,hal , löu huyønh vaø caùc chaát oxihoùa maïnh khaùc a. Taùc duïng vôùi oxi - Thieáu oxi : 4P + 3O2 ® 2P2O3 Ñiphotpho

Giao an Hóa 11 NC

- Hs leân baûng vieát caùc phöông trình phaûn öùng P taùc duïng vôùi Cl2 khi dö vaø thieáu Cl2 .-Gv boå sung : P cuõng taùc duïng vôùi moät soá phi kim khi ñun noùng .

- P cuõng taùc duïng vôùi S khi ñun noùng taïo thaønh ñiphotpho trisunfua P2S3 vaø ñiphotpho pentasunfua P2S5 - Ngoaøi tính chaát taùc duïng vôùi moät soá kim loaïi vaø phi kim , P coøn taùc duïng vôùi moät soá hôïp chaát . -Leân vieát phöông trình phaûn öùng ?( HNO3 , KClO3 , KNO3 , K2Cr2O7 . . . )

Neâu öùng duïng cuûa P?

Trong thieân nhieân P toàn taïi ôû daïng naøo ?- Taïi sao N2 toàn taïi ôû trang thaùi töï do coøn P thì khoâng ?

Trong coâng nghieäp P saûn xuaát baèng caùch naøo ?

trioxit - Dö oxi : 4P0 +5O2 ®→ 2P2O5

Ñiphotpho pentaoxitb. Taùc duïng vôùi clo Khi cho clo ñi qua photpho -noùng chaûy

- Thieáu clo 2P0 + 3Cl2® 2PCl3 Photpho triclorua

- Dö clo : 2P0 + 5Cl2® 2PCl5 Photpho pentacloruac. Taùc duïng vôùi caùc hôïp chaát :Ví duï : 6P + 5KClO3 ® 3P2O5 + 5KCl

III . ÖÙNG DUÏNG :- Duøng saûn xuaát thuoác ñaàu que dieâm.- Ñieàu cheá H3PO4 P ® P2O5 ® H3PO4

IV. TRAÏNG THAÙI TÖÏ NHIEÂN VAØ ÑEÀU CHEÁ :1 Trong töï nhieân:- - Khoâng coù P daïng töï do:- Thöôøng ôû daïng muoái cuûa axít photphpric : coù trong quaëng apatit Ca5F(PO4)3 vaø photphoric Ca3(PO4)2.- Coù trong protien thöïc vaät , trong xöông , raêng , baép thòt , teá baøo naõo , . . . cuûa ngöôøi vaø ñoäng vaät .2 . Ñieàu cheá: - Baèng caùch nung hoãn hôïp Ca3(PO4)2, SiO2 vaø than ôû 12000C .- Hs leân baûng vieát caùc phöông trình ñieàu cheá P trong coâng nghieäp .Ca3(PO4)2 + 3SiO2 + 5C ® 3CaSiO3 + 2P + 5CO - Hôi P thoaùt ra ngöng tuï khi laøm laïnh , thu ñöôïc P ôû daïng raén .

3. Cuûng coá : - Duøng baøi taäp 1, 2,3 / sgk Tr 62 ñeå thieát keá phieáu hoïc taäp ® daïng thuø hình - Duøng baøi taäp 3 ñeå cuûng coá veà tính chaát hoaù hoïc cuûa Phoât pho . 4. BTVN – Daën doøø : * BTVN : 4 ® 6 / sgk Tr 62 * Chuaån bò baøi 15. V. Rót kinh nghiÖm

Giao an Hóa 11 NC

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Baøi 15 : axit PHOTPHOric vµ muèi photphat

.I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc :- Bieát caáu taïo phaân töû cuûa axít photphoric . - Bieát tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa axít photphoric . - Bieát tính chaát vaø nhaän bieát muoái photphat . - Bieát öùng duïng vaø ñieàu cheá axít photphoric .

2. Kyõ naêng : Vaän duïng kieán thöùc veà axít photphoric vaø muoái photphat ñeå giaûi caùc baøi taäp

3. Troïng taâm :- Bieát caáu taïo phaân töû , tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa axít

photphoric , tính chaát cuûa caùc muoái photphat .

Giao an Hóa 11 NC


- Bieát nhöõng öùng duïng vaø phöông phaùp ñieàu cheá axít photphoricII. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà .III. CHUAÅN BÒ : * Hoùa chaát : H2SO4ñaëc , Dung dòch AgNO3 , d2 Na3PO4 , d2 KNO3 . Na3PO4 , MgHPO4 , AgNO3 , H2O * Duïng cuï : oáng nghieäm .IV. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC :

1. Kieåm tra baøi cuû : - So saùnh caáu taïo vaø tính chaát lí hoùa hoïc cuûa P traéng vaø P ñoû ? - Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa P ? cho ví duï minh hoaï ? 2. Baøi môùi :

- Vieát CTCT cuûa H3PO4 ? - Baûn chaát lk giöõa caùc nguyeân töû trong phaântöû laø gì ? Xaùc ñònh soá oxi hoùa cuûa P ?HS nghieân cöùu laàn löôït traû lôøi ?HS quan saùt traû lôøi :

Cho HS quan saùt loï axít H3PO4 , nhaän xeùt vaø cho bieát tính chaát cuûa axit ?

GV boå sung : Tan trong nöôùc do söï taïo thaønh lk hiñro vôùi nöôùc

- Döïa vaøo soá oxihoùa cuûa P coù theå döï ñoaùn tính chaát hoùa hoïc cuûa axit H3PO4 ? . - GV: nhaän xeùt , giaûi thích ; H3PO4 khoâng coù tính oxihoùa vì traïng thaùi oxihoùa +5 khaù beàn

- Vieát phöông trình ñieän ly cuûa H3PO4 ?HS vieát phöông trình ñieän ly theo 3 naác :

- Trong dung dòch H3PO4 toàn taïi caùc ion gì ?

- Cho 2 nhoùm HS vieát phöông trình giöõa axít vaø oxit bazô , bazô ?

I .AXIT PHOTPHORIC :Hoaït ñoäng 2 : 1 . Caáu taïo phaân töû :H – O H – O – P = O H – O Hay H – O H – O – P O H – O Photpho coù hoùa trò V vaø soá oxihoùa +5 .2 . Tính chaát vaät lyù :- Laø chaát raén , trong suoát khoâng maøu , haùo nöôùc tan nhieàu trong nöôùc .- Khoâng bay hôi , khoâng ñoäc , t0 = 42,30C .- Dung dòch ñaëc saùnh , coù noàng ñoä 85% 3 .Tính chaát hoùa hoïc :a. Tính oxihoùa – khöû : Axít H3PO4

khoâng coù tính oxihoùa nhö axít nitric vì photpho ôû möùc oxihoùa +5 beàn hôn b. Taùc duïng bôûi nhieät : H3PO4 deã bò maát nöôùc : 200 – 250

0C 400 – 500

0C

H3PO4 H4P2O7 HPO3

photphoric+H

2O

iphotphoric +H

2O

metaphotphoric

c. Tính axít : - Axít H3PO4 laø axít ba laàn axít ,coù ñoä maïnh trung bình : H3PO4 H+ + H2PO4

- K1 =7,6.10-3 H2PO4

- H+ + HPO42- K1 =

6,2.10-3 HPO4

2- H+ + PO43- K1 =

4,4.10-3 - Goàm caùc ion : H+ , H2PO4

- , HPO4

2- ,PO43-

- Dung dòch H3PO4 coù nhöõng tính chaát chung cuûa axít :

Giao an Hóa 11 NC

- Xeùt tæ nbazô /naxit = x nhö theá naøo taïo ra muoái axít , trung hoøa hoaëc hoãn hôïp caùc muoái ?® GV nhaän xeùt

- H3PO4 ñöôïc ñieàu cheá nhö theá naøo ?

- Neâu öùng duïng cuûa H3PO4 ?

- Döïa vaøo ñònh nghóa veà muoái nitrat cho bieát muoái phoát phaùt laø gì ?

- Vieát phaûn öùng cuûa H3PO4 vôùi NaOH theo nhöõng tæ leä khaùc nhau ?

- Coù bao nhieâu loaïi muoái phoát phat ? cho ví duï

- Gv laøm thí nghieäm :* Hoaø tan NaH2PO4

* Hoaø tan Ca3(PO4)2

Hs quan saùt vaø nhaän xeùt - Vieát caùc phöông trình ñieän li cuûa Na3PO4 ? cho bieát PH cuûa moâi tröôøng ?

VD : Taùc duïng vôùi oxit bazô hoaëc bazô H3PO4 + NaOH ® NaH2PO4 + H2O H3PO4+2NaOH® Na2HPO + 2H2OH3PO4+ 3NaOH ® Na3PO4 + 3H2O* x < 1: NaH2PO4 dö axít.* x = 1: NaH2PO4 * 1 < x < 2 : NaH2PO4vaø Na2HPO4

* x = 2 : Na2HPO4

* 2 < x < 3 : Na2HPO4 vaø Na3PO4

* x = 3 : Na3PO4 * x > 3 : Na3PO4 dö bazô4 . Ñieàu cheá vaø öùng duïng a. Trong phoøng thí nghieäm : Duøng HNO3 30% oxihoùa P :3P+5HNO3+2H2O→3H3PO4 +5NOb. Trong coâng nghieäp :- Phöông phaùp chieát : Cho H2SO4

ñaëc taùc duïng vôùi quaëng photphorit hoaëc quaëng apatit :Ca3(PO4)2+3H2SO4→3CaSO4↓ +2H3PO4

- Phöông phaùp nhieät : Ñieàu cheá H3PO4 tinh khieát hôn :4P + 5O2 → 2P2O5 .P2O5 +3H2O → 2H3PO4 .Ngoaøi ra coøn coù theå thuûy phaân daãn xuaát Halogen :PX5 + 4H2O → H3PO4 + 5HXÖÙng duïng : Duøng ñeå saûn xuaát phaân boùn voâ cô , nhuoäm vaûi , saûn xuaát men söù , duøng trong coâng nghieäp döôïc phaåm II – MUOÁI PHOTPHAT :- Muoái phoât phaùt laø muoái cuûa axit phoâtphoricLaø muoái cuûa axít photphoric : muoái trung hoøa vaø hai muoái axit .Ví duï : Na3PO4 , K2HPO4 , Ca(H2PO4)2 ….

- Coù 3 loaïi : Muoái ñihiñroâphotphat Muoá in hiñroâphotphat Muoái photphat

Caùc muoái taïo thaønh goïi laø muoái phoát phat1 – Tính chaát :a. Tính tan :Na3PO4 ® 3Na + PO4

3- ® PH > 7- Caùc muoái ñihiñrophotphat ñeàu tan trong nöôùc .- Caùc muoái hiñrophotphat vaø photphat trung hoøa chæ coù muoái natri ,kali , amoni laø deã tan coøn cuûa caùc kim loaïi khaùc khoâng tan hoaëc ít

Giao an Hóa 11 NC

- Gv laøm thí nghieäm :AgNO3 + Na3PO4 ®Sau ñoù nhoû vaøi gioït HNO3

® Gv keát luaän .

tan trong nöôùc .b. Phaûn öùng thuûy phaân :Caùc muoái photphat tan bò thuûy phaân trong dung dòch :Ví Duï: Na3PO4 + H2O® Na2HPO4 + NaOH PO4

3- + H2O HPO42- + OH- .

® Dung dòch coù moâi tröôøng kieàm .2 – Nhaän bieát ion photphat :- Thuoác thöû laø dung dòch AgNO3 ..VD : 3AgNO3+Na3PO4→Ag3PO4+3NNO3

3Ag+ + PO43- → Ag3PO4↓

(maøu vaøng )® Coù keát tuûa vaøng xuaát hieän Keát tuûa tan ñöôïc trong HNO3 loaõng

3.Cuûng coá :Cho hoïc sinh laøm moät soá baøi taäp :Baøi 1: Choïn nhoùm muoái tan trong caùc nhoùm muoái sau ñaâya.Na3PO4 , BaHPO4 , Ca3(PO4)2 b.K3PO4 , Ca(H2PO4)2 , (NH4)2HPO4

c.NaH2PO4 , Mg3(PO4)2 , K2HPO4 d.(NH4)3PO4 , Ba(H2PO4)2 , MgHPO4 .HD : Ñsoá : bBaøi 2 : Vieát phöông trình ion ruùt goïn cuûa caùc phaûn öùng sau ( neáu coù )

a. NaOH + (NH4)2HPO4 b.BaCl2 + NaH2PO4 c. MgCl2 + Na3PO4 d. Ca(OH)2 + K2HPO4

HD :a.OH- + NH4

+ ® NH3 + H2O b.Ba2+ + H2PO4- ® BaH2PO4

c.Mg2+ + PO43- ® Mg3(PO4)2 d.Ca2+ + HPO4

2- ® CaHPO4

4.BTVN – Daën doø : * BTVN : 1,2,3,4,56,7(Sgk Tr 66) * Daën doø : - Xem tö lieäu Tr 66 - Chuaån bò baøi 16V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Baøi 16 : PH¢N BãN HãA HäC I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc :- Bieát ñöôïc nguyeân toá dinh döôõng naøo caàn thieát cho caây troàng .- Bieát ñöôïc thaønh phaàn moät soá loaïi phaân boùn thöôøng duøng .- Bieát caùch baûo quaûn vaø söû duïng moät soá phaân boùn hoaù hoïc .

2. Kyõ naêng :- Coù khaû naêng nhaän bieát moät soá loaïi phaân boùn hoaù hoïc - Coù khaû naêng ñaùnh giaù chaát löôïng töøng loaïi phaân boùn hoaù hoïc .

3. Troïng taâm : Xaùc ñònh ñöôïc thaønh phaàn vaø öùng duïng töøng loaïi phaân .II. PHÖÔNG PHAÙP : Giaûi thích – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà .III. CHUAÅN BÒ :

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 22,23Ngay soan : 7/10/2012

Tranh aûnh , tö lieäu veà saûn xuaát caùc loaïi phaân boùn ôû vieät nam .IV. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC :

Tieát 221. Kieåm tra baøi cuû:

Hoaøn thaønh chuoãi phaûn öùng : HNO3 ® H3PO4 ® NaH2PO4 ® Na2HPO4 ® Na3PO4 ® Ca3(PO4)2

2. Baøi môùi : - Gv ñaët heä thoáng caâu hoûi :* Phaân ñaïm laø gì ?* Chia laøm maáy loaïi ?* Ñaëc ñieåm cuûa töøng loaïi ?* Caùch söû duïng ?Hs tìm hieåu sgk vaø döïa vaøo hieåu bieát thöïc teá ñeå traû lôøi .® Gv nhaän xeùt yù kieán cuûa HS .- Ñaëc ñieåm cuûa phaân ñaïm amoni ?- Coù theå boùn phaân ñaïm amoni vôùi voâi boät ñeå khöû chua ñöôïc khoâng ? taïi sao ?

- Phaân ñaïm amoni vaø phaân ñaïm nitrat coù ñieåm gì gioáng vaø khaùc nhau ?

- Phaân Kali laø gì ?- Nhöõng loaïi hôïp chaát naøo ñöôïc duøng laøm phaân kali ?- Phaân kali caàn thieát cho caây nhö theá naøo ?- Loaïi caây naøo ñoøi hoûi nhieåu phaân kali hôn ?

I. PHAÂN ÑAÏM :- Phaân ñaïm laø nhöõng hôïp chaát cung caáp Nitô cho caây troàng .- Taùc duïng : kích thích quaù trình sinh tröôûng cuûa caây , taêng tæ leä proteâin thöïc vaät .- Ñoä dinh döôõng ñaùnh giaù baèng %N trong phaân .1.Phaân ñaïm Amoni :- Laø caùc muoái amoni :NH4Cl , (NH4)2SO4 , NH4NO3 …- Duøng boùn cho caùc loaïi ñaát ít

chua .-Coù chöùa goác NH4

+ ® coù moâi tröôøng axit - Khoâng theå ñöôïc vì xaûy ra phaûn

öùng :CaO + NH4

+ ® Ca2+ + NH3 + H2O2. Phaân ñaïm Nitrat :- Laø caùc muoái Nitrat NaNO3 , Ca(NO3)2 …- Ñieàu cheá : Muoái cacbonat +

HNO3 ®Ñeàu chöùa N-Amoni coù moâi tröôøng axit coøn Nitrat coù moâi tröôøng trung tính .=> Vuøng ñaát chua boùn nitrat vuøng ñaát kieàm boùn amoni - Vuøng ñaát chua neân boùn phaân gì ?vuøng kieàm thì sao ?3. Ureâ :- CTPT : (NH2)2CO , 46%N- Ñieàu cheá :CO2 + 2NH3 ® (NH2)2CO + H2O- Taïi sao Ureâ ñöôïc söû duïng roäng raõi ?do ureâ trung tính vaø haøm löôïng n cao .- Giai ñoaïn naøo cuûa caây troàng ñoøi hoûi nhieàu phaân ñaïm hôn ?giai ñoaïn sinh tröôûng cuûa caây .- Loaïi caây troàng naøo ñoøi hoûi nhieàu phaân ñaïm hôn ?II. PHAÂN KALI :- Cung caáp nguyeân toá Kali cho caây döôùi daïng ion K+ - Taùc duïng : taêng cöôøng söùc

Giao an Hóa 11 NC

choáng beänh , choáng reùt vaø chòu haïn cuûa caây - Ñaùnh giaù baèng haøm löôïng % K2OKCl , NH4Cl …Choáng beäng , taêng söùc chòu ñöïng .

3.Cñng cè : Gv yªu cÇu HS lµm BT 1(Sgk Trang 70)4.BTVN – DÆn dß: * BTVN : 2,3 (Sgk Tr 70) * DÆn dß : ChuÈn bÞ phÇn II, IVTieát 23

1. Kieåm tra baøi cuû: H1 : Ph©n ®¹m lµ g× cã mÊy lo¹i ph©n ®¹m. u nhîc ®iÓm cña c¸c lo¹i ph©n ®¹m. H2 : BT2(Sgk Tr 70) 2. Baøi môùi : - Phaân laân laø gì ?- Coù maáy loaïi phaân laân ?

Chuùng thích hôïp cho nhöõng loaïi caây naøo ? taïi sao ?

- Caùch ñaùnh giaù ñoä dinh döôõng ?Nguyeân lieäu saûn xuaát ?- Phaân laân caàn cho caây troàng ôû giai ñoaïn naøo ?

- gioáng vaø khaùc nhau nhö theá naøo ?Super photphat ñôn vaø super photphat keùp

- Taïi sao goïi laø super photphat ñôn , keùp ?

II I . PHAÂN LAÂN :-Phaân coù chöùa nguyeân toá P.Coù 2 loaïi .- Cung caáp photpho cho caây döôùi

daïng ion photphat PO43-

- Caàn thieát cho caây ôû thôøi kyø sinh tröôûng .

- Ñaùnh giaù baèng haøm löôïng %P2O5 töông öùng vôùi löôïng photpho coù trong thaønh phaàn cuûa noù

Nguyeân lieäu : quaëng photphoric vaø apatit .1. Phaân laân nung chaûy :- Thaønh phaàn : hoãn hôïp photphat vaø silicat cuûa canxi vaø magieâ - Chöùa 12-14% P2O5

- Khoâng tan trong nöôùc , thích hôïp cho löôïng ñaát chua .2. Phaân laân töï nhieân :Duøng tröïc tieáp quaëng photphat laøm phaân boùn .- Taïi sao phaân laân töï nhieân vaø phaân laân nung chaûy khoâng tan trong nöôùc nhöng vaãn söû duïng laøm phaân boùn ?- Ñeàu laø Ca(H2PO4)2

- Khaùc nhau veà haøm löôïng P trong phaân

3. Super photphat :- Thaønh phaàn chính laø Ca(H2PO4)2

a. Sper photphat ñôn :– Chöùa 14-20% P2O5 – Ñieàu cheá :Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 ® 2CaSO4 + Ca(H2PO4)2

b. .Super photphat keùp :– Chöùa 40-50% P2O5

Giao an Hóa 11 NC

- Phaân hoãn hôïp vaø phaân phöùc hôïp gioáng vaø khaùc nhau nhö theá naøo ?

- Coù nhöõng loaïi phaân hoãn hôïp vaø phöùc hôïp naøo ? cho ví duï ?

- Phaân vi löôïng laø gì ?- Taïi sao phaûi boùn phaân vi löôïng cho ñaát ?

- Saûn xuaát qua 2 giai ñoaïn :Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 ® 2H3PO4 + 3CaSO4

Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 ® 3Ca(H2PO4)2

- Do coù giai ñoaïn saûn xuaát khaùc nhau .

IV. MOÄT SOÁ LOAÏI PHAÂN KHAÙC :1. Phaân hoãn hôïp vaø phaân phöùc hôïp - Laø loaïi phaân chöùa ñoàng thôøi hai hoaëc 3 nuyeân toá dinh döôõng cô baûn .* Phaân hoãn hôïp :- Chöùa caû 3 nguyeân toá N , P , K ñöôïc goïi laø phaân NPK- Noù ñöôïc troän töø caùc phaân ñôn theo tæ leä N:P:K nhaát ñònh tuyø theo loaïi ñaát troàng .* Phaân phöùc hôïp :Saûn xuaát baèng töông taùc hoaù hoïc cuûa caùc chaát .2. Phaân vi löôïng - Cung caáp nhöõng hôïp chaát chöùa caùc nguyeân toá nhö Bo, keõm , Mn , Cu , Mo …- Caây troàng chæ caàn moät löôïng raát nhoû .- Phaân vi löôïng ñöôïc ñöa vaøo ñaát cuøng vôùi phaân boùn voá cô hoaëc höõu cô .- Sau moät thôøi gian trong ñaát caùc nguyeân toá vi löôïng ít ñi caàn boû xung cho caây theo ñöôøng phaân boùn

3. Cuûng coá : Duøng baøi taäp , 4/trang 70 sgk ñeå cuûng coá tieát hoïc .4. BTVN – DÆn dß : * BTVN - 4,5 (Sgk Tr 70) .* DÆn dß : ChuÈn bÞ bµi 17.V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bµi 18. thùc hµnh

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 24Ngay soan : 16/10/08Tiêt 24Ngay soan : 16/10/2012

tÝnh chÊt cña mét sè hîp chÊt nit¬.

ph©n biÖt mét sè lo¹i ph©n bãn hãa häc I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc :Cuûng coá kieán thöùc veà ñieàu cheá amoniac - Moát soá tính chaát cuûa amoniac - Axit nitric vaø phaân boùn hoaù hoïc .- Tính chaát cuûa muoái nitrat .2. Kyõ naêng :- Reøn luyeän kyõ naêng thöïc haønh ,kyõ naêng saép ñaêt thí nghieäm- Reøn luyeän tính caån thaän , tính chính xaùc trong hoïc taäp hoaù hoïc .II. CHUAÅN BÒ : Duïng cuï : oáng nghieäm , giaù ñeå oáng nghieäm , giaù thí nghieäm , oáng

nhoû gioït , keïp hoaù chaát , ñeøn coàn Hoaù chaát :- HNO3 ñaëc vaø dung dòch loaõng 15%- KNO3 tinh theå , dung dòch BaCl2 , nöôùc voâi trong , AgNO3 , Cu kim loaïi .- Moät soá loaïi phaân boùn hoaù hoïc : (NH4)2SO4 , KCl , Ca(H2PO4)2

- Que ñoùm I I I. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan sinh ñoäng – ñaøm thoaïi- Nhoùm nhoûIV. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC :

Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS

Hoaït ñoäng 1 :Thí nghieäm 1 :-Gv höôùng daãn hoïc sinh laøm thí nghieäm Tính oxi hoaù cuûa axit nitric ñaëc , loaõng - Hs quan saùt hieän töôïng , vieát

phöông trình phaûn öùng , giaûi thích .

Hoaït ñoäng 2 :Thí nghieäm 2 :-Gv höôùng daãn hoïc sinh laøm thí nghieäm Cho vaøo oáng nghieäm 1 thìa KNO3

ñun noùng chaûy heát löôïng muoái . Keïp moät maãu than ñaõ nung ñoû cho vaøo KNO3

- Hoïc sinh quan saùt , giaûi thích vaø vieát phöông trình phaûn öùng

Hoaït ñoäng 3 :Thí nghieäm 3 :

Hieän töôïng- Oáng 1 : coù khí maøu naâu , dung

dòch chuyeån sang maøu xanh lam.- Oáng 2 : coù khí khoâng maøu sau

ñoù hoaù naâu , dung dòch chuy6eû sang maøu naâu

Giaûi thích :HNO3 ñaëc coù tính oxi hoaù maïnh , oxi hoaù Cu thaønh NO2 HNO3 loaõng oxi hoaù Cu thaønh NO ® NO2 , dung dòch Cu2+ coù maøu xanh .

HNO3ñ + Cu ® Cu(NO3)2 + H2O +2NO2

8HNO3l + 3Cu ® 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O 2NO + O2 ® 2NO2

Hieän töôïng:Than noùng ñoû seõ buøng chaùy saùng , coù tieáng noå laùch taùch laø do KNO3 nhieät phaân giaûi phoùng khí oâxi . 2KNO3 2KNO2 + O2

Löu yù :- Laøm thí nhieäm vôùi löôïng nhoû

KNO3

- KNO3 noùng chaûy heát môùi cho than vaøo oáng nghieäm .

Giao an Hóa 11 NC

Phaân bieät moät soá loaïi phaân boùn hoaù hoïc Cho caùc maãu phaân :(NH4)2SO4 , KCl , Superphotphatkep .

A, thöû tính tan trong nöôùc

® quan saùt , nhaän xeùt tính tan cuûa 3 chaát treân

B, nhaän bieát phaân ñaïm amonisufat Cho 3 chaát treân vaøo 3 oáng nghieäm, sau ñoù cho vaøo moãi oáng nghieäm 1 ít dung dòch NaOHNeâu hieän töôïng, giaûi thích vaø vieát phöông trình phaûn öùng

C. Nhaän bieát phaân superphotphat keùp Laáy 2 oáng nghieäm, cho vaøo oáng nghieäm ñoù moãi oáng 2 ml dung dòch KCl, vaø Ca(H2PO4)2

Sau ñoù cho vaøo 2 oáng nghieäm ñoù moät ít dung dòch AgNO3

Neâu hieän töôïng, giaûi thích vaø vieát phöông trình phaûn öùng

- Caû 3 muoái ñeàu tan trong nöôùc

- Coù muøi khai , quyø tím chuyeån sang maøu xanh ® Chöùng toû coù NH4

+

NH4+ + OH- NH3 + H2O

oááng 1 : KCl + AgNO3 ® AgCl + KNO3

oâng 2 : Ca(H2PO4)2 + AgNO3 ®khoâng phaûn öùng- oááng nghieäm xuaát hieän keát tuûa maøu traéng laø KCl

v. Thu doïn vaø veä sinh phoøng thí nghieäm vaø vieát baûn töôøng trình theo maãu.VI. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC


LYUÖN TËP TÝNH CHÊT CñA PHOTPHOVµ C¸C HîP CHÊT CñA PHOTTPHO

I. MUÏC TIEÂU :1. Kieán thöùc :

Cuûng coá caùc kieán thöùc veà tính chaát vaät lí , hoaù hoïc , ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa photpho vaø moät soá hôïp chaát cuûa phot pho .

2. Kyõ naêng : Vaän duïng caùc kieán thöùc ñaõ hoïc ñeå giaûi caùc loaïi baøi taäp : * Nhaän bieát * Hoaøn thaønh chuoãi phaûn öùng * Ñieàu cheá * Giaûi baøi taäp döïa vaøo phöông trình phaûn öùng .

3. Thaùi ñoä :- Taäp tính caån thaän , tæ mæ cho hoïc sinh .- Reøn luyeän tö duy logic thích hôïp .

4. Troïng taâm : Höôùng daãn giaûi baøi taäp .II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà – vaán ñaùp .III. CHUAÅN BÒ : Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp .IV. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC :

1. Baøi cuû: Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp . 2. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng 1 :I. KIEÁN THÖÙC CAÀN NHÔÙ :- Gv ñaët heä thoáng caâu hoûi cho caùc nhoùm thaûo luaän* Photpho coù nhöõng daïng thuø hình naøo ?* Ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa caùc daïng thuø hình naøy ?* So saùnh tính chaát vaät lí , hoaù hoïc cuûa caùc daïng thuø hình cuûa photpho ?* Cho bieát tính chaát vaät li , hoaù hoïc cuûa axit photphoric ?1. Ñôn chaát photpho : Khoái löôïng nguyeân töû : 31ñvcP Ñoä aâm ñieän : 2,1 Caáu hình electon nguyeân töû : 1s22s22p63s23p3

Caùc soá oxi hoaù : -3 , 0 , +3, +5 P2O5

P PCl5 Ca3P2

2. Axit photphoric :- Laø axit 3 laàn xait , coù ñoä maïnh trung bình - Khoâng coù tính oxihoaù H3PO4 H4P2O7 HPO3

- Taïo ra 3 loaïi muoái photphat khi taùc duïng vôùi kieám

Giao an Hóa 11 NC

* Vieát phöông trình phaûn öùng chöùng minh axit photphoric laø axit 3 naác ?* Taïi sao axit photphoric khoâng coù tính oxihoaù ?* Muoái photphat coù maáy loaïi ? d0aëc ñieåm cuûa caùc loaïi muoái naøy ?3. Muoái photphat :- Coù 3 loaïi muoái : Na3PO4 , Na2HPO4 , NaH2PO4

-Muoái kali , natri , amoni vaø ñihiñrophotphat : tan-Muoái coøn laïi ít tan hoaëc khoâng tan .* Nhaän bieát ion photphat nhö theá naøo ?-Nhaän bieát ion PO4

2- baèng phaûn öùng : 2Ag+ + PO4

3- ® Ag3PO4 ( vaøng )Hoaït ñoäng 2 : Baøi taäpII. BAØI TAÄP :Baøi 1: Neâu nhöõng ñieåm khaùc nhau trong caáu taïo nguyeân töû giöõa Nitô vaø photpho ?Hs lieân heä kieán thöùc ñaû hoïc ñeå traû lôøi .Baøi 2 : Vieát phöông trình phaûn öùng daïng phaân töû vaø ion ruùt goïn :a.K3PO4 + Ba(NO3)2 b. Na3PO4 + Al2(SO4)3

c.Ca(H2PO4)2 + Ca(OH)2 d.Na2HPO4 + NaOHe. Ca(H2PO4)2 + Ca(OH)2 ( tæ leä 1:1 )d. Ca(H2PO4)2 + Ca(OH)2 (tæ leä 1:2 )Töøng Hs leân baûng vieát phöông trình phaûn öùng ( neáu coù )Baøi 3 : Cho 44g NaOH vaøo dung dòch chöùa 39,2g H3PO4 . Sau khi phaûn öùng öùng xaûy ra hoaøn toaøn , ñem coâ dung dòch ñeán khi caïn khoâ . Hoûi muoái naøo ñöôïc taïo thaønh ? khoái löôïng laø bao nhieâu ?HD: Baøi 3 :nNaOH = 44/40nH3PO4 = 39,2/98laäp tæ leä nNaOH/ nH3PO4 => muoái ñöôïc taïo thaønhsoá mol => khoái löôïng caùc muoái Baøi 4 : Theâm 10g dung dòch baõo hoaø Ba(OH)2 ( ñoä tan laø 3,89g trong 100g H2O vaøo 0,5 ml dung dòch axit photpho ric noàng ñoä 6 mol/lit . Tính löôïng caùc hôïp chaát bari ñöôïc taïo thaønh ?

3.Cuûng coá : keát hôïp cuûng coá töøng phaàn trong quaù trình luyeän taäp 4. Baøi taäp veà nhaø :

Baøi 1: Töø quaëng photphoric , coù theå ñieàu cheá axitphotphoric theo sô ñoà sau : Quaëng photphoric p P2O5 ® H3PO4

a. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra ? b. Tính khoái löôïng quaëng photphoric 73% Ca3(PO4)2 caàn thieát ñeå ñieàu cheá ñöôïc 1 taán H3PO4 50%. Hieäu suaát cuûa quaù trình laø 90% .Baøi 2 :

Giao an Hóa 11 NC

Cho 12,4g P taùc duïng hoaøn toaøn vôùi oxi , sau ñoù cho toaøn boä löôïng P2O5

hoaø tan vaøo 80ml dd NaOH 25% ( d= 1,28) . Tính noàng ñoä % cuûa dung dòch muoái sau phaûn öùng ?V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

KIỂM TRA 1 TIẾTI. MUÏC TIEÂU :

Giao an Hóa 11 NC


1. Kieán thöùc :

Cuûng coá caùc kieán thöùc trong chöông Nitô - Photpho2. Kyõ naêng :

- Reøn luyeän caùc kyõ naêng veà vieát phöông trình phaûn öùng , hoaøn thaønh chuoãi , nhaän bieát . - Giaûi caùc daïng baøi taäp .

3. Thaùi ñoä : Taäp tính caån thaän , logic

4. Troïng taâm : Chöông Nitô - PhotphoII. PHÖÔNG PHAÙP :- Traéc nghieäm : 40%- Töï luaän 60%III. CHUAÅN BÒ : Ñeà kieåm traIV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Kieåm tra : khoâng coù 2. Ñeà kieåm tra : ñeà vaø ñaùp aùn coù keøm theo

Họ và tên:……………………………………...Lớp:…… ……………………….

Câu1: (3đ)Viêt phương trình hóa học thực hiện cac dãy chuyển hóa sau :

a) N2 NH3 NH4NO3 N2O

NO NO2 HNO3 Cu(NO3)2 CuO Cu

b)Photpho B C P2O5

Câu 2:(2đ) Nung nóng hỗn hợp gồm 33,6 lít khí N2 va 100,8 lít khí H2 có xúc tac thích hợp. Tính khối lượng NH3 thu được.Biêt rằng cac thể tích khí đo ở đktc va hiệu suất phản ứng tổng hợp la 25%Câu 3:(3đ) Để hoa tan 10g hỗn hợp đồng va đồng(II)oxit cần Vml dd HNO3 15%(D=1,2g/ml), thu được 1,792 lít khí NO (ở đktc)

a/ Tính khối lượng va % khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp đồng va đồng(II)oxit.b/ Tính V

Họ và tên:……………………………………...Lớp:…………………………….Câu1: (3đ)Viêt phương trình hóa học thực hiện cac dãy chuyển hóa sau :

a) N2 NH3 NH4NO3 N2O

NO NO2 HNO3 Cu(NO3)2 CuO Cu

Giao an Hóa 11 NC

(1)(3)

(4)

(5) (6)

(7)

(8)

(9)

(10) (11) NH3,t0

(12)

(2)

+Ca,t0

(1)+HCl (2)

+O2, t0

(3)

(1)(3)

(4)

(5) (6)

(7)

(8)

(9)

(10) (11) NH3,t0

(12)

(2)

b)Photpho B C P2O5

Câu 2:(2đ) Nung nóng hỗn hợp gồm 6,72 lít khí N2 va 20,16 lít khí H2 có xúc tac thích hợp. Tính khối lượng NH3 thu được.Biêt rằng cac thể tích khí đo ở đktc va hiệu suất phản ứng tổng hợp la 75%Câu 3:(3đ) Hoa tan hoan toan 10g hỗn hợp 2 kim loai Mg va Cu bằng dd HNO3 , thu được 11,2 lít khí NO2 (ở đktc)

a/ Tính khối lượng va % khối lượng mỗi kim loai trong hỗn hợp 2 kim loai Mg va Cu.b/ Tính thể tích dd HNO3 0,1M cần dùng

Chöông 3 :

Giao an Hóa 11 NC

+Ca,t0

(1)+HCl (2)

+O2, t0

(3)

Tiêt 24Ngay soan : 16/10/08Tiêt 27,28Ngay soan : 28/10/2012

Baøi 19 : KHAÙI QUAÙT VEÀ NHOÙM CACBON


HS bieát .- Kí hieäu hoùa hoïc , teân goïi caùc nguyeân toá nhoùm cacbon . HS hieåu - Tính chaát hoùa hoïc chung cuûa caùc nguyeân toá nhoùm cacbon . - Quy luaät bieán ñoåi tính chaát caùc ñôn chaát hôïp chaát .

2. Kyõ naêng :- Reøn luyeän khaû naêng so saùnh , vaän duïng qui luaät chung vaøo moät nhoùm nguyeân toá - Reøn luyeän khaû naêng laäp luaän , tìm ñöôïc moái lieân heä giöõa caáu taïo nguyeân töû tính chaát hoùa hoïc cuûa nguyeân toá .

3. Troïng taâm :- Bieát nhoùm caùc bon goàm nhöõng nguyeân toá naøo .- Hieåu caáu hình electron nguyeân töû , baùn kính nguyeân töû , ñoä aâm ñieän lieân quan nhö theá naøo vôùi tính chaát cuûa caùc nguyeân toá trong nhoùmIII. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà . II. CHUAÅN BÒ :- Baûng tuaàn hoaøn - Baûng 4.1 SGK .- Caùc maãu vaät cuûa caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm cacbon .IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Kieåm tra :khoâng coù 2. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày

Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung

Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Xaùc ñònh vò trí cuûa nguyeân toá sau trong baûng tuaàn hoaøn : 1s22s22p63s23p2

Vaäy nhoùm IVA goàm nhöõng nguyeân toá naøo ?

Hoaït ñoäng 2 :- Cho bieát vò trí caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm IVA- Vieát kí hieäu hoùa hoïc cuûa caùc nguyeân toá trong nhoùm ?

-oâ 14 , chu kyø 3 , nhoùm IVA

HS Döïa vaøo BTH traû lôøi :

I. VÒ TRÍ CUÛA NHOÙM CACBON TRONG BAÛNG TUAÀN HOAØN :- Laø caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm IVA

- Chuùng ñeàu thuoäc caùc nguyeân toá p

Moät soá tính chaát cuûa caùc nguyeân toá nhoùm cacbon.

Cacbon Silic Gecmani

Thieác

Chì

Giao an Hóa 11 NC

Soá hieäu nguyeân töû 6 14 32 50 82

Nguyeân töû khoái (ñvC) 12,01 28,08 72,61 118,71 207,2

Caáu hình electron lôùp ngoaøi cuøng

2s22p2 3s23p2 4s24p2 5s25p2 6s26p2

Baùn kính nguyeân töû (n.m) 0,077 0,117 0,122 0,140 0,146

Ñoä aâm ñieän 2,5 1,9 1,8 1,8 1,9

Naêng löôïng ion hoùa thöù nhaát(Kj/mol)

1086 786 762 708 715

Hoaït ñoäng 3:: - Vieát caáu hình electron chung cuûa nguyeân töû nhoùm caùcbon

- Phaân boá electron lôùp ngoaøi cuøng vaøo oâ löôïng töû ôû traïng thaùi cô baûn vaø traïng thaùi kích thích ?

- Döï ñoaùn khaû naêng hình thaønh lieân keát , soá oxihoùa coù theå coù cuûa caùc nguyeân toá ?

Hoaït ñoäng 4 : - Neâu qui luaät bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát ? giaûi thích ?

Hoaït ñoäng 5 :- Vieát coâng thöùc caùc hôïp chaát vôùi hiñro vaø vôùi oxi ? giaûi thích ?- Qui luaät bieán ñoåi tính beàn nhieät ?

- Traïng thaùi cô baûn :

- Traïng thaùi kích thích :

HS neâu qui luaät döïa vaøo baûng

4.1

- RH4 Vì ôû nhoùm IV thieáu 4 electron ñeå ñaït caáu hình beàn vöõng gioáng khí hieám .

-Döïa vaøo quy luaät bieán ñoåi ñaõ hoïc ñeå traû lôøi .

II – TÍNH CHAÁT CHUNG CUÛA CAÙC NGUYEÂN TOÁ NHOÙM CACBON :1 . Caáu hình electron nguyeân töû - Caáu hình electron ngoaøi cuøng : ns2np2 .-Trong hôïp chaát chuùng coù coäng hoía trò laø hai ,boán vaø chuùng coù caùc soá oxihoùa +4, +2vaø – 4 (tröø Ge , Sn, Pb ) tuøy thuoäc vaøo ñoä aâm ñieän cuûa caùc nguyeân toá lieân keát vôùi chuùng.

2. Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc ñôn chaát : - Töø C ñeán Pb tính phi kim giaûm daàn vaø tính kim loaïi taêng .- Caùcbon vaø silic laø nhöõng phi kim keùm hoaït ñoäng hôn nitô vaø photpho .

3 . Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc hôïp chaát :- Hôïp chaát vôùi hiñro RH4 : ñoä beàn nhieät giaûm nhanh töø CH4

ñeán PbH4 .- Hôïp chaát oxit : XO ,XO2 :CO2 vaø SiO2 laø caùc oxit axít , coøn caùc oxit GeO2 ,SnO2 , PbO2 vaø

Giao an Hóa 11 NC

- Qui luaät bieán ñoåi tính axít bazô cuûa caùc axít ?

caùc hiñroxit töông öùng cuûa chuùng laø caùc hôïp chaát löôõng tính - Caùc nguyeân töû C , Ge , Si lieân keát vôùi nhau taïo thaønh maïch , khaû naêng naøy giaûm nhanh töø C ñeán Ge .

3. Cuûng coá : Duøng baøi taäp , 1,2/trang 77 sgk ñeå cuûng coá tieát hoïc .4. BTVN – DÆn dß : * BTVN - 3,4 (Sgk Tr 77) .* DÆn dß : ChuÈn bÞ bµi 20.V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC

Baøi 20 : I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc :- Bieát caáu truùc caùc daïng thuø hình cuûa caùcbon .- Hieåu ñöôïc tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa cacbon .- Vai troø quan troïng cuûa cacbon ñoái vôùi ñôøi soáng kyõ thuaät .

2. Kyõ naêng :- Vaän duïng ñöôïc nhöõng tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa cacbon ñeå giaûi caùc baøi taäp coù lieân quan .- Bieát söû duïng caùc daïng thuø hình cuûa caùcbon trong caùc muïc ñích khaùc nhau .

3. Troïng taâm :- Bieát caáu truùc vaø tính chaát vaät lyù , cuûa caùc daïng thuø hình chính cuûa cacbon .- Bieát caùc tính chaát hoùa hoïc cô baûn cuûa cacbon , vai troø quan troïng cuûa cacbon ñoái vôùi ñôøi soáng vaø saûn xuaát ?II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ :- Moâ hình than chì , kim cöông , maãu than goã , moà hoùng .- Caáu truùc tinh theå kim cöông , than chì vaø cacbon voâñònh hình IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Kieåm tra : * Ñaëc ñieåm cuûa nhoùm cacbon? Nhoùm cacbon goàm nhöõng nuyeân toá naøo ? Cho bieát qui luaät bieánñoåi tính kim loaïi phi kim cuûa caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm cacbon ? giaûi thích ?

2. Baøi môùi :


Hoaït ñoäng cuûa troø

Noäi dung

Hoaït ñoäng 1 : vaøo baøi Cho hoïc sinh xem moät soá maãu vaät : cho bieát teân

Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu caáu truùc caùc daïng thuø hình cuûa cacbon:- Trình baøy tính

Kim cöông

- Quan saùt moâ hình , maãu vaät , nghieân cöùu SGK ñeå traû lôøi

I – TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ :- Caùc bon taïo thaønh moät soá daïng thuø hình , khaùc nhau veà tính chaát vaät lyù - Cacbon hoaït ñoäng hoùa hoïc ôû nhieät ñoä cao , C voâ ñònh hình hoaït ñoäng hôn .

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 24Ngay soan : 16/10/08Tiêt 29 Ngay soan : 28/10/2012

chaát vaät lyù caùc daïng thuø hình , so saùnh ñeå ñoái chieáu ?

Hoaït ñoäng 3:

- Döï ñoaùn tính chaát hoùa hoïc cuûa C döïa vaøo soá oxi hoaù maø cacbon theå hieän ?

- Vieát caùc phöông trình chöùng minh tính chaát cuûa cacbon ?

GV choát laïi :

- Hs neâu söï khaùc nhau giöõa caùc daïng thuø hình

- C trô ôû nhieät ñoä thöôøng , hoaït ñoäng ôû nhieät ñoä cao .- Döïa vaøo soá oxihoùa coù theå coù cuûa cacbon ñeå döï ñoaùn : theå hieän tính khöû vaø tính oxihoùa .

- Laàn löôït vieát caùc phöông trình chöùng minh

1. Kim cöông :

2. Than chì :

3. Cacbon voâ ñònh hình :- Goàm nhöõng tinh theå raát nhoû- Chuùng coù khaû naêng haáp phuï maïnh

II. TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC :1 Tính khöû :a. Taùc duïng vôùi oxi :

C + O2 ® O2 .

b. Taùc duïng vôùi hôïp chaát :- ÔÛ nhieät ñoä cao coù theå khöû ñöôïc nhieàu oxit :

Fe2O3 + 3C0 ®→ 2Fe +3 O

CO2 + C0 ®→ 2 O.

SiO2 + 2C0 ® Si +2 O

Cacbon khoâng taùc duïng tröïc tieáp vôùi halogen

- Cacbon theå hieän tính oxi hoaù khi naøo ?

Vieát caùc phöông trình phaûn öùng .

2 . Tính oxi hoùa :a. Taùc duïng vôùi hiñro : ÔÛ nhieät ñoä cao vaø coù xuùc taùc :

C0 + 2H2 ® H4 .

b.Taùc duïng vôùi kim loaïi : ÔÛ nhieät ñoä cao :

Giao an Hóa 11 NC

- Laø chaat tinh theå khoâng maøu , trong suoat , khoâng daãn ñieän , daãn nhieät keùm.- Tinh theå thuoäc loaïi tinh theå nguyeân töû

-Caau truùc lôùp , lieân keat yeau vôùi nhau- Tt xaùm ñen

Hoaït ñoäng 4:Döïa vaøo caáu truùc vaø tính chaát lyù hoaù hoïc cuûa cacbon neâu öùng duïng cuûa cacbon ?

Hoaït ñoäng 5 :- Trình baøy veà traïng thaùi thieân nhieân vaø ñieàu cheá caùc daïng thuø hình cuûa cacbon ?

- Boå sung caùc kieán thöùc thöï teá

-Hs coù theå laáy moät soá öùng duïng trong thöïc teá

- Hs chuaån bò moät soá tö lieäu ôû nhaø vaø leân lôùp trình baøy .

Ca + 2C0 ® CaC2-4

Canxi cacbua

4Al0 +3C0 ®Al4 3

Nhoâm cacbua III . ÖÙNG DUÏNG :1 . Kim cöông :duøng laøm ñoà trang söùc , cheá taïo muõi khoan , dao caét thuûy tinh vaø boät maøi . 2 Than chì : Laøm ñieän cöïc , buùt chì ñen , cheá chaát boâi trôn , laøm noài cheùn ñeå naáu chaûy caùc hôïp kim chòu nhieät.3. Than coác : Laøm chaát khöû trong loø luyeän kim .4. Than goã :Duøng ñeå cheá thuoác suùng ñen , thuoác phaùo chaát haáp phuï . Than hoaït tính ñöôïc duøng nhieàu trong maët naï phoøng ñoäc vaø trong coâng nghieäp hoùa chaát .

5. Than muoäi : ñöôïc duøng laøm chaát ñoän khi löu hoùa cao su , saûn xuaát möïc in , xi ñaùnh giaày ,. . . IV – TRAÏNG THAÙI TÖÏ NHIEÂN: 1 . Trong thieân nhieân :- Kim cöông vaø than chì laø cacbon töï do gaàn nhö tinh khieát, ngoaøi ra coøn coù trong khoaùng vaät : SGK .2 . Ñieàu cheá : - Kim cöông nhaân taïo ñ/c töø than chì , baèng caùch nung ôû 30000C vaø aùp suaát 70 – 100 nghìn atm trong thôøi gian daøi - Than chì : nung than coác ôû 2500 – 30000C trong loø ñieän khoâng coù khoâng khí .- Than coác : Nung than môõ ôû 1000 – 12500C ,trong loø ñieän , khoâng coù khoâng khí . - Than goã : Khi ñoát chaùy goã trong ñieàu kieän thieáu khoâng khí .

Giao an Hóa 11 NC

- Than muoäi : CH4 ® C + 2H2 .- Than moû : Khai thaùc tröïc tieáp töø caùc væa than .

3. Cuûng coá : Duøng baøi taäp , 1,2/trang 82 sgk ñeå cuûng coá tieát hoïc .4. BTVN – DÆn dß : * BTVN - 3,4 (Sgk Tr 82) .* DÆn dß : ChuÈn bÞ bµi 21V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC

Baøi 21 : HÔÏP CHAÁT CUÛA CACBON .


Hs bieát : - Caáu taïo cuûa phaân töû CO vaø CO2 . - Tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa CO vaø CO2 . - Caùc phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa CO vaø CO2.

- Tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa axit cacbonic vaø muoái cacbonat2. Kyõ naêng :

- Cuûng coá kieán thöùc veà lieân keát hoùa hoïc .- Vaän duïng kieán thöùc ñeå giaûi thích caùc tính chaát vaø öùng duïng cuûa caùc oxit cuûa cacbon trong ñôøi soáng kyõ thuaät .- Reøn luyeän kyõ naêng giaûi caùc baøi taäp lí thuyeát veà tính toaùn coù lieân quan .

3. Thaùi ñoä :- Coù yù thöùc yeâu quùi vaø baûo veä moâi tröôøng khí quyeån trong saïch

4. Troïng taâm :- Bieát caáu taïo phaân töû cuûa CO ,CO2 , caùc tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc , öùng duïng vaø phöông phaùp ñieàu cheá hai oxit naøy .- Bieát tính chaát hoùa hoïc cuûa axít cacbonic vaø muoái cacbonat .II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà – ñaøm thoaïi III. CHUAÅN BÒ :- Caáu hình electron vaø phaân boá electron vaøo caùc oâ löôïng töû . caáu taïo phaân töû CO2 .- Heä thoáng caâu hoûi- Caùc tranh aûnh coù lieân quan .IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Kieåm tra :- So saùnh caáu truùc vaø tính chaát cuûa caùc daïng thuø hình chính cuûa cacbon ?- Cacbon coù nhöõng tính chaát ñaëc tröng naøo ? Laáy Vd ?- Cho moät soá hôïp chaát theå hieän caùc soá oxi hgoaù maø cacbon coù

2. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 : vaøo baøi

Töø kieán thöùc cuõ ñaõ hoïc vaøo kieán thöùc

Giao an Hóa 11 NC


Caùc hôïp chaát cuûa cacbon coù nhöõng tính chaát gì ? öùng duïng vaø taùc haïi ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa con ngöôøi .Hoaït ñoäng 2:- Vieát caáu hình electron cuûa C vaø oxi ,bieåu dieãn vaøo caùc oâ löôïng töû ?- Nhaän xeùt khaû naêng hình thaønh lieân keát giöõa cacbon vaø oxi ?

Hoaït ñoäng 3 :- Khí CO coù nhöõng tính chaát vaät lyù gì ?- So saùnh vôùi khí nitô coù ñaëc ñieåm gì gioáng vaø khaùc nhau ?

Hoaït ñoäng 4 :- Haõy döï ñoaùn tính chaát cuûa Codöïa vaûo caáu truùc cuûa CO ?

Vieát moät soá phöông trình minh hoïa :

Hoaït ñoäng 5 :- Cho bieát CO ñieàu cheá trong coâng nghieäp nhö theá naøo ?

- Caùch ñieàu cheá trong phoøng thí nghieäm ?

môùi

HS : Vieát caáu hình vaø bieåu dieãn vaøo oâ löôïng töû :

Giöõa hai nguyeân töû C vaø O hình thaønh hai lieân keát CHT vaø moät lieân keát cho nhaän :

- HS nghieân cöùu SGK traû lôøi ?- Coù lieân keát ba gioáng N2

HS döïa vaøo ñaëc ñieåm caáu taïo ñeå döï ñoaùn

HS nghieân cöùu SGK traû lôøi vaø vieát phöông trình phaûn öùng ?

Vieát phöông trình

I – CACBON MONOOXIT :1 – Caáu taïo phaân töû :- ÔÛ traïng thaùi cô baûn :C : 2s2

2p2

O : 2s2 2p4

- CTCT : : C O :2 – Tính chaát vaät lyù :- Laø chaát khí khoâng maøu , khoâng muøi, khoâng vò , nheï hôn khoâng khí ít tan trong nöôùc ,t0

h/l = -191,50C , t0

h/r = -205,20C .- Raát beàn vôùi nhieät vaø raát ñoäc 3 – Tính chaát hoùa hoïc :Cacbon monooxit laø oxit khoâng taïo muoái , keùm hoaït ñoäng ôû nhieät ñoä thöôøng vaø hoaït ñoäng ôû nhieät ñoä cao .- CO laø chaát khöû maïnh :- Chaùy trong khoâng khí ,cho ngoïn löûa maøu lam nhaït toûa nhieät : 2CO(k) + O2(k) ® 2CO2(k) - Khi coù than hoaït tính laøm xuùc taùc CO + Cl2 ® COCl2 (photgen).- Khöû nhieàu oxit kim loaïi : CO + CuO ® Cu + CO2 .4 .Ñieàu cheá :a. Trong coâng nghieäp :- Cho hôi nöôùc ñi qua than noùng ñoû . 10500C C +H2O CO + H2 - Taïo thaønh khí than

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 6 :- Vieát CTCT cuûa CO2 neâu nhaän xeùt :

Hoaït ñoäng 7 :- CO2 coù nhöõng tính chaát hoùa hoïc gì ? Vieát phöông trình phaûn öùng ñeå minh hoïa ?- GV nhaän xeùt vaø giaûi thích roõ hôn : CO2 khoâng duy trì söï chaùy , soá oxi hoaù +4 cuûa C tuy beàn nhöng khi gaëp chaát khöû maïnh noù cuõng phaûn öùng .

- CO2 ñöôïc ñieàu cheá nhö theá naøo ?

HS traû lôøi

Nghieân cöùu SGK vaø ruùt ra keát luaän veà tính chaát vaät lyù

HS vieát phöông trình minh hoïa

Neâu phöông phaùp vaø vieát phöông trình phaûn öùng ?

öôùt : 44% CO , 45%H2 , 5% H2O Vaø 6% N2 .- Ñöôïc saûn xuaát trong caùc loø ga C + O2 ® CO C + O2 ® CO2 CO2 + C ® 2 CO - Khí loø ga : 25%CO, 70%N2 , 4%CO2 vaø 1% caùc khí khaùc .b. Trong phoøng thí nghieäm : H2SO4 ñaëc noùng HCOOH ® CO + H2O .II . CACBON ÑIOXIT (CO2) VAØ AXÍT CACBONIC (H2CO3)

1 – Caáu taïo cuûa phaân töû CO2 : : O = C = O : - Lieân keát C – O laø lk CHT coù cöïc , nhöng do coù caáu taïo thaúng neân phaân töû CO2

khoâng coù cöïc 2 – Tính chaát vaät lyù :- Laø chaát khí khoâng maøu , naëng gaáp 1,5 laàn khoâng khí , tan ít trong nöôùc.- ÔÛ nhieät ñoä thöôøng , aùp suaát 60atm CO2 hoùa loûng .- Laøm laïnh ñoät ngoät ôû – 760C CO2 hoùa thaønh khoái raén goïi “nöôùc ñaù khoâ “ coù hieän töôïng thaêng hoa .3 – Tính chaát hoùa hoïc :a. CO2 khoâng chaùy , khoâng duy trì söï chaùy , coù tính oxihoùa khi gaëp chaát khöû maïnh :

VD : O2 +2Mg ® 2MgO

+ C0

b. CO2 laø oxit axít taùc duïng vôùi oxít bazô vaø bazô taïo muoái .- Khi tan trong nöôùc :

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 8 :- Neâu tính chaát cuûa muoái cacbonat ?

GV : nhaän xeùt .- Muoái cacbon nat tan bò thuûy phaân .- HCO3

- laø chaát löôõng tính .

Gv boå xung : HCO3

- vöøa nhaän proton vöøa nhöôøng proton neân noù laø chaát löôõng tính .

- Gv giôùi thieäu moät soá muoái cacbonat ñeå hs tìm hieåu .Neâu moät soá öùng duïng cuûa muoái cacbonat ?

HS traû lôøi döïa vaøo sgk

Tính tan .

- Phaûn öùng trao ñoåi ion.- Phaûn öùng trao ñoåi nhieät .

Vieát phöông trình phaûn öùng , phöông trình ion ruùt goïn :

HS : nghieân cöùu traû lôøi .

CO2 + H2O H2CO3 - Axít H2CO3 laø axít raát yeáu vaø keùm beàn :H2CO3 H+ +HCO3

-

.K1= 4,5. 10-7

HCO3- H++CO3

2- K2= 4,8 . 10-11

4 – Ñieàu cheá :a. Trong coâng nghieäp :ÔÛ nhieät ñoä 900 – 10000C :CaCO3(r) CaO(r) + CO2(k) .b. Trong phoøng thí nghieäm : CaCO3 +2HCl ® CaCl2 + CO2 + H2OIII – MUOÁI CACBONAT : 1 – Tính chaát cuûa muoái cacbonat a. Tính tan : - Muoái trung hoøa cuûa kim loaïi kieàm (tröø Li2CO3) amoni vaø caùc muoái hiñrocacbonat deã tan trong nöôùc (tröø NaHCO3) .- Muoái cacbonat trung hoøa cuûa caùc kim loaïi khaùc khoâng tan hoaëc ít tan trong nöôùc .b.Taùc duïng vôùi axít :NaHCO3+HCl ® NaCl +CO2 + H2OHCO3

- +H+ ® CO2 +H2O .Na2CO3+2HCl ® 2NaCl +CO2 +H2OCO3

2- +2H+ ® CO2 + H2O .c. Taùc duïng vôùi dung dòch kieàm NaHCO3 + NaOH ® Na2CO3

+ H2O HCO3

- + OH- ® CO32- +

H2O .d. Phaûn öùng nhieät phaân :- Muoái cacbonat trung

Giao an Hóa 11 NC

hoøa cuûa kim loaïi kieàm ñeàu beàn vôùi nhieät - Caùc muoái khaùc vaø muoái hiñrocacbonat deã bò phaân huûy khi ñun noùng .VD : MgCO3 ® MgO + CO2 .2NaHCO3 ® Na2CO3 + CO2

+ H2O Ca(HCO3)2 ® CaCO3 + CO2

+ H2O .2 – Moät soá muoái cacbonat quan troïng - Canxicacbonat (CaCO3

) : Laø chaát boät nheï maøu traéng , ñöôïc duøng laøm chaát ñoän trong löu hoùa vaø moät soá nghaønh coâng nghieäp .- Natri cacbon khan (Na2CO3) Laø chaát boät maøu traéng , tan nhieàu trong nöôùc (daïng tinh theå Na2CO3 .10H2O) ñöôïc duøng trong coâng nghieäp thuûy tinh , ñoà goám , boät giaët . . .- NaHCO3 :Laø tinh theå maøu traéng hôi ít tan trong nöôùc , ñöôïc duøng trong coâng nghieäp thöïc phaåm , y hoïc .

3. Cuûng coá : Traû lôøi baøi taäp 2,3 vaø 24.1 ,24.2 SBT .Baøi 2 : a/ Phöông phaùp vaát lyù : Neùn döôùi aùp suaát cao , CO2 hoaù loûng taùch ra khoûi CO . b/ Phöông phaùp hoaù hoïc : Haáp thuï CO2 vaøo dung dòch nöôùc voâi trong dö . Loïc laáy keát tuûa roài cho taùc duïng vôùi HCl . Khí CO khoâng bò haáp thuï neân taùch ra .Baøi 3 - a. Cho hoãn hôïp qua dung dòch H2SO4 ñaëc sau ñoù qua dung dòch Ca(OH)2 .

Duøng caùc phaûn öùng :

NaHCO3 Na2CO3 Ca(HCO3)2 CaCO3

Giao an Hóa 11 NC

4. BTVN – DÆn dß : * BTVN - 4,5,6(Sgk Tr 88) .* DÆn dß : ChuÈn bÞ bµi 22V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Baøi 25 : SILIC VAØ HÔÏP CHAÁT CUÛA SILIC

Giao an Hóa 11 NC



HS bieát :- Tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa silic .- Tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa caùc hôïp chaát cuûa silic .- Phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng caùc ñôn chaát vaø hôïp chaát cuûa silic .

2. Kyõ naêng :- Vaän duïng kieán thöùc ñeå giaûi caùc baøi taäp coù lieân quan .- Vaän duïng kieán thöùc ñeå giaûi thích moät soá vaán ñeà trong thöïc teá ñôøi soáng

3. Thaùi ñoä : Coù tình caûm gaàn guûi vôùi thieân nhieân neân coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng

4. Troïng taâm :- Bieát caùc tính chaát ñaëc tröng , phöông phaùp ñieàu cheá silic .- Bieát nhöõng öùng duïng quan troïng cuûa silic trong caùc nhaønh kyõ thuaät nhö luyeän kim , baùn daãn , ñieän töû II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ :- Maãu vaät caùt , thaïch anh , maûnh vaûi boâng , dung dòch Na2SiO3 ,HCl ,pp , coác oáng nghieäm , ñuõa thuûy tinh .- Heä thoáng caâu hoûiIV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Kieåm tra : * Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa CO , cuûa muoái cacbonat ? * Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa CO2 . Traû lôøi baøi taäp soá 5 SGK ?

2. Baøi môùi :



Hoaït ñoäng 1 : vaøo baøi - Caáu hình chung cuûa nhoùm cacbon ?- Öùng vôùi n = 3 laø caáu hình cuûa nguyeân toá naøo ?

Hoïat ñoäng 2 :- Cho bieát tính

chaát vaät lyù cuûa silic ? So saùnh vôùi cacbon ?

- ns2np2

- Laø caáu hình cuûa Si

- Hs döïa vaøo sgk ñeå traû lôøi .

- Töông töï cacbon ,

I – SILIC :1 – Tính chaát vaät lyù :- Coù hai daïng thuø hình : Tinh theå vaø voâ ñònh hình .- Silic tinh theå coù caáu truùc gioáng cacbon , maøu xaùm coù aùnh kim, daãn ñieän , t0

n/c= 14200C , t0s= 26200C .

Coù tính baùn daãn .- Silic voâ ñònh hình laø chaát boät maøu naâu .2 – Tính chaát hoùa hoïc :a. Tính khöû :

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 3 :- So saùnh vôùi cacbon sic lic coù tính chaát hoaù hoïc nhö theá naøo ?

- Vieát phöông trình minh hoïa ?

- Döïa vaøo hôïp chaát taïo thaønh phaùt hieän söï khaùc nhau giöõa C vaø Si ?

GV nhaän xeùt

Hoaït ñoäng 4 :- Trong töï nhieân silic toàn taïi ôû daïng naøo vaø coù ôû ñaâu ?

- Cho bieát öùng duïng vaø ñieàu cheá silic .

® Höôùng daãn HS vieát phöông trình

Hoaït ñoäng 5 :- Tính chaát vaät lyù cuûa silic ñioxit ?Boå xung : SiO2 coù laãn taïp chaát thöôøng coù maøu .

- SiO2 coù nhöõng tính chaát hoùa hoïc gì ? vieát phöông trình phaûn

silic theå hieän tính khöû , tính oxi hoùa . Silic voâ ñònh hình coù khaû naêng phaûn öùng cao hôn .

- Khoâng coù phaûn öùng taïo thaønh Si+2 .Trong caùc phaûn öùng soá oxihoùa taêng töø 0 ® +4. Si coù tính khöû maïnh hôn C .

Tính oxihoùa gioáng cacbon .

HS nghieân cöùu traû lôøi :

- Nghieân cöùu SGK traû lôøi

- HS nghieân cöùu (hoaëc quan saùt maãu caùt saïch )ñeå traû lôøi:

- HS döïa vaøo SGK vieát caùc phöông trình :

- Duøng trong coâng nghieäp cheá taïo thuûy tinh , luyeän kim ,xaây döïng . . .

HS quan saùt maãu caùt saïch keát luaän veà tính chaát vaät lí cuûa SiO2 .

- Taùc duïng vôùi phi kim :ÔÛ nhieät ñoä thöôøng :

Si0 + 2F2 ® F4

(silic tetraflorua)Khi ñun noùng :

Si0 + O2 ® O2

(silic ñioxit)

Si0 + C ® C

(silic cacbua).- Taùc duïng vôùi hôïp chaát :

Si0 + 2NaOH+ H2O®Na2 O3+ 2H2b. Tính oxi hoùa :Taùc duïng vôùi kim loaïi : ( Ca , Mg , Fe . . .)ôû nhieät ñoä cao .

2Mg + Si0 ® Mg2 (magie

silixua)

3 – Traïng thaùi thieân nhieân :- Silic chieám gaàn 29,5% khoái löôïng voû traùi ñaát , toàn taïi ôû daïng hôïp chaát (caùt , khoaùng vaät silicat , aluminosilicat )- Silic coøn coù trong cô theå ngöôøi vaø thöïc vaät .4 – ÖÙng duïng vaø ñieàu cheá :- Coù nhieàu öùng duïng trong kyõ thuaät (kyõ thuaät voâ tuyeán vaø ñieän töû , pin maët trôøi, luyeän kim ).- Ñieàu cheá :* Trong phoøng thí nghieäm :SiO2 + 2Mg ® Si + 2MgO.* Trong coâng nghieäp : t0

SiO2 + 2C ® Si + 2CO.

II – HÔÏP CHAÁT CUÛA SILIC : 1 – Silic ñioxit (SiO2) :- SiO2 ôû daïng tinh theå nguyeân töû maøu traéng raát cöùng, khoâng tan trong nöôùc ,t0

n/c=17130C, t0s= 25900C .

- Trong thieân nhieân chuû yeáu ôû daïng khoaùng

Giao an Hóa 11 NC

öùng chöùng minh?

® Khoâng chöùa kieàm trong loï thuyû tinh .

- SiO2 coù öùng duïng gì trong thöïc teá ?

Hoaït ñoäng 6 :Giaùo vieân laøm thí nhieäm :

- HCl + Na2SiO3 - CO2 + Na2SiO3

- Gv laøm thí nghieäm :

- CO2 + Na2SiO2

- TN : Nhoû vaøi gioïpt PP vaøo dd Na2SiO3

- Nhuùng vaûi vaøo Na2SiO3 saáy khoâ roài ñoát .

Khoù chaùy .

- neâu moät soá öùng duïng cuûa SiO2 trong thöïc teá

- HS quan saùt thí nghieäm ruùt ra keát luaän veà tính chaát cuûa H2SiO3 .

- Quan saùt : thaáy dd chuyeån sang maøu hoàng .

® Coù moâi tröôøng kieàm .

- Maûnh vaûi khoâng chaùy .

vaät thaïch anh , khoâng maøu trong suoát goïi laø pha leâ thieân nhieân .- Laø oxit axit , tan chaäm trong dung dòch kieàm ñaëc noùng , tan nhanh trong kieàm noùng chaûy hoaëc cacbonat trong kim loaïi kieàm noùng chaûy .VD : SiO2 + 2NaOH ® Na2SiO3 + H2O. SiO2 + Na2CO3 ® Na2SiO3 + H2O.-Tan trong axit flohiñric:SiO2 + 4HF ® SiF4 + 2H2O.

2 – Axit silixic vaø muoái silicat :

a. Axit silixic(H2SiO3)- Laø chaát ôû daïng keát tuûa keo , khoâng tan trong nöôùc , ñun noùng deã maát nöôùc H2SiO3 ® SiO2 + H2O .- H2SiO3 khi saáy khoâ maát nöôùc taïo silicagen : duøng ñeå huùt aåm vaø haáp phuï nhieàu chaát .- H2SiO3 laø axit raát yeáu :Na2SiO3+CO2+H2O®H2SiO3+Na2

CO3

b. Muoái silicat :- Muoái cuûa kim loaïi kieàm tan ñöôïc trong nöôùc , cho moâi tröôøng kieàm .- Dung dòch ñaëc Na2SiO3 vaø K2SiO3 goïi laø thuûy tinh loûng .- Vaûi hoaëc goã taåm thuûy tinh loûng seõ khoù bò chaùy ,Thuûy tinh loûng ñöôïc duøng ñeå cheá keo daùn thuûy tinh vaø söù

3. Cuûng coá : Traû lôøi baøi taäp 1,2 sgk tr 92.4. BTVN – DÆn dß : * BTVN - 4,5,(Sgk Tr 92) .* DÆn dß : ChuÈn bÞ bµi 23V. Rót kinh nghiÖm

Giao an Hóa 11 NC

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Baøi 26 : COÂNG NGHIEÄP SILICAT


- Bieát thaønh phaàn hoùa hoïc vaø tính chaát cuûa thuûy tinh , xi maêng ,goám.- Bieát phöông phaùp saûn xuaát caùc vaät lieäu thuûy tinh , goám xi maêng töø nguoàn nguyeân lieäu töï nhieân .

2. Kyõ naêng :- Phaân bieät ñöôïc caùc vaät lieäu thuûy tinh , goám , xi maêng döïa vaøo caùc thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa chuùng - Bieát caùch söû duïng vaø baûo quaûn caùc saûn phaåm laøm baèng caùc vaät lieäu thuûy tinh , goám ,ximaêng

3. Thaùi ñoä : Bieát yeâu quùi baûo veä nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân

4. Troïng taâm :- Bieát thaønh phaàn hoùa hoïc vaø tính chaát cuûa thuûy tinh , ñoà goám vaø ximaêng .- Bieát phöông phaùp saûn xuaát caùc vaät lieäu treân töø nhöõng nguyeân lieäu trong thieân nhieânII. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà .III. CHUAÅN BÒ :- Sô ñoà loø quay saûn xuaát clanke (hình 4.11) , Maãu ximaêng .- HS söu taàm caùc maãu vaät baèng thuûy tinh ,goám , söù .- Gv : maãu ximaêng , sô ñoà loø quay clanke ( hình 4.11 )- Hs : tìm kieám caùc maãu vaät baèng thuyû tinh , goám , söù . Tìm hieåu tính

chaát cuûa caùc hôïp chaát ñoù .IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Kieåm tra : * - Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa Si vaø SiO2 ? * - Traû lôøi baøi taäp soá 4,5 SGK ?

2. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 :Silic vaø hôïp chaát cuûa silic coù öùng duïng gì trong cuoäc soáng ? cho moät vaøi

- ngoùi , thuyû tinh , goám , söù , ximaêng …

Giao an Hóa 11 NC


ví duï saûn phaåm coù chöùa silic ?

Hoaït ñoäng 2:- Thuyû tinh coù

thaønh phaàn hoaù hoïc laø gì ?

- Phaân loaïi thuyû tinh ?

Haõy keå moät soá vaät duïng thöôøng laøm baèng thuyû tinh?

- Laøm theá naøo ñeå baûo veä ñöôïc vaät laøm baèng thuyû tinh ?

Hoaït ñoäng 3:- Thaønh phaàn chuû yeáu cuûa ñoà goám?

- Coù maáy loaïi ñoà goám.- Caùch saûn xuaát

Hoïc sinh nghieân cöùu saùch giaùo khoa vaø töø kieán thöùc thöïc teá ñeå traû lôøi.

- chai , loï , oáng nghieäm , chaäu , göông , ñoà chôi trang trí …

- Khoâng thay ñoåi nhieät ñoä ñoät ngoät , khoâng va chaïm maïnh .

- HS nghieân cöùu.

- Thaûo luaän theo töøng nhoùm vaø traû lôøi.

I -THUYÛ TINH: 1. Thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa thuyû tinh : -Thuyû tinh coù thaønh phaàn hoaù hoïc laø caùc oxit kim loaïi nhö Na , Mg , Ca , Pb , Zn … vaø SiO2 , B2O3 , P2O5 - - saøn phaåm nung chaûy caùc chaát naøy laø thuyû tinh , thaønh phaàn chuû yeáu laù SiO2 .- Thuyû tinh coù caáu truùc voâ ñònh hình - T noùng chaûy khoâng xaùc ñònh.2. Moät soá loaïi thuyû tinh:-Thuyû tinh thöôøng: NaO.CaO.6SiO2

Ñ/C: Naáu chaûy hoãn hôïp caùt traéng, ñaù voâi, Soâña ôû 1400C:Na2CO3 + SiO2 ® Na2SiO3 + CO2

CaCO3 + SiO2 ® CaSiO3 + CO2

-Thuyû tinh Kali: ( neáu thay Na2CO3 baèng K2CO3) coù nhieät ñoä hoaù meàm vaø möùc ñoä noùng chaûy cao hôn, duøng laøm duïng cuï phoøng thí nghieäm.-Thuyû tinh pha leâ: chöùa nhieàu oxit chì, deã noùng chaûy vaø trong suoát, duøng laøm laêng kính…-Thuyû tinh thaïch anh: saûn xuaát baèng SiO2 coù t hoaù meàm cao, heä soá nôû nhieät raát nhoû.-Thuyû tinh ñoåi maøu: khi theâm moät soá oxit kim loaïi.Ví duï: Cr2O3 cho thuyû tinh maøu luïc. CoO cho thuyû tinh maøu xanh nöôùc bieån.

II. ÑOÀ GOÁM:Saûn xuaát chuû yeáu töø ñaát seùt vaø cao lanh.1. Gaïch vaø ngoùi: (goám

Giao an Hóa 11 NC

ñoà goám ñoù nhö theá naøo?

* Gv caàn khai thaùc voán thöïc teá cuûa hoïc sinh veà ñoà goám vaø caùch saûn xuaát .

GV Boå sung :Laøng goám Baùt Traøng, caùc nhaø maùy söù Haûi Döông, Ñoàng Nai …laø nhöõng cô sôû saûn xuaát ñoà söù noåi tieáng.

Hoaït ñoäng 4 :- Thaønh phaàn hoùa hoïc chuû yeáu cuûa ximaêng ?

HS nghieân cöùu SGK traû lôøi

ÔÛ nöôùc ta coù nhieàu nhaø maùy xi maêng lôùn nhö Nghi Sôn, Hoaøng Thaïch, Bæm Sôn, Chinfon,

xaây döïng)-SX: ñaát seùt loaïi thöôøng + caùt nhaøo vôùi H2O, taïo hình nung ôû 900-1000C-Thöôøng coù maøu ñoû.2. Gaïch chòu löûa : duøng ñeå loùt loø cao. Loø luyeän theùp. Loø naáu thuyû tinh…- Coù 2 loaïi: gaïch ñinat vaø Samoât:+ Gaïch ñinat: 93- 96% SiO2 , 4 - 7% CaO vaø ñaát seùt, t nung baèng 1300 -1400C, chòu ñöôïc: 1690 - 1720C+ Gaïch Samoât: ñaát seùt vaø nöôùc nung ôû 1.300-1.400C3 . Saønh söù vaø men: 1.200-1.300Ca. Ñaát seùt ® Saønh Saønh: cöùng, goõ keâu, maøu naâu hoaëc xaùm.b. Söù: Cao lanh, fenspat, thaïch anh vaø moät soá oxit kim loaïi nung laàn ñaàu ôû 1000C traùng men.Trang trí ñun laïi laàn hai ôû 1400 – 14500C® Söù

- söù daân duïng, söù kyõ thuaät.Söù kyõ thuaät ñöôïc duøng ñeå cheá taïo caùc vaät lieäu caùch ñieän, tuï ñieän, buzi ñaùnh löûa, caùc duïng cuï phoøng thí nghieäm.c. Men: - Coù thaønh phaàn chính gioáng söù, nhöng deã noùng chaûy hôn. Men ñöôïc phuû leân beà maët saûn phaåm, sau ñoù nung leân ôû nhieät ñoä thích hôïp ñeå men bieán thaønh moät lôùp thuyû tinh che kín beà maët saûn phaåm

III - XIMAÊNG:1.Thaønh phaàn hoaù hoïc vaø caùch saûn xuaát xi maêng;

Giao an Hóa 11 NC

- Ximaêng Pooclaêng ñöôïc saûn xuaát nhö theá naøo ?

- Quùa trình ñoâng cöùng xi maêng xaûy ra nhö theá naøo ?

GV boå sung : coù 1soá loaïi xi maêng coù nhöõng tính naêng xi maêng chòu axit, xi maêng chòu nöôùc bieån…

Hoaït ñoäng 4 :Traûlôøi baøi taäp soá 1 ,5 SGK.

Hoaøng Mai, Haø Tieân…

a. Xi maêng thuoäc loaïi vaát lieäu keát dính Quan troïng vaø thoâng duïng nhaát laø xi maêng Pooclaêng : laø chaát boät mòn, maøu luïc xaùm, goàm canxi silicat vaø canxi aluminat: Ca3SiO5 (hoaëc 3CaO.SiO2), Ca2SiO4 (hoaëc 2CaO.SiO2), Ca3(AlO3)2 (hoaëc 3CaO.Al2O3).b. Xi maêng Pooclaêng ñöôïc saûn xuaát baèng caùch nghieàn nhoû ñaù voâi, troän vôùi ñaát seùt thaønh daïng buøn, roài nung hoãn hôïp trong loø quay hoaëc loø ñöùng ôû 1300 - 1400C . thu ñöôïc moät hoãn hôïp maøu xaùm goïi laø clanhke. Ñeå nguoäi, roài nghieàn clanhke vôùi moät soá chaát phuï gia thaønh boät mòn, seõ ñöôïc xi maêng.

2. Quùa trình ñoâng cöùng xi maêng :Khi xaây döïng, xi maêng ñöôïc troän vôùi nöôùc thaønh khoái nhaõo, sau vaøi giôø seõ baét ñaàu ñoâng cöùng laïi :3CaO.SiO2+5H2O®Ca2SiO4.4H2O+ Ca(OH)2

2CaO.SiO2 + 4H2O ® Ca2SiO4.4H2O3CaO.Al2O3+ 6H2O® Ca3(AlO3)2.6H2O

3. Cuûng coá : Traû lôøi baøi taäp 1,2 sgk tr 97.4. BTVN – DÆn dß : * BTVN - 4,5,(Sgk Tr 97) .* DÆn dß : ChuÈn bÞ bµi 24V. Rót kinh nghiÖm................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Giao an Hóa 11 NC

Baøi 27 : LUYEÄN TAÄP.

TÍNH CHAÁT CUÛA CACBON ,SILICVAØ CAÙC HÔÏP CHAÁT CUÛA CHUÙNG .

I – MUÏC TIEÂU :1 –K ieán thöùc :

- Tính chaát cô baûn cuûa cac bon vaø silic .- Tính chaát caùc hôïp chaát CO ,CO2 ,H2CO3 , muoái cacbonat, axit silixic vaø muoái silicat .

2 – Kyõ naêng :- Vaän duïng lyù thuyeát ñeå giaûi thích caùc tính chaát cuûa ñôn chaát vaø caùc hôïp chaát cuûa cacbon vaø silic .- Reøn kyõ naêng giaûi baøi taäp .

3. Troïng taâm :- Naém vöõng nhöõng tính chaát cô baûn cuûa , cacbon, silic , caùc hôïp chaát CO ,CO2 ,Axitcacbonic , muoái cacbonat ,axit silixic vaø muoái silicat .- Vaän duïng cac kieán thöùc cô baûn neâu treân ñeå giaûi caùc baøi taäp .II – PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà III – CHUAÅN BÒ : - Chuaån bò phieáu hoïc taäp - Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäpIV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Kieåm tra : khi luyeän taäp :2. Baøi môùi :

Giao an Hóa 11 NC



Hoaït ñoäng 1 : HS heä thoang kiean thöùc theo baûng coù saún :

Neâu tính chaát cuûa :

(Cho ví duï )

Cacbon Silic

Ñôn chaát Daïng thuø hình:

Tính chaát hoùa hoïc :

-Kim cöông -Than chì-Than voâ ñònh hình - tính khöû - Tính oxi hoaù

- Tinh theå- Voâ ñònh hình

-Tímh khöû-Tính oxi hoaù

Oxit :COCO2

CO : laø oxit khoâng taïo muoái , laø chaát khöû maïnh .CO2 laø oxit axit , Coù tính oxi hoaù

- SiO2 : laø oxit axit - Laø chaát oxi hoaù- Coù tính chaát ñaëc bieät

Axit H2CO3 : laø axit yeáu , haoi naác Keùm beàn

H2SiO3 : laø axit raát yeáu -raát ít tan trong nöôùc

Muoái Cacbonat-Tính tan- phaûnöùngnhieät phaân

Silicat : Muoái kim loaïi kieàm deã tan

Baøi 1 :Vieát CTCT cuûa : a) canxicacbua b) nhoâm cacbua c) ôïp chaát cuûa cacbon vôùi Flo . trong caùc hôïp chaát ñoù soá oxi hoaù cuûa cacbon laø bao nhieâu ?

Baøi 2 :a) taïi sao cacbon monooxit chaùt

ñöôïc , coøn cacbon ñioxit khoâng chaùy ñöôïc trong khí quyeån oâxi ?

b) b) haõy ñöa ra moät thí nghieäm ñôn giaûn ñeå phaân bieät khí CO vaø H2 ?

Baøi 3 : a) laøm theá naøo ñeå phaân bieät

khí CO2 vaø khí O2

* Baèng phöông phaùp vaät lí ? * Baèng phöông phaùp hoaù hoïc ?

Baøi 1 – a) Canxi cacbua b) Nhoâm cacboua c) Tetraflorua cacbon C Al – C Al Ca C C F Al – C Al

F C F F Baøi 2 – a) CO chaùy ñöôïc vì coù tính khöû coøn CO2 khoâng chaùy ñöôïc vì khoâng coù tính khöû .b) Ñoát chaùy hai khí : 2H2 + O2 ® 2H2O . 2CO + O2 ® 2CO2 .Moät saûn phaåm khi laøm laïnh chuyeån sang traïng thaùi loûng .Moät saûn phaåm laøm ñuïc nöôùc voâi trong .

Baøi 3 a) Phaân bieät khí CO2 vaø O2 :Phöông phaùp vaät lyù :- CO2 ôû nhieät ñoä thöôøng neùn ôû

Giao an Hóa 11 NC

b) Laøm theá naøo ñeå phaân bieät muoái natricacbonat vaø muoái natri sufit?

c) laøm theá naûo ñeå bieán ñaù voâi thaønh CaCO3 tinh khieát ?

Baøi 4 :

Gv gôïi yù sau ñoù cho hoïc simh leân baûng vieát phöông trình phaûn öùng .

Baøi 5 :Döïa vaøo phöông trình thuyû phaân cuûa muoái hs giaûi thích .

Baøi 6 : hoaøn thaønh sô ñoà chuyeå hoaù

CO2 ® CaCO3 ® ca(HCO3)3 ® CO2 ® C ® CO ® CO2

Baøi 7 :Gv gôïi yù cho hoïc sinh toùm taét sau ñoù leân baûng giaûi

aùp suaát cao bieán thaønh chaát loûng .- O2 khoâng coù khaû naêng naøy .Phöông phaùp hoùa hoïc : CO2 laøm taét que ñoùm ñang chaùy coøn O2 thì ngöôïc laïi .b) Phaân bieät muoái Na2CO3 vaø Na2SO3 : - Cho hai muoái taùc duïng vôùi axit HCl : Na2CO3 +2HCl ® 2NaCl +H2O + CO2 Na2SO3 +2HCl ® 2NaCl +H2O + SO2 .- Daãn saûn phaåm khí qua dung dòch brom :SO2 +Br2 +2H2O ® 2HBr + H2SO4 ® .Nöôùc brom bò maát maøu .c) Bieán ñaù voâi thaønh CaCO3 tinh khieát : CaCO3 + 2HCl ® CaCl2 + H2O + CO2 .Loïc laáy dung dòch roài cho taùc duïng vôùi dung dòch Na2CO3 : CaCl2 + 2HCl ® CaCO3¯ + 2HCl Baøi 4 - Theo ñaàu baøi: 70/28 : 30/12 = 2,5 : 2,5 = 1 : 1 .- Coâng thöùc cuûa hôïp chaát taïo thaønh sau phaûn öùng laø SiC .- Phöông trình phaûn öùng : SiO2 + 3C ® SiC + 2CO .Baøi 5. * C : CO2 tan trong nöôùc cho dung dòch ñoåi maøu quøy tím thaønh maøu ñoû .* B : khi ñun noùng dung dòch chuyeån veà maøu tím .Baøi 6. CO2 + Ca(OH)2 ® CaCO3 + H2O .

CaCO3 + CO2 +H2O ® Ca(HCO3)2 .Ca(HCO3)2 ® CaCO3 + CO2

+H2O .CO2 + 2Mg ® 2MgO + C .2C+ O2 → 2CO.2CO + O2 → 2CO2

Baøi 7 2Mg + SiO2 ®Si + 2MgO . (1) 2NaOH + Si +H2O ® Na2SiO3 + 2H2 (2)Ta coù nMg =6/24 =0,25 ; nSiO2 = 4,5/60=0,15 .

Giao an Hóa 11 NC

® Mg dö , SiO2 phaûn öùng heát .® nH2 = 2nSi = 2 x 0,075 = 0,15(mol)VH2 = 0,15 x 22,4 = 3,36 (lit) .

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

...........................................................................................................................

ôn tập học kỳ I

TiÕt 34I. Môc tiªu:+ Çc bµi to¸n vÒ pH.+ Sù thuû ph©n cña muèi.+ Nit¬ vµ hîp chÊt cña Nit¬:

+ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng . +kü n¨ng gi¶i bµi tËp. +Kü n¨ng nhËn biÕt çc chÊt. II.ChuÈn bÞ: - phieáu hoaïc taäp

III.Ph¬ng ph¸p: nhãm nhá- ®µm tho¹i,

IV.HÖ thèng çc ho¹t ®éng:

Ho¹t ®éng cña GV: Ho¹t ®éng cña HS:

Giao an Hóa 11 NC

Tiêt 34,35Ngay soan : 5/11/2012

Ho¹t ®éng1: Cñng cè lÝ thuyÕt- thÕ nµo chÊt ®iÖn li, chÊt kh«ng ®iÖn li- thÕ nµo lµ pH cña dung dÞch, pH cña dung dÞch trong çc m«i trêng- ThÕ nµo lµ axit- baz¬ theo areni ut- ®iÒu kiÖn ®Ó çc ion ph¶n øng ®îc víi nhau- Nªu tÝnh chÊt, ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ cña N2, NH3, HNO3, muèi nitrat

Ho¹t ®éng2: Bµi tËp v¹n dông

Bµi tËp 1: Cho 1 giät quú tÝm vµo dung dÞch çc muèi sau:NH4Cl, Al2(SO4)3, K2CO3, KNO3, dung dÞch nµo sÏ cã mµu ®á? a)NH4Cl, KNO3. b)NH4Cl, Al2(SO4)3.

c)K2CO3, KNO3. d) TÊt c¶ 4 muèi. H·y chän ®¸p ¸n ®óng .Bµi tËp 2: Trong 4 dung dÞch sau:Ba(NO3)2, KNO3, NaNO3, NH4Cl.dd nµo cã pH<7.

a) Ba(NO3)2.b) KNO3.c) NH4Cl.d) Na2CO3.H·y chän ®¸p ¸n ®óng .

Bµi tËp 3H·y s¾p xÕp çc dung dÞch sau theo thø tù ®é pH t¨ng dÇn: H2SO4, CH3COOH, KNO3, Na2CO3.A.H2SO4 < CH3COOH < KNO3 < Na2CO3.B. H2SO4 < KNO3 < Na2CO3 < CH3COOH.C.CH3COOH < H2SO4 < KNO3 < Na2CO3.D.CH3COOH < KNO3 < Na2CO3 < H2SO4

H·y chän ®¸p ¸n ®óng .

Bµi tËp 4 Dung dÞch A chøa 2 axit H2SO4 0,1M vµ HCl 0,2M. dung dÞch B chøa 2 ba z¬ NaOH 0,2M vµ KOH 0,3M. Ph¶i thªm bao nhiªu ml dung dÞch B vµo 100ml dung dÞch A ®Ó ®îc 1 dung dÞch cã pH = 7?

a) 60ml.b) 120ml.c) 100ml.d) 80ml.H·y chän ®¸p ¸n ®óng .

Bµi tËp 5:

GV cho HS ho¹t ®éng theo nhãm nhá Sau ®ã HS tr¶ lêi, HS kh¸c nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸

Yªu cÇu HS H·y chän ®¸p ¸n ®óng .

®¸p ¸n B

®¸p ¸n C

®¸p ¸n A

Giao an Hóa 11 NC

Cho 2,8 gam bét Fe vµo 200ml dung dÞch chøa Zn(NO3)20,2M, Cu(NO3)20,18M, AgNO30,1M. TÝnh khèi lîng chÊt r¾n thu ®îc .

a) 4,688 gamb) 4,464 gamc) 2,344 gamd) 3,826 gam

Bµi tËp 6: Cho 1,2 gam Mg vµ 2,8 gam Fe vµo 200ml dung dÞch chøa Cu(NO3)2 0,2M, AgNO30,2M. TÝnh nång ®é mol/lÝt cña çc ion kim lo¹i cßn l¹i trong dung dÞch ?

a) [Mg2+] = 0,20 M, [Fe2+] = 0,10 M.b) [Mg2+] = 0,25 M, [Fe2+] = 0,10M.c) [Mg2+] = o,25 M, [Fe2+] = 0,05 M.d) [Mg2+] = 0,30 M, [Cu2+] = 0,10 M

TiÕt 35I. Môc tiªu:- Gióp HS biÕt vµ nhí l¹i mét sè tÝnh chÊt vµ øng dông còng nh ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ hîp chÊt cña CII. ChuÈn bÞ cña GV:PhiÕu häc tËp, hÖ thèng c©u háiIII. Ph¬ng ph¸p®µm tho¹i, nhãm nháIV. Çc ho¹t ®éng d¹y häcHo¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

Ho¹t ®éng 1: Tãm t¾t lÝ thuyÕt1. - Nªu çc d¹ng thï h×nh c¬ b¶n cña C- Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc cña çc bon- ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ

2. - Nªu çc hîp chÊt cña C - TÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña çc hîp chÊt ®ã

3. Nªu tinh chÊt cña Si, hîp chÊt cña Si

- Kim c¬ng, than ch× vµ fuleren- Cacbon võa cã tÝnh oxi ho¸- võa cã tÝnh khö

- CO cã tÝnh khö- CO2 cã tÝnh oxit axit Cã tÝnh oxihoaH2CO3 cã tÝnh axit yÕuMuèi cacbonat - Si võa cã tÝnh oxi ho¸- võa cã tÝnh khö

Ho¹t ®éng 2: Bµi tËp cñng cè 1. CÇn trén H2 vµ CO theo tØ lÖ thÓ tÝch nh thÕ nµo ®Ó ®îc hçn hîp khÝ cã tØ khèi so víi metan b»ng 1,5?

A. B. C. D.

2 - §Ó x¸c ®Þnh hµm lîng phÇn tr¨m cacbon trong mét mÉu gang tr¾ng, ngêi ta ®èt gang trong oxi d. Sau ®ã, x¸c ®Þnh hµm lîng khÝ CO2 t¹o thµnh b»ng çch dÉn khÝ qua níc v«i trong d: läc lÊy kÕt tña, röa s¹ch, sÊy kh« råi ®em c©n. Víi mét mÉu gang khèi lîng lµ 5g vµ khèi lîng kÕt tña thu ®îc lµ 1g th× hµm lîng (%) cacbon trong mÉu gang lµ

A. 2,0 B. 3,2 *C. 2,4 D. 2,83 – CÇn thªm Ýt nhÊt bao nhiªu mililit dung dÞch Na2CO3 0,15M vµo 25 ml dung dÞch Al2(SO4)3 0,02 M ®Ó lµm kÕt tña hoµn toµn ion nh«m?

A. 15 ml *B. 10 ml C. 30 ml D. 12 ml

Giao an Hóa 11 NC

4 – Natri silicat cã thÓ ®îc t¹o thµnh b»ng çch

*A. ®un SiO2 víi NaOH nãng ch¶y B. cho SiO 2 t¸c dông víi dung dÞch NaOH lo·ng

C. cho dung dÞch K2SiO3 t¸c dông víi dung dÞch NaHCO3 D.cho Si t¸c dông víi dung dÞch NaCl5 – Cã mét hçn hîp gåm silic vµ nh«m. Hçn hîp nµy ph¶n øng ®îc víi d·y çc dung dÞch nµo sau ®©y ?

A. HCl, HF *B. NaOH, KOH C. NaCO3 , KHCO3 D. BaCl2 , AgNO3

6 – Lo¹i thñy tinh khã nãng ch¶y chøa 18,43% K2O : 10,98% CaO vµ 70,59% SiO2

cã c«ng thøc díi d¹ng çc oxit lµ A. K2O . CaO . 4SiO2 B. K2O .2CaO. 6SiO2 *C. K2O . CaO. 6SiO2

D. K2O. 3CaO. 8SiO2

7 - §Ó s¶n xuÊt 100kg lo¹i thñy tinh cã c«ng thøc Na2O.CaO.6SiO2 cÇn ph¶i dïng bao nhiªu kg natri cacbonat, víi hiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ 100%

*A. 22,17 B. 27,12 C. 25,15 D. 20,928 – Cacbon ph¶n øng víi tÊt c¶ çc chÊt trong d·y nµo sau ®©y? A. Na2O , NaOH , HCl *B. Al, HNO3 ®Æc, KClO3 C. Ba(OH)2 , Na2CO3 , CaCO3

D. NH4Cl, KOH, AgNO3

9 – Silic chØ ph¶n øng víi tÊt c¶ çc chÊt trong d·y nµo sau ®©y? A. CuSO4 , SiO2 , H2SO4 lo·ng *B. F2, Mg, NaOH C. HCK , Fe(NO3)3 , CH3COOH D. Na2SiO3 , Na3PO4 , NaCl10 – Mét hîp chÊt t¹o bëi 2 nguyªn tè lµ C vµ O. BiÕt tØ lÖ vÒ khèi lîng cña C vµ O

lµ = . TØ lÖ sè nguyªn tö C vµ O trong ph©n tö lµ

A. 1: 1 B. 2: 1 *C. 1: 2 D. 1: 3

KIỂM TRA HỌC KỲ I

THI KSCL THEO ĐỀ CHUNG CỦA TRƯỜNG

Giao an Hóa 11 NC


Chöông 4 : ÑAÏI CÖÔNG VEÀ HOÙA HOÏC HÖÕU CÔ

Tieát : 37Ngaøy soaïn : 6/12/08

Baøi 25 : HOAÙ HOÏC HÖÕU CÔ VAØ HÔÏP CAÁT HÖÕU CÔ


HS bieát :- Khaùi nieäm hôïp chaát höõu cô , hoùa hoïc höõu cô vaø ñaëc ñieåm chung cuûa hôïp chaát höõu cô .- Moät vaøi phöông phaùp taùch bieät vaø tinh cheá hôïp chaát höõu cô .

2. Kyõ naêng : HS naém ñöôïc moät soá thao taùc taùch bieät vaø tinh cheá hôïp chaát höõu cô . 3. Thaùi ñoä : Coù höùng thuù hoïc taäp moân hoaù höõu cô

4. Troïng taâm :- Bieát khaùi nieäm hôïp chaát höõu cô , hoùa hoïc höõu cô vaø ñaëc chung cuûa hôïp chaát höõu cô. - Bieát moät vaøi phöông phaùp taùch bieät vaø tinh cheá hôïp chaát höõu cô .II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – neâu vaán ñeà – ñaøm thoaïi III. CHUAÅN BÒ :- Duïng cuï : Boä duïng cuï chöng caát vaø phieãu chieát , bình tam giaùc , giaáy loïc , pheãu - Tranh veõ boä duïng cuï chöng caát . Hoaù chaát : Nöôùc , daàu aên

Giao an Hóa 11 NC

IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp : 2. Kieåm tra : khoâng coù 3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 :vaøo baøi Cho caùc hôïp chaát sau :CCl4 , C2H5OH , Na2CO3 , Al4C3 , C6H5NH2 , C6H12O6 , CO , KCN .- Cho bieát hôïp chaát naøo laø hôïp chaát höõu cô ? hôïp chaát naøo laø hôïp chaát voâ cô ?

- Nhaéc laïi caùc khaùi nieäm veà hôïp chaát höõu cô , hoùa hoïc höõu cô ?

Hoaït ñoäng 2 :Vieát CTCT moät soá hôïp chaát ñaõ bieát : CH4

C2H4 , C2H5OH, CH3Cl . . . Nhaän xeùt veà caáu taïo ,lieân keát ,tính chaát ?

GV boå sung , toùm taét ñaëc ñieåm chung cuûa hôïp chaát höõu cô

- So saùnh tính chaát vaät lí vaø tính chaát hoaù hoïc cuûa hôïp chaát höõu cô vôùi hôïp chaát voâ cô ?

GV neâu vaán ñeà :Muoán coù hôïp chaát höõu cô tinh khieát caàn phaûi söû duïng caùc

HS : Nhôù laïi kieán thöùc ñaõ hoïc ôû lôùp 9 ñeå traû lôøi :

HS thaûo luaän traû lôøi

- HS laáy ví duï : xaêng vaø nöôùc ® Ruùt ra keát luaän


- Döïa vaøo t0s khaùc

nhau cuûa caùc chaát loûng trong hoãn hôïp .

I – HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ VAØ HOÙA HOÏC HÖÕU CÔ :- Hoùa hoïc höõu cô laø ngaønh hoùa hoïc chuyeân nghieân cöùu caùc hôïp chaát höõu cô.- Hôïp chaát höõu cô laø hôïp chaát cuûa cacbon tröø CO, CO2, CO , HCO, cacbua , xianua …2 -Ñaëc ñieåm chung cuûa caùc hôïp chaát höõu cô :a) Thaønh phaàn caáu taïo : - Nguyeân toá baét buoäc coù laø cacbon - Thöôøng gaëp H, O, N, S , P , Hal . . .- Lieân keát hoùa hoïc chuû yeáu trong chaát höõu cô laø lieân keát coäng hoùa trò.b) Tính chaát vaät lyù :- Caùc hôïp chaát höõu cô thöôøng deã bay hôi- Keùm beàn ñoái vôùi nhieät vaø deã chaùy- Khoâng tan hoaëc ít tan trong nöôùc , tan trong dung moâi höõu cô .c)Tính chaát hoùa hoïc :- Keùm beàn vôùi nhieät , deã bò phaân huûy .- Caùc phaûn öùng cuûa hôïp chaát höõu cô thöôøng chaäm vaø khoâng hoaøn toaøn theo moät höôùng nhaát ñònh.

II – PHÖÔNG PHAÙP TAÙCH BIEÄT VAØ TINH CHEÁ HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ :

Giao an Hóa 11 NC

phöông phaùp thích hôïp ñeå taùch chuùng ra khoûi hoãn hôïp :Hoaït ñoäng 3:- Neâu 1 soá ví duï veà chöng caát : röôïu ,tinh daàu . . .- Neâu cô sôû cuûa phöông phaùp chöng caát ?® Khaùi nieäm söï chöng caát ?- Khi naøo duøng phöông phaùp chöng caát ?

Hoaït ñoäng 4 :- Khi naøo duøng phöông phaùp chieát? - Cô sôû cuûa phöông phaùp naøy ?

Hoaït ñoäng 5 :- Cô sôû cuûa phöông phaùp ?- Noäi dung ?- Khi naøo duøng phöông phaùp keát tinh ?


- Ví duï : naáu röôïu . Uû men röôïu ,thu ñöôïc moät hoån hôïp goàm nöôùc ,röôïu eâtilic vaø baõ röôïu .Röôïu eâtylic soâi ôû 78,3oC khi ñem chöng caát , ñaàu tieân ngöôøi ta thu ñöôïc d2

chöùa nhieàu etanol hôn nöôùc .Sau ñoù haøm löôïng etanol giaûm daàn

Döïa vaøo ñoä tan khaùc nhau trong nöôùc hoaëc trong dung moâi khaùc cuûa caùc chaát loûng, raén. VD : .Duøng phöông phaùp chieát seõ taùch rieâng ñöôïc lôùp tinh daàu khoûi lôùp nöôùc xem hình (5.2)

VD : söï keát tinh muoái aên , ñöôøng . . .

1-Phöông phaùp chöng caát : - Chöng caát laø quùa trình laøm hoùa hôi vaø ngöng tuï cuûa caùc chaát loûng trong hoãn hôïp .(chaát naøo coù t0

s

thaáp hôn seõ chuyeån thaønh hôi sôùm hôn vaø nhieàu hôn ). - Ñeå taùch caùc chaát loûng coù nhieät ñoä khaùc nhau , ngöôøi ta duøng caùch chöng caát thöôøng

2- Phöông phaùp chieát : - Hai chaát loûng khoâng troän laãn ñöôïc vaøo nhau , chaát naøo coù khoái löôïng rieâng nhoû hôn seõ taùch thaønh lôùp treân , Duøng pheãu chieát (hình 5.2) seõ taùch rieâng hai lôùp chaát loûng ñoù .3. Phöông phaùp keát tinh : - Ñoái vôùi hoån hôïp caùc chaát raén , ngöôøi ta thöôøng döïa vaøo ñoä tan khaùc nhau cuûa chuùng vaø söï thay ñoåi ñoä tan theo nhieät ñoä ñeå taùch bieät vaø tinh cheá chuùng .- Döïa vaøo ñoä tan khaùc nhau cuûa caùc chaát raén theo nhieät ñoä .Hoaø chaát raén vaøo dung moâi ñeán baõo hoøa , loïc taïp chaát , coâ caïn , chaát raén trong dung dòch seõ keát tinh ra khoûi dung dòch theo nhieät ñoä .Hoãn hôïp chaát raén coù ñoä tan thay ñoåi theo nhieät ñoä .

4. Cuûng coá :

Giao an Hóa 11 NC

Laøm baøi taäp 2 , 4 / 104 sgk

5. Höôùng daãn veà nhaø : - Laøm baøi taäp : 1, 3, 5 / 104 sgk.

4.1 4.7/ 31 – 32 sbt. - Chuaån bò baøi môùi :

+ Ñoïc baøi 26 : Phaân loaïi vaø goïi teân hôïp chaát höõu cô. Gaïch döôùi nhöõng kieán thöùc quan troïng.

+ Hôïp chaát höõu cô ñöôïc phaân thaønh nhöõng loaïi naøo?+ Coù khaùi nieäm veà moät soá loaïi danh phaùp phoå bieán.+ Hoïc thuoäc caùch goïi teân maïch cacbon trính goàm töø 1 ñeán 10

nguyeân töû cacbon.

========================================

Tieát 38Ngaøy soaïn : 6/12/08

Baøi 26 : PHAÂN LOAÏI VAØ GOÏI TEÂN HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ


Hoïc sinh bieát : - Phaân loaïi hôïp chaát höõu cô . - Goïi teân maïch cacbon chính goàm töø 1 ñeán 10 nguyeân töû

2. Kyõ naêng : Hoïc sinh coù kyõ naêng goïi teân hôïp chaát höõu cô theo coâng thöùc caáu taïo vaø kyõ naêng töø teân goïi vieát coâng thöùc caáu taïo .

Giao an Hóa 11 NC

3. Troïng taâm :

- Bieát phaân loaïi hôïp chaát höõu cô . - Coù khaùi nieäm veà moät soá loaïi danh phaùp phoå bieán . - Bieát goïi teân maïch cacbon chính goàm töø 1 ñeán 10 nguyeân töû C .II. PHÖÔNG PHAÙP : Neâu vaán ñeà – hoaït d0oäng nhoùm – tröïc quan III. CHUAÅN BÒ :- Tranh phoùng to hình 5.4 SGK .- Moâ hình moät soá phaân töû trong hình 5.4 SGK .- Baûng phuï soá ñeám vaø teân maïch cacbon chính .- Baûng sô ñoà phaân loaïi hôïp chaát höõu cô .IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp ::2. Kieåm tra :

* Theá naøo laø hoaù hoïc höõu cô ? hôïp chaát höõu cô ? neâu ñaëc ñieåm chung cuûa caùc hôïp chaát höõu cô ? * Caùc phöông phaùp taùch bieät vaø tinh cheá hôïp chaát höõu cô ? laáy ví duï minh hoaï ?

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Neâu söï khaùc nhau giöõa caùc hôïp chaát höõu cô sau :* CCl4 , C6H5NO2 , CH3COOH* CH4 , C6H6 , C2H4 ® Ruùt ra caùch phaân loaïi ?Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn HS nghieân cöùu - Thaønh phaàn phaân töû moät soá chaát höõu cô ñaõ hoïc ? ruùt ra keát luaän ?

Hoaït ñoäng 3 :Yeâu caàu HS vieát moät soá phaûn öùng ñaõ bieát * C2H5OH + Na ® * CH3COOH + NaOH ® * CH3 – O – CH3 coù pöù khoâng ?- Nhoùm nhöõng

HS : nghieân cöùu traû lôøi - Hydrocacbon laø nhöõng hôïp chaát ñöôïc taïo thaønh bôûi caùc nguyeân töû cuûa hai nguyeân toá C vaø H- Daãn xuaát cuûa hydrocacbon laø nhöõng hôïp chaát maø trong phaân töû ngoaøi C, H ra coøn coù moät hay nhieàu nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá khaùc nhö O,N,S Halogen.

HS vieát phöông trình

Nhoùm – OH vaø –COOH ñaõ gaây ra caùc phaûn öùng phaân bieät

I – PHAÂN LOAÏI HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ 1 – Phaân loaïi :- Hiñrocacbon : laø hchc trong phaân töû chæ coù H vaø C HC no HC k no HC thôm CH4... C2H4 ...

C6H6...

- Daãn xuaát HC : ngoaøi nguyeân toá C , H coøn coù nhöõng nguyeân toá khaùc . Ancol , axit , dx hal , este ...

2 – Nhoùm chöùc :Nhoùm chöùc laø nhoùm nguyeân töû gaây ra nhöõng phaûn öùng ñaëc tröng cuûa phaân töû hôïp chaát höõu cô .

Giao an Hóa 11 NC

nguyeân töû naøo gaây ra phaûn öùng ?Keát luaän veà nhoùm chöùc .

Hoaït ñoäng 4 :Cho HS nghieân cöùu SGK ñeå ruùt ra keát luaän veà danh phaùp thoâng thöôøng

Hoaït ñoäng 5 :- Laáy moät soá ví duï , goïi teân , phaân tích thaønh phaàn teân goïi?- Ñoïc teân caùc chaát sau : CH3Cl , CH3CH2 – Br , CH2=CH –Cl .

Hoaït ñoäng 6 :Cho HS nghieân cöùu soá ñeám vaø teân cuûa maïch cacbon ?- Phaân tích thaønh phaàn moät soá teân goïi?

Ñoïc teân :CHC–CH = CH2

vôùi ñimetyl ete .

HS nhaän xeùt

HS ruùt ra keát luaän veà caùch goïi teân theo kieåu goác chöùc :

- Metyl clorua ,etylbromua, vinyl clorua .

HS nghieân cöùu SGK vaø vaän duïng ñoïc teân moät soá maïch cacbon :

Aùp duïng goïi teân moät soá hôïp chaát höõu cô : But–1–en–3– in .

II – DANH PHAÙP HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ :1 – Teân thoâng thöôøng :- Ñaët theo nguoàn goác tìm ra chaát - Ñoâi khi phaàn ñuoâi trong teân goïi chæ loaïi chaát .HCHO: Axit fomic (fomica: kieán )CH3COOH: Axit axetic (axetus: Giaám)C10H20O: mentol (menthapiperita: Baïc haø) 2 – Teân heä thoáng theo danh phaùp IUPAC :a) Teân goác – chöùc :Teân phaàn goác + teân phaàn ñònh chöùc .VD:CH3CH2–Cl CH3CH2–O–COCH3

(etylclorua) (etyl axetat ) CH3CH2 – O – CH3

etyl metyl ete b) Teân thay theá :Teân phaàn theá +Teân maïch cacbon chính +Teân phaàn ñònh chöùc H3C–CH3 H3C–CH2Cl H2C=CH2

etan cloetan eten 1 2 3

4

HCCH CH2=CH – CH2 –CH3

etin but – 1 – en OH 1 2 3 4 1 2 3 4 CH3–CH=CH–CH3 CH3–CH–

Giao an Hóa 11 NC

CH=CH2

But–2–en but–3–en–2–ol

- Ñeå goïi teân hôïp chaát höõu cô, caàn bieát teân caùc soá ñeám vaø maïch cacbon chính

4. Cuûng coá : Traû lôøi baøi taäp 2, 4, 7/ 109 – 110 sgk.5. Höôùng daãn veà nhaø :- Laøm baøi taäp : 1, 3, 5, 6/ 109 – 110 sgk.

4.8 4.14 / 32 – 33 sbt.- Chuaån bò baøi môùi :+ Ñoïc tröôùc baøi 27 : Phaân tích nguyeân toá . Gaïch döôùi caùc kieán

thöùc quan troïng.+ Neâu muïc ñích vaø nguyeân taéc phaân tích ñònh tính, phaân tích ñònh

löôïng?+ Neâu caùch tính haøm löôïng % nguyeân toá töø keát quaû phaân tích?

Giao an Hóa 11 NC


Baøi 27 : PHAÂN TÍCH NGUYEÂN TOÁ

I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc : HS bieát :- Nguyeân taéc phaân tích ñònh tính vaø ñònh löôïng nguyeân toá .- Caùch tính haøm löôïng phaàn traêm nguyeân toá töø keát quûa phaân tích

2. Kyõ naêng : Reøn luyeän kyõ naêng tính haøm löôïng % nguyeân toá töø keát quûa phaân tích

3. Thaùi ñoä : Tin töôûng vaøo khoa hoïc thöïc nghieäm

4. Troïng taâm :- Nguyeân taéc phaân tích ñònh tính vaø ñònh löôïng nguyeân toá .- Caùch tính haøm löôïng phaàn traêm nguyeân toá töø keát quûa phaân tích .II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi – hoaït ñoäng nhoùm III. CHUAÅN BÒ :

- Duïng cuï : OÁng nghieäm , giaù ñôõ , pheãu thuûy tinh , capsun, giaáy loïc ,oáng daãn khí nhö hình 5.5,5.6 SGK .

- Hoùa chaát : Glucozô, CuSO4 (khan)dung dòch Ca(OH)2,dung dòch AgNO3, CHCl3 .

IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :1. Oån ñònh lôùp :2. Kieåm tra :

Goïi teân caùc chaát sau : CH2 = CHCl , CHCl3 , CH3COCH3 , CH3OC2H5

CH3 – CHOH – CH(CH3) – CH(CH3) – CH3

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 : vaøo baøi Gv cho hoïc sinh xem moät maãu hôïp chaát höõu cô . Cho bieát hôïp chaát höôõ cô ñoù ñöôïc caáu taïo töø nhöõng nguyeân toá naøo ?® ta phaûi phaân tích ñònh tính .Höôùng daãn thí nghieäm SGK :Hoaït ñoäng 2 :

laøm thí nghieäm phaân tích Glucozô :

- Troän 2g glucozô + 2g CuO cho vaøo ñaùy oáng nghieäm .-ñöa nhuùm boâng coù taåm CuSO4 khan vaøo

HS döï ñoaùn ® caàn phaûi phaân tích ñònh tính .

HS : quan saùt thí nghieäm :

® ruùt ra caùch xaùc ñònh C vaø H coù trong hôïp chaát höõu cô

I – PHAÂN TÍCH ÑÒNH TÍNH :- Muïc ñích :Xaùc ñònh caùc nguyeân toá coù maët trong hôïp chaát höõu cô .- Nguyeân taéc : phaân huyû hôïp chaát höõu cô thaønh nhöõng hôïp chaát voâ cô ñôn giaûn roài nhaän bieát chuùng baèng nhöõng phaûn öùng ñaëxc tröng .1 . Xaùc ñònh cacbon vaø hiñro :

Giao an Hóa 11 NC

khoûng 1/3 oáng nghieäm -laép oáng nghieäm leân giaù ñôõ-Ñun noùng caån thaän oáng nghieäm

- Cho bieát caùch xaùc ñònh N , Hal trong hôïp chaát höõu cô?

- Gv laøm thí nghieäm :

-Laáy moät pheãu thuyû tinh coù traùng AgNO3

-Giaáy loïc coù taåm CHCl3 ñöôïc ñoát trong capsun-Ñöa pheãu chuïp leân ngoïn löûa

Hoaït ñoäng 3 :-Neâu nguyeân taéc pheùp phaân tích ñònh löôïng

- Toùm taét caùch ñònh löôïng C vaø H baèng sô ñoà ( sgk )

- Nhaän xeùt veà phöông phaùp ñònh löôïng nitô

- Nghieân cöùu SGK traû lôøi :* Chuyeån hôïp chaát höõu cô thaønh muoái amoni roài nhaän bieát baèng dd NaOH .

-HS ruùt ra caùch phaân tích ñònh tính halogen* chuyeån halogen thaønh HX roái nhaän bieát chuùng .

HS theo doõi ñeå hieåu

Nghieân cöùu SGK nhaän xeùt :Phöông phaùp theå tích .

® HS ruùt ra nhaän xeùt

C6H12O6 ® CO2 + H2O .CuSO4 +5 H2O ® CuSO4 .5H2O Khoâng maøu maøu xanh .Ca(OH)2 + CO2 ® CaCO3

+ H2O .

2 – Xaùc ñònh nitô :

CxHyOzNt ® (NH4)2SO4

+ . . . t

0

(NH4)2SO4 +2NaOH ® Na2SO4

+2H2O + 2NH3

3 – Xaùc ñònh halogen :- Khi ñoát hôïp chaát höõu cô chöùa clo taùch ra döôùi daïng HCl vaø nhaän bieát baèng AgNO3.

CxHyOz Clt . . .® CO2 + H2O + HCl HCl + AgNO3 ® AgCl¯ +HNO3 .

II – PHAÂN TÍCH ÑÒNH LÖÔÏNG :- Phaân huûy hôïp chaát höõu cô thaønh caùc chaát voâ cô ñôn giaûn roài ñònh löôïng chuùng baèng phöông phaùp khoái löôïng , theå tích hoaëc phöông phaùp khaùc. 1 . Ñònh löôïng cacbon, hiñro :- Oxi hoùa hoaøn toaøn moät löôïng xaùc ñònh hôïp chaát höõu cô A (mA) roài cho haáp thuï ñònh löôïng H2O vaø CO2 sinh ra .- Tính haøm löôïng %H vaø %C :

;

Giao an Hóa 11 NC

GV höôùng daãn : halogen : phaân

huyû thaønh HX roài ñònh löôïng döôùi daïng AgX

löu huyønh : ñònh löôïng S döôùi daïng sunfat .

GV höôùng daãn :ñoïc kyõ noäi dung thí duï trong sgk , vaän duïng baøi hoïc ñeå xaùc ñònh haøm löôïng % cuûa %c , %H , %O , %N ôû hôïp chaát A .

HS nghieân cöùu VD

2 – Ñònh löôïng nitô :- Nung m(mg) hôïp chaát A chöùa N vôùi CuO trong doøng khí CO2 : CxHyOzNt ® CO2 + H2O +N2 ® N2 ( ño theå tích )- Haáp thuï CO2 vaø H2O baèng dung dòch KOH 40% ,theå tích khí coøn laïi V (ml) :

3 – Ñònh löôïng caùc nguyeân toá khaùc :Halogen : Phaân huûy hôïp chaát höõu cô ,chuyeån thaønh HX roài ñònh löôïng döôùi daïng AgX(X: Cl, Br).Löu huyønh : Phaân huûy hôïp chaát höõu cô roài ñònh löôïng löu huyønh döôùi daïng sun fat.Oxi : Sau khi xaùc ñònh C, H, N, Hal,S . .coøn laïi laø oxi .

4 – Thí duï :Nung 4,56 mg moät hôïp chaát höõu cô A trong doøng khí oxi thì thu ñöôïc 13,20 mg CO2 vaø 3,16 mg H2O . ÔÛ thí nghieäm khaùc nung 5,58 mg A vôùi CuO thu ñöôïc 0,67 ml khí nitô (ñktc) . Haõy tính haøm löôïng % cuûa C,H,N vaø oxi ôû hôïp chaát A .Giaûi :

Hôïp chaát A khoâng coù oxi .

4. Cuûng coá :

Ca(OH)2

Giao an Hóa 11 NC

CO2 ¯ : keát luaän coù C CuSO4khan

H2O CuSO4 .5H2O maøu xanh : coù H P.tích ñònh tính OH- t0

A NH4+ NH3 Muøi khai : coù N .

Chaát höõu cô AgNO3 X- ¯ : Coù X(hal)

Giao an Hóa 11 NC

Phaân tích ñònh löôïng : +H2SO4

H2O ® mH2O ® mH

d2 OH- Phaân tích CO2 ® mCO2 ® mC

mg N2 ño ôû ñktc ® mN

A ñònh löôïng + Ag+ HX ® AgX ® mX SO2 ® mS . mO : mA – (mC + mH + mX + mS + mN)

5. Höôùng daãn veà nhaø :- Laøm baøi taäp : 1 5/ 113 – 114 sgk.

4.15 4.19/ 33 – 34 sbt.- Chuaån bò baøi môùi :+ Ñoïc tröôùc baøi 28 : Coâng thöùc phaân töû hôïp chaát höõu cô. Gaïch döôùi nhöõng kieán thöùc quan troïng.+ Neâu caùch thieát laäp coâng thöùc ñôn giaûn nhaát töø keát quaû phaân tích nguyeân toá?+ Trình baøy caùch tính phaân töû khoái vaø caùch thieát laäp coâng thöùc phaân töû?


Baøi 28: COÂNG THÖÙC PHAÂN TÖÛ HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ

Giao an Hóa 11 NC

I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc : HS bieát caùc khaùi nieäm vaø yù nghóa : coâng thöùc ñôn giaûn nhaát , coâng thöùc phaân töû hôïp chaát höõu cô

2. Kyõ naêng : - Caùch thieát laäp coâng thöùc ñôn giaûn nhaát töø keát quûa phaân tích nguyeân toá . - Caùch tính nguyeân töû khoái vaø caùch thieát laäp coâng thöùc phaân töû .

3. Troïng taâm : - Caùch thieát laäp coâng thöùc ñôn giaûn nhaát töø keát quûa phaân tích nguyeân toá . - Caùch tính nguyeân töû khoái vaø caùch thieát laäp coâng thöùc phaân töû . II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – tröïc quan – neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : Caùc vaät duïng cuûa hoïc sinh : maùy tính …IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp : KTSS : 11A2 :2. Kieåm tra :

Laøm baøi taäp 4, 5 / 127 sgk 3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 :Gv laáy ví duï :Axit axetic : CH3COOHCTPT : C2H4O2

CTÑG I : CH2OCTTN : ( CH2O )n

CTTQ : CxHyOz

Hoaït ñoäng 2 :

Höôùng daãn cho hoïc sinh nhaän bieát ñöôïc caùc loaïi coâng thöùc .

- Cho VD HS aùp duïng coâng thöùc ñeå xaùc

- Hs vieát CTPT cuûa moät soá chaát ñaõ bieát , tìm tæ leä soá nguyeân töû töøng nguyeân toá trong moãi coâng thöùc

® CTÑG nhaát .

Hs ruùt ra keát luaän

I – COÂNG THÖÙC ÑÔN GIAÛN NHAÁT:1 – Coâng thöùc phaân töû vaø coâng thöùc ñôn giaûn nhaát :- CTPT : Cho bieát soá nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá coù trong phaân töû .

Giao an Hóa 11 NC

Tæ leä nguyeân töû

Coâng thöùc phaân töû

CT ñôn

giaûn nhaat

Etilen C2H4

2:4 1:2 3:6

CH2

Propilen C3H6

Axetanñehit C2H4O

Etylaxetat C4H8O2

2:4:1 2:4:1

2:8:2

C2H4

O

ñònh phaân töû khoái ?- Ñoái vôùi chaát raén vaø chaát loûng khoù hoùa hôi (HS xem phaàn tö lieäu )

Hoaït ñoäng 3 :GV höôùng daãn hs giaûi VD theo caùc böôùc :1. xaùc ñònh ñnh5 tính cuûa A : C , H , O 2. ñaët CTTQ CxHyOz

3. Tìm tæ leä : x:y:z4. Töø tæ leä tìm CTÑG nhaát .

Hoaït ñoäng 4 :Cho bieát caùc bieåu thöùc tính M ?-Gv cho moät soá ví duï ,

* dA/H2 = 20,4tính MA ?

A naëng gaáp 2 laàn kk . Tính MA ?

Hoaït ñoäng 5 :Höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän caùc böôùc

- Nghieân cöùu VD theo höôùng daãn cuûa Gv . Ruùt ra sô ñoà toång quaùt :

Ñaët CTPT cuûa A laø :CxHyOz , laäp tæ leä x : y : z = = 6,095 : 7,240 : 1,226 = 4,971 : 5,905 : 1,000 = 5 : 6 : 1

® thoâng qua ví duï treân HS ruùt ra sô ñoà toång quaùt xaùc ñònh CT ñôn giaûn nhaát .

yeâu caàu Hs aùp duïng bieåu thöùc tính phaân töû khoái .

- Xaùc ñònh khoái löôïng mol : MA = 164 (g).- Tìm CTÑGN: C5H6O- Xaùx ñònh CTTQ : (C5H6O)n suy ra n = 2 ® CTPT cuûa A laø

- CTñôn giaûn nhaát : cho bieát tæ leä soá nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá coù trong phaân töû (bieåu dieãn baèng tæ leä toái giaûn caùc soá nguyeân .)- CxHyOzNt =(CqHPOrNs)n (n = 1,2,3 . . .) ® x : y : z : t = p: q : r : s

2 – Thieát laäp CTñôn giaûn nhaát:VD :Hôïp chaát A : C(73,14% ), H(7,24%) , O(19,62%) . Thieát laäp CT ñôn giaûn nhaát cuûa A ?Giaûi :CT ñôn giaûn nhaát laø : C5H6O CTPT cuûa A : (C5H6O)n n =1,2,3 . . .b. Toång quaùt :Töø keát quûa phaân tích nguyeân toá hôïp chaát CxHyOzNt laäp tæ leä :x:y:z:t =

= . . . = p: q: r: s

II – THIEÁT LAÄP CTPT :

1 - Xaùc ñònh phaân töû khoái : - Ñoái vôùi chaát khí vaø chaát loûng deã hoùa hôi : MA =MB.dA/B ; MA=29.dA/kk . VD:HC naëng gaáp hai laàn khoâng khí . Tính khoái löôïng mol cuûa A vaø suy ra CTPT cuûa A .MA = 58 ñvC ® A(C4H10)

2 - Thieát laäp coâng thöùc phaân töû a) Ví Duï : Hôïp chaát A coù chöùa C(73,14% ) H(7,24%) O (19,62%) .Bieát phaân töû

Giao an Hóa 11 NC

C10H12O2

HS thöïc hieän caùc böôùc :

HS toång keát theo sô ñoà :

khoái cuûa A laø 164ñvc .Haõy xaùc ñònh coâng töùc phaân töû cuûa A .* Thieát laäp coâng thöùc phaân töû cuûa A qua coâng thöùc ñôn giaûn nhaát : - ÔÛ muïc I.2 thieát laäp ñöôïc CTÑGN cuûa A laø C5H6O :Þ M(C5H6O)n = 164 Þ (5.12+6 +16)n =164 Þ n=2 .Vaäy : A: C10H12O2 * Thieát laäp coâng thöùc phaân töû cuûa A khoâng qua coâng thöùc ñôn giaûn nhaát .Ta coù : M(CxHyOz) =164ñvC ; C=73,14%,H=7,24% ;O=19,62% Vaäy x×12/164 = 73,14/100 Þ x= 9,996 10 .y/164 = 7,24/100 Þ y = 18,874 12z×16/164 = 19,62/100 Þ z= 2,01 2. CxHyOz = C10H12O2 b) Toång quaùt : Thieát laäp coâng thöùc phaân töû qua coâng thöùc ñôn giaûn nhaát laø caùch thöùc toång quaùt hôn caû .

4. Cuûng coá :

Giao an Hóa 11 NC

Keát quûa phaân tích %C ,%H, %N …%O

MA=MB.dA/B

Coâng thöùc ñôn

giaûn nhaát

CpHqOrNs

M= CxHyOzNt

CxHyOzNt =( CpHqOrNs)n

( CpHqOrNs)n = M . Mn= 12p+ q+ 16r +14s x = n.p ; y =n.q ; z = n.r ; t =n.s

5. Höôùng daãn veà nhaø :- Laøm baøi taäp : 1 4/ 118 sgk.

4.20 4.26/ 34 – 35 sbt.- Chuaån bò baøi môùi :+ Oân laïi kieán thöùc töø baøi 25 28.+ Chuaån bò phöông phaùp giaûi caùc baøi taäp : 1 5/121 sgk.

4.27 4.32/ 35 – 36 sbt

================================================

Giao an Hóa 11 NC


Baøi 29 : LUYEÄN TAÄP CHAÁT HÖÕU CÔ, COÂNG THÖÙC PHAÂN TÖÛ

I. MUÏC TIEÂU.1. Kieán thöùc : Cuûng coá kieán thöùc veà:

- Caùc phöông phaùp taùch bieät vaø tinh cheá hôïp chaát höõu cô.- Caùc phöông phaùp phaân tích ñònh tính vaø ñònh löôïng hôïp chaát höõu cô.

2. Kó naêng :- Reøn luyeän kyõ naêng xaùc ñònh CTPT töø keát quaû phaân tích.

3. Troïng taâm :- Phöông phaùp giaûi caùc baøi taäp laäp coâng thöùc phaân töû.II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – hoaït ñoäng nhoùm – neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : Baûng phuï nhö sô ñoà SGK nhöng ñeå traéng .IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :


Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp .3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng 1 : HS laàn löôït ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy noäi dung nhö sô ñoà :

- Moät soá phöông phaùp tinh cheá chaát höõu cô .- Xaùc ñònh CTPT chaát höõu co goàm caùc böôùc :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø II –BAØI TAÄP :Hoaït ñoäng 2 :GV choïn löïa moät soá baøi taäp muïc ñích cuûng coá kieán thöùc .Baøi 1 . Haõy choïn töø ngöõ thích hôïp ñieà vaøo choã troáng trong caùc caâu sau sao cho phuø hôïp :

a) Chöng caát döïa treân söï khaùc nhau veà thaønh phaàn hoãn hôïp loûng so vôùi …… taïo thaønh khi …… hoãn hôïp loûng

Baøi 1 : Ñieàn töø vaøo choã troáng:

a) hoãn hôïp hôi/ ñun soâi

Giao an Hóa 11 NC

Hoãn hôïp chaát höõu cô

Chöng caát Chieát Keát tinh

Hôïp chaát höõu cô tinh khieát

Phaân tích ñònh tínhPhaân tích ñònh löôïng :

%C,%H, %N,. . .%OCTÑGN

Xaùc ñònh phaân töû khoái

MA = MB .dA/B

CTPTCxHyOzNt

ñoù.

A. hoãn hôïp raén B. hoãn hôïp hôiC. ñun noùng D. ñun soâi

b) Ngöôøi ta thöôøng söû duïng phöông phaùp chung caát ñoái vôùi caùc chaát coù …… khaùc nhau. Chieát döïa vaøo söï khaùc nhau veà …… cuûa caùc chaát.

A. ñoä tan B. nhieät ñoä noùng chaûyC. nhieät ñoä soâi D. thaønh phaàn

c) Ngöôøi ta thöôøng söû duïng phöông phaùp chieát ñeå taùch caùc chaát loûng …… hoaëc taùch chaát …… ra khoûi chaát raén ……

A. ñoä tan B. khoâng tanC. bay hôi D. khoâng troän laãn vaøo nhau

d) Tinh cheá chaát raén baèng caùch keát tinh trong dung moâi döïa vaøo …… theo nhieät ñoä.

A. söï thay ñoåi tyû khoái B. söï keát tinhC. söï thaêng hoa D. söï thay ñoåi ñoä tan

Baøi 2 : Thieát laäp CTPT caùc hôïp chaát A vaø B öùng vôùi soá lieäu thöïc nghieäm sau :a.C : 49,4% , H : 9,8% , N : 19,10% , dA/kk = 2,52b. C: 54,54% , H : 9,09% , dB/CO2 = 2,00

Baøi 3 :Moät hôïp chaát A chöùa 54,8%C , 9,3%N , 4,8%H coøn laïi laø oâxi , cho bieát phaân töû khoái cuûa noù laø 153 ñvc . Xaùc ñònh CTPT cuûa hôïp chaát . Vì sao phaân töû khoái cuûa caùc hôïp chaát chöùa C , H , O laø soá chaün maø phaân töû khoái cuûa A laïi laø soá leû ?

b) nhieät ñoä soâi/ ñoä tan

c) khoâng troän laãn vaøo nhau/ chaát raén/ trong hoãn hôïp raên

d) söï thay ñoåi ñoä tan

Baøi 2 .a. %O =100% - (49,4 + 9,8 + 19,1 ) = 21,7 % d(A/kk) = MA/29 = 2,52 ® MA =73 12x/49,4 =y/9,8 = 16z/21,7 = 14t/19,1 = 73/100 =0,73 ® x= 3 ,y = 7 , z = 1 , t = 1 .Vaäy CT A : C3H7ONb . Töông töï : B :C4H8O2 Baøi 3 . Töông töï baøi 2 . CT A :C7H7O3N ;- Vì N coù hoùa trò leû (3) hoaëc (5)

4. Cuûng coá : Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp.5. Höôùng daãn veà nhaø :- Laøm baøi taäp : 4.27 4.32/ 35 – 36 sbt- Chuaån bò baøi môùi :

Giao an Hóa 11 NC

+ Ñoïc tröôùc baøi 30 : Caáu truùc phaân töû hôïp chaát höõu cô.

Gaïch döôùi nhöõng kieán thöùc quan troïng+ Trình baøy noäi dung cuûa thuyeát caáu taïo hoùa hoïc?+ Cho khaùi nieäm veà ñoàng phaân caáu taïo, ñoàng phaân laäp theå.

=========================================


Baøi 30: CAÁU TRUÙC PHAÂN TÖÛ HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ

I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc : - HS bieát veà khaùi nieäm ñoàng phaân caáu taïo ,ñoàng phaân laäp theå . - HS hieåu nhöõng luaän ñieåm cô baûn cuûa thyeát caáu taïo hoùa hoïc .

2. Kyõ naêng : - HS bieát vieát caáu taïo cuûa hôïp chaát höõu cô .

3. Troïng taâm : Nhöõng luaän ñieåm cô baûn cuûa thyeát caáu taïo hoùa hoïc . Bieát vieát caáu taïo cuûa hôïp chaát höõu cô . Bieát khaùi nieäm ñoàng phaân caáu taïo ,ñoàng phaân laäp theå .II. PHÖÔNG PHAÙP : Vaän duïng – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : - Moâ hình roãng vaø moâ hình ñaëc cuûa phaân töû etan . - Moâ hình phaân töû cis – but – 2 – en vaø trans – but – 2 – enIV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp : 2. Kieåm tra :

Vieát taát caû caùc CTCT cuûa C2H4O2 , C5H12 , C4H8

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Khi vieát CTCT hchc caàn löu yù nhöõng vaán ñeà gì ?

Hoaït ñoäng 2 :GV vieát 2 coâng thöùc caáu taïo öùng vôùi CTPT: C2H6OH3C–O–CH3 Chaát khí Khoâng taùc duïng vôùi NaH3C–CH2–O–H Chaát loûng, Taùc duïng vôùi Na

HS so saùnh 2 chaát veà : thaønh phaàn ,caáu taïo phaân töû , tính chaát vaät lyù , tính chaát hoùa hoïc :Ruùt ra luaän ñieåm 1 :

I – THUYEÁT CAÁU TAÏO HOÙA HOÏC : 1 – Noäi dung cuûa thuyeát caáu taïo hoùa hoïc : 1.Trong phaân töû hôïp chaát höõu cô , caùc nguyeân töû lieân keát vôùi nhau theo ñuùng hoaù trò vaø theo moät thöù töï nhaát ñònh . Thöù töï lieân keát ñoù ñöôïc goïi laø caáu taïo hoaù hoïc . Söï thay ñoåi

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 3 :

- Töø 3 CTCT cuûa C4H10 HS ruùt ra nhaän xeùt

Hoaït ñoäng 4 :- Neâu VD veà hai chaát coù cuøng soá nguyeân töû nhöng khaùc nhau veà thaønh phaàn phaân töû

- Cho ví duï tính chaát phuï thuoäc vaøo caáu taïo ?

Hoaït ñoäng 5 :GV laáy VD hai daõy ñoàng ñaúng nhö SGK : CnH2n+2 vaø CnH2n+1OH GV nhaán maïnh :- Thaønh phaàn nguyeân töû hôn keùm nhau n nhoùm(- CH2 - ) - Coù tính chaát töông töï nhau (nghóa laø coù caáu taïo hoùa hoïc töông töï nhau).

- Gv cho moät soá ví

HS neâu luaän ñieåm 2

CH3–CH2–CH2–CH3 (maïch khoâng coù nhaùnh ) CH3–CH–CH3

CH3 ( maïch coù nhaùnh ) CH2 – CH2

CH2

CH2 – CH2

( maïch voøng )

H H – C – H Chaát khí chaùy H. Cl

Cl – C – Cl Cl Chaát loûng khoâng chaùy

- HS vieát CTTQ ® Ruùt ra qui luaät .

® Ruùt ra ñònh nghóa ñoàng ñaúng vaø giaûi thích

- HS xaùc ñònh nhöõng chaát naøo laø ñoàng ñaúng cuûa nhau .

thöù töï lieânb keát ñoù , töùc laø thay ñoåi caáu taïo hoaù hoïc , seõ taïo ra hôïp chaát khaùc . Ví Duï : : C2H6O coù 2 thöù töï lieân keát : H3C–C–CH3 : ñimetyl ete , chaát khí , khoâng taùc duïng vôùi Na. H3C–CH2–O–H: ancol etylic, chaát loûng ,taùc duïng vôùi Na giaûi phoùng khí hydro . 2.Trong phaân töû hôïp chaát höõu cô , cacbon coù hoùa trò 4 .Nguyeân töû cacbon khoâng nhöõng coù theå lieân keát vôùi nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá khaùc maø coøn lieân keát vôùi nhau thaønh maïch cacbon .

3 – Tính chaát cuûa caùc chaát phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn phaân töû ( baûn chaát, soá löôïng caùc nguyeân töû ) vaø caáu taïo hoùa hoïc (thöù töï lieân keát caùc nguyeân töû )

2- Hieän töôïng ñoàng ñaúng , ñoàng phaâna) Ñoàng ñaúng : * Caùc ankan : CH4,C2H6,C3H8,C4H10 ,C5

H12 ….CnH2n+2

Giao an Hóa 11 NC

duï :

CH3 - CH2 - CH2 - CH3

CH3 – CH – CH2 – CH3

CH3

CH3 – CH2 – CH2 – CH2 – CH3

CH3 – CH – CH3

CH3

Hoaït ñoäng 5 : Ví Duï : C2H6O coù 2 CTCT* H3C–O–CH3 Ñimetylete * H3C–CH2–O–H EtanolC3H6O2 :* CH3COOCH3 Metyl axetat* HCOOC2H5

Etylfomiat*CH3CH2COOH Axitpropionic

Hoaït ñoäng 7 :- Yeâu caàu HS nhaéc laïi khaùi nieäm veà lieân keát , lieân keát ?

HS nhaän xeùt , ruùt ra ñònh nghóa veà ñoàng phaân .

- Lieân keát ñöôïc taïo thaønh do xen phuû truïc .- Lieân keát ñöôïc taïo thaønh do xen phuû beân .- Ví Duï : H H – C – H H

H C OH HC CH

- CTCT khai trieån .- CTCTthu goïn .- CTCT thu goïn nhaát .

* Caùc ancol : CH3OH , C2H5OH , C3H7OH ,C4H9OH …CnH2n+1OH

Ñònh nghóa : Nhöõng hôïp chaát coù thaønh phaàn phaân töû hôn keùm nhau moät hay nhieàu nhoùm CH2 nhöng coù tính chaát hoùa hoïc töông töï nhau laø nhöõng chaát ñoàng ñaúng , chuùng hôïp thaønh daõy ñoàng ñaúng . Giaûi thích : Maëc duø caùc chaát trong cuøng daõy ñoàng ñaúng coù coâng thöùc phaân töû khaùc nhau nhöõng nhoùm CH2 nhöng do chuùng coù caáu taïo hoùa hoïc töông tö nhau neân coù tính chaát hoùa hoïc töông töï nhau .

b) Ñoàng phaân Ñònh nghóa:nhöõng hôïp chaát khaùc nhau nhöng coù cuøng CTPT laø nhöõng chaát ñoàng phaân .Giaûi thích :nhöõng chaát ñoàng phaân tuy coù cuøng CTPT nhöng coù caáu taïo hoaù hoïc khaùc nhau vì vaäy chuùng laø nhöõng chaát khaùc nhau , coù tinyùh chaát khaùc nhau .

II–LIEÂN KEÁT TRONG PHAÂN TÖÛ HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ :1) Caùc loaïi lieân keát trong phaân töû hôïp chaát höõu cô - lieân keát taïo thaønh do xen phuû truïc : Xen phuû truïc laø söï xen phuû xaõy ra treân truïc

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 8 : Yeâu caàu HS ruùt ra caùc khaùi nieäm :

noái 2 haït nhaân nguyeân töû - Lieân keát ñöôïc taïo thaønh do xen phuû beân : Xen phuû beân laø söï xen phuû xaûy ra ôû hai beân truïc noái 2 haït nhaân nguyeân töû .- Lieân keát taïo bôûi 1 caëp electron duøng chung laø lieân keát ñôn()- Lieân keát taïo bôûi 2 caëp electron duøng chung laø lieân keát ñoâi(goàm moät lieân keát vaø moät lieân keát ).- Lieân keát 3 taïo bôûi taïo bôûi 3 caëp electron duøng chung (goàm 1 lieân keát vaø 2 lieân keát ).- Lieân keát ñoâi vaø lieân keát ba goïi chung la lieân keát boäi .

2. Caùc loaïi coâng thöùc caáu taïo .CTCT bieåu dieãn thöù töï vaø caùch thöùc lieân keát cuûa caùc nguyeân töû trong phaân töû .Coù caùch vieát trieån khai ,thu goïn vaø thu goïn nhaát . CTCT khai trieån : Vieát taát caû caùc nguyeân töû vaø caùc lieân keát giöõa chuùng .CTCTthu goïn : Vieát goäp nguyeân töû cacbon vaø caùc nguyeân töû khaùc lieân keát vôùi noù thaønh töøng nhoùm CTCT thu goïn nhaát : Chæ vieát caùc lieân keát vaø nhoùm chöùc , ñaàu muùt caùc lieân keát chính laø nhoùm CHx vôùi x ñaûm baûo hoùa trò 4 ôû C.

Giao an Hóa 11 NC

COÂNG THÖÙC CAÁU TAÏO H H H H H H H H H H–C–C–C–C–H : H– C–C–C =C H C C H H C H H H H H H C H H

H H H CH3–CH–CH2–CH3 : CH3CH2CHCH2 : CH2 – CH2

CH3 CH2

3. Cuûng coá : Laáy moät soá ví duï chöùng minh 3 luaän ñieåm cô baûn cuûa thuyeát hoaù hoïc ( khoâng gioáng sgk )

4. Baøi taäp veà nhaø : Baøi taäp trong sgk

Tieát PPCT : 43Ngaøy soaïn : 12/12/08

Baøi 32: CAÁU TRUÙC PHAÂN TÖÛ HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ

( tt )

I. MUÏC TIEÂU : Ñaõ trình baøy ôû tieát 42

* Troïng taâm : Xaùc ñònh ñöôïc vaø vieát ñöôïc ñoàng phaân caáu taïo vaø ñoàng phaân laäp theå .II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi – hoaït ñoäng nhoùm

Giao an Hóa 11 NC

Khai trieån

Thu goïn

Thu goïn nhaát

III. CHUAÅN BÒ : Coâng thöùc phoái caûnh CH4 , C2H2Cl2 Moâ hình phaân töû C2H6

IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :1. Oån ñònh lôùp :2. Kieåm tra :

* neâu 3 luaän ñieåm chính cuûa thuyeát caáu taïo hoaù hoïc ? cho ví duï minh hoaï ? * Vieát CTCT khai trieån , CTCT thu goïn caùc ñoàng phaân cuûa C4H8 ?

3. Baøi môùi :

Giaùo vieân Hoïc sinh Noäi dungHoaït ñoäng 1 :vaøo baøi Gv cho caùc ví duï :CH3 – CH2 – CH2 – CH3

CH2 – CH – CH3

CH3

CH3 – CH2 – OHCH3 – O – CH3

Caùc ñoàng phaân treân khaùc nhau nhö theá naøo ?

Hoaït ñoäng 2 :

Höôùng daãn HS nghieân cöùu SGK ñeå ruùt ra keát luaän veà ñoàng phaân caáu taïo .

Hoaït ñoäng 3 :

Cho hs vieát CTCT cuûa C4H10O , töø ñoù ruùt ra keát luaän veà 3 loaïi ñoàng phaân ?

- Khaùc nhau veà maïch cacbon .

- khaùc nhau veà nhoùm chöùc

- Nghieân cöùu SGK ñeå thaáy roõ söï khaùc nhau veà tính chaát cuûa hai coâng thöùc treân .

- Vieát caùc CTCT - Döôùi söï höôùng daãn cuûa GV ruùt ra caùc keát luaän :

III – ÑOÀNG PHAÂN CAÁU TAÏO :1 - Khaùi nieäm ñoàng phaân caáu taïo a. Ví Duï :- CTPT C4H10O coù hai CTCT : C4H9 - OH vaø C2H5 – O - C2H5

hai chaát naøy coù tính chaát vaät lyù cuõng nhö hoùa hoïc khaùc nhau .b. Keát luaän :Nhöõng hôïp chaát coù cuøng CTPT nhöng coù caáu taïo hoaù hoïc khaùc nhau goïi laø nhöõng ñoàng phaân caáu taïo .

2 – Phaân loaïi ñoàng phaân caáu taïoa. Ví Duï : Vieát caùc CTCT cuûa C4H10O .bieåu dieãn theo sô ñoà ( sgk )

b. Keát luaän :- Nhöõng ñoàng phaân khaùc nhau veà baûn chaát nhoùm chöùc goïi laø ñoàng phaân nhoùm chöùc .- Khaùc nhau veà söï phaân nhaùnh maïch cacbon goïi laø ñoàng phaân maïch cacbon .- Khaùc nhau veà vò trí nhoùm chöùc goïi laø ñoàng phaân vò trí nhoùm chöùc .

Giao an Hóa 11 NC

Khaùc nhau veà baûn chaá nhoùm chöùc

Khaùc maïch cacbon khaùc maïch cacbon

HOCH2CH2CH2CH3 HOCH2CHCH3 CH3O CH2CH2CH3 CH3O CHCH3

CH3 CH3

CH3CHCH2CH3 CH3COHCH3 CH3CH2OCH2CH3

OH CH3

Giaùo vieân Hoïc sinh Noäi dung

Hoaït ñoäng 4 :- GV duøng moâ

hình ñeå HS quan saùt , neâu qui öôùc caùc neùt duøng bieåu dieãn CT laäp theå

- Giôùi thieäu moâ hình phaân töû roãng ñaëc cuûa CH3CH3 .

Vaän duïng bieåu dieãn CT laäp theå CH3Br

- Hoïc sinh xem hình vaø ruùt ra keát luaän .

IV – CAÙCH BIEÅU DIEÃN CAÁU TRUÙC KHOÂNG GIAN PHAÂN TÖÛ HÖÕU CÔ :

1. Coâng thöùc phoái caûnh :CT phoái caûnh laø moät loaïi CT laäp theå :- Ñöôøng neùt lieàn bieåu dieãn lieân keát naèm treân maët trang giaáy .- Ñöôøng neùt ñaäm bieåu dieãn lieân keát huôùng veà maét ta(ra phía tröôùc trang giaáy ).- Ñöôøng neùt ñöùt bieåu dieãn lieân keát höôùng ra xa maét ta 9ra phía sau trang giaáy )2 – Moâ hình phaân töû :a. Moâ hình roãng : CH3 – CH3

Giao an Hóa 11 NC

C4H10O

Chöùc ancol

Chöùc ete

Khoâng nhaùnh

Khoâng nhaùnh

Coù nhaùnh

Coù nhaùnh

Hoaït ñoäng 5 :

- Cho HS quan saùt moâ hình ,ruùt ra keát luaän veà ñoàng phaân laäp theå :

- Laáy VD ñeå HS hieåu veà caáu taïo hoùa hoïc vaø caáu truùc khoâng gian .

HS quan saùt vaø nhaän xeùt veà vò trí khoâng gian cuûa caùc nguyeân töû H vaø Cl trong moãi phaân töû

® Ruùt ra keát luaän

HS nghieân cöùu sgk ñeå phaân bieät giöõa caáu taïo hoaù hoïc vaø caáu truùc hoaù hoïc .

b. Moâ hình ñaëc :

V- ÑOÀNG PHAÂN LAÄP THEÅ :1 – Khaùi nieäm veà ñoàng phaân laäp theå a. )Ví Duï : CHCl = CHCl coù hai caùch saép xeáp khoâng gian khaùc nhau daãn tôùi hai chaát ñoàng phaân :

Cis – ñicloetan

Trans - ñicloetanb. Keát luaän :Ñoàng phaân laäp theå laø nhöõng ñoàng phaân coù caáu taïo vaø hoùa hoïc nhö nhau (cuøng CTCT )nhöng khaùc nhau veà söï phaân boá trong khoâng gian cuûa caùcnguyeân töû trong phaân töû (töùc khaùc nhau veà caáu truùc khoâng gian cuûa phaân töû ).

2 . Caáu taïo hoùa hoïc vaø caáu truùc hoaù hoïc :- Caáu taïo hoùa hoïc cho ta bieát caùc nguyeân töû lieân keát vôùi nhau theo thöù töï naøo baèng lieân keát ñôn hay lieân keát boäi , nhöng khoâng cho bieát söï phaân boá trong khoâng gian cuûa chuùng , ñöôïc bieåu dieãn bôûi CTCT .- Caáu taïo hoùa hoïc vaø caáu truùc khoâng gian cuûa phaân töû hôïp thaønh caáu truùc hoaù hoïc : vöøa cho ta bieát caáu taïo hoùa hoïc vöøa cho ta bieát söï phaân boá trong khoâng gian cuûa caùc nguyeân töû trong phaân

Giao an Hóa 11 NC

töû . Caáu truùc hoùa hoïc thöôøng ñöôïc bieåu dieãn bôûi CT laäp theå . 2 . Quan heä giöõa ñoàng phaân caáu taïo vaø ñoàng phaân laäp theå :

4.Cuûng coá : Laøm baøi taäp 7,8 SGK

5. Höôùng daãn veà nhaø :- Bieåu dieãn coâng thöùc phoái caûnh cuûa C4H10 . Vieát coâng thöùc laäp theå

cuûa C5H10 ( taát caû )- Laøm baø taäp : 1 6, 9,10/ 128 – 129 sgk.

4.33 4.39 /36 – 37 sbt.- Chuaån bò baøi môùi:+ Ñoïc tröôùc baøi 31 : Phaûn öùng höõu cô. Gaïch döôùi caùc kieán thöùc

quan troïng.+ Phaûn öùng höõu cô ñöôïc phaân thaønh maáy loaïi? + Trình baøy caùc kieåu phaân caét lieân keát coäng hoùa trò?

=========================================

Tieát 44Ngaøy soaïn : 12/12/08 Baøi 31 : PHAÛN ÖÙNG HÖÕU CÔ


Giao an Hóa 11 NC

Cuøng CTPT

Khaùc nhau veà CT hoaù hoïc

Cuøng CT hoùa hoïc .Khaùc nhau veà CT khoâng gian .

ÑOÀNG PHAÂN CAÁU TAÏO CTCT khaùc nhau Tính chaát hoùa hoïc khaùc nhau

ÑOÀNG PHAÂN LAÄP THEÅ CTCT gioáng nhau .Caáu truùc khoâng gian khaùc nhau Tính chaát khaùc nhau

HS bieát :- Caùch phaân loaïi phaûn öùng höõu cô döïa vaøo söï bieán ñoåi phaân töû caùc chaát ñaàu .- Caùc kieåu phaân caét lieân keát coäng hoùa trò vaø moät vaøi tieåu phaân trung gian

2. Kyõ naêng : HS vaän duïng xaùc ñònh phaân loaïi phaûn öùng höõu cô , caùc tieåu phaân trung gian .

3. Thaùi ñoä : Naém vöõng baûn chaát cuûa phaûn öùng höõu cô töø ñoù coù phöông phaùp hoïc

4. Troïng taâm :- Bieát caùch phaân loaïi phaûn öùng höõu cô döïa vaøo söï bieán ñoåi phaân töû caùc chaát ñaàu- Bieát caùc kieåu phaân caét lieân keát coäng hoùa trò vaø moät vaøi tieåu phaân trung gianII. PHÖÔNG PHAÙP : Hoaït ñoäng nhoùm , ñaøm thoaïi , neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : HS oân laïi moät soá phaûn öùng höõu cô ñaõ bieát ôû lôùp 9 .IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp :2. Kieåm tra :

* Vieát taát caû caùc ñoàng phaân cuûa C4H10O , phaân loaïi ñoàng phaân ? * Neâu 3 luaän ñieåm chính cuûa thuyeát caáu taïo hoaù hoïc ? cho ví duï minh hoaï ?

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaay Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 : vaøo baøiÔû lôùp 9 ñaõ hoïc nhöõng phaûn öùng gì ? cho ví duï ?

Hoaït ñoäng 2 :- Yeâu caàu HS vieát caùc phöông trình phaûn öùng ?

- Nhaân xeùt veà nguyeân töû (nhoùm nguyeân töû )cuûa chaát tröùôc vaø sau phaûn öùng , ruùt ra khaùi nieäm veà caùc phaûn öùng ?

- phaûn öùng theá - phaûn öùng coäng - phaûn öùng taùch

H3C-H + Cl2 H3CCl + HClH3COH + HBr ® H3CBr + HOH

HCCH + 2H2 H3CCH3

HCCH + 2Br2 HCBr2 - CHBr2

H2C - CH2 H2C = CH2 + H2O H OHCH3 – CH3 CH2 = CH2 + H2

® HS ruùt ra keát luaän :

I – PHAÂN LOAÏI PHAÛN ÖÙNG HÖÕU CÔ :Döïa vaøo söï bieán ñoåi phaân töû hôïp chaát höõu cô khi tham gia phaûn öùng chia phaûn öùng höõu cô thaønh caùc loaïi sau :1 – Phaûn öùng theá :Moät hoaëc moät nhoùm nguyeân töû ôû phaân töû höõu cô bò theá bôûi moät hoaëc moät nhoùm nguyeân töû khaùc .2 – Phaûn öùng coäng :Phaân töû höõu cô keát hôïp theâm vôùi caùc nguyeân töû hoaëc phaân töû khaùc .3.Phaûn öùng taùch :

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 3:- Laáy Ví duï 3 tröôøng hôïp phaân caét ñoàng li ?

Hoaït ñoäng 4 :- Laáy hai ví duï tröôøng hôïp caét dò di

Hoaït ñoäng 5 : Thoâng qua quan heä giöõa chaát ñaàu , tieå phaân trung gian , saûn phaåm cuûa 3 gôïi yù cho HS ruùr ra nhaän xeùt ?

Goác CH3. , CH3CH2

. goïi laø goác cacbo töï do .

HS ruùt ra nhaän xeùt : H2O + H – Cl : ® H3O+ + : Cl :-

(CH3)3C – Br : ® (CH3)3C+ + Br-

HS nghieân cöùu ruùt ra nhaän xeùt

Moä vaøi nguyeân töû hoaëc nhoùm nguyeân töû bò taùch ra khoûi phaân töû .

II – CAÙC KIEÅU PHAÂN CAÉT LIEÂN KEÁT CHT :1 . Phaân caét ñoàng li :- Ñoâi electron duøng chung ñöôïc chia ñeàu cho hai nguyeân töû lieân keát taïo ra caùc tieåu phaân mang electron ñoäc thaân goïi laø goác töï do .- Goác töï do maø electron ñoäc thaân ôû nguyeân töû cacbon goïi laø goác cacbon töï do .Goác töï do ñöôïc hình thaønh nhôø aùnh saùnh hoaëc nhieät vaø laø nhöõng tieåu phaân coù phaûn öùng cao .2 . Phaân caét dò li :- Nguyeân töû coù ñoä aâm ñieän lôùn hôn chieám caû caëp electron duøng chung thaønh anion, nguyeân töû coù ñoä aâm ñieän nhoû hôn maát moät electron trôû thaønh cation .- Cation maø ñieän tích döông ôû nguyeân töû cacbon ñöôïc goïi laø cacboncation , ñöôïc hình thaønh do taùc duïng cuûa dung doâi phaân cöïc .3 – Ñaëc tính chung cuûa goác cacbo vaø cacbocation :- Tieåu phaân trung gian laø caùc goác cacbo töï do (kí hieäu laø R. ),cacbocation(kí hieäu laø R+ ) .- Ñaëc tính chung :

Giao an Hóa 11 NC

Ñieàu raát khoâng beàn , thôøi gian toàn taïi ngaén , khaû naêng phaûn öùng cao

* Moái quan heä chaát ñaàu , tieåu phaân trung gian vaø chaát saûn phaåm .

CH4 CH3. CH3Cl

H2C=CH2 CH3CH2+ CH3CH2Cl

(CH3)3C – Br CH3)3C+ ( CH3)3C –OH .

4. Cuûng coá : Baøi taäp : 1, 2/131 sgk

5. Höôùng daãn veà nhaø :- Laøm caùc baøi taäp : 3 6/ 132 sgk.

4.40 4.45/ 37 – 38 – 39 sbt.- Chuaån bò baøi môùi :+ Oân taäp chöông 4.+ Chuaån bò caùc phöông phaùp giaûi caùc baøi taäp : 1 6/ 134 sgk.

4.46 4.50 / 39 – 40 sbt.

=============================================

Giao an Hóa 11 NC

Chaát ñaàu

Tieåu phaân trung gian Chaat ñaau

Chaát saûn phaåm


Baøi 32 : LUYEÄN TAÄP: CAÁU TRUÙC PHAÂN TÖÛ HÔÏP CHAÁT HÖÕU CÔ

I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc : HS bieát :- Caùch bieåu dieãn CTCT vaø caáu truùc khoâng gian cuûa caùc phaân töû höõu cô ñôn giaûn .- Phaân bieät caùc loaïi ñoàng phaân caáu taïo vaø ñoàng phaân laäp theå .

2. Kyõ naêng HS naém vöõng caùch xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû töø keát quûa phaân tích

3. Thaùi ñoä : Reøn luyeän tính caån thaän vaø tæ mæ khi giaûi toaùn hoaù hoïc .

4. Troïng taâm :- Caùch bieåu dieãn CTCT vaø caáu truùc khoâng gian cuûa caùc phaân töû höõu cô ñôn giaûn . - Phaân bieät caùc loaïi ñoàng phaân caáu taïo vaø ñoàng phaân laäp theå. - Naém vöõng caùch xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû töø keát quûa phaân tích.II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – hoaït ñoäng nhoùm – neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : Baûng phuï nhö sô ñoà SGK nhöng ñeå traéng .IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :



Hoaït ñoäng 1 : HS laàn löôït ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy noäi dung nhö sô ñoà :

- Moät soá phöông phaùp tinh cheá chaát höõu cô .- Xaùc ñònh CTPT chaát höõu co goàm caùc böôùc :

Giao an Hóa 11 NC

CUØNGCTPT

Cuøng CTPT , khaùc nhau veà thöù töï lieân keát caùc nguyeân töû trong

phaân töû , töùc khaùc nhau veà caáu taïo hoùa hoïc .

ÑOÀNG PHAÂN CAÁU TAÏOÑoàng phaân nhoùm chöùc Ñoàng phaân maïch cacbonÑoàng phaân vò trí nhoùm chöùc - CT Li –uyùt - Coâng thöùc CT thu goïn - Coâng thöùc CT khai trieån - Coâng thöùc CT thu goïn nhaát

Cuøng CTPT , cuøng CTCT , khaùc nhau veà caáu truùc khoâng gian

cuûa phaân töû .

ÑOÀNG PHAÂN LAÄP THEÅCoâng thöùc phoái caûnh .

(coâng thöùc laäp theå )Moâ hình roãng Moâ hình ñaëc

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø II –BAØI TAÄP :Hoaït ñoäng 2 :GV choïn löïa moät soá baøi taäp muïc ñích cuûng coá kieán thöùc .Baøi 1 .Chöng caát , chieát , keát tinh ,

Baøi 2 : Thieát laäp CTPT caùc hôïp chaát A vaø B öùng vôùi soá lieäu thöïc nghieäm sau :a.C : 49,4% , H : 9,8% , N : 19,10% , dA/kk = 2,52b. C: 54,54% , H : 9,09% , dB/CO2 = 2,00

Baøi 3 :Moät hôïp chaát A chöùa 54,8%C , 9,3%N , 4,8%H coøn laïi laø oâxi , cho bieát phaân töû khoái cuûa noù laø 153 ñvc . Xaùc ñònh CTPT cuûa hôïp chaát . Vì sao phaân töû khoái cuûa caùc hôïp chaát chöùa C , H , O laø soá chaün maø phaân töû khoái cuûa A laïi laø soá leû ?Baøi 4 trang 134 sgk

Baøi 5 : Coù caùc hôïp chaát maø CTCt thu goïn nhaát cuûa chuùng cho döôùi ñaây :

a. Vieát CTCT thu goïn cuûa chuùnbg

b. Vieát CT phoái caûnh cuûa hôïp chaát b,c .

Baøi 1 :Naáu röôïu : chöng caát ;Ngaâm röôïu raén : Chieát ;Saûn xuaát ñöôøng : Keát tinh vaø chieát .

Baøi 2 .a. %O =100% - (49,4 + 9,8 + 19,1 ) = 21,7 % d(A/kk) = MA/29 = 2,52 ® MA =73 12x/49,4 =y/9,8 = 16z/21,7 = 14t/19,1 = 73/100 =0,73 ® x= 3 ,y = 7 , z = 1 , t = 1 .Vaäy CT A : C3H7ONb . Töông töï : B :C4H8O2 Baøi 3 . Töông töï baøi 2 . CT A :C7H7O3N ;- Vì N coù hoùa trò leû (3) hoaëc (5)

Baøi 4 . a. Tröôøng hôïp H:C:O:O: H Coù toång soá electron hoùa trò laø 20 thöøa hai electron .b. Neáu thay caëp electron baèng gaïch noái ta coù CT phuø hôïp thuyeát caáu taïo laø H –O – C = O : Baøi 5 . CTCT thu goïn : a. CH3CHCH2CHCH3 ; CH3CH=CHCH3

CH3 CH3 (a) (b) Cl – CH2CH2-Cl ; CH3 – CH2 – O – CH2 – CH3 © (d)b. Coâng thöùc phoái caûnh cuûa (b)vaø (c):

hoaëc

Giao an Hóa 11 NC

hoaëc

4 . Cuûng coá : Keát hôïp trong quaù trình luyeän taâp.5. Höôùng daãn veà nhaø : - Laøm baøi taäp : 4.46 4.50 / 39 – 40 sbt.- Chuaån bò baøi môùi :+ Ñoïc tröôùc baøi 33 : Ankan : Ñoàng ñaúng, ñoàng phaân vaø danh

phaùp. Gaïch döôùi caùc kieán thöùc quan troïng.+ Laäp CTTQ cuûa daõy ñoàng ñaúng ankan?+ Hoïc thuoäc teân goïi 10 ankan ñaàu daõy.

Giao an Hóa 11 NC


Baøi 33 : ANKAN : ÑOÀNG ÑAÚNG, ÑOÀNG PHAÂN VAØ DANH PHAÙP


* Hs bieát - Söï hình thaønh lieân keát vaø caáu truùc khoâng gian cuûa ankan

- Goïi teân caùc ankan vôùi maïch chính khoâng quaù 10 nguyeân töû C * Hs vaän duïng : Bieát vieát caùc ñoàng phaân vaø moät soá CTPT ñoàng ñaúng cuûa ankan.

2. Kyõ naêng : Vieát CTPT , coâng thöùc caáu taïo cuûa caùc ankan

3. Troïng taâm : - Bieát goïi teân cac ankan vôùi maïch chính khoâng quaù 10 cacbon .II. PHÖÔNG PHAÙP : Hoaït ñoäng nhoùm – ñaøm thoaïi III. CHUAÅN BÒ :

- Baûng teân goïi 10 ankan khoâng phaân nhaùnh ñaàu tieân trong daõy ñoàng ñaüng caùc ankan .

IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :1. Oån ñònh lôùp :

2. Kieåm tra : * Ñònh nghóa ñoàng ñaúng , cho ví duï ? * Cho moät soá ví duï veà caùc hôïp chaát HC coù theå gaëp trong cuoäc soáng ?

3. Baøi môùi :



Hoaït ñoäng 1 : vaøo baøi Theá naøo laø HC no ? coù maáy loaïi HC no ?

I. Ñoàng ñaúng, ñoàng phaân, danh phaùp,:1. Ñoàng ñaúng ankan :- meâtan , etan , propan … hôïp

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 2 :-Nhaéc laïi khaùi nieäm ñoàng ñaüng -Vieát coâng thöùc phaân töû moät soá ñoàng ñaüng cuûa CH4 roài suy ra coâng thöùc toång quaùt vaø khaùi nieäm daõy ñoàng ñaüng cuûa metan .

Hoaït ñoäng 3 : - Vieát coâng thöùc caáu taïo cuûa chaát höõu cô coù coâng thöùc phaân töû C4H10 vaø C5H12

- GV ñaùnh soá la maõ chæ baäc cuûa C GV: Höôùng daãn hs bieât baäc cuûa cacbon :

Hoaït ñoäng 4 : - Yeâu caàu HS luyeän taäp goïi teân caùc ankan khoâng phaân nhaùnh .- Töø CTCT ® teân goïi

HS vieát coâng thöùc phaân töû moät soá ñoàng ñaüng cuûa CH4

HS nhaän xeùt ruùt ra keát luaän C4H10 coù 2 ñoàng phaân caáu taïo : CH3CH2CH2CH3

CH3 - CH - CH3

CH3

HS nhaän xeùt ruùt ra keát luaän veà khaùi nieäm baäc cuûa nguyeân töû C

- HS naém ñöôïc caùch goïi teân 10 ankan khoâng nhaùnh ñaàu tieân vaø teân goác ankyl töông öùng

- HS ñaëc ñieåm teân ankan coù ñuoâi an vaø teâân goác ankyl coù ñuoâi yl

Hs hoaït ñoäng

thaønh daõy ñoàng ñaúng goïi laø daõy ñoàng ñaúng cuûa meâtan .- Goàm caùc hôïp chaát CnH2n+2 (n>1)- Ankan laø nhöõng hiñroâcacbon no, maïch hôû, trong phaân töû chæ coù lieân keát ñôn.

2. Ñoàng phaân - Töø C4H10 trôû ñi coù ñoàng phaân maïch cacbon

* Baäc cuûa Cacbon H H H H H H - CI – CII –CII – CII – CI

– H H H H H H Ankan khoâng phaân nhaùnh

H H CH3 CH3 H H – CI – CII – CIII –CIV – CI

– H H H H CH3 H Ankan phaân nhaùnh- Baäc cuûa nguyeân töû C ôû phaân töû ankan baèng soá nguyeân töû C lieân keát tröïc tieáp vôùi noù- Ankan khoâng phaân nhaùnh chæ chöùa C baäc I , II - Ankan phaân nhaùn trong phaân töû chöùa C baäc III , IV.

II. DANH PHAÙP (Theo IUPAC )1. Ankan maïch khoâng phaân nhaùnh

CH4 : Metan C6H14 : Hexan C2H6 : Etan C7H16 : HeptanC3H8 : Propan C8H18 : OctanC4H10 : Butan C9H20 : NonanC5H12 : Petan C10H20 : Dekan

Giao an Hóa 11 NC

teân ankan = teân C maïch chính + an

Hoaït ñoäng 5:Cho HS goïi teân caùc ñoàng phaân cuûa C5H12

® Ruùt ra caùch goïi teân ankan coù nhaùnh ?

* - Löu yù : - Neáu coù nhieàu nhoùm theá gioáng nhau:2,3,4… duøng tieáp ñaàu ngöõ ñi, tri,tetra …thay cho vieäc laäp laïi teân nhoùm theá- Neáu coù nhieàu nhoùm theá khaùc nhau thì ñoïc theo maãu töï a, b, c…

nhoùm :Goïi teân caùc ñoàng phaân cuûa C5H12

® HS nhaän xeùt ruùt ra caùch goïi teân ankan coù nhaùnh

® HS aùp duïng goïi teân moät soá ankan maïch nhaùnh

CH3

CH3 – C– CH3 CH3 2,2-dimetyl propan

Teân goác ankyl : Ñoåi ñuoâi an thaønh yl CnH2n+2 CnH2n+1 ( ankan) ( goác ankyl2. Ankan coù nhaùnh :- Choïn maïch C daøi nhaát laøm maïch chính.- Ñaùnh soá thöù töï sao cho vò trí nhaùnh nhoû nhaát.-Ñoïc teân theo maãu. ++ Ví duï :CH3 – CH – CH2 – CH3 CH3 2-metylbutan

CH3

CH3 – C – CH – CH2 – CH3 CH3 C2H5 3 etyl-2,2-dimetyl pentan

4. Cuûng coá : * Moät ngöôøi goïi teân hôïp chaát höõu cô A laø : 2 - etyl - 3 - metyl butan , ñuùng hay sai ? a. Ñuùng b. Sai * Vieát coâng thöùc caáu taïo thu goïn cuûa chaát sau : 3 – etyl – 2,2,4 – trimetylheptan * Caùc hôïp chaát döôùi ñaây hôïp chaát naøo laø ankan ? a. C7H14 b. C6H10 c. C8H18 d. khoâng coù

5. Höôùng daãn veà nhaø :- Laøm baøi taäp : 1 ® 5 / 139 / sgk

5.1 5.5 / 41 sbt.- Chuaån bò baøi môùi :+ Ñoïc tröôùc baøi 34 : Ankan : caáu truùc phaân töû vaø tính chaát

vaät lyù. Gaïch döôùi caùc kieán thöùc quan troïng.+ Trình baøy söï hình thaønh lieân keát vaø caáu truùc khoâng gian cuûa

ankan?+ Neâu moái quan heä giöõa caáu taïo vaø tính chaát vaät lí cuûa ankan?

==============================================

Giao an Hóa 11 NC


Baøi 34 : ANKAN : CAÁU TRUÙC PHAÂN TÖÛ VAØ TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ

I. MUÏC TIEÂU :1. Kieán thöùc : * Hs bieát : - Lieân keát trong phaân töû caùc ankan ñeàu laø lieân keát , trong ñoù

nguyeân töû cacbon ôû traïng thaùi lai hoùa sp3.- Caáu daïng beàn vaø keùm beàn cuûa ankan* Hs hieåu : Söï bieán thieân tính chaát vaät lí cuûa ankan phuï thuoäc soá

nguyeân töû cacbn trong phaân töû.2. Kó naêng :- Reøn luyeän kyõ naêng bieåu dieãn caáu daïng cuûa ankan.3. Troïng taâm :- Bieát söï hình thaønh lieân keát vaø caáu truùc khoâng gian cuûa ankan.- Hieåu tính chaát vaät lyù cuûa ankan.

II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : - Moâ hình phaân töû. - Xaêng, môõ boâi trôn ñoäng cô, nöôùc caát, coác thuûy tinh.IV. THIEÁT KEÁ C AÙC HOAÏT ÑOÄNG :


* Vieát caùc ñoàng phaân cuûa C5H12 vaø goïi teân theo quoác teá vaø thoâng thöôøng ? * Neâu caùch goïi teân ankan?

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø

Noäi dung

Hoaït ñoäng 1 : vaøo baøi - Trong khoâng gian caùc phaân töû ankan ñöôïc bieåu dieãn nhö theá naøo?- Caáu truùc ñoù coù aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán tính chaát?Hoaït ñoäng 2 :

HS quan saùt tranh moâ taû söï hình thaønh lieân keát trong phaân töû CH4 , C2H6

® HS ruùt ra nhaän xeùt

I/ Caáu truùc phaân töû ankan 1/ Söï hình thaønh lieân keát trong phaân töû ankan -Caùc nguyeân töû C ankan ôû traïng thaùi lai hoaù sp3 -Moãi nguyeãn töû C naèm treân ñænh cuûa töù dieän ñeàu maø 4 ñænh laø caùc nguyeân töû H hoaëc C -Caùc lieân keát C – C ; C – H ñeàu laø lieân keát . Haàu nhö

Giao an Hóa 11 NC

C*1s2 2s1 2p3

C1s2 2s2 2p2

- GV höôùng daãn HS ruùt ra keát luaän veà söï hình thaønh lieân keát trong phaân töû ankan Hoaït ñoäng 3 : GV höôùng daån HS quan saùt moâ hình phaân töû Propan n butan, izobutan

CH3CH2 CH2 CH3

GV vieát caáu daïng cuûa C2H6 GV höôùng daãn HS ruùt ra nhaän xeùt

- Taïi sao ankan coù caùc caáu daïng khaùc nhau ?

- Theá naøo laø caáu daïng xen keõ ? caáu daïng che khuaát ?

Hoaït ñoäng 4 :

- Caùc nhoùm nguyeân töû lieân keát vôùi nhau bôûi lieân keát ñôn C-C coù theå töï quay quanh truïc lieân keát ñoù taïo ra voâ soá caáu daïng khaùc nhau

- Caáu daïng xen keõ beàn hôn caáu daïng che khuaát - caùc caáu daïng khoâng theå coâ laäp , chuùng chuyeån ñoåi laãn nhau .

khoâng phaân cöïc - Goùc lieân keát ñeàu gaàn baèng 109,50 - Hoaù trò cuûa C haàu nhö ñaõ baûo hoaø .

2/ Caáu truùc khoâng gian cuûa ankan a/ Moâ hình phaân töû * Moâ hình roãng :

CH3CH2 CH3 * Moâ hình ñaëc :

CH3 – CH3

b/ Caáu daïng

Caáu daïng xen keõ Caáu daïng che khuaát

Caáu daïng xen keõ Caáu daïng che khuaátII. TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ :1. Nhieät ñoä noùng chaûy , nhieät ñoä soâi , khoái löôïng rieâng :- ôû ñieàu kieän thöôøng , caùc ankan töø C1 ® C4 ôû traïng thaùi khí Töø C5 ® C17 : loûng ]

Giao an Hóa 11 NC

H

H

H

H

C

- Döïa vaøo moät soá ankan ñaõ bieát trong cuoäc soáng , neâu tính chaát vaät lí cuûa ankan ?

- Gv boå xung theâm caùc tính chaát vaät lí khaùc .

- Ví duï : xaêng , ga , neán …® Hs ruùt ra tính chaát vaät lí .

Töø C18 trôû ñi ôû traïng thaùi raén .-Nhieät ñoä noùng chaûy , nhieät ñoä soâi , kl rieâng cuûa caùc ankan taêng theo soá nguyeân töû cacbon ( taêng theo phaân töû khoái - Ankan nheï hôn nöôùc .2. Tính tan vaø maøu saéc :- Ankan khoâng tan trong nöôùc ® Kò nöôùc .- Ankan laø nhöõng dung moâi khoâng phaân cöïc ® hoøa tan ñöôïc nhöõng chaát khoâng phaân cöïc .- Ankan laø nhöõng chaát khoâng maøu .

4. Cuûng coá : - Kieåu lieân keát trong phaân töû ankan?- Tính chaát vaät lí cuûa ankan phuï thuoäc vaøo yeáu toá naøo?5. Höôùng daãn veà nhaø :-Laøm baøi taäp : 1 5/ 142 – 143 sgk.

5.6 5.10 /42 sbt.- Ñoïc tröôùc baøi 35 : Ankan : Tính chaát hoùa hoïc, ñieàu cheá vaø

öùng duïng. Gaïch döôùi kieán thöùc quan troïng.- Trình baøy tính chaát hoùa hoïc cuûa ankan? Phöông phaùp ñieàu cheá?

ÖÙng duïng cuûa ankan?

==============================================


Baøi 35 : ANKAN : TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC, ÑIEÀU CHEÁ VAØ ÖÙNG DUÏNG.

I . MUÏC TIEÂU

1. Kieán thöùc :* Hs bieát : Phöông phaùp ñieàu cheá vaø moät soá öùng duïng cuûa ankan.* Hs hieåu :

- Tính chaát hoùa hoïc cuûa ankan: phaûn uùng theá, taùch, oxi hoùa.- Cô cheá phaûn öùng theá halogen vaøo phaân töû ankan.2. Kó naêng :- Vieát phöông trình phaûn öùng cuûa caùc ankan.3. Troïng taâm :

- Hieåu tính chaát hoùa hoïc cuûa ankan . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa ankanII. PHÖÔNG PHAÙP

Ñaøm thoaïi – Neâu vaán ñeà.

Giao an Hóa 11 NC

III. CHUAÅN BÒ

- Boä duïng cuï ñieàu cheá metan.- Hoùa chaát CH3COONa raén, NaOH, CaO raén.

IV . THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG1. Oån ñònh lôùp : KTSS : 11A2 :2. Kieåm tra :

* Vieát caùc ñoàng phaân cuûa C6H14 vaø goïi teân theo quoác teá vaø thoâng thöôøng ? * Neâu caùch goïi teân ankan?

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 : vaøo baøi * Nhaéc laïi ñaëc ñieåm caáu taïo caùc ankan , töø ñaëc ñieåm caáu taïo höôùng daãn HS döï ñoaùn khaû naêng tham gia phaûn öùng cuûa ankan

Hoaït ñoäng 2 : - Vieát phöông trình phaûn öùng theá Cl vaøo CH4 ?Vieát ptpö : C3H8 + Cl2 vaø C3H8

+ Br2

*Gv thoâng baùo : Flo phaûn öùng maõnh lieät neân phaân huyû ankan thaønh C vaø HF . Ioât quaù yeáu neân khoâng phaûn öùng

- GV trình baøy phaàn cô cheá phaûn öùng

Phaân töû ankan chæ coù caùc lieân keát C–C vaø C–H ñoù laø lieân keát beàn vöõng ® ankan töông ñoái trô veà maët hoaù hoïc

Döôùi taùc duïng cuûa aùnh saùng xuùc taùc , nhieät ñoä ankan tham gia phaûn öùng theá , phaûn öùng taùch vaø phaûn öùng oxyhoaù .

- HS vieát phöông trình phaûn öùng

® HS ruùt ra nhaän xeùt :Phaûn öùng Clo hoaù ít coù tính choïn loïc coøn Broâm hoaù thì coù tính choïn loïc cao hôn : Broâm haàu nhö chæ theá cho H ôû C baäc cao

- HS ruùt ra nhaän xeùt cô cheá phaûn öùng theo cô goác goàm 3 böôùc

I / TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC : Ankan töông ñoái trô veà maët hoaù hoïc : ÔÛ nhieät ñoä thöôøng chuùng khoâng phaûn öùng vôùi axit , bazô vaø chaát oxyhoaù maïnh ( KMnO4 ) 1. Phaûn öùng theá (ñaëc tröng) Ví duï : CH4 + Cl2 CH3Cl + HClCH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HClCH2Cl2 + Cl2 CHCl3 + HClCHCl3 + Cl2 CHCl4 + HCl- Caùc ñoàng ñaúng : Töø C3H8 trôû ñi thì Clo (nhaát laø broâm) öu tieân theá ôû trong maïch.

Ví duï : CH3-CH2CH2Cl + HCl C3H8 + Cl2 CH3CHClCH3 + HCl CH3-CH2CH2Br + HBr C3H8 + Br2

CH3CHBrCH3 + HBr 97%Cô cheá phaûn öùng halogen hoaù Laø cô cheá goác daây chuyeàn * Böôùc khôi maøo Cl o o Cl Clo + Clo * Böôùc phaùt trieån daây chuyeàn CH3 – H + Clo ® o CH3

Giao an Hóa 11 NC

as

as

Hoaït ñoäng 3 : Giaùo vieân höôùng daãn HS vieát caùc phöông trình phaûn öùng : C2H6

C3H8

Hoaït ñoäng 4 :GV yeâu caàu Nhaän xeùt tyû leä mol CO2 vaø H2O sinh ra sau phaûn öùng

Hoaït ñoäng 5 : GV giôùi thieäu phöông phaùp ñieàu cheá ankan trong coâng nghieäp -Laøm thí nghieäm ñieàu cheá CH4 töø Natri axetat vôùi voâi toâi xuùt

Hoaït ñoäng 6 : Yeâu caàu HS traû lôøi caâu hoûi : Tìm nhöõng öùng duïng coø lieân quan ñeán tính chaát hoaù hoïc 4

HS nhaän xeùt : * Döôùi taùc duïng cuûa nhieät vaø xuùc taùc ( Cr2O3 , Fe , Pt … )* Caùc ankan khoâng nhöõng bò taùch H taïo thaønh Hydrocacbon khoâng no maø coøn bò gaõy caùc lieân keát C – C taïo ra caùc phaân töû nhoû hôn * HS vieát phöông trình CH3CH = CHCH3 + H2

- HS vieát phöông trình phaûn öùng ñoát chaùy CH4 vaø phöông trình phaûn öùng toång quaùt ñoát chaùy ankan .

HS nhaän xeùt : soá mol H2O luoân luoân lôùn hôn CO2

HS neâu hieän töôïng , vieát phöông trình phaûn öùng

- Nghieân cöùu sgk ñeå traû lôøi .

+ HCl oCH3 + Clo – oCl ® CH3Cl + Clo

CH3o –o H + Clo ® ….

……* Böôùc ñöùt daây chuyeàn : Clo + Clo ® Cl2 oCH3 + Clo ® CH3Cl oCH3 + o CH3 ® CH3CH3 2/ Phaûn öùng taùch : ( ñehiñroâhoaù )CH3-CH3 CH2=CH2 + H2

3. Phaûn öùng crackinh : ( beû gaõy lk C-C ) CH4 + CH3-CH=CH2

C4H10 C2H6 + CH2=CH2

3. Phaûn öùng Oxi hoùa : a. Oxi hoaù hoaøn toaøn : CnH2n+2+()O2 nCO2 + (n+1)H2O Ví duï :CH4 +2O2 CO2 + 2H2O b. Khoâng bò oxyhoaù bôûi dung dòch KMnO4

nhöng ôû nhieät ñoä, xuùc taùc thích hôïp ankan coù theå bò oxi hoaù khoâng hoaøn toaøn taïo thaønh daãn xuaát chöùa oxy CH4 + O2 HCHO + H2OII.Ñieàu cheá vaø ÖÙng duïng

1/. Ñieàu cheá :a/ Trong coâng nghieäp : laáy töø khí thieân nhieân, khí daàu moû.b/ Phoøng thí nghieäm :CH3COONa + NaOH CH4+Na2CO3

Giao an Hóa 11 NC

Taêng xt

Al4C3 + 12H2O ® 3CH4 +4Al(OH)3 2/ ÖÙng duïng : - Töø C1 ñeán C20 ñöôïc öùng duïng laøm nhieân lieäu - Nhieàu Ankan ñöôïc duøng laøm dung moâi vaø daàu boâi trôn maùy - Ñieàu cheá chaát sinh haøn - Nhôø taùc duïng cuûa nhieät vaø caùc phaûn öùng oxy hoaù khoâng hoaøn toaøn HCHO, röôïu metylic , axitaxetic …v..v…

4/ Cuûng coá : * Ñoát chaùy 0,1 mol CxHy ® 0,1mol CO2 vaø 0,2mol H2O . Xaùc ñònh daõy ñoàng ñaúng cuûa A. Vieát chöông trình chung. * Laøm baøi taäp 6/147 SGK * Vieát phaûn öùng Isobutan + Cl2 theo tæ leä mol 1 : 1

5. Höôùng daãn veà nhaø : - Laøm baøi taäp : 1 5/ 147 sgk.

5.11 5.19/43 – 44 sbt. - Chuaån bò baøi môùi :

+ Ñoïc tröôùc baøi 36 : Xicloankan. Gaïch döôùi caùc kieán thöùc quan troïng.

+ Trình baøy caáu taïo cuûa xicloankan?+ Trình baøy tính chaát vaät lyù, tính chaát hoùa hoïc vaø öùng duïng cuûa

xicloankan?


BAØI 36 : XICLOANKAN

I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc : HS bieát :

-Caáu truùc ñoàng phaân danh phaùp cuûa moät soá mono xiclo ankan -Tính chaát vaät lyù , tính chaát hoaù hoïc vaø öùng duïng cuûa xiclo ankan

2. Kyõ naêng : Vieát phöông trình phaûn öùng chöùng minh tính chaát hoaù hoïc cuûa xiclo ankan

3. Troïng taâm : - Caáu truùc , ñoàng phaân , danh phaùp cuûa moät soá mono xiclo ankan - Tính chaát vaät lyù , tính chaát hoaù hoïc vaø öùng duïng cuûa xiclo ankanII. PHÖÔNG PHAÙP : Quy naïp – ñaøm thoaïi – tröïc quan III. CHUAÅN BÒ : - Tranh veõ moâ hình moät soá xiclo ankan - Baûng tính chaát vaät lyù cuûa moät vaøi xiclo ankan

Giao an Hóa 11 NC

IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp : 2. Kieåm tra : Vieát phöông trình phaûn öùng cuûa n- pentan :

* Taùc duïng Cl2 ® daãn xuaát mono clo * Taùch H2

* Crakinh 3. Baøi môùi :


Hoaït ñoäng cuûa troø

Noäi dung

Hoaït ñoäng 1 : vaøo baøi Ankan vaø xicloankan gioáng vaø khaùc nhau nhö theá naøo ?

Hoaït ñoäng 2 :- Caáu truùc phaân töû ankan ?

- Cho bieát söï khaùc nhau veà caáu truùc giöõa xiclopropan vaø caùc xicloankan khaùc ?

Hoaït ñoäng 3 : - Vieát taát caû ñoàng phaân xicloankan cuûa C5H10 ? goïi teân ?

- Gv goïi teân moät soá xiclo ankan khaùc .

Hoaït ñoäng 4 :

- HS nghieân cöùu coâng thöùc phaân töû ,coâng thöùc CTCT vaø moâ hình ® ruùt ra khaùi nieäm veà xicloankan

- 3C cuûa xiclopropan cuøng naèm treân moät maëp phaúng coøn caùc xiclo khaùc khoâng naèm treân cuøng moät maët phaúng .

HS nhaän xeùt ruùt ra qui taéc goïi teân monoxiclo ankan

I/Caáu truùc ,ñoàng phaân ,danh phaùp : 1/ Caáu truùc phaân töû cuûa moät soá mono xicloankan Coâng thöùc phaân töû vaø caáu truùc moät soá mono xicloankan khoâng nhaùnh nhö sau: C3H6 C4H8 C5H10 C6H12

* xicloankan laø nhöõng hiñroâ cacbon no maïch voøng.* Xicloankan coù 1 voøng ( ñôn voøng ) goïi laø mono xicloankan coù coâng thöùc chung laø CnH2n

( n 3 )* Xicloankan coù nhieàu voøng goïi laø poli xicloankan*Tröø xiclopropan , ôû phaân töû xicloankan caùc nguyeân töû cacbon khoâng cuøng naèm treân moät maët phaúng2/ Ñoàng phaân vaø caùch goïi teân monoxicloankan : a/ Quy taéc :

Soá chæ vò trí–teân nhaùnh–Xiclo+teân maïch

chính + an- Maïch chính laø maïch

voøng . - Ñaùnh soá sao cho caùc soá

chæ vò trí caùc maïch nhaùnh laø nhoû nhaát

b/ Thí duï : Moät soù xicloankan ñoàng phaân öùng vôùi coâng thöùc phaân töû

Giao an Hóa 11 NC

Cho bieát nhieät ñoä soâi , nhieä ñoä noùng chaûy , maøu saéc , tính tan cuûa caùc xiloankan

Hoaït ñoäng 5 : - Tính chaát vaät lí cuûa moät soá xicloankan ?

- GV höôùng daãn HS vieát phöông trình phaûn öùng cuûa xiclopropan vaø xiclobutan : coäng ,theá , chaùy

Höôùng daãn HS vieát phöông trình

- Ruùt ra söï khaùc nhau vaø gioáng nhau giöõa xicloakan vôùi ankan ?

- HS nghieân cöùu baûng 6.3 ruùt ra nhaän xeùt qui luaät bieán ñoåi Nhieät ñoä noùng chaûy , nhieät ñoä soâi

- HS vieát phöông trình


- Ñeàu laø HC no , phaûn öùng ñaëc tröng laø phaûn öùng theá - Xiclopropan vaø xiclobutan coù phaûn öùng coäng môû voøng .

C6H12

II/ Tính chaát : 1/ Tính chaát vaät lyù

- Nhieät ñoä noùng chaûy , nhieät ñoä soâi taéng daàn theo chieàu taêng cuûa M

- Ñeàu khoâng maøu khoâng tan trong nöôùc nhöng tan trong dung moâi höu cô

2/ Tính chaát hoaù hoïc : a/ Phaûn öùng coâng môû voøng cuûa xiclopropan vaø xiclobutan

+ H2 CH3-CH2- CH3 Propan

+ Br2 ® BrCH2 – CH2 – CH2Br (1,3 –dibrompropan )

+ HBr ® CH3 – CH2 – CH2Br (1–Brompropan ) Xiclobutan chæ coäng vôùi hydro :

+H2 CH3 - CH2 - CH2 - CH3

butan Xicloankan voøng 5,6 caïnh trôû leân khoâng coù phaûn öùng coäng môû voøng trong nhöõng ñieàu kieän treân b/Phaûn öùng theá : töông töï ankan

+ Cl2 + HCl cloxiclopentan

+ Br + HBr Bromxiclohexan C/ Phaûn öùng oxyhoaù:CnH2n + ® nCO2 +nH2O H 0

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 6: GV höôùng daãn HS vieát phöông trình phaûn öùng vaø öùng duïng cuûa , xicloankandöïa treân phaûn öùng taùch

- HS vieát phöông trình


C6H12 +9O2 ® 6CO2+6H2O H =-3947,5kj Xiloankan khoâng laøm maát maøu dung dòchIII/ Ñieàu cheá vaø öùng duïng :1/ Ñieàu cheá : Ngoaøi vieäc taùch tröïc tieáp töø quaù trình chöng caát daàu moû , xicloankan coøn ñöôïc ñieàu cheá töø ankan , thí duï :

CH3[CH2]4CH3 + H2 2/ ÖÙng duïng : Ngoaøi vieäc duøng laøm nhieân lieäu nhö ankan , xicloankan coøn ñöôïc duøng laøm dung moâi , laøm nguyeân lieäu ñieàu cheá caùc chaát khaùc , thí duï :

+ 3H2

4. Cuûng coá : Neâu söï gioáng vaø khaùc nhau giöõa ankan vaø xicloankan ?

5. Höôùng daãn veà nhaø :- Laøm baøi taäp : 1 6/ 150 – 151 sgk.

5.20 5.25/ 44 – 45 sbt.- Chuaån bò baø môùi :+ Oân taäp caùc kieán thöùc chöông 5.+ Chuaån bò caùc phöông phaùp giaûi caùc baøi toaùn trang 153 sgk.

Trang 45 – 46 sbt.

==================================================

Tieát PPCT : 50Ngaøy soaïn : 23/12

Baøi 37 : LUYEÄN TAÄP . ANKAN VAØ XICLOANKAN


HS bieát :- Söï töông töï vaø khaùc bieät veà tính chaát vaät lyù , tính chaát hoùa hoïc

vaø öùng duïng giöõa ankan vôùi xicloankan . HS hieåu : - Caáu truùc , danh phaùp ankan vaø xicloankan .

2. Kyõ naêng :- Reøn luyeän kyõ naêng nhaän xeùt so saùnh 2 loaïi ankan vaø xicloankan .

Giao an Hóa 11 NC

- Kyõ naêng vieát phöông trình phaûn öùng minh hoïa tính chaát cuûa

ankan , xicloankan .3. Troïng taâm :

- OÂn luyeän veà caáu truùc , danh phaùp ankan vaø xicloankan .- Bieát söï töông töï vaø khaùc bieät veà tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc vaø

öùng duïng cuûa ankan vaø xicloankan II. PHÖÔNG PHAÙP : Hoaït ñoäng nhoùm – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : Baûng phuï IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp : KTSS : 11A2 : 2. Kieåm tra :

Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp 3. Baøi môùi :

I . MOÄT SOÁ KIEÁN THÖÙC CAÀN NAÉM :

Ankan xicloankanCTTQ CnH2n+ 2 : n 1 Cm H2m : m 3

Caáu truùc Maïch hôû chæ coù lieân keát ñôn C – C .Maïch cacbon taïo thaønh ñöôøng gaáp khuùc .

- Maïch voøng chæ coù lk ñôn C – C - Tröø xiclopropan(maïch C phaúng ) , Caùc nguyeân töû C trong phaân töû xicloankan khoâng cuøng naèm treân moät maët phaúng .

Danh phaùp Teân goïi coù ñuoâi – an . Teân goïi coù ñuoâi–an vaø tieáp ñaàu ngöõ xiclo .

Tính chaát vaät lyù

C1 – C4 : Theå khí .t 0

nc ,t0s , khoái löôïng rieâng

taêng theo phaân töû khoái - nheï hôn nöôùc , khoâng tan trong nöôùc nöôùc .

C3 - C4 : Theå khí .t 0

nc ,t0s , khoái löôïng rieâng

taêng theo phaân töû khoái - nheï hôn nöôùc , khoâng tan trong nöôùc nöôùc .

Tính chaát hoùa hoïc

- Phaûn öùng theá .- Phaûn öùng taùch .- Phaûn öùng oxihoùa .

KL : ÔÛ ñieàu kieän thöôøng ankan töông ñoái trô .

- Phaûn öùng theá .- Phaûn öùng taùch .- Phaûn öùng oxihoùa . Xiclopropan , xiclobutan coù phaûn öùng coäng môû voøng vôùi H2 . Xiclopropan coù phaûn öùng coäng môû voøng vôùi Br2 KL : Xiclopropan , xiclobutan keùm beàn .

Ñieàu cheá öùng duïng

- Töø daàu moû .- Laøm nhieân lieäu , nguyeân

lieäu

- Töø daàu moû .- Laøm nhieân lieäu ,

nguyeân lieäu .

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ Hoaït ñoäng 1 :HS ñieàn coâng thöùc toång quaùt vaø nhaän xeùt veà caáu truùc ankan , xicloankan .Hoaït ñoäng 2 :

Hoïc sinh thaûo luaän nhoùm :

Giao an Hóa 11 NC

HS ñieàn ñaëc ñieåm danh phaùp vaø qui luaät veà tính chaát vaät lyù cuûa ankan , xicloankan .Hoaït ñoäng 3 : HS ñieàn tính chaát hoùa hoïc vaø laáy VD minh hoïa .Hoaït ñoäng 4 :HS neâu caùc öùng duïng quan troïng cuûa ankan vaø xicloankan.

- Giaùo vieân ñaët heä thoáng caâu hoûi : Coâng thöùc cuûa ankan vaø xicloankan ? Quy taéc goïi teân ? Tính chaát hoaù hoïc ? Öùng duïng ?

- aän duïng giaûi moät vaøi daïng baøi ta äpBaøi 1 : So saùnh ankan vaø monoxicloankan

Baøi 2 / Propan

vaøxiclopropan

Butan vaø

xiclobutan

Pentan vaø

xiclopentan

Hexan vaø

xilohexan

C3H8

C3H6

C4H10

C4H8

C5H12

C5H10

C6H14

C6H12

t0n/c ,

0C-42 -33

-0,5 13

36 49

69 81

t0s,

0C-188 -127

-158 -90

-130 -94

-95 7

Khoái

löôïng

rieâng g/cm3

0,585 0,689

0,600 0,7303

0,626 0,755

0,66 0,778

- HS ñieàn coâng thöùc toång quaùt vaø nhaän xeùt veà caáu truùc an kan , xicloankan- HS ñieàn ñaëc ñieåm danh phaùp vaø qui luaät veà tính chaát vaät lyù cuûa ankan , xicloankan- HS ñieàn tính chaát hoùa hoïc vaø laáy VD minh hoïa .- HS neâu caùc öùng duïng quan troïng cuûa ankan vaø xicloankan

1)Gioáng nhau : Thaønh phaàn ñònh tính cuûa ankan vaø mono xicloankan goàm C vaø H .Khaùc nhau : Cuøng soá nguyeân töû C thì mono xicloankan coù ít soá nguyeân töû H hôn. Caáu truùc monoxicloankan coù maïch voøng .Ankan coù maïch cav bon taïo thaønh ñöôøng gaáp khuùc .

2)Nhaän xeùt :- Gioáng nhau : Soá nguyeân töû C taêng thì t0

s

,t0n/c d, taêng .

- Khaùc nhau : Cuøng soá nguyeân töû C monoxicloankan coù t0

n/c,t0s

vaø d lôùn hôn .

4. Cuûng coá : Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp

5. Baøi taäp veà nhaø : - Laøm baøi taäp : 5.26 5.35/ 45 – 46 sbt.

- Chuaån bò baøi môùi :+ Naém vuõng caùc phöông phaùp tieán haønh caùc thí nghieäm trong

baøi 38.

=========================================

Giao an Hóa 11 NC


Baøi 38 : THÖÏC HAØNH PHAÂN TÍCH ÑÒNH TÍNH ÑIEÀU CHEÁ VAØ TÍNH CHAÁT CUÛA METAN


- Xaùc ñònh söï coù maët cuûa cacbon vaø hiñro vaø halogen trong hôïp chaát höõu cô .- Bieát phöông phaùp ñieàu cheá vaø nhaän bieát veà moät soá tính chaát hoùa hoïc cuûa metan .

2. Kyõ naêng :Tieáp tuïc reøn luyeän kyõ naêng thöïc haønh thí nghieäm vôùi löôïng nhoû hoùa chaát , quan saùt , nhaän xeùt vaø giaûi thích caùc hieän töôïng xaûy ra .

3. Thaùi ñoä :Reøn luyeän tính caån thaän vaø bieát baûo quaûn cuûa coâng .

4. Troïng taâm :- Bieát caùch xaùc ñònh söï coù maët cuûa C, H vaø halogen ôû hôïp chaát höõu cô , phöông phaùp ñieàu cheá vaø thöû moät vaøi tính chaát cuûa metan .- Tieáp tuïc reøn luyeän caùc kyõ naêng thöïc haønh nhö nung noùng oáng nghieäm chöùa chaát raén , thöû tính chaát cuûa chaát khí . . . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan – ñaøm thoaïi III. CHUAÅN BÒ :1. Duïng cuï :- OÁng nghieäm . – Ñeøn coàn .- Nuùt cao su moät loã ñaïy vöøa oáng nghieäm . – OÁng huùt nhoû gioït .- OÁng daãn khí hình chöõ L (l1 : 5cm ,l2 : 20 cm ) ñaàu nhaùnh daøi vaø ñöôïc vuùt nhoïn .- Boä giaù thí nghieäm thöïc haønh (ñeá söù vaø caëp goã ) - Coác thuûy tinh 100 – 200 ml - Keïp hoùa chaát . – Gía ñeå oáng nghieäm 2 taàng .2 – Hoùa chaát :- Ñöôøng kính (tinh boät , naphtalen v. v…) - CHCl3 hoaëc CCl4 hoaëc ñoaïn voû nhöïa boïc daây ñieän ñaõ ñöôïc boùc ra ôû treân .- CuO , boät CuSO4 khan .CH3COONa ñaõ ñöôïc nghieàn nhoû .- Ñoaïn day Cu ñöôøng kính 0,5 mm daøi 20 cm - Voâi toâi xuùt (NaOH vaø CaO ) .- Dung dòch KMnO4 loaõng .- Dung dòch nöôùc brom .- Dung dòch nöôùc voâi trong .- Naém boâng . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :


Giao an Hóa 11 NC

- Vieäc chuaån bò ôû nhaø cuûa hoïc sinh - Lyù thuyeát thöïc haønh

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Chia hoïc sinh ra röøng nhoùm

ñeå thöïc haønh- Giaùo vieân löu yù :

- Caàn chuaån bò saün boät CuSO4 : nghieàn nhoû caùc tinh theå CuSO4.5H2O baèng coái roài saáy khoâ trong capsun söù - Caàn toän kó hoãn hôïp cuûa chaát höõu cô vaø CuO , cho vaøo taän ñaùy oáng nghieäm - Höôùng daãn HS ñaët oáng nghieäm naèm ngang Löu yù :Ñöa ñieåm noùng nhaát cuûa ngoïn löûa ñeøn coàn tieáp xuùc vôùi phaàn ñaùy oáng nghieäm .

- Höôùng daãn hs giaûi thích : Khi ñoát noùng , hôïp chaát höõu cô bò phaân huyû , Clo taùch ra döôùi daïng HCl . Chính HCl taùc duïng vôùi CuO phuû treân beà maët ñoaïn daây ñoàng taïo thaønh CuCl2 vaø H2O , caùc phaân töû CuCl2 phaân taùn trong ngoïn löûa laøm cho ngoïn löûu coù maøu xanh laø maï .

Gv löu yù :- Neân chuaån bò saún voâi

toâi xuùt vaø CH3COONa khan cho caùc nhoùm thöïc haønh : Taùn nhoû voâi soáng ( khoâng duøng boät voâi coù saún ) roài troän nhanh vôùi xuùt haït theo tæ leä 1,5:1 sau ñoù troän nhanh CH3COONa khan vôùi voâi toâi xuùt theo tæ leä 2:3

- Oáng nghieäm chöùa hoãn

Thí nghieäm 1 : Xaùc ñònh söï coù maët cuûa C, H trong hôïp chaát höõu cô - Nghieàn nhoû khoaûng 0,2 0,3ghôïp chaát höõu cô (ñöôøng kính , baêng phieán hoaëc tinh boät ) roài troän ñeàu vôùi 1g boät CuO . Cho hoån hôïp vaøo ñaùy oáng nghieäm khoâ . Cho tieáp 1g boät CuO ñeå phuû kín hoån hôïp . Ñaët 1 maãu boâng coù raéc caùc haït CuSO4 khan ôû phaàn treân oáng nghieäm . Daäy nuùt coù oáng daãn khí suïc vaøo oáng nghieäm chöùa nöôùc voâi trong . Laép duïng cuï nhö hình veõ . - Duøng ñeøn coàn nung noùng nheï toaøn boä oáng nghieäm , sau ñoù ñun noùng maïnh phaàn coù chöùa hoån hôïp phaûn öùng vaø ghi laïi hieän töôïng quan saùt ñöôïc . Thí nghieäm 2 : Nhaän bieát halogen trong hôïp chaát höõu cô . a) Laáy moät maãu daây ñoàng daøi 20 cm coù ñöôøng kính khoaûng 0,5 mm vaø cuoän thaønh hình loø xo khoaûng 5 cm . Ñoát noùng phaàn loø xo treân ngoïn löûa ñeøn coàn ñeán khi ngoïn löûa khoâng coøn nhuoám maøu xanh laù maï . b) Nhuùng phaàn loø xo vaøo oáng nghieäm ñöïng hôïp chaát höõu cô coù chöùa halogen nhö CHCl3 , CCl4 , C6H5Br , hoaëc aùp phaàn loø xo noùng ñoû vaøo voû boïc daây ñieän hay maãu deùp nhöïa roài ñoát phaàn loø xo ñoù treân ngoïn löûa ñeøn coàn . Quan saùt maøu ngoïn löûa . Thí nghieäm 3 : Ñieàu cheá vaø thöû moät vaøi tính chaát cuûa metan

Nghieàn nhoû 1 g CH3COONa khan cuøng vôùi 2 g voâi toâi xuùt ( CaO + NaOH ) roài cho vaøo ñaùy oáng nghieäm coù laép oáng daãn khí ( gioáng nhö hình 5.5) . Ñun noùng töø töø , sau ñoù ñun noùng maïnh phaàn oáng nghieäm coù chöùa hoån hôïp phaûn öùng ñoàng thôøi laàn löôït laøm caùc thao taùc :

a) Ñöa ñaàu oáng daãn khí suïc vaøo dung dòch KMNO4 1% .

b) Ñöa ñaàu oáng daãn khí suïc vaøo

Giao an Hóa 11 NC

hôïp phaûn öùng ñöôïc laép theo höôùng naèm ngang treân giaù thí nghieäm .

nöôùc brom .c) Ñöa que dieâm ñang chaùy tôùi ñaàu

oáng daãn khí .Ñöa moät maãu söù traéng chaïm vaøo ngoïn löûa cuûa metan

V . NOÄI DUNG TÖÔØNG TRÌNH THÍ NGHIEÄM1. Teân HS : ……………………………………………………… Lôùp :2. Teân baøi thöïc haønh : Phaân tích ñònh tính. Ñieàu cheá vaø tính chaát

cuûa metan.3. Noäi dung töôøng trình:Trình baøy toùm taét caùch tieán haønh thí nghieäm, moâ taû hieän töôïng

quan saùt ñöôïc, giaûi thích, vieát pthh (neáu coù) caùc thí nghieäm sau.Thí nghieäm 1 : Xaùc ñònh söï coù maët cuûa C, H trong hôïp chaát höõu cô.Thí nghieäm 2 : Nhaän bieát halogen trong hôïp chaát höõu cô.Thí nghieäm 3 : Ñieàu cheá vaø thöû moät vaøi tính chaát cuûa metan.

Tieát : 52Ngaøy soaïn : 25/12/08 KIỂM TRA 1 TIẾT

I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : Cuûng coá veà kieán thöùc - Ñaïi cöông veà hoùa hoïc höõu cô.- Viêt đồng phân va đọc tên .- Tính chất của cac hợp chất hiđrocacbon no.

2. Kyõ naêng :- Viêt CTCT, đọc tên, viêt ptpứ hh.- Giải toan tổng hợp.II. PHÖÔNG PHAÙP :

Traéc nghieäm : 30% 10 caâu x 0,3 = 3ñieåm Töï luaän : 70% 2 caâu = 5 ñieåm .

III. CHUAÅN BÒ : Ñeà kieåm tra .

IV. TIEÁN HAØNH KIEÅM TRA :

Tieát : 53Ngaøy soaïn :26/12/08

Baøi 39 : ANKENDANH PHAÙP, CAÁU TRUÙC VAØ ÑOÀNG PHAÂN

I. MUÏC TIEÂU :

Giao an Hóa 11 NC

1. Kieán thöùc :

Hs bieát :-Caáu truùc electron vaø caáu tuùc khoâng gian cuûa anken .-Vieát ñoàng phaân caáu taïo, ñoàng phaân hình hoïc vaø goïi teân anken . HS hieåu : - Nguyeân nhaân moät soá anken coù ñoàng phaân hình hoïc laø do söï phaân boá caùc nhoùm theá ôû caùc vò trí khaùc nhau ñoái vôùi maët phaúng chöùa lieân keát .

2. Kyõ naêng :-Vieát ñoàng phaân caáu taïo , ñoàng phaân hình hoïc vaø goïi teân anken

3. Troïng taâm : Vieát ñoàng phaân , goïi teân anken .II. PHÖÔNG PHAÙP : Hoaït ñoäng nhoùm – ñaøm thoaïi III. CHUAÅN BÒ :-Moâ hình phaân töû etilen , moâ hình ñoàng phaân cis , trans cuûa but-2-en ( hoaëc tranh veõ )IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp :2. Kieåm tra : Khoâng coù

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Vieát ñoàng phaân cuûa C3H6

® ngoaøi xiclo ankan coøn coù anken cuõng coø ct chung CnH2n

Hoaït ñoäng 2 :Töø Ct cuûa etilen vaø khaùi nieäm ñoàng ñaúng Gv yeâu caàu HS vieát CTPT moät soá ñoàng ñaúng cuûa etilen-Vieát CT toång quaùt cuûa anken

Hoaït ñoäng 3 :Vieát taát caû CTCT cuûa anken öùng vôùi CTPT C2H4 , C3H6 , C4H8

-Gv goïi teân moät soá anken .

-Gv giôùi thieäu caùch goïi teân caùc anken theo danh phaùp thay theá .

Hs vieát taát caû ñoàng phaân

Ví duï : C3H6 , C4H8 , C5H10 ...

CT chung : CnH2n

® Neâu ñònh nghóa daõy ñoàng ñaúng cuûa etilen .

Hs nhaän xeùt , ruùt ra quy luaät goïi teân caùc anken theo danh phaùp thoâng thöôøng .

I. ÑOÀNG ÑAÚNG, DANH PHAÙP :1.Daõy ñoàng ñaúng vaø teân thöôøng cuûa anken :- Etilen (C2H4), propilen(C3H6),butilen(C4H1

0) … ñeàu coù moät lieân keát ñoâi C=C , chuùng hôïp thaønh daõy ñoàng ñaúng goïi laø daõy ñoàng ñaúng cuûa etilen - CT chung laø : CnH2n ( n ≥ 2 )* Teân thoâng thöôøng : Teân ankan – an + ilenVí duï :CH2=CH-CH3 CH2=C-CH3

Propilen CH3

CH2=CH-CH2-CH3 2. Teân thay theá :a.Quy taéc :- Choïn maïch chính laø maïch C daøi nhaát coù chöùa lk ñoâi - Ñaùnh soá C maïch chính

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 4 :Gv cho Hs xem moâ hình phaân töû etilen

Hoaït ñoäng 5:Gv cho Hs khaùi quaùt veà caùc loaïi ñoàng phaân cuûa anken .

- Gv vho Hs Vieát taát caû ñoàng phaân anken cuûa C5H12

-Gv duøng sô ñoà sau ñeå moâ taû khaùi nieäm ñoàng phaân hình hoïc . R1 R3

C = C R2 R4

Ñieàu kieän :R1≠ R2 , R3≠ R4

-Hs vaän duïng goïi teân moät soá anken .

Hoïc sinh hoaït ñoäng nhoùm

Hs nghieân cöùu vaø ruùt ra nhaän xeùt .

-Treân cô sôû nhöõng CTCT HS ñaõ vieát trong phaàn danh phaùp ® Hs nhaän xeùt :Anken coù 2 loaïi ñoàng phaân : maïch cacbon vaø ñoàng phaân vò trí .- Hs leân baûng vieát ñoàng phaân .

-Hs quan saùt moâ hình caáu taïo phaân töû cis-but-2-en vaø trans-but-2-en

® ruùt ra khaùi nieäm veà ñoàng phaân hình hoïc

töø phía gaàn lk ñoâi hôn .Soá chæ nhaùnh – teân nhaùnh – teân C maïch chính – soá chæ lk ñoâi

– enb. Ví duï :CH2=CH2 CH2=CH-CH3

Eten PropenCH2=CH-CH2-CH3 But – 1 – enCH3-CH=CH-CH3 But – 2 –enII. CAÁU TRUÙC VAØ ÑOÀNG PHAÂN :

1. Caáu truùc -Hai nguyeân töû C mang lk ñoâi ôû traïng thaùi lai hoaù sp2 .-Lk ñoâi goàm 1 lk vaø 1 lk -Hai nhoùm nguyeân töû lk vôùi nhau bôûi lk ñoâi C=C khoâng quay töï do quanh truïc lieân keát .-Phaân töû etilen , 2 nguyeân töû C vaø 4 nguyeân töû H ñeàu naèm treân moät maët phaúng . goùc 120°2. Ñoàng phaân :a) Ñoàng phaân caáu taïo :- Ñoàng phaân vò trí lk ñoâi : CH2=CH-CH2-CH3

CH3-CH=CH-CH3 - Ñoàng phaân maïch cacbon : CH2=C-CH2-CH3 CH3

CH2=CH-CH-CH3

CH3

b) ñoàng phaân hình hoïc :CH3 CH3

C = CH H Cis Trans

4. Cuûng coá :

Giao an Hóa 11 NC

1) Vieát CTCT cuûa caùc anken coù CTPT: C5H10, chæ roõ anken naøo coù ñoàng phaân hình hoïc, vieát ñoàng phaân hình hoïc ñoù cuûa anken.2) Anken coù CTPT: CH3 – CH = C(CH3) – CH2 – CH3

Teân goïi anken theo IUPAC laø :A. 3 – metylpent – 2 – enB. 3 – metylpent – 3 – enC. 2 – etylbut – 2 – enD. 3 – etylbut – 2 – en

5. Höôùng daãn veà nhaø- Laøm baøi taäp : 1 5 trang 158 sgk.

6.1 6.6 trang 47 -48 sbt.- Chuaån bò baøi môùi : + Ñoïc baøi 40 vaø traû lôøi caùc caâu hoûi sau:

1) Moái quan heä giöõa caáu taïo vaø tính chaát cuûa anken.2) Trình baøy tính chaát hoùa hoïc cuûa anken? Vieát pthh minh hoïa?3) Neâu caùc phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa anken?

====================================

Tieát 54 Ngaøy soaïn : 26/12/08

Baøi 40 : ANKENTÍNH CHAÁT, ÑIEÀU CHEÁ VAØ ÖÙNG DUÏNG

I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc :HS bieát :- Qui luaät bieán ñoåi nhieät ñoä noùng chaûy, nhieät ñoä soâi cuûa anken.- Pöù hh ñaëc tröng cuûa anken laø pöù coäng.- PP ñieàu cheá vaø moät soá öùng duïng cuûa anken.HS Hieåu :- Nguyeân nhaân gaây ra phaûn öùng coäng cuûa anken laø do caáu taïo

phaân töû anken coù lieân keát keùm beàn.- Cô cheá cuûa phaûn öùng coäng axit vaøo anken.2 . Kó naêng :- Kó naêng vieát phöông trình pöù.- Töø caáu taïo suy ra tính chaát.

*. Troïng taâm :- Tính chaát hoaù hoïc cuûa anken - Söï gioáng vaø khaùc nhau trong tính chaát hoaù hoïc giöõa anken vaø ankan .II. PHÖÔNG PHAÙP : Hoaït ñoäng nhoùm – ñaøm thoaïi – neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ :-Oáng nghieäm , nuùt cao su keøm theo oáng daãn khí , keïp oáng nghieäm , ñeøn coàn , boä giaù thí nghieäm .-Hoaù chaát : H2SO4ñaëc , C2H5OH , caùt saïch , ddKMnO4 , ddBr2 .IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp : KTSS : 11A22. Kieåm tra :

* Vieát taát caû ñoàng phaân anken öùng vôùi CTPT C5H10 , C6H12 , goïi teân . Cho bieát öùng vôùi CTCT naøo coù ñoàng phaân laäp theå ?

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Anken coù nhöõng tính chaát hoaù hoïc gì gioáng vaø khaùc ankan ?

Hoaït ñoäng 2:Gv cho hoïc sinh nghieân cöùu baûng 7.1

Hoaït ñoäng 3 :Döï ñoaùn tính chaát hoaù hoïc cuûa anken ?® lieân keát ôû noái ñoâi cuûa anken keùm beàn vöõng neân trong phaûn öùng deõ bò ñöùt ra ñeå taïo thaønh lieân keát vôùi caùc nguyeân töû khaùc .Hoaït ñoäng 4:Cho hoïc sinh vieát Ptpö coäng cuûa anken vôùi

H2

Br2

Hoaït ñoäng 5 :Gv gôïi yù ñeå HS vieát ptpö anken vôùi hiñroâ halogenua , H2SO4 ññ .

- Nghieân cöùu vaø ruùt ra nhaän xeùt .

-Hs tìm hieåu muïc 2 SGK ruùt ra tính tan vaø maøu saéc cuûa anken .

-Hs döïa vaøo caáu truùc , ñaëc ñieåm caáu taïo phaân töû anken , döï ñoaùn trung taâm phaûn öùng -lieân keát ñoâi laø trung taâm phaûn öùng .

- Vieát phöông trình phaûn öùng ( ñaõ bieát ôû lôùp 9 )

® Töø ñoù vieát ptpö toång quaùt .

-Hs leân baûng vieát caùc phöông trình phaûn öùng .

I. TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ1.Nhieät ñoä soâi , nhieät ñoä noùng chaûy vaø khoái löôïng rieâng :- Nhieät ñoä soâi , nhieät ñoä noùng chaûy vaø khoái löôïng rieâng cuûa anken khoâng khaùc nhieàu so vôùi ankan töông öùng vaø thöôøng nhoû hôn so vôùi xicloankan .-Töø C2 ® C4 : Chaát khí -Nhieät ñoä noùng chaûy , nhieät ñoä soâi taêng theo M .-Caùc anken nheï hôn nöôùc .2. Tính tan vaø maøu saéc :- Anken coù teân lòch söû laø olefin-haàu nhö khoâng tan trong nöôùc -Laø nhöõng chaát khoâng maøu .

II. TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC :1. Phaûn öùng coäng hiñroâ : ( Phaûn öùng hiñro hoaù )CH2=CH2 + H2 CH3-CH3

2. Phaûn öùng coäng halogen : ( Phaûn öùng halogen hoaù )

a) thöïc nghieäm : sgkb) Giaûi thích :

CH2=CH2 + Cl2 ® ClCH2 - CH2ClCH3CH=CHCH2CH3 + Br2 ® CH3 – CH – CH CH2CH3

Br Br-Anken laøm maát maøu

Giao an Hóa 11 NC

Chuù yù :-HCl phaân caét dò li -Cacbocation laø tieåu phaân trung gian khoâng beàn .-Phaàn mang ñieän tích döông taán coâng tröôùc .

® Gv giôùi thieäu quy taéc maccopnhicop

Hoaït ñoäng 6:GV vieát sô ñoà vaø phöông trình phaûn öùng truøng hôïp etilen

Höôùnf daãn Hs ruùt ra khaùi nieäm .

-Gv laøm thí ngieäm , vieát phöông trình phaûn öùng , neâu yù ngiaõ cuûa phaûn öùng

-Döïa vaøo sgk neâu saûn phaåm chính .

-Hs vieát ptpö coäng nöôùc vaøo anken .

®Hs nhaän xeùt vaø ruùt ra höôùng cuûa phaûn öùng coäng

-Hs nhaän xeùt , vieát sô ñoà vaø phöông trình phaûn öùng truøng hôïp caùc anken khaùc .-Hs ruùt ra caùc khaùi nieäm : phaûn öùng truøng hôïp , polime , monome , heä soá truøng hôïp .

-Hs vieát phöông trình chaùy -Nhaän xeùt tæ leä soá mol H2O vaø soá mol cuûa CO2

-Hs quan saùt hieän

cuûa dung dòch brom® Phaûn öùng naøy duøng ñeå nhaän bieát anken .3.Phaûn öùng coäng nöôùc vaø axit :a) coäng axit : halogenua (HCl , HBr , HI ) , H2SO4ññ …CH2=CH2 + HClk ® CH3CH2ClCH2=CH2 + H-OSO3H ® CH3CH2OSO3H

* Cô cheá phaûn öùng coäng axit vaøo anken :

Sô ñoà chung : C=C + H – A ® - C – C – H APhaûn öùng xaûy ra qua 2 giai ñoaïn lieân tieáp :* Phaân töû H – A bò phaân caét dò li : H+ töông taùc vôùi lk taïo thaønh cacbocatoin coøn A- taùch ra * Cacbocation laø tieåu phaân trung gian khoâng beàn , keát hôïp ngay vôùi A- taïo saûn phaåm .b) coäng nöôùc :CH2=CH2 + H-OH HCH2 – CH2OH c) Höôùng cuûa phaûn öùng coäng axit vaøo anken : HCH2-CHCl-CH3

CH2=CH-CH3 sp chính ClCH2-CHH-CH3

Sp phuï * Quy taéc Maccoâpnhicoâp :Trong phaûn öùng coäng HX ( axit hoaëc nöôùc ) vaøo lk C=C cuûa anken , H ( phaàn mang ñieän tích döông ) coäng vaøo C mang nhieàu H hôn , Coøn X- ( hay phaàn mang ñieän tích aâm ) coäng

Giao an Hóa 11 NC

Löu yù : Neân duøng KMnO4 loaõng

-Gv giôùi thieäu moät soá phöông phaùp ñieàu cheá anken .

töôïng vaø nhaän xeùt .

- Hs tìm hieåu caùc öùng duïng cuûa anken .

vaøo C mang ít H hôn .4. Phaûn öùng truøng hôïp :

nCH2=CH2

[- CH2 – CH2- ]n

-Phaûn öùng truøng hôïp laø quaù trình coäng hôïp lieân tieáp nhieàu phaân töû nhoû gioáng nhau hoaëc töông töï nhau taïo thaønh phaân töû lôùn goïi laø polime .-Chaát ñaàu goïi laø monome-Soá löôïng maéc xích trong moät phaân töû polime goïi laø heä soá truøng hôïp , kí hieäu n

5. Phaûn öùng oxi hoaù :a) Oxi hoaù hoaøn toaøn :

CnH2n + O2 nCO2+

nH2O b) Oxi hoaù khoâng hoaøn toaøn :Anken laøm maát maøu dd KMnO4

® Duøng ñeå nhaän bieát anken .III. ÑIEÀU CHEÁ VAØ ÖÙNG DUÏNG :1. Ñieàu cheá :CH3CH2OH CH2=CH2 + H2OC4H10 C2H4 + C2H6 2.Öùng duïng :

a) toång hôïp Polime :PVC , PVA , PE ...

b) Toång hôïp caùc hoaù chaát khaùc : etanol , etilen oxit , etilen glicol , anñehit axetic ...

4. Cuûng coá : Söû duïng baøi 1, 2 trang 164 sgk.5 . Höôùng daãn veà nhaø: - Laøm baøi taäp : 3 10 trang 164 – 165 SGK.

6.7 6.15 trang 48 – 49 SBT- Ñoïc baøi 41 vaø traû lôøi caùc caâu hoûi sau:

Giao an Hóa 11 NC

+ Neâu ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa heä lieân keát ñoâi lieân hôïp?+ Vieát Pöù coäng, truøng hôïp cuûa but – 1,3 – ñien, isopren.+ Neâu pp Ñ/C vaø öùng duïng cuûa but – 1,3 – ñien, isopren.

Tieát 55Ngaøy soaïn : 28/12/08 Baøi 41 : ANKAÑIEN

I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc : Cho hoïc sinh bieát -Ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa heä lieân keát ñoâi lieân hôïp-Phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa butañien vaø isopren

2. Kyõ naêng : Vieát phaûn öùng coäng , phaûn öùng truøng hôïp cuûa butañien vaø isopren

3. Troïng taâm : Tính chaát vaø öùng duïng cuûa butañienII. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi gôïi môû – neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà III. CHUAÅN BÒ : Moâ hình phaân töû but – 1,3 - ñienIV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :


* Hoaøn thaøng chuoãi phaûn öùng : C4H10 ® C2H6 ® C2H4® C2H5OH ® C2H4 ® C2H5Cl ® C2H4Cl2 * Laøm baøi taäp soá 8/170 sgk

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 :Vaøo baøiHc khoâng no : chöùa 1 , 2 lieân keát ñoâi hoaëc lieân keát ba Ankañien laø moät trong nhöõng HC khoâng no Hoaït ñoäng 2 : phaân loaïi Gv höôùng daãn HS vieát moät soá Ct ankañien .

Hoaït ñoäng 3 :-cho Hs quan saùt moâ hình phaân töû ñien .

- Hs vieát CTCT , töø ñoù ruùt ra :*Khaùi nieäm hôïp chaát ñien*Ct toång quaùt cuûa ñien *Phaân loaïi ñien*Danh phaùp ñien .

- Hs nghieân cöùu ruùt ra :*caùc nguyeân töû C ñeàu ôû traïng thaùi lai

I . PHAÂN LOAÏI :-Trong phaân töû coù 2 lk ñoâi : ñien- Coù 3 lk ñoâi : trien … chuùng ñöôïc goïi chung laø polien - Ñien maïch hôû coù CT chung laø CnH2n ( n ≥ 3 ) goïi laø ankañien- ví duï : CH2=C=CH2

CH2=CH-CH=CH2

CH2=CH-CH2-CH=CH2 …-Ñien maø 2 lk ñoâi caùch nhau moät lieân keát ñôn goïi laø ñien lieân hôïp .II. CAÁU TRUÙC PHAÂN TÖÛ VAØ PHAÛN ÖÙNG CUÛA BUTAÑIEN VAØ ISOPREN :1.Caáu truùc phaân töû butañien :

Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 4 :-Döï ñoaùn tính chaát hoaù hoïc cuûa ñien ?- Gv cho bieát tæ leä % saûn phaåm coäng 1,2 vaø 1,4 .

-Gv höôùng daãn Hs vieát pt phaûn öùng truønh hôïpChuù yù : Phaûn öùng truøng hôïp chuû yeáu theo kieåu coäng 1,4 taïo ra polime coøn moät noái ñoâi trong phaân töû .

Hoaït ñoäng 5 :-Gv neâu phöông phaùp ñieàu cheá buta – 1,3 – ñien vaø isopren trong coâng nghieäp

hoaù SP2 *4 nguyeân töû C vaø 6 nguyeân töû H ñeàu naèm treân moät maët phaúng .* Lieân keát lieân hôïp

- treân cô sôû phaân tích caáu taïo phaân töû buta – 1,3 – ñien vaø isopren -Hs vieát caùc phöông trình phaûn öùng cuøa chuùng vôùi : H2 , X2 , HX .-Hs ruùt ra nhaän xeùt :*Buta – 1,3 – ñien vaø isopren coù khaû naêng tham gia phaûn öùng coäng *ÔÛ nhieät ñoä thaáp öu tieân taïo thaønh saûn phaåm coäng 1,2 , ôû nhieät ñoä cao öu tieân taïo thaønh saûn phaåm coäng 1,4 .*Phaûn öùng coäng HX theo quy taéc Maccopnhiop .

- Hs vieát phöông trình phaûn öùng .

-vieát theâm :2C2H5OH ® C4H6 + H2 + H2O

-Hs tìm hieåu sgk ruùt ra nhaän xeùt veà öùng duïng quan troïng cuûa buta – 1,3 – ñien vaø isopren .

-Boán nguyeân töõ C ôû traïng thaùi lai hoaù sp2 .-Caû 10 nguyeân töû ñeàu naèm treân cuøng moät maët phaúng …2.Phaûn öùng cuûa buta-1,3-ñien vaø isopren :a) Coäng hiñroâ :CH2=CH-CH=CH2 + 2H2

CH3 – CH2 – CH2 – CH3 CH2=C-CH=CH2 + 2H2 CH3

CH3-CH-CH2-CH3

CH3

b) Coäng halogen vaø hiñroâ halogenua : CH2Br-CHBr-CH=CH2

CH2=CH-CH=CH2 BrCH2-CH=CH-CH2Br-ÔÛ nhieät ñoä thaáp öu tieân taïo thaønh saûn phaåm 1,2 ôû nhieät ñoä cao taïo thaønh saûn phaåm coäng 1,4 .c)Phaûn öùng truøng hôïp :tham gia phaûn öùng truøng hôïp chuû yeáu theo kieåu coäng 1,4 :n CH2=CH-CH=CH2

[-CH2 – CH = CH – CH2 - ] PolibutañienCH2=C-CH=CH2

CH3

[-CH2 – C = CH – CH2 - ] CH3

Poliisopren3. Ñieàu cheá , öùng duïng cuûa butañien vaø isopren :Taùch töø caùc ankan töông öùng CH3CH2CH2CH3 ® CH2=CH-CH=CH2

CH3CH(CH3)CH2CH3 ®

Giao an Hóa 11 NC

CH2=C-CH=CH2

CH3

-ÖÙng duïng : sgk4. Cuûng coá : Söû duïng baøi 3, 4 trang 169 sbk.5. Höôùng daãn veà nhaø- Laøm baøi taäp : 1-6/ 168 – 169 sgk.

6.16 – 6.20 / 48 – 49 sbt.- Ñoïc baøi 42 vaø traû lôøi caùc caâu hoûi sau ñaây:+ Neâu khaùi nieäm veà tecpen, thaønh phaàn vaø caáu taïo cuûa tecpen?+ Nguoàn goác vaø giaù trò moät soá ñaïi bieåu tecpen ?

=============================================

Tieát 56Ngaøy soaïn : 29/12/08 Baøi 42: KHAÙI NIEÄM VEÀ TECPEN

I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc : Cho Hs bieát :-Khaùi nieäm veà tecpen, thaønh phaàn caáu taïo cuûa tecpen-Nguoàn goác vaø giaù troïi cuûa moät soá tecpen ñôn giaûn ñeå khai thaùc vaø söû duïng hôïp lí nguoàn tecpen .

2. Kyõ naêng : Hs phaân bieät ñöôïc tecpen vôùi nhöõng hiñroâcacbon ñaõ hoïc .

3. Thaùi ñoä : Baûo quaûn & giöõ gìn nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân

4. Troïng taâm : Khaùi nieäm , thaønh phaàn caáu taïo tecpen .II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – giaûi thích III. CHUAÅN BÒ : Tranh hình 7.5 sgkIV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :

1. Oån ñònh lôùp : 2. Kieåm tra :

* Hoaøn thaønh chuoãi phaûn öùng : C3H8 ® C2H4 ® C2H5Cl ® C2H4 ® C2H5OH ® C4H6 ® Cao su buna * Laøm baøi taäp 5/173 sgk

3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung Hoaït ñoäng 1 : vaøo baøi Gv giôùi thieäu moät soá tecpen gaàn giuõ vôùi ñôøi soáng : döùa , chanh , queá ,cam , saû …

Hoaït ñoäng 2 :-Hs nhaän xeùt , ruùt ra khaùi nieäm tecpen .

I. THAØNH PHAÀN , CAÁU TAÏO VAØ DAÃN XUAÁT :1.Thaønh phaàn :-Tecpen laø teân goïi nhoùm hiñroâcacbon khoâng no coù CT chung laø ( C5H8)n n ≥ 2

Giao an Hóa 11 NC

-Gv cho hoïc sinh quan saùt moät soá CTCT cuûa tecpen

Hoaït ñoäng 3 :Gv vieát moät soá CTCT tecpen

C10H16 Oximen

C10H16 limonen

Hoaït ñoäng 3 :-Trong thieân nhieân tecpen coù ôû ñaâu ?

® Coøn coù ôû trong cô theå ñoäng vaät .

-Gv giôùi thieäu phöông phaùp cô baûn khai thaùc

Hs nhaän xeùt

® Coù trong tinh daàu laù huùng queá

® Coù trong tinh daàu chanh , böôûi

Hs tìm hieåu sgk , nhaän xeùt veà nguoàn tecpen trong thieân nhieân

-Hs tìm hieåu , nghieân cöùu theâm sgk

thöôøng gaëp trong giôùi thöïc vaät .-Tecpen coù nhieàu trong tinh daàu thaûo moäc nhö thoâng , saû , queá , chanh …2. Caáu taïo :Phaân töû tecpen coù caáu taïo maïch hôû hoaëc maïch voøng vaø coù chöùa caùc lieân keát ñoâi C=C3.Moät vaøi daãn xuaát cuûa tecpen :a)Loaïi maïch hôû :

C10H18O C10H20OGeraniol Xitronelol

b)Loaïi maïch voøng :

C10H20O C10H18O Mentol Menton

II. NGUOÀN TECPEN THIEÂN NHIEÂN :1.Nguoàn tecpen thieân nhieân :- Tecpen vaø daãn xuaát chöùa oxi cuûa tecpen thöôøng gaëp trong giôùi thöïc vaät : laù thaân , hoa , quaû , reã …-Nhieàu tecpen coâng

Giao an Hóa 11 NC

tecpen laø phöông phaùp chöng caát vaø moät soá cô sôû saûn xuaát tinh daàu ôû trong nöôùc .

-Hs tìm hieåu öùng duïng cuûa tecpen .

thöùc C10H16 , C15H24 coù trong quaû , laø vaø nhöïa cuûa loaøi thoâng .- Caùc daãn xuaát chöùa oxi cuøa tecpen cuõng raát phoå bieán vaø quan troïng : retinol ( vitamin A , C20H29OH ) coù trong loøng ñoû tröùng , daàu gan caù … Phitol ( C20H39OH) ôû daïng este coù trong chaát dieäp luïc cuûa caây xanh …2. Khai thaùc tecpen :-Chöng caát vôùi hôi nöôùc ñeå loâi cuoán laáy tinh daàu töø caùc boä phaän chöùa nhieàu tinh daàu cuûa thöùc vaät 3. ÖÙng duïng cuûa tecpen :Duøng laøm höông lieäu trong CN mó phaåm vaø coâng nghieäp thöïc phaåm , saûn xuaát döôïc phaåm .

4. Cuûng coá : Söû duïng baøi taäp 4 trang 173 sgk.5. Höôùng daãn veà nhaø :- Laøm baøi taäp : 1—>6 /173 – 174 sgk.

6.21 —> 6.25/ 50 – 51 sbt.- Chuaån bò baøi môùi : Ñoïc baøi 42 vaø traû lôøi caùc caâu hoûi sau ñaây:+ Trình baøy danh phaùp vaø caáu truùc cuûa ankin?+ So saùnh caáu taïo cuûa anken vaø ankin, cho bieát chuùng coù nhöõng

tính chaát naøo gioáng vaø khaùc nhau?+ Neâu caùc pp ñieàu cheá ankin?

Tieát 57Ngaøy soaïn : 3/1/09 Baøi 43 : ANKIN

I. MUÏC TIEÂU :

1. Kieán thöùc : Hs bieát :-Khaùi nieäm ñoàng ñaúng , ñoàng phaân , danh phaùp vaø caáu truùc phaân töû cuûa ankin-Phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa axetilen Hs hieåu : Söï gioáng nhau vaø khaùc nhau veà tính chaát hoaù hoïc giöõa ankin vaø anken .

2. Kyõ naêng :-Vieát phöông trình phaûn öùng minh hoaï tính chaát cuûa ankin-Giaûi tích hieän höôïng thí nghieäm .

3. Troïng taâm : Ñoàng ñaúng , ñoàng phaân , danh phaùp vaø caáu truùc phaân töû ankin .

Giao an Hóa 11 NC

II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – hoaït ñoäng nhoùm III. CHUAÅN BÒ :-Tranh veõ hoaëc moâ hình roãng , moâ hình ñaëc cuûa phaân töû axetilen .-Duïng cuï : Oáng nghieäm , nuùt cao su keøm oáng daãn khí , caëp oáng nghieäm , ñeøn coàn , boä giaù oáng nghieäm .-Hoaù chaát : CaC2 , dd KMnO4 , dd Br2

IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :1. Oån ñònh lôùp2. Kieåm tra :

Neâu khaùi nieäm , vieát moät soá CTCT cuûa tecpen .3. Baøi môùi :

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dungHoaït ñoäng 1 : vaøo baøi - Vieát taát caû ñoàng phaân cuûa C3H4 ?® Ngoaøi ankañien coøn coù ñoàng phaân chöùa moät lieân keát ba trong phaân töû .Hoaït ñoäng 2 :-Gv cho bieát moät soá ankin tieâu bieåu : C2H2 , C3H4

Hoaït ñoäng 3 :- Vieát caùc ñoàng phaân cuûa ankin öùng vôùi CTPT C5H8 ?

- Gv höôùng daãn Hs goïi teân theo danh phaùp IUPAC vaø danh phaùp thoâng thöôøng .

Hoaït ñoäng 4 :Gv giôùi thieäu caáu truùc electron qua tranh veõ hoaëc moâ hình cuûa phaân töû axetilen .

Hoaït ñoäng 5 :- GV laøm thí nghieäm ñieàu cheá C2H2 roài cho qua dd Br2 , dd KMnO4 .

- Hs laäp thaønh daõy ñoàng ñaúng cuûa ankin .-Hs ruùt ra nhaän xeùt

- Hs vieát caùc ñoàng phaân CH C – CH2 – CH2 – CH3 CH3 – C C – CH2 – CH3 CH C – CH – CH3

CH3

-Hs ruùt ra quy taéc goïi teân : töông töï goïi teân anken , thay ñuoâi en thaønh ñuoâi in .- Teân thoâng thöôøng :Goác ankyl + axetilen

- Hs xem moâ hình hoaëc tranh veõ caáu taïo phaân töû axetinlen .® Hs nhaän xeùt

- Hs quan saùt hieän töôïng vaø nhaän xeùt : maøu cuûa dd Br2 , dd KMnO4 sau phaûn öùng

- Hs vieát ptpö :* Axetilen + H2 ® * Axetilen + Br2 ®

I. ÑOÀNG ÑAÚNG , ÑOÀNG PHAÂN , DANH PHAÙP VAØ CAÁU TRUÙC :1.Ñoàng ñaúng , ñoàng phaân , danh phaùp :-Ankin laø nhöõng hiñroâcacbon maïch hôû coù moät lieân keát ba trong phaân töû .-Daõy ñoàng ñaúng cuûa axetilen coù coâng thöùc chung laø CnH2n-2 ( n≥2 )Ví duï : HC CH , CH3-C CH-Töø C4 trôû ñi coù ñoàng phaân vò trí nhoùm chöùc , töø C5 trôû ñi coù theâm ñoàng phaân maïch cacbon .

- Danh phaùp :Soá chæ nhaùnh – teân nhaùnh – teân maïch chính – soá chæ lieân keát ba – in

2.Caáu truùc phaân töû :- Trong phaân töû ankin , hai nguyeân töû C ôû traïng thaùi lai hoaù sp- Goàm moät lk vaø 2 lk .II. TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC :1.Phaûn öùng coäng :

Giao an Hóa 11 NC

- Gv höôùng daãn hs vieát nhöõng ptpö khoù

- Gv löu yù Hs phaûn öùng coäng HX , H2O vaøo ankin cuõng tuaân theo quy taéc Maccoâpnhicoâp .

-Töø ñaëc ñieåm caáu taïo phaân töû ankin , Gv höôùng daãn HS vieát ptpö ñime vaø trime hoaù .

* Axetilen + HCl ®* Axetilen + H2O ®* Propin + H2O ®



a) coäng hiñroâ:HC CH + 2H2

CH3-CH3

HC CH +H2

CH2 = CH2

b) Coäng broâm :C2H5 – C C – C2H5

C2H5 – C=C – C2H5

Br BrC2H5 – C – C – C2H5

Br Brc) Coäng nöôùc ( hiñrat hoaù )HC CH + H – OH

[CH2=CH – OH ]® CH3 – CH = O- Phaûn öùng coäng HX , H2O vaøo caùc ankin trong daõy ñoàng ñaúng cuûa axetilen cuõng tuaân theo quy taéc Maccopnhicop .d) Phaûn öùng ñime hoaù vaø trime hoaù :-Ankin khoâng truøng hôïp thaønh polime :- Ñime hoaù :2CH CH CH2 = CH – C CH-Trime hoaù : 3CH CH C6H6

4. Cuûng coá : Söû duïng baøi 1,4 trang 178 – 179 sgk.

5. Höôùng daãn veà nhaø: - Laøm baøi taäp : 1 6/1178-179 sgk.

6.26 6.35/ 51-52-53 sbt.- Chuaån bò baøi môùi :+ Oân taäp caùc kieán thöùc trong chương+ Chuaån bò phöông phaùp giaûi caùc baøi taäp trang 181 -182 sgk.

Trang 53-54 sbt.


Baøi 43 : ANKIN(tt)

I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : Hs bieát :-Phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng cuûa axetilen Hs hieåu :

Giao an Hóa 11 NC

Söï gioáng nhau vaø khaùc nhau veà tính chaát hoaù hoïc giöõa ankin vaø anken .

2. Kyõ naêng :-Vieát phöông trình phaûn öùng minh hoaï tính chaát cuûa ankin-Giaûi tích hieän höôïng thí nghieäm .II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – hoaït ñoäng nhoùm III. CHUAÅN BÒ :-Tranh veõ hoaëc moâ hình roãng , moâ hình ñaëc cuûa phaân töû axetilen .-Duïng cuï : Oáng nghieäm , nuùt cao su keøm oáng daãn khí , caëp oáng nghieäm , ñeøn coàn , boä giaù oáng nghieäm .-Hoaù chaát : CaC2 AgNO3 /NH3

Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung

Hoaït ñoäng 1 :

- Gv höôùng daãn hs vieát nhöõng ptpö khoù

Hoaït ñoäng 2 :-Gv phaân tích vò trí nguyeân töû hiñroâ ôû lieân keát ba cuûa ankin -laøm thí nghieäm C2H2 + AgNO3 /NH3

®Phaûn öùng naøy duøng ñeå nhaän bieát caùc ankin coù lk ôû ñaàu maïch .

-Vieát ptpö chaùy cuûa C2H2

® Cho Hs vieát ptpö toång quaùt .

Hoaït ñoäng 3 :Gv yeâu caàu Hs vieát caùc ptpö ñieàu cheá C2H2 töø CaCO3 vaø C- Gv neâu phöông phaùp chính ñieàu cheá axetilen



-Hs vieát ptpö chaùy cuûa ankin baèng CTTQ -Nhaän xeùt tæ leá soá mol cuûa CO2 vaø H2O .

2. Phaûn öùng theá baèng ion kim loaïi :AgNO3 + 3NH3 + H2O ® [Ag(NH3)2]+OH- + NH4NO3

HC CH + 2[Ag(NH3)2]OH ® Ag – C C – Ag + 2H2O + 4NH3

Phaûn öùng naøy duøng ñeå nhaän bieát caùc ankin coù lk ba ôû ñaàu daõy .3. Phaûn öùng oxi hoaù :

CnH2n-2 + O2 ®

nCO2 + (n-1) H2O H<0-Ankin cuõng laøm maát maøu dd KMnO4 III. ÑIEÀU CHEÁ VAØ ÖÙNG DUÏNG :1. Ñieàu cheá :-Nhieät phaân CH4 :2CH4 CH CH + 3H2

-Töø canxicacbua :CaC2 + 2H2O ® Ca(OH)2 + C2H2 2. Öùng duïng :

C2H2 + O2 ® 2CO2 + H2O

H = -1300KJ

Giao an Hóa 11 NC

trong CN hieän nay laø nhieät phaân CH4 ôû 1500°C

-Treân cô sôû hieän töôïng quan saùt ñöôïc ôû thí nghieäm treân Hs khaúng ñònh ankin coù phaûn öùng oxi hoaù vôùi KMnO4 .

- Vieát ptpö ñieàu cheá C2H2

- Tìm hieåu öùng duïng cuûa C2H2 trong sgk .

4. Cuûng coá : Söû duïng baøi 4 trang 179 sgk.5. Höôùng daãn veà nhaø:

- Laøm baøi taäp : 6.26 6.35/ 51-52-53 sbt.- Chuaån bò baøi môùi :+ Oân taäp caùc kieán thöùc trong chương+ Chuaån bò phöông phaùp giaûi caùc baøi taäp trang 181 -182 sgk.

Trang 53-54 sbt.


Baøi 43 : LUYEÄN TAÄP HIĐROCACBON KHOÂNG NO


Hs bieát :-Söï gioáng nhau vaø khaùc nhau veà tính chaát giöõa anken , ankin vaø ankañien-Nguyeân taéc chung ñieàu cheá caùc hiñroâcacbon khoâng no duøng trong coâng nghieäp hoaù chaát Hs hieåu : Moái lieân quan giöõa caáu taïo vaø tính chaát caùc loaïi hiñroâcacbon ñaõ hoïc .

2. Kyõ naêng : Vieát phöông trình phaûn öùng minh hoaï tính chaát anken , ankañien vaø ankin So saùnh 3 loaïi hiñrocacbon trong chöông vôùi nhau vaø vôùi hiñrocacbon ñaõ hoïc .

3. Troïng taâm : Vieát phöông trình phaûn öùng , giaûi caùc baøi taäp coù lieân quan .II. PHÖÔNG PHAÙP : Ñaøm thoaïi – Hoaït ñoäng nhoùm III. CHUAÅN BÒ : Gv chuaån bò baûng kieán thöùc caàn nhôù IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :



Giao an Hóa 11 NC

Hoaït ñoäng 1 :- Vieát Ct toång quaùt cuûa ankin , ankañien , anken ?

- Neâu nhöõng tính chaát vaät lí cô baûn cuûa anken , ankañien , ankin ?

-Neâu nhöõng tính chaát hoaù hoïc cô baûn cuûa anken , but – 1,3 – ñien , ankin ?-Vieát caùc phöông trình phaûn öùng minh hoaï ?-Neâu nhöõng öùng duïng cô baûn cuûa 3 loaïi tính chaát treân

Hoaït ñoäng 2 :Baøi 1 : ñieàn caùc soá thích hôïp vaøo baûng sau

Baøi 2 :a) mentol ( muøi baïc haø ) coù

CTPT C10H18O , chæ chöùa moät lieân keát ñoâi . Hoûi coù caáu taïo maïch hôû hay maïch voøng ?

b) vitamin A coù CTPT C20H30O coù chöùa moät voøng 6 caïnh , khoâng chöùa lieân keát ba . Hoûi trong phaân töû coù maáy lieân keát ñoâi ?

Baøi 5 : Hoaøn thaønh sô ñoà phaûn öùng sau :

I. NHÖÕNG KIEÁN THÖÙC CAÀN NHÔÙ :1.Caáu truùc :R1 R3

C=C R1 – C C – R2

R2 R4

R1 R3

C = C R5

R2 C = C R4 R6+

2. Tính chaát vaät lí :-C1 ® C4 : theå khí -C5 ® : theå loûng hoaëc raén .-Khoâng tan trong nöôùc , nheï hôn nöôùc .3. Tính chaát hoaù hoïc :* Coäng hiñroâ * Coäng halogen* Coäng HA * Truøng hôïp * Oxi hoaù

4. Ñieàu cheá vaø öùng duïng .

II. BAØI TAÄP :Baøi 1 :Hiñrocacbon CTPT Soá

ngtöû H ít hôn ankan

Soá lk

Soá voøng

T soá

+V

Ankan CnH2n+

2

0 0 0 0

Monoxicloankan

CnH2n 2 0 1 1

Anken CnH2n 2 1 0 1Ankañien CnH2n-2 4 2 0 2Ankin CnH2n-2 4 2 0 2Oximen C10H16 6 3 0 3Limonen C10H16 6 2 1 3

Baøi 2 :a) mentol coù CTPT C10H18O

Coù +v = =2 => +v = 2 ,

=1 , v=1b) CTPT cuûa vitamin A laø C20H30O

coù +v= = 6 => +v = 6

v=1 => = 5

Baøi 5 :

Giao an Hóa 11 NC

Baøi 6 :Khi ñoát chaùy hoaøn toaøn moät HC ôû theå khí ( ñk thöôøng ) thì thaáy theå tích caùc khí taïo thaønh sau phaûn öùng ñuùng baèng theå tích` caùc khí tham gia phaûn öùng ( cuøng t° vaø p ). Haõy cho bieát HC coù theå nhaän nhöõng CTPT nhö theá naøo ?

Baøi 7 : Hoãn hôïp goàm 2 chaát keá tieáp nhau trong daõy ñoàng ñaúng cuøa etilen . Cho 3,36 lit ( ñkc ) hoãn hôïp khi81 treân phaûn öùng hoaøn toaøn vôùi Br2 trong CCl4 thì thaáy khoái löôïng bình chöùa nöôùc Br2 taêng theâm 7,7gam .a)Xaùc ñònh CTPT cuûa 2 anken ñoù ?b)Xaùc ñònh %V cuûa hoãn hôïp ñaàu ?c)Vieát CTCT cuûa caùc anken ñoàng phaân coù cuøng CTPT vôùi 2 anken ñoù ?

Baøi 8 : Nhieät phaân 2,8 lit etan ( ñkc ) ôû 1200°C roài cho moät nöûa hoãn

CH3 – CH2 – CH2 – CH3 ® CH3 – CH= CH – CH3 +H2

CH3 – CH2 – CH2 – CH3 ® CH2= CH – CH2 – CH3 +H2

CH3 – CH= CH – CH3 ® CH3 – C C – CH3 +H2

CH3 – CH= CH – CH3 ® CH2= CH – CH= CH +H2

CH2= CH – CH2 – CH3® CH C – CH2 – CH3 +H2

CH3 – CH2 – CH2 – CH3 ® CH3 – CH= C= CH2 +H2

CH3 – C C – CH3 + Br2 ® CH3 – CBr = CBR – CH3

CH2 – CH – CH = CH2

CH2=CH – CH = CH2 + Br2 Br Br CH2 – CH = CH – CH2

Br BrCH C – CH2 – CH3 + AgNO3 + NH3 ® AgC C – CH2 – CH3 + NH4NO3

Baøi 6 :

CxHy +(x + )O2 ® xCO2 + H2O

1+x+ = x + => y = 4

Vaäy hiñroâcacbon ôû theå khí coù theå laø : CH4 , C2H4 , C3H4 , C4H4

Baøi 7 :

Soá mol cuûa hoãn hôïp A = = 0,15 mol

Goïi CTTQ chung cuûa 2 anken laø CnH2n

a) CnH2n + Br2 ® CnH2nBr2

0,15 0,15Khoái löôïng bình Br2 taêng leân chính laø khoái löôïng cuûa 2 anken .

MA = = 51,3 ® n=3,66

Vì 2 olefin keá tieáp nhau neân coù CTPT laø C3H6 vaø C4H8

b)Goïi soá mol cuûa C3H6 , C4H8 laàn löôït laø a, b molta coù heä : a + b = 0,15 a = 0,05 42a + 56b = 7,7 b = 0,1%VC3H6= 33,33% , %VC4H8 = 66,67%

b) Caùc CTCT coù theå coù

Baøi 8 : Soá mol cuûa C2H6 = 0,125 mol

Giao an Hóa 11 NC

hôïp khí thu ñöôïc suïc qua bình ñöïng nöôùc Br2 dö thaáy kl bình naøy taêng 1,465 gam. Cho nöûa khí coøn laïi phaûn öùng vôùi dd AgNO3 trong NH3 thì thu ñöôïc 0,6 gam keát tuûa vaøng . Bieát raèng phaûn öùng nhieät phaân taïo ra etilen , axetilen laø phaûn öùng khoâng hoaøn hoaøn , caùc phaûn öùng tieáp sau ñoù laø hoaøn toaøn . Xaùc ñònh %v hoãn hôïp caùc khí thu ñöôïc sau phaûn öùng ?

Nhieät phaân C2H6 ta coù :C2H6 ® C2H4 + H2 , C2H6 ® C2H2 + 2H2 vaø C2H6 dö x x y 2yC2H4 + Br2 ® C2H4Br2 C2H2 + 2Br ® C2H2Br4

x x y 2yC2H2 + 2AgNO3 + 2NH3 ® AgC CAg + 2NH4NO3

y y

y = = 0,005 maët khaùc 28x + 26y =

1,465.2 = 2,93x = 0,1 molnH2 = x + 2y = 0,11nC2H6 dö = 0,02 moltoång soá mol hoãn hôïp khí thu ñöôïc : 0,235 mol=> %V caùc khí .

4. Cuûng coá : keát hôïp cuûng coá töøng phaàn trong bai môùi.5. Höôùng daãn veà nhaø:- Laøm baøi taäp : 1 9 /181-182 sgk.

6.36 6.43/53-54 sbt.- Chuaån bò baøi môùi : Baøi thöïc haønh soá 4.

=============================================


Baøi 44 : BAØI THÖÏC HAØNH 4TÍNH CHẤT CỦA HIĐROCACBON KHOÂNG NO

I . MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc.Cuûng coá kieán thöùc veà moät soá tính chaát vaät lí vaø hoùa hoïc cuûa

hiñrocacbon khoâng no.2. Kó naêng.Tieáp tuïc reøn luyeän kó naêng thöïc haønh thí nghieäm hoùa höõu cô.

II . CHUAÅN BÒ 1 . Duïng cuï thí nghieäm

Giao an Hóa 11 NC

- Oáng nghieäm- Nuùt cao su 1 loã ñaäy mieäng oáng nghieäm- Oáng daãn thuûy tinh thaúng moät ñaàu vuoát nhoïn

- Ñeøn coàn.- Giaù ñeå ON.- Keïp hoùa chaát.- Oáng huùt nhoû gioït.

2. Hoùa chaát

- H2SO4 ñaëc- Nöôùc Brom.- Dung dòch AgNO3

- Daàu thoâng- Dung dòch NH3

- Nöôùc caø chua chín ñoû- Ñaát ñeøn (CaC2)- Dung dòch KmnO4 1%- C2H5OH

IV . THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG1. Oån ñònh lôùp:2. Kieåm tra : Keát hôïp trong baøi laáy ñieãm heä soá 2.3. Noäi dung thöïc haønh.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

Hoaït ñoäng cuûa HS

Hoaït ñoäng 1 : GV neâu muïc ñích cuûa baøi thöïc haønh, nhöõng yeâu caàu caàn ñaït ñöôïc.Löu yù : HS caån thaän khi laøm thí nghieämvôùi H2SO4 ñaëc, caùc TN ñoát chaùy C2H4, C2H2.Hoaït ñoäng 2 :Thí nghieäm 1 - 2 ml C2H5OH khan- 4 ml H2SO4 ñaëc- 2 ml dd KMnO4

- 2ml dd Br2

Hoạt động 3: Thí nghiệm 2:Dùng CaC2 hat nhỏ 2ml H2O2 ml dd KMnO4

2ml AgNO3 – 1ml NH3

Hoạt ñộng 4 : Thí nghiệm 3 :a) 2ml dầu thông. 2 ml nước Br2.b) Lọc thật kĩ nước cà chua.

Thí nghieäm 1 : Ñieàu cheá vaø thöû tính chaát cuûa etilen.Điều chê và thử tính chất của etilenLắp dụng cụ như hình vẽ 6.7 trang 148.- Cho vào ON một ít cát sach, cho tiêp vào ON 2 ml C2H5OH khan và 4 ml H2SO4 ñaëc , lắc đều. Đậy ON bằng nút có ống dẫn khí. Dẫn khí vào * ố/n chứa dd nước Br2

* ố/n chứa dd KMnO4

* Cuối cùng đốt khí thoát ra.Thí nghi ệ m 2 : Điều chê và thử tính chất của axetylen

- Cho CaC2 vào ố/n + nhỏ nước vào đậy nút nhanh , cho ống dẫn khí lần lượt qua :* ố/n chứa dd KMnO4

* ố/n chứa dd Ag[NH3]2OH- Cuối cùng đốt khí thoát ra.

Thí nghi ệ m 3 : Phản ứng của tecpen với nước brom. - Cho 2 ml dầu thông vào ố/n chứa 2ml nước brom, lắc đều. - Cho 2ml nước cà chua lọc, sau đó nhỏ từ từ từng giọt nước brom vào.

Giao an Hóa 11 NC

V . NOÄI DUNG TÖÔØNG TRÌNH THÍ NGHIEÄM1. Teân HS : ……………………………………………………… Lôùp : 11A………2. Teân baøi thöïc haønh : Tính chất của hiñrocacbon không no..3. Noäi dung töôøng trình:Trình baøy toùm taét caùch tieán haønh thí nghieäm, moâ taû hieän töôïng

quan saùt ñöôïc, giaûi thích, vieát pthh (neáu coù) caùc thí nghieäm sau.Thí nghieäm 1 : Điều chế và thử tính chất của etilen.Thí nghieäm 2 : Điều chế và thử tính chất của acetilen.Thí nghiệm 3 : Phản ứng của tecpen với nước brom

Giao an Hóa 11 NC

Trương THPT Diễn châu 4 Năm học : 2008 - 2009

Ngµy so¹n: 11/01/2009ch¬ng 8:

hi®rocacbon th¬mNguån hi®rocacbon thiªn nhiªn

TiÕt : 61,62 Bµi 46 : Bezen vµ ankylbezen

I/ Môc ®Ých yªu cÇu: Häc sinh biÕt:

- CÊu tróc e cña benzen.- §ång ®¼ng, ®ång ph©n vµ danh ph¸p cña ankylbenzen.- TÝnh chÊt vËt lý, tÝnh chÊt ho¸ häc cña benzen vµ ankylbenzen.

Häc sinh hiÓu: Sù liªn quan cña cÊu tróc ph©n tö vµ tÝnh chÊt ho¸ häc cña benzen

Häc sinh vËn dông: - Quy t¾c thÕ ë nh©n benzen ®Ó viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ çc

dÉn xuÊt cña benzen vµ ankylbenzen.II/ ChuÈn bÞ:

1. §å dïng d¹y häc: GV: M« h×nh ph©n tö benzen.HS: ¤n l¹i tÝnh chÊt cña hi®rocacbon no, hi®rocacbon kh«ng no.

2. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i nªu vÊn ®ÒIII/ TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:

Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trßTiÕt 1Ho¹t ®éng 1: HS quan s¸t s¬ ®å vµ m« h×nh ph©n tö benzen rót ra nhËn xÐt:

Ho¹t ®éng 2:HS t×m hiÓu CTCT thu gän mét sè ®ång ph©n cña benzen rót ra nhËn xÐt:Ho¹t ®éng 3: HS nghiªn cøu b¶ng 8.1 trong SGK rót ra nhËn xÐt vÒ ; ; khèi lîng riªng çc aren:Ho¹t ®éng 4: GV lµm thÝ nghiÖm: Hoµ tan benzen, trong níc vµ trong x¨ng; hoµ tan i«t, lu huúnh trong benzen.HS nhËn xÐt vÒ mµu s¾c, tÝnh tan cña benzen.

Ho¹t ®éng 5: HS ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cÊu t¹o nh©n benzen: m¹ch vßng, t¹o

I/ cÊu tróc, §ång ®¼ng, ®ång ph©n vµ danh ph¸p 1. CÊu tróc ph©n tö:

- S¸u nguyªn tö C trong ph©n tö benzen ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp2 .

- S¸u obitan p cña 6 nguyªn tö C xen phñ bªn víi nhau t¹o thµnh obital cho c¶ vßng benzen.

- S¸u nguyªn tö C trong ph©n tö benzen t¹o thµnh mét lôc gi¸c ®Òu. C¶ 6 nguyªn tö C vµ 6 nguyªn tö H cïng n»m trªn mét mÆt ph¼ng.

- GV híng dÉn HS hai kiÓu c«ng thøc cÊu t¹o cña ph©n tö benzen ®Òu ®îc dïng ®Ó biÓu diÔn cÊu t¹o cña benzen.

2. §ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p: - Çc ankylbenzen häp thµnh d·y ®ång

®¼ng cña benzen cã c«ng thøc chung lµ CnH2n-6 víi n6.

- Ankylbenzen cã ®ång ph©n m¹ch cacbon vµ ®ång ph©n vÞ trÝ nhãm thÕ trªn vßng benzen.

Cã hai çch gäi tªn ankylbenzen

Giao an Hóa 11 NC 158 GV : Pham Hồng Thân

Metylbenzen etylbenzen o-®imetylbenzen (toluen)

CH31

2

3

4

5

6 (o)(o)

(m)(m)

(p)

CH3CH2

CH3

CH3


hÖ liªn hîp v× vËy nh©n benzen kh¸ bÒn. Çc aren cã 2 trung t©m ph¶n øng lµ nh©n benzen vµ m¹ch nh¸nh. GV híng dÉn HS suy luËn kh¶ n¨ng tham gia çc ph¶n øng ho¸ häc cña aren.Ho¹t ®éng 6: HS viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng thÕ cña benzen, toluen víi Br2; HNO3 .GV bæ sung ®iÒu kiÖn ph¶n øng, lu ý HS: + Tr¹ng th¸i chÊt tham gia ph¶n øng: Brom khan; HNO3 bèc khãi; H2SO4 ®Ëm ®Æc ®un nãng .... + §iÒu kiÖn ph¶n øng: bét s¾t, chiÕu s¸ng. + ¶nh hëng cña nhãm thÕ cña nh©n th¬m tíi møc ®é ph¶n øng vµ híng ph¶n øng.- Toluen tham gia ph¶n øng nitro ho¸ dÔ dµng h¬n benzen vµ t¹o thµnh s¶n phÈm thÕ vµo vÞ trÝ ortho vµ para.- Qui t¾c thÕ ë vßng benzen.- C¬ chÕ ph¶n øng thÕ ë vßng benzen.GV cã thÓ dïng s¬ ®å sau ®Ó m« t¶ qui luËt thÕ ë nh©n benzen:

Ho¹t ®éng 7: GV tr×nh bµy c¬ chÕ ph¶n øng thÕ ë vßng benzen, HS ¸p dông viÕt c¬ chÕ cho mét ph¶n øng t¬ng tù.

Ho¹t ®éng 8: GV lµm thÝ nghiÖm cho benzen vµo dd brom (dd Br2 trong CCl4), HS quan s¸t, nhËn xÐt hiÖn tîng: benzen vµ ankylbenzen kh«ng lµm mÊt mµu dd brom (kh«ng tham gia ph¶n øng céng).GV bæ sung: Khi ®un nãng, cã xóc t¸c Ni hoÆc Pt, benzen vµ akylbenzen céng víi hi®ro t¹o thµnh xicloankan, vÝ dô: Ph¶n øng lu«n t¹o thµnh xiclohexan, kh«ng phô thuéc tØ lÖ benzen vµ hi®ro.Ho¹t ®éng 9: GV lµm thÝ nghiÖm cho benzen vµo dd KMnO4, HS quan s¸t, nhËn

II/ tÝnh chÊt vËt lý1. NhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i vµ

khèi lîng riªng: + NhiÖt ®é nãng ch¶y nh×n chung gi¶m dÇn, cã sù bÊt thêng ë p-Xilen; o-Xilen; m-Xilen.

+ NhiÖt ®é s«i t¨ng dÇn. + Khèi lîng riªng çc aren nhá h¬n 1g/cm3 çc aren nhÑ h¬n níc.2. Mµu s¾c, tÝnh tan vµ mïiSGKIII/ tÝnh chÊt ho¸ häc1. Ph¶n øng thÕ

Híng (I) khi X: -OH, -NH2 , -OCH3 ... ph¶n øng dÔ h¬n benzen.Híng (II) khi X: -NO2; -COOH; -SO3H Ph¶n øng clo ho¸ + Cl2 + HCl

+ HBr

(o-bromtoluen)

+ HBr

(p-bromtoluen)

+HOH +HNO3

H2SO4®

+HOH

Qui t¾c thÕ ë vßng benzen(sgk)2. Ph¶n øng céng:


(I) +

+ Y

(II)

X

X

Y

X

Y

X

Y

H3C

NO2

H3C

H3C

NO2

H2C - H H2C - Cl

H3C

H3C

Br

H3C

Br

+ 3H2

Xiclohexan (C6H12)


xÐt hiÖn tîng: benzen kh«ng t¸c dông víi dd KMnO4 (kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4).GV nhÊn m¹nh: Çc ankylbenzen khi ®un nãng víi dd KMnO4 th× chØ cã nhãm ankyl bÞ oxi ho¸. VÝ dô:GV lµm thÝ nghiÖm ®èt ch¸y benzen, nhá vµi giät benzen vµo ®Õ sø råi ®èt. HS quan s¸t, nhËn xÐt hiÖn tîng, so s¸nh víi hiÖn tîng ®èt ch¸y hi®rocacbon ®· häc: Çc aren khi ch¸y trong kh«ng khÝ th-êng t¹o ra nhiÒu muéi than. HS viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ch¸y cña benzen vµ aren (dïng CTTQ). Tõ nh÷ng tÝnh chÊt trªn, díi sù híng dÉn cña GV, HS rót ra nhËn xÐt chung: Benzen t¬ng ®èi dÔ tham gia ph¶n øng thÕ h¬n so víi çc chÊt oxi ho¸. §ã còng chÝnh lµ tÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc trng chung cña çc hi®rocacbon th¬m nªn ®îc gäi lµ tÝnh th¬m.

TiÕt 2Ho¹t ®éng 10: GV nªu 2 ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®iÒu chÕ aren lµ: GV híng dÉn HS viÕt mét sè ph¬ng tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å trong SGKHo¹t ®éng 11: GV dïng tranh hoÆc b¶ng phô giíi thiÖu s¬ ®å øng dông cña benzen vµ mét sè aren:

3/ Ph¶n øng oxi ho¸C6H5CH3 C6H5-COOK C6H5-COOH 80-1000C Kali benzoat Axit benzoic

C6H6 + O2 → 6CO2 + 3H2O

CnH2n-6 + O2 → nCO2 + (n - 3)H2O

III. ®iÒu chÕ vµ øng dông1/ §iÒu chÕ + Chng cÊt nhùa than ®¸ hoÆc dÇu má. + §iÒu chÕ tõ ankan hoÆc xicloankan.

2/ øng dông: ChÊt dÎo (polistiren). Cao su (buna - stiren). T¬ sîi (t¬ capron). Nitrobenzen (phÈm nhuém). Anilin (dîc phÈm). Phenol (thuèc trõ h¹i). Toluen (s¶n xuÊt thuèc næ TNT). Dung m«i.

4. DÆn dß : VÒ nhµ n¾m l¹i tÝnh chÊt hh cña aren Lµm bµi tËp 2, 3, 4,5,7 trang 193 Sgk.5. Rót kinh nghiÖm

Ngµy so¹n: 23/1/2009TiÕt ph©n phèi: 63 Bµi : 47 Stiren vµ naphtalen


- CÊu t¹o, tÝnh chÊt, øng dông cña stiren vµ naphtalen



Häc sinh hiÓu: C¸ch x¸c ®Þnh CTCT hîp chÊt h÷u c¬ b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.

Häc sinh vËn dông: - ViÕt mét sè ph¬ng tr×nh ph¶n øng chøng minh tÝnh chÊt hãa häc cña stiren vµ

naphtalen.II/ ChuÈn bÞ:

1. §å dïng d¹y häc: Cèc thuû tinh 200l, èng nghiÖm, ®Ìn cån. Ho¸ chÊt Naphtalen (b¨ng phiÕn), HNO3

®Æc.2. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i nªu vÊn ®Ò

III/ TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:

Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trßHo¹t ®éng 1: - GV yªu cÇu HS viÕt c«ng thøc cÊu t¹o øng víi c«ng thøc ph©n tö C8H8 (cã vßng benzen).

GV cho HS biÕt c«ng thøc cÊu t¹o HS võa viÕt lµ c«ng thøc cÊu t¹o cña stiren.HS nhËn xÐt ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña ph©n tö stiren:Tõ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o HS dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña stiren. + Cã tÝnh chÊt gièng aren. + Cã tÝnh chÊt gièng anken. - GV th«ng b¸o tÝnh chÊt vËt lý cña stiren: ChÊt láng kh«ng mµu, nhÑ h¬n níc vµ kh«ng tan trong níc.Ho¹t ®éng 2:

HS dù ®o¸n hiÖn tîng thÝ nghiÖm: Cho stiren vµo dd níc brom, HS gi¶i thÝch viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

GV lu ý ph¶n øng céng HX theo qui t¾c Mac - c«p - nhi - c«p.Ho¹t ®éng 3: GV gîi ý ®Ó HS viÕt 2 ph¬ng tr×nh ph¶n øng trïng hîp vµ ®ång trïng hîp.HS nhËn xÐt: + Ph¶n øng trïng hîp: Tham gia ph¶n øng chØ cã 1 lo¹i monome. + Ph¶n øng ®ång trïng hîp: Tham gia ph¶n øng cã tõ 2 lo¹i monome trë lªn.Ho¹t ®éng 4: GV gîi ý: T¬ng tù etilen, stiren còng lµm mÊt mµu dd KMnO4 . HS viÕt s¬ ®å ph¶n øng nh SGK.Ho¹t ®éng 5: HS nghiªn cøu SGK liªn hÖ thùc tiÔn.Ho¹t ®éng 6: GV: cho HS quan s¸t naphtalen (viªn b¨ng phiÕn), HS nhËn xÐt vÒ mïi, mµu cña

I/ Stiren 1. CÊu t¹o

-CH = CH2 : stiren (vinylbenzen, - phenyleti

len) + Cã vßng benzen. + Cã 1 liªn kÕt ®«i ngoµi vßng benzen.

TÝnh chÊt vËt lý cña stiren: ChÊt láng kh«ng mµu, nhÑ h¬n níc vµ kh«ng tan trong níc.

2. TÝnh chÊt ho¸ häcstiren cã kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng thÕ vµo vßng benzen, ph¶n øng céng vµo nèi ®«i.a/ Ph¶n øng céng

C6H5 - CH=CH2 + Br2 → C6H5-CH-CH2

Br Br C6H5 - CH=CH2 + HCl → C6H5-CH-CH3

Cl b/ Ph¶n øng trïng hîp vµ ®ång trïng hîpnCH-CH2 .... ( - CH-CH2 -)n

C6H5 C6H5

3/ øng dông(SGK)II/ Naphtalen1. TÝnh chÊt vËt lý vµ cÊu t¹o



naphtalen.GV bæ sung çc tÝnh chÊt vËt lý kh¸c: GV: Nªu c«ng thøc cÊu t¹o vµ çc ký hiÖu vÞ trÝ trªn CTCT.

- GV nªu vÞ trÝ u tiªn khi tham gia ph¶n øng thÕ cña naphtalen. - HS ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng thÕ nh SGK. - GV gîi ý, HS viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng céng hi®ro theo hai møc.

- GV viÕt s¬ ®å ph¶n øng oxi ho¸ naphtalen, chó ý ®iÒu kiÖn ph¶n øng nh SGK.HS nªu mét sè øng dông cña naphtalen, GV bæ sung.

Naphtalen cã tÝnh th¨ng hoa, chÊt r¾n kh«ng tan tronh níc.2. TÝnh chÊt ho¸ häca/ Ph¶n øng thÕ +Br2, CH3COOH

+HNO3, H2SO4

b/ Ph¶n øng céng hi®ro (hi®ro ho¸)C8H10 +2H2 C10H12 +3H2 C10H8

c/ Ph¶n øng oxi ho¸ +O2, xóc t¸c Anhi®ricphtalic 3. øng dông(sgk)

4. DÆn dß : VÒ nhµ n¾m l¹i tÝnh chÊt hh cña anken Lµm bµi tËp 2, 3, 4 trang 170 Sgk.

5. Rót kinh nghiÖm

Ngµy so¹n:23/1/2009TiÕt : 64,65 Bµi 48

Nguån hi®rocacbon thiªn nhiªn


- Thµnh phÇn, tÝnh chÊt vµ tÇm quan träng cña dÇu má, khÝ thiªn nhiªn vµ than má.

- Qóa tr×nh chng cÊt dÇu má, chÕ ho¸ dÇu má vµ chng kh« dÇu má. Häc sinh hiÓu: Tµm quan träng cña läc ho¸ dÇu ®èi víi nÒn kinh tÕ. Häc sinh vËn dông:

- Ph©n tÝch, kh¸i qu¸t ho¸ néi dung kiÕn thøc trong SGK thµnh nh÷ng kÕt luËn khoa häc.

II/ ChuÈn bÞ:1. §å dïng d¹y häc:

MÉu dÇu má vµ mét sè s¶n phÈm ®i tõ dÇu má.2. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i nªu vÊn ®Ò

III/ TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:


8(a) 9 1(a)

7() 2()

6() 3()

5(a) 10 4(a)

H

H

H

H

H

H

H

H

8(a) 1(a)

7() 2()

6() 3()

5(a) 4(a) Br

Br


Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trßTiÕt 64Ho¹t ®éng 1: - HS quan s¸t mÉu dÇu má, quan s¸t GV lµm thÝ nghiÖm hoµ tan dÇu má. - HS nhËn xÐt vÒ tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi, tØ khèi, tÝnh tan trong níc cña dÇu má.Ho¹t ®éng 2:

HS nghiªn cøu SGK tãm t¾t thµnh phÇn ho¸ häc cña dÇu má díi d¹ng s¬ ®å. VÒ thµnh phÇn nguyªn tè th× thêng nh sau: 83 - 87% C, 11 - 14% H, 0,01 - 7% S, 0,01 - 7% O, 0,01 - 2% N, çc kim lo¹i nÆng vµo kho¶ng phÇn triÖu ®Õn phÇn v¹n.

Ho¹t ®éng 3: HS nghiªn cøu b¶ng 8.2 trong SGK ®Ó biÕt vÒ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chng cÊt dÇu má ë ¸p suÊt thêng vµ nhËn xÐt vÒ s¶n phÈm ph¶n øng theo nhiÖt ®é.Ho¹t ®éng 4: GV: Nªu môc ®Ých cña chng cÊt díi ¸p suÊt cao.HS: T×m hiÓu SGK rót ra çc øng dông liªn quan ®Õn s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chng cÊt díi ¸p suÊt cao: Ho¹t ®éng 5: HS tifm hiÓu SGK rót ra s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chng cÊt díi ¸p suÊt thÊp.

Liªn hÖ çc s¶n phÈm víi øng dông cña chóng.

TiÕt 65Ho¹t ®éng 6: GV nªu çc thi dô b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng HS nhËn xÐt rót ra kh¸i nhiÖm vµ néi dung cña ph¬ng ph¸p rifominh.

Ho¹t ®éng 7: Ph¶n øng cr¨king HS ®· ®îc biÕt trong bµi ankan. GV nªu 2 trêng hîp cr¨ckinh nhiÖt vµ cr¨ckinh xóc t¸c. HS nhËn xÐt rót ra kh¸i nÞem cr¨kinh nh trong SGK. GV dïng b¶ng phô tãm t¾t 2 qu¸ tr×nh cr¨ckinh nh trong SGK.

A/ DÇu máI/ tr¹ng th¸i thiªn nhiªn, tÝnh chÊt vËt lý vµ thµnh phÇn cña dÇu má1. Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn vµ tÝnh chÊt vËt lý - DÇu má lµ hçn hîp láng, s¸nh, mµu sÉm, cã mïi ®Æc trng, nhÑ h¬n níc vµ kh«ng tan trong níc.

2. Thµnh phÇn ho¸ häc Hi®rocacbon: Ankan, xicloankan, aren (chñ yÕu). ChÊt h÷u c¬ chøa oxi,

nit¬ lu huúnh (lîng nhá). ChÊt v« c¬ rÊt Ýt.

VÒ thµnh phÇn nguyªn tè th× thêng nh sau: 83 - 87% C, 11 - 14% H, 0,01 - 7% S, 0,01 - 7% O, 0,01 - 2% N, çc kim lo¹i nÆng vµo kho¶ng phÇn triÖu ®Õn phÇn v¹n.

II/ Chng cÊt dÇu má1. Chng cÊt díi ¸p suÊt thêng2. Chng cÊt díi ¸p suÊt cao- C1 - C2 , C3 - C4 dïng lµm nhiªn liÖu hoÆc khÝ ho¸ láng. - (C5 - C6) gäi lµ ete dÇu háa ®îc dïng lµm dung m«i hoÆc nguyªn liÖu cho nhµ m¸y ho¸ chÊt. - (C6 - C10) lµ x¨ng.3. Chng cÊt díi ¸p suÊt thÊp

Ph©n ®o¹n linh ®éng

(dïng cho cr¨king).DÇu nhênVaz¬linParafin

Atphan

III/ ChÕ biÕn dÇu má b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häcMôc ®Ých viÖc chÕ ho¸ dÇu má.- §¸p øng nhu cÇu vÒ sè lîng, chÊt lîng x¨ng lµm nhiªn liÖu.- §¸p øng nhu cÇu vÒ nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp ho¸ chÊt.1. Rifominh * Kh¸i niÖm: Rifominh lµ qu¸ tr×nh dïng xóc t¸c vµ nhiÖt biÕn ®æi cÊu tróc cña hi®rocacbon tõ kh«ng ph©n nh¸nh thµnh ph©n nh¸nh, tõ kh«ng th¬m thµnh th¬m * Néi dung:


CÆn mazut

DÇu má


GV kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng kiÕn thøc trong bµi. HS rót ra kÕt luËn: ChÕ biÕn dÇu má bao gåm chng cÊt dÇu má vµ chÕ biÕn b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.Ho¹t ®éng 9: HS t×m hiÓu b¶ng trong SGK ë môc I rót ra nhËn xÐt vÒ:- Kh¸i niÖm khÝ má dÇu, khÝ thiªn nhiªn.- Thµnh phÇn khÝ má dÇu, khÝ thiªn nhiªn.Ho¹t ®éng 10: HS t×m hiÓu s¬ ®å trong SGK rót ra qu¸ tr×nh chÕ biÕn vµ øng dông c¬ b¶n cña khÝ má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªn.Ho¹t ®éng 11: HS t×m hiÓu s¬ ®å trong SGK rót ra nhËn xÐt vÒ ph¬ng ph¸p chng kh« than má vµ c¸c s¶n phÈm thu ®îc tõ qu¸ tr×nh nµy.Ho¹t ®éng 12: - HS t×m hiÓu SGK rót ra s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chng cÊt nhùa than ®¸.

- ChuyÓn ankan m¹ch th¼ng thµnh ankan m¹ch nh¸nh vµ xicloankan.- T¸ch hi®ro chuyÓn xicloankan thµnh aren.- T¸ch hi®ro chuyÓn ankan thµnh aren.2. Cr¨ckinh

B/ khÝ má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªnI/ thµnh phÇn khÝ má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªn II/ ChÕ biÕn, øng dông cña khÝ má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªn

C/ than máI/ chng kh« than bÐo II/ chng cÊt má than ®¸S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chng cÊt nhùa than ®¸.- Ph©n ®o¹n s«i ë 80 - 1700C, gäi lµ dÇu nhÑ, chøa benzen, toluen, xilen ...- Ph©n ®o¹n s«i ë 170 - 2300C, gäi lµ dÇu trung, chøa naphtalen, phenol, piri®in ...- Ph©n ®o¹n s«i ë 230 - 2700C, gäi lµ dÇu nÆng, chøa crezol, xilenol, quinolin ...- CÆn cßn l¹i lµ h¾c Ýn dïng ®Ó r¶i ®êng.

4. DÆn dß : TÝnh chÊt vËt lý, thµnh phÇn, tÇm quan träng cña dÇu má

5. Rót kinh nghiÖm

Ngµy so¹n: 23/1/2009TiÕt : 66 Bµi thùc hµnh sè 4

tÝnh chÊt cña mét vµi hi®rocacbon kh«ng no vµ hi®rocacbon th¬m

I/ Môc ®Ých yªu cÇu:

Häc sinh biÕt: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ vµ ho¸ häc cña etilen, axetilen vµ

toluen. Häc sinh vËn dông:

- TiÕp tôc rÌn luyÖn kü n¨ng tiÕn hµnh thÝ nghiÖm víi lîng nhá ho¸ chÊt.II/ ChuÈn bÞ:1/ Dông cô thÝ nghiÖm:

- èng nghiÖm - Gi¸ ®Ó èng nghiÖm- Nót cao su 1 lç ®Ëy miÖng èng nghiÖm - KÑp ho¸ chÊt- èng dÉn thuû tinh th¼ng mét ®Çu vuèt nhän - èng hót nhá giät- §Ìn cån - èng nghiÖm cã nh¸nh

2/ Ho¸ chÊt- Dung dÞch níc brom - Iot- Dung dÞch KMnO4 1% - Toluen- CaC2 (®Êt ®Ìn) - Dung dÞch NaOH hoÆc níc v«i trong



III/ Gîi ý ho¹t ®éng thùc hµnh cña häc sinh:Nªn chia HS trong líp ra tõng nhãm thùc hµnh, mçi nhãm tõ 4 ®Õn 5 HS ®Ó tiÕn

hµnh thÝ nghiÖm.ThÝ nghiÖm 1: §iÒu chÕ vµ thö tÝnh chÊt cña axetilen

a/ ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm:Thùc hiÖn nh SGK ®· viÕt, GV lu ý híng dÉn HS:- §Ò phßng x¶y ra hiÖn tîng næ m¹nh nguy hiÓm, tríc khi ch©m löa ®èt khÝ

axetilen ë ®Çu èng dÉn khÝ, cÇn cho khÝ tho¸t ra mét phÇn ®Ó ®uæi kh«ng khÝ ra khái èng nghiÖm.

- Cã thÓ dïng ®Õ sø gi¸ thÝ nghiÖm ®Ó lµm thÝ nghiÖm thay cho mÉu sø.b/ Quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch

- Axetilen ch¸y víi ngän löa s¸ng, táa nhiÒu nhiÖt, t¹o ra khÝ CO2 vµ níc, khi ®a mÉu sø tr¾ng l¹i gÇn xuÊt hiÖn muäi ®en vµ çc giät níc trªn mÆt sø.

- Sôc ®Çu èng dÉn khÝ axetilen vµo ãng nghiÖm chøa dd níc brom, dd brom mÊt mµu do çc ph¶n øng ®· x¶y ra, cuèi cïng t¹o thµnh 1,1,2,2-tetrabrometan (Br2CH-CHBr2) kh«ng mµu.

- Sôc ®Çu èng dÉn khÝ axetilen vµo dd KMnO4 , dd mÊt mµu do axetilen bÞ oxi ho¸ ë liªn kÕt ba t¹o ra çc s¶n phÈm phøc t¹p, cßn KMnO4 bÞ khö thµnh MnO2 (kÕt tña mµu n©u ®en).

ThÝ nghiÖm 2: TÝnh chÊt cña toluena/ ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm

Thùc hiÖn nh SGK ®· viÕt, GV lu ý híng dÉn HS: Toluen lµ chÊt ®éc, kh«ng ngöi vµ kh«ng ®Ó ho¸ chÊt rít ra tay.b/ Quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch

- Nhá dd toluen vµo èng nghiÖm chøa mÉu iot, l¾c kÜ, ®Ó yªn cã dd mµu tÝm n©u chøng tá iot tan trong toluen.

- Nhá dd toluen vµo èng nghiÖm chøa dd KMnO4 1% vµ l¾c kÜ, líp toluen kh«ng mµu næi lªn trªn. Dung dÞch KMnO4 kh«ng bÞ mÊt mµu n»m ë phÝa díi. §iÒu ®ã chøng tá toluen kh«ng ph¶n øng víi dd KMnO4 ë nhiÖt ®é phßng. §un s«i, dd mÊt mµu do KMnO4 oxi ho¸ toluen thµnh kali benzoat.

- Nhá dd toluen vµo níc brom. Toluen hoµ tan trong níc brom t¹o thµnh líp chÊt láng mµu hung nh¹t næi lªn phÝa trªn. Níc hoµ tan brom kÐm h¬n toluen nªn dd níc br ë phÝa díi bÞ nh¹t mµu. Nh vËy brom bÞ toluen chiÕt lªn trªn, ph¶n øng ho¸ häc kh«ng x¶y ra.IV/ néi dung têng tr×nh:

Tr×nh bµy tãm t¾t çch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, m« t¶ hiÖn tîng, gi¶i thÝch, viÕt ph¶n øng?

Tr×nh bµy tãm t¾t çch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm 3 vÒ mét sè tÝnh chÊt cña toluen vµ rót ra kÕt luËn.

Ngµy so¹n: 23/1/2009TiÕt ph©n phèi:67 LuyÖn tËp

So s¸nh ®Æc ®iÓm cÊu tróc vµ tÝnh chÊt cña hi®rocacbon th¬m víi hi®rocacbon no vµ kh«ng no


Häc sinh biÕt: - Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc gi÷a hi®rocacbon th¬m,

hi®rocacbon no vµ hi®rocacbon kh«ng no. Häc sinh hiÓu: Mèi liªn quan gi÷a cÊu tróc vµ tÝnh chÊt ®Æc trng cña

hi®rocacbon th¬m, hi®rocacbon no vµ hi®rocacbon kh«ng no.



Häc sinh vËn dông: - ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹ tÝnh chÊt cña çc hi®rocacbon.

II/ ChuÈn bÞ:1. §å dïng d¹y häc:

B¶ng hÖ thèng kiÕn thøc cÇn nhí vÒ 3 lo¹i hi®rocacbon: hi®rocacbon th¬m, hi®rocacbon no; hi®rocacbon kh«ng no.

2. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i nªu vÊn ®ÒIII/ TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:

Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trßHo¹t ®éng 1: Chia 3 nhãm HS mçi nhãm hÖ thèng kiÕn thøc cña 1 lo¹i hi®rocacbon. Çc nhãm lÇn lît trinh bµy vµ ®iÒn vµo « kiÕn thøc cña nhãm m×nh phô tr¸ch vµ lÊy thÝ dô minh häa lªn b¶ng. KÕt thóc ho¹t ®éng 1 HS ®iÒn ®Çy ®ñ néi dung b¶ng tæng kÕt trong SGK.Ho¹t ®éng 2:

GV lùa chän çc bµi tËp trong SGK hoÆc so¹n thªm bµi tËp giao cho çc nhãm HS gi¶i, GV nhËn xÐt rót ra kiÕn thøc cÇn cñng cè.1/ H·y nªu nh÷ng ®ùc ®iÓm cÊu tróc cña hi®ocacbon th¬m, hi®ocacbon no vµ hi®ocacbon kh«ng no, suy ra tÝnh chÊt ho¸ häc ®ùc trng cña tõng lo¹i.2/ H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng cña toluen vµ naphtalen lÇn lît víi Cl2, Br2, HNO3, nªu râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng vµ qui t¾c chi phèi híng ph¶n øng.3/ Trong nh÷ng chÊt sau: Br2, H2, HCl, H2SO4, HOH. ChÊt nµo cã thÓ céng ®îc vµo aren, vµo anken? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. Cho biÕt qui t¾c chi phèi híng cña ph¶n øng (nÕu cã)?.4/ H·y dïng ph¬ng ph¸p ho¸ häc ph©n biÖt çc chÊt trong mçi nhãm sau:a/ Toluen, hept-1-en vµ Heptan.b/ Etylbenzen, vinylbenzen vµ vinylaxetilen.

I/ KiÕn thøc cÇn nhí II/ Bµi tËp1. Häc sinh nhËn xÐt sau khi hoµn thµnh b¶ng tæng kÕt.2. Ph¶n øng cña toluen:- Víi Cl2:

+ Cl2 + HCl Benzyl clorua NÕu dïng xóc t¸c Fe ph¶n øng thÕ vµo vßng benzen.- Víi Br2: + HBr

(o-bromtoluen)

+ HBr (p-bromtoluen)

- Víi HNO3 : + H2O

+ H2O

Ph¶n øng cña naphtalen:

+ Br2 + HBr

+ HNO3 + H2O

3. Anken:


H2C - H H2C - Cl

H3C

H3C

Br

H3C

Br

Br

Br

H3C

NO2

H3C

H3C

NO2


+ Br2 (dd) → T¹o dÉn xuÊt ®ibrom + H2 (k) T¹o ankan + HCl (k) → (Qui t¾c mac-c«p-nhi-c«p) + H2SO4 → (Qui t¾c mac-c«p-nhi-c«p) +H2O (k) (Qui t¾c mac-c«p-nhi-c«p)Aren: + Br2 (dd) → Kh«ng ph¶n øng + H2 (k) T¹o xicloankan + HCl (k) → Kh«ng ph¶n øng + H2SO4 (dd) → Kh«ng ph¶n øng +H2O (k) Kh«ng ph¶n øng4. a/ Dïng dung dÞch KMnO4:- Hept - 1 - en lµm mÊt mµu dd KMnO4 ë ®iÒu kiÖn thêng.- Toluen lµm mÊt mµu dd KMnO4 khi ®un nãng.- Heptan kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4.b/ Dïng dung dÞch KMnO4:- Vinylbenzen vµ vinylaxetilen lµm mÊt mµu dd KMnO4 ë ®iÒu kiÖn thêng.- Etylbenzen kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4 ë ®iÒu kiÖn thêng.Dïng dd AgNO3/NH3, vinylaxetilen t¹o kÕt tña.

4. DÆn dß : ChuÈn bÞ kiÓm tra viÕt

5.Rót kinh nghiÖm

Ngµy so¹n: 3/2/2009TiÕt 68: KiÓm Tra

Ngµy so¹n: 3/2/2009TiÕt :67- 68 Bµi 51: DÉn xuÊt halogen cña hi®rocacbon


Häc sinh biÕt: - Ph©n lo¹i, ®ång ph©n, danh ph¸p, tÝnh chÊt vËt lý cña dÉn xuÊt halogen.- øng dông cña dÉn xuÊt halogen.

Häc sinh hiÓu: Ph¶n øng thÕ vµ ph¶n øng t¸ch cña dÉn xuÊt halogen. Häc sinh vËn dông:



- Nh×n vµo c«ng thøc biÕt gäi tªn vµ ngîc l¹i tõ tªn gäi viÕt ®îc c«ng thøc nh÷ng dÉn xuÊt halogen ®¬n gi¶n vµ th«ng dông.

- VËn dông ®îc ph¶n øng thÕ nguyªn tö halogen b»ng nhãm - OH. VËn dông ®îc ph¶n øng t¸ch HX theo qui t¾c Zai - xÐp.

II/ ChuÈn bÞ:GV cho HS «n l¹i çc kiÕn thøc vÒ bËc cacbon, ®ång ph©n cÊu t¹o, qui t¾c gäi

tªn gèc - chøc, qui t¾c gäi tªn thay thÕ.III/ TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:

Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trßTiiÕt 69Ho¹t ®éng 1: GV: Nªu sù kh¸c nhau gi÷a c«ng thøc chÊt (a) vµ (b)

GV nªu ®Þnh nghÜa: Ho¹t ®éng 2:

GV: Ta cã thÓ coi ph©n tö dÉn xuÊt halogen gåm hai phÇn:

Dùa vµo sù thay ®æi cña gèc hi®rocacbon vµ halogen trong ph©n tö ta cã sù ph©n lo¹i sau, GV híng dÉn HS ®äc SGK.

GV: Ngêi ta cßn ph©n lo¹i theo bËc cña dÉn xuÊt halogen.

GV hái: Em h·y cho biÕt bËc cña nguyªn tö cacbon trong hîp chÊt h÷u c¬ ®îc x¸c ®Þnh nh thÕ nµo?

BiÕt r»ng bËc cña dÉn xuÊt halogen b»ng bËc cña nguyªn tö cacbon liªn kÕt víi nguyªn tö halogen. H·y gi¶i thÝch t¹i sao çc dÉn xuÊt halogen l¹i cã bËc ®îc ghi chó nh vÝ dô trong SGK.Ho¹t ®éng 3: . Em h·y cho biÕt ngêi ta ®· dïng çch biÕn ®æi nµo ®Ó cã ®îc çc ®ång ph©n C4H9F nh trong SGK.Ho¹t ®éng 4: GV: Mét sè Ýt dÉn xuÊt halogen ®îc gäi GV: Nªu qui t¾c vÒ tªn gèc chøc, thÝ dô minh ho¹ råi cho HS vËn dông d/ Tªn thay thÕ GV: Nªu qui t¾c vÒ tªn thay thÕ, vÝ dô minh häa råi cho HS vËn dông.

Ho¹t ®éng 5: GV cho HS lµm viÖc víi bµi tËp 3 ®Ó rót

I/ §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, ®ång ph©n vµ danh ph¸p.1/ §Þnh nghÜaKhi thay thÕ mét hay nhiÒu nguyªn tö hi®ro trong ph©n tö hi®rocacbon b»ng çc nguyªn tö halogen ta ®îc dÉn xuÊt halogen cña hi®rocacbon, thêng gäi t¾t lµ dÉn xuÊt halogen.

2/ Ph©n lo¹iDÉn xuÊt halogen no DÉn xuÊt halogen kh«ng noDÉn xuÊt halogen th¬mBËc halogen b»ng bËc cña cacbon liªn kÕt víi nguyªn tö halogen3/ §ång ph©n vµ danh ph¸pa/ §ång ph©nDÉn xuÊt halogen cã ®ång ph©n m¹ch cacbon, ®ång thêi cã ®ång ph©n vÞ trÝ nhãm chøcViÕt ®ång ph©n cña C4H9Fb/ Tªn th«ng thêngSè Ýt dÉn xuÊt halogen ®îc gäi theo tªn th«ng thêng: Vd: CHCl3: clorofom; CHBr3: brorofom;c/ Tªn gèc - chøcTªn gèc hi®rocacbon + tªn halogenua (Gèc + chøc)Vd: CH2Cl2: metylen clorua CH2=CHCl: Vinylcloruad/ Tªn thay thÕTªn thay thÕ tøc lµ coi çc nguyªn tö halogen lµ nh÷ng nhãm thÕ dÝnh vµo m¹ch chÝnh cña hi®rocacbon.Cl2CHCH3: 1,1-®icloetanClCH2CH2Cl: 1,2-®icloetanII/ TÝnh chÊt vËt lýë ®iÒu kiÖn thêng çc dÉn xuÊt cña halogen cã ph©n tö khèi nhá nh CH3Cl, CH3Br, lµ nh÷ng chÊt khÝ. Çc dÉn xuÊt halogen cã ph©n tö khèi lín


H H

H - C - H H - C - F

H Cla) b) Gèc hi®rocacbon Halogen

(cã thÓ no, kh«ng no, th¬m)

(Cã thÓ lµ F, Cl, Br, I)


ra nhËn xÐt: , GV cho HS ®äc SGK ®Ó biÕt thªm çc tÝnh chÊt vËt lý kh¸c.Ho¹t ®éng 5: GV cñng cè tiÕt thø nhÊt b»ng:

C©u hái: ThÕ nµo lµ dÉn xuÊt halogen cña hi®rocacbon?

Lµm vµ söa t¹i líp bµi tËp 1 SGKTiÕt 70Ho¹t ®éng 1: GV th«ng b¸o cho HS biÕt vÒ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o tõ ®ã HS cã thÓ vËn dông suy ra tÝnh chÊt. §é ©m ®iÖn cña halogen nãi chung ®Òu lín h¬n cña cacbon. V× thÕ liªn kÕt cacbon víi halogen lµ liªn kÕt ph©n cùc, halogen mang mét phÇn ®iÖn tÝch ©m cßn cacbon mang mét phÇn ®iÖn tÝch d¬ng. Do ®Æc ®iÓm nµy mµ ph©n tö dÉn xuÊt halogen cã thÓ tham gia ph¶n øng thÕ nguyªn tö halogen b»ng nhãm - OH, ph¶n øng t¸ch hi®ro halogenua vµ ph¶n øng víi Mg.Ho¹t ®éng 2: GV híng dÉn HS ®äc çch tiÕn hµnh vµ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ë b¶ng 9.1 SGK ®Ó çc em tr¶ lêi c©u hái: DÊu hiÖu cã AgCl kÕt tña nãi lªn ®iÒu g×? H·y nªu ®iÒu kiÖn cô thÓ ®Ó mçi chÊt sau thùc hiÖn ®îc ph¶n øng thÕ Cl b»ng nhãm -OH:CH3CH2CH2 - Cl C6H5Cl (propyl clorua) (clobenzen) CH2 = CH - CH2 - Cl (anlyl clorua)Ho¹t ®éng 3: GV th«ng b¸o s¬ lîc vÒ c¬ chÕ ph¶n øng thÕ nguyªn tö halogen.Ho¹t ®éng 4: ThÝ nghiÖm biÓu diÔn vµ gi¶i thÝch KhÝ sinh ra tõ ph¶n øng trong b×nh cÇu bay sang lµm mÊt mµu dd brom lµ CH2 = CH2 . Etilen t¸c dông víi Br2 trong dd t¹o thµnh C2H4Br2 lµ nh÷ng giät chÊt láng kh«ng tan trong níc. §iÒu ®ã chøng tá trong b×nh ®· x¶y ra ph¶n øng t¸ch HBr khái C2H5Br: Híng cña ph¶n øng t¸ch hi®rohalogenuaGV ®Æt vÊn ®Ò: Víi chÊt (a): Brom t¸c ra cïng víi hi®ro

h¬n ë thÓ láng, nÆng h¬n níc, vÝ dô: CHCl3, C6H5Br .... Nh÷ng dÉn xuÊt polihalogen cã ph©n tö khèi lín h¬n n÷a ë thÓ r¾n, vÝ dô: CHI3

III/ TÝnh chÊt ho¸ häc

1/ Ph¶n øng thÕ nguyªn tö halogen b»ng nhãm - OHa/DÉn xuÊt ankinhalogenua

CH3CH2CH2Cl +HOH,HOH(to) Kh«ng x¶y raCH3CH2CH2Cl +HO-→ CH3CH2CH2OH +Cl-

b/DÉn xuÊt anlylhalogenua

RCH=CHCH2X+HOH→ RCH=CHCH2OH+HXRCH=CHCH2X+NaOH→ RCH=CHCH2OH+NaXc/ DÉn xuÊt phenylhalogenua

C6H5Cl +2NaOH→ C6H5ONa +NaCl +HOH t0 cao, P cao2/ Ph¶n øng t¸ch hi®ro halogenua

CH3-CH=CH-CH3 (S¶n phÈm chÝnh)CH2-CH-CH-CH3 H Br H CH2=CH-CH2-CH3

(S¶n phÈm phô) Híng cña ph¶n øng t¸ch hi®rohalogenua CH2 - CH2 CH2 - CH - CH - CH3

H Br H Br H


+ -

- C - C X

CH2-CH2+KOH CH2=CH2+KBr+H2O

H Br


cña cacbon bªn c¹nh. Víi chÊt (b): Cã tíi hai hi®ro cña hai cacbon ë hai bªn th× brom t¸ch ra cïng víi hi®ro cña cacbon bËc I hay hi®ro cña cacbon bËc II. GV: Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò: Thùc nghiÖm ®· cho ta kÕt qu¶ sau:GV kÕt luËn: Quy t¾c Zai - xÐp (SGK)Ho¹t ®éng 5: a/ ThÝ nghiÖm Cho bét magie vµo C2H5OC2H5 (®ietyl ete) khan. KhuÊy m¹nh, bét Mg kh«ng biÕn ®æi, chøng tá Mg kh«ng tan trong ®ietyl ete (khan). Nhá tõ tõ vµo ®ã etyl bromua. KhuÊy ®Òu. Bét Mg dÇn tan hÕt, ta thu ®îc 1 dd, chøng tá cã ph¶n øng gi÷a etyl bromua vµ Mg sinh ra chÊt míi tan ®îc trong dung m«i ®ietyl ete.b/ Gi¶i thÝch (theo SGK) Chó ý: NÕu cã níc RMgX bÞ ph©n tÝch ngay theo ph¶n øng: Do tÇm quan träng cña hîp chÊt RMgX mµ nhµ b¸c häc Ph¸p Victo Grign¶d (1871-1935) ®îc gi¶i Nobel vÒ ho¸ häc n¨m 1912.Ho¹t ®éng 6: GV tuú chän mét trong hai çch lµm: Çch 1: Híng dÉn HS ®äc SGK råi tæng kÕt. Çch 2: GV su tÇm çc mÉu vËt, tranh, ¶nh, phim chiÕu cã liªn quan ®Õn øng dông cña çc dÉn xuÊt halogen tr×nh bµy cho HS xem. Sau khi giíi thiÖu xong çc øng dông GV cÇn lu ý çc em lµ: Ho¸ chÊt thêng ®éc vµ g©y « nhiÔm m«i trêng. Muèn dïng ho¸ chÊt trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ph¶i n¾m v÷ng tÝnh chÊt vµ sö dông theo ®óng híng dÉn cña çc nhµ chuyªn m«n. VÝ dô: Ho¹t ®éng 7: Cñng cè toµn bµi

GV hái: Em h·y ph©n tÝch cÊu t¹o dÉn xuÊt halogen theo s¬ ®å trªn, tõ ®ã suy ra mét sè tÝnh chÊt ho¸ häc cña nã.

a) b) Víi chÊt (a): Brom t¸c ra cïng víi hi®ro cña cacbon bªn c¹nh. Víi chÊt (b): Cã tíi hai hi®ro cña hai cacbon ë hai bªn th× brom t¸ch ra cïng víi hi®ro cña cacbon bËc I hay hi®ro cña cacbon bËc II.Quy t¾c Zai - xÐp (SGK)

3/ Ph¶n øng víi magieRX + Mg → RMgX

RMgX + H2O → RH + MgX2 + Mg(OH)2

IV/ øng dôngNhiÒu dÉn xuÊt poli halogen cã t¸c dông diÖt s©u bä tríc ®©y ®îc dïng nhiÒu trong n«ng nghiÖp nh C6H6Cl6 nhng hcóng còng g©y t¸c h¹i ®èi víi m«i trêng nªn nµgy nay ®· kh«ng ®îc sö dông n÷a.

4. DÆn dß : Häcbµi lµm bµi tËp SGK5. Rót kinh nghiÖm


+ -

- C - C X


Ngµy 4/2/2009 TiÕt 71 Bµi 52

luyÖn tËp: DÉn xuÊt halogenI - Môc tiªu bµi häc1.VÒ kiÕn thøcHS hiÓu: Mèi quan hÖ gi÷a cÊu tróc vµ tÝnh chÊt ®Æc trng cña dÉn xuÊt hal2.VÒ kÜ n¨ng H×nh thµnh kÜ n¨ng so s¸nh, t×m mèi liªn hÖ gi÷a kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó lËp b¶ng

tæng kÕt tõ ®ã cã çch nhí hÖ thèng. Tù m×nh biÕt suy nghÜ vµ vËn dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp.II - ChuÈn bÞ Photo b¶ng tæng kÕt çc kiÕn thøc cÇn nhí ®Ó treo lªn b¶ng ®en.III -Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc

Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß

Ho¹t ®éng 1GV treo b¶ng tæng kÕt vÒ çc kiÕn thøc cÇn nhí vµ ®Æt c©u hái:- Theo b¶ng tæng kÕt çc dÉn xuÊt hal, ancol, phenol ®îc hÖ thèng ho¸ theo dµn ý nµo?.- Nh×n vµo b¶ng tæng kÕt h·y tr×nh bµy vÒ cÊu tróc, tÝnh chÊt ho¸ häc vµ øng dông cña propanol.Ho¹t ®éng 2RÌn çch tõ cÊu t¹o suy ra tÝnh chÊt. Ch÷a cho HS bµi tËp 1,2/SGK. Ho¹t ®éng 3RÌn luyÖn çch thøc vËn dông tÝnh chÊt ho¸ häc. GV ch÷a bµi tËp 3,6,7.Ho¹t ®éng 4RÌn çch ph©n tÝch ®Ò bµi ®Ó gi¶i bµi to¸n. Ch÷a bµi sè 5.RÌn çch vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tÕ. Ch÷a bµi tËp sè 4.Ho¹t ®éng 5Trë l¹i b¶ng tæng kÕt ®Ó cñng cè toµn ch¬ng, Tõ cÊu tróc suy ra tÝnh chÊt ho¸ häc chÝnh cña dÉn xuÊt hal,

I - KiÕn thøc cÇn nhíHäc sinh hoµn thµnh b¶ng tæng kÕt SGK.

Häc sinh vËn dông vµo çch gäi tªn çc an col vµ ngîc l¹i, hoµn thµnh bµi tËp sè 1 vµ sè 2 trong SGKHäc sinh hoµn thµnh çc bµi tËp 3,6,7 trong SGK Häc sinh hoµn thµnh bµi tËp 5 vµ 4 trong SGK.

Ngµy so¹n: 4/2/2009TiÕt ph©n phèi: 72,

Bµi 53 ancol : CÊu t¹o, danh ph¸p vµ tÝnh chÊt vËt lý



I - Môc tiªu bµi häc1.VÒ kiÕn thøcHS hiÓu: §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, ®ång ph©n , danh ph¸p, liªn kÕt H, tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu

chÕ ancol.HS biÕt : TÝnh chÊt vËt lÝ, øng dông cña ancol.2.VÒ kÜ n¨ng GV gióp HS rÌn luyÖn ®Ó ®äc tªn, viÕt c«ng thøc cña ancol vµ ngîc l¹i. ViÕt ®óng c«ng thøc ®ång ph©n cña ancol. VËn dông liªn kÕt H gi¶i thÝch tÝnh chÊt vËt lÝ cña ancol. VËn dông tÝnh chÊt ho¸ häc cña ancol ®Ó gi¶i ®óng bµi tËp.II - ChuÈn bÞ M« h×nh l¾p ghÐp ph©n tö ancol ®Ó minh ho¹ phÇn ®Þnh nghÜa, ®ång ph©n, bËc cña ancol, so s¸nh m« h×nh ph©n tö H2O vµ C2H5OH. ThÝ nghiÖm C2H5OH + Na hoÆc phãng to h×nh 9.5 SGK. ThÝ nghiÖm Cu(OH)2 + glixerin. ThÝ nghiÖm so s¸nh (A), (B), (C) cña ancol isoamylic trong bµi häc . Çc mÉu vËt minh ho¹ vµ øng dông cña ancol.III -Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Ho¹t ®éng cña trß

Ho¹t ®éng 1GV cho HS viÕt c«ng thøc mét vµi ancol ®· bÝªt ë bµi 49. Cho biÕt nh÷ng ®iÓm g× gièng nhau vÒ cÊu t¹o ph©n tö cña çc hîp chÊt h÷u c¬

Ho¹t ®éng 2GV : Em h·y nªu çch x¸c ®Þnh bËc cña nguyªn tö C trong ph©n tö RH.Cho biÕt bËc cña ancol b»ng bËc cña nguyªn tö C liªn kÕt víi nhãm OH. H·y x¸c ®Þnh bËc ancol.

Ho¹t ®éng 3 GV ®µm tho¹i gîi mëGV viÕt c«ng thøc ®ång ph©n ancol vµ ete øng víi c«ng thøc ph©n tö C2H6OHo¹t ®éng 4GV tr×nh bµy qui t¾c gäi tªn mét chÊt ®Ó lµm mÉu . HS vËn dông ®Ó gäi tªn çc hîp chÊt kh¸c.

I- §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, ®ång ph©n, danh ph¸p1. §Þnh nghÜaAncol lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ mµ ph©n tö cã nhãm hi®roxyl (-OH) liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö C no. Çc ancol no, ®¬n chøc, m¹ch hë hîp thµnh d·y ®ång ®¼ng cña ancol etylic cã c«ng thøc chung CnH2n+1OH (n 1).2. Ph©n lo¹i

Theo cÊu t¹o gèc hi®rocacbon Theo sè lîng nhãm hi®roxyl trong ph©n

tö.3. §ång ph©n, danh ph¸pa) §ång ph©n- §ång ph©n nhãm chøc.- §ång ph©n m¹ch C.- §ång ph©n vÒ vÞ trÝ nhãm chøc.b) Danh ph¸p- Tªn gèc chøc

Ancol + tªn gèc hi®rocacbon + ic- Tªn thay thÕ

Tªn hi®rocacbon t¬ng øng + sè chØ vÞ trÝ + ol



Ho¹t ®éng 5GV híng dÉn HS nghiªn cøu çc h»ng sè vËt lÝ ghi trong b¶ng 9.3 tr¶ lêi çc c©u hái sau:- ë ®k thêng çc ancol ë tr¹ng th¸i láng, r¾n hay khÝ?- ë ®k thêng ancol thêng gÆp nµo cã kh¶ n¨ng tan v« h¹n trong níc? Khi sè nguyªn tö C t¨ng th× ®é tan thay ®æi ntn?

Ho¹t ®éng 6GV híng dÉn HS nghiªn cøu b¶ng 9.4 ®Ó tr¶ lêi c©u hái:- Çc RH; dÉn xuÊt hal; ete ghi trong b¶ng cã ph©n tö khèi so víi ancol chªnh lÖch nhau Ýt hay nhiÒu?- Çc RH; dÉn xuÊt hal; ete ghi trong b¶ng cã nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, ®é tan so víi ancol chªnh lÖch nhau Ýt hay nhiÒu?GV híng dÉn HS gi¶i quyÕt vÊn ®Ò theo 2 bíc: So s¸nh sù ph©n cùc ë nhãm C-O-H ancol vµ ë ph©n tö níc ë H9.2/SGK

Ho¹t ®éng 7GV thuyÕt tr×nh:

M¹ch chÝnh ®îc qui ®Þnh lµ m¹ch C dµi nhÊt cã chøa nhãm OH.

Sè chØ vÞ trÝ ®îc b¾t ®Çu tõ phÝa gÇn nhãm OH h¬n

II - TÝnh chÊt vËt lÝ vµ liªn kÕt H cña ancol1. TÝnh chÊt vËt lÝ

Theo dâi b¶ng 9.3 SGK- ë ®k thêng çc ancol tõ CH3OH ®Õn kho¶ng C12H25OH lµ chÊt láng, C13H27OH trë lªn lµ chÊt r¾n.- Çc ancol cã tõ 1 ®Õn 3 nguyªn tö C tran v« h¹n trong níc. Khi sè nguyªn tö C t¨ng th× ®é tan gi¶m dÇn.- Çc poliol thêng s¸nh, nÆng h¬n níc vµ cã vÞ ngät.- Çc ancol trong d·y ®ång ®¼ng cña ancol etylic ®Òu lµ nh÷ng chÊt kh«ng mµu.2. Liªn kÕt hi®roNhËn thÊy nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, ®é tan trong níc cña ancolcao h¬n so víi çc H,C ; dÉn xuÊt hal; ete cã ph©n tö khèi chªnh lÖch nhau kh«ng nhiÒu.

a) Kh¸i niÖm vÒ liªn kÕt hi®roNguyªn tö H mang mét phÇn ®iÖn tÝch d¬ng (+) cña nhãm -OH nµy khi ë gÇn nguyªn tö O mang mét phÇn ®iÖn tÝch ©m cña nhãm -OH kia th× t¹o thµnh mét liªn kÕt yÕu gäi lµ liªn kÕt hi®ro, biÓu diÔn b»ng dÊu …

b) ¶nh hëng cña liªn kÕt hi®ro ®Õn tÝnh chÊt vËt lÝDo cã liªn kÕt hi®ro gi÷a çc ph©n tö víi nhau (liªn kÕt hi®ro liªn ph©n tö), çc ph©n tö ancol hót nhau m¹nh h¬n so víi çc ph©n tö cã cïng khèi lîng ph©n tö nhng kh«ng cã liªn kÕt hi®r« (H,C ; dÉn xuÊt hal; ete ). V× vËy cÇn ph¶i cung cÊp nhiÖt nhiÒu h¬n ®Ó chuyÓn ancol tõ tr¹ng th¸i r¾n sang tr¹ng th¸i láng (nãng ch¶y) còng nh tõ tr¹ng th¸i láng sang tr¹ng th¸i khÝ (s«i). Çc ph©n tö ancol nhá mét mÆt cã sù t¬ng ®ång víi çc ph©n tö níc, mÆt kh¸c l¹i cã kh¶ n¨ng t¹o liªn kÕt hi®ro víi níc , nªn cã thÓ xen



Ho¹t ®éng 8GV cñng cè tiÕt thø nhÊt, söa bµi tËp 1 vµ 5 SGK.

gi÷a çc ph©n tö níc, g¾n kÕt víi çc ph©n tö níc. V× thÕ chóng hoµ tan tèt trong níc.

4. DÆn dß : Häc bµi, lµm bµi tËp SGK trang223/2245. Rót kinh nghiÖm

Ngµy so¹n: 4/2/2009TiÕt ph©n phèi: 73, 74

Bµi 54 ancol : tÝnh chÊt ho¸ häc , ®iÒu chÕ vµ øng dông

I - Môc tiªu bµi häc1.VÒ kiÕn thøc VËn dông tÝnh chÊt ho¸ häc cña ancol ®Ó gi¶i ®óng bµi tËp.II - ChuÈn bÞ M« h×nh l¾p ghÐp ph©n tö ancol ®Ó minh ho¹ phÇn ®Þnh nghÜa, ®ång ph©n, bËc cña ancol, so s¸nh m« h×nh ph©n tö H2O vµ C2H5OH. ThÝ nghiÖm C2H5OH + Na hoÆc phãng to h×nh 9.5 SGK. ThÝ nghiÖm Cu(OH)2 + glixerin. ThÝ nghiÖm so s¸nh (A), (B), (C) cña ancol isoamylic trong bµi häc . Çc mÉu vËt minh ho¹ vµ øng dông cña ancol.III -Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc


TiÕt 73Ho¹t ®éng 1GV cho HS «n l¹i vÒ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña ph©n tö ancol, tõ ®ã HS cã thÓ vËn dông ®Ó suy ra tÝnh chÊt ho¸ häc cña ancol.

Ho¹t ®éng 2 GV lµm thÝ nghiÖm cho ancol t¸c dông víi Na.(èng nghiÖm 4 ml ancol T§ +1 mÈu Na. Khi Na tan hÕt, ®un èng nghiÖm ®Ó ancol cßn d bay h¬i, muèi t¹o thµnh b¸m vµo ®¸y èng nghiÖm.§Ó «ng nghiÖm nguéi ®i , rãt 2ml níc cÊt vµo. Muèi tan, dd lµm cho pp chuyÓn sang mµu hång.

III- TÝnh chÊt ho¸ häcCÊu t¹o ph©n tö ancol:

Do sù ph©n cùc cña çc liªn kÕt C-O vµ O-H , çc ph¶n øng ho¸ häc chñ yÕu x¶y ra ë nhãm chøc OH. §ã lµ ph¶n øng thÕ nguyªn tö H trong nhãm OH , ph¶n øng thÕ c¶ nhãm OH, ph¶n øng t¸ch nhãm OH cïng víi nguyªn tö H trong gèc hi®rocacbon. Ngoµi ra ancol cßn tham gia çc ph¶n øng oxi ho¸. 1. Ph¶n øng thÕ H cña nhãm OH ancola) Ph¶n øng chung cña ancolAncol t¸c dông víi kim lo¹i kiÒm t¹o ra ancolat vµ gi¶i phãng H2.

2ROH + 2Na ® 2RONa + H2 natri ancolat

Ancol hÇu nh kh«ng tham gia ph¶n øng víi NaOH, ngîc l¹i natri ancolat bÞ thuû ph©n hoµn toµn, ancol lµ axit yÕu h¬n níc.

RONa + HOH ® 2ROH + NaOH



GV lÊy 2 èng nghiÖm ®ùng kÕt tña Cu(OH)2 mµu xanh, nhá glixerol vµo 1 èng cßn èng kia lµm ®èi chøng

Ho¹t ®éng 3GV lµm thÝ nghiÖm, HS quan s¸t, ph©n tÝch, rót ra tÝnh chÊt:- èng 1: ancol isoamylic + H2O ® t¸ch thµnh 2 líp.-èng 2: ancol isoamylic + H2SO4

lo·ng l¹nh ® t¸ch thµnh 2 líp.-èng 3: ancol isoamylic + H2SO4

®Ëm ®Æc ® t¹o thµnh dd ®ång nhÊt.

Ho¹t ®éng 4GV tr×nh bµy theo SGK, gióp HS hiÓu ph¶n øng t¸ch tu©n theo qui t¾c t¸ch Zai-xep.

TiÕt 74Ho¹t ®éng 5GV lu ý HS: Nguyªn tö H cña nhãm OH, nguyªn tö H cña C g¾n víi nhãm OH kÕt hîp víi nguyªn tö O cña CuO ®Ó sinh ra níc. Do vËy ancol bËc 1 sinh ra an®ehit, ancol bËc 2 sinh ra xeton.

Ho¹t ®éng 6Liªn hÖ tÝnh chÊt cu¶ anken ®· häc vµ çch nÊu rîu trong d©n gian ®Ó dÉn d¾t qua çch ®iÒu chÕ.

b) Ph¶n øng riªng cña glixerolGlixerol t¸c dông víi Cu(OH)2 t¹o thµnh phøc mµu xanh da trêi.

Cu (II) glixerat, xanh da trêiPh¶n øng nµy dïng ®Ó nhËn biÕt çc poliancol cã çc nhãm OH ®Ýnh víi nh÷ng nguyªn tö C c¹nh nhau.2. Ph¶n øng thÕ nhãm OH ancol- Ancol t¸c dông víi çc axit m¹nh nh axit H2SO4 ®Ëm ®Æc ë l¹nh, axit nitric ®Ëm ®Æc, axit halogenhi®ric bèc khãi. Nhãm OH ancol bÞ thÕ bëi gèc axit.

ROH + HA ® RA + H2O

3. Ph¶n øng t¸ch níca) T¸ch níc liªn ph©n tö

b) T¸ch níc néi ph©n töHíng t¸ch tu©n theo qui t¾c t¸ch Zai-xÐp:§iÒu kiÖn H2SO4 ®Ëm ®Æc / 1700C.4. Ph¶n øng oxi ho¸ Ancol bËc 1 bÞ oxi ho¸ nhÑ thµnh an®ehit. Ancol bËc 2 bÞ oxi ho¸ nhÑ thµnh xeton. Ancol bËc 3 bÞ oxi ho¸ m¹nh th× g·y m¹ch C. Ancol ch¸y t¹o thµnh CO2, H2O vµ to¶ nhiÖt.

IV- §iÒu chÕ vµ øng dông1. §iÒu chÕa) S¶n xuÊt etanol

Hi®rat ho¸ etilen cã xóc t¸c axit:CH2=CH2 + HOH ® CH3CH2OH ( xt H3PO4, 3000C)

Lªn men tinh bét:

Tinh bét glucoz¬



Lu ý HS hai çch s¶n xuÊt nµy dïng trong c«ng nghiÖp chØ gåm 1 giai ®o¹n, nguyªn liÖu rÎ tiÒn, gi¸ thµnh thÊp.

Ho¹t ®éng 7 GV su tÇm çc mÉu vËt ,¶nh phim giíi thiÖu cho HS.

b) S¶n xuÊt metanol Oxi ho¸ kh«ng hoµn toµn metan.

Tõ CO vµ khÝ H2.

2. øng dông (SGK)

4. DÆn dß : Häc bµi, lµm bµi tËp SGK trang223/2245. Rót kinh nghiÖm

Ngµy so¹n: 11/2/2009TiÕt : 75

Bµi 55 phenolI - Môc tiªu bµi häc1.VÒ kiÕn thøcHS hiÓu: §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, ¶nh hëng qua l¹i gi÷a çc nhãm nguyªn tö trong ph©n tö, tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ phenol.HS biÕt : TÝnh chÊt vËt lÝ, øng dông cña phenol.2.VÒ kÜ n¨ng GV gióp HS rÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n biÖt phenol vµ rîu th¬m, vËn dông çc tÝnh

chÊt ho¸ häc cña phenol ®Ó gi¶i ®óng bµi tËp.II - ChuÈn bÞ M« h×nh l¾p ghÐp ®Ó minh ho¹ phenol vµ ancol th¬m ThÝ nghiÖm C6H5OH + NaOH. ThÝ nghiÖm C6H5OH +dd Br2. Photo b¶ng nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, ®é tan cña mét sè phenol nÕu cÇn

dïng tíi.III -Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc

Ho¹t ®éng 1GV viÕt c«ng thøc hai chÊt phenol vµ ancol benzylic lªn b¶ng råi ®Æt c©u hái:

I - ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i vµ tÝnh chÊt vËt lÝ1. §Þnh nghÜaPhenol lµ lo¹i hîp chÊt mµ trong ph©n tö cã chøa nhãm hi®roxyl liªn kÕt trùc tiÕp víi vßng benzen.Chó ý:- Phenol còng lµ tªn riªng cña C6H5OH.



Cho biÕt sù gièng vµ kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o ph©n tö cña hai chÊt nµy

Kh¸i qu¸t kiÕn thøc b»ng çc vÝ dô råi yªu cÇu HS gäi tªn.

Ho¹t ®éng 2GV híng dÉn HS ®äc SGK, lu ý HS ®Õn ®Æc ®iÓm : nhãm OH ph¶i liªn kÕt trùc tiÕp víi vßng benzen, ®ång thêi híng dÉn çch gäi tªn.

Ho¹t ®éng 3GV d¹y theo ph¬ng ph¸p nªu vÊn ®Ò:Treo b¶ng sè liÖu sau lªn b¶ng ®en:

Phenol t0n/c

t0s ®é tan g/100g

phenol o-crezolm-crezol p-crezolhi®roquinol

43311236171

182191203203286

9,5(250C)3,1(400C)2,4(250C)2,4(400C)5,9(150C)

Phenol lµ chÊt r¾n hay láng ë t0thêng? T0s«i cao hay thÊp so víi rîu etilic?Cã liªn kÕt H liªn ph©n tö hay kh«ng?PP: D¹y ¶nh hëng qua l¹i gi÷a çc nhãm nguyªn tö trong ph©n tö phenol tríc ® tÝnh chÊt ho¸ häc vµ lµm thÝ nghiÖm.Ho¹t ®éng 4

§ã lµ phenol ®¬n gi¶n nhÊt vµ tiªu biÓu cho çc phenol.- ChÊt cã nhãm OH ®Ýnh vµo m¹ch nh¸nh cña cña vßng th¬m th× chÊt ®ã kh«ng thuéc lo¹i phenol mµ thuéc lo¹i ancol th¬m.2. Ph©n lo¹i- Nh÷ng phenol mµ ph©n tö cã chøa 1 nhãm OH thuéc lo¹i monophenol.

phenol o-crezol m-crezol p-crezol- Nh÷ng phenol mµ ph©n tö cã chøa nhiÒu nhãm OH thuéc lo¹i poliphenol.

catechol rezoxinol hi®roquinol3. TÝnh chÊt vËt lÝ- Lµ chÊt r¾n kh«ng mµu, tan Ýt trong níc l¹nh, tan v« h¹n ë 660C, tan tèt trong dung m«i h÷u c¬.- DÔ ch¶y r÷a vµ thÉm mµu dÇn do hót Èm vµ bÞ oxi hãa bëiooxi kh«ng khÝ.- §éc, khi tiÕp xóc víi da sÏ g©y báng,thêng lµ chÊt r¾n, cã nhiÖt ®é s«i cao.- Cã liªn kÕt H liªn ph©n tö nh ë ancol.

II - tÝnh chÊt ho¸ häc1. TÝnh axita) ThÝ nghiÖmb) Gi¶i thÝch- C¨n cø vµo cÊu t¹o ta thÊy phenol cã tÝnh axit nªn tan trong NaOH t¹o thµnh muèi NaOC6H5.- phenol Ýt tan trong níc ë nhiÖt ®é thêng- Phenol cã tÝnh axit yÕu, ye3Ðu h¬n c¶ axit H2CO3.ë nhiÖt ®é thêng phenol Ýt tan trong n-



Gióp HS ph¸t hiÖn vÊn ®Ò:Cho phenol r¾n vµo èng nghiÖmA ®ùng níc, èng nghiÖm B ®ùng NaOH.Quan s¸t. T¹i sao trong èng nghiÖm A phenol kh«ng tan cßn trong èng B phenol l¹i tan hÕt? - TÝnh axit cña phenol m¹nh tíi møc ®é nµo?GV lµm thÝ nghiÖm sôc khÝ CO2

vµo natriphenolat thÊy xuÊt hiÖn vÈn ®ôcHo¹t ®éng 5Gióp HS ph¸t hiÖn vÊn ®Ò:C¨n cø vµo cÊu t¹o thÊy mËt ®é e trong vßng benzen t¨ng lªn lµm cho ph¶n øng thÕ dÔ dµng h¬n vµ u tiªn thÕ vµo vÞ trÝ ortho vµ para.GV tiÕn hµnh thÝ nghiÖm:Nhá níc Br2 vµo dung dÞch phenol.Mµu cña níc Br2 bÞ mÊt vµ xuÊt hiÖn ngay kÕt tña tr¾ng.

Ho¹t ®éng 6GV ph©n tÝch çc hiÖu øng trong ph©n tö phenol.CÆp e cha tham gia liªn kÕt cña nguyªn tö O ë çch çc e cña vßng benzen lµm cho mËt ®é e dÞch chuyÓn vµo vßng benzen (mòi tªn cong).

Ho¹t ®éng 7GV thuyÕt tr×nh pp ®iÒu chÕ phenol trong c«ng nghiÖp hiÖn nay

íc nªn lµm cho níc bÞ vÈn ®ôc.c) Tæng kÕtPhenol cã tÝnh axit m¹nh h¬n ancol nhng yÕu h¬n c¶ axit cacbonic.Dung dÞch phenol kh«ng lµm ®æi mµu qu× tÝm.2. Ph¶n øng thÕ ë vßng th¬ma) ThÝ nghiÖmb) Gi¶i thÝch

Ph¶n øng nµy dïng ®Ó nhËn biÕt phenolc) NhËn xÐtPh¶n øng thrÕ vµo nh©n th¬m cña phenol dÔ h¬n ë benzen, ë ®k ªm dÞu h¬n thÕ vµo c¶ 3 vÞ trÝ. 3. ¶nh hëng qua l¹i gi÷a çc nhãm nguyªn tö trong ph©n tö phenol

- Liªn kÕt OH trë lªn ph©n cùc h¬n, lµm cho nguyªn tö H linh ®éng h¬n dÔ ph©n li cho mét lîng nhá cation H+. Do ®ã phenol co¸ kh¶ n¨ng thÓ hiÖn tÝnh axit.- MËt ®é e trong vßng benzen t¨ng lªn lµm cho ph¶n øng thÕ dÔ dµng h¬n vµ u tiªn thÕ vµo vÞ trÝ ortho vµ para.- Liªn kÕt C-O trë nªn bÒn v÷ng h¬n so víi ë ancol, v× thÕ nhãm OH cña ancol kh«ng bÞ thÕ bëi gèc axit nh nhãm OH cña ancol.III - §iÒu chÕ vµ øng dông1. §iÒu chÕS¶n xuÊt ®ång thêi phenol vµ axeton :

Ngoµi ra cßn ®îc t¸ch tõ nhùa than ®¸.2.øng dông SGK



Ho¹t ®éng 8 CÇn ph¶i cho HS n¾m ®îc lîi Ých vµ ®éc h¹i cña phenol.

IV- Cñng cè bµi häcBµi tËp vÒ nhµ tõ 1- 5/ 228 SGK

Ngµy 12/2/2009TiÕt 76 Bµi 56 : luyÖn tËp: ancol, phenolI - Môc tiªu bµi häc1.VÒ kiÕn thøcHS hiÓu: Mèi quan hÖ gi÷a cÊu tróc vµ tÝnh chÊt ®Æc trng cña dÉn xuÊt hal, ancol, phenol. HiÓu sù gièng vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña dÉn xuÊt hal, ancol, phenol.2.VÒ kÜ n¨ng H×nh thµnh kÜ n¨ng so s¸nh, t×m mèi liªn hÖ gi÷a kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó lËp b¶ng

tæng kÕt tõ ®ã cã çch nhí hÖ thèng. Tù m×nh biÕt suy nghÜ vµ vËn dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp.II - ChuÈn bÞ Photo b¶ng tæng kÕt çc kiÕn thøc cÇn nhí ®Ó treo lªn b¶ng ®en.III -Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc


Ho¹t ®éng 1GV treo b¶ng tæng kÕt vÒ çc kiÕn thøc cÇn nhí vµ ®Æt c©u hái:- Theo b¶ng tæng kÕt çc dÉn xuÊt hal, ancol, phenol ®îc hÖ thèng ho¸ theo dµn ý nµo?.- Nh×n vµo b¶ng tæng kÕt h·y tr×nh bµy vÒ cÊu tróc, tÝnh chÊt ho¸ häc vµ øng dông cña propanol.Ho¹t ®éng 2RÌn çch tõ cÊu t¹o suy ra tÝnh chÊt. Ch÷a cho HS bµi tËp 1,2/SGK. Ho¹t ®éng 3RÌn luyÖn çch thøc vËn dông tÝnh chÊt ho¸ häc. GV ch÷a bµi tËp 3,6,7.Ho¹t ®éng 4RÌn çch ph©n tÝch ®Ò bµi ®Ó gi¶i bµi to¸n. Ch÷a bµi sè 5.RÌn çch vËn dông kiÕn thøc vµo thùc

I - KiÕn thøc cÇn nhíHäc sinh hoµn thµnh b¶ng tæng kÕt SGK.

Häc sinh vËn dông vµo çch gäi tªn çc an col vµ ngîc l¹i, hoµn thµnh bµi tËp sè 1 vµ sè 2 trong SGKHäc sinh hoµn thµnh çc bµi tËp 3,6,7 trong SGK Bµi 3: C2H6O

Häc sinh hoµn thµnh bµi tËp 5 vµ 4 trong SGK.



tÕ. Ch÷a bµi tËp sè 4.Ho¹t ®éng 5Trë l¹i b¶ng tæng kÕt ®Ó cñng cè toµn ch¬ng, Tõ cÊu tróc suy ra tÝnh chÊt ho¸ häc chÝnh cña dÉn xuÊt hal, ancol, phenol.

Ngµy 13/2/2009TiÕt 77 Bµi 57 bµi thùc hµnh sè 5

TÝnh chÊt cña mét vµi dÉn xuÊt halogen, ancol, phenolI - Môc tiªu bµi häc

Cñng cè kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ vµ ho¸ häc cña mét sè dÉn xuÊt hal, ancol, phenol.

RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝªn hµnh thÝ nghiÖm lîng nhá víi çc chÊt ch¸y næ ®éc.II - ChuÈn bÞ1. Dông cô thÝ nghiÖm

èng nghiÖm§Ìn cånBé gi¸ thÝ nghiÖm ®¬n gi¶n

èng hót nhá gätGi¸ ®Ó èng nghiÖm

2. Ho¸ chÊt1,2-®icloetan hoÆc clorofomDung dÞch NaOH 10%HClGlixerolDung dÞch phenol b·o hoµ

Dung dÞch NaOH 20%HNO3

Dung dÞch CuSO4 5%EtanolDung dÞch níc brom

III -Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häcChia HS thµnh çc nhãm thùc hµnh nháThÝ nghiÖm 1: Thuû ph©n dÉn xuÊt halogena) ChuÈn bÞ tiÕn hµnh thÝ nghiÖmThùc hiÖn nh trong SGKb) Quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝchHiÖn tîng:Trong èng nghiÖm xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng.Gi¶i thÝchIV. Häc sinh lµm têng tr×nh theo mÉu:

STT Tªn thÝ

nghiÖmÇch tiÕn

hµnhHiÖn tîng

PTP¦-Gi¶i thÝch

KÕt luËn



- Gi¸o ¸n bµi: KiÓm tra viÕt

- TiÕt: 74 - Ngµy d¹y:I . Môc tiªu bµi häc:

- KiÓm tra, ®¸nh gi¸ møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc cña häc sinh- RÌn luyÖn kÜ n¨ng suy luËn logic, ph¶n x¹ nhanh vµ kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp gi¶i bµi tËp ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng.

II. TiÕn tr×nh d¹y häc:1. æn ®Þnh líp2. Néi dung kiÓm tra

KiÓm tra - Thêi gian: 45'I. PhÇn 1: Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (4 ®iÓm)

Khoanh trßn vµo ch÷ çi A hoÆc B, C, D ®øng tríc ®¸p ¸n ®óng trong çc c©u sau:C©u 1: Sè lîng ®ång ph©n cã nhãm –OH cña C5H12O lµ:

A. 4 B. 8 C. 5 D. 7C©u 2: Tªn gäi cña CH3-CH(OH)-CH2OH lµ:

A. 1,2- ®ihi®roxyl propen B. Propan-2,3-®iol C. Propan-1,2- ®iol D. 1- Metyl etan®iol.

C©u 3: Khi cho Butan-2-ol qua ddH2SO4 ®Æc ë 1700C th× sè ®ång ph©n cÊu tróc (gåm ®ång ph©n h×nh häc vµ ®ång ph©n cÊu t¹o) cña s¶n phÈm h÷u c¬ t¹o ra lµ

A. 2 B. 3 C. 1 D. 4C©u 4: Khi oxiho¸ ancol X thu ®îc an®ehit ®¬n chøc, vËy CTCT cña X cã d¹ng:

A. R-OH B. R-CH(OH)-R’ C. CnH2n+1CH2OH D. R-CH2-OHC©u 5 : Khi ®èt ch¸y ancol X thu ®îc sè mol níc lín h¬n sè mol CO2. §iÒu ®ã cho biÕt, X lµ A. Ancol no, m¹ch hë B. Ancol no ®¬n chøc

C. Ancol cã 1 liªn kÕt D. Ancol ®a chøcC©u 6: Cho çc chÊt: H2O (X); CH3OH (Y); C6H5OH (Z); (CH3)2CH-OH (T). Thø tù ®é linh ®éng cña nguyªn tö hi®ro t¨ng dÇn (tÝnh axit t¨ng dÇn) lµ: A. X<Y<Z<T B. T<Y<X<Z C. Y<T<X<Z D. Z<X<Y<TC©u7: Phát biểu nao sau đây đúng: (1) Phenol có tính axít manh hơn etanol vì nhân benzen hút electron của nhóm -OH bằng hiệu ứng liên hợp (H linh động), trong khi nhóm -C2H5 lai đẩy electron vao nhóm -OH (H kém linh động). (2) Phenol có tính axit manh hơn etanol va được minh họa bằng phản ứng phenol tác dụng với dung dịch NaOH còn C2H5OH thì không phản ứng. (3) Phenol trong nước cho môi trương axit, quỳ tím hóa đỏ (4) Tính axit của phenol yêu hơn H2CO3 vì sục CO2 vao dd C6H5ONa ta sẽ được C6H5OH. A. (1), (2), (4) B. (2), (3) C. (1), (3) D. (1), (2), (3), (4) C©u 8: Cho một ancol no X, khi đốt cháy 1 (l) X cần 2,5 (l) O2 trong cùng một điều kiện nhiệt độ va áp suất. Công thức phân tử của ancol X la

A. C4H8(OH)2 B. C2H4(OH)2 C. C3H6(OH)2 D. C3H5(OH)3

PhÇn II: Tr¾c nghiÖm tù luËn (6 ®iÓm)C©u 1: (2,0 ®iÓm) a. B»ng çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc, h·y chøng tá r»ng trong ph©n tö Phenol, nhãm –OH vµ gèc C6H5- cã ¶nh hëng qua l¹i lÉn nhau?



b. So s¸nh ®é linh ®éng cña nguyªn tö hi®ro trong çc ph©n tö sau: H2CO3; C6H5OH; H2O vµ C2H5OH. Chøng minh b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

C©u 2: (2,0 ®iÓm) Cho çc chÊt sau: Etanol (X); o- metyl phenol (Y) vµ ®imetyl ete(Z). ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi cho X, Y, Z lÇn lît t¸c dông víi Na; ddNaOH; ddHCl; ddH2SO4®Æc (1700); ddBr2; HNO3 ®Æc. C©u 3: (2,0 ®iÓm ) Mét ancol no ®a chøc A m¹ch hë cã n nguyªn tö cacbon vµ x nhãm -OH trong ph©n tö. Cho 15,2 (g) A ph¶n øng víi mét l îng d Na thu ®îc 2,24 (l) khÝ H2 (00C vµ 2 atm).

a. LËp biÓu thøc liªn hÖ gi÷a n vµ x.b. Cho n= x + 1, t×m c«ng thøc ph©n tö cña A. ViÕt çc c«ng thøc cÊu t¹o cña A

tho¶ m·n ®Ò bµi. NhËn biÕt çc cÊu t¹o ®ã b»ng thuèc thö thÝch hîp.c. ViÕt çc ph¶n øng mÊt 1 ph©n tö níc cña A øng víi mçi cÊu t¹o trªn.

§¸p ¸n vµ biÓu ®iÓmPhÇn 1: Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan

C©u 1 2 3 4 5 6 7 8§¸p ¸n b c b d a b a b

PhÇn 2: Tr¾c nghiÖm tù luËn C©u 1: a. 1 ®iÓm b. 1 ®iÓmC©u 2: 8ptp x 0,25= 2 ®iÓmC©u 3: a. 1 ®iÓm b. 0,5 ®iÓm C3H6(OH)2 c. 0,5 ®iÓm

Ch¬ng 9. An®ªhit - xeton - Axitcacboxylic Ngµy :

TiÕt: 78+79 Bµi 58. An®ehit- Xeton

I. Môc tiªu bµi häc:1. VÒ kiÕn thøc:

Häc sinh hiÓu: §Þnh nghÜa, cÊu tróc, ph©n lo¹i, danh ph¸p, tÝnh chÊt ho¸ häc cña an®ehit vµ xeton.

Häc sÞnh biÕt: TÝnh chÊt vËt lÝ, ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt míi trong c«ng nghiÖp vµ øng dông cña foman®ehit, axetan®ehit vµ axeton.2. VÒ kÜ n¨ng:

- BiÕt dùa vµo cÊu tróc ®Ó ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i an®ehit, xeton.- Gäi tªn theo danh ph¸p thêng vµ IUPAC.- Dùa vµo cÊu tróc, quan s¸t thÝ nghiÖm ®Ó hiÓu tÝnh chÊt.

II. ChuÈn bÞ:- GV: Ho¸ chÊt vµ dông cô thÝ nghiÖm an®ehit lµm mÊt mµu dung dÞch níc

brom vµ ph¶n øng tr¸ng g¬ng.- Hs: ¤n tËp kiÕn thøc bµi ancol- phenol.

II. Néi dung:Ho¹t ®éng cña ThÇy Ho¹t ®éng cña Trß

TiÕt 78

Ho¹t ®éng 1: GV viÕt 3 c«ng thøc cÊu t¹o:

I. §Þnh nghÜa, cÊu tróc, ph©n lo¹i, danh ph¸p:1. §Þnh nghÜa vµ cÊu tróc:

a. §Þnh nghÜa: * an®ehit lµ nh÷ng hîp chÊt cacbonyl mµ ph©n tö



HCHO; CH3CHO vµ CH3COCH3.

Yªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau vÒ sù ph©n bè çc nguyªn tö hay nhãm nguyªn tö?GV tæng hîp ý kiÕn.

Ho¹t ®éng 2: GV híng dÉn häc sinh ph©n lo¹i dùa vµo cÊu t¹o cña gèc hi®rocacbon.

Ho¹t ®éng 3: GV nªu quy t¾c vµ vÝ dô mÉu. Häc sinh lµm viÖc víi çc vÝ dô kh¸c.

Ho¹t ®éng 4: GV yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu tµi liÖu vµ nªu nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n vÒ çc hîp chÊt cacbonyl quan träng.

TiÕt 79Ho¹t ®éng 5: GV yªu cÇu häc sinh so s¸nh cÊut¹o cña liªn kÕt C=O vµ C=C. Tõ ®ã rót ra nhËn xÐt vÒ kh¶ n¨ng ph¶n øng?

Ho¹t ®éng 6: Gv híng dÉn häc sinh nhËn xÐt vµ hoµn thµnh vÝ dô vÒ ph¶n øng céng.

Ho¹t ®éng 7: GV lµm thÝ nghiÖm minh ho¹, häc sinh quan s¸t vµ nhËn xÐt.

Ho¹t ®éng 8: GV lµm thÝ nghiÖm ph¶n øng tr¸ng g¬ng. Häc sinh quan s¸t, nhËn xÐt vµ chøng minh b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

Ho¹t ®éng 9: GV yªu cÇu häc sinh dùa vµo tµi liÖu vµ kiÕn

chøa nhãm -CH=O liªn kÕt víi gèc hi®rocacbon hay nguyªn tö H. (Nhãm -CH=O cßn gäi lµ nhãm cacban®ehit)* Xeton lµ hîp chÊt cacbonyl mµ ph©n tö cã nhãm C=O liªn kÕt víi 2 gèc hi®rocacbon.

b. CÊu tróc cña nhãm cacbonyl: Nguyªn tö C ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp2. Trong liªn kÕt C=O, cÆp electron lÖch vÒ phÝa nguyªn tö oxi nªn liªn kÕt nµy cã nhiÒu ®iÓm kh¸c so víi liªn kÕt C=C.2. Ph©n lo¹i:Dùa theo cÊu t¹o cña gèc RH, ta chia thµnh 3 lo¹i: no, kh«ng no vµ th¬m.3. Danh ph¸p:a. An®ehit = Tªn hi®rocacbon + al.Mét sè an®ehit ®¬n gi¶n ®îc gäi theo tªn thêng.b. Xeton: - Tªn hi®rocacbon +on - Tªn gèc hi®rocacbon + xeton 4. TÝnh chÊt vËt lÝ: Foman®ehit (-190C) vµ axetan®ehit (210C) lµ nh÷ng chÊt khÝ kh«ng mµu, mïi xèc, tan rÊt tèt trong níc vµ trong çc dung m«i h÷u c¬. - Axeton lµ chÊt láng rÊt dÔ bay h¬i(570C), tan v« h¹n trong níc vµ hoµ tan ®îc nhiÒu chÊt h÷u c¬ kh¸c. - NhiÖt ®é s«i cña xet, an®ehit cao h¬n cña hi®rocacbon t¬ng øng nhng thÊp h¬n ancolII. TÝnh chÊt ho¸ häc:

1. Ph¶n øng céng:a. Ph¶n øng céng hi®ro (ph¶n øng khö)Khi cã xóc t¸c Ni ®un nãng: an®ehit t¹o ancol bËc I, cßn xeton t¹o ancol bËc II.CH3CHO + H2 CH3CH2OHCH3COCH3 + H2 CH3CH(OH)CH3

b. Ph¶n øng céng níc, HCN:CH2=O + HOH⇌CH2(OH)2 (kh«ng bÒn)CH3COCH3 + HCN CH3C(OH)(CN)CH3

2. Ph¶n øng oxiho¸:a. T¸c dông víi brom vµ KMnO4:- An®ehit lµm mÊt mµu dung dÞch níc brom vµ dung dÞch thuèc tÝm cßn xeton th× kh«ng. RCH=O + Br2+ H2O RCOOH + 2HBrb. T¸c dông víi ion b¹c trong ddNH3.RCHO + 2[Ag(NH3)2]OH RCOONH4 +3NH3+ 2Ag + H2O3. Ph¶n øng ë gèc hi®rocacbon.Nguyªn tö hi®ro ë c¹nh nhãm cabonyl dÔ tham gia ph¶n øng.CH3COCH3+Br2 BrCH2COCH3+HBrIII. §iÒu chÕ vµ øng dông:1. §iÒu chÕ:a. Tõ ancol: oxiho¸ ancol bËc Ib. Tõ hi®rocacbon:


Ni, t0

Ni, t0


thøc ®· häc, h·y cho biÕt c¸c ph-¬ng ph¸p ®iÒu chÕ an®ehit vµ xeton?

- oxiho¸ kh«ng hoµn toµn CH4:CH4+O2 HCHO + H2O - oxiho¸ etilen: CH2=CH2 + O2 CH3CHO - oxiho¸ cumen råi chÕ ho¸ víi H2SO4lo·ng.2. øng dông: SGK

Cñng cè bµi: bµi tËp SGK

Ngµy :TiÕt: 80

Bµi 59. LuyÖn tËp : An®ehit - xeton


Häc sinh hiÓu: + HÖ thèng mèi quan hÖ gi÷a cÊu tróc ph©n tö víi tÝnh chÊt vËt lÝ vµ tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ an®ehit, xeton.

+ Mèi liªn quan vÒ tÝnh chÊt gi· an®ehit vµ xeton.Häc sÞnh biÕt: øng dông th«ng thêng cña an®ehit vµ xeton.

2. VÒ kÜ n¨ng:- BiÕt dùa vµo cÊu tróc dù ®o¸n tÝnh chÊt cña hîp chÊt h÷u c¬- Gäi tªn theo danh ph¸p thêng vµ IUPAC.- VËn dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp.

II. ChuÈn bÞ:- GV: C¨n dÆn häc sinh chuÈn bÞ tríc bµi tËp ë nhµ- Hs: ChuÈn bÞ tríc bµi tËp ë nhµ.

III. Néi dung:Ho¹t ®éng cña ThÇy Ho¹t ®éng cña Trß

Ho¹t ®éng 1:Gv yªu cÇu häc sinh nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ cÊu t¹o, tÝnh chÊt cña an®ehit vµ axit cacboxylic

Ho¹t ®éng 2: GV híng dÉn häc sinh hoµn thµnh bµi tËpa. n 0; k 0; x 1b. OHC-CHO: an®ehit oxalic

Ho¹t ®éng 3: GV híng dÉn häc sinh x¸c ®Þnh CTPT cña an®ehit tõ CTTN. Dùa vµo CTTQ cña an®ehit no: CmH2m+2-x(CHO)x §¸p ¸n: C2H4(CHO)2

I. KiÕn thøc cÇn nhí:Häc sinh hoµn thµnh theo b¶ng tæng kÕt ë SGK trang 247.

II. Bµi tËp ¸p dôngBµi 1: CTTQ cña mét an®ehit: CnH2n+2-2k-x(CHO)x

a. Cho biÕt kho¶ng x¸c ®Þnh cña n, k, x.b. Khi n = 0; k= 0; x = 2 øng víi CTCT cña an®ehit A. H·y viÕt ptp cña an®ehit A víi: H2d; AgNO3/NH3; Cu(OH)2/NaOH (t0)c. §iÒu chÕ A tõ nguyªn liÖu ban ®Çu lµ C2H2

Bµi 2: CTTN cña mét an®ehit no, ®a chøc lµ (C2H3O)n. BiÖn luËn x¸c ®Þnh CTCT cña an®ehit. ViÕt c¸c CTCT cña an®ehit ®ã.

Ngµy: TiÕt: 81



Bµi 60. axit cacboxylic : CÊu tróc, danh ph¸p vµ tÝnh chÊt vËt lý


Häc sinh hiÓu: §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, danh ph¸p.Häc sÞnh biÕt: TÝnh chÊt vËt lÝ

2. VÒ kÜ n¨ng:- BiÕt dùa vµo cÊu tróc ®Ó ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i axit- Gäi tªn theo danh ph¸p thêng vµ IUPAC.- Dùa vµo cÊu tróc, quan s¸t thÝ nghiÖm ®Ó hiÓu tÝnh chÊt.

II. ChuÈn bÞ: .- Hs: ¤n tËp kiÕn thøc bµi an®ehit vµ xeton.


Ho¹t ®éng 1: GV viÕt 3 c«ng thøc cÊu t¹o: HCOOH; CH3COOH vµ HOOC-COOH. KÕt hîp quan s¸t m« h×nhYªu cÇu Häc sinh nhËn xÐt vµ nªu kh¸i niÖm vÒ axit cacboxylic.Ho¹t ®éng 2: GV híng dÉn häc sinh ph©n lo¹i dùa vµo cÊu t¹o cña gèc hi®rocacbon.Ho¹t ®éng 3: GV nªu quy t¾c vµ vÝ dô mÉu. Häc sinh lµm viÖc víi c¸c vÝ dô kh¸c.

Ho¹t ®éng 4: GV yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu tµi liÖu vµ nªu nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n vÒ tÝnh ch©t vËt lÝ cña c¸c axit.Ho¹t ®éng 5: Cñng cè bµi

I. §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, danh ph¸p:1. §Þnh nghÜa vµ cÊu tróc:

a. §Þnh nghÜa: * axit lµ nh÷ng hîp chÊt cacbonyl mµ ph©n tö chøa nhãm -COOH liªn kÕt víi gèc hi®rocacbon hay nguyªn tö H hay víi mét nhãm -COOH kh¸c. (Nhãm –COOH cßn gäi lµ nhãm cacboxylic)2. Ph©n lo¹i: Dùa theo cÊu t¹o cña gèc RH, ta chia thµnh 3 lo¹i: no, kh«ng no vµ th¬m.3. Danh ph¸p:a. Tªn thêng cña axit: g¾n víi lÞch sö t×m ra chóng.b. Tªn IUPAC: axit + tªn hi®rocacbon t¬ng øng + oicII. TÝnh chÊt vËt lÝ: - Lµ nh÷ng chÊt láng hoÆc r¾n, cã nhiÖt ®é s«i vµ nãng ch¶y cao h¬n cña an®ehit, xeton vµ ancol t-¬ng øng.- Axit thêng cã vÞ chua riªng biÖt. CH3OH + CO CH3COOH

Ngµy d¹y: TiÕt: 81

Bµi 61. axit cacboxylic : TÝnh chÊt ho¸ häc , ®iÒu chÕ vµ øng dông


Häc sinh hiÓu: TÝnh chÊt ho¸ häc cña axit.Häc sÞnh biÕt: Ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt míi trong c«ng nghiÖp vµ øng dông cña

CH3COOH vµ HCOOH.2. VÒ kÜ n¨ng:

- Dùa vµo cÊu tróc, quan s¸t thÝ nghiÖm ®Ó hiÓu tÝnh chÊt. II. ChuÈn bÞ:

- GV: + Ho¸ chÊt vµ dông cô thÝ nghiÖm axit ph¶n øng víi dung dÞch Na2CO3 + M« h×nh ph©n tö CH3COOH vµ HCOOH.



- Hs: ¤n tËp kiÕn thøc bµi an®ehit vµ xeton.III. Néi dung:

Ho¹t ®éng cña ThÇy Ho¹t ®éng cña Trß Ho¹t ®éng 1: Gv híng dÉn häc sinh nhËn xÐt vµ hoµn thµnh vÝ dô vÒ ph¶n øng t¹o thµnh dÉn xuÊt axit. Híng dÉn häc sinh tõ cÊu t¹o chØ ra tÝnh chÊt cña axit.

Ho¹t ®éng 2: GV híng dÉn häc sinh dùa vµo tÝnh chÊt cña c¸c hi®rocacbon suy ra tÝnh chÊt cña axit vÒ kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng thÕ ë gèc hi®rocacbon.

Ho¹t ®éng 3: GV yªu cÇu häc sinh dùa vµo tµi liÖu vµ kiÕn thøc ®· häc, h·y cho biÕt c¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ axit? øng dông cña mét sè axit quan träng

Ho¹t ®éng 4: Cñng cè bµi

I. TÝnh chÊt ho¸ häc:1. TÝnh axit vµ ¶nh hëng cña nhãm thÕ:XÐt axit: R-COOH+ NÕu R lµ nhãm ®Èy electron (+I) sÏ lµm tÝnh axit gi¶m. + NÕu R lµ nhãm hót electron (-I) sÏ lµm tÝnh axit t¨ng.VD: §é m¹nh cña axit t¨ng dÇn C2H5COOH< CH3COOH<HCOOH2. Ph¶n øng t¹o thµnh dÉn xuÊt axit: a. Ph¶n øng este ho¸:RCOOH + R’OH ⇆ RCOOR’+H2O axit ancol este * §Æc ®iÓm:- ph¶n øng thËn nghÞch * Xóc t¸c: H2SO4 ®Æc vµ ®un nãng.b. Ph¶n øng t¸ch níc liªn ph©n tö: Khi gÆp chÊt hót níc m¹nh nh P2O5. Ph©n tö axit bÞ t¸ch níc t¹o ra anhi®rit 2RCOOH (RCOO)2O + H2O3. Ph¶n øng ë gèc hi®rocacbon:a. Ph¶n øng thÕ ë gèc no:CH3CH2COOH + Cl2 CH3CHClCOOH+ HClb. Ph¶n øng thÕ ë gèc th¬m:Nhãm –COOH lµm cho kh¶ n¨ng ph¶n øng cña vßng benzen gi¶m vµ ®Þnh híng thÕ vµo vÞ trÝ meta-

c. Ph¶n øng céng vµo gèc kh«ng no:Axit no cã ph¶n øng céng vµo gèc kh«ng no (tr¸i víi quy t¾c céng Maccopnhicop)CH3CH=CH-COOH+ Br2 CH3CHBr-CHBr-COOH II. §iÒu chÕ vµ øng dông:1. §iªu chÕ:a. Trong phßng thÝ nghiÖm:- oxiho¸ hi®rocacbon:C6H5-CH3 C6H5-COOK C6H5-COOH- §i tõ dÉn xuÊt halogen: RX R-CN RCOOHb. Trong c«ng nghiÖp:- Lªn men giÊm: C2H5OH + O2 CH3COOH + H2O- oxiho¸ an®ehit: CH3CHO + O2 CH3COOH- §i tõ metanol: CH3OH + CO CH3COOH2. øng dông: SGK


P ®á

xt, t0

xt, t0

xt, t0


Ngµy:TiÕt: 83,84

Bµi 62.LuyÖn tËp : axit cacboxylic


Häc sinh hiÓu: + HÖ thèng mèi quan hÖ gi÷a cÊu tróc ph©n tö víi tÝnh chÊt vËt lÝ vµ tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ axit cacboxylic.

+ Mèi liªn quan vÒ tÝnh chÊt gi· an®ehit vµ axit cacboxylic.Häc sÞnh biÕt: øng dông th«ng thêng cña axit cacboxylic.

2. VÒ kÜ n¨ng:- BiÕt dùa vµo cÊu tróc dù ®o¸n tÝnh chÊt cña hîp chÊt h÷u c¬- Gäi tªn theo danh ph¸p thêng vµ IUPAC.- VËn dông kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp.

II. ChuÈn bÞ:- GV: C¨n dÆn häc sinh chuÈn bÞ tríc bµi tËp ë nhµ- Hs: ChuÈn bÞ tríc bµi tËp ë nhµ.


Ho¹t ®éng 1:Gv yªu cÇu häc sinh nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ cÊu t¹o, tÝnh chÊt cña axit cacboxylic

Ho¹t ®éng 2: GV gîi ý häc sinh hoµn thµnh bµi tËp 3

CH3-CH(OH)-COOH: axit lacticCH2=CH-COOH: axit acrylic

Ho¹t ®éng 3 : Gv híng dÉn häc sinh hoµn thµnh bµi tËp 2, tõ ®ã t×m mèi liªn hÖ gi÷a ancol- an®ehit - axit cacboxylic.

Ho¹t ®éng 4Gv híng dÉn häc sinh hoµn thµnh bµi tËp 3,4,5,6,7

I. KiÕn thøc cÇn nhí:Häc sinh hoµn thµnh theo b¶ng tæng kÕt ë SGK trang 247.II. Bµi tËp ¸p dôngBµi 1 : - Gi¶i thÝch t¹i sao C2H5OH vµ CH3COOH ®Òu cã nhãm -OH nhng chØ cã CH3COOH míi cã tÝnh axit? - So s¸nh tÝnh chÊt hãa häc cña axit lactic vµ axit acrylic? Bµi 2 : Cho 3 chÊt h÷u c¬: propenol (A1), propenal (A2) vµ Axit propenoic (A3).a. So s¸nh tÝnh chÊt hãa häc ®Æc trng cña chóng?b. Thùc hiÖn sù chuyÓn hãa theo s¬ ®å sau: A1 A2

A3

Bµi 3 : oxi ho¸ mét rîu no ®¬n chøc A cã bét Cu xóc t¸c ®îc chÊt B. oxi ho¸ B víi xóc t¸c Pt ta thu ®îc axit D. Cho D t¸c dông víi dung dÞch kiÒm ta thu ®îc muèi E. Cho E t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 trong NH3 ta ®îc Ag kim lo¹i.

a) T×m CTCT cña A, B, D, E.b) Trén B víi mét ®ång ®¼ng X cña nã råi

®un 8,8 gam hçn hîp nµy víi mét lîng d Ag2O trong NH3 th× thu ®îc 2,24 lit CO2

(®ktc) vµ 64,8 gam Ag. X¸c ®Þnh CTCT cña X.

Bµi 4: Cho H2SO4 lo·ng t¸c dông tõ tõ víi hçn hîp gåm hai muèi Na cña hai axit h÷u c¬ kÕ tiÕp nhau trong d·y ®ång ®¼ng ta thu ®îc hçn hîp hai axit ®¬n chøc t¬ng øng A,B. Hoµ tan 10 gam hçn hîp A, B vµo 100 ml dung dÞch K2CO3 1M. §Ó ph¶n øng víi lîng



K2CO3 cßn d ph¶i dïng 50 ml dung dÞch HCl 0,2M.1) ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.2) T×m CTPT vµ tÝnh % khèi lîng çc axit trong

hçn hîp (hiÖu suÊt çc ph¶n øng 100%)Bµi 5 : oxi ho¸ 53,2 gam hçn hîp mét rîu no ®¬n chøc vµ mét andehit ®¬n chøc ta thu ®îc mét axit h÷u c¬ duy nhÊt ( hiÖu suÊt ph¶n øng 100%). Cho l-îng axit nµy t¸c dông hÕt víi m gam dung dÞch hçn hîp NaOH 2% vµ Na2CO3 13,25% thu ®îc dung dÞch chØ chøa muèi cña axit h÷u c¬ nång ®é 21,87%.

1) x¸c ®Þnh CTPT cña rîu vµ andehit ban ®Çu.2) Hái m cã gi¸ trÞ n»m trong kho¶ng nµo?3) Cho m = 400 gam. TÝnh % khèi lîng cña rîu

vµ andehit trong hçn hîp ®Çu.Bµi 6: Cã hai axit h÷u c¬ : A ®¬n chøc, B ®a chøc.

Hçn hîp X1 chøa x mol chÊt A vµ y mol chÊt B. §Ó trung hoµ X1 cÇn 500 ml dung dÞch NaOH 1M, nÕu ®èt ch¸y hoµn toµn X1 th× thu ®îc 11,2 lit CO2

(®ktc). Hçn hîp X2 chøa y mol chÊt A vµ x mol chÊt B. §Ó trung hoµ X2 cÇn 400 ml dung dÞch NaOH 1M. BiÕt x+y = 0,3 mol.

1) x¸c ®Þnh CTPT cña mçi axit vµ tÝnh % sè mol cña mçi axit trong hçn hîp X1.

2) BiÕt r»ng 1,26 gam tinh thÓ axit B.2H2O t¸c dông võa ®ñ víi 250 ml dung dÞch KmnO4

trong m«i trêng H2SO4 theo ph¬ng tr×nh ph¶n øng .

KmnO4 + B + H2SO4 K2SO4 + MnSO4 + CO2 + H2O.

TÝnh nång ®é mol/l cña dung dÞch KmnO4 . Bµi 7: Mét hîp chÊt A cã CTPT C3H6O2 . X¸c ®Þnh CTCT cña A trong çc trêng hîp sau ®©y:

1) A lµm tan ®¸ v«i2) A kh«ng t¸c dông víi dung dÞch NaOH mµ

tham gia ph¶n øng tr¸ng b¹c vµ t¸c dông víi Na.

3) A tham gia ph¶n øng tr¸ng b¹c mµ kh«ng t¸c dông víi Na, NaOH.

4) A kh«ng tr¸ng b¹c, kh«ng t¸c dông víi NaOH, nhng t¸c dông víi Na.

NgµyTiÕt 85

Bµi: 63. Thùc hµnh : tÝnh chÊt cña an®ehit vµ axit cacboxylic

I. Môc tiªu bµi häc:- Cñng cè kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña an®ehit, axit cacboxylic vµ

glyxerol qua çc ph¶n øng ®Æc trng cña chóng.- TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm thÝ nghiÖm, quan s¸t, nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch

çc hiÖn tîng thÝ nghiÖm.II. ChuÈn bÞ:

1. Dông cô:



- èng nghiÖm. - §Ìn cån

- èng hót nhá giät.- Gi¸ ®Ó èng nghiÖm.

2. Ho¸ chÊt:- ddAgNO3 1%- ddfoman®ehit - an®ehit axetic- Etanol

- §ång (II) oxit- GiÊy chØ thÞ mµu- ddNH3 5%

- CH3COOH- Glyxerol- ddNaOH


Ho¹t ®éng 1:GV híng dÉn häc sinh hoµn thµnh thÝ nghiÖm theo SGK. Yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch vµ viÕt ptp øng víi thÝ nghiÖm trªn.(GV lu ý cho häc sinh çch tiÕn hµnh sao cho thÝ nghiÖm dÔ thµnh c«ng nhÊt)

Ho¹t ®éng 2:GV yªu cÇu häc sinh lËp b¶ng nhËn biÕt vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm kiÓm chøng. Yªu cÇu häc sinh viÕt çc ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong qu¸ tr×nh nhËn biÕt

1. ThÝ nghiÖm 1: Ph¶n øng tr¸ng g¬ngÇch tiÕn hµnh: Theo SGK trang 249

HCHO + 4Ag(NH3)2]OH (NH4)2CO3 +6NH3+ 4Ag + 2H2O

2. ThÝ nghiÖm 2: Ph¶n øng ®Æc trng cña an®ehit vµ axit cacboxylic. a. NhËn biÕt 3 lä ho¸ chÊt kh«ng nh·n: axit axetic; an®ehit axetic vµ etanol. b. Trªn bµn thÝ nghiÖm cã CuO ; dung dÞch NaOH. H·y lµm çc thÝ nghiÖm ®Ó ph©n biÖt 3 lä ho¸ chÊt kh«ng nh·n: fomalin; axit fomic vµ glyxerol.

IV. ViÕt têng tr×nh


giao an hoa hoc 11 nang cao tron bo

Documents