genel hidroloji uygulamalarÄ± 1

7/27/2019 Genel Hidroloji Uygulamalar 1

1/30

Aada, bir havzaya den 5 saat sreli iki farkl yaa ait toplam ya erisi ve

hiyetograf verilmitir. Bu yalardan hangisinde havzaya daha fazla ya

dtn belirleyiniz.

Yukarda hiyetograf verilen ya boyunca szma kapasitesi Horton denklemine gre

deimektedir. Yan balangcnda szma kapasitesi 2f0 mm/saat, 5.0f

c mm/saat ve

1.1k dir.

Buna gre;

a) Bu ya boyunca toplam szma yksekliini hesaplaynz.b) Bu yatan meydana gelen ak yksekliini hesaplaynz.c) Havzann szma indisini hesaplaynz.

Hiyetograf

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

0 1 2 3 4 5

Zaman (saat)

Yaiddeti(mm/saat)

Toplam Ya Erisi

01

23

45

67

89

1011

12

0 1 2 3 4 5

Zaman (saat)

YaYkseklii(mm)


2/30

Ya iddeti, ya sresi ve tekerrr aral arasndaki ilikiyi bir grafik zerinde ksaca

aklaynz.

Aadaki boluklar doldurunuz.

Bir ya srasnda herhangi bir andaki ya iddeti szma kapasitesindenbyk ise szma hz .................................................. eittir.

Bir ya srasnda herhangi bir andaki ya iddeti szma kapasitesindenkk ise szma hz ................................................. eittir.

Bir havzada herhangi bir aydaki ya ykseklii + zemin nemi potansiyelevapotranspirasyona eit veya byk ise gerek evapotranspirasyon

.......................................................................eittir.

Kar ve buzun kat halden dorudan doruya buhar haline gemesine............................ denir.


3/30

Bir akarsu zerinde rezervuarnn yzey alan 108 m2olan bir baraj ina edilecektir.

Blgedeki ortalama yllk ya ykseklii 1 m ve yllk buharlama ykseklii 1.12 m

olarak llmtr. Hazne ina edilmeden nce havzadaki ak yksekliinin 0.2 m

olduu bilinmektedir. Buna gre baraj ina edilip hazne dolduktan sonra akarsudaki

yllk ak hacmi ka m3azalacaktr.


4/30

t (saat) i

(mm/saat)

0-1 127

1-2 102

2-3 25

3-4 764-5 51

Alan 4 km2 olan olan bir havzada 5 saat sren bir ya

srasnda ya iddetinin zamanla deiimi tabloda verilmitir.

Yatan aka geen yamur suyunun hacmi 460000 m3dr.

a) Bu yaa ait hiyetograf iziniz

b) Ya sresince den toplam ya yksekliini hesaplaynz

c) Ya sresince meydana gelen toplam szma yksekliini

hesaplaynz

d) Havzaya ait szma ( ) indisini hesaplaynz ve hiyetograf

zerinde gsteriniz


5/30

Aadaki ifadelerin yanlarna DORU veya YANLI olduklarn belirtiniz.

Konvektif ya, zellikle etraf dalarla evrili blgelerde yaz aylarnda grlr.

Birim zamanda den ya yksekliine ya iddeti denir.

Ya iddetinin zamanla deiimini gsteren grafie hidrograf denir.

Ya merkezinin evresinde belli bir alandaki ortalama ya ykseklii alanbydke artar.

Ya iddeti ya sresi ile doru orantldr.

Ya iddeti tekerrr aral ile ters orantldr.

Derin sularda buharlama s su ktlelerine gre yazn daha az, kn daha okolur.

Kar ve buz kat halden dorudan doruya buhar haline geebilir.

Belli artlar altnda birim zamanda zemine szabilecek maksimum su miktarnaszma kapasitesi denir.

Bir ya srasnda ya iddeti szma kapasitesinden bykse szma hz yaiddetineeittir.


6/30

Aadaki ekilde verilen havzann ortalama ya yksekliini aritmetikortalama ve Thiessen yntemi ile hesaplaynz.

A

D

B C

E

3 km2

3 km

2 km2 2 km

6 km2

stasyonad

P

(mm)

A 10B 15

C 20

D 25

E 30


7/30

Hidrolojik evrimi ekil izerek aklaynz.

Ya lm nasl ve hangi aletlerle yaplr? Ksaca aklaynz.

Hiyetograf terimini ksaca aklaynz.


8/30

Bir biriktirme haznesi yaknndaki buharlama tavasnda llen aylk

buharlama ykseklikleri ve tava katsaylar tabloda verilmitir. Bu hazneden

yaz aylar boyunca meydana gelecek buharlama kaybn hacim olarak

hesaplaynz.

Ay E [mm] Tava Katsays Hazne Yzey Alan [km ]

Mays 130 0.63 2.63

Haziran 150 0.66 2.53

Temmuz 160 0.68 2.42

Austos 145 0.70 2.35

Eyll 100 0.71 2.30


9/30

Bir baraj glnn yzey alan herhangi bir yln Haziran ay banda 300 km2

dir.

Haziran aynda barajn kndaki akarsuda llen akmn ortalama debisi 20

m3/s

ve baraj glnden olan buharlama ykseklii 3 cm dir. Haziran ay

boyunca gl zerine ya dmemitir.Haziran ay sonunda baraj glndeki su

seviyesinin 8 cm azald bilindiine gre baraj ina edilmi olmasayd barajnkndaki ayn akarsu kesitinde gzlenecek akmn ortalama debisini

hesaplaynz.


10/30

Bir akarsu zerinde yzey alan 90 km2 olan bir baraj ina edilmi ve baraj

haznesi dolduktan sonra akarsudaki yllk ak hacminin 6.3x106

m3 azald

grlmtr. Blgedeki ortalama yllk ya ykseklii 105 cm ve hazne ina

edilmeden nce havzadaki ak yksekliinin 20 cm olduu bilinmektedir. Buna

gre blgedeki yllk buharlama yksekliini hesaplaynz.


11/30

ekilde gsterilen havzann ortalama ya yksekliini zohiyet yntemi ile

hesaplaynz.

zohiyetler Ai (km )>70 20

60-70 60

50-60 70

40-50 50


12/30

Aada hiyetograf verilen bir ya srasnda alan 100 km2

olan bir

havzada ak hacmi 8x106

m3olarak llmtr. indisini hesaplaynz.

0

5

10

15

20

25

30

35

0 2 4 6 8 10

t (saat)

i(m

m/saat)


13/30

Bir havzada aylk hesaplanan potansiyel evapotranspirasyon ( ET ) miktarlar ve

llen aylk ya ykseklikleri aadaki tabloda verilmitir. Zeminin tutabilecei

maksimum nemin 100 mm ya yksekliine kar geldii ve ekim ay banda zemin

neminin %20 orannda suya doygunolduu kabul edilecektir. Aylk gerek ET ve ak

yksekliklerinin deerlerini hesaplaynz.

Aylar

Ekim Kasm Aralk Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmu

z

Austos Eyll

Up [mm]Potansiyel ET

80 35 38 10 21 42 45 80 110 125 114 80

P [mm]

Ya Ykseklii

50 76 70 75 82 62 53 65 72 45 50 58

F [mm]

Zemin NemindekiDeiim

Z [mm]

Ay SonundakiZemin Nemi

Ug [mm]Gerek ET

R [mm]

Ak ykseklii


14/30


15/30

8 saatlik bir yaa ait hiyetograf ve havzann standart szma erisi aada

verilmitir. Yan balangcndaki szma kapasitesi 6 mm/saat, szma

kapasitesinin eriecei limit deer 1 mm/saatdir. Havzann standart szma erisi

Horton denklemine uymakta ve k=0.5 dir. 8 saatteki ya, szma ve ak

yksekliklerini hesaplaynz.

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

0 1 2 3 4 5 6 7 8

t (saat)

i,f(

mm/saat)


16/30

Yzey alan 40 hektar olan bir gl iin belli bir ayda girdi ve kt akmlarnn

0.170 m3/s ve 0.12 l/s olduunu kabul edelim. Bu ayda toplam ya 38 mm ve

depolamadaki art 140 10 m3 olsun. Glden szma kayb olmadn kabul

ederek buharlama miktarn m3 ve mm cinsinden bulunuz.


17/30

Aadaki veriler 1971 Haziran'nda Gediz Nehri zerindeki Demirkpr

Barajnda gzlenmitir. Bu baraj glnden olacak buharlamay bulunuz.

Ay bandaki depolama: : 494 10 m3

Ay sonundaki depolama : 476 10

m3Haznenin ay iin ortalama yzey alan : 43 km2

Ortalama giren akm : 16 m3/s

Enerji iin kullanlan su miktar : 50 10 m3

Aylk ya : Yok

Ortalama aylk szma : 424 l/s


18/30

Haziran aynda 120 mm ya alan bir havzada buharlama ve terlemenin

beraberce 40 mm olduunu kabul edelim. Ayrca aylk toplam szma da 12 mm

olsun. Alan 73 km2 olan bu havzada baka kayp olmadn kabul ederek

yzeysel akm mm derinlik, m3 hacim ve l/s ortalama debi olarak bulunuz.


19/30

Alan 71 hektar olan bir gl iin belli bir ayda ortalama girdi ve kt akmlar

0.219 m3/s ve 0.12 m3/s olsun. Bu aydaki toplam ya 42 mm ve depolamadaki

art 412000 m3 ise, glden olacak szmay ihmal ederek, aylk buharlamay

m3 ve mm cinsinden bulunuz.


20/30

Bir ya srasnda plvyograftan alnan toplam ya erisi ekilde verilmitir.

Bu yaa ait hiyetograf elde ediniz.

P mm

t (saat)


21/30

X ya istasyonunun 1971 yl Mart ay ya verisi aletteki bir bozukluktan

dolay eksiktir. X istasyonunun yaknnda ve dzgn dalml olarak A, B ve C

istasyonlar vardr. Onlarn deerlerini kullanarak X istasyonundaki eksik verinin

tahminini yapnz.

Ya istasyonu A B C X

Yllk ya (mm) 408 380 335 350

Mart1971 ya deeri (mm) 35 25 30


22/30

Bir havza zerinde meydana gelen 10 saatlik bir saanan eya haritas

ekilde verilmitir. Bu saanak iin:

a)Alansal ortalama ya yksekliini ve

b) 10 saatlik ya ykseklii-alan erisini bulunuz.


23/30

Bir havzada meydana gelen bir saanan zamana kar toplam ya deerleri

aada verilmitir. Bu saanan hiyetografn iziniz. Bu ya srasnda havzaya

dentoplam ya ykseklii ka mm dir?

t (saat) 0 1 2 4 5 8 9 11 12

P (mm) 0 5 12 36 40 49 49 63 67


24/30


25/30

Bir havzada meydana gelen 18 saatlik bir saanan eya haritas ekilde

verilmitir. Bu saanak iin alansal ortalama ya ve ya ykseklii - alan

erisini bulunuz.


26/30

Yzey alan 150 ha olan bir gl iin Nisan aynda genellikle aadakizellikler

vardr. Bu glden buharlamayla olacak su kaybn mm/ay cinsinden bulunuz.

Gle giren su = 0.55 m3/s

Glden kan su = 0.45 m3/s

Szma kayb = 1500 m3/gnYa = 46 mm/ay

Su seviyesindeki ykselme = 70 mm/ay


27/30

Bir baraj glnn aylk ortalama yzey alan ve yakndaki bir buharlama

tavasnda okunan ortalama gnlk buharlama deerleri yedi ay iin verilmitir.

Bu glden olacak ortalama aylk buharlamalar mm ve m3 olarak bulunuz. Tava

katsays her ay iin 0.7 dir.


28/30

Belli bir blge iin Horton standart szma erisi parametreleri ile bu alanda

meydana gelmi bir yan lmleri aada verilmitir.

f0 = 82 mm/saat, fc = 10 mm/saat, k = 0.3

Zaman (saat) 0-2 2-4 4-6

i (mm/saat) 30 70 15

a) Hiyetograf ve standart szma erisini ayn grafik zerinde gsteriniz.

b) Ak yksekliini bulunuz.

c) szma indisini bulunuz

d) Szmayksekliini bulunuz.


29/30


30/30

Alan 7.5 km2 olan bir havzada meydana gelen yan zamana gre toplam

deerleri aada verilmitir. Toplam ak miktar 0.135 10 m3 olduuna

gre

a) Hiyetografizinizb) indisini bulunuz.

Zaman (saat) 0 1 3 6

P (mm) 0 8 38 71

genel hidroloji uygulamalarÄ± 1

Documents