genç topluluk medya yapıcıları için sosyal girişimcilik · ülkeden toplanan topluluk...

1

“Funded by the Erasmus+ Program of the European Union. However, European Commission and Turkish National Agency cannot

be held responsible for any use which may be made of the information contained therein”

Genç Topluluk Medya Yapıcıları için

Sosyal Girişimcilik

2016-2-TR01-KA205-036191

TOPLULUK MEDYASI EĞİTİM ÇERÇEVE RAPORU (01)

2



Genç Topluluk Medya Yapıcıları için Sosyal Girişimcilik

2016-2-TR01-KA205-036191

TOPLULUK MEDYASI EĞİTİM ÇERÇEVE RAPORU (01)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ ………………………………………………………………………….. 5-12

A. TOPLULUK MEDYASI EĞİTİM ÇERÇEVE RAPORU:

LİTERATÜR İNCELEMESİ

1. TOPLULUK MEDYASI

1.1. Topluluk Medyasının Tanımı ve Kavramsal Çerçevesi …… 12-16

1.2. Topluluk Medyası Tarihi

1.2.1. Bulgaristan …………………………………………… 16-17

1.2.2. Portekiz ………………………………………………. 17-21

1.2.3. Türkiye ……………………………………………….. 22-24

1.3. Topluluk Medyası Kapsamındaki Gençlik Programları Üzerine Araştırmalar

……………………………………………….. 24-30

1.4. Topluluk Medyas ı İçin İyi Uygulamalar

1.4.1. Bulgaristan …………………………………………… 30-40

1.4.2. Portekiz ……………………………………………… . 40-47

1.4.3. Türkiye ……………………………………………….. 47-55

1.5. Paydaş Ülkelerde Topluluk Medyası Politikaları ve Mevzuat

1.5.1. Bulgaristan …………………………………………… 55-56

1.5.2. Portekiz ………………………………………………. 57-60

1.5.3. Türkiye ……………………………………………….. 60-62

3



2. SOSYAL GİRİŞİMCİLİK

2.1. Sosyal Girişimciliğin Tanımı ve Kavramsal Çerçevesi …….. 63-67

2.2. Sosyal Girişimciliğin Tarihi

2.2.1. Bulgaristan …………………………………………… 67-71

2.2.2. Portekiz ………………………………………………. 71-74

2.2.3. Türkiye ……………………………………………….. 74-77

2.3. Sosyal Girişimcilik Kapsamındaki Gençlik Programları Araştırması

2.3.1. Bulgaristan …………………………………………… 77-85

2.3.2. Portekiz ………………………………………………. 85-89

2.3.3. Türkiye ……………………………………………….. 90-93

2.4. Sosyal Girişimcilik İçin İyi Uygulamalar

2.4.1. Bulgaristan …………………………………………… 93-109

2.4.2. Portekiz ……………………………………………… 110-123

2.4.3. Türkiye ……………………………………………… 124-137

2.5. Paydaş Ülkelerde Sosyal Girişimcilik Politikaları ve Mevzuat

2.5.1. Bulgaristan …………………………………………… 137-141

2.5.2. Portekiz ……………………………………………… 141-146

2.5.3. Türkiye ……………………………………………… 146-147

2.6. AB Yaygın Eğitim, Öğretim ve Girişimcilik Stratejileri ve Politikaları

……………………… 147-161

2.7. Topluluk Medyasının Sosyal Girişimcilik için Stratejik Kullanımı

.................................... 161-164

4



B. TOPLULUK MEDYASI EĞİTİM ÇERÇEVE RAPORU:

ANALİZLER

1. GENÇ TOPLULUK MEDYA YAPICILARININ SOSYAL GİRİŞİMCİLİK: ÜLKELER

ARASI KARŞILAŞTIRMALI İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU

1.1. Çalışmanın Amacı …………………………………………… 164

1.2. Veri Toplama ………………………………………………… 164

1.3. Araştırma Örneklemi ……………………………………………… 165

1.4. Araştırma Veri Analizi ………………………………………… 165

1.5. Araştırma Bulguları ……………………………………………. 165-190

2. TÜRKİYE’DEKİ ULUSAL DANIŞMA KURULU VE PAYDAŞ İHTİYAÇ ANALİZİ

SONUCU

2.1. Metodoloji …………………………………………………….. 190-192

2.2. Analizler ve Bulgular ………………………………………….. 192-196

3. BULGARİSTAN’DAKİ ULUSAL DANIŞMA KURULU VE PAYDAŞ İHTİYAÇ

ANALİZİ SONUCU

3.1. Metodoloji …………………………………………………… 196-197

3.2. Analizler ve Bulgular ………………………………………… 197-198

4. PORTEKİZ’DEKİ ULUSAL DANIŞMA KURULU VE PAYDAŞ İHTİYAÇ ANALİZİ

SONUCU

4.1. Metodoloji …………………………………………………….. 199-200

4.2. Analizler ve Bulgular …………………………………………. 200-202

5. SONUÇ ………………………………………………………………… 202-208

5



GİRİŞ

AB Erasmus + "Genç Topluluk Medya Yapıcıları için Sosyal Girişimcilik" 2016-2-TR01-

KA205-036191 Projesi, sosyal girişimcilerin dezavantajlı alanlara odaklanmasıyla birlikte,

özellikle toplumun en acil sosyal sorunlarına yenilikçi çözümler üretmek zorunda kalırken

karşılacakları zorluklar ve sosyal girişimcilik eğitiminin ömür boyu süren bir öğrenme süreci

olduğu felsefesine dayanmaktadır. Sosyal girişimciler, büyük toplumsal konularda mücadele

etmek ve geniş çaplı bir değişim için yeni fikirler önermek adına iddialı ve ısrarlı olmalıdırlar.

Sosyal girişimciler, toplumun değişim temsilcisi olarak hareket ederler; sistemleri iyileştirmek,

yeni yaklaşımlar keşfetmek, toplumu daha iyi hale getirmek adına çözümler üretmek için

başkalarının kaçırdığı fırsatları yakalarlar. Bir iş girişimcisi tamamen yeni endüstriler

yaratabilirken, bir sosyal girişimci sosyal problemlere yenilikçi çözümler geliştirir ve daha sonra

bunları büyük ölçekte uygular.

"Gençler arasında girişimcilik eğitimi ve sosyal girişimciliğin teşvik edilmesi"; önceliğinin

önceliği açısından bu proje, özellikle gençlerin kendi topluluk medyalarını (TM) geliştirmek,

işletmek ve sürdürmek için sosyal girişimcilik becerilerini nasıl geliştireceklerini ele almaktadır.

Topluluk medyası katılım, etkileşim ve toplum gelişimi yoluyla topluluk sorunlarına değinen

"üçüncü" bir sektör, alternatif, vatandaşlar tarafından yönetilen medya olarak tanımlanabilir.

"Yüksek kaliteli gençlik çalışmalarının teşvik edilmesi" önceliği için; topluluk medyası ve

sosyal girişimcilik becerileri, gençleri topluluk meselelerini ve zorluklarını gündeme getirme,

kendi kendini organize etme, topluluklarını geliştirme ve kamusal alana katılma (paydaşları dahil

etme, farkındalık oluşturma, kamu müzakerelerinde söz sahibi olma gibi) alanlarında teşvik

edecek ve kamu söyleminde kilit oyuncular olmalarını sağlayabilecektir.

"Öğrenme, istihdam edilebilirlik ve işgücü hareketliliğini kolaylaştırmak üzere şeffaflık ile

yetenek ve becerilerin tanınması" önceliği için; topluluk medyası ortamı, ortak bölgelerdeki yerel

topluluklarla işbirliği içinde ve ortaklaşa geliştirilecektir.

6



Proje, öncelik seçimini aşağıdaki hususlara da dayandırmıştır:

- Sosyal girişimcilik, ticari girişimcilik ile bir dizi davranışsal özelliği paylaşmaktadır.

- İstihdam ve Girişimcilik, AB Gençlik Stratejisi (2010-18) ve AB Gençlik Raporu

(15/09/2015 tarihli) tarafından desteklenen 8 eylem alanından 1'idir.

- Girişimcilik, Hayat Boyu Öğrenme için Temel Yeterlilikler bağlamında Avrupa Referans

Çerçevesinde önemli bir yeterliliktir (2006).

- Sosyal girişim, Avrupa sosyal modelinin kilit unsurudur. AB2020 stratejisiyle yakından

ilişkilidir ve topluma önemli katkı sağlar.

Gençlik katılımı ve sorumluluğu Avrupa için önemli bir zorluktur. Avrupa, medya

okuryazarı ve yerel topluluklarında olumlu bir etki sağlayacak topluluk medya becerileri

vasıtasıyla yetkilendirilmiş aktif genç vatandaşlara ihtiyaç duymaktadır. Topluluk medyası hem

yerel hem de Avrupa düzeyinde uzun vadeli bir etkiye sahip olabilecek bir alandır. Bu nedenle,

AB / CoE Üye Devletleri gençlerinin sivil topluma ve sivil katılıma dahil olma kapasitelerini

artırmak için birlikte çalışması önemlidir.

Gençlerin kapasitelerini arttırmak için medya kapasitelerinin arttırılması gerekmektedir.

Topluluk medyası, gençlerin seslerini duyurmak için kullanabilecekleri araçlar ve ağlardan

müteşekkil bir gruptan oluşmasının yanı sıra toplumdaki ve Avrupa vatandaşlığı düzeyindeki daha

sonraki medya eylemleri yoluyla daha da güçlenecektir.

2008'de Avrupa Parlamentosu, Avrupa’da Topluluk Medyasının önemini "Kâr amacı

gütmemek ve bağımsızlığını yalnızca ulusal değil aynı zamanda yerel güçten de almak, kamu ve

sivil toplum önceliklerine yönelik faaliyetlerde bulunmak, açıkça tanımlanmış hedeflere hizmet

etmek, her zaman toplumsal değer katmak ve kültürlerarası diyaloğa katkıda bulunmak” olarak

tanımlamıştır.(Karar 2008/2011 (INI)).

Aynı Kararda, Avrupa Parlamentosu, üye devletlere topluluk medyasını ticari ve kamusal

medyanın yanı sıra ayrı bir grup olarak yasal açıdan tanımalarını tavsiye etti – ki bu tür bir tanıma

hâlâ mevcut değildir - . Komisyon ayrıca, "medya çoğulculuğu için göstergeler tasarlarken, medya

7



çoğulculuğunun artırılması için alternatif bir çözüm olarak topluluk medyasını dikkate alması"

çağrısında bulundu. Topluluk medyasının bu amaca ulaşması için Avrupa'daki gençlik medya

kapasitesinin homojen olmasını sağlamak adına, gençlerle ilgilenen kuruluşlar, topluluk medyası

gönüllü organizasyonları, eğitim ve kültürlerarası eğitim organizasyonları, Eğitim Araştırma Ağı,

Sosyopolitik STK’lar vb. arasında eğitim çerçevelerinin, programların ve ortaklıklar / ağların

birlikte oluşturulması ihtiyacı vardır.

Gerekli medya okuryazarlığı ve becerisine sahip olmadıkları için gençlerin mesajlarını

etkili bir şekilde iletemedikleri gerçeği Avrupa’da belirlenen yaygın bir sorundur. Topluluk

medyası aracılığıyla sivil toplum kuruluşları (STK) ve kendi kendini organize eden gençlik, genç

katılımını teşvik etmeli, bilgi toplumunun potansiyelini kullanmalı ve gençleri kamu ve sivil

alanlarla daha entegre olmaya teşvik etmeli ve onları güçlendirmelidir. Böylelikle haklarını daha

iyi talep edebilir ve hayatlarına daha iyi eylemler katabilirler. Aksi takdirde, gençler marjinalleşme

riski ile karşı karşıya kalabilirler. Topluluk medya güçlendirmesi olmadan gençlik STK'ları

kendilerini "öğrenen organizasyonlar" olarak sürdürmekte başarısız olmakta, hız ve ekonomik

kritik dönüm noktalarının var olduğu çağımızda uyum ve hayatta kalma olasılıkları düşmektedir.

Gençlerin ihtiyaç ve koşullarına özel olarak uyarlanmış olan topluluk medya ağları ve

eğitim programları; topluma daha fazla katılmak, güçlü bir gençlik hareketine ve bir bütün olarak

sivil topluma katkıda bulunmak için fırsatlardan yararlanmalarına yardımcı olacaktır. Yakın tarihli

medya okuryazarlığı stratejilerinin ötesinde, gençlerin medya eğitim fırsatlarına, medya becerileri

eğitimine ya da medya araçları çalıştırma eğitimine sınırlı erişimleri vardır. Topluluk medya

becerileri eğitimine erişimin yetersizliği göz önüne alındığında, gençler mesajlarını halka

açamamakta ve bu durum, gençlerin katılım süreçlerine dahil olmalarını sınırlamakla birlikte

hedefleri ile görüşleri için halk desteğini kazanma fırsatlarını azaltmaktadır.

Projenin ana fikri, "kendi kendine organize olan" bir gençlik TM modeli olarak yeni eğitim

yaklaşım modülleri geliştirmek, yerel toplulukların (belediyeler, sivil toplum, dezavantajlı

topluluklar vb.) genç üyelerini ele almak ve bunlara bir süreç boyunca aşağıdaki konularda

rehberlik etmektir:

a) Topluluk medyası teknik becerileri kazanmak.

8



b) Kendi medyasını oluşturmak için girişimcilik becerileri edinmek (ör., Yerel bir haber

sitesi, STK için bir bülten, ortak bir blog vb.)

c) Toplulukları, üyeleri, seçmenleri ve hedef gruplarının ortak katılımıyla kendi

medyalarını yönetmek - bu sayede projenin kalıcı sürdürülebilirliği ve etkisine katkıda bulunmak

"Topluluk Medyası", nispeten yeni olsa da kendi çerçevesiyle alternatif medya haline

gelmeye başlamış bir kavramdır. Proje, "Topluluk medyasını sivil toplum ile bütünleştirme"yi

amaçlamaktadır. Daha spesifik olarak proje, topluluk medyasını, topluluğun kalkınmasına

yardımcı olan becerilerin gençlere devredileceği gençlik kültürünün bir parçası haline getirecek

yaklaşım ve araçların tasarımını ve uygulanmasını hedeflemektedir. Diğer yenilikçi unsur,

projenin çıktılarında "kendi kendini organize eden" bir yaklaşımın kullanılmasıdır.

Proje, bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan son medya okuryazarlığı stratejileri ile uyum

içinde olmayı, medya eğitim fırsatlarına, medya becerileri eğitimine ve eldeki medya araçlarında

koçluğa erişimi artırmayı ve böylece mesajların daha geniş kitlelere ulaştırılmasının sağlanmasını

amaçlamaktadır.

Proje Konsorsiyumu, (Ege Üniversitesi-TÜRKİYE www.ege.edu.tr, Consultis-

PORTUGAL, Zgura-M-BULGARIA www.zgura-m.eu) ilgili becerilere sahip olup geçmişte

benzer diğer projeleri üstlenmiştir. Projenin somut sonuçlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

1.Gençler için aşağıdaki konuları içeren bir eğitim müfredatı:

•Sosyal Girişimcilik Konuları

• Medya Okuryazarlığı ve Medya Ortamı Konuları

• İletişim Teknikleri Konuları

• Topluluk Oluşturma Konuları

• Görsel Tasarım ve Üretim Konuları

• Topluluk Medyası (TM) Konuları

• TM Konuları olarak Basılı Medya

9



• TM Konuları olarak Görsel-işitsel Medya

• TM Konuları olarak Dijital Medya

2. Online e-öğrenme sistemi: Bu sadece materyali barındırmakla kalmayacak, aynı

zamanda ağ oluşturma ve işbirliğine dayalı öğrenmeye liderlik etme konusunda da yardımcı

olacaktır.

3. Tam bir pedagojik eğitim metodolojisinin geliştirilmesi: Bu, belirlenen amaç ve

hedeflere uygun olarak müfredatın etkili bir şekilde iletilmesi için eksiksiz bir rehberlik

sağlayacaktır. Müfredat, yalnızca teorik düzeyde değil, aynı zamanda elle beceri kazandıran

(eğitimde yapılandırmacı ve katılımcı bir yaklaşım) Gençlik / STK çalışanları / gönüllülerini eğitir.

Bu yaklaşım, müfredatın iletilmesinde "eğiticinin rehberi" olarak hareket edecektir.

4.Paydaş ülkeler için sosyal girişimcilik ve topluluk medya eğitimi ihtiyaç analizi: Bu,

anket sonuçlarının araştırılmasına ve paydaş ülkelerdeki soplumsal girişimciliğin topluluk

medyası uygulamalarının incelenmesine ve değerlendirilmesine dayanacaktır.

5. Topluluk medyası ile ilgili kuruluşların veritabanı ve iyi uygulamalar: Her bir paydaş

ülkeden toplanan topluluk medyası, örnek teşkil eden STK kampanyaları ve genç gönüllülere

yönelik aktif STK medya / iletişim konumlandırmaları ile ilgili iyi bir uygulama veritabanını içerir.

6. Eğitimlerin çıktısı, gençlik meselelerini kendi bölgelerindeki sorunlar ve güçlüklerle

mücadele edecek olan proje websitesi gibi bir topluluk ortamı oluşturmak olacaktır.

7. Topluluk Medyası Ders Kitabı topluluk medyası hakkında eksiksiz bir referans kaynağı

olacaktır. Elektronik bir kitap olmakla birlikte referanslar ve kaynaklar, ilgili organizasyonların

bir listesi, müfredat, proje bilgileri, metodoloji vb. müfredat ve bilgileri içerecektir.

8. Web sitesi yalnızca bilgi vermekle ve tüm sonuçlara ev sahipliği yapmakla kalmayacak,

aynı zamanda sosyal paylaşım araçlarının bir çeşidi ile paydaş ağı oluşturulmasına da imkan

sağlayacaktır. Ayrıca, gençler ve topluluk medya aktörleri için medya okuryazarlığı, eğitim ve

kampanya stratejileri üzerine bir dizi belge de temin edecektir.

9. Proje çıktıları ve faaliyetleri için harici bir kalite değerlendirme ve analiz raporu.

10



10. Üretilen materyale erişmek, yaygınlaştırmak ve ilgili medya ile menfaat sahipleri için

proje etkinliklerini belgeleyen ve yayımlayan e-bülten.

İçerik yaratma faaliyetlerine (örneğin, TM ile ilgili röportajlar) ve ayrıca yaygınlaştırma

işlevlerine ilişkin ilgili paydaşların (örneğin, basın dernekleri ve STK'lar) katılımı, TM fikrini daha

da yaygınlaştıracak, topluluklar arasında bir ilişki başlatacak ve TM yaratıcıları, geleneksel medya

biçimlerinden (kamusal ya da kar amaçlı medyadan çok) daha fazla topluluk katılımı imkânı sunan

medya yaratma fırsatları sunacaktır.

Topluluk medya becerilerine sahip genç girişimcilerin gelişmesinin, gençlerin

toplumlarıyla ve bunları etkileyen konularla ilgilenmesine yardımcı olarak topluluk gelişimine

önemli bir katkı yaratması beklenmektedir.

Proje, kendi sonuçlarını dört çıktıyla belirleyecektir;

O1-TOPLULUK MEDYASI EĞİTİM ÇERÇEVE RAPORU

Bu rapor, entelektüel, fikri çıktıların geri kalanına rehberlik edecek ve topluluk medya

eğitiminin izleyeceği çerçeveyi oluşturacaktır.

02-TOPLULUK MEDYASI VE SOSYAL GİRİŞİMCİLİK EĞİTİM MÜFREDATI

Araştırma çıktılarının sonuçları, e-öğrenme müfredatının temelini oluşturacak somut

öğrenme materyalinin geliştirilmesine yol açacaktır. Nihai ürün, tüm katılımcı dillerine

çevrilecektir.

03- PRATİK UYGULAMALAR İLE E-ÖĞRENME MODÜLLERİ

Temel amaç, gençlerin konsorsiyum dilleri ile topluluk medyası ve sosyal girişimcilik

yetkinliklerini aktif olarak kullanmaları için eğitim içeriği ve metodolojilerini tasarlamak ve

uygulamaktır.

04- DEĞERLENDİRME VE ETKİ ÖLÇEĞİ STRATEJİSİ

Değerlendirme ölçekleri, gözlem kontrol listesi ve etkililik araçları yaratmak için

etkinlikler üstlenmeyi; etkinlik, katılım seviyesi ve ulaşılan öğrenme hedefleri ile öğrenme

sonuçları açısından geri bildirim toplamayı sağlayacaktır.

11



Okumak üzere olduğunuz "Topluluk Medyası Eğitim Çerçevesi Raporu" projenin ilk

çıktısıdır ve 2 ana başlıktan oluşmaktadır; Literatür incelemesi ve ardından sonucun geldiği ihtiyaç

analizi bulguları.

Literatür taraması bölümünde tanımlar ve kavramsal çerçeveler; tarihçeler; politikalar ve

yasal düzenlemeler; sosyal girişimcilik ve topluluk medyası kapsamındaki gençlik programları ile

ilgili araştırma, projenin paydaş ülkeleri bazında incelenmektedir. (Türkiye, Portekiz ve

Bulgaristan).

Hedef gençlik grupları, topluluk medyası kullanımı, topluluk medyası için iyi uygulamalar

ve paydaş ülkelerdeki sosyal girişimcilik tanımlanmaktadır. Topluluk medyası ve sosyal

girişimcilik ile ilgili gençlik programları konusundaki mevcut araştırmalar incelenmektedir. AB

yaygın eğitim, eğitim ve girişimcilik stratejileri ile ilgili AB politikaları ve belgeleri analiz

edilmektedir. İyi uygulamalara örnekler (amaçlı örneklemeyle seçilmiştir) ile öğrencilerin topluluk

medyası ve sosyal girişimcilik eğitimi gereksinimleri raporlanmaktadır.

İhtiyaç analizi bölümünde, paydaş ülkeler arasında karşılaştırmalı ihtiyaç analizi

yapılmıştır. Dezavantajlı gruplar için çalışmalar yapan gençlik çalışanları, dezavantajlı gruplara

ulaşmada ve bunları etkilemede en önemli aracı grupları temsil etmektedir. Mevcut projede,

gençlik çalışanlarına yönelik bir eğitim modülü geliştirilerek gençlik çalışmalarının kalitesine

katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. Hazırlanacak eğitim modülü, gençlik çalışanlarının

topluluk medyasının kullanımını ve sosyal girişimcilik becerilerini artırmaya, dezavantajlı

grupların bilgi yayma kapasitelerini artırmaya ve kendi topluluk medyası kanallarını kurmalarına

ve yönetmelerine olanak sağlamaya odaklanmaktadır.

Projenin gerçekleşmesi sürecinde, genç girişimcilerin sosyal girişimcilik ve topluluk

medya eğitim modülüne yönelik temel ihtiyaçlarının araştırılması, projenin hedeflerine ulaşması

için önemli bir adımını teşkil etmektedir. Eğitim modülünün, 'Avrupa'nın gençlik ihtiyaçları'

kapsamında tanımlanan birincil ihtiyaçları karşılamak üzere hazırlanması ve bu ihtiyaçlara yönelik

içeriğin üretilmesi için projeye katılan paydaş ülkelerdeki gençlik çalışanları araştırmaya dahil

edilmiştir. Nicel araştırma yaklaşımını benimseyen çalışmanın verilerinin toplanması anket

yöntemine dayanmaktadır. İhtiyaç analizi bulguları bölümü, her bir paydaş ülkedeki Ulusal

Danışma Kurulu ve Yerel Paydaş Yuvarlak Masa Toplantılarından ortaya çıkan kalitatif verilerle

zenginleştirilmiştir.

12



Rapor literatür taramasının yorumu ile sonuçlandırılmış ve müfredat içeriğine neden olan

bulguların analizlerine ihtiyaç duyulmuştur. Bununla birlikte rapor, eğitim sürecinin sonunda

katılımcılar tarafından gerçekleştirilmesi beklenen genç pedagojik çerçeve ile özel öğrenme

çıktılarını da içerir.

A. TOPLULUK MEDYASI EĞİTİM ÇERÇEVE RAPORU:

LİTERATÜR İNCELEMESİ

1. TOPLULUK MEDYASI

1.1. Topluluk Medyasının Tanımı ve Kavramsal Çerçevesi

Ana akım medya toplumda bir dizi baskın olan değeri meşrulaştırıcı ve yeniden üreten bir

yapıya sahiptir. Bu durum özellikle geleneksel medya araçlarını kullanan medya ile sağlanır.

Medyanın mülkiyet ve kurumsal yapısı zaman içinde tekelleşmeye doğru evrimleştikçe alternatif

kamusallıkları ya da diğer temsil biçimlerini görünmez kılmıştır. Bunun karşısında eleştirel medya

çalışmaları doğmuş ve medyanın bu tekelleşmiş, tek tipleşmiş söylemine ve temsil düzenine karşıt

okumalarda bulunulmuştur. Bu karşıt okuma, medyanın eril dilini, cinsiyetçi söylemlerini, nefret

söylemine dönüşen “öteki” ile ilişkisini eleştirirken yeni bir etik anlayışın, alternatif söylemlerin

ve biçimlerin inşası başlamıştır. Bu yeni bakış açısı alternatif yaklaşımların/biçimlerin/türlerin

ortaya çıkmasına, benimsenmesine de zemin hazırlanmıştır. Kamusal alanda görünürlülükleri

azalan ya da ana akım medya tarafından görmezden gelinen kitleler seslerini duyurabilmek için

kendi medyalarını yaratmaya başlamışlardır. Bu medya biçimi alternatif medya adını almıştır.

Alternatif medya, çeşitli alt grupları olan ve söylem/biçim ve yapısı bakımından ana akım dışında

olan medyayı tanımlanmak üzere kullanılan bir kavramdır. Bu dışında olma meselesi; hem biçim,

içerik hem de dağıtım açısından değerlendirilmektedir. Alternatif medyayı tanımlamak oldukça

zor bir meseledir, bu kelimenin muğlaklığından da kaynaklanır. “Zira alternatif sözcüğü isim

olarak genellikle bir seçim olanağı sunmak adına diğerinden farklı olan şeyi, özellikle de

alışılagelen, olağandan farklı olan şeyi imlemek için kullanılırken, zaman zaman da buna yakın bir

çerçevede aralarından seçim yapılabilecek birden fazla şey, öneri veya davranışı” 1

çağrıştırmaktadır. Bu açıdan da alternatif medyanın hem çeşitli alt kategorileri hem de alternatif

medyanın çeşitli tanımları mevcuttur. En genel anlamıyla alternatif medya, “çok çeşitli gruplar ve

örgütler tarafından, belirli ve farklı bağlamlarda geliştirilip, geniş çeşitlilikte bir medya üreten bir

1 Köksalan, E.M., Alternatif Medya Olarak Topluluk Televizyonları, in Kendi Medyanı Yarat cilt:2

(Haz:Yanıkkaya, B., Çoban B.), Kalkedon Yayınları, 2014, p.p.,253-283.

13



dizi heterojen medya uygulamasıdır” 2. Atton’a göre ise “alternatif medya, artık sebebi her neyse

(devlet tavsiyesi, reklam verenlerden maddi baskı ya da çapraz-medya mülkiyeti, haberciliğe içkin

muhafazakarlık, haber öncelikleri) ana akım medyada yer bulamayan hikayelerin evidir” 3. Bu

hikayelerin yer bulduğu mecraların çeşitliliği alternatif medyaya ilişkin farklı bakış açılarının da

gelişmesine neden olmaktadır. Bu bağlamda alternatif medya; radikal medya, yurttaş medyası,

topluluk medyası, sivil toplum medyası, rizomatik medya gibi çeşitli alt gruplarda

değerlendirilmektedir.

Topluluk medyası da alternatif medyanın bir parçasıdır ve onu tanımlayan yaklaşımlardan

birini oluşturmaktadır. Bu yaklaşımın temel özelliği alternatif medyayı topluluk kavramı

üzerinden açıklamaya çalışmasından gelmektedir. Topluluk; sosyologlara göre geleneksel olarak

komşuluklar, sınırlandırılmış belli bir bölgedeki mahalli bir toplumsal örgütlenme olarak

tanımlanırken antropologlar bu tanımı kültüre uyarlamış ve diğer açıdan ise topluluk yurttaşlık,

özerklik, sivil toplum, kolektif kimlik unsurlarının vurgulandığı politik bir birliktelik olarak

nitelendirilmiştir4. Topluluk kavramına ilişkin geleneksel yaklaşımlarda topluluğu oluşturan en

önemli öğe olarak coğrafi yakınlıklar gösterilirken çağcıl yaklaşımlar ortak çıkar/ilginin bir

topluluğun yeşermesi için önemli olduğunu ve topluluğun dayatılan bir şey değil üyeleri tarafından

etkin bir şekilde kurulan bir yapı olduğunu ortaya koymaktadırlar5. Bu tanımlardan hareketle

topluluk medyası, coğrafi yakınlıkları olsun ya da olmasın, belli bir kültüre ait ortak ilgi ve fayda

üzerinde uzlaşı sağlayan üyelerin yarattığı bir iletişim ortamı olarak nitelendirilebilir.

Alternatif medyanın tanımlamasına ilişkin zorluklar topluluk medyasının tanımlanmasında

da yaşanmaktadır. Kern Avrupa İşleri'ne (KEA) göre, topluluk medyası terimi, "kar gütmeyen ve

hizmet ettiği topluluğun sahip veya sorumlu olduğu medya" olarak tanımlanmaktadır. Topluluk

Medyası, program yapmaya katılıma ve topluluğun üyeleri tarafından yönetilmeye açıktır" 6 .

2 Rodriguez, C.. Fissures in the Mediascape: An International Study of Citizens Media, Hampton Press, 2014. 3 Atton, C. Alternatif Medyaya Bakış: Kuram ve Metodoloji, in Kendi Medyanı Yarat cilt:1 (Haz:Yanıkkaya, B.,

Çoban B.), Kalkedon Yayınları, 2014, p.p.,21-63. 4 Delanty, G., Bir Kavramın Anatomisi, Everest Yayınları, 2015. 5 Carpenter,N. Yerel Ötesi ve Topluluk Medyası Yerel Ötesiciliği, in Kendi Medyanı Yarat cilt:2 (Haz:Yanıkkaya,

B., Çoban B.), Kalkedon Yayınları, 2014, pp.215-253.

6 Kern European Affairs (KEA), The State Of Community Media In The European Union, 2007,

http://www.europarl.europa.eu/portal/en

14



Fuller ise topluluk medyasını “topluluk iletişimi/medyasını, bireylerin ve kurumların, zaman ve

mekana bağlı olarak çeşitli biçimler alan yayınlama meselelerine katılımcı bir unsur olarak halkı

nasıl dahil ettiğine işaret eden bir kavram" olarak tanımlamakta7 ve medyanın zamana ve yere

göre değişkenliğine vurgu yapmaktadır. Carpenter8 topluluk medyasının sivil toplumun bir parçası

olduğunu söyler. Atton’a göre ise, “topluluk medyasının, ana akım medyanın geleneklerine ve

temsillerine karşıt gerçeklikler inşa edebilme yetisi vardır9. Topluluk medyası, ana akım medya

karşısında periferde gözükmesine rağmen “gelişim süreçlerinde önemli bir girdiyi temsil edip,

demokratikleşme ve vatandaşlığın inşası, sosyal mücadeleler ve bilinçlendirme konularında

önemli bir rol oynamaktadır”10.

Bu tanımlardan hareketle Topluluk Medyasının genel özelliklerinden söz edilebilmektedir.

Jankowski topluuk medyasının özelliklerini şu şekilde tanımlamıştır; 1. Politik olarak haklarından

mahrum edilmişlerin yetkilendirilmesi, paylaşılan, yerel mülkiyet, 2. Yerel içerik, 3. Profesyonel

olmayan ve gönüllü mülkiyet, 4.Elektronik dağıtım, 5.Coğrafi dağıtım ve ticari amaç gütmeyen

finans yapısı, sponsorluk, reklam ve türevi anlaşmalar bu yapıya dahildir 11 . Maslog (1997)

topluluk medyasının özelliklerini aşağıdaki gibi alıntılamıştır:

1. Topluluktaki insanların sahibi olduğu veya kontrol ettiği medyadır;

2. Çoğunlukla daha küçük ve az maliyetlidir;

3. Etkileşimli, çift yönlü iletişimi sağlar;

4. Kar gütmez ve özerk bir yapıya sahiptir, dolayısıyla ticari değildir;

5. Yayın bölgesi ve erişimi sınırlıdır;

7Fuller, L.K., Community Media: International Perspectives, Palgrave Publ., 2007, p.p.1-21

8Carpenter,N., Lie, R., Servaes, j., Community Media: Muting the democratic Media Discourse, Continuum: Journal

of Media and Cultural Studies, 17:1,pp.51-68

9 Atton, C., The Routledge Companion to Alternative And Community Media, Routledge Publ. 2015. 10 Milan, S.,“Four Steps to Community Media as a Development Tool”. Development in Practice. Vol: 19

Numbers:4-5. 2009, pp.589-609 11 Hatcher, J.A., Community Journalism A An International Phenomen in Foundations of Community Journalism,

Sage Publ., 2012

15



6. Uygun, yerli malzeme ve kaynakları kullanır;

7. Topluluğun ihtiyaçlarını ve menfaatlerini yansıtır;

8. Programları veya içeriği topluluk gelişimini destekler12.

Bu tanımlar ve özellikler çerçevesinde topluluk medyası, üyelerinin siyasal, kültürel ve

toplumsal olarak temsilini sağlayan, üyelerinin ihtiyaçlarına yönelik içerik üretmekte olan, iş

süreçleri açısından bağımsızlığı ön plana çıkaran, ticari amaç gütmeyen, gönüllü bir birlikteliği

önceleyen bir yapıya sahiptir. Medyanın bu alternatif yapısı bir açıdan topluluk üyelerine

kendilerini ifade etme şansı tanımakta öte yandan ise bu ifade biçimlerinin yaygınlaşması için

kendilerini geliştirme fırsatı yaratmaktadırlar. Milan, topluluk medyası ve insani gelişme

arasındaki bağa değindiği çalışmasında dört temel üzerinden topluluk medyasını değerlendirmiş

ve topluluk medyası gelişme arasındaki ilişkiyi şu şekilde özetlemiştir13.

Şekil 1: Milan, S.(2009) “Four Steps to Community Media as a Development Tool”. Development

in Practice. Vol:19 Sayılar:4-5. s.589-609

Topluluk medyasını topluluk, altyapı, yetenek geliştirme, finansman açısından ele alıp

medyanın özelliklerine değinmiş ardından da bireylerin deneyimlerini kolektif deneyimlere

12 Fuller, L.K., Community Media: International Perspectives, Palgrave Publ., 2007, p.p.1-21 13 Milan, S.,“Four Steps to Community Media as a Development Tool”. Development in Practice. Vol: 19

Numbers:4-5. 2009, pp.589-609

16



dönüştürmesi, sosyal bağları oluşturması, sesi olmayanlara ses vermesi açısından insani gelişmeyi

sağladığı sonucuna ulaşmıştır.

Topluluk medyasının birey üzerindeki etkisini tartışan bir başka çalışma ise Avrupa

Parlamentosu tarafından ortaya konmuştur. Rapora göre “Topluluk Medyası, gönüllülerinin

girişimci zekasını besler. Kar gütmeyen bu sektörde çalışacak bireylere, nasıl yardım toplanacağını,

sosyal girişimleri planlamanın yanı sıra, çoklu özel ve kamu hissedarlarının beklentilerini

karşılayacak yolları öğretme gücü vardır”14.

Bu kalkınma ile ilgisine ek olarak topluluk medyası elbette ana akım medyada sesini

duyamayan grupların kendilerini ifade etme şansı tanıyan bir özelliği de barındırmakta ve çeşitli

toplumsal, kültürel ve ideolojik nedenlerle marjinalleştirilmiş, dezavantajlı grupların da

kendilerini ifade etmesi açısından önem arz etmekte demokratikleşmeye katkı sağlamaktadır.

1.2. Topluluk Medyası Tarihi

1.2.1. Bulgaristan

1989 yılında komünist rejimin yıkılmasından sonra, ülke siyasi çoğulculuğu tanımış ve

demokratik kurumlar kurulmuştur. 1989 sonrası dönüşümler, ülkedeki medya durumunu radikal

bir biçimde değiştirmiştir. Piyasanın liberalleşmesi ve serbest rekabet medya alanına çok çabuk

girmiştir. Medya alanında dijitalleştirme sürecini hızlandırmak ülke için çok önemlidir.

Gecikmesine rağmen, telafisi ve aşılması konusunda olumlu belirtiler vardır.

Yeni topluluk medyasının izleyicilerinde gençlerin payının artma eğilimi açıktır. Öte

yandan, izleyicilerin bölümlendirilmesi süreci gittikçe derinleşmektedir. Takip eden yıllarda,

topluluk medyasının düzenlenmesinde bazı değişiklikler meydana gelecektir.

2000 yıldan sonra bu türden bir medya ilk kez yapıldığından Bulgar topluluk medyası tarihi

oldukça yenidir. Son on yıl içinde gençler tarafından başlatılan topluluk medyasında hızlı gelişime

açık bir eğilim vardır.

14 Kern European Affairs (KEA), The State Of Community Media In The European Union, 2007,

http://www.europarl.europa.eu/portal/en

17



İnternette yaygınlaşan aktif topluluk medyası sayısıyla ilgili resmi bir istatistik

bulunmamaktadır. Aynı şey, yeni ortaya çıkan topluluk medya formlarının geçmişi ve gelişimini

izleyen raporlar için de geçerlidir. İyi işleyen gençlik portalları veya diğer topluluk medyası

örnekleri, bu raporda iyi uygulamalar bölümünde sunulmuştur.

Son birkaç yıldır dünya medyasının bir sonucu olarak Bulgaristan'ın genç medya

pazarındaki eğilimleri, medya ürünlerinin ve kültürünün yeni biçimlerini (bloglar, vloglar,

Facebook genel sayfaları, vb.) ortaya çıkartmıştır. Bu medya ürünleri, BG'deki gençlerin yanı sıra

dünyanın her yerindeki gençler arasında tamamıyla yeni bir etkileşim ve iletişim şekli kurmuştur.

1.2.2. Portekiz

On dokuzuncu yüzyılın sonunda, Portekiz basını halihazırda modern ticari işletmecilik

açısından siyaset dışı bir karaktere ve farklı görüş akımlarına açık olacak bir şekilde yapılandırıldı.

Ancak, cehalet oranları 19. yüzyılın ortalarında %90 civarında olduğu gerçeğine rağmen, işçi ve

cumhuriyetçi basının sayıca artması, özellikle yüzyılın ikinci yarısındaki bu kademeli büyüme

kamuoyunun şekillendirilmesi için önemli bir araç haline geldi.

20.yüzyılda genel olarak medyanın gelişimi belirgin biçimde Portekiz'in siyasi tarihi15 ile

yakından ilişkili olmuştur. Salazar16, 1920'lerin sonunda iktidara geldiğinde açık ve çeşitliliği olan

basın ile karşı karşıya kaldı. İlk Cumhuriyet (1910-1926) sırasında, basın, monarşinin dayattığı

kısıtlamalardan özgürlüğe kavuşmayı başardı. Otoriter rejim birleştiğinde, 1930'ların ortalarında

basın sansürü oluştu. Salazar rejimi gazetelerin içeriğini kontrol etmeye odaklandı. Daha sonraları

elektronik ortama da yayılan medyanın kontrolü ülkenin siyasi, sosyal ve kültürel gelişiminde

belirgin bir etkiye sahip oldu.

Diktatörlük sırasında gazete basımının içeriği üzerindeki sıkı denetim, gazetelerin nicelik

ve nitelikleri üzerinde olumsuz bir etki yarattı. İçeriğin kontrol altında tutulması, dağıtım

olanaklarının ve okurluğun azalmasıyla birlikte bölgesel basında bir düşüş yaşandı ve ulusal bir

basın neredeyse mevcut değildi.

15 Kelly, M., Mazzoleni, G., McQuail, D., The Media in Europe: The Euromedia Handbook, SAGE, 2004, pp. 180-190. 16 António de Oliveira Salazar (doğum 28 Nisan 1889, Vimieiro, — ölüm 27 Temmuz 1970, Lisbon) 1932-1968 yılları arasında Portekiz Başbakanı ve diktatörü olarak görev yaptı. 1932-1974 yılları arasında Portekiz’I yöneten otoriter sağ kanat hükümeti olan Estado Novo’yu (“Yeni Devlet”) kurdu ve yönetti.

18



Salazarizmin ilk evrelerinde elektronik medyanın gelişim kapsamı sınırlıydı ve

yavaşlamıştı17. Amatör radyo yayınları 1920'lerin ortalarında Lizbon'da gelişmeye başladı. İlk

baştaki bu aşamalardan sonra, Salazar rejimi sırasında Lizbon’da ve az bir zaman sonra Porto'da

operasyonlarına devam etmesine izin verilen bazı küçük bölgesel istasyonlar, yerel ve mahalle

istasyonları ortaya çıktı. Elektronik medyada Salazar tarafından yapılan ilk siyasi eylem olan

Emissora Nacional hükümet istasyonunun 18 (şu anda Radiodifusão Portuguesa, RDP olarak

anılmaktadır) kurulması, hemen hemen tüm mevcut özel istasyonların bir araya getirilmesiyle

gerçekleşmiştir. Radyonun öneminden haberdar olan Katolik Kilisesi - zaten bölgesel basında

geleneksel bir şekilde yer alıyordu - kendi radyo istasyonu Rádio Renascença (RR)’yı kurdu ve

1937'de yayın yapmaya başladı. Oligopoly (RR ve RDP) adı verilen radyo devrimden sonra bile

yayın hayatını sürdürdü.

Televizyon, 1957'de Portekiz'e geldi. Düzenli televizyon yayınları, RTP - Rádio e

Televisão de Portugal aracılığıyla başlatıldı ve bu kurum kamu televizyon servisinin imtiyaz sahibi

olarak belirlendi. Salazar'ın diktatörlüğünde RTP, Emissora Nacional ve resmi basınla ile birlikte,

çöküşüne kadar he zaman Yeni Devlet politikasının ana sözcüsü olarak varlığını sürdürdü.

1974'te otoriter rejim görevden alındı ve Portekiz demokrasi haline geldi. Büyük

değişiklikler basında halka tanıtıldı. 1975 Basın Kanunu, basın özgürlüğünün herhangi bir sansüre

tabi olmaksızın uygulanacağına dair güvence verdi19. Aynı şekilde, 1976 Anayasası medyanın

çoğulcu görüşünü ortaya koydu. Basın özgürlüğünün güvence altına alındığını ve hiçbir grubun

sansür uygulamasına ve gazetecilerin yaratıcılığını engellemesine izin verilmediğini belirtti20.

Ancak, bu yasalar basının devrimden sonra serbest hale geldiği anlamına gelmez. Aslında,

sözde 1974-1975 devrimci döneminde, hâlâ özel mülkiyete ait olan basın, kamu mülkiyetine

devredildi, diğer bir deyişle, önde gelen gazeteler devletin mülkiyetine geçti. Gazetelerin

okurlarını kaybetmediği ve 1990 yılına kadar özel sektörden herhangi bir rekabetle yüzleşmediği

17 Pinto, M., Sousa, H., Journalism Education at Universities and Journalism Schools in Portugal, in Journalism Education in Europe and North America, an International Comparision, Hampton Press, pp.169-186. 18 Resmi açılış 1 Ağustos 1935’te gerçekleşti. 19 Cfr. Article 4. 20 Cfr. Article 39.

19



içiin, bu sürecin ardından kamulaştırılmış gazeteler basında merkezi bir rol oynadı. Önde gelen

ulusal gazetelerin özelleştirilmesi, 1980'lerin sonunda ve 1990'ların başında gerçekleşti.

Yerel ve bölgesel basın ile ilgili olarak, Portekiz'de şu anda yaklaşık haftalık bir periyodla

yayınlanan yaklaşık 650 yerel ve bölgesel gazete bulunmaktadır. Çok sayıda yayın ile ülkenin

büyüklüğü arasındaki orantısızlık, yerel ve bölgesel basının çoğunluğunun mütevazi boyutu ile

düşük kalitesi üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. Bu bölümdeki günlük gazeteler ne sayıları

(yaklaşık 20), ne de dolaşımları (genellikle dolaşım 10.000 kopyayı geçmemektedir)21 çok önemli

değildir. Katolik Kilisesi doğrudan veya dolaylı olarak bölgesel ve yerel basının ana sahibi

konumundadır.

Elektronik medyayla ilgili olarak, radyo oligopol (RR ve RDP) adı verilen radyo,

devrimden sonra sökülmüş ancak yasadışı radyo istasyonlarının patlaması ve daha sonraları yerel

ve bölgesel istasyonlara frekans tahsis edilmesiyle ile 1980'lerde bir meydan okuma yaşanmıştır.

Aslında, Portekiz'de korsan radyo yıllarının birkaç faktörü bir arada bulunduran benzersiz

bir bağlamı vardı: siyasi krizler ve ardışık seçimler; ekonomik kriz ve sonuçta kemer sıkma

önlemleri; O zamanlar CEE'ye giriş ve sonuçta finanse edilen projeler dalgası; Duopolün medya

bağlamından liberalleşmeye geçiş; üretim ve yayın ekipmanlarına erişilebilirliğin yanı sıra

endüstriyi düzenlemeye ve yerel radyoları lisanslamaya yönelik oybirliği22. Diktatörlük sonrası

siyasi durum, bu dönemi analiz ederken önem taşımaktadır çünkü korsan radyolar genç Portekiz

demokrasisinin olgunlaşması şartlarında ortaya çıkmıştır. Yeni durum yerel bilgiyi güçlendirmiştir.

Bu ortam, yeni radyolar ile kitleler arasındaki bağlantının bir unsuruydu; yerel politika, duopoli

ve ulusal medya tarafından unutulmuştu.

güç, radyonun seçmenlerin fethi sırasında bir müttefik olabileceğini fark eden bu sürecin

oluşturulmasında da pay sahibiydi. Aslında, bazı belediyeler kısa süre içinde belediyelerinde radyo

istasyonları ile bağlantılar kurdu ve bazen de onları finanse ettiler. Korsan yayıncıların mülkleri

21 Yine de, Açoriano Oriental, Jornal Fundão veya Reconquista gibi bazı tarihi ve yerel yayınlardan

bahsedebiliriz. 22 Reis, A. (2014), As rádios piratas em Portugal – contributos para um percurso, Universidade do Minho. Centro de Estudos de Comunicação e Sociedade, pp. 9-28.

20



çeşitlilik göstermekteydi: Bunların arasında küçük işletmeler, kilise, yerel gazeteler, futbol

kulüpleri, kültür ve spor dernekleri23 ve hatta reklam şirketleri bulunuyordu24.

laştırmadan önce yayınlanan gerçek radyoların sayısıyla ilgili herhangi bir kayıt

bulunmamaktadır. Basın, 400 ila 800 yasadışı radyo istasyonunun varlığını bildirmiştir25.

Portekiz'de ve yurtdışındaki korsan radyoların uygulanması her zaman bağımsız

vatandaşların yarattığı iletişimsel projelerin dinamizminden yola çıkılarak başlatılmıştır. Vericinin

montajı, lojistik koşulları ve radyo programlamasının tanımı arasındaki bu organizasyon,

korsanlarla topluluk radyosu arasında ontolojik bir yaklaşım sağlayan bir kimlik özelliğine sahip

toplum radyosunun kurucu ruhuyla kesişmektedir.

Portekiz medya sistemi son derece merkezileştirilmiştir. Örneğin elektronik ortamda az

sayıda ulusal ve bölgesel radyo istasyonları vardır. Kesin ve güncellenmiş bilgilerin olmamasına

rağmen, bölgesel olarak yayınlanan günlük gazetelerin pazar payı, yerel ve bölgesel TV ve radyo

yayıncıları, özellikle ülke genelindeki medyanın pazar paylarına kıyasla çok düşük gibi

görünmektedir26-27. Bölgesel düzeyde açık sinyal / ücretsiz yayın kanallarının (hem kamusal hem

de özel) mevcut durumu "beklenen ve arzulanan şeyin açıkça altındadır"28. Bununla birlikte, yakın

zamanlarda, 2015 yılında devlet, bölgesel / yerel basının desteğine yönelik29 medya sistemi için

olumlu bir gelişme oluşturabilecek yeni bir politika uyguladı 30 . Bu nedenle, Portekiz medya

sisteminde yani toplumsal ve kültürel grupların yanı sıra yerel toplulukların medyasına erişimde

iyileştirilmesi gereken genel bazı durumlar vardır31.

23 Bonixe, L. (2014), O local como especialização - as rádios locais portuguesas enquanto espaço para a comunicação de proximidade. In I Congresso de Estudos Rurais do Norte Alentejano “O Futuro do Mundo Rural em Questão”. 24 Marcos, L.H. (1988), Rádios Locais, a lei e a realidade. Porto: Centro de Formação de Jornalistas. 25 Azevedo, A. (2001), As rádios locais no pós-25 de Abril. Observatório, 4, 113-122. 26 Davim, M., 2012, “Não se sabe quem vê a RTP Açores e a RTP Madeira”, Sol, October 2nd. 27 Entidade Reguladora para a Comunicação Social – ERC 2009, Caracterização do sector da radiodifusão local. Entidade Reguladora para a Comunicação Social – ERC 2010, A imprensa local e regional em Portugal. 28 AdC 2013, Televisão Digital Terrestre em Portugal, p. 48. 29 Kararname – Yasa 6 Şubat 23/2015, medyaya yönelik yeni devlet mali teşvikleri sistemini onayladı. Yasa no. 6 Haziran 179/2015, bölgesel ve yerel düzeyde medyaya yönelik devlet mali teşvik sistemini onayladı. 30 Ayrıca, Portekiz'in MPM2015 (Avrupa Konseyi, 2013) tarafından kullanılan tanıma göre Portekiz'in ulusal azınlıklara sahip olmadığını vurgulamalıyız ancak Portekiz'de "hedef kitleleri olarak ülkedeki göçmen toplulukları" olan "etnik medya" bulunmaktadır. 31 Medya Çoğulculuk Monitörü 2015 - Sonuçları. http://monitor.cmpf.eui.eu/mpm2015/results/portugal/.

http://monitor.cmpf.eui.eu/mpm2015/results/portugal/

21



Her halükarda, 300'den fazla yerel radyo istasyonu mevcuttur 32 . Ancak Portekiz'de

topluluk medyası geleneği bulunmamaktadır. Radyo Hukuku 33 topluluk radyo istasyonları

üzerinde sessizdir. Topluluk radyo projeleri ağırlıklı olarak İnternette 34 yer almaktadır. Kern

Avrupa İşleri'nin (KEA) istişarelerine göre, Portekiz'de çok sayıda Topluluk Radyo istasyonu

mevcuttur. Bunların çoğunluğunu öğrenci veya yerel girişimler oluşturmaktadır35.

Belirli topluluklar tarafından kar sağlanmadan ve harekete geçirilmeden, toplumun

temellerinin bir kısmını geri kazandıran bazı radyo deneyimlerinden bahsetmek mümkündür.

Birincisi, sadece Eylül 2011'de Porto'da yayınlanan ve FM'de yayınlanacak olan ilk topluluk

radyosu Radio Manobras36 ve şu anda yalnızca 24 saat çevrimiçi37 olarak yayın yapmaktadır.

Lizbon'da Radio Zero38, 2004 yılından bu yana topluluk içeriği ve kültürel faaliyetlerin tanıtımı

yoluyla topluma aracılık etmeyi amaçlayan, yalnızca Web'de yayın yapan bir radyodur. Bu girişim,

Lizbon Instituto Superior Técnico Öğrenci Birliği39 (AEIST)’e ait özerk bir yapıdır.

Portekiz'deki bu radyoların düzenlenmesindeki eksiklik ve geniş medya gruplarındaki

medya yoğunlaşmasının artması göz önüne alındığında, bu durum birçok yerel ve bölgesel

radyoların ortadan kalkmasına, bu bölgelerdeki medya görünürlüğünün azalmasına ve

vatandaşların yerel medyada ifade imkânlarının azaltılmasına yol açmaktadır. Çevrimiçi ve radyo

iletişimi yoluyla düşük maliyetli iletişimsel serbestlik için gerçek olanaklar bulunmaktadır40.

32 http://www.gmcs.pt/pt/panorama-do-setor-20130314-115342. 33 Radyo Yasası, 24 Aralık 54/2010 (9 Temmuz tarih ve 38/2014 sayılı yasa ile değiştirilmiştir). 34 Jedrzejewski, S & Oliveira, M. 2015, “Dinleyicilerin katılımı: Rádio Ás, bir topluluk radyosu web projesi”, Bonini, T. & Monclús, B. (eds.), Radyo kitleleri ve ağ toplumu çağına katılım, Routledge,New York., s. 255-257. 35 Avrupa Birliğinde Topluluk Medyası Durumu, Politika Departmanı Yapısal ve Uyum Politikaları, Avrupa Parlamentosu, s. 16. 36 http://radiomanobras.pt/. 37 http://stream.radiozero.pt:8000/radiomanobrasonlive.mp3. 38 http://zeropt.radio.pt/. 39 Instituto Superior Técnico, 10.000'den fazla kişinin katıldığı Portekiz'deki en büyük Mimarlık, Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Okulu'dur. https://tecnico.ulisboa.pt/en/. 40 Martins, F., (2014), Recuperar o espírito das piratas: reflexões sobre rádios comunitárias em Portugal, do vazio legal a uma proposta concreta, in Das Piratas À Internet: 25 Anos de Rádios Locais, CECS - Centro de Estudos de Comunicação e Sociedade, p. 129.

http://www.gmcs.pt/pt/panorama-do-setor-20130314-115342

http://radiomanobras.pt/

http://stream.radiozero.pt:8000/radiomanobrasonlive.mp3

http://zeropt.radio.pt/

https://tecnico.ulisboa.pt/en/

22



1.2.3. Türkiye

Türkiye’de topluluk medyası oldukça yeni bir kavramdır. Türkiye’de henüz topluluk

medyası adı altında herhangi bir yasal düzenleme ya da yasa bulunmamakla birlikte topluluk

medyası özelliği gösteren gazete, radyo ve televizyon kuruluşlarına rastlanmaktadır.

Anadolu coğrafyasında ilk gazetenin Osmanlı Dönemi’nde yabancı devlet sefaretleri ve

azınlıklar tarafından çıkarıldığını görmekteyiz. Fransızların 1795 yılında çıkardıkları “Haberler

Bülteni”, 1824’te Fransız tüccarların İzmir’de çıkarttıkları Smyrnéen, 1831’de Rumca çıkan Filos

Ton Neon, Ermenice yayın yapan 1831’de Lirokir, Bulgarca yazılan 1942’ de Ljuboslowije

Cumhuriyet öncesi yayın yapan ve azınlıkların çıkardıkları gazetelerin sadece birkaçıdır 41 .

Osmanlı Devleti’nde ilk Türkçe gazete Takvim-i Vekayi ise 1831 yılında yayınlanmıştır.

Türkiye’de 1923 Cumhuriyet’in ilanından sonra İstanbul yine basının merkezi olarak kalmaya

devam etmiş ve Tanin, Tevhid-i Efkar, İkdam ardından Vatan Gazeteleri yayınlanmaya

başlanmıştır. 1924 yılında Cumhuriyet Gazetesi çıkarılmaya başlanmış ve 1931 yılında ise ilk

basın kanunu kabul edilmiştir. 1950 yılında Türk Haberler Ajansı (THA) kurularak 1950’de bugün

bir takım değişiklikleri ile hala yürürlükte olan Basın Kanunu yürürlüğe girmiştir. 1980’lere

baktığımızda Cumhuriyet, Milliyet, Hürriyet, Tercüman, Sabah ana akım basının başını çeken

gazetelerin sadece birkaçı olarak dikkat çekmektedir42. Buna karşılık alternatif medya ya da bir

diğer ifade ile topluluk medyası olarak nitelendirilebilecek gazeteye örneklerden birini Şalom

Gazetesi oluşturmaktadır. 1947 yılında İstanbul’da Yahudi Gazeteci Avram Leyon tarafından

çıkarılan gazete Türkçe de yayın yapmıştır. İstanbul Rum topluluğunun 1977 yılında yayın

hayatına başlamış olan iki gazetesini İHO ve Apoyevmatini de topluluk gazetesi bağlamında

değerlendirmemiz mümkündür. Bu gazeteler halen yayın hayatlarına devam etmektedirler.

Türkiye’de gazeteciliğin gerek ana akım gerekse topluluk medyası olarak tarihi eski

olmasına rağmen radyonun Türkiye’ye 1925 yılında girdiğini görmekteyiz. Türkiye’de 1925

yılında Ankara ve İstanbul’da telsiz istasyonu kurulmuş ardından da 1927 yılında ilk radyo deneme

yayını İstanbul’da başlamıştır. 1949 yılına kadar Türkiye’de yayınlar Ankara’daki iki verici

aracılıyla yapılmış, 1959 yılında alınan bir karar ile 27 ilde küçük güçlü radyo istasyonları

kurulması ön görülmüş ve çeşitli kesintilerle birlikte 1980 yılı sonunda resmi nitelikte (TRT)

41 Çakır,H. Tüm yönleriyle Radyo, Ankara: Siyasal Yayınevi, p.32, 2007. 42 Türkiye Cumhuriyeti Basın-Yayın ve Enformasyon yayını, 2013.

23



ulusal çapta Ankara, bölgesel nitelikte İzmir, Antalya, Diyarbakır, Erzurum ile Çukurova yayın

yapan iller arasında yer almıştır43. Türkiye’de İstanbul merkezli ilk özel radyo yayıncılığı 1992

yılında Kent Radyo ile başlamış ve çok kısa bir süre içinde 100’ü aşkın özel radyo yayın hayatına

başlamıştır 44 . Resmi olarak radyo yayınları ile ilgili düzenleme ise 1994 tarihinde meclis

tarafından kabul edilen 3984 sayılı kanun ile düzenlenmiştir. Böylece özel radyo şirketleri kişiler,

kurumlar ya da kuruluşlar tarafından kurulmaya hak kazanmıştır45. 1990’lı yıllarda FM bandından

yayın yapan özel radyo işletmelerinden Radyo D, Show Radyo, Kral Fm, Metropol Fm, Best Fm

müzik ve eğlence odaklı yayın yapan radyo kanallarına verilebilecek birkaç örnektir 46 . Bu

oluşumlara ek olarak 1990’lı yıllardan sonra topluluk medyası olarak değerlendirebileceğimiz

Açık Radyo(1995) ve Nor Radyo(2009) da yayın hayatına başlamış ve çok dilli yayınları ile

Türkiye’deki radyo alanına yeni bir bakış açısı kazandırmıştır.

Türkiye’de televizyonun ilk olarak yayına geçtiği tarih ise 1968’dir. Türkiye’de radyo

yayıncılığına başlanırken tecimsel model uyarınca ilk olarak Telsiz Telefon Türk Anonim

Şirketi(TTTAŞ) kurulmuş, ancak bu girişimin başarısız olması üzerine, 1936’dan itibaren devlet

tekelinde yayıncılığa başlanmıştır47. 1961 Anayasasının 121. Maddesi uyarınca da 1963 yılında

Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu(TRT) kurulmuştur. 1980’li yıllarda ise televizyon

yayıncılığının tüm dünyada tecimselliğe kayması Türkiye’yi de etkilemiş ve kanunda yer alan bir

boşluktan yararlanılarak ilk olarak 1990 yılında Eutelsat F5 uydusu üzerinden Magic Box Star 1

televizyon kanalı yayın hayatına başlamıştır. 1990’larda TRT kanalları dışında 12 ulusal, 60

bölgesel ve 200’den fazla yerel yayın yapan televizyon şirketi çok kısa bir sürede Türkiye’de

faaliyete geçtiği bilinmektedir. Hatta radyo istasyonu kurmanın maliyetinin daha az olması

nedeniyle 700 civarında radyo istasyonu olduğu belirtilmektedir.

Türkiye’de özel radyo ve televizyonların tarihinin resmi olarak 1994 yılında Radyo

Televizyon Üst Kurulu’nun faaliyete geçmesi ile başladığını görmekteyiz. Karasal, sayısal, uydu,

kablo ve IPTV ortamından yayın yapacak kuruluşlara lisan ve yayın izni veren Radyo ve

43 Aziz, A., Radyo ve Televizyona Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi S.B.F.Y,1976 44 Serarslan,M., Radyo Televizyon Düzeninde Yeni Değişimler Arayışlar ve Türkiye, yayınlanmamış Yüksek

Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi S.B.E.1993. 45 Kuyucu,M., http://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/sites/default/files/Mihalis%20KUYUCU.pdf,,P.141,2013. 46 Çankaya, Ö., Dünden bugüne radyo televizyon.İstanbul: Beta Yayınları, p.110, 1997. 47 Seraslan,ibid.,p.79

http://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/sites/default/files/Mihalis%20KUYUCU.pdf

24



Televizyon Üst Kurulu’nun, karasal ortamda yayın yapan toplam 251 televizyon, 1078 radyo yayın

kuruluşunun lisans başvurusu mevcuttur. RTÜK’ün uydu ortamından yayın yapan 148 televizyon

ve 53 radyo, kablo ortamında yayın yapan 78 televizyon kuruluşu bulunmaktadır 48

(www.rtuk.gov.tr). Bu kanalların arasında farklı dil ve lehçelerde yayın yapan kuruluşlar da

bulunmaktadır. RTÜK’ün resmi internet sitesi 2017 yılı verilerine göre Türkiye’de yayın yapan 9

adet uydu tv, 8 adet yerel tv, 12 adet yerel radyo ile 1 adet bölgesel radyo olmak üzere TRT’ye ait

1’er adet televizyon ve radyo dahil toplam 32 adet farklı dil ve lehçelerde yayın yapan kuruluş

bulunmaktadır.

Internet Türkiye’ye 1987 yılında Ege Üniversitesi öncülüğünde kurulan Türkiye Üniversite

ve Araştırma Kurumları Ağı ile girmiş 1991 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve TÜBİTAK

tarafından ortak bir proje ile geliştirilmiş ve 1993 yılında ise vatandaşların kullanımına

açılmıştır49(Gönenç, 2003. Ss.95-96). Günümüzde internet ve sosyal ağlar topluluk medyasının

yeniden tanımlanmasına neden olan temel faktörlerden biri olarak görülmektedir. Bunun nedeni

topluluk medyasının temel özelliklerinden biri olan mekânsal birlikteliğin sanal birlikteliğe

taşınmış olmasıdır. Bu bağlamda da sınırların ortadan kalması ile birçok topluluk bu araçlar

üzerinden birlikteliklerini sağlamaya gerek Türkiye gerekse dünyada devam etmektedir.

Geleneksel medya aracılıyla yayın yapan birçok topluluk bu birlikteliklerini internet ya da sosyal

ağlar üzerinden kurmaktadırlar.

1.3. Topluluk Medyası Kapsamındaki Gençlik Programları Üzerine Araştırmalar

Avrupa Birliği ülkelerindeki gençlik programlarından topluluk medyasıyla ilgili olanları

aşağıdaki gibidir:

1. GENÇLİK ÇALIŞMALARINDA DAHİLİ DİJİTAL VİDEO EĞİTİMİ (DVT'de)

Link: http://www.youth4med.com/?p=682

Tanım: Gençlik Çalışmalarında Dahili Dijital Video Eğitimi (DVT'de) projesi, kapsayıcı yaygın

eğitim için gençlik çalışanlarının ve eğitmenlerin dijital video kullanırken kapasitelerini artırmayı

amaçlamaktadır.

48 www.rtuk.gov.tr 49 Gönenç, Ö.E., İnternet ve Türkiye’deki Gelişimi, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2003, Sayı16

http://www.rtuk.gov.tr/

http://www.youth4med.com/?p=682

http://www.rtuk.gov.tr/

25



Avrupa politikaları ile ilgili olarak proje, gençlik çalışanları ve eğitimciler için eğitim

materyallerinin geliştirilmesi ve yaygın eğitimde dijital videonun kullanımı konusunda eğitimciler

aracılığıyla "BİT metodolojilerinde çalışanların ve gençlerin mesleki gelişimlerinin

desteklenmesi" konularını ele almaktadır.

Proje, gençleri modern vatandaşlık vasıtasıyla aktif vatandaşlığa teşvik etme yolundaki

çarpanları (gençlik eğitmenleri ve gençlik çalışanları) eğiterek "Gençlerin sosyal kaynaşması ve

refahını teşvik etme" konusuna değinmektedir.

Proje, yaygın olmayan gençlik eğitimi üzerine dijital video kaynaklarının seçimi için kısa

ve öz bir metodoloji önermektedir. Örgün eğitimde (K-12 öğrencileri diye adlandırılan ilk ve orta

dereceli okullarda) dijital video kullanımı için materyaller mevcuttur, ancak birçok materyal ve

özellikle yaygın olmayan gençlik eğitimi için herhangi bir metodoloji bulunmamaktadır.

Proje, bu alandaki boşluğu doldurmaya çalışmaktadır. Yukarıdaki temel eğitim ilkelerini

içeren ana proje ürünleri / faaliyetleri şunlar olacaktır:

-Kapsamlı amaçlar için dijital videoyu seçmeye yönelik yöntem;

-Eğitim materyalleri ve genç çalışanlar / eğiticiler için uygun olan pratik vakalar ile Online

Öğrenim Yönetim Sistemi;

-Gençlik çalışanlarının eğitimi (kapasite geliştirme atölyesi).

Proje paydaşları:

• Öğrenci Bilgisayar Sanat Topluluğu (SCAS), Bulgaristan

• Werft22, İsviçre

• Çek Cumhuriyeti Yaşam Bilimleri Üniversitesi Prag, Ekonomi ve Yönetim Fakültesi, Çek

Cumhuriyeti

• Avrupa Youth4Media Derneği (Avrupa Medya için Gençlik Derneği)

• Ulusal Öğrenci Bilgi ve Kariyer Merkezi (NSICC), Bulgaristan

Proje, Avrupa Komisyonu'nun Erasmus + Programı tarafından "KA2 - Yenilikçilik ve iyi

uygulamaların paylaşımı: Gençlik Alanında Kapasite Geliştirme" çerçevesinde finanse

edilmektedir.

26



2. VATANDAŞ GAZETECİLİĞİ VE SOSYAL KATILIM İÇİN DİJİTAL MEDYA DİYALOĞU


Tanım: Online gazeteciliğin farklı yönlerini ele almak üzere Ukrayna, Polonya, Beyaz Rusya ve

Almanya'dan katılımcılar çeşitli eğitim oturumlarında, tartışmalarda ve yoğun grup çalışmalarında

yer almışlardır. Dijital medya dünyasına kuramsal giriş yaptıktan sonra, katılımcılar uygulamalı

eğitim almış ve yazılı içerik oluşturma, olay ve ana konular hakkında raporlama üzerinde

yoğunlaşmışlardır. Kiev'deki Square Maidan'dan başlayarak Katılımcılar, çatışma bölgesinden

başkente geçen Ukraynalılar hakkında ve ortalama Ukraynalı vatandaşlarının zor olan mali

durumu hakkında rapor verirken çalışmalarında mevcut son siyasi olayları kapsamışlardır.

Daha önce bahsedilen konularda mücadele ederken, Ukraynalı olmayan katılımcılar, ev

sahibi ülke, vatandaşları ve günlük zorlukları hakkında yeni bilgiler edindiler. Katılımcılar, Rusya

ile olan mevcut siyasi durumu ve ülke içi göç akımları hakkındaki farklı bakış açılarını tartıştılar.

Yeni medya araçlarıyla, eğitim kursu süresince çok önemli sivil katılım konuları gündeme geldi.

Kiev’de proje sırasında çekilen videolar:

"Ukrayna'da Demokrasiyi Geliştirmek"

Devrimden sonra Ukrayna toplumu değişiyor. Fedir Musurahin Kiev Taras Shevchenko Ulusal

Üniversitesi'nde gazetecilik öğrencisi olan ve kendi geleceğini ilgilendiren çok özel bir planı vardır.

Ukrayna hakkındaki vizyonunu şöyle dile getirmektedir:

www.youtube.com/watch?v=5HLgrZ5D9wc

"Ukrayna'da Gazetecilik Yapmak"

Ukrayna, Almanya ve Belarus'tan 28 genç insan; gazetecilik, ülkelerindeki farklı konularda

anlaşma yolları ve zorluklarla ilgili bakış açılarını paylaşmak üzere Kiev, Ukrayna'da bir araya

geldi. "Beyaz Rusya, Ukrayna ve Almanya gibi farklı ülkelerden toplantı katılımcıları, hepimizin

ülkesinde hemen hemen aynı problemlerin olduğunun ve aynı nedenlerden dolayı savaştığımızın

farkına varmamıza yardımcı oldular " diye itiraf ediyor. Almanya'dan bir katılımcı " Doğu

Avrupa'dan insanlarla çalışmak ve yaşamak bana, sahip olduğum birçok önyargıyı kırmamda

yardımcı oldu" diye ekledi.

www.youtube.com/watch?v=xqiIVqzOxhk

“Ayda 50 € ile hayatta kalabilir misiniz?”

http://www.youtube.com/watch?v=xqiIVqzOxhk

27



Ukrayna, AB'ye katılmak istiyorsa, hükümet orada yaşamanın diğer ülkelerde yaşamaktan farklı

olduğunu göz önüne almalıdır. Kiev'den iki kadın, hayatta kalma konusunda 50 € 'dan fazla

olmayan aylık mücadelelerini paylaştılar. http://www.youth4med.com/?p=655

3. SASME - MEDYA EĞİTİMİ YOLUYLA YAŞLILARIN SOSYAL AKTİVASYONU


Tanım: Anahtar Eylem 2: İnonasyon ve iyi uygulamaların paylaşımı için işbirliği. Yetişkin eğitimi

alanındaki stratejik ortaklıklar "Medya eğitimi yoluyla yaşlıların sosyal aktivasyonu – yaşlı

organizasyonları için inovatif program"

Proje, Yaşlıların lehine çalışan kurum ve kuruluşlara Medya Eğitimi yoluyla Yaşlıların Sosyal

Aktivasyonu için kapsamlı Programı önermektedir. SASME Programı, öğretim ve öğrenmeye

yönelik geleneksel yaklaşımı güçlendiren bir dizi tamamlayıcı faaliyet ve araçtan oluşur. Yaşlılar

için yerinde eğitimler, yaklaşım geliştirerek ve edutainment (eğlenceli eğitim) yaparak

öğrenmenin bir karışımıdır – eğlence youyla öğrenme. Bu yaklaşım aşağıdaki öğelerden

oluşmaktadır:

Yaşlılar için Eğitim Programı ve eğitim materyalleri (eğitim içeriği için bir araç olarak

basın dergi ve video bilgilerini kullanarak).

Yaşlıların pratik eğitim koordinasyon yöntemini açıklayan STK'lar için el kitabı (European

Senior Voice dergisinin basın ofisini kurarak ve toplumsal kampanya yoluyla)

Yaşlılara, ürün ve hizmetler için indirimler almalarını sağlayan sosyal kampanya tanıtımı

ve dağıtımını yapan Topluluk Kampanyası metodu (yerel topluluğu fayda programına dahil

ederek)

Yaşlıların resmî ve gayri resmi eğitiminde, edinilen bilgi ve becerileri güçlendiren ve

takibini yapmaya yarayan bir araç olarak masa oyunlarının kullanımı

Proje konsorsiyumu, SASME programını yaşlılar için çalışan organizasyonların kullanımına

sunmakla yaşlıları yaşamboyu öğrenmeye ve sosyal hayata aktif katılımda bulunmaya yönelik

koşullar yaratacaktır. Özellikle:

- Yaşlılar için oluşturulan eğitim dergisi formunda eğitim içeriğinin yanı sıra yaşlılar için

önem taşıyan (sosyal ve ekonomik güvenlik, sağlık gibi) konularda eğitim materyalleri



28



sunmak üzere kuruluşlara kompleks bir eğitim programı sağlamak suretiyle eğitim

tekliflerini çeşitlendirmek.

- Yaşlıların günlük hayatta gerekli olan temel matematik becerilerini ve ekonomik bilgilerini

geliştirmek. "Yaşlı Yardım Kartı" sosyal kampanyasına yaşlıların dahil edilmesi yoluyla

harcamaların tasarruf ve rasyonelleştirilmesi, bağış toplama, sunum ve müzakere

becerilerinin iyileştirilmesi.

Yaşlıları gazetecilik, pazarlama, basın kanunları, ana dil becerilerini şekillendirme, güvenlik,

güdülenme eğitimleri gibi konularda eğitmek ile birlikte dergilerde çalışma ve eğitim yoluyla

sosyal hayata katılımlarını motive etmek.

SASME programının uygulanması için yetişkin eğitimi organizasyonlarını hazırlamak ve

yaşlanma konusundaki toplumsal bilinç düzeyini arttırmak ile yaşlıların sivil toplumu inşa

etmedeki rolü, dergi aracılığıyla yaşlıları desteklemek için yerel girişimcileri de içeren işbirliği ve

bilgi paylaşımını güçlendirmek ve de Medya eğitimi yoluyla yaşlıların toplumsal aktivasyonu

alanında çalışan organizasyonlar arasındaki iyi uygulamaların hazırlanması.

Yukarıda belirtilen hedeflerin Aralık 2018 sonuna kadar başarılması yoluyla yaşlanan insanlar

(sosyal dışlanma tehdidi altında bulunanlar) için yaşam boyu öğrenmedeki koşullar ile onların

sosyal aktivasyonları sağlanacak ve projenin ana sonucu elde edilecektir. Proje çeşitli hedef

grupları etkileyecektir: yaşlılar için çalışan organizasyonlar, yaşlıların kendileri, yerel girişimler

ile yerel yetkililer ve politika yapıcılar. SASME Projesi, ERASMUS + Avrupa Birliği Programı

çerçevesinde Polonya, Almanya, Romanya ve Litvanya örgütlerinden oluşan uluslararası

konsorsiyumda uygulanmaktadır.

Paydaşlar: Almanya (Bürgerhaus Bennohaus), Polonya (Polskie Gry Planszowe), Litvanya

(Sosyal İnovasyon Fonu) ve Romanya (Hayat Boyu Öğrenmeyi Teşvik Merkezi). Düzenleyen:

Stowarzyszenie MANKO

4. DEMOKRASİ İÇİN DİJİTAL YERLİLER

Link:http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects/eplus-project-details-

page/?nodeRef=workspace://SpacesStore/f46cf490-1895-4314-8f48-ffb6ff8ac0bd

http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects/eplus-project-details-page/?nodeRef=workspace://SpacesStore/f46cf490-1895-4314-8f48-ffb6ff8ac0bd

http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects/eplus-project-details-page/?nodeRef=workspace://SpacesStore/f46cf490-1895-4314-8f48-ffb6ff8ac0bd

29



Tanım: Genç neslin önemli bir kısmının içine işlemiş görünen siyasete yönelik ilgisizlik ve

tarafsızlığa köprü oluşturmaya yardımcı olmak amacıyla, seçilen okullardan gelen bir öğrenci

örneklemi için bu proje aracılığıyla bir eğitim-öğretim programı düzenlendi.

Yerel Kurumların işbirliğiyle gerçekleştirilen proje, aktif vatandaşlığın anlamını ve

anlayışını geliştirmek, öğrencileri, dijital bağımsızları teşvik etmek, bilgi ve iletişim teknolojilerini

(ICT) ve sivil toplumda aktif katılım için sosyal medyayı araç olarak kullanmak üzere demokrasi

ve katılım hakkında bir eğitim yolu geliştirmiş ve uygulamıştır.

Proje ve yayımlama aktiviteleri, özellikle de web radyo yayıncılığı ve blog sayesinde

gençler, yaşadıkları sosyal boyutu anlatmak için yeni fırsatlar buldular.

Önerilen etkinlikler şunlardı: filmlerin görüntülenmesi, sınıf tartışmaları, seçilen anahtar

sözcükler üzerinde ekip çalışması, Web radyosundaki yayınların hazırlanmasına aktif katılım,

Instagram'da farklı görevler, projenin blogunun etkin kullanımı.

DN4D blogundaki öğrencilerin artan katkılarını görerek, yeni medyayı demokrasiyle ilgili

fikirlerini ifade etme ve paylaşma ortamı olarak keşfettikleri görülüyor.

5. AVRUPA'DAKİ YARATICI GİRİŞİMCİ GENÇLERİN GELİŞTİRİLMESİ VE

GÜÇLENDİRİLESİ

Link:http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects/eplus-project-details-

page/?nodeRef=workspace://SpacesStore/8e7cb275-78b4-4a80-84e1-d49a1b53d026

Tanım: C.R.E.ativE gençlerin, gençlik politikasında sorumluluk sahibi kişilerle yapılacak olan

tartışmalara ve girdilerin paylaşımına aktif olarak katılmalarını sağlayarak, gençlerin yaratıcı ve

girişimci kaynaklarını Avrupa'da teşvik etmek ve güçlendirmek istemektedir. Bu yaklaşım, 6 farklı

AB üyesi ve aday ülkeden (İtalya, İspanya, İngiltere, İsveç, Türkiye, Polonya) 42 genç ve çeşitli

politika yapıcılar / uzmanların, 12 ay içinde kendilerini karşılaştıracakları farklı etkinliklerde,

http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects/eplus-project-details-page/?nodeRef=workspace://SpacesStore/8e7cb275-78b4-4a80-84e1-d49a1b53d026

http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects/eplus-project-details-page/?nodeRef=workspace://SpacesStore/8e7cb275-78b4-4a80-84e1-d49a1b53d026

30



özellikle de Sosyal gönüllü ve girişimci yaratıcılığa yönelik 2 yaratıcılık boyutu ile uğraşmaları

şeklinde gerçekleşir.

Hedeflere üç aşamada ulaşılacaktır: Planlama / hazırlık aşamasında yararlanıcılar (gençler

ve politika yapıcılar), ortak bir metodoloji izlenerek, seminer öncesinde aylar boyunca

hazırlanmaları için yerel seviyede ve sanal bir gençlik forumunda beyin fırtınası ve eğitim

etkinliğinde tanımlanacak ve yer alacaklardır; uygulama aşamasında, gençlerle politika yapıcıları

tartıştırmak, fikir alışverişinde bulunmak ve / veya iyi uygulamalarda bulunmak ve / veya

yapılandırılmış diyaloğun konularını, önceliklerini, hedeflerini, açık koordinasyon metodunu takip

etmek üzere 4 gün sürecek bir gençlik semineri düzenlenecektir. Gençlik ve Avrupa Gençlik Paktı

alanında; son olarak, değerlendirme / izleme aşaması sırasında, gençler belirli anketler kullanarak

ve dağıtarak projenin başarılarını ve Sanal Forumun kullanımını paylaşmak için yerel bir

toplantıya katılmak suretiyle bir takip raporunun hazırlanmasına iştirak ederler. Doğru iletişim ve

yayımlama araçları ile faaliyetleri 3 aşamayı destekleyecektir.

Seminer ve bağlantılı etkinlikler, gençlerin Avrupa vatandaşlığını kullanmaları için fırsat

olacak ve böylece yerel yetkililer, gençler ve temsilcileri ile işbirliği içinde gençlik politikalarına

ilişkin önerilen katılımcı formlarını etkinleştirmek zorunda olduklarını anlamış olacaklardır

(21.05.2003 tarihli “Yerel ve Bölgesel Yaşamda Gençlerin Katılımı üzerine Gözden geçirilmiş

Avrupa Sözleşmesi" başlığından).

1.4. Topluluk Medyası İçin İyi Uygulamalar

Bu bölümde, her ülkenin topluluk medyasıyla ilgili örnekler yer almaktadır. Bu örnekler,

projeyle ilgili sosyal, ekonomik alanlar ve sağlık alanında etkili olanlar üzerinde verilmektedir.

1.4.1. Bulgaristan

1. MEDIA CAFÉ

Medya Adı: MEDIA CAFE

Medya Türü: Bağımsız Gençlik web portalı

Kurucusu: "Viscomp" şirketi

Kuruluş tarihi: 2007

31



Strateji: MediaCafe.bg, yeni nesil bağımsız gençlik web portalıdır. Portal aracılığıyla Media Cafe

ekibi "bağımsızlık" fikrini temsil ediyor; çünkü "medya" ve "kahve" nin arkasında siyasi örgütler

veya mevcut çevreler durmuyor. Medya biz, kafeterya ise bizi fark ettiren ve üzerine sizinle

birlikte yorum yaptıran her şey anlamına geliyor".

Media Cafe.bg politikası, siyasi entrikalar ve yanlış politik profillerin arka planına karşı

tarafsız kalmak olduğundan, kullanıcılar bu portalda kriminal haberler veya Sarı gazetecilik

bulamayacaklardır.

Media Café'nin genç insanlara duyurmak istediği mesaj şu şekildedir: "Zihninizi

uyandırın", çünkü öncelikle tüm toplumu aktif hale getirmeye ve önemli olan şeylere daha fazla

dikkat etmeye çalışmaktadırlar.

MediaCafe.bg'da üniversitelerde eğitiminin bitiminde Bulgaristan'daki gençler ve gençlik

organizasyonlarını heyecanlandıran konular - staj, kariyer ve iş girişimciliği ile ilgili rehberlik ve

haberleri bulabilirler.

Kültürel etkinlikler, Media Café'nin genç ekibinin başlıca önceliğidir ve burası sizi

Bulgaristan’da bulunabilecek çağdaş sanat dünyasına, tiyatro gösterilerine ve film yapımlarına

götürecek bir yerdir.

MediaCafe.bg, günlük hayatlarını yenilemek isteyen herkes için kullanışlıdır.

Gençlik Portalı mediacafe.bg, genç insanların düşüncelerini ifade etme ve staj programlarının

geliştirilmesi için fırsatlar sunar.

Hedef Gruplar: Bulgaristan'da gençler ve gençlik organizasyonları

Paydaşlar: 17360 Facebook "arkadaşlar" ve takipçiler

Yayın Sıklığı: 7/24

Etki: Uygulanamaz

Diller: Sadece Bulgarca

Web Sitesi Bağlantısı: http://mediacafe.bg

Sosyal Medya Bağlantıları:https://www.facebook.com/mediacafe.bg/?ref=page_internal

İçerik: Portal aşağıdaki bölümlere ayrılmıştır:

http://mediacafe.bg/

https://www.facebook.com/mediacafe.bg/?ref=page_internal

32



- ETKİNLİKLER - Gençler şehir / kasabalarındaki etkinlikler hakkında bilgi bulabilirler.

- İş ve Girişimcilik bölümleri - bu bölümler tüm genç girişimciler, BT uzmanları ve öğretim

üyeleri için yararlıdır.

- Kariyer ve stajyerlik

- Kültür ve Sanat

- Eğitim

- Analiz

Görsel Materyaller:

Diğer: Web platformu “Viscomp” işletme gelirleri ve reklam gelirleri ile finanse edilmektedir.

33



2. ORV MEDYA

Medya Adı: ORV MEDIA

Medya Türü: Bilgi web portalı www.orvmedia.com, Radio ORV ve ORV + video platformu.

Kurucusu: ORV Medya STK

Kuruluş Tarihi: 2005

Strateji: ORV MEDIA, 2005 yılında faaliyetlerine başlamıştır. Başlangıçta ORV ekibi kendi

ORV İnternet radyosunun canlı yayınının gerçekleştirilmesi üzerine çalışmıştır. Ardından bir bilgi

web sitesi ve video bölümü (ORV +) oluşturmuşlardır. ORV MEDIA'nın ana hedefleri ve

etkinlikleri gazeteciliğin, görsel-işitsel sanatların, gençlik faaliyetlerinin ve gönüllü çalışmanın

gelişimini teşvik etmektir. Organizasyonun faaliyetleri, tamamen gençlerin dahil edilmesi üzerine

kararlılık göstermektedir.ORV ekibinin temel amacı, genç sanatçıları desteklemek ve onlara

kendilerini, yeteneklerini ve etkinliklerini ifade etmeleri için bir platform sağlamaktır.

Yıllar içinde ORV MEDYA yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde çeşitli projelerde ortaklıklar

gerçekleştirmiştir. ORV MEDIA ayrıca müşterilerine çeşitli hizmetler sunmaktadır.

Hedef Gruplar: Genç insanlar, genç sanatçılar, gençlik uzmanları ve Bulgaristan'daki

organizasyonlar

Paydaşlar: 10119 ORV medyasının FB dostları ve takipçileri


Etki: Uygulanamaz


Web Site Bağlantısı: http://www.orvmedia.com

Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/orvmedia/?ref=page_internal

İçerik: ORV medya birkaç çekici bölüm aracılığıyla Bulgar gençlerine bilgi sağlamaktadır:

http://www.orvmedia.com/

https://www.facebook.com/orvmedia/?ref=page_internal

34



1. Bulgaristan ve yurtdışında gönüllü girişimler, gençlerin spor veya eğitim başarısı, festivaller ve

çeşitli alanlardaki gençler için yarışmalar üzerine yararlı bilgilerin bulunduğu "Gençlik haberleri"

adlı özel haber bölümü

2. Projeler ve girişimler bölümü - ORV medyası, bir çok proje ve inisiyatifin organizatörü ve /

veya katılımcısı olup bunlar arasında:

- ORV Akademi - sokak sanatçıları için sanat akademisi

(http://www.orvmedia.com/index.php/projects/353-orv-academy);

- "Youth MediaLab" - Uluslararası gençlik projesi kendisini, gençlik etkinliklerinin ve

organizasyonlarının tanıtımı için ses, video ve metin materyalleri üretmeye adamıştır.

(http://www.orvmedia.com/index.php/projects/348-proekt-youth-medialab);

- “Sınır yok” adlı TV ve radyo yayını ve daha birçokları yer almaktadır.


http://www.orvmedia.com/index.php/projects/353-orv-academy

http://www.orvmedia.com/index.php/projects/348-proekt-youth-medialab

35



Diğer: ORV MEDIA, KOBİ'leri, kamu kurum ve kuruluşlarını ve STK'ları içeren çok iyi gelişmiş

bir müşteri ağına sahiptir ve faaliyetlerini, özel etkinliklerin, ürünlerin, hizmetlerin vb.

reklamlarından elde edilen gelirler yoluyla güvence altına almalarını sağlamaktadır.

3. YOUTHHUB

Medya Adı: YOUTHHUB

Medya Türü: Gençlik STK web portalı

Kurucusu: YouthHub STK


Strateji: YOUTHub, Sofya Bulgaristan merkezli özel bir sivil toplum kuruluşudur. YOUTHub.bg,

1 Eylül 2016'da kurulmuştur. Temel amacı, Bulgaristan'daki gençlerin kişisel ve mesleki

gelişimlerine (eğitim kursları, seminerler, genç değişim programları, Ağ oluşturma ve diğer

etkinlikler) yönelik her türlü fırsatı bulabilecekleri online bir gençlik platformu olarak hizmet

etmektir.

Buna ek olarak STK, ülkedeki gençlere kaliteli eğitim faaliyetleri sunmayı hedeflemektedir.

Niyetleri, Bulgar genç ulusunun geleceğine yatırım yapmak; profesyonel ve özel hayatlarında

başarılı olmaları ve büyümeleri için onlara rehberlik etmek üzere ihtiyaç duydukları becerileri

geliştirmelerine yardımcı olmaktır.

YOUTHub.bg’yi faaliyete geçiren STK’nın geçmişi, kurucusu Bayan Madlen

Nenkova’nın bir Facebook grubu kurduğu 2012 yılına dayanıyor. Grubun amacı orada gençlerin

aktif olmalarına ve büyümelerine izin vermek üzere ön görülen tüm fırsatların paylaşılacağı bir

alan olarak hizmet etmekti. Eylül 2016 yılına kadar grup, lise ve üniversite öğrencileri, genç

profesyoneller, STK çalışanları, öğretmenler, iş adamları ve diğerleri de dahil olmak üzere

13.000’den fazla kişiye ulaşmıştır.

Hedef Gruplar: Bulgaristan'daki genç insanlar

Paydaşlar: 17.000'den fazla takipçi ve ziyaretçi


36



Etki: Uygulanamaz

Diller: Bulgarca ve İngilizce

Web Site Bağlantısı: http://youthub.bg

Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/youthub.bg/?ref=page_internal

İçerik: YouthHub, Bulgar gençlerine eğitim, mesleki gelişim, yeni becerilerin geliştirilmesi, iş

olanakları ve diğer birçok konuda bilgi vermektedir. Devam eden projeler / inisiyatifler:

1. Liderlik Akademisi GLOW

2. “Barda açık dersler”

3. “Sosyal kafeterya - herkes için kitap”

4. Yeniden Düzenlenen Fikirler - StartUP Konferansı

5. WIZZ Gençlik Mücadelesi - Uluslararası gençlik yarışması

6. “Sihir olarak tasarım” – Eğitim programı

Ve daha birçokları YouthHub.bg'da bulunabilir.

http://youthub.bg/

https://www.facebook.com/youthub.bg/?ref=page_internal

37




38



4. YOUTH MEDIA FESTIVAL "HARLEQUIN"

Medya Adı: YOUTH MEDIA FESTIVAL "HARLEQUIN"

Medya Türü: Gençlik Medya Festivali

Kurucusu: Bulgar Ulusal Televizyonu, Türk Hava Yolları, NU Film stüdyoları Boyana ve

VarnaNaMladite.com (gençlik web platformu)


Strateji: "ARLEKIN" gençlik şöleni "Gözlerimdeki Dünya" sloganı altında düzenlenmekte ve

çocuklar ile gençlerin orijinal filmler, TV şovları ve raporlar üretmeleri için hayal gücü ve

yaratıcılıklarını sergileyebilecekleri müzik şovu, reklam filmleri, çocuk romanı ve serisi, spor

yayıncılığı , haber bülteni ve çocukların ilgisini çeken diğer tüm formatlar, ayrıca İnternet medya

ve radyo da dahil olmak üzere her türde aktiviteyi teşvik etmeyi amaçlamaktadır:

Hedef Grupları: 8-18 yaşları arasındaki çocuklar ve gençler.

Paydaşlar : 10 000'den fazla takipçi ve ziyaretçi

Yayın Sıklığı: Yıllık bazda

Etki: Uygulanamaz

Diller: Bulgarca, İngilizce, İtalyanca, Rusça

Web Site Bağlantısı: http://arlekinfest.com

Sosyal Medya Bağlantısı: Yok

İçerik: Gençlik Festivali "ARLEKIN", yarışmacıların sinema, spor, müzik ve TV şovlarına

yönelik senaryolarına ve önerilerine dayalı fikirler, gerçek hayat öyküleri veya hikayeler

sunabilecekleri bir yarışmadır.

http://arlekinfest.com/

https://www.facebook.com/youthub.bg/?ref=page_internal

39




5. NULA 32 (НУЛА 32)

Medya Adı: NULA 32 (НУЛА 32)

Medya Türü: Bilgi web portalı www.orvmedia.com, Radio ORV ve ORV + video platformu.

Kurucusu: Plovdiv'ten 4 genç adam- Atanas Yankov, Panayot Stefanov, Iliya Dimitrov ve

Kostadin Buhçev

Kuruluş Tarihi: Eylül 2015

Strateji: NULA 32, ücretsiz dağıtılan Plovdiv dergisidir. Ele alınan konular kentin kültürü, yaşamı

ve kişiliği ile ilgilidir. Dergi, bir alternatif olmasının yanısıra pop kültürünün uzağındadır. Burada

heyecanlı hikayeler ve muhteşem fotoğraflar bulabilirsiniz.

Hedef Gruplar: Gençler ve sanatçılar

Paydaşlar: 28.000'den fazla

Yayın Sıklığı: Facebook profili: 7/24, Basılı dergi: 3 ayda bir yayınlanır.


Web Site Bağlantısı: http://nula32.bg

Sosyal Medya Bağlantısı: https://www.facebook.com/nula32/?ref=page_internal

İçerik: NULA 32, Plovdiv şehrinin kültürel dinamikleri ile çalışmaktadır. Dergi, dijital çağımızda

olağandışı olan kağıt sayfaları ve sert kapaklarıyla benzersizdir. İçindeki konu, doğanın, tarihin

http://nula32.bg/

https://www.facebook.com/nula32/?ref=page_internal

40



(her seferinde odak konunun farklı olup tarihsel mirasımızın çeşitli yönleriyle ilgilidir) yanı sıra

şehrin geleceğiyle de ilgilidir.


1.4.2. Portekiz

1. RÁDIO MANOBRAS

Medya Adı: Rádio Manobras

Medya Türü: Radio

Kurucusu: Anselmo Canha

Kuruluş Tarihi: Eylül 2011

Strateji: Rádio Manobras, içinde yaşadığı, çalıştığı, hayat kattığı ve kentin kimliğini tanımlayan

herkese açık Porto kentine yönelik bir halk radyosudur. Rádio Manobras, ortak, eylemci ve gönüllü

bir günlük pratikte yer almaktadır. Topluluğa yayın erişimi sağlar. Topluluk için, topluluk

tarafından yapılan ve topluluğun tasarrufunda tuttuğu bir araç olup halka açık bir alandır. Nihai

hedef, her konuda çeşitlilik ve ilerlemeyi teşvik etmektir. İnternette 24 saat yayınlanırken, belirli

aralıklarla 91.5 MHZ frekansında yayın yapmaktadır.

Hedef Gruplar: Esas olarak internet radyosu olduğu için hedef kitlenin sınırlandırılması mümkün

değildir. Bir radyo frekansı olarak yayınladığında hedef grup Porto şehrinin vatandaşlarıdır.

41



Paydaşlar: Facebook sayfasında 5620 takipçi

Yayın Sıklığı: Her gün.

Etki: Uygulanamaz

Diller: Portekizce olmasına rağmen her dile açıktır.

Web Site Bağlantısı: www.radiomanobras.pt

Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/radiomanobras/

İçerik: Mevcut program, feminizm, zihinsel sağlık ve tarımdan deneysel sese vb. temaları

içermektedir.


42



2. PT.INDYMEDIA.ORG

Medya Adı: pt.indymedia.org

Medya Türü: Internet websitesi; Radyo; uydu TV

Kurluluş Tarihi: Kasım 1999

Strateji: Indymedia, kendilerini ana akım medyaya alternatif olarak sunan bağımsız medya

aktivistleri ve örgütlerinden oluşan bir bilgi ağıdır. Indymedia bağımsız olup herhangi bir menfaate

sahip değildir. Temel, kurumsal ve ticari olmayan, önemli sosyal ve politik konuların

kapsanmasını sağlar. Indymedia PT web sitesinin içeriği, açık bir yayın sistemi vasıtasıyla

oluşturulur: herkes, açıkça erişilebilen bir web arayüzü aracılığıyla yazılı, sesli ve görüntülü bir

haber veya resmi doğrudan siteye yükleyebilir. Bu "Doğrudan Medya" sistemi sayesinde,

Indymedia, gazeteciler ile haber arasında ve aktif yapımcılar ile pasif izleyiciler arasındaki

bölünmüş çizgiyi sarsmakta ve böylece insanların kendileri için konuşmaya başlamalarına olanak

sağlamaktadır.

Hedef Gruplar: Farklı bilgi kaynakları arayan herkes.

Paydaşlar: Facebook'ta 29.352 takipçi.

Yayın Sıklığı: Her gün.

Etki: Uygulanamaz

Diller: Portekizce

Web Site Bağlantısı: http://pt.indymedia.org/

Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/indymedianetwork/

İçerik: Indymedia, çağdaş dünyamızın cinsellik, ekoloji, din, siyaset ve toplumsal hareketlerden

sanat ve kültürle mücadelesini temsil eden çeşitli konularda haberler verir.

43




3. RAUM: ONLINE ARTIST RESIDENCES

Medya Adı: RAUM: ONLINE ARTIST RESIDENCES (Raum: Çevrimiçi Sanatçı Meskenleri)

Medya Türü: Çevrimiçi platform

Kurucusu: Terceiro Direito


Strateji: Sanatsal yaratım, öğretim ve yayımlama alanlarında (üniversite araştırma birimleri, yayın

projeleri, müzeler, görsel sanatlar okulları ve bağımsız sanat projeleri) aktif olarak kullanılan

yapıların desteğiyle sanatçıların ikamet yerlerine ev sahipliği yapan çevrimiçi bir platformdur.

Dikkate alınan sanat alanları, fotoğraf ve görsel sanatlar, film, mimari, grafik tasarım, müzik ve

ses sanatlarıdır. Raum'un ortakları, konuk sanatçıların önerilerinde somutlaştırılan araştırmacı

metinler, görsel ve işitsel makaleler ve platform için özel olarak geliştirilen sanat eserleri vb.

yaratıcı süreçleri başlatmaya davet edilirler.

Raum platformu, belediyelerden müzelere kadar birçok kamu ve özel kurum ve kuruluşun

desteklediği ve kendisinin ortak olduğu bir platformdur.

44



Hedef Gruplar: Sanatçılar ve sanat öğrencileri.

Paydaşlar: Facebook’ta 3146 takipçi.

Yayın Sıklığı: Her iki haftada bir.

Etki: Uygulanamaz.

Diller: Portekizce ve İngilizce.

Web Site Bağlantısı: http://raum.pt/

Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/Raum-resid%C3%AAncias-

art%C3%ADsticas-online-371900256290770/

İçerik: Web sitesinde, sanat kapsamındaki atölye çalışmaları ve tartışmaların yanı sıra, yakın

geçmişteki ikamet yerleri, geliştirilmekte olan projeleri ve önerileri de bulabilirsiniz.


45



4. RÁDIO MIÚDOS

Medya Adı: Rádio Miúdos

Medya Türü: Online Radyo

Kurucusu: RádioMiúdos.pt - Associação Portuguesa Rádio Miúdos

Kuruluş Tarihi: Kasım 2015

Strateji: Rádio Miúdos, çocuklar için dil, bilgi ve içeriklerin tamamen gençlere uyarlandığı ilk

Portekiz radyosudur. Radyo, çocuklar arasındaki etkileşimi radyo tarafından sunulması gereken

içerikle teşvik etmektedir. Her çocuk kendi diliyle oynamaya, kültür, tarih ve Portekiz dilini

keşfetmeye davet edilmektedir. Hedef, tüm PALOP ülkelerini (Afrikalı Portekizce konuşulan

ülkeler) ve Portekizce konuşan her çocuğu birleştirmektir. Fikir, göçmenlerin yurt dışında ikamet

ederken karşılaştıkları "dilin çaresizliği" ile mücadele etmek, böylece Portekiz dili

panoramasındaki bir boşluğu doldurmak üzerinedir. Dünyaya dağılmış göçmen çocukların

Portekiz ile bağlantılarını sürdürürken dili kullanarak kültürle temasa geçebilmeleri için bir

buluşma noktası ve bir araç oluşturmaktadır.

Yayın Sıklığı: Haftanın 7 günü, günde 24 saat.

Paydaşlar: Facebook'ta 5548 takipçi.

Dil: Portekizce

Web Site Bağlantısı: www.radiomiudos.pt

Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/radiomiudos/

https://www.youtube.com/channel/UCv8Jh8aifsr00tf-Lz2c0KQ

İçerik: Rádio Miudos, hem Portekiz'de hem de Portekiz dışındaki katılımcılar için podcast'ler,

röportajlar ve zor konuları içermektedir. Web sitesinde Programlama, Haber, Röportajlar, Okullar,

zorluklar ve Podcast'ler hakkında bilgi bulabilirsiniz. Programlarında felsefe, kitap, Portekiz,

sinema, meditasyon, bilim vb ile ilgili eğlenceli bilgiler yer almaktadır.

Bu proje, Calouste Gulbenkian Vakfı ve COTEC tarafından tanıtılan "Orijinal Portekizce

Fikirler" 2015 yarışmasında 3. sırada yer almış ve "Girişimcilik Borsası 2016" da Avrupa

Komisyonu Portekiz Temsilciliğince desteklenen "Tuval – Ayakta Kalan Projeler" yarışmasında

1.lik derecesi kazanmıştır.

46




5. PORTUGUESE SMALL PRESS YEARBOOK

Medya Adı: Portuguese Small Press Yearbook

Medya Türü: Basılı yayın

Kurucusu: Catarina Figueiredo Cardoso e Isabel Baraona


Strateji: Portuguese Small Press Yearbook çağdaş sanatçılar tarafından hazırlanan sayfaları içeren

basılmış bir yayındır. Sanatçıların kitaplarının yıllık üretimi ve kendi kendine yayıncılığın yanısıra

bu konulardaki akademik ve eleştirel araştırmaları da duyurur. Portuguese Small Press Yearbook,

Portekizli sanatçılar, tasarımcılar ve ilustratörler tarafından oluşturulan yayınların veya Portekizce

temalı yayınların tanıtımına ayrılmış çevrimiçi bir platform olan TIPO.PT projesini tamamlar.

Yayın Sıklığı: Yılda bir kez.

Paydaşlar: Facebook'ta 1221 takipçi.

Diller: Portekizce, İngilizce ve Fransızca.

Web Site Bağlantısı: http://ptsmallpress.blogspot.pt/

47



Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/ptsmallpress/

İçerik: Portuguese Small Press Yearbook sanatçılar tarafından hazırlanan eleştiri niteliğinde

metinler ve sayfaları içerir. Yazarın üretime ve bağımsız yayın kitapları üzerine genel bir bakış

sunar; ayrıca, ertesi yıl için planlanan yayınlamalar ile bağımsız yayınların yayımlanma faaliyetleri

ve bunların uluslararası olanlarından Portekiz’in içinde olduklarını da dahil olmak üzere duyurur.


1.4.3. Türkiye

1. AÇIK RADYO

Medya Adı: AÇIK RADYO

Medya Türü: Radyo

Kurucular: Açık Radyo, neredeyse her biri eşit hisseye sahip 92 ortaktan oluşmaktadır.

Kuruluş Tarihi: 13 Kasım, 1995

Strateji: Açık Radyo herhangi bir çıkar ya da sermaye grubuna bağımlı değildir. Devletten

bağımsız faaliyet göstermesinin yanı sıra, çoğulcu demokrasi, hukukun üstünlüğü ve evrensel

48



insan haklarıyla temel özgürlüklerin korunması ve bilinmesi ilkelerinin dışındaki herhangi bir

türdeki "ideolojiden" tamamen bağımsızdır. Dolayısıyla, bağımsız bir kurumdur.

Kuruluşundan beri 20 senedir, Açık Radyo, yaşları 9 ile 75 arasında değişen, toplumun her

kesiminden ve işsizleri de kapsayan geniş yelpazedeki mesleklerden, 1145'den fazla programın

(talk showlar, söyeşiler, müzik performansları vs.) yapılmasına katkıda bulunan 1133 bireyin

çabalarına ve yeteneklerine başvurmuştur.

Hedef Gruplar: Açık Radyo, İstanbul metropolitan bölgesi ve çevresine yayın yapan "bölgesel"

bir radyo istasyonudur.

Hissedarlar: Dinleyiciler ve bazı kurumsal destekler

Yayın sıklığı: 7/24

Etki: Facebook sayfasında 33.000 beğeni.

Diller: Türkçe

Web Site Linki: http://acikradyo.com.tr/

Sosyal Medya Linkleri: https://www.facebook.com/acikradyo/

İçerik: Açık Radyoyu, bir Haber + Müzik + Kişilik kombinasyonu olarak belki de en iyi şekilde

açıklayabiliriz. Açık Radyo'nun yaptığı "talk showlar(sohbet programları)" şunlarla ilgilidir:

Haberler ve yorum, ekoloji, çevre, halk kültürü, felsefe, dil, medeni toplum, doğum, kadınlar,

çocuklar, gençler, taban örgütler, İstanbul şehri, Avrupa, Avrupa Birliği, Akdeniz, Anadolu, temel

haklar, hukuk, barış hareketleri, tarih, matematik, akıl oyunları, bilim, bilimkurgu, mitoloji,

antropoloji, insan beyni, ekonomi, arkeoloji, ekonomi politik, sosyal politika, meteoroloji, iklim

bilimi, yerel yönetim, tasarım, mimari, dünya edebiyatı, şiir, kitaplar, tiyatro, sinema, plastik

sanatlar, şehir planlama, müzeler, iletişim, internet, elektronik oyunlar, televizyon, psikoloji, trafik,

iş dünyası, reklamcılık, tüketim toplumu, sağlık, mutfak, şarap, ekmek, zeytin, kahve, parfüm,

futbol, spor, gezi, doğa, fotoğrafçılık, amatör uçuş, binicilik, yelken, depreme hazırlık, iş

tehlikeleri&güvenliği, çocuk hakları, hayvan hakları, küreselleşme, medeni toplum, sosyal

hareketler...

https://www.facebook.com/acikradyo/

49




2. NOR RADYO

Medya Adı: Nor Radyo

Medya Türü: Internet Radio

Kurucusu: Ermeni Cemaati, Nor Zartonk


Strateji: Nor Radyo yayın politikasını şu şekilde belirlemiştir: Nor Radyo, tüm halkların

kendilerini özgürce ifade edebilecekleri ve kültürlerini paylaşabilecekleri bir internet radyosu

projesidir. Nor Radyo, çok kültürlülüğün ve bir arada yaşamın sesidir. Bu bağlamda milliyetçiliğe,

her türlü, ırksal, etnik, cinsel ayrımcılığa karşı barış, özgürlük, eşitlik ve kardeşlikten yana tavır

alır. Bu ortak paydaları paylaşan ve kültürel zenginliğini paylaşmak isteyen tüm dostlar bu özgür

platforma davetlidir.

Hedef Gruplar: Çok dilli yapısı ile farklı kültürleri yansıtmaktadır. İnternet radyosu özelliği ile

de hedef kitle sınırlaması yapılması olanaksızlaşmaktadır.

Hissedarlar: Ermeni Kültürü ve Dayanışma Derneği

Frekans: 7/24

Etki: Facebook sitesinde 10.000 beğeni ve 9.000 takipçisi bulunmaktadır.

Diller: Radyo, günümüzde Türkçe, Ermenice, Süryanice, Hemşince, Çerkesce, Çeçence, Pomakça,

Lazca ve Kürtçe dileri olmak üzere 9 dilde yayın yapmaktadır.

Web Site Linki: www.norradyo.com

http://www.norradyo.com/

50



SosyalMedyaLinkleri:https://www.facebook.com/norradyo/https://twitter.com/Norradyo

İçerik:

Nor Radyo'da bugüne kadar yapılan programlara işçiler, hayvan hakları, kadın hareketi, LGBT,

cinsiyet ve yeşil hareket dahil edilmiştir.


3. KAOSGL DERGİ

Medya Adı: Kaos GL Dergi

Medya Türü: Online dergi

Kurucu: Kaos GL Derneği


Strateji: Eşcinsellerin kendi sözlerini söyleyebilecekleri, sorunlarına sahip çıkarak söz

alabilecekleri, paylaşabilecekleri bir dergi olarak kendini tanımlamaktadır. Türkiye’nin eşcinsel

haklarına yönelik tek dergisi olma özelliği taşımaktadır.

Hedef Gruplar: Toplumsal cinsiyet ayrımcılığına karşı kadın örgütlerinden sivil toplum

kuruluşlarına, akademisyenlerden sanatçılara Türkiye’nin pek çok farklı kesimini hedef kitlesi

olarak kabul etmektedir.

Hissedarlar: Gökkuşağı Projesi kapsamında İsveç uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Kurumu

tarafından desteklenmektedir.

Sıklık: (7/24, günlük, haftalık, vs.)

Etki: Facebook sayfasında 67.000 beğeni ve 65.000 takip.

https://www.facebook.com/norradyo/

https://www.facebook.com/norradyo/

51



Diller: Türkçe

Web Site Linki: http://www.kaosgldergi.com/dergi.php

Sosyal Medya Linkleri: https://www.facebook.com/KaosGL94/

İçerik: Dergi, LGBT’lerin gündeminden son haberleri veren sayfalardan, LGBT tarihinde iz

bırakmış olan isimleri ve olayları anlatan, LGBT örgütlerinin ve oluşumların çalışmalarını duyuran,

Türk Ceza Yasası uygulamalarının tartışıldığı sayfalardan, LGBT’lere yönelik her türlü şiddetin

sesinin duyurulduğu bölümlerden oluşmaktadır. Bu içeriklere ek olarak da edebiyat, sanat, sağlık

dosyaları site içinde yer almaktadır.


52



4. AGOS GAZETESİ

Medya İsmi: Agos Gazetesi

Medya Türü: Yazılı basın

Kurucu: Hrant Dink


Strateji: Türkiye’de yaşayan Ermeni topluluğun sorunlarını dile getirmek, Türkiye’deki Ermeni

kültür mirasını canlandırmak, Ermenice bilgisi zayıf gençlere yazılı tarih kaynaklarından söz

edebilmek.

Hedef Gruplar: Ermeni cemaati olmak üzere Türkiye’deki her türlü azınlığa yönelik olarak içerik

hazırlanmaktadır.

Yayın Sıklığı: Haftalık

Etki : Gazetenin 5.000 civarı tirajı bulunmaktadır.

Diller: Türkçe, Ermenice

Web Site Linki: www.agos.com.tr

Sosyal Medya Linkleri: https://twitter.com/agosgazetesi

İçerik: Cumhuriyet Dönemi’nin Türkçe-Ermenice yayınlanan ilk gazetesidir. Türkiye ile ilgili

politik, kültürel ve sosyal konulara değinen gazete Ermeni cemaatinin sorunlarına, haberlerine de

yer vermektedir.

https://twitter.com/agosgazetesi

53




5. MOR ÇATI KADIN SIĞINAĞI VAKFI

Medya Adı: Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı

Medya Türü: Internet sitesi


Strateji: Şiddete maruz kalan kadınların hukukî ve pratik destek alabilecekleri bir vakıf olarak

kurulan Mor Çatı, internet üzerinden bilgi paylaşmaya, stratejileri tartışmaya devam etmektedir.

Ayrıca site içinde şiddete uğramış kadınlara yol gösterecek yollar ve kanallar anlatılmakta, bu

durum ile karşılaştıklarında yapabilecekleri, başvurabilecekleri hukuksal mekanizmalar

açıklanmaktadır. “Mor Çatı'dan danışmanlık almak isteyen kadınlarla öncelikle telefonda

görüşülür. Kadınlar Mor Çatı'nın telefonuna Bilinmeyen Numaralar hattından kolaylıkla

ulaşabilmekte, kimi zaman karakol, kaymakamlık vb kurumlar tarafından Mor Çatı’ya

yönlendirildikleri görülmektedir. Mor Çatı'nın adresine arkadaşı, broşürler, basın yoluyla ulaşan

kadınlar telefon etmeden merkeze de gelebilmektedirler. Yüz yüze görüşmenin ardından

seçenekler birlikte gözden geçirilir. Kadınlar talepleri doğrultusunda sığınağa

yönlendirilebilecekleri gibi, dayanışma merkezinden psikolojik, sosyal, hukuki destek almayı

sürdürebilirler”.

Hedef Grupları: Şiddet mağduru kadınlar

54



Hissedarlar: Dünya Bankası (sığınma evleri için), sponsorlar, Avrupa Komisyonu Türkiye

Delegasyonu


Etki: Twitter'da 19 milyon takipçisi bulunmaktadır.

Diller: Türkçe, İngilizce

Web Site Linki: https://www.morcati.org.tr/tr/

Sosyal Medya Linkleri: https://twitter.com/morcativakfi

İçerik: İnternet sitesi, dayanışma merkezi, sığınma evi bilgilendirilmeleri, danışma hattı

yönlendirmeleri başta olmak üzere şiddet ve kadına yönelik şiddetin tartışıldığı, kamuoyu

bilgilendirme görsel ve yazılı materyallerinin bulunduğu bir içeriğe sahiptir.


55



1.5. Paydaş Ülkelerde Topluluk Medyası Politikaları ve Mevzuat

1.5.1. Bulgaristan

Bulgaristan mevzuatının internet üzerinden bilgi dağıtımına ilişkin belirli hükümleri

bulunmamaktadır. Radyo ve Televizyon Kanununda ve Ceza Kanununda, tüm medya organları

tarafından nefret veya ayrımcılığa teşvik etmeyi yasaklayan genel yasal hükümler bulunmaktadır.

Bulgaristan Medya Etik Kurallarında İnternet'e özgü metinler mevcut değildir (bu bağlamda

yapılan değişiklikler gecikmiştir). Gazetecilik Etiği Ulusal Konseyi, taraflar arasında imzalanan

Etik Kurallarının gözetilip gözetilmediğinden sorumludur. Herhangi bir parasal yaptırım

yapılmaksızın vatandaşlar haklarının ihlal edildiğini iddaa ettiklerinde sözkonusu ihlali kamuda

açıkça kınamak üzere sivil veya ceza usulleri kullanmayı tercih etmektedirler. Çevrimiçi bilgi

sunumu ile ilgili iç kurallar ve kalite standartları Bulgaristan'da oldukça nadirdir.

Bulgaristan medya sektörü iki kanunla düzenlenmektedir: Radyo ve Televizyon Kanunu

ile Elektronik Haberleşme Yasası50. Dijital kanal değişimlerine ilişkin ana hükümler ve çerçeveler

bu yasalara gömülmüştür.

1998 yılında kabul edilen Bulgar Radyo ve Televizyon Kanunu (RTL), düzenlenmiş

Televizyonu Sınır Talimatı (TWF) olmadan karşı tarafa geçirmeyi amaçlamıştır. Müktesebata

uyum konusunda Bulgaristan, "Kültür ve Görsel-İşitsel Politika" müzakere faslının kapanışından

hemen sonra MEDIA Programına kabul edildi. Bulgaristan ayrıca Avrupa Konseyi Sınır Ötesi

Televizyon Konvansiyonu ve Ek Protokol'ün imza sahibidir. 1998'den bu yana, RTL'de yaklaşık

20 değişiklik yasası kabul edilmiştir. Bunlardan ikisi (2000, 2006), RTL'nin müktesebata daha

fazla uyumlaştırılmasını amaçlamıştır.

Bir bütün olarak Bulgaristan, Topluluk hukukunun iç hukuka aktarılması konusuyla

başarılı bir şekilde başa çıkmıştır - Şubat 2008 itibarıyla üye devletler arasında% 99.77 ile ikinci

sırada yer almış ve toplam 1724 direktiften 1720’sine uyum sağlamıştır. Ancak yasalar, yalnızca

politika hedeflerini ve önceliklerini yerine getirmek için gerekli olan araçlardır.

Medya sektöründeki sivil toplum örgütleri farklı düzeylerde uzman gruplarda temsil

edilmekte ve yasal süreçte aktif olarak yer almaktadır. Bunlar halen önemli birer uzmanlık

kaynağıdır. Aynı zamanda, Bulgaristan'daki medya işletmelerinin konsolide edilmesi, bazı

50 https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/mapping-digital-media-bulgaria-en-20130805.pdf

https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/mapping-digital-media-bulgaria-en-20130805.pdf

https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/mapping-digital-media-bulgaria-en-20130805.pdf

56



kuruluşların hedeflerinde doğal bir dönüşüme yol açmıştır. Yasama sürecinde meşru ortaklar

olmalarına rağmen, medya operatör dernekleri artık ilgili özel işletmelerin çıkarlarını temsil

etmekte ve korumaktadırlar. Medya geliştirme ve demokratikleşme ile ilgili olarak önceden

entegre edilmiş olan sivil toplum sektöründe şu anda iki ayrı kanat - sivil toplum örgütleri ve ticaret

dernekleri - ayırt edilebilir. Medya sektörünün görüşleri de pan-Avrupa düzeyinde sivil sektörden

ayrılmış durumdadır51.

Bulgaristan anayasası çevrimdışı ve çevrimiçi "konuşma" arasında ayrım yapmamaktadır

(Madde 39). Genel olarak, çevrimiçi içerik için yasal sorumluluk yazar veya yayınlayanın

sorumluluğu altındadır. 2011'de Ceza Kanunu'nda yapılan yasal değişiklikler ve çeşitli ceza

tezkereleri ile "elektronik bilgi sistemleri"nde ırk, uyrukluk, etnik grup ve dine dayalı tahrik için

dört yıla kadar hapis ve BGN 5.000'den (3.334 $) BGN 10.000'e (6.668$) para cezasının

uygulanmasına karar verilmiştir. Bulgar yasası ayrımcılığı; sosyal ve medeni durum, eğitim, siyasi

aidiyet ve benzeri temellere dayalı eşit olmayan bir muamele olarak tanımlamaktadır.

Şu anda yalnızca çevrimiçi içerik izleme üzerine yetkili bir makam bulunmamaktadır.

Elektronik Medya Konseyi, yalnızca tüm platformlardaki televizyon ve radyo yayıncılarının

içeriğinden sorumludur. Ticari mesajlarla ilgili olarak öz düzenleme vardır; ancak Etik

Kanunu’nda olduğu gibi, bu da verimli değildir.

Topluluk medyası alanında eğitim politikası

Pedagojiyi ve medyayı birleştiren üniversite dersine olan ihtiyaç Bulgar biliminsanları

tarafından henüz 70'li yıllarda belirlendi. Bu disiplin, farklı adlarla gelişti: medya okur yazarlığı,

medya eğitimi ve dijital yeterlilik, daha sonra medya okur yazarlığı daha yaygın şekilde kabul

edildi. Bulgaristan'da Medya Eğitimi üzerine ilk ders, 20 Mayıs 2002'de Sofya Üniversitesi "St. K.

Ohridski" de okutuldu. 2003/2004 yılında yine Sofya Üniversitesi "St. K. Ohridski"'de "Medya

Eğitimi" adı verilen üniversite disiplini tanıtıldı. Aynı üniversitenin Eğitim Fakültesi'nde "Toplu

İletisim ve Sanat Pedagojisi" lisans programı 2007'de başlatıldı.

51 http://ptks.pl/cejc/wp-content/uploads/2012/07/CEJC_Vol2_No1_Ognyanova.pdf

57



1.5.2. Portekiz

Modern toplumlarda bilgi ve iletişim temel unsurlardır. Ancak vatandaşların farklılaşmış

ve asimetrik biçimde olan bilgi ve iletişime erişimlerinin sadece ekonomik değil aynı zamanda

toplumsal, kültürel ve eğitsel hale geldiğini akılda tutmak önemlidir. Topluluk Medyası, alternatif

medya, medyanın çeşitliliğinin teşvik edilmesi ve aktif vatandaşlık hakkında konuşurken bu konu

daha mantıklı bir hal almaktadır.

Buna rağmen Portekiz'de topluluk medyası ile ilgili özel bir düzenleme bulunmamaktadır.

Aslında topluluk medyası, dolaylı veya teğetsel olarak topluluk medyası ile ilgili iletişim

politikalarını tanımlamak mümkün olsa da, Portekiz'de resmi bir kavram değildir. Ve bu nedenle

topluluk medyasının Portekiz medya sektörü düzenlemesinde yasal olarak bir önizlemesi

yapılmamaktadır. Esasen, sektör ana düzenlemesi aşağıdaki konuları ele almaktadır: Radyo,

Televizyon, Kamu Hizmeti Yayıncılığı, Elektronik İletişim, Dijital Okur Yazarlık ve Sosyal

İletişim için Devlet Fonu.

İletişim sektörünün yönetişimiyle ilgili olan ana oyuncular, Portekiz'deki medyanın

düzenlenmesinden sorumlu olan ERC-Entidade Reguladora para a Comunicação Social (Medya

Düzenleme Kurumu) ve ANACOM-Autoridade Nacional de Comunicações (Ulusal İletişim

Kurumu) Elektronik ve posta ile yapılan iletişimi de içeren iletişim sektörünün düzenini misyon

olarak kabul etmiştir. Yönetmelikte kısa bir genel bakışa yer verilmiştir.

Portekiz Cumhuriyeti Anayasası (yedinci revizyon-2005) medyayla ilgili birtakım yasal

kurallar ortaya koymuştur: Madde 37 (ifade ve bildirim özgürlüğü)52, madde 38 (basın ve medya

52 Madde 37 (İfade ve bilgi özgürlüğü): 1. Herkes, düşüncelerini söz, imaj veya diğer yollarla özgürce ifade etme ve ifşa etme hakkına sahiptir; ayrıca başkalarını bilgilendirme, kendini bilgilendirme ve engel olmadan bilgilendirilme hakkı da vardır. ayrımcılık. 2. Bu haklara ilişkin uygulama, herhangi bir tür veya sansür çeşidi tarafından engellenemez veya sınırlandırılamaz. 3. Bu hakların kullanılmasında taahhüt edilen cezalandırma, ceza hukukunun genel esaslarına veya idari suçları düzenleyen yasaya tabidir ve bunları göz önüne alma yetkisi, sırasıyla kanunen, mahkemelere veya bağımsız idari birliğe ait olacaktır.4. Her gerçek ve tüzel kişi, cevaplama hakkını eşit derecede ve etkin bir şekilde temin eder ve düzeltilenleri yapmakla birlikte, uğranılan zararların tazmini hakkını da kazanır.

58



özgürlüğü)53, madde 39 (medyanın düzenlenmesi)54, Madde 40 (Yayın zamanı, cevap hakkı ve

siyasi cevap hakları)55.

Kanun no. 30/2003 22 Ağustos, halka açık radyo ve televizyon yayıncılığının finansman

modelini onayladı (3 Ekim'de 169-A / 2005 numaralı Kanun Hükmünde Kararname, 14

Haziran'da 230/2007, 107/2010 ve 13 Ekim ve 31 Aralık tarihli 83-C / 2013 sayılı kanun ile

değiştirildi).

Televizyon ve İsteğe Bağlı Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Kanunu, no. 27 /2007 30

Temmuz tarih ve (12 Eylül 2007 tarih ve 82/2007 sayılı Düzenleyici Bildirim uyarınca

düzeltilmiş ve 11 Nisan 2011 tarih ve 8/2011 sayılı Kanun ekinde değiştirilmiş ve yayımlanmıştır).

38. madde no. Portekiz Cumhuriyeti Anayasası'nın 5. Maddesi ve Televizyon ve İsteğe Bağlı

Görsel-İşitsel Medya Hukuku'nun 5. maddesi uyarınca Devlet, bir kamu hizmeti televizyonunun

varlığını ve çalışmasını sağlamalıdır. RTP - Rádio e Televisão de Portugal (Portekiz Radyo ve

Televizyon servisi), kamu hizmeti televizyonunun imtiyaz sahipidir.

53 Madde 38 (Basın özgürlüğü ve medya): 1. Basın özgürlüğü garanti edilir. 2. Basın özgürlüğü şunları ima eder: a) Gazetecilerin ve diğer çalışanların ifade ve yaratıcılık özgürlüğü ve gazetecilerin kendi medya kuruluşlarının doğası doktrinal ya da dindar olsun editoryal politikalarını belirleme özgürlüğünü vardır b) Gazetecilerin, yasalarla belirlendiği gibi, bilgi kaynaklarına erişim hakkı ve mesleki bağımsızlık ve gizliliğin korunması ile aynı zamanda editör kurullarını seçme hakkı vardır; c) Herhangi bir idari izin, tahvil veya vasıf bulunmaksızın gazete ve diğer yayınları bulma hakkı. 3. Genel olarak, kanun, medya kuruluşlarının sahiplerinin adlarının ve bu kuruluşların finanse edildikleri araçların kamuya açıklanmasını temin edecektir. 4. Devlet, genel medya bilgi kuruluşlarına sahip kurumlara uzmanlaşma ilkesi getirerek, onları ayrım gözetmeksizin iyileştirip destekleyen ve çoklu veya özellikle de birbirine bağlı çıkarlar yoluyla yoğunlaşmalarını engelleyerek medya varlıklarının özgürlüğünü ve bağımsızlığını sağlamayı ve siyasi iktidarın bağımsızlığını sağlamayı garanti eder. 5. Devlet, bir kamu radyo ve televizyon hizmetinin varlığını ve çalışmasını sağlayacaktır. 6. Kamu medyasının yapısı ve modüasyonu, hükümetten, İdare'den ve diğer kamu makamlarından bağımsızlıklarını korumalı ve tüm farklı görüş akımlarının kendilerini ifade edebilmesini ve birbirleriyle yüzleşebilmesini sağlamalıdır. 7. Radyo ve televizyon yayın istasyonları, sadece yasalar tarafından belirlendiği şekilde, halkın rekabetçi seçim süreçleri çerçevesinde verilen lisanslarla çalışabilir. 54 Madde 39 (Medyanın Düzenlemesi): 1. Medyada aşağıdakileri sağlamanın sorumluluğu bağımsız bir idari birim tarafından karşılanır: a) Bilgi alma özgürlüğü ve basın özgürlüğü; b) Medyanın sahiplik yoğunlaşması olmayan; c) Siyasal iktidar ve ekonomik güçten bağımsızlık; d) Kişisel hakların, özgürlüklerin ve güvencelerin saygı görmesi; e) Medyanın işleyişini düzenleyen normlara uymak; f) Farklı görüş akımlarının kendilerini ifade edebilecekleri ve birbirleriyle yüzleşebildikleri; g) Yayın zamanı, cevap ve siyasi cevap haklarının kullanılması. 2. Kanun, bir önceki paragrafta atıfta bulunulan kurumun bileşimini, yetkilerini, organizasyonunu ve çalışma biçimini, üyelerini düzenleyen tüzükle birlikte, Cumhuriyet Meclisi tarafından atanacak ve bu şekilde Cumhuriyetin Meclisi tarafından seçilecek olanlarla tayin edecektir. 55 Madde 40 (Yayınlanma Zamanı, cevap ve siyasi cevap hakları): 1. Ekonomik faaliyetleri temsil eden siyasi partiler, sendika ve meslek örgütleri ve organizasyonları ile ulusal kapsamda olan diğer sosyal organizasyonlar kamuoyuna zaman ayırabilme hakkına sahiptir. Radyo ve televizyon hizmetini, ön plana çıkıp temsil ettikleri ve kanunla tanımlanacak objektif kriterlere uygun olarak düzenleyebilir. 2. Cumhuriyet Meclisinde temsil edilen ve Hükümet'in bir parçasını oluşturmayan siyasi partiler, kanunla belirlendiği üzere, radyo ve televizyon yayıncılığında yayınlama zamanı hakkına sahiptir; bu süre, her biri için belirlenen zamana göre paylaştırılacaktır. Partinin Hükümetin siyasi ifadelerine siyasal olarak cevap verme veya yanıt verme hakkı ile birlikte, Meclisteki sandalyelerin orantılı payı bu belirlemede etkili olacaktır. Bu zamanlar, Hükümet'in yayınlarına ve beyanatlarına verilen süreler ve öneme sahip olacaklardır. Özerk bölgenin Yasama Meclisinde temsil edilen taraflar söz konusu bölgenin sınırları içinde aynı haklara sahiptir. 3. Seçim dönemlerinde ve kanunla belirlendiği gibi seçimle rekabet edenlerin, radyo ve televizyon istasyonlarında ulusal veya bölgesel kapsamda düzenli ve adil yayın yapma hakkı vardır.

59



Radyo Yasası, 24 Aralık 2010 tarih ve 54/2010 sayılı kanunla kabul edilmiştir. (9 Temmuz

tarih ve 38/2014 sayılı yasa ile değiştirilmiştir).

Telekomünikasyon Kanunu'nun 7. maddesi kapsama düzeyi bakımından, kapsama alanını

sağlamayı amaçladıklarından bağımsız olarak radyo istasyonlarını uluslararası, ulusal, bölgesel

veya yerel bağlamda sınıflandırmaktadır. Topluluk medyası, radyo peyzajında Portekiz'de ayrı bir

kategori olarak tanımlanmamasına karşın, dünyanın çeşitli ülkelerinde kanunla kurulmuş ve

kanunlar tarafından tanınmaktadır.

Hukuki destek olmadan, FM yayınları normalde çevrimiçi topluluk projeleri olarak yer

almak zorunda kalırlar.

Programlama açısından, radyo istasyonları, genel ya da tematik olabilir (Radyo Yasası'nın

8. maddesi). Radyo istasyonlarının sınıflandırılması, programlamaları doğrultusunda ERC -

Entidade Reguladora para birimi Comunicação Social (Medya Düzenleme Kurumu) tarafından

yürütülür. Radyo Yasası (madde 9) aynı zamanda, yüksek öğretime dayalı nüfusa yönelik

programlı yerel eğitim radyo istasyonlarının varlığını öngörür.

300'ün üzerinde çoğunluğu ticari yerel radyo istasyonu mevcut olup, bunların üçü

üniversitelere aittir. Bu radyo istasyonları topluluk yönelimli olsalar da, topluluk radyosu tanımına

girmezler ve topluluk radyosunu temsil eden veya lobi yapan herhangi bir organizasyon

bulunmamaktadır. 38. madde no. 5, Portekiz Cumhuriyeti Anayasası ve 5 No'lu Kanunun 5.

Maddesi, 24 Aralık (Radyo Yasası) 54/2010 uyarınca, devlet bir kamu radyo yayını hizmetinin

varlığını ve çalışmasını sağlayacaktır.

50. madde uyarınca, no. 2 sayılı Radyo Kanununda "kamu radyo yayıncılığının imtiyazı,

devlet ile imtiyaz sahibi arasında imzalanacak sözleşme şartlarına göre 15 yıl boyunca RTP - Rádio

e Televisão de Portugal" a devredildi.

Basın Kanunu, 13 Ocak tarih ve 2/99 sayılı (18 Şubat tarihli 9/99 sayılı Düzeltici

Bildirim ve 18 Haziran 2008 tarih ve 18/2003, 8 Mayıs tarih ve 19/2012 sayılı Kanunlarla

düzeltilen) kanunla kabul edildi.

Bu yasanın amaçları bakımından, basın kavramı, baskı veya çoğaltma süreçleri ve

kullanılan dağıtım şekli ne olursa olsun (Basın Kanununun 9 uncu maddesinin 1'inci fıkrası) halka

açık metinlerin veya imajların basılı kopyalarını içermektedir. Periyodik ve periyodik olmayan,

60



Portekizce ve yabancı dillerde, doktriner ve bilgilendirici yayınlar bulunmaktadır; burada ulusal

ve bölgesel kapsamda genel ve uzmanlaşmış bilgi yayınları ile yurt dışında yaşayan Portekiz

toplulukları için tasarlananlar (madde 10) yer almaktadır. Bölgesel basın, sadece kendi toplama

alanının içinde değil, aynı zamanda dünyanın en uzak noktalarına dağılmış göçmen topluluklar ve

yerel sakinler arasında otantik aşinalık bağlarının korunması ve bilgi sağlanması bakımından son

derece önemli bir rol oynamaktadır.

Basın Kanunu (madde 14, no. 2), bölgesel yayınları, "içeriği ve dağıtımı gereği öncelikle yerel ve

bölgesel topluluklara yönelik" yayınlar olarak tanımlar.

Kararname – Yasa no. 23/2015 ve 6 Şubat tarihli olmak üzere, medyaya yönelik devlet

mali teşvikleri yeni sistemini onayladı.

Yasa no. 179/2015 ve 6 Haziran tarihli olmak üzere, bölgesel ve yerel düzeyde

medyaya yönelik devlet mali teşvik sistemini onayladı.

Belirli bir düzenlemenin eksikliğine rağmen topluluk medyası, uygulamada AB kurallarını

takip eder ve kavramsal çerçeve veya büyük bir gelişme olmadan beklenen gayeleri

hedeflemektedir. Topluluk Medyası üniversiteler, mesleki eğitim-öğretim kurumları, gençlik

organizasyonları ve diğer toplum grupları (YouTube, gazeteler, dijital platformlar, bloglar)

tarafından kullanılır. Sanat, kültür ve sosyal meseleler, yani insani sorunlar, topluluk medyasında

müdahale alanlarının başlıca unsurlarıdır. Çoğu durumda, Topluluk Medyası aynı platformları

kullanır ve aynı zamanda medyayı yönlendiren niteliklere de sahiptir.

1.5.3. Türkiye

Türkiye’de topluluk medyası adı altında devlet veya ticari yapılanmanın olmadığı özel bir

modele ilişkin ayrı bir yayıncılık düzenlemesi bulunmamakta, ana akım medya yapılarının tabi

olduğu hukuki düzenleme ve mevzuatlar topluluk medyası için de geçerli olmaktadır. Topluluk

medyası kuruluş ve yayınlarıyla ilgili olabilecek yasal düzenlemeler, karasal frekansta yayın

yapmak, farklı dil ve lehçelerde yayın yapılması ve internet yayıncılığı ile ilgili çeşitli kanun ve

mevzuatlara tabidir. Ayrıca Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi’ne taraf olma sebebiyle

radyo ve televizyon yayıncılığı alanında ilgili hükümlerle bağlayıcılık bulunmaktadır. Medya

61



yayınlarına ilişkin izin ve denetim prosedürleri, 3984 sayılı kanun ile yetkili kılınan Türkiye Radyo

ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından yapılmaktadır.

Türkiye’de topluluk medyası yapılanmasına özel olmamakla birlikte medya yayıncılığına

ilişkin süreçler, medya hizmet sağlayıcılarının tabi olduğu kanun ve yönetmelikler çerçevesinde

düzenlenmektedir. İlgili yasal düzenlemeler, kamu yayıncılığı dışında yalnızca özel radyo ve

televizyon yayıncılığı ile ilgili hükümler içermekte, topluluk medyası ile ilgili ayrı bir hüküm

bulunmamaktadır. 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında

Kanun, radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi, ifade

ve haber alma özgürlüğünün sağlanması, medya hizmet sağlayıcılarının idarî, malî ve teknik

yapıları ve yükümlülükleri ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun kuruluşu, teşkilâtı, görev, yetki

ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları belirlemektedir56.

Kanunda yayıncılık ilkeleri arasında yer alan “Irk, renk, dil, din, tabiiyet, cinsiyet,

engellilik, siyasî ve felsefî düşünce, mezhep ve benzeri nedenlerle ayrımcılık yapan ve bireyleri

aşağılayan yayınların yayınlanamaması ve teşvik edilememesi” ve “Siyasî partiler ve demokratik

gruplar ile ilgili tek yönlü veya taraf tutar nitelikte yayın yapılamaması” maddeleri, toplulukları

ilgilendirmesi açısından önem taşımaktadır. Bununla birlikte sosyal konulara özgü topluluklar

açısından medya yayıncılığı ile ilgili olarak “çocuklara, güçsüzlere ve engellilere karşı istismar

içeremez ve şiddeti teşvik edemez” ve “toplumsal cinsiyet eşitliğine ters düşen, kadınlara yönelik

baskıları teşvik eden ve kadını istismar eden programlar içeremez” ilkeleri ile dezavantajlı grupları

ilgilendiren özel hükümler söz konusudur. Ancak yine de bunlar toplulukları ilgilendiren hükümler

olsa da topluluk medyasının bağımsız yapısını koruyan ve düzenleyen mevzuat olarak kabul

edilmemektedir. Topluluk medyası yayınlarını ilgilendiren bir diğer düzenleme ise farklı dillerde

yayın ile ilgili yönetmelik kapsamında ele alınabilir. 2004 yılında Türk Vatandaşlarının Günlük

Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yapılacak Radyo ve

Televizyon Yayınları Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Buna göre kamu ve özel ulusal

radyo ve televizyon yayınlarının farklı dil ve lehçelerde yapılması RTÜK izni sağlanması şartıyla

mümkün kılınmıştır. Devletin resmi televizyon ve radyo yayın kanalı TRT’nin de farklı dillerde

56 http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6112.pdf, Madde1

http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6112.pdf

62



yayınları başlamıştır. Ancak yine de bu yönetmelikte de topluluk medyasına özel düzenlemeler

bulunmamakla birlikte RTÜK izni ve denetim prosedürlerinin varlığından söz etmek mümkündür.

İnternet ve sosyal medya, topluluk medyasını da kapsayacak şekilde alternatif medya

alanları olarak kabul edilmekte ve bir medya alanı olarak internet yayıncılığına ilişkin yasal

düzenlemelere tabi tutulmaktadır. Türkiye’de internet yayıncılığı ile ilgili düzenlemeler de

topluluk medyası yapılanmasına özel düzenlemeler içermemektedir. İlk düzenleme çalışması,

2000’li yılların başında yapılmıştır. İnternet yayıncılığı ile ilgili ilk düzenleme olarak onaya

sunulan 4676 sayılı kanun, internetin diğer kitle iletişim araçları bakımından kendine özgü

yapısının göz önüne alınmadığı yönünde eleştirilmiş ve sonrasında dönemin Cumhurbaşkanı A.

Necdet Sezer tarafından, internet yayıncılığının tümüyle kamu otoritelerinin takdirine bırakılması

ve Basın Yasası’na bağlı kılınmasının internetin özelliğiyle bağdaşmadığı gerekçesiyle iade

edilmiştir57. Çalışmaların sonrasında 2007 yılında 5651 Sayılı Kanun kabul edilmiştir. İnternet

yayıncılığında kanuni düzenlemeler yer ve içerik sağlayıcısına yönelik bağlayıcı hükümler

bulunduğundan kullanıcı katkılı yeni medyaya dahil olan sosyal medya platformları açısından bazı

karışıklıklar söz konusu olmuştur. Ancak sosyal medya siteleri ortam sağlayıcısı olarak

değerlendirmeye alınsa da, kanunda bu yönde bir tanımlama yapılmadığından, bu siteler de yer

sağlayıcı kabul edilmiş ve sorumlulukları da bu tanıma göre saptanmıştır. Oysa ki Kanuna göre

yer sağlayıcıdan anlaşılması gereken, sitelere teknik anlamda dosya barındırma (web hosting)

hizmeti sağlayan gerçek veya tüzel kişilerken bugün gelinen noktada kanunun uygulamasında

kullanıcı kaynaklı içeriğe yer veren sitelerin kendileri ve dolayısıyla sahipleri yer sağlayıcı olarak

kabul edilmektedir 58 (Koç, 2013: 66). 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların

Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun,

internet yayınları bu yayınlar işlenen suçların önlenmesi, yayınlara erişimin engellenmesi ve

içeriğin düzenlenmesine ilişkin hükümler içermektedir59.

57 Koç, S. (2013). Hukuksal Bağlamda Sosyal Medya Analizi Ve Kıyaslamalı Mevzuat Önerileri. Yayınlanmamış

Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Yüksek Lisans Programı, İstanbul.

58 Koç, a,g,e,. S.66. 59 http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5651.pdf

63



2. SOSYAL GİRİŞİMCİLİK

2.1. Sosyal Girişimciliğin Tanımı ve Kavramsal Çerçevesi

Sosyal girişimcilik, hızla gelişmekte ve birçok araştırmacı, sektör temsilcisi, organizasyon

ve bireyin dikkatini çekmektedir. Sosyal girişimcilik kavramını açıklığa kavuşturmak için

öncelikle girişimciliğin ne olduğunu tanımlamak gerekir. "Girişimcilik, bir fırsatın bulunduğu bir

bağlamın, bu fırsatı tanımlamak ve izlemek için gerekli olan bir dizi kişisel özelliğin ve belirli bir

sonucun yaratılmasını tanımlamaktadır"60. Sosyal girişimcilik, sosyal değerlere, ihtiyaçlara ve

menfaate dayalı belirli bir girişimciliği ifade etmektedir.

Son yıllarda sosyal girişimcilik dikkat çekse de, tanımı hâlâ net ve tek değildir (Martin &

Osberg, 2007; Mair & Martí, 2006). Birçok bakış açısına dayalı birçok kavram üzerine farklı

yaklaşımlar ve değerlendirmeler mevcuttur. Birincisi, sosyal girişimcilik, alternatif bir fonlama

stratejisi değil, toplumsal değer yaratma aracı olarak görülmektedir. İkincisi, sosyal olarak sorumlu

bir ticari işletme olarak değerlendirilir. Üçüncüsü, toplumsal sorunlarla baş etmenin ve toplumsal

dönüşüme yardımcı olmanın bir yolu olarak görülmektedir (Mair & Martí, 2006). Bu yaklaşımlar

hem kâr amacı gütmeyen hem de kâr amacı güden organizasyonlar için sosyal girişimciliği

açıklamaktadır.

Sosyal girişimcilik, ekonomi ve sosyal değer yaratmayı bütünleştirir (Mair & Martí, 2006).

"Sosyal girişimcilik, zorunluluğu toplumsal değişimi yönlendirmeye işaret etmekle birlikte alanı

ve uygulayıcılarını birbirinden ayıran, topluma kalıcı ve dönüşümsel yararı olan potansiyel bir

kazançtır”61 . "Toplumsal değişimi katalize etmek ve / veya sosyal ihtiyaçları ele almak için

fırsatlar aramak için yenilikçi kullanım ve kaynakların kombinasyonunu içeren bir süreçtir"62. Bu

tanım, sosyal girişimciliğin üç temel öncülünü yansıtır: Kaynakları yeni yollarla birleştirerek değer

yaratma süreci olarak sosyal girişimcilik; toplumsal değişim yoluyla toplumsal değeri yaratma

fırsatlarını keşfetmek için bir niyet ve yeni örgütlerin yaratılması olarak (Mair & Martí,

2006)sosyal girişimcilik. Buna göre, toplumsal değer, sosyal değişim ve yeni organizasyonların

60 Martin, R. L., & Osberg, S., Social entrepreneurship: The case for definition. Stanford social innovation review, 5(2), 2007, pp.28-39. 61 İbid. 62 Mair, J., & Marti, I., Social entrepreneurship research: A source of explanation, prediction, and delight. Journal of world business, 2006, 41(1), 36-44.

64



oluşturulması, sosyal girişimciliğin tanımlanması öncülünde yer alır.

Sosyal girişimcilik, toplumsal değeri arttırmaya verdiği öncelikle diğer girişimcilik

biçimlerinden ayrılır63. Sosyal bir girişimci, hem kurucu hem de hesap verebilirliği koruyarak

sürekli yenilik yoluyla toplumsal değer yaratma ve sürdürme misyonuna sahiptir. Girişimciliğin

yenilikçilik, yaratıcılık ve motivasyon gibi özellikleri aynı kalırken, sosyal girişimciler, sosyal

ihtiyaçlara ve faydalara odaklanarak diğer girişimcilerden farklılık göstermektedirler. Bir sosyal

girişimcinin motivasyonu, başkalarına yardım etmek ve mali yararlar64 yerine ilerleme yaratmaktır

(Carraher, Galler ve Svilokos, 2016). Toplumsal misyon, sosyal girişimciler için en açık ve

merkezi kavramdır (Dees, 1998).

Sosyal girişimcilik kavramını açıklığa kavuştururken, bir başka önemli adım da tanımının

sosyal girişimci ve sosyal girişim tanımından nasıl ayrıldığının açıklığa kavuşturulmasıdır. Sosyal

girişimciliğin tanımları bir süreç veya davranış üzerine yoğunlaşırken, sosyal girişimci,

kurucuların; sosyal girişim ise sosyal girişimciliğin çıktısını işaret eder (Mair & Martí, 2006). Bir

girişimci, zenginlik ve iş büyümesi yaratma misyonuna sahiptir65.

Girişimciler, yeni fırsatları keşfetmek ile onları takip etme konusundaki kararlılığı ve

motivasyonu bulmak ve getirdiği riskleri taşımak için istisnai bir kabiliyete sahip insanlardır

(Martin & Osberg, 2007). Sosyal girişimciler, girişimciler arasında sosyal bir misyona sahip

olmakla karakterize edilen bir türdür (Dees, 1998). Temel olarak sosyal girişimci ve sosyal girişim;

sosyal girişimcilik sürecinin merkezinde yer alır.

Dees'e göre66, sosyal girişimciler toplumsal sektördeki değişim araçlarını beş ideal eylemle

temsil etmektedirler:

• Toplumsal değer yaratmak ve sürdürmek için bir misyon benimsemek,

• Bu misyona hizmet etmek için yeni fırsatlar aramak,

63 İbid, p.36. 64 Carraher, S.M. and Welsh, D. H., & Svilokos, A., Validation of a measure of social entrepreneurship. European Journal of International Management, 10(4), 2016, p.p. 386-402. 65 Carraher, S.M. and Welsh, D.H.B. (2015) Global Entrepreneurship, 2nd ed., Kendal Hunt Publishing, Dubuque,IA.

66 Dees, J.G. (1998) The Meaning of ‘Social Entrepreneurship’, Unpublished paper funded by the Kauffman Center for Entrepreneurial Leadership, Kansas City, Missouri.

65



• Sürekli yenilik, adaptasyon ve öğrenme sürecine girmek

• Eldeki kaynaklarla sınırlı kalmadan cesurca davranmak,

• Hizmet verilen tüm seçmenlere bütün çıktıların hesap verebilirliğini sağlamak.

Sosyal girişimcilik kar amacı gütmeyen saf bir doğaya sahip olmakla birlikte, sosyal

girişimciliğin kâr organizasyonları için de gerçekleşebileceği ileri sürülmektedir (Mair & Martí,

2006). Günümüzde sosyal girişimcilik hem kar amacı gütmeyen hem de kâr organizasyonları için

önem kazanmaktadır. Birçok kâr kuruluşu girişimcisinin başarısı da toplumun serveti ve ilerlemesi

için muazzam sonuçlar doğurmuştur. Örneğin, Bill Gates'in organizasyonu sağlık ve eğitimi büyük

ölçekte ilerletmeye yardımcı olmuş ve sosyal girişimciliğin misyonuna da ilham kaynağı olmuştur

(Carraher, Galce ve Svilokos, 2016). Başarılı sosyal girişimciler fikirlerini sunabilen, değişim

yaratan ve başkalarını etkileyebilen olağanüstü kişilerdir. İster Muhammed Yunus67 gibi Nobel

ödüllü ya da Steve Jobs gibi ticari sosyal girişimci olsunlar, bu tür kişiler her zaman insanlar

arasında güçlü bir ilgi yaratmaktadırlar (Martin & Osberg, 2007).

Sosyal girişimcilik alanındaki önemli araştırmacıların eserlerinde belirttikleri toplumsal

girişimciliğin görev ve sorumlulukları aşağıda şu şekilde özetlenebilir68:

Kaynakları toplamak

Çeşitli toplumsal ihtiyaçları karşılayacak stratejiler oluşturmak

İş planlarının geliştirek ve yürütmek

Gerekli kaynaklara ulaşmak

Ortak vizyon ve toplumsal soruna katkıda bulunma isteği olan bireyleri bir araya getirmek

Amaçlar için zaman ve enerji harcamak

Topluluk tarafından kolayca kavranabilecek ve kitleyi hedef alan mesajlar oluşturmak

67 Muhammed Yunus "yoksullara kendi işletmelerini kurmak ve yoksulluklarından kurtulmalarına yardım etmek için mikro krediler verme fikrini geliştiren bir bankacı ve profesör" (Ernst, 2011: 29). 68 Carraher, S.M. and Welsh, D. H., & Svilokos, A. (2016). Validation of a measure of social entrepreneurship. European Journal of International Management, 10(4), 386-402; Martin, R. L., & Osberg, S. (2007). Social entrepreneurship: The case for definition. Stanford social innovation review, 5(2), 28-39 ; Memili, E., & Welsh, D. H. (2012). Towards a theory of nonfamily employees' organizational identification and attachment in family firms. Journal of Technology Management in China, 7(3), 255-269.; Sharir, M., & Lerner, M. (2006). Gauging the success of social ventures initiated by individual social entrepreneurs. Journal of world business, 41(1), 6-20.; Welsh, D.H.B. & Pendleton, Y. (2006). Direct selling worldwide: the Mary Kay Cosmetics story. International Journal of Family Business, 3(1), 61-68.

66



Büyük vaadini ve sunduğu değeri yerine getirmek.

Thompson (2007), Sykes (1999 )'ın üç aşamalı girişimci sürecine dayanarak gerçek sosyal

girişimcilerin dikkate alması gereken adımları içeren dört aşamalı bir süreç önermiştir. Bu adımlar

şunlardır69: (1) İhtiyaç, boşluk ve fırsat öngören-netleştirme. (2) Etkileyici-fırsat hakkında bir

şeyler yapmak üzere bir zihinle meşgul olmak. (3) Etkinleştirme-insan ile para ve gerekirse tesis

gibi gerekli kaynakları elde ederek bir şeylerin gerçekleşmesini sağlama. (4) En iyiyi hedefleme

ve projeyi tatminkar bir sonuca götürme.

Ticari girişimcilerin yaşadığı pek çok zorluğun yanısıra, sosyal girişimcilerin yaşadığı ilave

sıkıntılar vardır. Sosyal girişimcinin sosyal misyonu, diğer girişimcilerden farklı zorluklarla

karşılaşmasına neden olur (Dees, 1998). İyi iş planları geliştirmek, bunları gerçekleştirmede

yetenekli olmak, fonlara ve kaynaklara ulaşmak ve kendini motive etmek ve diğer girişimciler

ortak sorunlar arasındadır (Carraher, Galce ve Svilokos, 2016). Ancak, sosyal girişimcilerin

kaynak edinmesi ticari girişimciler için olduğundan çok daha zordur70. Burada, kitlesel fon sosyal

girişimcilere fon toplamanın yenilikçi bir yolu olarak dikkat çekmektedir. Kitlesel fonlama,

projeleri veya girişimleri gerçekleştirmek için az miktarda para ile geniş kitlelerin katılımını teşvik

etmeyi gerektirir. Bu etkinlik esas olarak sosyal medya ve kullanıcı tarafından oluşturulan

içeriklerle güçlendirilir. Kitlesel fonlama, genellikle sınırlı bütçelerin ayrıldığı sosyal girişimcilik

için çok önemli olup geleneksel fonlama yöntemleri çoğu kez yetersiz olabilmektedir71 (Lehrer,

2013).

69 Thompson, J. L. (2002). The world of the social entrepreneur. International journal of public sector management, 15(5), 412-431. 70 Austin, J., Stevenson, H., & Wei‐Skillern, J. (2006). Social and commercial entrepreneurship: same, different, or both? Entrepreneurship theory and practice, 30(1), 1-22.; Calic, G., & Mosakowski, E. (2016). Kicking Off Social Entrepreneurship: How A Sustainability Orientation Influences Crowdfunding Success. Journal of Management Studies, 53(5), 738-767.

71 Lehner, O. M. Crowdfunding social ventures: a model and research agenda,Venture Capital, 15(4), 2013, 289-311.

67



2.2. Sosyal Girişimciliğin Tarihi

2.2.1. Bulgaristan

Sosyal girişim kavramı, esas olarak 2002'de USAID tarafından finanse edilen ve USAID

Projesinin desteğiyle Bulgaristan Kâr Amacı Gütmeyen Kanun Merkezi tarafından geliştirilmiştir.

Sosyal girişim kavramı, Bulgaristan'daki politikalara, kanunlara ve kamusal tartışmalara entegre

değildir . Toplumsal kalkınmaya ağırlıklı olarak dahil olan ve sosyal girişim kavramına en yakın

olan kuruluşlar; farklı profillere, sosyal hizmet sağlayıcılarına, kısaltmalara (aşağıda açıklanmıştır)

ve kooperatiflere sahip olan STK'lardır. Sosyal hizmet sağlayıcılar ve eğitim kuruluşları olan

STK'lar, engellilerin kooperatifleri ile birlikte şu anda Bulgaristan'da topluluk kuruluşu sektörünü

oluşturmaktadır. Bu proje, "sosyal girişim" teriminin amaçlı ilk tanıtımını Bulgaristan'da sivil

toplum kuruluşları ve yerel topluluklar arasında başlatmıştır.

STK'lara ait sosyal hizmet sağlayıcıları, emek iyileştirmesi, müşterilerinin mal üretimlerine

ek fayda sağlaması adına fırsatları görmüşlerdir ve sosyal girişimciliğe ek fon ihtiyacı ile birlikte

kuruluşlarının finansal ve entegrasyon performansını iyileştirmenin bir yolu olarak bakmaktadırlar.

Yine de, sosyal girişimcilik (ideal "batı" tanımı ile), sürdürülebilirlik için dünya çapında kabul

görmesine rağmen sürdürülebilir toplumsal kalkınmaya katkıda bulunmak adına popüler bir iş

modeli değildir. Bunun sebeplerinden biri, bu sosyal modele yönelik farkındalığın bulunmamasıdır.

Bulgaristan'daki topluluk / sosyal sektördeki mevcut durumu anlamak için, son yüzyılda

üçüncü sektörün tarihsel gelişimine bakmak gerekir; bu gelişme, yoğun ve dramatik değişikliklerle

damgalanmıştır; bunlara komünist yönetime geçiş de dahildir. 1989'dan sonra, dış yardımlara,

hayır kurumlarına ve vakıflara karşı önyargılı bir tutum sergilense de gelişme imkânı sağlayan ve

büyük kapılar açan kapitalizmin başlangıcıyla üçüncü sektörün tekrar keşfedildiği gözlenmiştir.

Vakıf, dernekler ve kooperatifler, komünizmin başlamasından önce köklü bir tarihe

sahiptirler. Üretim, tüketim, kredi ve ticaret gibi geniş bir faaliyet yelpazesindeki karşılıklı destek,

1980'lerin sonundan çok önce kamu yaşamının farklı alanlarında gelişme kaydetmiştir. Bu

gelişimin kökleri Ortaçağa kadar uzanmaktadır. Gönüllü ve hizmet örgütleri, II. Dünya Savaşı

öncesi Avrupa'da ve Güneydoğu Avrupa'nın tüm ülkelerinde (Bulgaristan da dahil olmak üzere)

zengin ve farklı bir geçmişe sahiptirler.

68



1878'de ulus devlet kurulduktan sonra ve II. Dünya Savaşı'nın sona ermesine dek

Bulgaristan'da toplumsal faaliyetin en yaygın biçimleri şunlar olmuştur: tarım sektöründeki

kooperatifler, kredi kooperatifleri, üretim kooperatifleri, tüketici kooperatifleri, chitalishta (yerel

topluluklarda kültür ve eğitim faaliyetlerini halen destekleyen kültür derneklerinin belirli

biçimleri ), vakıflar ve dernekler (bunlar arasında kadın dernekleri oldukça popüler hale gelmiştir).

II. Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle başlayan dönem ve komünizmin yaygınlaşması daha

önce gelişip işbirliği, karşılıklılık ve özerklik ilkesine inanan topluluk örgütleri için elverişsiz

zamanlar getirmiştir. Kooperatifler, özel mülkleri sosyalist mülke dönüştürmek üzere bir araç

haline gelmiştir. 1940'ların sonlarında ve 1950'lerin başında, üçüncü sektör kuruluşları katı politika

ve idari kontrol altında bulunmaktaydı. Üçüncü sektör kuruluşlarının işlevleri kamu sektörü

tarafından büyük ölçüde devralınmış ve vatandaş örgütlerinin çoğu feshedilmişti.

Bulgaristan'daki komünist dönem, zorunlu sanayileşme ve kentleşme ile karakterize

edilmişti. Bununla birlikte, Bulgaristan her zaman verimli topraklardan ve iyi tarım

avantajlarından yararlanmıştır; bu nedenle üretici kooperatifleri, tarımın gelişimi için temel

örgütsel yapılar olarak komünist hükümet tarafından korunmuş ve aynı zamanda bunlar sıkı

kontrol altında tutulmuştur.

İlk chitalishta(lar), 1856 yılında Svishtov, Lom ve Shumen kasabalarında zengin

Bulgarların kuruluşlarını finanse ettikleri Bulgar Dirilişi döneminde ortaya çıktı. Chitalishta(lar),

kütüphane, tiyatro, dans okulu, müzik, yabancı diller, çeşitli ilgi alanına dayalı kulüpler vb gibi

farklı işlevleri bir araya getiren kamu kuruluşlarıdır.

Günümüzde, cemaat merkezlerinin benzersiz statüsünü koruyan her küçük veya büyük

kasaba veya köyde hala chitalishta(lar) mevcuttur. Şu anda Bulgaristan'da 34541 chitalishta

bulunmaktadır. Ekonomide hızlı değişimlerle karşı karşıya olmalarına rağmen Bulgaristan

toplumunda küçük ve büyük köy ve şehirlerdeki tüm vatandaşlara çeşitli ücretli hizmetler sunma

konusunu geliştirmeye ve iyileştirmeye devam etmektedirler.

Komünizmin çökmesi, çeşitli topluluk girişim ve gruplarına vizyon ve faaliyet özgürlüğü

getirmiştir. Yabancı bağışçılar, sivil toplum kuruluşlarına fonlar bağlayarak ülkedeki demokratik

ve sivil süreçleri etkileme fırsatını yakalamışlardır. Bu süreç, Bulgaristan'daki STK'ların

büyümesine fayda sağlamış ve kâr için fon toplamak isteyen yeni STK'lar kurmayı önemli hale

69



getirmiş ve demokrasinin gelişimini etkilemiştir. "Kürdali STK'ları Merkezi" Vakfının temsilcisi,

seçkin bir kamu kadını ve komünizm muhalifi olan Doktor Evgeni Daynov, 1989'dan sonra

Bulgaristan'daki STK'ların tarihini şöyle anlatmaktadır: "Araştırmacılar ve tarihçiler yeni

Bulgaristan STK sektörü tarihini farklı birkaç döneme dayandırmışlardır . 90'lı yılların başında,

iki temel STK türünün ortaya çıktığını gördük -1. Merkezler ve Enstititüler, Günümüzde "beyin

tröstleri" veya "araştırma enstitüleri" olarak anılacaktır. 2. Tüm hayır kurumları veya profesyonel

birlikler ile çevre grupları olarak faaliyet gösteren diğer sivil toplum örgütleri.

1989 sonrasında STK'nın gelişimi; yeni politik sistemin, serbest medyanın ve erken dönem

ticaret sektörünün oluşumunu beraberinde getirmiştir. Bu dönemde, erken ticari faaliyetler

genellikle STK faaliyetiyle birleştirildi / kombine edildi ve bu durum STK faaliyetleri için,

kamusal amaçlara değil özel amaçlara hizmet ettiği iddiasıyla kamusal güvensizliğin ilk dalgasını

yarattı. 90'lı yılların ortalarında mevzuat değişimine, STK'lar için 90'lı yılların başında gelen

mevzuatla erişilebilen çeşitli vergi muafiyeti ve diğer STK yardımlarını sağlayan yasaların

değiştirilmesine yol açtı.

90'lı yılların ortalarında, devam eden ekonomik krizler ve hükümetlerin topluluk

örgütlenmesine karşı aşırı derecede olumsuz tutumları nedeniyle STK gelişimine daha fazla engel

getirildi. Jan Videnov (1996) liderliğindeki hükümet, hükümet müttefikleri içeriden casusluk

yapmak için STK'lara "katıldı" iddialarıyla STK'lara yönelik düşmanlıkları nedeniyle ünlendi.

Başbakan, her bakanlıkta atadığı kişileri STK çalışmalarına göz kulak olmak ve topluluk

sektöründe yaşananlar için ilgili bakanlara rapor vermek üzere görevlendirdi. Bu durum engellendi

ve daha sonra Bulgaristan Vakıflar Birliği'nin çözülmesinini başlattı.

Bu gelişime rağmen, 1997'den sonra uluslararası kurumlar hükümetin hizmet

sağlayıcılarına bir alternatif olarak STK'ları tanıdı ve onlarla çeşitli insani yardım projeleri

üzerinde işbirliği yapmaya başladı. Uluslararası kurumlar hükümete insani yardım vermeyi

durdurdu ve STK'ları şebekeleriyle insanlara ulaşan kontrol ve dağıtım organları olarak kullandı.

Daha sonraları, uluslararası karar alma kurumları Bulgar realitesi ile ilgili karar verme zamanı

geldiğinde yerel STK'lara danışmaya başladı. Bu nedenle, 1998'den sonra Bulgaristan'daki

topluluk örgütlerinin önemli bir kısmı devletin ve diğer uluslararası kuruluşların yürütme ve

yasama yetkileri ile işbirliği içinde ülkedeki karar alma süreçlerinde doğrudan yer alan aktörlerdir.

70



Bulgaristan'ın AB'ye üyeliği (1 Ocak 2007), üçüncü sektör kuruluşlarının ülkenin sosyal

ve ekonomik kalkınmasındaki rolünü güçlendirdi. Üçüncü sektörün stratejik vizyonu ve rolü,

2007-2013 Ulusal Kalkınma Planı, 2007-2013 Ulusal Stratejik Referans Çerçevesi, 2006-2009

Ulusal Reform Programı vb. gibi AB yönergelerini takip etmek üzere hazırlanan tüm temel ulusal

belgelerde özetlenmiştir.

Tüm Operasyonel Programlar devlet ve üçüncü sektör kuruluşları ile kamu-özel ortaklıkları

arasındaki etkileşimi güçlendirmektedir. Üçüncü sektör kuruluşları, OP İdari Kapasite ve OP İnsan

Kaynakları alanında AB tarafından finanse edilen bir dizi eylemin temel faydalanıcıları olarak

tanımlanmaktadır. Operasyonel Programlar ve AB kurallarını takip eden yeni politikalar

Bulgaristan üçüncü sektörünün ihtiyaçlarına cevap bulamamış ve devlet tarafından sübvanse

edilen sosyal hizmet sağlayıcılarının sayısının hızla artmasına neden olmuştur. Bunun öncesinde,

sosyal hizmet sunumunda işlevsiz ve verimsiz bir sisteme sahip olduğumuz (ve halen pek çok

durumda geçerlidir) durumunu ortaya çıkmıştır.

Ücretli sosyal hizmetler için artan talep üzerinde etkili bir başka faktör, işgücü piyasasının

absorbe kapasitesinin düşük olması ve azalan iş performansı nedeniyle işgücünden ayrılmış çok

sayıda engelli kişinin bulunmasıdır. Azgelişmiş yerel ekonomiler engelli insanlara yönelik

ihtiyaçlara uyum sağlayacak ve onları iş gücünde kabul edecek kadar sofistike değildir. Büyük

ölçekli yoksulluk ve sosyal dışlanma, sosyal hizmetlere olan ihtiyacı arttıran diğer bir faktördür.

Bulgaristan'daki 631 (ve daha fazla) sosyal hizmet sunucusu; halihazırda engelli çocuklar

ve yetişkinler için gündüz merkezleri, yaşlılar için günlük merkezler, sosyal rehabilitasyon ve

entegrasyon merkezleri, evsiz çocuk barınakları gibi devredilen devlet faaliyetlerini

yürütmektedir; zihinsel engelliler için korunan konut vb. OP İnsan Kaynakları, iki ana bileşene

sahip olan toplam 15.680.000 BGN (yaklaşık 8 milyon EUR) tutarında bir Sosyal Yardım Ajansı

aracılığıyla Pilot bir Sosyal Kurumsal Destek Programı başlatmıştır: 1. Mevcut sosyal işletmeler

için destek ve 2. Yeni sosyal işletmelerin kurulmasına destek.

Resmi bir devlet programının sosyal girişimlerin sorunlarını tanıması ve bunlara hitap

etmesi ilk kez gerçekleşmiştir. Sosyal girişimcilik nedir konusunda net bir kriter olmaması ve

odaklanma eksikliği nedeniyle program şiddetle eleştirilmiş olsa da, sosyal girişimler için devlet

desteğinin erken belirtilerini gösteren övgüye değer bir girişim olarak görülebilir. Çalışma ve

Sosyal Politika Bakanlığı'nın çalışmaları sonucunda program, sosyal hizmet sağlayıcıları ve diğer

71



STK'ların 46 sosyal projesini finanse etmiştir. Fakat finanse edilen kuruluşlar, temel işletme,

pazarlama ve ürün geliştirme becerilerinden yoksun olduklarından kâr amacı gütmeyen bir

kuruluşta bir iş geliştirme kapasitesine sahip değillerdir. Bu durum programı olması gerektiği

kadar sürdürülebilir kılmamaktadır; çünkü sosyal girişimciliğin tam anlamıyla kendisi olan mali

açıdan bağımsız ve pazar odaklı hale getirmeksizin kuruluşlara para yatırmak onların

sürdürülemez olmasını sağlar.

2.2.2. Portekiz

Son yirmi yılda, sosyal girişimcilik ve sosyal yenilik; politika yapıcılar, yöneticiler,

girişimciler vb. için moda bir konu haline gelmiştir. Aslında, sosyal girişimcilik hem akademik bir

konsept hem de toplumun farklı kesimlerinden kurumların politik uygulaması olarak nispeten yeni

bir terimdir. Bununla birlikte, varlığı siyasetçiler ile medyanın söylemleri içinde yaygındır. Bu

bağlamda, sosyal girişimlerin ve hibrid örgütlerin, şu anda toplumları ve geleneksel ticareti

etkileyen çeşitli sorunlara doğru cevap olduğuna inanılmaktadır.

Sosyal girişimciler toplumsal değişim ile iş inovasyonu için etkileyici bir güçtür ve etkin

faaliyetler ile girişimler yaratarak hem kâr hem de etkiyi birleştirirler. Sosyal girişimciler, çok

yerel, ulusal ve uluslararası toplumun her düzeyinde çalışır ve hükümetler, pazarlar ve hayır

kurumlarının başarısız olduğu alanlarda derin toplumsal sorunlara çözüm bulmada başarılı olurlar.

Aslında, toplumun esenliğine önemli ve hızla artan bir katkı sunmakta, daha önce kamu sektörünün

çalışması olan sosyal ve kültürel fonksiyonları arttırmaktadırlar.

"Üçüncü sektör" 72 denilen yapı, sezgisel potansiyeli ve kurumsal formatların çok iyi

bilinen çeşitliliği göz önüne alındığında, sosyal girişimcilik girişimleri için yeterli bir ara yüz

olarak görülebilir73. Portekiz'deki üçüncü sektörün ana özelliklerinden biri, kamu finansmanına,

dini ve sosyal kuruluşların ağırlığına, sektörün eğitim ve profesyonelleşmesine olan ihtiyacına,

72Üçüncü sektör, ne kamu kesimine (yani devlete), ne de özel sektöre (kâr sağlayan özel girişimlere) ait olan farklı yapı ve amaçlara sahip bir dizi farklı organizasyonu kapsayan şemsiye bir terimdir. 73 Quintão, Carlota (2011), O Terceiro Setor e a sua renovação em Portugal. Uma abordagem preliminar, IS Working Papers, Instituto de Sociologia da Universidade do Porto, 2.ª Série.

72



dinamik bir sivil toplumun olmaması ve toplu eylem eksikliğine vurgu yapmasıdır74. Bu faktörler,

Portekiz'de üçüncü sektörü düzenleyen mevzuatın varlığı veya bölünmüş yapısı, tanıma ve

özerkliğin eksikliğini açıklamaya yardımcı olabilir75 . Aslında, Portekiz'deki bazı insanlar kâr

amacı gütmeyen kuruluşların kümesini üçüncü bir sektör olarak kabul etmekle birlikte, toplumun

çoğunluğu için bu doğru değildir.

Portekiz'in kâr amacı gütmeyen sektörü derin tarihsel kökenlere sahiptir, ancak aynı anda

toplumdaki rolünü geliştirip güçlendirmektedir. Kutsal Merhamet Evleri gibi aktif ve ilgili çok

eski kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ve 1974 devriminin ardından çeşitli etkinliklere ayrılmış

birçok yeni organizasyon bulunmaktadır76.

Portekiz'de üçüncü sektörün öneminin açık bir göstergesi olacak ve bu yönetim

organlarının resmi anayasasını gösterecek geçici bir çizgi oluşturmaya çalışırken, 1976'da 77

Portekizli Hayır Kuruluşları Birliği ve Portekiz Karşılıklı Topluluklar Birliğinin78 kurulmasına

dikkat gösterilmiştir. 1980'lerde Sosyal Dayanışma Özel Kurumları (IPSS)79 ve yine 1980'lerde

74 Franco, R. C., S. W. Sokolowski, E. M. H. Hairel and L. M. Salamon (2005), O Sector não Lucrativo numa Perspectiva Comparada, Lisbon and Baltimore, MD: Universidade Católica Portuguesa/ Johns Hopkins University.

75 Parente, C., Santos, M., Marcos, V., Costa, D., Veloso, L. (2012), Perspectives of Social Entrepreneurship in Portugal: Comparison and Contrast with International Theoretical Approaches, International Review of Social Research, Volume 2, Issue 2, June 2012, 113-134.

76 Franco, R. C. (2005), Defining the Nonprofit Sector: Portugal, Working Papers of the Johns Hopkins Comparative Nonprofit Sector Project, No. 43. Baltimore: The Johns Hopkins Center for Civil Society Studies. 77Portekiz'in Kutsal Evler Birliği (UMP - União das Misericórdias Portuguesas), Kutsal Merhamet Evlerini yönlendirmek, koordine etmek ve temsil etmek, çıkarlarını savunmak ve ortak çıkar hizmetleri düzenlemek amacıyla 1976 yılında kuruldu. Bir sosyal ekonomi varlığı olarak, sadece Kutsal Konutlar ile değil, aynı zamanda çeşitli kurumsal ortaklarla diyaloğu tarafından yönlendirildi ve neredeyse 40 yıllık varlığı boyunca, çeşitli sosyal problemleri tahmin edebiliyo ve etkili çözümler üretebiliyordu;.http://www.ump.pt. 78 1984 yılında kurulan Portekiz Mütekabiliyet Birliği (União das Mutualidades Portuguesas), ulusal mütekabiliyet derneklerini teşvik etmek ve kamu, özel ve sosyal kuruluşlarda onları temsil etmek, stratejik yönergeleri ve genel Mütekabiliyet Hareket Kılavuzları hazırlamak üzere çalışır. Mütekabiliyet dernekleri (Associações Mutualistas), üyeleri ve aileleri için, sosyal güvenlik, sağlık, sosyal hizmetin tamamlayıcı eylemlerini geliştiren ve yaşam kalitesini yükselten kâr amacı gütmeyen bir dernektir. Karşılıklı Dernekler Yasası'na göre, asıl amaç sosyal güvenlik ve sağlık yararları sağlamak olmalıdır, ancak sosyal koruma ve yaşam kalitesi (diğer bir deyişle sosyal destek hizmetleri, sosyal hizmet, kültürel etkinlikler) ile ilgili başka hedefler de izleyebilirler.http://www.mutualismo.pt. 79 Sosyal Dayanışma Özel Kurumları (IPSS), bireyler arasında dayanışma ve adalet ahlaki görevine örgütlü ses vermek amacıyla, kâr amacı taşımayan, halkın özel teşebbüsüyle oluşturulan örgütlerdir. IPSS, eyalet veya yerel kamu yetkilileri tarafından yönetilmemektedir. Sosyal Dayanışma Özel Kurumlar Statüsü Kanun Hükmünde Kararname ile onaylanmıştır. 25 Ocak 119/83.

http://www.ump.pt/

http://www.mutualismo.pt/

73



Portekizli Sivil Toplum Kuruluşları Platformu 80 , Ulusal Sosyal Dayanışma Kooperatifleri

Federasyonu81 ve Portekiz İşbirliği Konfederasyonu kurulmuştur82.

1990'lı yıllarda Portekiz Vakıflar Merkezi 83 ve Portekiz Yerel Kalkınma Birliği 84 ve

Avrupa Yoksulluğa Karşıtı Ağı-Portekiz85 kurulmuştur.

2010’da CASES, üçüncü sektörün Portekiz'deki kamu temsilcisi olarak kuruldu ve

"sürdürülebilir kalkınma stratejisi ile insanların ve kuruluşların sosyal girişimci ruhunu teşvik

etmek ve desteklemek" istemektedir86.

2013 yılında "Sosyal Ekonomi Yasası" yayımlandı (8 Mayıs tarih ve 30/2013 sayılı kanun)

ve örgütleri Portekiz sosyal ekonomisi içinde kategorilere ayırdı87. Piyasa odaklı organizasyonları

sosyal ekonomi sektörünün bir parçası olarak görmüyor; sosyal ekonomi için kamu politikasının

80 Portekiz Kalkınma İçin Sivil Toplum Kuruluşları Platformu (ONGD), Dışişleri Bakanlığı'nda kayıtlı 61 STK'yı temsilen özel kar amacı gütmeyen bir dernektir. Portekiz ONGD'yi ulusal ve uluslararası düzeyde temsil etme ve destekleme amacına sahiptir ve Kalkınma İşbirliği, İnsani Yardım ve Acil Yardım ve Kalkınma Eğitimi alanlarında topluluk eyleminin niteliğine katkıda bulunmayı amaçlar. 1985'de kurulmuştur. http://www.plataformaongd.pt. 81 Portekiz Sosyal Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Kooperatifleri Federasyonu Fenacerci - Sosyal Dayanışma Kooperatifleri Federasyonu (Federação Nacional das Cooperativas de Solidariedade Social), öğrenme engelli insanlar için kooperatiflerden oluşan bir organdır. Görevi, ortak üyelerinin güçlendirilmesi yoluyla bu insanların ve ailelerinin çıkarlarını ve haklarını savunmaktır. 1985 yılında kurulmuştur. http://www.fenacerci.pt/. 82 CONFECOOP, 1988 yılında oluşturulan ve şu federasyonların katıldığı ulusal tarım dışı kooperatif sektörünün şemsiye bir organizasyonudur: FENACERCI, FENACHE e FENACOOP. http://confe.coop/. 83 Portekiz Vakıf Merkezi (CPF - Centro Português de Fundações), Portekiz vakıflarının ulusal derneğidir. 1993 yılında Girişimcilik inisiyatifi ile kuruldu. António de Almeida Vakfı, Calouste Gulbenkian Vakfı ve Oriente Vakfı, CPF, Portekiz vakıfları tarafından vakıflar, devlet yetkilileri ve diğer sivil toplum örgütleri arasında tek arabulucu olabilecek bir platforma duyulan ihtiyaca kurumsal yanıt niteliğindedir. http://www.cpf.org.pt. 84 MINHA TERRA - Federação Portuguesa de Associações de Desocernes de Desocerócimento Local (Portekiz Yerel Kalkınma Dernekleri Örgütü) 2000 yılında kurulmuş olup 58 yerel kalkınma derneği bu yapının üyesidir. Kırsal alanlarda çalışan birkaç kurum arasındaki diyalog sonucunda ortaya çıkmıştır. Ulusal toprakların% 90'dan fazlasını kapsar. http://www.minhaterra.pt/. 85 Avrupa Yoksullukla Mücadele Ağı / Portekiz (REAPN), ana amacı bilgi, eğitim ve araştırma araçları vasıtasıyla yoksulluk ve sosyal dışlanma ile ulusal düzeyde mücadele etmek olan sivil toplum kuruluşudur. REAPN 1991'de Avrupa Yoksullukla Mücadele Ağının Portekiz ulusal ağı olarak kurulan, kâr amacı gütmeyen bir sosyal dayanışma derneğidir. http://www.eapn.pt/. 86 Cooperativa António Sérgio para a Economia Social – Cooperativa de Interesse Público de Responsabilidade Limitada, shortly CASES. http://www.cases.pt.

87 Bkz. Kanun no.30/2013, tarih 8 Mayıs, Madde 4.

http://www.plataformaongd.pt/

http://www.fenacerci.pt/

http://confe.coop/

http://www.cpf.org.pt/

http://www.minhaterra.pt/

http://www.eapn.pt/

http://www.cases.pt/

74



tamamen üçüncü sektör veya sosyal organizasyonlara odaklandığını, ancak bu tür işletmeler

odaklanmadığını vurguluyor.

Günümüzde Portekiz üçüncü sektörü, dernekler, özel refah kurumları (IPSS), dini örgütler,

kooperatifler, vakıflar ve karşılıklı toplumlar olmak üzere geleneksel sosyal ekonomi örgütsel

çerçevelerinin ezici güçte varlığı ile karakterize edilmektedir. 88Sektör, 55.000'in üzerinde sosyal

amaçlı organizasyondan oluşmaktadır.

2.2.3. Türkiye

Yeni bir terim olan sosyal girişimcilik, son yıllarda hem araştırma hem de uygulamada

popüler olmasına rağmen, girişimci stratejilerin uzun zamandan beri toplumsal meseleleri ele

aldığı görüldüğü için uzun bir tarihe sahiptir. Batı düşüncesinde sosyal girişimcilik, sanat

sponsorluğu ve fakirler için bağışların sağlandığı ortaçağ loncalarına dek gitmektedir 89 . 17.

yüzyılda Aydınlanma hareketi ile özel sektör ve işletmeler ortaya çıkmıştır. Bundan sonra,

toplumun boşluklarını doldurmaya çalışan kâr amacı gütmeyen bir hareket devreye

girmiştir90.Amerika Birleşik Devletleri'nde 19. yüzyıla kadar uzanan sosyal girişimcilik örnekleri

görmek mümkündür. William Lloyd Garrison 1833'te Anti Kölelik Derneği'ni kurdu ve Jane

Adams, mahalle halklarındaki yoksullar için 1889'da Hull Evi adlı refah merkezini kurdu. Bununla

birlikte, sosyal girişimcilik ve sosyal girişimciler 1970'lerin sonunda Freer Spreckley ile 1981'de

" Kayıtlı sosyal ve ticari amaçlar ve hedefler tarafından idare edilecek ve kooperatifçilik yapacak,

kendi içinde çalışan ve / veya belirli bir bölgede oturanlara ait bir girişim91” olarak tanımlamıştır.

Kısa süre sonra 1980'de William Drayton sosyal girişimci kavramını ortaya koymuştur92.

Sosyal girişimciliğin akademik araştırma alanı olarak kökleri,; sosyal değer yaratma,

88 Carvalho, A., Quantifying the third sector in Portugal: an overview and evolution from 1997 to 2007. Voluntas, International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations. ISTR – International Society for Third Sector Research, 2010, 21(4): 588-610. 89 Curtis, T. ‘Newness’ in social entrepreneurship discourses: the concept of ‘danwei’in the Chinese experience. Journal of Social Entrepreneurship, 2(2), 2011, 198-217. 90 Ernst, K. (2011). Heart over mind–An empirical analysis of social entrepreneurial intention formation on the basis of the theory of planned behaviour (Doctoral dissertation, Bergische Universität Wuppertal). 91 Spreckley, 1981: p.3 as cited in Curtis, 2011: 203 92 Barendsen, L., & Gardner, H., Is the social entrepreneur a new type of leader? Leader to leader, 2004(34),43.

75



sosyal sorumluluk ve nihayet kurumsal sosyal sorumluluk konularında çalışmaya gitmektedir.

Bununla birlikte, sosyal yönelimli girişimcilik Dennis R. Young'un kâr amacı gütmeyen

girişimciler üzerine çalışmasıyla 1986'da ilgi görmüştür (Ernst, 2011). Dees'in (1998) çalışmaları,

sosyal girişimciliği ayrıntılı olarak tanımlamak ve değerlendirmek için önemli bir öncü girişim

olmuştur.

Türkiye'de sosyal girişimcilik tarihi 1800'lü yılların sonlarına doğru uzanmaktadır. 1872'de

Darüşşafaka'nın kurulması (babası olmayan fakir çocuklar için İstanbul'da bulunan bir orta öğretim

okulu) ve müziğin anlaşılmasını sağlayan Cumhuriyet dönemi radyosunun yaratılması, Türkiye’de

sosyal girişimciliğin ilk örneklerindendir 93 . Bununla birlikte, bunlar sosyal girişimciliğin

sistematik adımları değil, alanın tarihsel kökeninin bir parçası olarak görülen ilk vakalarıdır.

Türkiye'de sosyal girişimcilik 2000'li yıllarda önem kazanmaya başlamıştır. Türkiye'de

sosyal girişimciliğin resmi doğumu, 2000'li yılların başında Ashoka'nın kurulmasına kadar

uzanabilir94. Ashoka, organizasyonu içinde bireysel sosyal girişimcileri bir araya getirerek sosyal

girişimciliği teşvik eden uluslararası bir organizasyondur. Ashoka, 1980 yılında kurulmuş ve 2000

yılında Türkiye'den ilk üyelik gerçekleşmiştir. Şu anda Ashoka'nın 35 üyesi bulunmaktadır

(www.turkey.ashoka.org).

Ülkemizdeki sosyal girişimciliğin tarihini ve gelişimini anlamak için Türkiye'de sosyal

girişimcilik üzerine yapılan akademik çalışmaları araştırmak önemlidir. Dünyada bile sosyal

girişimcilik üzerine yapılan araştırmalar yeni bir aşamadayken, şaşırtıcı olmayan bir şekilde

Türkiye'de yapılan akademik araştırmaların çok sınırlı olduğunu düşünüyoruz.

Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, olumsuz çalışma koşulları, toplumun genel

refahındaki azalma ve satın alma gücünün düşürülmesi gibi konulardaki endişeler nedeniyle sosyal

girişimcilik önem kazanmıştır95. Türkiye'de sosyal girişimcilik uygulamalarının iş alanına dayalı

93Şengel, S., Sosyo-Ekonomik Kalkınma Açısından Sosyal Girisimciligin Önemi Ve Bir Degerlendirme. 5th International Congress on Entrepreneurship. SDU, 2013, pp. 311-318. 94 Işık, V., Ülke Ekonomilerine Katkıları Bakımından Sosyal Girşimler ve Türkiye’de Sosyal Girişimcilik. Uluslararası İş ve Meslek Danışmanlığı Kongresi, İşkur, 2014, İstanbul Üniversitesi. 95 Budak, G., Yoksulluğa İnovatif bir Çözüm; Sosyal Girişimcilik. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 2015, 4(8).

76



dağılımı şu şekildedir:% 37.5 çevre bakımı,% 29 yoksullukla mücadele,% 29 eğitim,% 16 azalan

anne ve çocuk ölümü ve% 12.5 düşüş eğilimi gösteren açlıkla mücade eden nüfusta azalma96.

Özdevecioğlu ve Cingöz 97 , Türkiye'de yaklaşık yüz binlerce sosyal girişimcinin

bulunduğunun altını çizmektedir ve bunlar devletin çabaları yeterli olmadığında da sosyal konuları

desteklemelidirler. Okullar, öğrenci evleri, merkezler inşa etmek Türkiye'de sosyal girişimcilerin

sıklıkla katkıda bulunduğu bazı faaliyetlerdir.

Kırılmaz98, sosyal girişimcilerin liderlik tarzlarının ve cinsiyetin girişimcilik algılaması

üzerinde Türkiye'de bir etkisi olup olmadığını değerlendirmiştir. Vakıf ve dernekler, aile, çevre,

çocuklar, eğitim, engelliler ve sağlık konularında araştırma yapmıştır. Araştırmanın bulguları

arasında, kadınların sosyal girişimciliği için karizma algısı ve toplumsal değer yaratmanın erkek

sosyal girişimcilerden daha yüksek olduğu ve risk alma istekliliği için en yüksek yaş aralığının 40-

49 olduğu belirtilmiştir.

Helvacıoğlu99, sosyal girişimciliği kütüphane hizmetleri merceğinden değerlendirmiştir.

Bir kütüphanenin geleneksel görevlerinin ötesine geçmenin toplumsal değer yaratacağını iddia

etmektedir.

Çelik Yetim ve Atlay Işık100, sosyal girişimcilik kapsamında sosyal bir nedene bağlı olayı

(Hayat İçin Fethiye Yarışı) değerlendirmiştir. Abdou ve ark.'nın çalışmalarına dayanarak 2010

yılında Yetim Çelik ve Işık Atlay, hayır kurumu etkinliklerinin sosyal girişimcilik vakalarını ve

sosyal pazarlamayı temsil ettiğini iddia etmişlerdir.

Budak'a 101 göre, artan dikkat ve gereklilikler nedeniyle, sosyal girişimcilik

96 Çınar, B.,Büyüyen Kapsayıcı Piyasalar Türkiye’de Sosyal Girişimcilik Vakaları, 2012, Bilgi Üniversitesi Yayınları.

97 Özdevecioğlu, M., & Cingöz, A. Sosyal girişimcilik ve sosyal girişimciler: Teorik çerçeve. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (32), 2009, 81-95. 98 Kırılmaz, S. K., Sosyal girişimcilerin girişimcilik ve dönüştürücü liderlik algılarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 2013, 8(1). 99 Helvacıoğlu, E.,CSosyal Girişimcilik Boyutunda Kütüphaneler. Bilgi Dünyası, 14(1), 2013,199-203. 100 Çelik Yetim, A., & Atlay Işık, D. Sosyal Amaç Bağlantılı Etkinlikleri Katılımı Etkileyen Başlıca Motivasyon Faktörleri: Fethiye Yaşam için Yarış Örneği. Journal of International Social Research, 2016, 9(43). 101 Budak, ibid.

77



uygulamalarının kâr amacı gütmeyen kuruluşlardan, şirketlerden, STK'lardan ve hükümetlerden

dünyada ve Türkiye'de daha fazla dikkat çekeceği kabul edilmektedir.

2.3. Sosyal Girişimcilik Kapsamında Gençlik Programları Araştırması

2.3.1. Bulgaristan

Genç girişimciliğin geliştirilmesine ilişkin esaslar Bulgaristan mevzuatında önemli bir yere

sahiptir, çoğunlukla 'Avrupa 2020' nin üçüncü öncelikli temasını oluşturmaktadır, yani 'kapsayıcı

büyüme': toplumsal ve bölgesel bütünleşmeyi sağlayan yüksek istihdam ekonomisinin teşvik

edilmesidir '(Avrupa Komisyonu, 2010, s.5). Bunların en önemlileri şunlardır:

Ulusal Gençlik Stratejisi (2012-2020);

Bakanlar Konseyi tarafından kabul edilen 2010-2020 Ulusal Gençlik Stratejisi,

Bulgaristan'ın gençlerin ekonomik faaliyetlerini ve kariyer gelişimlerini geliştirmesi ve aralarında

sosyal girişimciliği teşvik etmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu amaçla, gençlerin gelişimi üzerine

hizmetlerde kamu-özel ortaklıklığının ve sosyal girişimciliğin geliştirilmesi gerekmektedir.

Gençlerin sosyal ve ekonomik hayatta daha iyi entegre olması ve aktif olarak katılımlarını

sağlamak için, sosyal girişimcilik alanında okul ve üniversite eğitimi dahilinde uygun ve rahat bir

ortam ile koşullar yaratmak gereklidir.

-Ulusal Gençlik Programı (2011-2015);

-Bulgaristan Cumhuriyeti Demografik Gelişme için güncellenmiş Ulusal Strateji

(2012-2030);

-Güncellenmiş İstihdam Stratejisi (2012-2030);

- Diğerleri.

Bulgaristan'da gençlerin girişimciliğini yoğunlaştırmayı amaçlayan sayısız ulusal ve

uluslararası program ve girişimlere rağmen, serbest çalışanların 15-24 yaş arası % 3.4 ve 25-29

yaş arası % 5.7'dir (Eurostat, 2009). ). Bu düzeyler, bu yaş gruplarındaki oranlar sırasıyla% 4.0

ve% 8.7 olan Avrupa Birliği ortalamasının altındadır. Aynı zamanda Bulgaristan'daki gençler

Avrupa Birliği'ndeki akranlarına kıyasla kendi işlerine başlama konusunda en yüksek ilgiye

sahiptirler.

78



Bulgaristan'daki gençlik sosyal girişimciliğinin gelişimi ile ilgili zorluklar; finans ve

bilgiye erişim eksikliği, yönetim bilgi ve becerilerinin yetersizliği ile AB fonlarıyla finanse edilen

programlara katılmaları yönünde düşük düzeydeki destek ile ilgilidir. Bu nedenlerle, gençlerin iş

girişimlerini teşvik etmek ve desteklemek iki aşamalı olarak düşünülmelidir:

- Öncelikle, girişimci becerileri geliştirmek ve edinilen bilgilerin pratik uygulaması için eğitim

hattı - Bilgi ve öğrenme inovasyonun 'kalbi' dir.

- İkinci olarak, gençlik sosyal girişimciliği için önlemlerin güçlendirilmesi.

Bu iki hatla ilgili olarak, Bulgaristan'daki genç girişimciliğini teşvik etmeyi amaçlayan mevcut

uluslararası ve ulusal programlardan bazıları kısa bir inceleme yapmaktadır.

Genç Girişimciler için Erasmus

Genç Girişimciler için Erasmus (Avrupa Komisyonu, 2012) yeni girişimcilere küçük veya

orta ölçekli şirket başlatma veya yönetme için gerekli becerileri edinmelerine yardımcı olur. Başka

bir AB ülkesindeki deneyimli girişimcileri ziyaret edip orada bir ila altı ay kalmaktadırlar. Bu

dönemde yeni girişimciler, iş geliştirme konusunda bilgi, deneyim ve fikir edinirler. 'Girişimci-

konuk' olarak kendi işine başlamak isteyen, kurulu bir iş planına sahip olmak isteyen ve son üç yıl

içinde kendi işini başlatmış olan herkes başvuruda bulunabilir. Hemen hemen her AB ülkesinde,

Avrupa Komisyonu tarafından onaylanmış, programa nasıl başvurulacağı konusunda yardım ve

rehberlik sağlayan bir aracı kuruluş bulunmaktadır. Yeni girişimcilere yapılacak maddi destek

şunları içerir: kalış süresince gelinen ve gidilen ülkedeki seyahat masrafları ile ziyaret sırasındaki

konaklama masrafları.

Erasmus+

Erasmus + (Avrupa Komisyonu, 2014), eğitim ve iş arasında daha güçlü ortaklıklar

kurmayı amaçlayan bir AB programıdır. Yenilikleri ve rekabetçiliği teşvik eder. Gençlerin

işsizlikle mücadelesine özel önem verilmektedir. Girişimciliği ve eğitimi teşvik etme döneminde

(2007-2013) Avrupa Komisyonu tarafından uygulanan çeşitli programları entegre eder:

"Yaşamboyu Öğrenme", "Gençlik Eylemi", "Erasmus Mundus", "Tempus" ve diğerleri.

Erasmus + aşağıdaki eylemleri desteklemektedir: - yükseköğrenimdeki öğrenci ve personel

için hareketlilik projeleri; - Gençler ve gençlik çalışanları için hareketlilik projeleri; - Ortak

79



Yüksek Lisans Dereceleri; - stratejik ortaklıklar; - Eğitim ve öğretim ile gençlik alanındaki diğer

girişimler. Program bütçesi 14.774 milyar avro olup 2014-2020 döneminde harekete geçecektir.

Erasmus + 'da katılımcılar bireyler (öğrenciler, öğretmenler, akademik personel, eğitim alanında

çalışan eğitmenler, gençlik çalışanları ve diğerleri) ve kuruluşlardır.

Avrupa KOBİ Haftası

Avrupa KOBİ Haftası; ulusal, bölgesel ve yerel otoriteler tarafından sunulan mikro, küçük

ve orta ölçekli işletmelerin yardımıyla ilgili bilgi sağlamayı amaçlayan bir Avrupa Komisyonu

kampanyasıdır. 37 ülkede gerçekleşmekte ve genç girişimciliğini bir kariyer seçeneği olarak teşvik

etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, bu etkinlik, girişimcileri Avrupa'nın refahına, işlerine ve rekabet

edebilirliğine katkıda bulunduğu için takdir etmektedir. Avrupa KOBİ haftasında sergiler,

çalıştaylar, açık günler, mali forumlar, konferanslar vb. düzenlenir. Bulgaristan'daki etkinliklerin

koordinatörü Ekonomi ve Enerji Bakanlığı'dır.

İşletme ve KOBİ'lerin Rekabet Gücü Programı – COSME (2014–2020)

İşletme ve KOBİ'lerin Rekabetçilik Programı (2013 Yönetmeliği) 2014 yılından itibaren

mevcuttur ve küçük ile orta ölçekli işletmeler için finansmana erişimi kolaylaştırmayı, aynı

zamanda uluslararası pazarlara erişimi artırmayı ve girişimciliği teşvik etmeyi amaçlar. Program

bütçesi 2,3 milyar avrodur. Programın faydalanıcıları: mevcut girişimciler (küçük işletmeler), yeni

girişimciler (genç ve kadın girişimcilere özel önem verilmektedir) ve diğer hedef gruplar. Mali

destek çoğunlukla iki formdan oluşur: öz sermaye ve kredi garanti kuruluşu.

Bulgaristan'da Üniversitelerde Girişimciliği Teşvik Eden Merkezlerin Kuruluşu ve

Geliştirilmesi Projesi

Bulgaristan'daki üniversitelerde girişimciliği teşvik eden merkezlerin projelendirilmesi ve

geliştirilmesi, Bulgaristan Ekonomi ve Enerji Bakanlığı tarafından finanse edilmektedir. Şu anda

bu proje 4 girişimci merkezini, 15 öğrenciyi ve 13 eğitim şirketini, 13 yarışmayı vb

desteklemektedir. Yukarıda belirtilen programlar ve projeler, Bulgaristan'daki genç girişimciliği

için maddi destek sağlama araçlarının bir parçasıdır. Bazıları 2007-2013 döneminde harekete

geçen girişimleri bütünleştirmektedir. Mevcut haliyle önceki programlama döneminin bazı

80



hatalarını ve zayıf yönlerini önlemeye çalışırlar. 2014-2020 dönemi için çabalar: - programların

geliştirilmesi ve politika geliştirilmesi - proje hazırlama, proje sunma, proje değerlendirmesi ve

projelerin uygulanmasına ilişkin raporlama prosedürlerinin basitleştirilmesi ve

standartlaştırılması; - Bulgaristan'daki AB fonlarının emilimini artıracaktır.

Uluslararası programlar

Genç girişimciliği teşvik etmeyi amaçlayan birçok uluslararası program ve girişimler

Bulgaristan'da uygulanabilir (OECD, 2012).

Think Big (Büyük Düşün)

Think Big programı İngiltere, Almanya, İrlanda, Slovakya, Çek Cumhuriyeti ve İspanya'da

uygulanmaktadır. Programın yararlanıcıları 13-25 yaş arası gençlerdir. Katılımcılar, girişimci

beceriler konusunda eğitilir ve 300 ila 2500 euro arasında hibe alırlar. İki aşamalı eğitimden

geçerler. Birinci aşamanın süresi 6 ay ve ikinci aşama 12 aydır. Başvuru sahipleri, kişisel referans

görevi gören ve gerekirse projeye yardımcı olacak bir konumda olan 18 yaş üstü (aile üyesi

olmayan) iki kişi tarafından desteklenmektedir.

GATE Projesi (Girişimcilik Yoluyla Büyüyen Amerika)

GATE Projesi (Girişimcilik Yoluyla Büyüyen Amerika), Pennsylvania, Minnesota ve bazı

diğer ABD eyaletlerinde gerçekleştirilmektedir. Hedef grup 18 yaşın üstündeki girişimcilerle, ilgili

devletin sakinleridir ve Amerika'da çalışma iznine sahiptirler. Proje katılımcıları üç aşamadan

geçmektedir: • Değerlendirme: Katılımcılar, katılımcının hizmet ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaçları en

iyi karşılayacak olan sağlayıcıyı belirlemek için bir danışman ile görüşürler. • Eğitim: GATE

Projesi, genel ticaret kursları da dahil olmak üzere çok çeşitli eğitim kursları vermektedir; hukuk

ve personel konularıyla nasıl başa çıkılacağı gibi konularda özel kurslar ile uzmanlaşmış eğitim

kursları. • İş danışmanlığı: katılımcılar, işletme danışmanlarıyla, işlerine, iş fikrine ve / veya

işletme kredisi başvurularına yönelik bire bir yardım alma fırsatı bulurlar.

DEFi jeunes Programı

DEFi jeunes Programı Fransa'da bulunmakta ve o bölgelerde uygulanmaktadır.

Mikrofinans, eğitim ve danışmanlık hizmeti vererek 18 ila 30 yaşları arasında genç girişimcilere

yardımcı olur. Bölgesel jüri, adayların yaşayabilirliği ve pazar yeteneği ile ilgili projelerini

81



değerlendirir. Jüri tarafından onaylanan projeler 6000 avroya kadar mali destek almaktadır. İki yıl

içinde proje uygulanmalıdır. Bu arada programa katılanlar; eğitim, danışmanlık ve diğer gerekli

hizmetleri alırlar. Bulgaristan'da genç girişimciliğini teşvik eden Avrupa ve ulusal programların

etkinliğinin arttırılmasına ilişkin esaslar aşağıdaki alanlarda araştırılmalıdır: - uygulama ve proje

yönetimi için idari prosedürlerin kolaylaştırılması; - bazı projelerin uygulanması sırasında sürekli

değişen koşullar; - projelerin başlatılmasıyla ilgili zaman bilgisi; - fayda sahiplerine gecikmiş

ödemelerin askıya alınması; - programları yönetenlerin ve kurum çalışanlarının yetkinliğini

arttırma. Genç girişimciliğin teşvik edilmesi, mali destek sağlayan programlar ve girişimler

dışında, iş ağı, dernekler, inkübatörler ve gençlerin fikir alışverişinde bulunduğu ve diğer

yatırımcılarla görüş alışverişinde bulunduğu diğer kulüplerle gerçekleştirilmelidir.

Genç girişimciliği de içine alan sosyal girişimciliğin kurumsal desteği için ilk adım,

2009'da Sosyal Yardım Ajansı'nın BG051PO0015.1.01 şemasına göre doğrudan mali yardım

başlatması üzerine yapılmıştır.- Sosyal girişimcilik - sosyal girişimlerin desteklenmesi / Pilot

aşama /. Prosedürün amacı, sosyal girişimciliğin gelişimini, risk altındaki bireylerin yaşam

kalitesini iyileştirmek ve sosyal izolasyonun üstesinden gelmek için bir fırsat olarak

desteklemektir.

2011 yılında yeni bir prosedür başlatılmıştır-BG051PO001-5.1.02 -Yeni fırsatlar.

Ana hedef, belediyeleri risk altındaki kişilerin istihdamı ve faaliyetleri için destekleyerek

toplumsal ekonomi sürecinin geliştirilmesine ve sosyal sermayenin oluşturulmasına destek

olmaktı. Özel hedefler şunlardı: Hedef gruplardan bireylere destek; belediyelerin sosyal

maliyetlerinin optimizasyonu; yoksulluk ve halkın sosyal dışlanmasından kaynaklanan yerel

sorunlarla mücadele etmeyi amaçlayan belediye yerel girişimlerine destek; sosyal işletmelerin

gelişimi için en iyi uygulamaların yaratılması ve desteklenmesi. Sosyal girişimciliğin gelişimini

desteklemek için uygulanan etkinlikler sonucunda Ulusal İstatistik Enstitüsü (NSI) 2012 yılı için

toplanan verileri sunmuş; 4872 işletme kendilerini "sosyal" olarak nitelendirmiştir.

Bunların 2717 adedi ticari şirketler ve kooperatifler olarak tescillendi. Ticari şirketler /

kooperatifler olarak sosyal girişimler toplam 3.597.289 BGN gelir elde etmiş ve 3.419.789 BGN

işletme gideri kaydetmiştir. Toplumsal işletmelerin çoğunun bulunduğu ekonomik alanlar -

şirketler ve kooperatifler, motorlu taşıtların ve motosikletlerin (964) ticareti ve onarımı (395).

Bunların 2155’i, kendilerini sosyal işletmeler olarak tanımlayan kişiler tarafından “ kâr amacı

82



gütmeyen hukuki şahıslar” olarak tescillidir ve sadece 253'ü işlerinden kâr elde etmiştir. 2013'te

kendilerini sosyal işletmeler olarak tanımlayan kuruluşların sayısı daha azdı -3612. Bunların

2046'sı ticari şirketler ve kooperatifler olarak tescillenmiştir.

Sosyal girişimlerin / kooperatiflerin ekonomik faaliyet alanları - değişmeden kalmıştır.

Sosyal girişimler – şirketler / kooperatiflerin 1381'i kâr etmiştir. Kendi kendini tanımlayan sosyal

girişimlerin 1566’sı, kâr amacı gütmeyen hukuki kişiler olarak tescillidir ve sadece 197 tanesi iş

yaparak kâr etmiştir (toplam 22.116 BGN). Aynı kâr amacı gütmeyen tüzel kişiler, kâr amacı

gütmeyen faaliyetlerden toplam 179.675 BGN gelir elde etmiştir. 2012 ve 2013 yılları için NSI

verileri, kendilerini sosyal girişimler olarak tanımlayan şirketlerin sayısının azaldığını göstermiştir.

İstatistiksel araştırmanın metodolojisini izleyerek, 2012'de NSI, ilk kez katılımcıların

kendilerini tanımlamaları için yönlendirici bir kriterler belirtmeden, kendilerini sosyal girişim

olarak tanımlayıp tanımlamadıklarına ilişkin bir soru ortaya koymuştur. Bununla birlikte, 2013

yılında raporlama amaçlı kriterler belirlenmiştir. Çalışmanın kapsamı, raporlama yılı boyunca

faaliyette bulunan finansal olmayan şirketler ile kâr amacı gütmeyen kuruluşları kapsıyordu. Ana

bilgi kaynağı bilanço oluşturma veya derlemeksizin, mali olmayan girişimlerin yıllık hesapları ile

kâr amacı gütmeyen kuruluşların yıllık raporudur.

Bulgaristan'daki sosyal işletmelerin sayısı hakkında bilgi edinmek için NSI, girişim

referansları uyarınca girişimlerin yıllık faaliyet raporları aşağıdaki soruları içermektedir. Veriler

göz önüne alındığında, ülkemizdeki sosyal girişimler için istatistiklerin iyi gelişmiş olmadığını

görebiliriz. En doğru veriler, engelli insanlar için uzmanlaşmış girişimler bakımından gelmektedir.

Engelli Çalışanlar Kurumu (APD) ve Ulusal Engelliler İşverenleri Birliği'ne göre, 2012 yılı

sonunda, 135 uzmanlaşmış girişim APD kayıtlarına dahil edilmiştir. Bunların 67 tanesi küçük,

64'ü mikro-girişimdir.

Bu girişimlerdeki toplam çalışan sayısı yaklaşık 1200 kişi olup, bunların % 30’u engellidir.

Bununla birlikte, ülkedeki toplam 465.000 engelli kişinin yalnızca % 12'si çalışmaktadır (Ulusal

Engelliler İşverenleri Birliği'ne göre). Ağustos 2015 itibariyle, Engelliler Ajansı kayıtlarında 281

tescilli uzman girişim ve engellilerin kooperatifleri bulunmaktadır. Engelli 3.364 kişiyi işe

almaktadırlar (mesela özürlülük yüzdesi için İş Yeteneği Değerlendirme Komitesi'nden sertifika

alan kişiler). Genel olarak toplumumuz, savunmasız grupların topluma dahil edilmesi için yeterli

fırsatlar yaratmamaktadır.

83



Dezavantajlı kişilere yönelik bir anlayış ve uygun yanıt verme eksikliği mevcuttur.

Bulgaristan'daki sosyal girişimlerin faaliyetleri, kazançların düşürülmesi ve yatırımın geri

dönüşünün yavaş olması nedeniyle genellikle iş için cazip değildir. Bulgaristan'daki sosyal

girişimlerin en yaygın faaliyet alanları genellikle sosyal hizmetler ve eğitim hizmetleridir. Üretim

ve ticaret daha az gelişmiştir. Üretimle uğraşan işletmeler ağırlıklı olarak gıda (ekmek, bal),

hediyelik eşya, kartpostal, marangozluk ürünleri, uygulamalı sanat eseri ve diğerlerine

yönlendirilir. Bulgar mevzuatında bu aşamada, sosyal girişimin resmi bir tanımının yanı sıra, statü,

şekil ve etkinliğini düzenleyen kurallar da yer almaktadır. Dahası, sosyal girişim terimi resmi

olarak ülkenin mevzuatında mevcut değildir. Yasal olarak düzenlenen tek girişim, engellilere

yönelik uzmanlaşmış girişimler ve kooperatiflerdir.

Genç sosyal girişimcilik yapılarını desteklediği için, ülkedeki danışmanlık

organizasyonlarının temsilci birlikleri genellikle yönetim danışmanlığı ve sosyal girişimciler için

Avrupa programları alanında faaliyet göstermektedir. Bulgaristan Yönetim Danışma Kuruluşları

Birliği (BAMCO), profesyonel danışmanlıkları ve sertifikalı danışmanları biraraya getirir ve

temsil eder. Dernek Ekim 1997'de kurulmuştur. Üyeleri vasıtasıyla BAMCO 400'den fazla nitelikli

yönetim danışmanına erişebilmektedir. BAMCO'nun misyonu, yönetim danışmanlığı alanında

yüksek mesleki ve etik standartları korumak, danışmanlık hizmetleri pazarının geliştirilmesine

yardım etmek ve üyelerine iş fırsatlarını tanımlama ve gerçekleştirme konusunda yardımcı

olmaktır.

2009'da kurulmuş olan Avrupa Programlarındaki Danışmanlar Birliği (BACEP), bağımsız

uzmanların ve danışmanlık şirketlerinin resmi olmayan ilk profesyonel kuruluşu olup faaliyet alanı

Avrupa fonlarının tam ve etkili şekilde emilimi üzerine yoğunlaştıran danışmanlık firmalarıdır.

Faaliyetleri ile BACEP, Bulgaristan özel ve kamu sektörünün Avrupa fonlarından finansman

sağlayan tüm proje döngüsünün uygulanması ve yönetiminde verimliliği artırmaya katkıda

bulunmayı amaçlamaktadır. Böylelikle, Bulgaristan'da sürdürülebilir kalkınma için sosyo-

ekonomik koşulların iyileştirilmesine katkıda bulunur.

Bunu başarmak için kuruluş, üyelerinin yetkinliğini bir araya getirir ve Avrupa

programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasını optimize etmek üzere yetkililerle ortaktır. Kırsal

Kalkınma Programı (RDP) 2014-2020 danışmanlık hizmetlerinden söz edilecek olursa, bunlar ayrı

84



bir yönetmelikle düzenlenmiştir. Ulusal Tarımsal Danışma Servisi; çiftçilere tarımsal üretim,

hayvancılık, tarım ekonomisi ve RDP konusularında serbest danışmanlık ve eğitim verir.

Sosyal girişimcilik alanındaki faaliyetleri destekleyen diğer devlet kurumları ve STK'lar

şunlardır: Engelliler İdaresi (APD), Ulusal Engelli İşverenleri Birliği (NAEPD), Açık Toplum

Enstitüsü, Sosyal Sorumluluk Vakfı, daha çok Roman topluluğunun üyelerini destekleyen Sosyal

Alternatif'e Güven (TSA), risk altındaki çocuk ve gençler için sosyal girişimcilik modellerinin

geliştirilmesi yoluyla daha yüksek bir seviyede hayır sağlamayı amaçlayan Değişim için Ulaş

Örgütü vb.

Bulgaristan'daki genç girişimciliği ve gençlik sosyal girişimciliği de dahil olmak üzere

sosyal girişimcilik, İnsan Kaynakları Operasyonel Program Geliştirme Öncelik Ekseni 5

tarafından desteklenmektedir. 2007-2013 önceki programlama döneminde, ESF ile ulusal bütçenin

birlikte finanse ettiği yaklaşık 121 milyon avro alınmıştır. Bununla birlikte, birçok belediye

bürokratik güçlükler ve alınan girişimlerin sürdürülebilirliği konusundaki endişeler nedeniyle bu

tür projeleri uygulamamışlardır. Bulgaristan sosyal girişimcilik uygulamasında önemli bir sorun,

benzer inisiyatifler geliştirme eğilimi gösteren nitelikli girişimcilerin yetersizliğidir.

Sektöre yönelik değerlendirme ve mevcut uygulamaların incelenmesi, sosyal girişimlerin

yalnızca ek finansman sağlamak için olan projelerin geliştirilmesinde değil, aynı zamanda örgütsel

kapasitenin, stratejik iş planlamasının geliştirilmesinde ek kapasiteye ihtiyacı olduğunu

göstermektedir. İş planlaması, muhasebe, finansal yönetim, pazarlama, ortaklıklar ve

koalisyonların oluşturulması vb. konularında ek eğitim gerekliliği vardır.

Belirlenen sorunlara dayanarak, ülkemizdeki sosyal girişimcilik ortamını iyileştirmek için

bir dizi öneri oluşturabiliriz: Sosyal girişimlerin desteklenmesi için yeterli kaynak harcanmamıştır.

Dahası, hâlâ sosyal girişimcilerin ana insan kaynağını üreten STK sektörünün temsilcileri arasında

var olan girişimci beceri ve kültür eksikliği; ortaya çıkan veya mevcut girişimleri finanse etmek

için yeni, modern bir yaklaşım gerektirmektedir. Fonların sağlanmasında bağışcının taahhüdünü

tüketmemek ve girişim gelişiminin uzun vadeli yardım ile izlenmesi önerilere eşlik etmektedir.

Mevcut iç ve dış kaynakların seferber edilmesi (alternatif girişim şekillerinin fırsatları, genç ve

girişimci Bulgarları evden ve yurt dışından sosyal girişimcilik için çekme), sektörün gelişimi için

çok daha geniş bir temel sağlayabilir.

85



Sosyal girişimi ve sosyal girişimciliği teşvik etmek için yerel işletmelerle yapılan aktif

çalışmalar da bu doğrultuda bir adımdır. Aslında, entegre bir Avrupa pazarının imkânları ve

Avrupa'daki önde gelen ekonomilerdeki gelişmiş uygulamalar, daha etkin bir şekilde

kullanılabilen bir kaynaktır. Mevzuatın optimizasyonu ve esnek yasal ortamın oluşturulması

sektörün gelişimi için bir ön şarttır. Avrupa uygulamaları tarafından belirtildiği üzere, sosyal

girişimciliği desteklemek için teyit edilmiş olan çözüm; bir organ olarak hareket eden, sosyal

girişimcilik sektörünün çıkarlarını koruyan bir sivil kuruluşun yaratılmasıdır. Siyasi düzeyde

lobicilik yapan, sosyal girişimlerin veritabanını üretir ve korur; sosyal girişimciliği toplum

yararına bir faaliyet olarak teşvik eder; tedarik ve finansman planlarını gözlemler ve izler.

2.3.2. Portekiz

Portekiz'de Sosyal Girişimcilik kapsamında çeşitli programlar bulunmaktadır. Bazıları

genel ve diğerleri gençlere yöneliktir. Daha sonra farklı devlet ve özel programlar açıklanacaktır.

Programa Escolhas102, özellikle göçmenler ve etnik azınlıkların en savunmasız sosyo-

ekonomik geçmişlerinden gelen çocuklara ve gençlere yönelik eşit fırsat projeleri için yerel

toplulukları harekete geçirmeyi hedeflemektedir.

Program 2001'de kurulmuş ve şu an altı aşamalı gelişme mevcuttur: 2004'ten 2008'e

(Escolhas 2. Nesil), 2007'den 2009'a (Escolhas 3. Nesil), 2010'dan 2012'ye (Escolhas 4. Nesil),

2013'ten 2015'e kadar Escolhas 5. kuşak); 6. Nesil şu anda 31/12/2018 tarihine kadar çalışmaktadır.

Bu 6. nesil içinde, Programa Escolhas (PE), yılda iki kez 2018 yılına kadar yenilenebilecek

90 projeyi, 88'i ulusal topraklarda ve Lüksemburg ile Birleşik Krallık'taki iki uluslararası tecrübeyi

finanse edecektir. Buna paralel olarak Program Yönetmeliği, 2017 ve 2018 yılları için yeni projeler

finanse edilebilir ve finanse edilen projelerin sayısının 2018 sonuna kadar 130'a ulaşabileceği

tahmin edilmektedir.

90 projenin toplam 75.000 katılımcıyı içereceği tahmin edilmektedir. 22 proje kuzeyde,

12'si Merkezde, 40'ı Lizbon, 4'ü Algarve, 7'si Alentejo, 3'ü Açores ve Madeira Bölgeleri'nde, 2'si

de diğer Avrupa ülkelerinde; biri Lüksemburg'da, biri de Birleşik Krallık’ta yer almaktadır.

102 http://www.programaescolhas.pt/.

http://www.programaescolhas.pt/

86



Finanse edilen projelerin, belediyeler, mahalle meclisleri, okul grupları, risk altındaki

çocukların ve gençlerin korunması için komisyonlar, İstihdam ve Mesleki Eğitim Enstitüsü (IEFP),

Göçmen dernekleri ile özel sosyal dayanışma kurumlarının tüm ülkede 840'dan fazla ortak

kuruluşu harekete geçirmesi beklenmektedir.

Müdahale alanları şunlardır: girişimcilik ve gençlerin güçlendirilmesi, okulların dahil

edilmesi ve yaygın eğitim, mesleki eğitim ve istihdam edilebilirlik, toplum ve vatandaşlık, dijital

içerme.

Programın önceki kuşakları ile karşılaştırıldığında, 6. nesilde, yaş grubunun 30 yıla kadar

uzatılması, böylece istihdam ve istihdam edilebilirlik konusunda daha tutarlı bir müdahale

yapılmasına olanak tanınmaktadır.

Programa Escolhas, Eğitim Genel Müdürlüğü (Milli Eğitim Bakanlığı) ve Sosyal Güvenlik

Kurumu (Çalışma, Dayanışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) tarafından finanse edilmekte ve

Avrupa Sosyal Fonu / Portekiz 2020 ile Lizbon ve Algarve Bölgesel Operasyonel Programları

tarafından ortak olarak finanse edilmektedir.

Programa Já - Rede de Perceção e Gestão de Negócios (EJÁ)103, sosyal ekonominin girişim

ve oluşumlarının yanı sıra gençler için iş yaratma ve geliştirmeyi destekleyen bir programdır. Bu

Program, genç NEET'in (İstihdamda, Eğitimde veya Öğretimde) istihdam edilebilirliğini

desteklemek üzere tasarlanmıştır ve aşağıdaki hedeflere sahiptir:

Sosyal ekonominin şirketlerinin veya birimlerinin kurulmasına yönelik projelerin

geliştirilmesine destek vererek yaratıcılık ve yenilikçiliğe odaklanan girişimci bir kültürün

teşvik edilmesi;

Genç NEET'lerin eğitimini destekleyerek istihdam edilebilirlik düzeylerini yükseltmek;

İşletmelerin veya sosyal ekonomi kuruluşlarının kurulmasını desteklemek;

Genç NEET'ler için iş oluşturmayı desteklemek.

Hedef grup, başvuru tarihinde aşağıdaki şartları yerine getiren tüm gençler tarafından

oluşturulmuştur:

• 18-29 yaş arası;

103 https://eja.juventude.gov.pt/#/programa.

https://eja.juventude.gov.pt/#/programa

87



• Portekiz'de yaşayan;

• Zorunlu eğitimi tamamlayanlar;

• Avrupa kurallarına göre çalışmayan, eğitim görmeyen ve eğitim almayan kişiler NEET olarak

nitelendirilirler;

• İstihdam hizmetlerine kayıt yaptıranlar.

Genç girişimcilere destek için hazırlanan bu program, iki eylemin varlığını içermektedir:

Eylem 1 - Kendi fikirlerine dayanan veya İş Geliştirme Ağı aracılığıyla sunulan sosyal

ekonomi şirketlerinin ve varlıklarının yaratılmasına yönelik projelerin geliştirilmesini

desteklemek. Bu 1. eylemde genç girişimciler: 180 gün boyunca Sosyal Destek Endeksi'nin

(IAS)104 1.65 katı kadar sübvansiyon; kişisel kaza sigortası; maksimum 250 saatlik bir

eğitim; maksimum 30 saate kadar özel ders almaktadırlar.

Eylem 2 - Eylem 1 altında geliştirilen projelerin sonucunda Program'da yaratılan

varlıkların ve işlerin sürdürülebilirliği için destek vermek. Bu eylemde genç girişimci,

işletmeler veya sosyal ekonomi kuruluşları kurmak ve işlerini oluşturmak amacıyla her

proje için 10.000 € fayda sağlar.

İlk başvuru çağrısı 20.12.2016'dan başlayarak 06.03.2017'ye kadar sürmektedir.

Concurso Nacional de Jovens Empreendedores'in 105 (Genç Girişimcilerin Ulusal

Yarışması) 1. baskısı, 2016/2017 öğretim yılında Fundação da Juventude 106 (Gençlik Vakfı)

tarafından geliştirilmiştir; amacı, yaratıcı ve sosyal girişimciliği teşvik etmek, yenilikçi fikirlerin

ve işlerin üretilmesini teşvik etmektir. Dağıtım, tanıtım, uygulama, halka sunum, değerlendirme

ve sonuçlarının yayınlanması ile ilgili tüm prosedür Mart-Haziran 2017 arasında geliştirilmiştir.

Yarışma aşağıdaki özel hedeflere sahiptir:

Genç girişimcilerin yenilikçilik ve yaratıcılık yeteneklerini geliştirmek, tanımak, ayırt

etmek ve ödüllendirmek;

104 Çeşitli destek ve kazançların hesaplanması için referans olarak hizmet eden Sosyal Destek Endeksi (IAS), 2017'de 421.32 € 'dur. 105 http://ms.fjuventude.pt/jovensempreendedores2017/. 106 Fundação da Juventude (Gençlik Vakfı), 1989'da kurulan ve Genç İstihdamı, Eğitim, Girişimcilik ve Destek odaklı, kâr amacı gütmeyen, kamu yararına çalışan özel bir kurumdur.

http://ms.fjuventude.pt/jovensempreendedores2017/

88



Gençlerin eğitim ve öğretiminde yer alan ana aktörlerle yakınlık geliştirip ilişki faaliyetleri

düzenleyerek genç yetenekleri tespit etmek;

Gençlere, iş fırsatlarını belirleme bağlamında analitik kapasiteyi, yeteneği yansıtmayı

teşvik ederek, eleştirel düşünmeyi, ifade ve tartışma kapasitesini, hayal gücü ve yaratıcılığı

teşvik etmek;

Gençlerin "gerçek dünyayla" temas kurmalarını teşvik etmek, onları emek piyasasına daha

iyi entegrasyona hazırlamak;

Öğretmenleri, yeteneklerin yaratıcılığını ve değerlenmesini arttıran etkinliklerin

dinamizasyonu içine sokmak; gençlerin eğitim mekanizmalarının iyileştirilmesi için

öğretmenleri teşvik etmek;

Genç girişimciler arasında işbirliği ve değişim ideallerini teşvik etmek ile yaratıcı ve sosyal

girişimcilik seviyesinde genç yeteneklerin ortaya çıkmasını teşvik etmek.

Ulusal düzeyde bu rekabet, gençler arasında girişimci bir ruhun teşvik edilmesini

amaçlamaktadır.

Bu Yarışmanın ilki Fundação da Juventude (Gençlik Vakfı), 1989'da yaratılan Genç

İstihdamına Eğitim, Girişimcilik ve Destek odaklı, kar amacı gütmeyen, kamu yararına çalışan

özel bir kurumdur. iki özel gruba hitap etmektedir:

• Gençlere çift sertifika teklifi sunan kamu veya özel okullarda, mesleki eğitim merkezlerinde veya

diğer eğitim kurumlarında orta öğretime devam eden gençler;

• 18-25 yaşları arasındaki kamu ya da özel üniversitelerde yüksek öğretime ya da politeknik

okullarına devam eden gençler;

Bireysel veya grup görevlendirmeleri; maksimum 3 unsurla birlikte, projeden sorumlu bir

öğretmen / eğitmen eşliğinde kabul edilir.

Projeler aşağıdaki müdahale alanlarından birine uymalıdır:

Yaratıcılık, kültürel bilgi ve fikri mülkiyetten faydalanan kültürel ve yaratıcı endüstrilerin

faaliyetlerini içeren yaratıcı girişimcilik, ticaret ve görsel sanatlar gibi sosyal ve kültürel

önem taşıyan ticarete açık ve uluslararası düzeyde transfer edilebilir mal ve hizmetler

üreten kaynaklar (Yaratıcı girişimcilik , radyo, televizyon, müzik, yayıncılık, eğitim ve

89



eğlence yazılımları ile diğer bilgisayar yazılım ve hizmetleri, yeni medya, mimari, tasarım,

moda ve reklamcılık).

Toplumsal sorunların potansiyel etkisi ve sürdürülebilirliği ile çözülmesinde geleneksel

cevaplardan farklı yenilikçi yanıtları savunan projelerin eklendiği sosyal girişimcilik.

Yarışmaya başvuran projelerin değerlendirilmesi aşağıdaki kriterlere göre yapılır: yenilik ve

yaratıcılık, pazara ilişkin unsurların farklılaştırılması, fikirlerin orijinalliği; fizibilite; planlama ve

organizasyon; potansiyel sosyal etki; potansiyel ekonomik etki.

IEFP - İstihdam ve Mesleki Eğitim Enstitüsü tarafından (İşgücü, Dayanışmaya ve Sosyal

Güvenlik Bakanlığı) teşvik edilen Programas de Apoio ao Empreendedorismo e à Criação do

Próprio Emprego (Girişimcilik ve Serbest Meslek İçin Destekleme Programları).

Bu programlar, istihdam yaratan ve yatırım kredisi ile yerel ekonomilerin dinamizasyonuna

katkıda bulunan, garantili ve faizli sübvansiyonlarla desteklenen işletmelerin yaratılmasına

yönelik projeleri desteklemeyi amaçlamaktadır.

Hedef grup 18 ila 35 yaşları arasında ilk işini aramaya başlayan ve orta öğretimi

tamamlanmış genç işsizlerden oluşurmaktadır.

Destek, bir kredi hattı yoluyla yatırım garantisine ve faiz ödemelerine ve de finansman

sağlayan projelerin oluşturulması ile konsolidasyonu için teknik destek ile verilir: onaylanan

projenin takibi ve projenin gelişimini desteklemek için danışmanlık sağlanır.

Birçoğu, bu kamu kurumlarının ortaklaşa yürüttüğü, Çalışma, Dayanışma ve Sosyal

Güvenlik Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın müdahalesi kapsamında

başka birçok istihdam ve girişimcilik programı bulunabilir107.

107 https://juventude.gov.pt/Emprego/Paginas/default.aspx.

https://juventude.gov.pt/Emprego/Paginas/default.aspx

90



2.3.3. Türkiye

2000'li yılların başında, Avrupa Birliği Gençlik programı çerçevesinde ortaya çıkan

gençlik çalışmaları ve politikaları, Avrupa'da ve sonunda Türkiye'de ilgi odağı haline geldi.

Türkiye'deki gençlik çalışmalarının önemi, genç nüfusun toplam nüfusa oranının yüksek olması

nedeniyle anlaşılabilir bir durumdur. 2016 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2016

yılsonu itibariyle Türkiye toplam nüfusu 79. 814. 871 iken, 15-24 yaş aralığındaki genç nüfus

12.989.42’dir ve bu nedenle genç nüfus toplam nüfusun% 16.3'ünü oluşturmaktadır.

Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Gelişme Raporunda (2008), 2023 yılına gelindiğinde,

Türkiye nüfusunun yaklaşık% 70'inin çalışma çağında olacağı ve ülkenin çalışma çağındaki nüfus

artışının azalan bir hızda olsa da 2040 yılına dek devam edeceği ifade edilmiştir. Bu durum, bir

ülkenin tarihinde sadece bir kez olmak üzere " fırsatın demografik penceresi" olarak adlandırılır108.

"Gençlik Çalışmaları" kavramsal olarak 2000'li yıllarda Türkiye'ye girmiş olmakla birlikte,

sahadaki çalışmalar önceki yıllara dayanıyordu. 1979'da kurulan İstanbul merkezli Gençtur ve

1985 yılında kurulan Ankara merkezli Gençlik Hizmetleri Merkezi, Türkiye'de gençlik çalışmaları

hakkında uluslararası düzeyde faaliyet gösteren en eski sivil toplum kuruluşları arasındadır109.

Türkiye'de 2008 yılında gençlerin çalışmalarını sürdürme konusundaki 2008 yılı eylem planında

gençlere doğrudan atıfta bulunularak "gençliğin güçlendirilmesi yönündeki çalışmalar artacak"

ifadesi kullanıldı110.

Nemrutlu (2008) 'ya göre, dört temel olay, Türkiye'de sivil alanda gerçekleştirilen gençlik

çalışmalarının tarihsel gelişimini etkiledi:

1. 1996 yılında İstanbul'da yapılan Habitat II Zirvesi.

2. Türkiye'nin 1999'da katıldığı Avrupa-Akdeniz Gençlik Eylem Programının başlangıcı

3. 2003 yılında Ulusal Ajans ve Gençlik Konseyi Girişimi'nin Kuruluşu

4. 2005 yılı itibariyle gençlik alanında çeşitli sivil ve kamu kuruluşları tarafından başlatılan

yeni programlar ve projeler.

108 Şentuna, M.,Çelebi, M. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/17/1587/17188.pdf. 109 Nemrutlu, G, Historical Development of Youth Studies in Turkey Civilian Field, Youth Studies and Policies in Turkey Der. Nuran Yentürk vd. İstanbul, Bilgi University publishing, 2008, pp167-196. 110 Şentuna, M.,Çelebi, M., ibid.

http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/17/1587/17188.pdf

91



2000'li yılların başında Türkiye'de, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi ve Türk Ulusal

Ajansı'nın katkılarıyla gençlik projeleri büyük bir ivme kazanmıştır. Gençlik Programı gibi mali

yardımların desteğiyle gençlik çalışmaları yaygınlaşmaktadır. Avrupa uyum yasalarının bir sonucu

olarak örgütlenme özgürlüğü arttırılmış ve sivil toplum daha fazla gençlik örgütü ile bir araya

gelmiştir 111 . Türkiye'de yürütülen gençlik çalışmaları; gençlerin katılımı ve sosyal gelişimi,

sanatsal ve kültürel etkinlikler, eğitim ve burs, sağlık, değişim programları ve çevre konularına

odaklanmaktadır.

Türk Ulusal Ajansı112 tarafından yönetilen Erasmus Plus kapsamında; projeler ve değişim

programları kanalı ile üniversite öğrencileri, gençler, gençlik çalışanları, sivil toplum örgütleri ve

kurumları, kamu kurumları, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ve sporla ilgili kurumlar

desteklenmektedir. Üniversite öğrencileri yaz sezonunda AB üyesi ülkeler ile aday ülkelerde bir

dönem mobilizasyon eğitimi alarak staj hareketliliğinden yararlanabilirler.

2012 yılında Türkiye Ulusal Ajansı, Gençlik Programı İyi Proje Uygulamaları başlıklı bir

kitap yayınlayarak gençler tarafından Türkiye'de yapılan projeleri derlemiştir. Bu derleme

kapsamında Türkiye'de yapılan projeler, ilgili başlıklarda özetlenmiiştir. Bu başlıklar şu

şekildedir: Gençlik girişim projeleri, gençlik girişimciliği projeleri, gençlik demokrasisi projeleri,

Avrupa gönüllü hizmet projeleri, AB komşu ülkelerle işbirliği projeleri, gençlik çalışanları ve

gençlik kuruluşları için eğitim ve ağ oluşturma projeleri, gençlerden ve gençlik politikalarından

sorumlu kişiler için toplantılar ve projeler.

Türkiye'de yürütülen gençlik çalışmalarında en belirgin yeri bulunan kuruluşların başında

Türkiye Cumhuriyeti Gençlik ve Spor Bakanlığı 113 gelmektedir. Gençlik Haftası, Kentler ve

Kültürler, Damla Projesi, Uluslararası Gençlik Akademisi, Gençlik Projeleri Destekleme

Programı, 1 Usta 10 Çırak ve Tematik Gençlik Kampı gibi faaliyet ve etkinliklerde Bakanlık kilit

bir rol oynamıştır ve hala Türkiye'de gençlik çalışmalarının yoğunlaştırılması sürecinde önemli rol

oynamaktadır.

Türkiye Ulusal Ajansı ve Gençlik ve Spor Bakanlığı'nın yürüttüğü çalışmalardan hariç,

Türkiye'de üniversitelerin gençlik çalışma birimleri bulunmaktadır. Bunların en aktiflerinden biri,

111 Kurtaran, Y. & Yurttagüler, L., Youth Studies History, Şebeke Youth Participation Project Books– Number: 4, Istanbul Bilgi University Publishing,2014, Istanbul.

112 http://www.ua.gov.tr/programlar/erasmus-programı/gençlik-programı 113 http://www.gsb.gov.tr

92



2006 yılında İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde114 kurulan Gençlik Araştırmaları Birimi'dir. Birim,

sivil toplum çalışmalarının merkezinde faaliyet göstermektedir. Birimin çalışma alanları dört ana

başlık altında sınıflandırılabilir: Gençlik, gençlik politikaları ve gençlik çalışmaları üzerine

bilimsel çalışmalar yapmak, ağ programları kapsamında gençlerin birbirinden öğrenmesini

desteklemek, yenilikçi olmak. Modelleme programı ile gençlik çalışmaları üzerine çalışmalar

yürütülmekte ve savunuculuk programı ile demokratik gençlik politikalarının gelişimine yönelik

faaliyetleri harekete geçirmektedir. Bilgi Üniversitesi gibi gençlik birimine sahip bazı

üniversiteler: Arel Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, Akdeniz

Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi’dir.

Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen ve Bilgi Üniversitesi

Gençlik Eğitim Birimi'nin katılımıyla gerçekleştirilen projelerden biri ŞEBEKE’dir. Projenin

amacı genç vatandaşların ve sivil toplum örgütlerinin (STK'lar) kamusal tartışmalara ve karar

mekanizmalarına katılımlarını artırmaktır. Öte yandan, gençliğin sosyal katılımının da

desteklenmesi hedeflenmektedir. Proje kapsamında, Türkiye'de vatandaşlığın gençlik statüsünün

konusu, dolayısıyla vatandaşların genç vatandaşlarla olan ilişkileri ve katılımı sosyal, politik ve

ekonomik boyutlar çerçevesinde incelenmiş ve konu üzerine yazılmış genç vatandaşları ve yabancı

metinleri geliştirmek için gerekli görülen politika önerileri Türkçe'ye çevrilmiştir115.

Türkiye'de sivil toplum örgütleri ve belediyeler bünyesindeki gençlik meclisleri /

konseyleri aktif olarak gençlik çalışmalarını yürütmektedir. Bu konuda, Toplum Gönüllüleri Vakfı

(TOG)116 kapsamındaki gençlik meclisi örnek verilebilir. Toplum Gönüllüleri Vakfı, gençlerin

yurtiçi ve yurtdışında birbirlerinden öğrenebilecekleri sürdürülebilir alanlar yaratmasını

sağlamaktadır. Belediye / kent konseyleri çerçevesinde yer alan gençlik konseylerine bir örnek

olarak, İzmir Kent Konseyi Gençlik Meclisi117 düşünülebilir. Meclis; AB projeleri, bilgi, doğal

yaşam ve çevre, genç girişimcilik, gençlik sorunları ve farkındalık, gençlik ve siyaset, iletişim,

kültür-sanat ve kent alanlarında çalışmalar yürütmektedir.

TÜBİTAK 118 bünyesindeki Bireysel Genç Girişimciliği (Bigg), "inovasyon odaklı

fikirlerin desteklenmesi" için çalışmaktadır. KOSGEB119 bünyesinde yer alan girişimcilik destek

114 http://www.genclik.bilgi.edu.tr 115 http://www.sebeke.org.tr/sebeke-nedir 116 https://www.tog.org.tr/neler-yapiyoruz-tog-topluluklari/ 117 http://www.izmirkentkonseyi.org.tr/Anasayfa 118 http://bigg.tubitak.gov.tr/bigg-hakkinda.htm 119 http://www.kosgeb.gov.tr/site/tr/genel/detay/1231/girisimcilik-destek-programi

http://www.sebeke.org.tr/sebeke-nedir

http://bigg.tubitak.gov.tr/bigg-hakkinda.htm

93



programları, Türkiye'de genç girişimcilere en fazla destek sağlayan kurumlardan biridir. TOBB

(Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) Genç Girişimcileri Kurulu120, bu amaçlara uygun olarak

çalışır: onlara kendilerini geliştirme yöntemlerini öğreterek, genç girişimcilere bir iş kurma

konusunda destek vermek, genç insanlara kariyer geliştirme fırsatları yaratmak ve başarılı bir

şekilde sürdürmelerini sağlamak, Türk ekonomisinin gelişimini destekleyecek sektörlerde bir

girişim başlatmaya yardımcı olacak politikaları belirlemek ve bu alanlara genç girişimcileri

yönlendirmek ve onlara teşvikler vermek, çeşitli sosyal faaliyetler ve eğitim programları

düzenlemek amacıyla genç girişimcilerde sosyal sorumluluk bilinci oluşturmak, genç girişimcileri

sivil toplum örgütlerine ve yerel yönetimlere katılmaya teşvik etmek, bu kurumlarla çalışmalarında

ve projelerinde ortaklıklar kurmalarını sağlamak.

2.4. Sosyal Girişimcilik İçin İyi Uygulamalar

2.4.1. Bulgaristan

1. The National Alliance for Social Responsibility

SG Adı: The National Alliance for Social Responsibility (Ulusal Sosyal Sorumluluk İttifakı)

Organizasyon Türü: Sivil Toplum Kuruluşu


Kurucusu: National Network of Service Providers for Persons with Disabilities (Engelli İnsanlar

için Ulusal Hizmet Sağlayıcı Ağı)

Strateji: Ulusal Sosyal Sorumluluk İttifakı / NASR /, etkin ulusal ve yerel sosyal politikalar,

faaliyetler ve hizmetleri yaratmak ve gerçekleştirmek için aktif bir şekilde çalışan ulusal bir sivil

toplum kuruluşudur. Kurucular, olasılıkları bir araya getirmek, STK'lar, kurumsal konular,

belediyeler ve diğer kuruluşların çabalarını teşvik ederek toplumsal anlamda sorumlu bir ortam

yaratmalarını, topluluk ağında sosyal angajmanları teşvik etmelerini, Bulgaristan'daki insanlara

daha iyi bir hayat kalitesi sağlamalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır.

120 https://www.tobb.org.tr/TOBBGencGirisimcilerKurulu/Sayfalar/Hakkimizda.php

94



Engelli kişilere ve diğer sosyal gruplara esasen Ulusal Sosyal Hizmet Sunucuları

aracılığıyla destek vermek, engelli kişilerin entegrasyonu için Ulusal Konsey’e katılım sağlamak,

Bulgaristan'daki temsilcisi olarak EASPD aracılığıyla aktif bir Avrupa ortaklığı için destek olmak.

• Aktif yerel sosyal politikaların oluşturulması ve uygulanması, sosyal hizmetlerin iyileştirilmesine

katkıda bulunacak fırsat ve katkıları artırarak belediyeler aracılığıyla sosyal sorumluluğun

yaratılması ve geliştirilmesi, ihtiyaç sahibi kişiler ile tüm vatandaşların yaşam kalitelerinin

arttırılması.

• Bulgaristan'daki kurumsal sosyal sorumluluğun geliştirilmesi ve engelli insanlar da dahil olmak

üzere özellikle de ihtiyaçlı insanlarla ilgili kişi merkezli yaklaşımlara odaklanılması. Örneğin,

Solvey Sodi AD, KCM 2000 AD, Aurubis Bulgaria AD ve diğerleri gibi Bulgaristan'daki en büyük

şirketlerden bazıları bu hedeflere ulaşmada çok önemli katkılar sağlamıştır.

• Spiritüalite, sanat ve kültür NASR faaliyetlerinde önemli bir role sahiptir; bunlar herhangi bir

inisiyatifin başarısı için kritik birer şarttır ve daha iyi bir yaşam için gerekli kriterlerin ayrılmaz

bir parçasıdır. Başarılı projeleri arasında: Mesleki Eğitim ve Yaşam Boyu Stratejiler Yoluyla

Engelliler için Farkındalığın Arttırılmasından İşgücü Piyasası Fırsatlarına Geçiş; Ortak Ses Ağı

Projesi - Merkezde ve Doğu Avrupa Bölgesinde entelektüel, çoklu engeli ve otizmi olan insanlar

yararına sosyal hizmet sağlayıcılarının ulusal lobi ağları için uluslararası bir ağ oluşturmak; Empati

- Engelli insanlar için bir destek merkezinin oluşturulması yoluyla eşit fırsatlar ve sosyal katılım

politikalarının geliştirilmesi ve uygulanması ile engelli insanların etkin bir şekilde dahil edilmesi.

Hedef Gruplar: Kâr amacı güden ve kâr amacı gütmeyen tüzel kişiler, belediyeler, bölgesel

birimler ve kuruluşlar.

Paydaşlar: Bulgaristan'ın daha iyi bir yaşam kalitesine ulaşması ve hızlandırılmış sosyal kalkınma

için farklı sosyal toplulukların desteklenmesi.

Sıklık: Devam eden faaliyetler

Etki: NASR, toplumsal rehabilitasyon faaliyetlerinin bir parçası olarak sosyal girişimleri de

yürüten 100'den fazla hizmet sağlayıcıya sahiptir. Facebook'ta 712 adet beğeni bulunmaktadır.

Diller (web sitesi): BG ve İNG

95



Web Site Bağlantısı: http://naso.bg/en/

Sosyal Medya Bağlantıları:

Facebook: https://www.facebook.com/nasobg?fref=ts

YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCCFxSlNhO8jBE8QNfF3xqHQ

İçerik: NASR web sitesi aşağıdaki bölümleri içermektedir: NASO HAKKINDA, HABERLER,

ETKİNLİKLER, PROJELER, KÜTÜPHANE, ÖDÜLLER, LİNKLER, İLETİŞİM


2. SOS Entrepreneurs

SG Adı: SOS Entrepreneurs (SOS Girişimciler)

Organizasyon Türü: Kâr amacı gütmeyen organizasyon


Kurucusu: SOS Girişimciler Vakfı

Strateji: SOS Girişimciler Vakfı, mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler, yeni girişimciler ve

yeni girişimler için proje yaratma veya konsolidasyonun her aşamasında destek hizmeti sunan, kâr

amacı gütmeyen bir Bulgar örgütüdür. Misyonu Bulgaristan'da sosyal girişimciliği ve özel

girişimciliği teşvik etmek ve geliştirmektir. SoS Girişimciler Vakfı, bilgi ve danışmanlık

http://naso.bg/en/

https://www.facebook.com/nasobg?fref=ts

https://www.youtube.com/channel/UCCFxSlNhO8jBE8QNfF3xqHQ

96



sağlayarak girişimcilere destek vermekte ve onlara eşlik etmektedir. Vizyonu, destek arayan

şirketler ile destekleyici kuruluş arasında aracılık yapmaktır.

Vakfın başlıca faaliyetleri şunları içermektedir:

Bilgilendirme materyalleri, veri tabanları, araştırma, el kitapları, analizler ve stratejileri

geliştirmek;

Sivil toplum girişimleri, projeleri, STK'ları ve girişimcileri desteklemek;

Çalıştaylar, yuvarlak masa toplantıları, konferanslar ile tematik forumlar, seminerler ve

çalıştaylar düzenlemek ve bunlara katılmak;

Bu tür ağlara yönelik işbirliği ve katılım ağları kurmak ve geliştirmek, deneyim

alışverişinde bulunmak, eğitim ve ortaklık girişimlerinde bulunmak;

Bulgaristan'daki girişimciler arasında vaka analizlerini, "en iyi uygulamalar"ı ve yenilikçi

yaklaşımları teşvik etmek.

Hedef Gruplar: Mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler ile yeni girişimciler ve yeni teşebbüsler

Paydaşlar: Mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler ile yeni girişimciler ve yeni teşebbüsler

Sıklık: Devam eden faaliyetler.

Etki: SOS Girişimcileri şu ana kadar gerçekleştirilen iki projeye sahiptir: "Sosyal Girişimcilik

Eğitiminde İsviçre Uzmanlığı" ve "Sosyal Girişimciliği Artırmak İçin Çağdaş Finansal

Mühendislik” türleri. İlgili kişi sayısı halka açık değildir.

Diller: Bulgarca

Web Site Bağlantısı: http://sos-predpriemachi.com

Sosyal Medya Bağlantıları: Uygulanamaz

İçerik: SOS Girişimciler Vakfı'nın web sitesi aşağıdaki bölümleri içermektedir: HAKKIMIZDA,

HABERLER VE ETKİNLİKLER, BELGELER, PROJELER, BÜLTEN, İLETİŞİM

http://sos-predpriemachi.com/

97




3. Junior Achievement

SG Adı: Junior Achievement

Organizasyon Türü: Kamu yararına kâr amacı gütmeyen organizasyon


Kurucusu: Dimi Panitza

Strateji: Junior Achievement / JA / ekonomik ve finansal okuryazarlığa, iş becerilerine, liderlik

ve başarı stratejilerine yönelik eğitimsel ve pratik faaliyetler yoluyla çağdaş işletme programları,

ekonomi ve girişimci ruh geliştirme alanlarında önde gelen kuruluşlar arasında yer alır. 1997'den

bu yana organizasyon, gençleri aktif ve proaktif olmak için motive etmekte ve fikirlerini rekabetçi

bir ortamda nasıl gerçekleştirebileceklerini bilmeye hazırlamaktadır.

JA Bulgaristan, dezavantajlı gençlerin kişisel gelişim fırsatlarını sağlamaya yönelik özel odaklı bir

dizi girişim gerçekleştirmektedir:

2012'de Akıllı Başlangıç ve Bir GünlükYönetici adlı girişimler, Samokov, Sliven, Kotel ve

Yambol'daki okullardan gelen Roman etnik kökenli 50 lise öğrencisinin katılımını

içermekteydi. Öğrenciler şirket ve kurumlarda yoğun bir iş günü geçirmiş ve CV ile

motivasyon mektupları yazmayı öğrenmişlerdir. Her yıl, SoS Kinderdorf ağından gelen

gençler, Bir Günlük Yönetici girişimine katılırlar. Özel önceliğe sahip olmaksızın önde gelen

şirketler ve kurumlar tarafından bir günlük stajyer olarak seçilirler.

• JA Bulgaria, dezavantajlı öğrencilerin (genellikle koruyucu bakımda yaşayan gençlerin) yaz staj

programının bir parçası olmalarını sağlar.

98



• Coca Cola HBC Bulgaristan, JA Bulgaristan ile ortaklaşa bir şekilde Sofya yakınlarındaki

Doğanovo köyündeki bakım evinde yaşayan ve ebeveynleri olmayan öğrencilere kişisel gelişim,

kariyer yönetimi ve girişimcilik konularında bir haftalık uzmanlaşmış eğitim vermiştir.

• JA Bulgaristan, Metlife Bulgaristan ile finansal okuryazarlık üzerine 2014 ortaklığında, az

gelişmiş mahallelerde dezavantajlı konuma, düşük aile gelirine ve daha düşük eğitim getirilerine

sahip olan Sofya'daki 4 okula yönelik özel bir dikkat göstererek projeyi tasarlamıştır. Finansal

okur-yazarlık, bu türden geçmişe sahip genç insanlar için çok önemlidir.

• ABD Büyükelçiliği tarafından finanse edilen JA Bulgaristan "Toplumsal Uyum" projesi, yerel

topluluk gelişimi ve ülkenin önceden seçilmiş ekonomik ve sosyal açıdan dezavantajlı

bölgelerinde yer alan okullarda 1-7. sınıflardaki girişimcilik eğitimini teşvik ederek paydaşların

aktif katılımı üzerine bir sosyal yenilik modeli denemiştir . Etnik açıdan farklı nüfus, düşük

ekonomik aktivite ve yüksek işsizlik seviyeleri ile karakterize edilen iki bölge, - Şumnu ve

Targovishte - projeden yararlanmıştır.

• JA Bulgaristan'ın "Sürdürülebilir Kalkınma için Yeşil Girişimcilik" projesi, doğaya saygı duyan

ve doğaya yönelik olarak ekonomik faaliyetlerinin tam merkezinde bir endişe taşıyan işletmelerin

var olmasına katkıda bulunma fikri ile özel olarak tasarlanmıştır. JA Bulgaristan ekibi 2014 yılında

(ortak şirketleri Traventuria ile birlikte) bir ağaç dikme faaliyetinde yer almış ve amaçları her yıl

en az bir defa bu tür bir etkinliğe katılmak yönündedir.

Hedef Gruplar: Gençler

Paydaşlar: İK yöneticileri, girişimciler, eğitim organizasyonları, gençlik STK'ları, yerel

topluluklar vs.


Etki: Avrupa Komisyonu (DG GROW) tarafından kısa bir süre önce yayınlanan belgelerde Junior

Achievement adı 69 kez bahsedilmiş, yaptıkları iyi uygulamalar saptanmış ve elde edilen sonuçlar

sunulmuştur. Yıllık olarak, 33.000 okul öğrencisi ve 2000'den fazla üniversite öğrencisi genç

girişimcilik programlarından yararlanmaktadır. Facebook sayfası 11.488 beğeni almış ve 11.371

kişi tarafından izlemektedir.

Diller: BG ve İNG

99



Web Site Bağlantısı: http://www.jabulgaria.org/en/


Facebook: https://www.facebook.com/jabulgaria/

Twitter: https://twitter.com/JABulgaria

Vimeo: https://vimeo.com/user3541960

YouTube: https://www.youtube.com/user/JABULGARIA

İçerik: Junior Achievement'ın web sitesinde şu bölümler bulunmaktadır: HAKKIMIZDA,

HABERLER, PROGRAMLAR, GİRİŞİMLER, PROJELER, EĞİTİMLER, BAŞARI

HİKAYELERİ, HİZMETLERİMİZ ,KAYNAKLAR, BİZE KATILIN, ALIŞVERİŞ.


4. ABLE

SG Adı: ABLE

Organizasyon Türü: Dernek


Kurucusu: “Active community of Entrepreneurial Young People” ("Girişimci Gençlerin Aktif

Topluluğu")

http://www.jabulgaria.org/en/

https://www.facebook.com/jabulgaria/

https://twitter.com/JABulgaria

https://vimeo.com/user3541960

https://www.youtube.com/user/JABULGARIA

100



Strateji: Bulgar Liderler ve Girişimciler Derneği (ABLE), Bulgar Genç Liderler programının

(BYLP) mezunları tarafından kurulmuş bir sivil toplum örgütüdür. Görevleri, aktif sivil toplum

geliştirmek, liderliğe ilham vermek ve Bulgaristan'da girişimci kültürü geliştirmektir. ABLE,

Bulgar gerçeğinde fark yaratmaya çalışan girişimci gençlerin cazibeli bir topluluğudur.

ABLE, kamuya açık farklı etkinlikler, yarışmalar, enkübatör girişimleri ve diğerleri gibi

çeşitli etkinlikler ve projeler yürütmektedir. ABLE Mentor projesi, genç profesyonelleri lise

öğrencileri ile buluşturmayı ve deneyimlerini, bilgilerini, kişisel zorluklarını ve isteklerini

paylaşmaya istekli bir insan ağı kurmayı amaçlamaktadır. Proje, öğrencilerin hedeflerine ulaşma

yolundaki zorlukların üstesinden gelmek için girişimcilik konusundaki farkındalığını artırırken

kariyer ve akademik gelişim hakkında onlara hazır bilgi sağlamaktadır.

Sonunda, öğrenciler bu uzun süredir arzulanan projeye ilk adınlarını atmaya cesaret ederler.

I-hub, ABLE'nin akademik eğitimi ile pazarlanabilir teknolojik ürünlerin tasarımı arasındaki

boşluğu doldurmayı amaçlayan bir diğer girişimidir. Alanlar arası inovasyonu ve öğrenciler ile

hem kişisel hem de mesleki gelişmeler için çok önemli olan farklı geçmişlere sahip profesyoneller

arasındaki işbirliğini teşvik eden iki aylık bir programdır. I-hub da en iyi fikirlerin gerçekleşmesi

için bir fırsattır oluşturmaktadır.

Program, katılımcıların fikirlerini iş dünyasında nasıl uygulayabilecekleri konusunda

aşağıdakiler yardımıyla temel bilgi sahibi olmalarını sağlar:

Temel iktisat ve işletme kavramları üzerine kısa çalışma;

Ekiplerde geliştirilen pazar odaklı teknolojik ürünler üzerine mücadele;

İş ve inovasyon alanındaki profesyonellerle bilgi ve know-how alışverişi;

Deneyime sahip danışmanlar tarafından sürekli geribildirim;

Yatırımcılar önünde sunumlar.

Hedef Gruplar: Genç girişimciler

Paydaşlar: Yeni kurulan şirketler, İK yöneticileri, girişimciler, eğitim organizasyonları, gençlik

STK'ları, yerel topluluklar vs.


101



Etki: Son 5 yılda ABLE, 200'den fazla üye, 10 proje, 40 yeni kurulmuş şirket, 250 etkinlik, 1000

stajyer ve 10.000 katılımcıya ulaşmıştır. Facebook sayfasında 27.078 adet beğeni bulunmakta ve

sayfa 26.814 kişi tarafından izlenmektedir.

Diller: BG ve İNG

Web Site Bağlantısı: https://www.ablebulgaria.org/en/


Facebook: https://www.facebook.com/ABLE.Bulgaria/?fref=ts

Twitter: https://twitter.com/ABLEBulgaria

Linkedin: https://www.linkedin.com/company/2800360

YouTube: https://www.youtube.com/user/ABLEBulgaria

İçerik: ABLE web sitesinde aşağıdaki bölümler bulunmaktadır: HAKKIMIZDA, PROJELER,

İNSANLAR, HABER, ORTAKLAR, İLETİŞİM


https://www.ablebulgaria.org/en/

https://www.facebook.com/ABLE.Bulgaria/?fref=ts

https://twitter.com/ABLEBulgaria

https://www.linkedin.com/company/2800360

https://www.youtube.com/user/ABLEBulgaria

102



5. Parent Association of Children Cooperatives (Çocuk Kooperatifleri Veli Derneği)

SG Adı: Parent association of children cooperatives

Organizasyon Türü: Dernek


Kurucusu: "PlayCentre Friends" Derneği

Strateji: Yeni geliştirilen kooperatif türleri, yeni bir işletme biçimi için iyi bir örnektir. Bu

kooperatif, başkentte tüm küçük çocuklar için yeterli anaokulunun olmadığı devam eden

sorunların bir sonucudur. Ebeveynlerin evde kalmaları, çocuklarıyla ilgilenmeleri ya da çok pahalı

olan bir bebek bakıcısı kiralamaları gerekmektedir. 7 ebeveyn grubu bu yeni kooperatifi

örgütlemişve her gün bir tanesi, kiraladıkları küçük bir apartmanda çocuklarla ilgilenmek için

mesaisinden bir gününü boşa çıkarmıştır. Bu şekilde, hepsi haftada 4 gün çalışmış ve böylelikle

her zaman çocuk bakımı için güvenilir birisi olmuştur. Bu girişim daha gelişmiş bir şekle

dönüşmüş - bazıları kâr getiren kurslar, toplantılar, yeşil etkinlikler vb. düzenlemeye

başlamışlardır.

Hedef Gruplar: 7 yaşın altındaki çocukların ebeveynleri

Paydaşlar: Çocuklar, yerel topluluklar vb.


Etki: 22 ebeveyn kooperatifi, Çocuk Kooperatifleri Ağı Veli derneğinin bir parçasıdır. Derneğin

Facebook sayfası 1744 beğenisine sahip olup ve 1738 kişi tarafından takip edilmektedir.

Diller: BG

Web Site Bağlantısı: http://priateli.info


Facebook: https://www.facebook.com/asociacia.za.roditelski.kooperativi?fref=ts

http://priateli.info/

https://www.facebook.com/asociacia.za.roditelski.kooperativi?fref=ts

103



İçerik: Ebeveyn Kooperatifleri web sitesi aşağıdaki bölümleri içermektedir: EBEVEYN BİRLİĞİ,

EBEVEYN KOOPERATİFLERİ, EBEVEYN KOOPERATİFLERİ DERNEĞİ, İŞLETME

KOOPERATİFÇİLERİ, KAYNAKLAR, İLETİŞİM, OYUN MERKEZİ "ARKADAŞLAR"


6. Chovekolubie

SG Adı: Chovekolubie

Organizasyon Türü: Kamu Yararına Kâr Amacı Gütmeyen Organizasyon


Kurucusu: Doktor Emil Markov-psikiyatrist.

Strateji: "Chovekolubie" birliği, birey ve toplum için bir değer olarak teşvik etmek üzere

insanların zihinsel sağlık potansiyelinin geliştirilmesi için çalışır.

Ana Hedefler;

- Zihinsel sağlık sorunları olan kişilerin desteklenmesi ve korunması, kişisel sorunlarla ve ruhsal

gelişim üzerine mücadele için eğitim ve destek ile sonuç vermek.

-Toplumda psikolojik okuryazarlıkta artış.

104



- "Chovekolubie" Ruh Sağlığı Merkezi'ni ruhsal uyanış, insan değerlerine yönelik farkındalık ve

zihinsel sağlık sorunlarında uluslararası deneyimlerin geliştirilmesi için bir merkez olarak teşvik

etmek.

Pazardjik'teki "Chovekolubie" Derneği, alternatif terapiler yoluyla sanat terapisi, iş terapisi,

spor (özellikle satranç) aracılığıyla zihinsel engellilere yardımcı olur. 2001 yılında dernek bir

zihinsel sağlık merkezi ve 2002 yılında da bir sosyal girişim merkezi kurmuştur. 2005 yılından bu

yana dernek, devlet tarafından devredilen sosyal hizmetlerin verildiği ve zihinsel engellilerin

toplumsal rehabilitasyon ve entegrasyonu merkezini kurarak faaliyetlerini geliştirmiştir. Daha iyi

durumda olan hastalar, dernek tarafından Akıl Sağlığı Merkezinde çalışmaya ya da toplumsal

rehabilitasyon ve zihinsel engellilerin entegrasyon merkezi ve diğer hastalara yardım etmek üzere

istihdam edilirler. Bu sosyal işletme kendi kendine sürdürülebilir değildir, herhangi bir kazanç

sağlamaz, ancak sosyal bir amaca sahiptir. Bu, şu anda çoğu sosyal hizmet sağlayıcı için tipik bir

durumdur.

Hedef Gruplar: Zihinsel engelli insanlar

Paydaşlar: Zihinsel engelli insanların aileleri, zihinsel engelli insanların işverenleri, sosyal hizmet

sunucuları, kamu kurumları, vb.


Etki: Yıllık bazda, zihinsel sağlık sorunları olan 100'den fazla kişi devam eden hizmetler,

destekler ve sığınma evinden yararlanmaktadır. Derneğin Facebook sayfasında 73 beğeni

bulunmakta ve 71 kişi tarafından takip edilmektedir.

Diller: BG ve İNG

Web Site Bağlantısı: http://chovekolubie.org/en/


Facebook: https://www.facebook.com/Сдружение-Човеколюбие-249162145204791

İçerik: Chovekolubie web sitesi aşağıdaki bölümleri içermektedir: HAKKIMIZDA, HABERLER,

ETKİNLİKLER, PROJELER

http://chovekolubie.org/en/

https://www.facebook.com/Сдружение-Човеколюбие-249162145204791

105




7. Cultural Centre “The Red House” ("Kırmızı Ev" Kültür Merkezi )

SG Adı: Cultural Centre “The Red House”

Organizasyon Türü: Kamu yararına kâr amacı gütmeyen organizasyon

Strateji: Kırmızı Ev Kültür ve Tartışma Merkezi, sosyo-politik, sanatsal, kültürel ve sosyal

konulara angaje programlar ile eğitim programlarını organize etmekte ve sunmaktadır.

Organizasyon, Bulgaristan'da çağdaş sanatın bağımsız bir sektörünün geliştirilmesini teşvik eder;

Bulgaristan'daki sanat, kültür, sosyal etkinlikler ve uygulamalardaki daha az bilinen alanlar ve

yöntemler konusunda eğitim verir; Bulgaristan'da sanat ve kültürün estetik ve örgütsel biçiminde

çoğulculuğa katkıda bulunur; çeşitli toplumsal konuların sunumu ile birlikte grup kültürü ve

süreçleri geliştirir; yeterli tanıtım için ortam yaratır; eleştirel düşünme ve konuşmayı geliştirir;

çeşitli toplulukların aralarındaki diyaloğu ve gelişimini teşvik eder; siyasi-sosyal tartışmayı teşvik

eder.

- Siyasi ve Sosyal Programlar

Toplumsal tartışmalar, sosyo-politik analizlerin anlatım ve sunumları, toplumda ve

medyada yeterince tartışılmayan önemli siyasi, sosyal ve kültürel konular üzerine

106



yoğunlaşmaktadır. Siyasi ve sosyal programlarının bir parçası olarak Red House genel anlamda

toplumla ilgili konularda önde gelen aydınların kamuya açık derslerini düzenler. Dersler gazete ve

dergilerde ya da kurum içi yayınlarda yayınlanmaktadır.

- Sanat ve Kültür Programları

Red House, sahne sanatları, görsel sanatlar, film, müzik, edebiyat ve yeni medyada sanatsal

deneyler yapmak için kurulmuş bir yerdir. Merkez, bağımsız grupların performansları, çağdaş

görsel sanatçıların sergileri ile çağdaş sanat ve kültür konulu konferanslar ve tartışmalar

düzenlemektedir. Red House, kendi sanat ve kültür programları yapımları, bağımsız grupların

tiyatro gösterileri ile konserler ve sergilere ev sahipliği yapmaktadır. Red House, belgesel ve

deneysel sanat sinemasının geliştirilmesinde Bulgar ve uluslararası eğilimleri ortaya koymakta ve

ayrıca son on yılda sahne sanatlarının gelişmesindeki kilometre taşları olan önemli film

performanslarının video filmlerini sunmaktadır.

- Sosyal ve Eğitim Programları

Red House’un sosyal programı, genel toplum için olduğu gibi aynı zamanda topluluk

hayatında da grup yaratıcılığı ve sanatsal süreçlerin gücü ile etkililiği hakkında fikirler geliştirir.

Program toplumun en savunmasız gruplarını hedeflemektedir. 2004 yılının sonuna kadar

odaklanma tamamen sosyal ve toplumsal kurumlarda yaşayan, ebeveynlik bakımından yoksun

bırakılan çocukların ve gençlerin sosyal entegrasyonu üzerinde odaklanmakta idi. Takip eden

yıllarda riski önlemeye yönelik hedef grup daha da genişlemiş ve az bir akut risk içinde olan

toplumsal gruplarla çalışılma alanı genişletilmiştir.

Red House’un eğitim programının temel unsuru, Yeni Bulgar Üniversitesi'yle ortak bir program

olan Sanatsal Psiko-Sosyal Uygulamalar ve Psikodrama Yüksek Lisans Programının

geliştirilmesidir.

Hedef Gruplar: Gruplar, topluluklar, sanatçılar, bilim insanları vb.

Paydaşlar: Yerel topluluklar, kamu kurumları ve kuruluşları, yaygın kültürel yapılar


107



Etki: Red House’un faaliyetlerini destekleyen 83 ortağı bulunmaktadır. Red House’un

hizmetlerinden yararlananların sayısı kamuya açık değildir. Facebook sayfasında 9.737 beğeni

bulunmakta ve 9593 kişi tarafından izlemektedir.

Diller: BG & İNG

Web Site Bağlantısı: http://www.redhouse-sofia.org


Facebook: https://www.facebook.com/redhousesofia/

YouTube: https://www.youtube.com/user/redhousesofia

İÇERİK: Red House'un web sitesi aşağıdaki bölümleri içermektedir: HAKKIMIZDA,

DESTEKLER, SES / VİDEO, RSS, RED B & B, RED POINT BISTRO


8. NadEzhko Bakeries (NadEzhko Fırınları)

SG Adı: NadEzhko bakeries

Organizasyon Türü: Kâr amacı gütmeyen kuruluş


Kurucusu: Bread Houses Network

http://www.redhouse-sofia.org/

https://www.facebook.com/redhousesofia/

https://www.youtube.com/user/redhousesofia

108



Strateji: NadEzhko şirketi tarafından geliştirilen NadEzhko fırınları, Ekmek Evleri Ağı'nın bir

parçası olup etkileşimli pişirme evi ve topluluk merkezi ile organik bir fırının yenilikçi bir

karışımını sunmaktadır; burada her kesimden kişiler, sosyal olarak dışlanan gruplar ve engelliler

için düzenli olarak ekmek yapmaya, fırında pişirmeye ve ekmeği birlikte bölüşmeye çalışılır.

Şirket hem yüksek kaliteli ekmekleri hem de diğer butik gıdaları ve benzersiz hizmetleri

satışa sunmaktadır (Ekmek bina ekibi; Crumbs Tiyatrosu etkinlikleri; görme engelliler tarafından

yönetilen Karanlıkta Ekmek / BIND). Şirket çeşitli sanat formlarıyla ekmek yapmanın benzersiz

yöntemlerini, uluslararası düzeyde "ekmek terapisi" adıyla ve sanat terapisinin yeni bir formu

olarak kanıtlanmıştır.

NadEzhko fırınları, yerel bir topluluk ve sosyal entegrasyon merkezi olarak hizmet verekte

ve dünyanın dört bir yanındaki fırınlarla bir sosyal franchise olarak çalışmayı planlanmaktadır.

Fırıncılar (fırıncılar, ekip oluşturma eğiticileri ve toplum düzenleyicileri),düşük gelirli insanlar ve

yetimhaneleri eğitme ve istihdam etme misyonuna, ayrıca çeşitli özel ihtiyaçları olan ve iyi sosyal

beceriler geliştirme potansiyeli olan insanlara (görme özürlü, engelli, Down Sendromlu insanlar,

vb.) arka çıkma misyonuna sahiptir. Ortaklaşa ekmek yapım etkinliklerinde topluluk atölye

çalışmaları yapmaya hazırdır. Bu fırınların misyonu, topluluk olarak, yerel gelenekleri yeniden bir

araya getiren, dayanışma, çeşitlilikte eşitlik, sürdürülebilir yaşam ve beslenme, sanat ve

yaratıcılıkla ilgili işbirliği konularında topluma hizmet etmektir.

NadEzhko fırınları şu anda Bulgaristan'da Sofya ve Gabrovo'da faaliyet gösteren iki sosyal

girişimde yetimleri fırıncı olarak yetiştirmiş ve çalıştırmaktadır. Plan ve vizyonu; Bulgaristan'da

ve diğer birkaç ülkede daha fırın açmak ve bunları genişletmek olup müşteriler ile kâr ve

popülerlikleri kritik bir büyüklüğe ulaştıktan sonra ağ, proaktif olarak açılan yeni NadEzhko

fırınlarıyla sosyal bir franchise olarak gelişmeyi hedeflemektedir.

Hedef Gruplar: Yerel topluluklar, gençler, PwD'ler, savunmasız insanlar

Paydaşlar: Yerel topluluklar, PwD'lerin aileleri, politika yapıcılar, STK'lar vs.


Etki: NadEzhko Fırınları, Bulgaristan Ekmek Evleri ağının bir parçası olan sosyal bir kuruluştur.

Bulgaristan Ekmek Evleri, Bulgaristan'ın en başarılı sosyal işletmelerinden birinde faaliyet

109



gösteren tanınmış bir STK’dır. Şu anda NadEzhko fırınları 11 ortakla çalışmaka ve bunların hepsi

de büyük organizasyonlardır. Müşterilerinin sayısı halka açık değildir, ancak hizmetlerine her

Bulgar vatandaşı tarafından kolayca ulaşılabilmektedir.

Diller: BG & İNG

Web Site Bağlantısı: http://nadezhko.com/en

Sosyal Medya Linkleri:

Facebook: https://www.facebook.com/BreadHouseSofia

Online platform: http://www.lovens.net

İçerik: NadEzhko fırınları web sitesinde aşağıdaki bölümler bulunmaktadır: BREAD.BG,

HAKKIMIZDA, PROGRAMLAR, SOSYAL GİRİŞİMLER, OYUN, NEREDEYİZ, İLETİŞİM.


http://nadezhko.com/en

https://www.facebook.com/BreadHouseSofia

http://www.lovens.net/

110



2.4.2. Portekiz

1. MIES - Map of Innovation and Social Entrepreneurship in Portugal (Portekiz'deki

İnovasyon ve Sosyal Girişimcilik Haritası)

Organizasyon Türü: MIES sosyal yenilikçiliğin yüksek potansiyelini tanımlayan bir araştırma

projesidir

Kurucusu: IES - Sosyal İş Okulu ve Instituto Padre António Vieira


Strateji: MIES, sosyal yenilikçiliğin yüksek potansiyelini tanımlayan bir araştırma projesidir.

Amacı, yerel toplulukları (ES + metodolojisi) yakından ilgilendiren ve bilgi yaratmaya çalışan bir

metodoloji kullanarak yenilik ve sosyal girişimcilik alanındaki başarı örneklerini ve iyi ulusal

uygulamaları tanımlamak, harita oluşturmak ve yaymaktır. Bu uluslararası kabul görmüş

metodolojinin amacı, araştırma boyunca katılımları teşvik ederek, yerel toplulukların yakınında,

büyüme potansiyeliyle birlikte sosyal ve çevresel açıdan dönüşüm sağlayan iş modellerini

belirlemek ve haritalamaktır. Bu, genel olarak sosyal sektörün ihtiyaçlarını ve potansiyelini

değerlendirmeye ve en iyi uygulamaların bölgesel ve yerel düzeyde yaygınlaştırılmasına ve

paylaşılmasına olanak tanır. Metodoloji, ülkenin üç bölgesinde uygulanmıştır: Cascais, Vila Real

ve Porto'da ve belirli bir ulusal ağda (Escolhas Programı).

Hedef gruplar: Yenilikçilik ve sosyal girişimcilik tanımına giren girişimler, yani sosyal / çevresel

konularda ihmal edilen ve toplumdaki olumlu dönüşüme yönelik yüksek potansiyelli girişimler.

Paydaşlar:. Kamu ve özel kurumlarla (ulusal ve uluslararası) ortaklık

Etki: 4205 girişim tespit edilmiş; 444'ü derinlemesine incelenmiş ve 134'ü seçilmiştir

Diller (Website): Portekizce ve İngilizce

Website Bağlantısı: www.mies.pt

Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/miesportugal/

https://www.youtube.com/user/MIESPortugal

111



İçerik: Bu girişim, özellikle belirlenen projelerle etkileşimli bir haritanın bulunduğu bir çevrimiçi

araç oluşturulması, bir kitabın yayınlanması, her inisiyatifin güçlü yönlerini vurgulayan kısa

videoların üretilmesi yoluyla üretilen bilgilerin iletişimi ve paylaşımı ile çözümleri yaygınlaştırma

ve ulusal / uluslararası etkinliklerin organizasyonuna yardımcı olma konularına önem vermektedir.

Web sitesinde, girişimcinin sosyal hizmetlerini yaratması ve değerlendirmesine yardımcı olacak

bir rekabet gücü aracı bulmak da mümkündür.


112



113



2.Social Investment Laboratory (Sosyal Yatırım Laboratuvarı)

Organizasyon Türü: Sosyal Yatırım Laboratuarı, sosyal yatırım ile ilgili olarak merkez olmak

isteyen bir projedir.

Kurucusu: IES - Social Business School and Caloust Gulbenkian Foundation (IES - Sosyal İş

Okulu ve Caloust Gulbenkian Vakfı)

Kuruluş Tarihi: Şubat 2014

Strateji: Bu laboratuvar, girişimcilere ve sosyal girişimcilere finansman kaynaklarına erişmenin

yanı sıra, toplumsal etki ve potansiyel mali getiriyi ortaya koyan organizasyonlara ve sosyal

girişimcilere yatırım yapmak için özel sermayeyi harekete geçiren "Sosyal Etki Tahvilleri"ni tahsis

etmeyi amaçlamaktadır.

Esasen, bu girişim 3 hizmet geliştirir ve sağlar: yönetim desteği, fizibilite çalışmaları ve

sosyal etki tahvilleri. Kuruluşların ve yatırımcıların sosyal yatırımları ele geçirme ve günlük

uygulamadaki etkilerini en üst düzeye çıkarmaya yönelik hazırlıklarını artırmak için yönetim

desteği sağlar. Çocukların ve gençlerin kurumsallaşması, gençlerin istihdamı, yaşlı nüfusu, eğitim,

sağlık ve adalet gibi temalar da dahil olmak üzere farklı alanlarda sosyal yatırım projelerinin

fizibilite çalışmalarını geliştirir. Toplumsal etki tahvillerinin geliştirilmesi ve yapılandırılması

konularında kuruluşları, yatırımcıları ve kamu sektörü kuruluşlarını desteklemektedir.

Hedef gruplar: Sosyal organizasyonlar, yatırımcılar ve kamu sektörü kuruluşları; sosyal yatırım

konularında bilgi geliştirmek isteyen öğrenciler ve profesyoneller.

Paydaşlar: Caloust Gulbenkian Foundation; IES - Social Business School; Social Finance UK

(Caloust Gulbenkian Vakfı; IES - Sosyal Ticaret Okulu; Sosyal Finans İngiltere)

Etki: Sosyal Yatırım laboratuarı 120 000 € yatırım toplamıştır; "Academia Código Júnior" a

katılan 65 genç, yayınlanmış araştırma notlarıyla birlikte 7 SIB araştırma programı içinde

bulunmuştur.

İlk Sosyal Etki tahvilleri, istifa vergileri ve akademik notları iyileştirmek üzere bir

"Academia de Código Júnior" kodlama projesiydi. Sonuç olarak, okul performansı ve mantıksal

akıl yürütme becerileri üzerinde% 10'luk bir iyileşme sağlanmıştır.

114



Diller (Web sitesi): Portekizce ve İngilizce

Website Bağlantısı: http://investimentosocial.pt/

Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/investimentosocial

https://twitter.com/invest_socialPT

https://www.linkedin.com/company/laborat%C3%B3rio-de-investimentosocial

İçerik: Web sitesinde Sosyal Etki Tahvilleri, SIB araştırma programı, sosyal yatırım için çalışma

grubu ve konuyla ilgili makaleler ve araştırma notları hakkında bilgi bulabilirsiniz.


115



116



3.EKUI

Organizasyon Türü: Kapsayıcı Didaktik ve Eğlenceli Malzemelerinin İlk Çizgisi

Kurucusu: Calmira Macedo ve Leque Association tarafından geliştirildi.

Kuruluş Tarihi: Nisan 2015

Strateji: EKUI, LEQUE Association tarafından geliştirilen bir girişimdir ve alfabenin harfleriyle

26 karttan oluşan bir Kit'in uygulanması yoluyla evrensel, kapsayıcı ve gerçek okuryazarlık ve

iletişimi sağlamayı amaçlamaktadır. Her bir kartın 4 okuma listesi vardır (Portekizce İşaret Dili,

Braille, Fonetik Alfabe ve Ortak Yazım). Alfabe kartları, EKUI kapsayıcı malzeme çizgisinin ilk

ürünüdür.

EKUI Eşitlik demektir | Bilgi | Evrensellik | İçerme. EKUI, Erişilebilir İletişim, Öğrenme,

Okur Yazarlık ve Rekreasyonel Bileşen alanlarındaki Eğitim ve Rehabilitasyon ürünlerine ve

hizmetlerine erişimdeki eşitliği garanti eder. EKUI CARDS, bilgisayar, tablet ve akıllı telefonlar

için bir web uygulaması ilişkilendirmiştir.

Bu ürün grubu güçlü bir dayanışma unsuruna sahiptir; çünkü geliri tamamen sosyal sektör

kurumlarına dönmektedir.

Hedef gruplar: Akademik yaştaki çocuklar; eğitim kurumları, sağlık kurumları ve sosyal

kurumlar; profesyoneller.

Paydaşlar: Kamu ve özel kurumlar (Vakıf EDP, Montepio Vakfı, Missão Sorriso)

Etki: 2011 yılında II. Sosyal Girişimcilik Hazırlık Kampında (IES) Yenilikçi Fikir Olarak

Ödüllendirilmiştir; 2015 yılında Sosyal Girişimciliğin Yüksek Potansiyeli olarak tanınmıştır; 2000

sayıda çocuk EKUI kartlarından yararlanmaktadır; % 80 oranında aile tasarrufu sağlar; Duygusal

kısıtlamalara sahip kişilerin okuma yazma bilmememe oranında yılda% 20 oranında azalma

sağlamaktadır.

Diller (Web sitesi): Portekizce

Website Bağlantısı: http://ekui.pt/web/

117



Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/ekuipt/

İçerik: Web sitesinde, kartlar ile bunları nasıl satın alacağınız ve profesyonellerin referanslarına

ilişkin bilgi bulabilirsiniz.


4.Special Surf 78

Organizasyon Türü: Special Surf 78, herkese ve özellikle de engellilere ders veren yenilikçi bir

sörf okuludur.

Kurucusu: Edgar Batalha e Nuno Batalha

Kuruluş Tarihi: Nisan 2011

Strateji: Special Surf 78, sörf sever olan iki beden eğitimi ve özel eğitim öğretmeni tarafından

kurulmuş yenilikçi bir sörf okuludur. Misyon, tüm insanlara ve özel olarak engellilere kapsamlı

bir ortamda (terapötik ve rekabetçi alanlarda), uygun teknik ve pedagojik izleme ile motor

118



aktivitelerini geliştirme fırsatı sunmanın yanı sıra, eğitim, eğlence ve dinlenme alanlarında spor

sunumunun genişletilmesine katkıda bulunmaktır.

Bu bağlamda, Special Surf 78 girişimi, geçici veya kalıcı özel ihtiyaçları olan (bilişsel ve

motor ihtiyaçlar) kişilerin sosyal entegrasyonunu teşvik etmeyi; eşit fırsatlar sağlamayı; spor ve

boş zamanlara erişim; fiziksel ve zihinsel sağlık / iyiliği korumayı hedefler. Bu girişim, deniz,

dalgalar ve sörfü müdahale aracı şeklinde kullanarak doğal plaj ortamında (doğayla doğrudan

temas halinde) faaliyetlerini geliştirir. Okul, özel eğitim ve sörf alanlarıyla bağlantılı çok disiplinli

bir öğretmen, teknisyen, terapist ve psikolog ekibinden oluşur.

Hedef gruplar: Geçici veya kalıcı özel ihtiyaçları olsun veya olmasın, sörf öğrenmek isteyen

herkes.

Paydaşlar: Kamu ve özel kurumlar

Etki: Projenin başlangıcından bu yana Special Surf 78, düzenli olarak üç kurumla ve zaman zaman

da on üç kurumla çalışma yaparak, özel ihtiyaçları olan 200'den fazla çocuğu su üzerine yerleştirdi.

Diller (Web sitesi): Portekizce

Website Bağlantısı: www.specialsurf78.com

Sosyal Medya BAğlantıları: https://www.facebook.com/specialsurf78

https://twitter.com/specialsurf78

https://www.linkedin.com/in/specialsurf78

https://www.youtube.com/user/Specialsurf78

İçerik: Web sitesinde sörf sınıfları ve kapsayıcı sörf ile ilgili pratik bilgiler bulabilirsiniz.

119



120



121



5.Color ADD

Organizasyon Türü: Color ADD, renk körlerinin herhangi bir renk türünü ve türevini

tanımlamasını sağlayan bir renk kimliğini belirleme sistemidir.

Kurucusu: Miguel Neiva at Miguel Neiva Associados - Design Gráfico, Lda

Kuruluş Tarihi: Mart 2010

Strateji: ColorADD, renk, tanımlama, yönlendirme veya seçim faktörü olduğunda şirketlerin /

varlıkların geniş sonsuz bir kullanım yelpazesiyle renk körlüğünün renkleri tanımlamasını

sağlayan benzersiz, evrensel, kapsayıcı ve ayrımcı olmayan bir dildir. Bu Renk Tanımlama Sistemi,

2010 yılında bir tasarım şirketi olan Miguel Neiva e Associados - Design Gráfico, Lda tarafından

oluşturulmuştur.

Bu girişim renk körlüğü sorununu ele almakta ve bu nedenle hedef kitleyi renkleri

yorumlamada güçlük çeken herkes, yani renk körlüğü oluşturmaktadır. 350 milyon kişinin (erkek

nüfusun yaklaşık% 10'u ve dünya genelinde kadın nüfusunun % 0,5'i) renk körlüğü olduğu tahmin

edilmektedir. Bu bağlamda, bu proje Galileo dergisi tarafından dünyayı değiştirecek 40 yenilikten

biri olarak değerlendirilmiştir.

ColorADD kodu üç ana rengi temsil eden üç grafik simgesine dayanır. Erken bilimsel

yıllarda öğretilen "Renk İlavesi Teorisi" nin elde ettiği bilgi ile semboller ilişkilendirilebilir ve tüm

renk paleti grafiksel olarak tanımlanabilir. Siyah Beyaz, koyu ve açık renk tonlarında

görünmektedir. Renkleri içeren semboller, günlük ezberlemeyi ve uygulamayı kolaylaştıran

"zihinsel bir oyun" haline gelmektedir.

ColorADD herkes içindir, renk körlüğü de dahil olmak üzere ayrım yapmaksızın renk

körlüğünün mahremiyetini korurken entegrasyona izin verir. Dolayısıyla, tüm uygulamalar herkes

için olup sadece renk körlerine yönelik değildir. ColorADD, tüketicilerine güçlü bir sosyal izi olan

yenilikçi bir ürün sunarak kodu kullanan şirketlere veya kuruluşlara ek ekonomik ve sosyal değer

yaratmaktadır. ColorADD, Giyim, Tekstil ve Ayakkabı (etiketleme ve kataloglar), Kalemler, Ders

Kitapları Yayıncıları, Ulaşım (metro haritaları), Şehir İdaresi (örn. Haritalar, tabela, erişilebilirlik,

seçimli çöp, okullar), Sağlık (erişilebilirlik ve eczacılık etiketlemesi), Gıda tedarikçileri (trafik

122



lambası beslenme etiketi), güçlü ortaklıklar yoluyla uzmanlığa ulaşma ve kodun global ve çapraz

sektör ölçeğinde konumlanması için gerekli tekrarlanabilir deneyimler yaratmayı hedefler.

Eğitim, ColorADD'nin misyonunun stratejik bir faaliyetidir ve dolayısıyla Kamu Yararına

Lisanslama Sistemimize dahil edilmiştir. Kod, okul topluluklarının ayrılmaz bir parçası olmuş,

öğretmenler ve öğrencilerin hizmetinde olan net bir araç haline gelmiş, Portekiz Eğitim ve Bilim

Bakanlığı ile imzalanan ve dünyaya sosyal sorumluluk örneği oluşturan bir protokolde

somutlaştırılan bir araç olmuştur.

ColorADD koduyla yapılan referans, renkleri yorumlama, seçme ya da belirleme

konusunda azınlıkların dahil edilmesi gereğinin ilgili bir faktör olduğunu meşrulaştırmıştır.

Hedef gruplar: Renkleri yorumlamada güçlük çeken kişiler.

Paydaşlar: Kamu ve özel kuruluşlar.

Etki: Kod, farklı alanlardaki referans şirketler ve kamu kurumları tarafından eğitim, sağlık, tekstil,

ulaşım vb. diğer alanlarda kesitsel bir şekilde uygulanmaktadır. Diğer ulusal ve uluslararası

tanınırlıklar arasında İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin Altın Madalyası ile

ödüllendirilmiştir.

Diller (Web sitesi): İngilizce

Website Bağlantısı: http://www.coloradd.net

Sosyal Medya Bağlantıları: https://www.facebook.com/ColorADDoficial/

https://www.youtube.com/user/ColorADDvideos/videos?flow=grid&sort=da&view=0

İçerik: Web sitesinde Color Add hakkında bilgiler; çeşitli alanlarda nasıl uygulanacağı, bir

hakkımızda bölümü ve konferanslar ile yayınlar hakkında bilgi bulabilirsiniz.

123



124



2.4.3. Türkiye

1. B-fit

Organizasyon Türü: B-fit, Türkiye'de çeşitli yerlerde sadece kadınlara hizmet veren bir franchise

fitness kulübüdür.

Kurucusu: Bedriye Hülya


Strateji: B-fit'in amacı, kadınlara bağımsızlıklarını teşvik etmek için spor ve sosyal ortam

sunmaktır. B-fit'in fitness alanı, kadınlara uygun fiyatlarla konforlu bir bölge sunmaktadır. Bu

hizmeti müşterilerine verirken B-fit, yüzlerce kadından Türkiye'nin farklı yerlerinde kendi markası

olan B-fit'i de işletmiştir. B-fit, bu kadınların kendi işlerini kazanmalarını ve profesyonel sahneye

adım atmalarını sağlamıştır. Temelde B-fit, iki değer önermesi olan kadınlara katkıda bulunur; Son

kullanıcılar için uygun alanlar sağlama ve franchising yoluyla kendi işletmelerini kurma fırsatı

sunma.

Hedef Gruplar: Spor yapmak ve / veya franchising yoluyla kendi girişimlerini kurmak isteyen

her yaştan kadın.

Paydaşlar: Franchising, kurumsal üyelik anlaşması yapılan şirketler, bireysel üyeler.

Sıklık: B-fit hafta içi ve cumartesi günleri 08: 00-20: 00 saatleri arasında açıktır.

Etki: B-fit, 180.000'i aşkın spor salonu üyesine, 220 spor salonuna sahiptir ve Türkiye'de 500'den

fazla kadını istihdam etmektedir. Almanya ve Kuzey Kıbrıs'ta da bir imtiyazı bulunmaktadır.

Gelecek için, B-fit benzer kültürel özelliklere sahip diğer ülkelere yayılmayı planlamaktadır. B-fit

kazanılan kârın tamamını yeniden finanse eder ve bu şekilde sürdürülebilirliğini sağlar.

Facebook'ta 42.647 beğeni ve Instagram'da neredeyse 10.000 takipçisi bulunmaktadır.

Diller (web sitesi): Türkçe, İngilizce

Website Bağlantısı: https://b-fit.com.tr/

https://b-fit.com.tr/

125




Facebook: https://www.facebook.com/bfitkadini/timeline

Twitter: https://twitter.com/bfitkadini

Instagram: https://www.instagram.com/bfitkadini/

Linkedin: https://www.linkedin.com/company/b-fit-kad-nlar-n-spor-ve-ya-am-merkezi

YouTube: https://www.youtube.com/user/bfitkadini

İçerik: B-fit web sitesi şu bölümleri içermektedir; Biz Kimiz; imtiyaz; güncel; B-fit mağazası;

iletişim; Egzersiz ve kilo kaybını saymak için bir araç. Web sitesi ve sosyal medya kanalları

markanın görsel malzemeleriyle yeşilin ve yeşil bir elmanın görüntüsüne dayanan logonun

tamamıyla uyuşmaktadır.


Diğer: Kurucu Bedriye Hülya, 2009 yılında Gayretli Girişimci ödülünü ve 2014 yılında Dünya

Ekonomik Forumu’nun Schwab Vakfı tarafından yılın sosyal girişimcisi olarak ödüllendirildi.

2012'den beri Ashoka üyesidir.

https://www.facebook.com/bfitkadini/timeline

https://twitter.com/bfitkadini

https://www.instagram.com/bfitkadini/

https://www.linkedin.com/company/b-fit-kad-nlar-n-spor-ve-ya-am-merkezi

126



2. Tarımsal Pazarlama

Organizasyon Türü: Türkiye'de tarımsal ürünler üreten çiftçilere eğitim veren çok platformlu bir

sosyal girişim.

Kurucusu: Tülin Akın


Strateji: Tarımsal Pazarlama, Türkiye'nin ilk sosyal tarım ticaret platformudur. Tarımsal

Pazarlama'nın temel fikri tarımsal konularda farkındalık yaratarak çiftçilerin ve ailelerinin

güçlendirilmesidir. Ana bilgi kaynağı olan resmi web sitesi ile birlikte Tarımsal Pazarlama, günlük

SMS'den çiftçilere yönelik donanım ve yazılım ürünlerinin tasarımına kadar çok çeşitli iletişim

kanalları kullanmaktadır.

Hedef Gruplar: Çiftçiler ve aileleri

Paydaşlar: Bankalar ve dev şirketlerle (örneğin, Vodafone, Lassa, Intel) ortaklıklar.

Sıklık: Çiftçilerle oldukça sık, bazen de günlük bazda SMS yoluyla iletişim kurmaktadırlar.

Etki: Tarımsal Pazarlama, 12.000 kırsal köy, 1 milyon çiftçi ve çiftçilerin aileleri de dahil olmak

üzere 5 milyon kişiye ulaşmayı ve bunlar üzerinde etki oluşturmayı başardı. Tarımsal Pazarlama,

Facebook'ta 6097, Twitter'da 1362 takipçiye sahiptir.

Diller (web sitesi): Türkçe

Web Site Bağlantısı: https://www.tarimsalpazarlama.com/


Facebook: https://www.facebook.com/tarimsalpazarlama

Twitter: https://twitter.com/TarmsalPazarlama

İçerik: Tarımsal Pazarlama web sitesi; Faaliyette bulunduğu sektörler, üyelerin listesi, duyurular,

veri tabanları, yerel bağlantılar ve haberler içermektedir. Belirli bölgelerin üyelerini görmek için

bir harita da mevcuttur. Logo ve renkleri, doğanın ve tarıma odaklanan girişim kapsamını

yansıtmaktadır.

https://www.facebook.com/tarimsalpazarlama

https://twitter.com/TarmsalPazarlam

127




Diğer: Tülin Akın'ın en büyük zorluğu, tarım olarak geleneksel bir pazara çağdaş araçlar

getirmekti. Bu meydan okuma, Tarımsal Pazarlama'nın büyük şirketlerle işbirliği yapmasına ve

yenilikçi ürünler yaratmasına neden oldu. Tarımsal Pazarlama 2012 yılından beri Ashoka üyesidir.

3. Çöp(m)adam

Organizasyon Türü: Çöp (m) adam, Türkiye'de kadın istihdamı konularında ve geri

dönüşümün önemini vurgulayan deneysel bir proje olarak başladı. Çöp (m) adam 2008'de

limited şirket haline geldi.

Kurucusu: Tara Hopkins


Strateji: "Çöp", Türkçe'de "atık" anlamına gelir; "Madam", Fransız sözcüğünden gelmektedir.

"Çöp (m) adam" (Çöp Bayanlar) bu anlamın simgesidir - çöpü alıp şık ve eğlenceli bir şeye

dönüştürüyor. Çöp (m) adam atıkları yaratıcı, estetik ve benzersiz bir şekilde kullanmayı

amaçlıyor. Çöp (m) adam ürünleri, atılmış paketten türetilmiştir. Çöp (m) adam imalatçıları

daha önce hiç maaş almayan kadınlardır. Tüm ürünlerin her biri benzersiz ve tek olup

üreticileri tarafından imzalanır. Kadınlar atılan malzemeleri Çöp (m) adam atölyesinde,

Türkiye genelinde ve dışındaki butiklerde çok uluslu şirketlerle işbirliği içinde sergilenen hoş ve

kullanışlı eşyalara dönüştürürler. Çöp (m) adam’ı kendi sözleriyle anlatan kurucu Tara Hopkins,

"kadınların kendilerini bulabildikleri ve birbirlerinden öğrenebilecekleri bir yer: sahip

oldukları becerileri kullanabilecekleri, yeni şeyler öğrenebilecekleri ve aynı zamanda diğer

insanlara yeni beceriler kazandırabilecekleri bir yer "olarak anlatmıştır.

128



Hedef Gruplar: Daha önce maaş için çalışmamış kadın çalışanlar.

Paydaşlar: Sponsorlar Sabancı Üniversitesi ve Unilever ile Çöp (m) adam ürünlerini satan

butikler/

Etki: Çöp (m) adam 400'den fazla kadın istihdam etmiştir. Bu kadınların birçoğu Çöp (m) adam

ile eğitilmiş ve daha sonra kısmi veya tam zamanlı işlerde çalışmışlardır. Çöp (m) adam,

Facebook'ta 880 kişinin beğenisine sahiptir.


Web Site Bağlantısı: http://www.copmadam.com/


Facebook: https://www.facebook.com/%C3%87%C3%B6p-madam-345840932287227/

Twitter: https://twitter.com/hashtag/%C3%A7%C3%B6pmadam

Instagram: https://www.instagram.com/explore/tags/%C3%A7%C3%B6pmadam/

İçerik: Çöp (m) adam web sitesi şu bölümleri içermektedir: Hakkında, atölye, katalog ve blog.

Logo, markanın yaratıcılığını ve çöp adam / madam kavramını yansıtmaktadır.


https://www.facebook.com/%C3%87%C3%B6p-madam-345840932287227/

https://twitter.com/hashtag/%C3%A7%C3%B6pmadam

https://www.instagram.com/explore/tags/%C3%A7%C3%B6pmadam/

129



Diğer: Kurucu Tara Hopkins, ilk temsilci olarak Türkiye'de Ashoka programını başlatan ilk

girişimcidir.

4. Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı TÜSEV

Organizasyon Türü: Tüsev, sektörü bir bütün olarak geliştirmek için çalışan şemsiye bir vakıftır.

Kurucusu: Türkiye'nin önde gelen 23 sivil toplum kuruluşu


Strateji: Tüsev, Türkiye'de üçüncü sektörün hukuki, mali ve operasyonel altyapısını güçlendirme

vizyonunu paylaşan 100'den fazla dernek ve vakıf destek ağına sahiptir. Programları arasında

şunlar bulunmaktadır: Sivil Toplum Hukuku Reformu, Sosyal Yatırım, Uluslararası İlişkiler ve

Ağ Oluşturma, Araştırma ve Yayınlar'dır. Faaliyet alanları; sosyal hizmetler, sağlık, girişimcilik,

hukuk reformu, kültür, mesleki dayanışma, aile planlaması, tarım, insan hakları ve kalkınma gibi

çeşitli alanları kapsamaktadır. Tüsev'in misyonu kar amacı gütmeyen kuruluşlar için destekleyici

bir hukuki ve mali altyapı sağlamak; organizasyonlara etkin kaynak aktarımını teşvik etmek; kamu,

özel ve üçüncü sektörler arasında ortaklıkları kolaylaştırmak; uluslararası toplum ve Türk üçüncü

sektörü arasındaki işbirliğini teşvik etmek; sektörün rolü, ihtiyaçları ve dinamikleri üzerine

araştırma yapmaktır.

Hedef Gruplar: Türkiye'de kamuya açık, özel ve üçüncü sektörlerde ve uluslararası

platformlardaki örgütler.

Paydaşlar: Tüsev, 100'den fazla dernek ve vakıf destek ağına sahiptir.

130



Sıklık: Tüsev her üç ayda bir e-bülten yayınlamakta, çoğunlukla zirveler düzenlemekte ve

araştırma raporları yayınlamaktadır.

Etki: 1996 yılında BM Habitat II Konferans Vakıfları Forumunun ana organizatörü olan Tüsev,

1999 Marmara Depremi sonrasında deprem konusunda uluslararası finansal desteğin

kolaylaştırıcısı oldu. Tüsev'in Twitter'da 9379 takipçisi ve Facebook'ta 3382 beğenisi

bulunmaktadır.


Web Site Bağlantısı: http://www.tusev.org.tr/tr


Facebook: https://twitter.com/TUSEV

Twitter: https://www.facebook.com/tusevtr

İçerik: Tüsev web sitesi şu bölümleri içerir: Hakkımızda, sivil toplum hukuku reformu, sosyal

yatırım, uluslararası ilişkiler, araştırma ve yayınlar, basın ve iletişim.


Diğer:

Tüsev'in örgütsel modeli, Belçika'daki Avrupa Vakıf Merkezi'nin örgütsel modeline

dayanmaktadır.

131



5. Alternatif Yaşam Derneği AYDER

Organizasyon Türü: Ayder bir sivil toplum örgütüdür.

Kurucusu: Ercan Tutal


Strateji: Ayder, sosyal ve fiziksel açıdan dezavantajlı kişilerin ihtiyaçları, sosyal hayata

entegrasyonu konularında bilinçlendirme amacıyla kurulmuş; dezavantajlı grupların hükümetler,

yerel yönetimler ve özel sektör ile ortaklıklar geliştirmesini hedeflemektedir.

Hedef Gruplar: Engelli ve dezavantajlı gruplar

Paydaşlar: Menfaat sahiplerinden bazıları; Vodafone Türkiye Vakfı, Aile ve Sosyal Politikalar

Bakanlığı, Belediyeler, Rotary.

Sıklık: Düşler Akademisi (Düşler Akademisi) adı altında Ayder, amaçlarına uygun olarak sık sık

etkinlikler düzenlemektedir.

Etki: Ayder, engelli ve dezavantajlı gruplar için eğitim, spor, turizm ve sağlık unsurlarını içeren

alternatif ve yenilikçi sosyal projeler üretmekte ve böylece bu "büyük azınlığı" sosyal yaşama

bağımsız olarak katılan, üretken ve aktif bir topluluğa dönüştürmektedir. Facebook'ta10.697

beğeni ve Twitter'da 3623 takipçisi bulunmaktadır.


Web Site Bağlantısı: http://www.ayder.org.tr/en


Facebook: https://www.facebook.com/DuslerAkademy

Twitter: https://twitter.com/DuslerAkademisi

İçerik: Web sitesi; Dernek, akademi, kamp, diğer projeler, ürün / hizmetler, galeri, başvuru ve

iletişim bölümlerini içermektedir.

https://www.facebook.com/DuslerAkademy

132




Diğer: Ayder, 2012 yılında Türkiye Halkla İlişkiler Birliği (TUHID) tarafından düzenlenen 11.

Altın Pusula Halkla İlişkiler Ödülleri'nde sivil toplum örgütleri için Altın Pusula Ödülü ve UNDP

ve 2013 yılında British Council tarafından hazırlanan "Gençlik Çalışmalarında En İyi

Uygulamalar" ödüllerine layık görülmüştür.

6. TurkishWin

Organizasyonun Türü: TurkishWin, aile, kültür ve mesleki bağları olan kadınları birleştiren

uluslararası bir iletişim platformudur.

Kurucusu: Melek Pulatkonak


Strateji: TurkishWin'in vizyonu her kadının potansiyelini gerçekleştirebileceği bir dünya

yaratmaktır. TurkishWin'in değerleri; merak, cesaret, cömertlik, hesap verebilirlik ve aidiyettir.

Türkiye'de ve yurt dışında kendini gerçekleştirme yolunda küresel bir kardeşlik bağlamında

kadınlara ilham ve destek vermek, onları kutlamak üzere varlıklarının arkasındaki nedeni

açıklamaktadırlar.

sloganlarının altını şöyle çizmektedirler: "O yaptıysa, ben de yapabilirim!"

Hedef Gruplar: Türkiye'deki ve kendini Türkiye’den gören diğer ülkelerdeki her sektörden, yaş

grubundan kadınlar. Üyelere iş kadınları, sanatçılar, girişimciler, akademisyenler ve öğrenciler

dahildir. Üyelerin% 65'i Türkiye'de yaşamaktadır.

Paydaşlar: Başlıca destekleyiciler; Borusan Holding, İltek Medya, Microsoft ve Turkcell.

133



Sıklık: Etkinlikler şu dört kategoride sıklıkla yapılmaktadır: Görüşmeler, danışmanlık,

kampüsWin ve etki.

Etki: Faaliyetleri şunları içerir; konuşmalar, haberler ve etkinlikler aracılığıyla özgün hayat

öyküleri, mentörlük yoluyla inanılmaz kadınlarla deneyim paylaşımı, kampusWin aracılığıyla

gelecek nesillere yatırım yapma ve kadınlardaki değişimci yönü etki yoluyla harekete geçirme.

Facebook'ta 18.883 beğeni ve Instagram'da 4443 takipçisi bulunmaktadır.

Diller (web sitesi): İngilizce, Türkçe

Web Site Bağlantısı: http://www.turkishwin.com/


Facebook: https://www.facebook.com/TurkishWINners/

Instagram: https://www.instagram.com/officialturkishwin/

YouTube: https://www.youtube.com/turkishwin

İçerik: Web siteleri şu başlıklardan oluşmaktadır; Inançlar, etki, bize katılın, konuşmalar,

danışmanlık, etkinlikler&haberler ve kampus.


https://www.facebook.com/TurkishWINners/

https://www.instagram.com/officialturkishwin/

134



7. Akut

Organizasyonun Türü: AKUT, tamamen dağ ve doğa ile ilgili kazalar, doğal afetler ve diğer acil

durum koşullarında yardım isteyen herkesi arama, yardım etme ve kurtarma konularında çalışan

gönüllü sivil toplum kuruluşudur. Akut, eğitimli, disiplinli, yüksek standartlı personel ve ekipman

sunmaktadır.

Kurucusu: Nasuh Mahruki


Strateji: AKUT’un değerleri; Bütünlük, güvenirlik, yardımseverlik / insancıllık ve insan yaşamına

saygı. AKUT, çok çeşitli acil durumlara hızla tepki vermesine olanak tanıyan organizasyon

yapısına ve kriz karşısında hızlı karar alma yeteneğine sahiptir.

Hedef Gruplar: Dağlarda veya doğayla ilgili diğer kazalarda, doğal felaketlerde ve diğer acil

durumlarda yardım isteyen kimseler.

Paydaşlar: Akut'un 200'den fazla daimi üyesi ve 1300 gönüllü üyesi bulunmaktadır.

Sıklık: Akut’un, Türkiye’nin 32 şehrindeki yerel şubelerinin yanısıra İstanbul ilinde de 7/24

hizmet veren şubesi bulunmaktadır.

Etki: Akut’un, Facebook'ta 238.115 beğeni, Twitter'da 541.160 takipçi ve Instagram'da 18.412

takipçisi vardır. Akut, başta İstanbul olmak üzere 1999 Marmara depremi felaketinde bölgedeki

mağdurların kurtarılmasında inanılmaz bir rol oynamıştır.

135




Web Site Bağlantısı: https://www.akut.org.tr/en


Facebook: https://www.facebook.com/AKUT

Twitter: https://twitter.com/akut_dernegi

Instagram: https://www.instagram.com/akutdernegi/?ref=badge

YouTube: https://www.youtube.com/user/akut

İçerik: Akut web sitesinin içeriği; Akut hakkında, misyon ve etik değerler, disiplin kodu, bağış ve

iletişim başlıklarından oluşur.


https://www.facebook.com/AKUT

https://twitter.com/akut_dernegi

https://www.youtube.com/user/akut

136



7. Youngsday

Organizasyonun Türü: Youngsday, farklı alanlardan ve çeşitli ülkelerden gelen genç

profesyonellerin, girişimcilerin ve akademisyenlerin yazılarını yayınlayan kâr amacı gütmeyen bir

dünya blog platformudur.

Kurucusu: Pınar Bilgiç, Orkun Başaran, Sabri Sahin Can


Strateji: Youngsday kendini, iş ve akademik dünyaya bakış açılarını paylaşmak isteyen farklı

kültür ve çevrelerden gelen genç profesyoneller, akademisyenler ve girişimciler topluluğunu

kurmaya adamıştır. Youngsday topluluğu, bilgi paylaşımı ve fikir paylaşımı yoluyla değişimci

olmayı taahhüt eder. Youngsday'ın temel ilkeleri şunlardır: aynı şehirde yaşayan ve aynı ülke

vatandaşı olan, tarafsız bir siyasi duruşa sahip çok düşük bir orandaki yazarların yüzdesini

korumayı amaçlayan 20-30 yaş aralığındaki her yazarın daima özgür kalacağı kar amacı gütmeyen

bir topluluk olmaktır. Çarşamba günleri makaleler yayınlanmakta ve bağışlar Youngsday

koordinatörleri ve 6 aylık bir yazarlık dönemini dolduran yazarlar tarafından belirlenmektedir.

Hedef Gruplar: 20-30 yaş aralığında ve topluluğumuza değer katmaya istekli olan herkes

Youngsday 'de memnuniyetle karşılanır.

Paydaşlar: 20-30 yaş aralığında farklı ülkelerden yazarlar.

Etki: Youngsday 15 ülkeden yaş ortalaması 26 olan yazarları bir araya getirdi. Youngsday'ın

Facebook'ta 423 beğenisi bulunmaktadır.

Diller (web sitesi): İngilizce

Web Site Bağlantısı: www.youngsday.com


Facebook: https://www.facebook.com/Youngsday

Twitter: https://twitter.com/youngsdayblog

137



İçerik: Youngsday, yazarların şu ana konulardaki yayınlarını içerir; Teknoloji, kurumsal, akademi,

tasarım ve mimarlık, ekonomi ve politika, finans ve pazarlar, genel, endüstriler, yaşam tarzı.

Yazarlar, her çarşamba günü Youngsday olarak anılan yayınlarını paylaşmaktadırlar.


2.5. Paydaş Ülkelerde Sosyal Girişimcilik Politikaları ve Mevzuat

2.5.1. Bulgaristan

Şu anda, Bulgaristan'da Sosyal Girişimlerin net bir tanımı bulunmamaktadır. Çoğunlukla

Kâr Amacı Gütmeyen Hukuk Sözleşmesi konsepti tarafından geliştirilen bu terim Bulgaristan'daki

politikalar, yasalar ve kamusal tartışmalara entegre değildir. Dahası bu terim kanunlara veya devlet

planlama belgelerine dahil değildir. Halihazırda hazırlanan Bölgesel Sosyal Stratejiler'de özel

girişimler yerine sosyal girişimler belirtilmektedir. Uzmanlaşmış Şirketler ağırlıklı olarak engelli

insanlar için iş yeri sağlamak üzere kurulduğunda bu daha çok sosyalizmin mirası olarak görülür.

Bunlardan bazıları hala faaliyettedir.

Ulusal Yasama Çerçevesinde kayıp dönemlere rağmen ulusal düzeyde bazı önlemler

planlanmakta ve bunların uygulanması öngörülmektedir.

Sosyal hizmetlerin geliştirilmesi alanında ulusal, bölgesel ve yerel politikaları belirleyen temel

bilgi kaynakları şunlardır:

138



1. Sosyal Koruma ve Sosyal İçerme Stratejileri Ulusal Raporu 2008-2010;

2. Ulusal Strateji "Bulgaristan'daki Çocukların Kurum Dışılaştırılması İçin Vizyon";

3. Engellilere Eşit Fırsatların Sağlanması Stratejisi 2008-2015;

4. Özürlü insanlar için Eşit Fırsatların Sağlanması Eylem Planı 2010 - 2011;

5. Sosyal Yardım Yasası ve diğerleri.

Sosyal girişimcilik alanındaki başlıca ulusal belgeler:

• Avrupa 2020: Ulusal Yenilik Reformu (2015 güncellendi)

• Sosyal ekonomi için ulusal Konsept, 2011

• Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nda bir çalışma grubuna tahsis edilen 2014-2015 sosyal

ekonomi stratejisinin uygulanması üzerine eylem planı

• Yoksulluğun azaltılması ve toplumsal katılımın teşvik edilmesi için ulusal strateji

• İnsan Kaynakları Geliştirme Operasyonel Programı 2014 - 2020

2008-2015 Engelli İnsanlar İçin Eşit Fırsatlar Sağlama Stratejisi Bulgaristan hükümetinin

engellilerin yaşam kalitesini yükseltmek için "yaralanma" bulgusu temelinde ayrımcılıkla

mücadele, eşit fırsatlar sağlamak, yeterli ve kamusal yaşamın her alanına aktif katılım sağlamayı

hedeflemektedir.

2008-2015 Engelliler için eşit fırsatlar sağlama stratejisi sosyal engeli ve tüm engelleri

(psikolojik, eğitimsel, sosyal, kültürel, profesyonel, mali ve mimari) kaldırmak ve engelli

insanların hak eşitliği entegrasyonunu sağlamak için uygulanması gereken somut tedbirleri

özetlemektedir.

Engellilerin entegrasyonu hakkındaki kanun, engellilerin kendi kaderlerini tayin hakkı ve

kamusal yaşama ve piyasa ekonomisinin gerçeklerine yeterli katılım hakları için koşullar yaratır.

Yasa, engellilerin en çok bağımsızlığa sahip olduğu ve aynı zamanda sosyal koruma, yeterli sosyal

hizmetler ile ilgili haklarının korunduğu ortamın yaratılmasını garanti etmektedir. Entegre eğitim

ve öğretim, uygun iş ortamı, kültür ve spor etkinlikleri için fırsatlar vs.

Sosyal hizmet tanımı, kişilerin sosyal hizmete dayalı faaliyetler olarak kabul edilen ve

desteklenen günlük faaliyetlerinin ve sosyal içermenin uygulanması için yönlendirilen Sosyal

139



Yardım Yasasında belirlenir. Aynı fiilin Ek Emirlerinde tanım, "halkın bağımsız bir yaşam tarzı

yaşama fırsatlarını destekleyen ve genişleten faaliyetler" olarak sunulmaktadır.

Sosyal Yardım Yasasının (Madde 36) uygulanmasına ilişkin yönetmelikte sosyal hizmet

türlerinin sınıflandırılması; toplumsal hizmetleri, toplumda ve uzmanlaşmış kurumlarda sunulan

hizmetler olarak sunulmaktadır. Standart olarak, uzmanlaşmış kurumlardaki sosyal hizmetlerin

toplumdaki hizmetlere yönelik fırsatların tükenmesinden sonra teslim edildiği belirlenmiştir.

Sosyal Yardım Yasası'nın uygulanmasına ilişkin yönetmelikler, ihtiyaç duyulması halinde ve her

belediyede bulunan kişilerin somut sosyal ihtiyaçlarına uygun olarak esnek bir hizmet geliştirmeye

fırsat tanıyan diğer sosyal hizmet türlerinin kurulabileceğini tanımlar.

Sosyal Yardım Yasası'na göre sosyal hizmetler, Ticaret Yasası'na ve tüzel kişilere kayıtlı

devlet, belediyeler veya gerçek kişiler tarafından verilebilir. Son yıllarda sosyal hizmetler pazarına

yeni sertifikalı tedarikçiler girmiştir. Bazıları, ESF ve diğer kaynaklar tarafından finanse edilen

projeler kapsamında hizmetler sunmaktadır. Sosyal Yardım Yasasının uygulanmasına ilişkin

Yönetmeliklerin 37'nci maddesi uyarınca sertifikalı tedarikçilerin sosyal hizmet vermesi süreci

başlamıştır. Örneğin, şu anda Plovdiv belediyesinde, devlet tarafından hizmet verme

faaliyetlerinin %5’i STK'lara devredilmektedir. Bu da devletin yetki verdiği faaliyetlerin %20’sini

temsil eder.

Avrupa 2020 Stratejisinin uygulanmasının ardından, her üye devletin ortak stratejik

hedeflerine ulaşması için kilit alanlar belirlemesi beklenmektedir. 2020 Bulgaristan Ulusal Reform

Programı'na (2015 güncellendi) göre bunun bir kısmı emek piyasasının modernleştirilmesi ve

korunmasız gruplara mensup insanlar için aktif istihdam tedbirlerinin getirilmesidir. Yine de,

sosyal ekonomi, ana ilgi odağının dışında bırakılmış gibi görünüyor. Bulgaristan'da özellikle

sosyal girişimciliği iyileştiren ilk resmi belgeler 2011'de kabul edilmiştir: Sosyal Ekonomi İçin

Ulusal Kavram. Her ne kadar açıkça bu sektörü bir öncelik olarak işaret etse de, ne ulusal konsept

ne de uygulanması için planın nasıl geliştirilmesi gerektiği konusundaki net bir vizyon

bulunmamaktadır. Buna ek olarak, mevzuat çerçevesinde Bulgaristan "sosyal girişim" terimini

henüz tanımlamamıştır.

2012 yılından bu yana, Bulgaristan Ulusal İstatistik Kurumu, sosyal işletmeler hakkındaki

verileri toplamaya başlamıştır. 2013 yılında bir sosyal girişim olarak kendini tanımlama kriteri

geliştirildi. 2012 yılı NSI verilerine göre 4872 sosyal işletme sosyal olarak tanımlanmıştır. 2013

yılında işletme sayısı 3612.3'e düşürülmüştür. Bulgaristan'daki sosyal işletmelerin temel destek

140



alanları şunlardır: 1. Sosyal girişimlerde iş sağlanması veya korunmasız gruplardan olan insanlara

iş bulma konusunda danışmanlık yapılması (ör. Engelliler, şiddet mağdurları vb.); 2. Sosyal hizmet

sunmak; 3. Eğitim ve öğretim hizmetlerinin sağlanması.

Finansmanla ilgili olarak, 2014 - 2020 dönemi için şu iki operasyonel program sosyal

girişimciliğe finansal destek sağlayacaktır: İnsan Kaynakları Geliştirme Operasyonel Programı ve

Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı. Eylül 2013'e kadar, birinci programlama döneminde

3681 kişiye yeni istihdam sağlanması amacıyla İKG OP tarafından desteklenen 146 veya daha

fazla sosyal işletme oluşturulmuştur. Ancak, sürdürülebilir sonuçların desteklenmesi için kısa

vadeli mali desteğin ne kadar uzayağı konusu büyük bir soru işareti olarak durmaktadır.

Bakanlar Kurulunun önerisi üzerine Ekonomik ve Sosyal Konsey tarafından geliştirilen

işgücü piyasası politikalarına özel ilgi gösterilmelidir. AB üyelesi ülkelerin dünya finansal ve

ekonomik kriz koşulları altında emek piyasalarının gelişmesi ve Lizbon stratejisinin hedeflerine

ulaşılması, Ekonomik ve Sosyal Konsey'in 2009 yılı boyunca, ulusal ekonomik ve sosyal

konseylerin ağına yaptığı ortak çalışmalar için önerdiği temadır. Bu yıl Bulgaristan Ekonomik ve

Sosyal Konsey Başkanlığı yapmaktadır.

Ekonomik ve Sosyal Konsey, bu konunun Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ile

AB'nin gelişim aşamasındaki ulusal ekonomik ve sosyal konseyleri için son derece önemli

olduğunu düşünmektedir. Bu yıl, Avrupa'daki emek piyasalarının gelişimi üzerinde dünya

ekonomik krizlerinin olumsuz etkilerinin üstesinden gelmek üzere somut ulusal politikalar içeren,

yeterli çözüm arayışına ihtiyaç duyan ekonomik kalkınma ve istihdam için birçok zorluk

yaşanmaktadır. Hükümetler bu önlemleri alırken sivil toplumların konumlarını da hesaba

katmaları gerekmektedir.

İşgücü piyasasının bir bütün olarak politikalarına yönelik analizler ve tavsiyeler dışında,

sosyal hizmetler alanındaki önlemler ve programların, iki yöne doğru genişlemeleri dikkat

çekmiştir: sosyal hizmetlerin uzmanlaşmış kurumlar vasıtasıyla sağlanması ve sosyal ekonomi -

belirli hedef gruplar için "sosyal işletmeler" in kurulması.

Ekonomik ve Sosyal Konsey'e göre zorluklar en az iki yöndedir. Bir taraftan toplumsal

olarak en savunmasız gruplara yönelik önlemler ve diğer taraftan - işe devam etmek ve işten atılan

işçilerin işgücüne çabucak katılımı ve derinleşen kriz şartları altında çalışanlar için yeterli eylem

ve programlar cevap olarak var olmalıdır.

141



Öneriler, aktif politikanın, eğitim ve yeterlilik, yaş, cinsiyet, çalışma kabiliyeti derecesi ve

istihdam durumuna bağlı olarak, ilgili özel hedefler ve karakteristiklerle olan açık ve kesin

taahhütü ile bağlantılıdır. Ekonomik ve Sosyal Konsey somut faaliyetler için hedef kitle olarak,

gençleri (29 yaşına kadar) ve yaşlı işçileri (50 yaşın üzerindeki yaş grubu) işaret eder. Başka bir

grup ise, yüksek ve düşük farklı derecelerde eğitim ve yeterliliklere sahip kişilerdir. Bölgesel

işgücü piyasalarında istihdam ve işsizlik seviyesinin ve dinamiklerinin spesifik karakteristikleri

ile insanların profesyonelliği ve bölgesel hareketliliğinin önündeki başlıca engeller, bölgelere göre

daha hassas bir şekilde dikkate alınmalıdır.

Ekonomik ve Sosyal Konsey'e göre, işgücü piyasasına ilişkin aktif politika, Haziran

2009'dan itibaren Avrupa Komisyonu'nun "İstihdamda Sorumluluk" konulu resmi bildiride atanan

üç temel öncelik alanında olumlu değişikliklerin gerçekleşmesini garanti etmelidir. Istihdam,

çalışma hayatının açılması ve hareketliliğin özendirilmesi; Işgücü piyasasının ihtiyaçlarına yanıt

olarak mesleki gelişim; Istihdama erişimin arttırılması.

Sonuç olarak Bulgaristan Cumhuriyeti’nin, ayrımcılığın kabul edilmemesi için hukuki

garantiler oluşturan ve başvurular için ardışık bir politikaya öncülük eden mevzuatını geliştirdiği

gibi, eşit haklara sahip olmayı ve engelliler de dahil hassas grupların topluma dahil edilmesini

sağladığı da söylenebilir. İnsan hakları ve temel özgürlüklerin korunması ve bu alanda genel kabul

gören standartların teyit edilmesi Bulgaristan Cumhuriyeti politikasının başlıca önceliğidir.

2.5.2. Portekiz

Sosyal girişimcilik, toplumun önemli ve ihmal edilmiş sorunlarını çözmek için yenilikçi ve

sürdürülebilir çözümler bulduğunda ve uyguladğında (alternatifler ile karşılaştırıldığında) sosyal

inovasyona dönüşen bir süreçtir.

Bu bağlamda, Portekiz yenilik odaklı bir pazar olarak sınıflandırılmıştır. Sosyal

girişimcilik, alanda çalışan birkaç temsilci ile ulusal düzeyde tanınmaya başlanan bir harekettir.

Sosyal girişim kavramı henüz tam olarak istikrara kavuşturulmamıştır, bu da bazı yanlış

anlamalara yol açmaktadır. Kurumsal sosyal girişimcilik kavramı yavaş yavaş gelmektedir.

2013 yılında "Sosyal Ekonomi Yasası" yayımlandı (8 Mayıs tarih ve 30/2013 Sayılı

Kanun). Yasa, organizasyonları Portekiz sosyal ekonomisi içinde kategorilere böler (madde 4).

Piyasa odaklı kuruluşlar temettü ödemelerini veya ücret farkını kısıtladıklarında sosyal amaç ve

misyonlarına bakılmaksızın, sosyal ekonomi sektörünün parçası olarak sayılmamaktadırlar. Bu

142



durum, sosyal ekonomi için kamu politikasının tamamen üçüncü sektöre veya sosyal

organizasyonlara odaklandığını, ancak bu tür girişimlere odaklanmadığını göstermektedir. Sosyal

girişim için özel bir yasa biçimi yoktur.

Kamu sektöründe küçük yatırım projelerinin uygulanmasını teşvik etmek üzere Ekonomi

Bakanlığı, Çalışma Bakanlığı, Dayanışma ve Sosyal Güvenlik, Kamu İstihdam Servisi, Sosyal

Güvenlik Hizmetleri, Sosyal ve Ekonomik Konsey, Ulusal Sosyal Ekonomi Konseyi, Rekabet

Kurumu ve Yenilik ve Ulusal programı gibi birkaç anahtar oyuncu bulunmaktadır. Hükümet

düzeyinde, Aralık 2014'te oluşturulan Portekiz Sosyal Yenilik Girişimi'nde sosyal girişimcilik ve

sosyal yatırım ekosisteminin bazılarını geliştirmek üzere belirli bir destek yapısı (EMPIS-Estrutura

de Missão Portugal Inovação Social) kurulmuştur. Bu girişimle, Portekiz, 2014-2020 programının

yenilemesi ve sosyal inovasyonun teşviki için Avrupa yapısal fonlarının önemli bir bölümünü

(yaklaşık 150 milyon avro) yönlendirerek Avrupa Birliğine öncülük etmiştir121. İlk teklif çağrısı

2016 yılında açılmıştır.

Piyasaya doğrudan müdahale yoktur, çeşitli ekosistem aktörlerinden ayrılarak toptan

satışçı gibi tarafsız ve eşit davranır. Bu aktörler, ya bu fonların küçük organizasyonlara ve sosyal

girişimcilere ulaşmasını sağlamak için arabuluculuk rolünde ya da hizmet etmeyi düşündükleri

topluluklara gömülü nihai lehtar olarak, Portekiz Sosyal Yenilikçiliği tarafından yönlendirilen

fonların lehtarları olacaktır. Sosyal, sağlık, eğitim, adalet, vb. alanlarda bu izleyicileri hedef alan

projeler geliştirme niyetindedirler122.

Bu pazar, 55.000'den fazla sosyal amaçlı organizasyondan oluşmaktadır. Sosyal

girişimcilik girişimlerinin haritalandırılması, sosyal inovasyon için yüksek potansiyelli 216

girişim (Şubat 2015 tarihine kadar) belirlemiştir123.

Sosyal ekonomi varlıkları aşağıdaki alanlara bölünebilir:

• Kooperatifler;

• Ortak Topluluklar;

• Dini Örgütler;

121 http://inovacaosocial.portugal2020.pt/. 122 http://www.easi-socialinnovation.org/index.php/2014-11-17-15-30-48/digital-social-innovation/14-english/news/112-portugal-launches-social-innovation-initiative-a-strategy-for-the-civic-economy. 123 www.mies.pt.

http://inovacaosocial.portugal2020.pt/

http://www.easi-socialinnovation.org/index.php/2014-11-17-15-30-48/digital-social-innovation/14-english/news/112-portugal-launches-social-innovation-initiative-a-strategy-for-the-civic-economy

http://www.easi-socialinnovation.org/index.php/2014-11-17-15-30-48/digital-social-innovation/14-english/news/112-portugal-launches-social-innovation-initiative-a-strategy-for-the-civic-economy

http://www.mies.pt/

143



• Dernekler;

• Sosyal Refah için Özel Kurumlar;

• Özverili amaçlara sahip dernekler;

• Tüzel kişiliğe sahip diğer varlıklar.

Sosyal ekonomi varlıklarının daha popüler etki alanları aşağıdakilerle ilgilidir:

• Yaşlanmaya başlayan bir nüfusun ihtiyaçları;

• Geleneksel sanat ve el sanatlarının değer kazanması ve sürdürülebilirliği;

• Tarımsal işletmeler.

İlginin yönlendirildiği başlıca hedefler aşağıdaki gibidir:

• Engelli insanlar;

• Çocuklar ve gençler;

• Yaşlılar;

• İşsizler 124.

Esasen, sağlık, refah, çevre, işsizlik, yaşlanma ve sosyal dışlanma gibi alanlarda çok çeşitli

sosyal zorlukları tanımlamak mümkündür.

Coğrafi dağılım açısından, zorluklar ve sosyal girişimler Portekiz topraklarında yaygın

olarak bulunabilir. Bununla birlikte, Lizbon ve Porto metropolitan alanları, eylemlerini

destekleyen kuruluşlara ve yapılara yakınlığı göz önüne alındığında daha fazla sayıda girişimci ve

girişim yoğunlaştırma eğilimindedir.

Bu bağlamda, sosyal yatırım için özel görev komitesi olan Portekiz Sosyal Yatırım Görev

Gücü Temmuz 2014'te Calouste Gulbenkian Vakfı tarafından başlatılmış ve Avrupa Komisyonu125

tarafından eş finanse edilmiştir. Komite, önde gelen farklı aktörleri toplamakta ve ortaya çıkan

Portekiz sosyal yatırım pazarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu görev gücünün temel önerileri

şunlardır:

124 SEFORIS - Sosyal Girişimcilik Durumu - Önemli Sayılar ve Rakamlar (burada mevcuttur: http://www.seforis.eu/upload/reports/1._Key_Facts_and_Figures_of_Social_Entrepreneurship.pdf). 125 Grupo de Trabalho Português para o Investimento Social (http://grupodetrabalho.investimentosocial.pt/).

http://www.seforis.eu/upload/reports/1._Key_Facts_and_Figures_of_Social_Entrepreneurship.pdf

http://grupodetrabalho.investimentosocial.pt/

144



• Eğitim programı vasıtasıyla sosyal ekonomi varlıklarının güçlendirmek;

• Sosyal ekonomi kuruluşlarının ihtiyaçları için uygun finansal araçları tanıtmak;

• Kamusal sosyal hizmetler içerisinde sonuç odaklı bir kültürü teşvik etmek;

• Sosyal yatırım için bir bilgi merkezi ve kaynakları yaratmak;

• Sosyal yatırım için bir aracı ekosistemi geliştirmek126.

Bu öneriler doğrultusunda sosyal yenilikçiliği teşvik etmek için bir kamu politikası

başlatılmıştır. "Portekiz Inovação Social" (EMPIS) kamu yapısı, Portekiz'de toplumsal yenilikçilik

ve sosyal yatırım için bir katalizör görevi görmekte ve Portekiz'de daha fazla ve daha iyi sosyal

yenilikler için gerekli aletlerin, bilgi ve becerilerin oluşturulmasına veya güçlenmesine daha

yüksek etki ve sürdürülebilirlik ile katkıda bulunmaktadır. Bir sosyal yatırım piyasası yaratmaya

odaklanmakta ve 2016 yılından itibaren aşağıdaki aksiyon alanlarında kamu finansmanı

sağlanmaktadır127:

1. Sosyal yatırım için kapasite artırımı (yüksek ilerleme potansiyeline sahip IIES-Sosyal

Yenilikçilik ve Girişimlerini128 mümkün kılmak için yapılan bağışlar).

2. Etki için Ortaklık (sosyal sigortalıların hayırsever yatırımlarını ortak finanse etmek, IIES

kurmak veya geliştirmek amacı ile hibeler);

3. Sosyal Etki Tahvilleri129 (elde edilen sonuçların gösterilmesinden sonra yapılan yatırımların

iadesi mantığıyla, kamu hizmetlerinin sağlanmasında daha fazla inovasyona ve verimliliğe yol

açan sözleşme müdahaleleri. Birincisi 2015 yılında başlatılmış ve o zamandan beri çeşitli

kuruluşlar Yeni Sosyal Etki Tahvilleri başlatma ilgisini dile getirmektedirler).

4. Toplumsal Yenilik Fonu (konsorsiyum için kredi ve / veya kısmi sermaye sağlayan nitelikli

yatırım kuruluşları (bankalar, girişim sermayesi, melek yatırımcılar) tarafından gerçekleştirilen ve

finansal araç mantığında toplumsal yatırım faaliyetlerinin birlikte finansmanı için veya IIES'in

genişlemesi).

126 http://inovacaosocial.portugal2020.pt/wp-content/uploads/2015/07/Preview-Relat%C3%B3rio_GT_pt.pdf. 127 http://inovacaosocial.portugal2020.pt/index.php/programas-de-financiamento/. 128 Iniciativas de Empreendedorismo e Inovação Social (IIES). 129 Títulos de Impacto Social (TIS).

http://inovacaosocial.portugal2020.pt/wp-content/uploads/2015/07/Preview-Relat%C3%B3rio_GT_pt.pdf

http://inovacaosocial.portugal2020.pt/wp-content/uploads/2015/07/Preview-Relat%C3%B3rio_GT_pt.pdf

http://inovacaosocial.portugal2020.pt/index.php/programas-de-financiamento/

145



Çoğu sosyal girişimcilik girişimi gelişiminin erken safhasındadır. Bu girişimlerin yaşam

döngüsü göz önüne alındığında, çoğunluk sürdürülebilir iş modelleri geliştirmeye çalışmaktadır.

Büyüme için hazır olanlar, franchising veya lisanslama gibi farklı coğrafyalarda çoğaltma

stratejileri seçme eğilimindedir. Sektörün oyuncularının iyi performans ve uygulamalarını motive

etmek ve ödüllendirmek için halihazırda bazı etkin ağlar 130 , ayrıca yarışmalar ve ödüller 131

bulunmaktadır.

Sosyal yenilikçiliği teşvik etmek için uygulanan kamusal politikanın pekiştiği ve pazarda

daha fazla oyuncunun bulunduğu bu alandaki öğretim ve araştırmanın giderek artan bir önemi

bulunmaktadır. Esasen girişimcilik ve sosyal girişimcilik, çeşitli üniversitelerde, mezuniyet ve

mezuniyet sonrası dersler ile derslerin müfredatları, araştırma programları, yüksek lisans ve

doktora programlarına dahil edilmiştir.

Kısaca Portekiz'deki sosyal girişimciliğin mevcut durumu nedir? Bu konuda ekosistemi

güçlendirmek ve stabilize etmek için daha fazla çalışmanın gerekliliğini belirten, çelişik güçte ve

kutuplaşmış bir görüş bulunmaktadır.

Temmuz 2016'da IES-Sosyal Ticaret Yüksek Okulu tarafından yapılan analizlere göre,

sektörde132 üstesinden gelinmesi gereken bazı engeller, yani eksiklikler şu şekilde sıralanmıştır:

• Yerel inkübatörler ve hızlandırıcılar ağı;

• Uluslararasılaşma için yatırıma erişim;

• SG ve yasal çerçeve için net siyasi gündem;

• SG projelerinin sağlamlığı ve kanıtlanmışlığı;

• Test ve prototiplendirme desteği;

• Eleştirel düşünme ve kavramların açıklığa kavuşturulması.

130 Bazı örnekler şunlardır: Rede Convergir, RedPES - Rede Portuguesa de Economia Solidária, Plataforma da Transição Portugal, CRESAÇOR – Cooperativa Regional de Economia Solidária, ESLIDER, Plataforma Portuguesa das ONGD, ANIMAR - Associação Portuguesa para o Desenvolvimento Local. 131 Bazı örnekler şunlardır: Prémio INSEAD Empreendedorismo Social 2016, BPI Solidário, BPI Capacitar, Big Impact Award, EDP Solidária 2016, Prémio de Empreendedorismo Social, Prémio António Sérgio. 132 Azevedo, C., Carlos, F., Martins, M. A. (2016). Social Entrepreneurship in Portugal: A Practical Guide. IES-Social Business School, p.31.

146



Ayrıca aşağıdakilerin varlığı:

• Hükümete güçlü bir bağımlılık;

• Ana oyuncuların tutucu yaklaşımı;

• Bürokrasi süreçleri.

Tanımlanan engellerle baş etmeye yönelik ana eylem noktaları şunlardır133:

• İnkübatör ve hızlandırıcıların kurulmasını teşvik etmek;

• Bütünleşik yönetişim;

• Düşünce kuruluşlarının oluşturulması;

• Hukuki kavramların düzenlenmesi ve tanımlanması (örneğin sosyal girişim, fayda şirketi - bu

belirli alanda yasal çerçevenin geliştirilmesine ihtiyaç vardır);

• Başarılı girişimlerin ölçeklendirilmesi ve kurumsallaştırılması;

• Olası engellerin farkında olma (kavramsal olarak uzlaşma eksikliği);

• Beşeri sermaye ihtiyaçlarını destekleme (koçluk, kişisel gelişim);

• Yüksek potansiyel inisiyatiflere ve iyi uygulamalara (pazarlama ve iletişim) görünürlük

kazandırma.

2.5.3. Türkiye

Sosyal girişimcilik sosyal değer yaratma ve sosyal politika için giderek önemli bir güç

haline gelmektedir. Sosyal girişimciliğin etkinliği hem hukuki hem de kurumsal düzeyde kabul

edilen dereceyle yakından ilişkilidir. Bu nedenle, tüm ülkelerde sosyal girişimcilik

uygulamalarında benzer düzeyde bir etkinlik görmek mümkün değildir. Ne yazık ki, Türkiye hem

yasal hem de kurumsal düzeyde Avrupa ülkeleri uygulamalarının gerisindedir. Türkiye'de sosyal

işletmeler sadece dernekler, vakıflar ve kooperatiflerden oluşmaktadır, bu nedenle sosyal

girişimcilik potansiyelinin tamamına hala erişememektedir. Ayrıca, Türkiye'de çeşitli

organizasyonların tanımları tamamen açık olmamakla birlikte bunlar ideal yasal ve kurumsal

platformlarda geçmemektedir.

Bunların hukuki yapısı tam olarak vakıf, dernek veya şirket olarak tanımlanamaz.

Varlıklarının doğru bir şekilde tanımlanamamasının pratikte sorun yarattığı söylenebilir (Ersen,

133 Ult. op.cit., p. 33.

147



Kaya & Meydanoğlu, 2010). Dahası, sosyal girişimler herhangi bir vergi indiriminden

yararlanamamaktadır. Bu sebeplerden dolayı, Türkiye sosyal girişimcilik uygulamalarında nihai

potansiyeline erişememektedir (Işık, 2014). Dolayısıyla mevcut mevzuat, sosyal işletmeler için

ideal yapılar sağlamamaktadır.

Türkiye'de sosyal girişimler, sosyal girişimcilik, sivil toplum kuruluşları ve kâr amacı

gütmeyen kuruluşlar için kullanılan terminoloji konusunda büyük bir karışıklık vardır. Bu

karışıklık, toplumsal işletmeler için ticari ve yasal temelde ilgili bir yer bulmak adına sorun

yaratmaktadır (Işık, 2014). Birçok ülkede, sosyal girişimler "kar amacı gütmeyen kuruluşlar"

olarak kurulurken amaçları mali kara ulaşmak değil, finansal karı bir sosyal sorun ya da bir ihtiyaca

değinmek için bir araç olarak kullanmaktır. Türkiye'de STK'lar tüzel kişilik olarak

tanınmamaktadır. Türkiye'de hukuki meselelerle ilgili bir diğer sorun da birçok sosyal girişimcinin

sorumlulukları ve hakları konusunda mevzuattan tam olarak haberdar olmadığı gerçeğidir. Bu,

birçoğunun hukuki sorunlarla ve maddi yaptırımlarla karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır.

Ne yazık ki, sosyal girişimcilerin ve girişimlerin yüz yüze kaldıkları sorunlar genellikle kişisel

seviyede kalmakta, kurumsal düzeyde ve geniş kitleler tarafından görülememektedir.

Türkiye'de sosyal girişimciliğin iyi örneklerinde de belirtildiği üzere Tüsev, Türkiye'de

üçüncü sektörün hukuki, mali ve operasyonel altyapısını güçlendirme vizyonunu paylaşan 100

kadar dernek ve vakıf ağından oluşmaktadır. Tüsev'in kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için

destekleyici ve mali altyapı sağlama misyonu, sosyal girişimler için yasal sahneyi iyileştirmek

açısından kritik öneme sahiptir.

2.6. AB Yaygın Eğitim, Öğretim ve Girişimcilik Stratejileri ve Politikaları

Gençlerin insani ve toplumsal sermayesi Avrupa'nın gelecekteki en büyük varlıklarından

birini oluşturmaktadır. Avrupa Birliği ve Üye Devletleri, 90 milyon genç Avrupalı'nın beceri,

yaratıcılık ve çeşitlilik açısından temsil etme potansiyeline yatırım yapmalıdır 134 . Peki,

Avrupa'daki gençler kimdir? AB, onlara yetişkin yaşına geçiş yapmalarına, topluluklarında

tamamen aktif vatandaş olmaya, işgücü piyasasındaki yerini bulmalarına yardım etmek için ne

134 2015 Gençlik alanında Avrupa işbirliği için yenilenen çerçeve (2010-18), OJ C 417/3, 15.12.2015, s. 18.

148



yapmaktadır? Avrupa'da gençlerin çeşitliliği çok genişken, karşı karşıya kaldıkları sorular çok

benzerdir. Bunlar, Avrupa Birliği ve üye devletlerin dikkatini yıllar boyunca yoğunlaştırdığı,

gerekli cevapları ve çözümleri sunmak için çalıştığı, yani gençlerin istihdam ve eğitim

stratejileriyle ilgilenmeye çalıştığı konulardır.

Son on yılda, ekonomik kriz özellikle gençleri zora sokmuştur. 2009 yılından bu yana

sektörler arası stratejiler de dahil olmak üzere kabul edilen gençlik alanında alınan kararlar ve

çalışma planlarına rağmen, kriz Avrupa'daki gençler ve yetişkinliğe geçişleri için derin ve orantısız

bir etkiye sahip olmaya devam etmiştir. Bazı gençler gittikçe sosyal ve sivil hayattan

dışlanmaktadırlar. Daha da kötüsü, bazıları çekilme, marjinalleştirme ve hatta şiddetli

radikalleşme riski altındadır135.

Bu nedenle, Avrupa Komisyonu ve Üye Devletler son yıllarda gençlerin istihdam

edilebilirliklerini iyileştirmek, emek piyasasına entegre etmek, sosyal içerme ve katılımlarını

sağlamak için birlikte çalışmaya devam etmiştir. Esasen, bu zorluklarla yeterince ilgilenmek için

AB düzeyinde gençlik alanında sektörler arası işbirliğinin güçlendirilmesi için kalıcı veya uzun

vadeli bir ihtiyaç söz konusudur. Artan bir sosyo-ekonomik bölünme karşısında politika birçok

genç insanın karşılaştığı derin sosyal problemlerle mücadele etmeye devam etmeli, gençlerin

işsizliğiyle mücadele için sürdürülebilir çözümler belirlemeli, sosyal içermeyi güçlendirmeli ve

günümüzde şiddetli radikalleşmeyi önlemelidir. Bu, AB, üye devlet düzeyinde istihdam, eğitim,

öğretim, ayrımcılık yapılmaması, sosyal politika, vatandaşlık, girişimcilik ve gençlik gibi ve

bunların yanında kültür, spor ve sağlık gibi bir dizi politikada daha sistematik bir işbirliği

gerektirmektedir.

Bu düşünce alanına giren radikalleşme, gençlerin marjinalize edilmesi ile mücadele etme

ve gençlerin sosyal, kültürel ve sivil hayata136 dahil edilmesi konusunda Avrupa Komisyonu,

Avrupa Birliği Eğitim ve Öğretim Avrupa İşbirliği Stratejik Çerçevesi ("ET 2020")137 kapsamında

135 AB Gençlik Raporu 2015, Lüksemburg: Avrupa Birliği Yayınları Ofisi, 2016, s. 8. 136 Komisyon'dan Avrupa Parlamentosuna, İletişim, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komisyonu ile Bölge Komisyonu, Güvenlikle İlgili Avrupa Gündemi (sonuncusu)COM / 2015/0185 137 Gençlerin istihdamının artırılması Avrupa 2020 büyüme ve istihdam stratejisi bağlamında AB istihdam politikasının merkezinde yer alır. Gençlik İşsizliği ile mücadeleye yardımcı olmak için yıllar içinde Avrupa Komisyonu tarafından atılan belirli adımlar arasında şunlar yer almaktadır: Gençlik Fırsatları Girişimi (2011) içeren gençler için kapsamlı bir eğitim ve istihdam tedbirleri paketidir (2010), Genç Girişimci amiral gemisi

149



öncelik verme niyetini üstlendi. Gençlik Alanında yenilenenAvrupa İşbirliği Çerçevesi (2010-

2018)138, 2014-2015139 için AB Gençlik Çalışma Planı, AB Spor Çalışma Planı (2014-2017)140 ve

AB Kültür Çalışma Planı (2015-2018)141 .

Ortak politika hedeflerine dayanan AB işbirliği çerçevesi, ulusal gençlik gündemlerinde

güçlü bir etki yarattı, gençlik politikası önceliklerine ulusal veya bazen bölgesel veya yerel

düzeyde yeniden yönlendirme getirdi ya da onları güçlendirdi. AB eğitim, öğretim, gençlik ve spor

alanlarında AB programı olan Erasmus + programının desteği ile Avrupa Birliği ve üye devletleri,

önümüzdeki yıllarda öncelikler arasında yer alan istihdam, katılım ve demokratik yaşama katılım

konularına odaklanmış durumdadır.

Bu nedenle üye ülkelerle birlikte Avrupa Komisyonu, önümüzdeki üç yıl için aşağıdaki

önceliklerle güçlendirilmiş bir sektörler arası işbirliği üzerinde anlaşmaya varmıştır:

• Tüm gençlerin sosyal katılımını artırmak;

• Tüm gençlerin demokratik ve sivil hayata daha güçlü bir katılım sağlaması;

girişimi ve gençlerin işsizliklerini azaltmada ve ilk EURES İşiniz, gençlerin diğer AB ülkelerinde bir iş, stajyerlik veya çıraklık bulmalarına yardımcı olan bir iş hareketliliği planı; Nisan 2013'te Konsey tarafından kabul edilen Gençlik Garantisi de dahil olmak üzere 25 yaşına kadar olan gençlerin kaliteli bir iş teklifi, daha ileri eğitim, bir çıraklık ya da meslek eğitimi fırsatı bulmasını sağlamayı amaçlayan Gençlik İstihdam Paketi (2012) Resmi eğitimden ayrılan ya da işsiz kalanlar için 4 ay içinde bir stajyerlik. Stajyerler için Kalite Çerçevesi - Mart 2014'te Konsey tarafından kabul edilmiştir. Stajyerlerin, güvenli ve adil koşullarda yüksek kaliteli iş tecrübesi kazanması ve daha ulusötesi işyeri, sosyal ortaklar, MEÖ sağlayıcıları, gençlik temsilcileri ve Avrupa'daki çıraklık programlarını ve girişimlerini teşvik etmek için diğer kilit aktörleri bir araya getiren Çıraklıklar için Avrupa İttifakı; Gençlik İstihdam Paketi'ni güçlendiren ve gençlerin işsizlik oranı% 25'in üzerinde olan bölgelerde eğitim, istihdam veya eğitim görmeyen gençlere verilen desteği vurgulayan Gençlik İstihdamı Girişimi (2013); Aralık 2016'da başlatılan Avrupa Yardımlaşma Grubu, gençlerin gönüllü olmalarına veya Avrupa'daki toplulukların ve insanların yararına projelerde çalışmalarına izin vermektedir.

138 Gençlik alanında Avrupa işbirliği için yenilenen bir çerçeve üzerine 27 Kasım 2009 tarihli Konsey Kararı (2010-2018), OJ C 311, 19.12.2009, s. 1-11. 139 2014-2015 için Avrupa Birliği Gençlik Çalışma Planı hakkında 20 Mayıs 2014 tarihli Konsey toplantısında Konsey ve Üye Devlet Hükümet Temsilcilerinin Kararları, OJ C 183, 14.06.2014, s. 1-9. 140 Konseyin 21 Mayıs 2014'te Avrupa Birliği Sporda Çalışma Planı (2014-2017), OJ C 183, 14.6.2014, Konsey toplantısında Konsey ve Üye Devlet Hükümetleri Temsilcilerinin Kararı, s. 12-17. 141 Konseyin ve Üye Devletlerin Hükümet Temsilcilerinin Meclisleri İçinde Bir Kültür Çalışma Planı (2015-2018) üzerine görüşleri, OJ C 463, 23.12.2014, s. 4-14. Kültür için Çalışma Planı (2015-2018), küreselleşme ve dijitalleştirme bağlamında kültürel organizasyonlar ile küçük ve orta ölçekli işletmelerin ulusal ve AB düzeyinde yaratıcı sektör bakımından karşı karşıya bulunduğu temel zorlukları ele almaktadır.

150



• Gençlerin eğitimden işgücü piyasasına geçişini kolaylaştırmaya yardımcı olmak.

Bu nedenle, gençlik için yeni bir AB Gençlik Çalışma Planı (2016-2018)142 ile ilgili karar

uyarınca kabul edilen gençlik için işbirliği çerçevesi, özellikle de dışlanma riski altında olan daha

fazla sayıda farklı genci güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Onların kaliteli iş bulmalarına ve

toplumsal yaşama katılmalarına yardımcı olmalıdır. AB'nin Erasmus + programı kapsamındaki

finansman, gençlik çalışmaları, gönüllü faaliyetler ve demokratik yaşama katılım konusunda

politik işbirliğini tamamlar. AB, gençlerin istihdamını, istihdam edilebilirliğini ve sosyal içermeyi

özellikle iş, büyüme ve yatırım, Avrupa 2020 stratejisi ve Erasmus +, Avrupa Sosyal Fonu (ESF)

ve Gençlik İstihdam Girişimi (YEI) gibi AB fonları ile gündeminde desteklemektedir.

1 Ocak 2016 - 31 Aralık 2018 dönemini kapsayan bu yeni AB Gençlik Çalışma Planı AB

ve üye devletlerin daha hızlı ve etkili bir şekilde devam eden hassas bir takvime sahip 36 aylık

esnek bir operasyon planı olup gençlerin devam eden işsizlik oranları, artan toplumsal katılım ve

tüm gençlerin demokratik ve sivil hayata katılımı konuları üzerinde etkili ve hızlı bir biçimde

mücadele etmektedir.

Ortak AB Gençlik Raporu 2015'te üzerinde anlaşmaya varılan öncelikler doğrultusunda 6

tematik öncelik belirlemektedir:

• Tüm gençlerin topluma dahil edilmesi;

• Tüm gençlerin demokratik ve sivil hayata katılımı;

• Gençlerin gençlikten yetişkinliğe geçişi;

• Gençlerin sağlığının ve esenliğinin desteklenmesi;

• Gençlik politikası için dijital çağın zorluklarının ve fırsatlarının ele alınması;

• AB'deki göçmenlerin ve mültecilerin sayısı arttıkça ortaya çıkan fırsatlara ve zorluklara yanıt

verilmesi.

Üye Devletler ve Komisyonun eylemleri tüm gençlere yönelik olacak ve özellikle

aşağıdaki gruplara vurgu yapılacaktır:

142 Konseyde Üye Hükümet Temsilcilerinin 2016-2018 OJ C 417/1, 15.12.2015, s. 15.12.2015, s. 5-8 için, Gençlik üzerine Avrupa Birliği İş Planı hakkındaki kararı

151



• Marjinalleşme riski altındaki gençler;

• İstihdam, eğitim veya öğretimde yer almayan gençler (NEET);

• Yeni gelen göçmenler ve genç mülteciler dahil göçmen kökenli gençler143.

Gençlik için işbirliği çerçevesinde, eğitim ve öğretimin sosyal uyum, eşitlik, ayrımcılık

yapılmaması ve yurttaşlık yeterliklerinin geliştirilmesi için şart olduğu açıktır. Avrupa ve OECD

ülkelerinin çoğunda 30 yıldaki eşitsizlik en yüksek seviyededir ve eğitimsel sonuçlar üzerinde

olumsuz bir etkisi vardır, zira eğitim sistemleri mevcut sosyo-ekonomik statü modellerini yeniden

üretme eğilimindedir. Dolayısıyla, düşük yeterliliklerin kuşaklar arası döngüsünü kırmak bir

öncelik olmalıdır. Üye Devletlerin çoğunluğu dezavantajlı öğrencilere eğitim erişimini

iyileştirmek için önlemler almıştır. Yine de, önemli bir eğitim boşluğu devam etmekte ve erken

çocukluk eğitimi ve bakımı ile başlayarak, kaliteli eğitim ve öğretime erişim, AB'nin birçok

yerinde bir meydan okuma olmayı sürdürmektedir. Aynı zamanda eğitim ve öğretimde toplumsal

cinsiyet kalıplarının sürdürülmesine dayanan toplumsal cinsiyet eksiklikleri ele alınmalı ve eğitim

seçeneklerinde cinsiyet farklılıkları giderilmelidir

Kısa süre önce, 30 Mayıs 2017'de, Avrupa Komisyonu, yüksek kalitede, kapsayıcı ve

gelecek odaklı okul ve yüksek öğrenimlerini destekleme konusundaki yeni stratejisini sunmuştur..

Komisyon, İletişim Okulu Geliştirme ve Yaşamda Büyük Bir Başlangıç için Eğitimde144, eylemin

acilen gerekli olduğu alanları ve AB desteğinin mevcut zorlukların üstesinden gelmek için AB

ülkelerine nasıl yardımcı olabileceğini aşağıdaki şekilde belirlemektedir:

• Okulların kalitesini ve kapsamını yükseltmek;

• Mükemmel öğretmenleri ve okul liderlerini desteklemek;

• Okul eğitim sistemlerinin yönetilmesini iyileştirmek.

Farklı ve hizalanmış bir bağlamda, 17 Mart 2015145 tarihli Eğitim Bakanları’nın Paris

Çağrısı, yurttaşlığın ve özgürlük, hoşgörü ve diğer insanlığın ortak değerlerinin geliştirilmesinde

143 Konseyde Üye Hükümet Temsilcilerinin 2016-2018, OJ C 417/1, 15.12.2015, p. 2. için, Gençlik üzerine Avrupa Birliği İş Planı hakkındaki kararı 144 Komisyon'dan Avrupa Parlamentosuna iletişim, Konsey, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi'nden okul gelişimine ve mükemmel bir yaşam başlangıcı için mükemmel öğretime ilişkin iletişim, COM / 2017/0248 nihai, 30.05.2017. 145 Vatandaşlığın ve ortak değerlerin özgürlük, hoşgörü ile ilgili ve ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına ilişkin bildiri, Paris, 17.03.2015.

152



eğitimin (yaygın eğitim de dahil olmak üzere) rolünü güçlendirmek için her düzeyde eylem

çağrısında bulunmuştur. Ayrımcılık yapmama, sosyal uyumun güçlendirilmesi ile gençlerin çeşitli

ve kapsayıcı değerlerle toplumumuzun sorumlu, açık fikirli ve aktif üyeleri olmasına yardımcı

olmaktır. Bildirgenin takibi, 2016-2018 yılları arasındaki bu yeni çalışma sürecinde kilit bir

önceliğe sahiptir. Bildirgede tanımlanan dört alana paralel olarak, Erasmus + programından

kaynaklanan fonlarla desteklenen somut önlemler ve toplantılar, iyi uygulamalar gibi pek çok şekil

yer alacaktır:

• Çocukların ve gençlerin, demokratik değerler ve temel haklar, sosyal içerme ve ayrımcılık

yapılmamasının yanı sıra aktif vatandaşlığı teşvik ederek toplumsal, sivil ve kültürlerarası

yetkinlik kazanmalarının sağlanması;

• Eleştirel düşünme ve medya okuryazarlığını arttırma;

• Dezavantajlı çocukların ve gençlerin eğitiminin teşvik edilmesi;

• Diğer ilgili politikalar ve paydaşlarla işbirliği içinde her türlü öğrenme yoluyla kültürlerarası

diyaloğun teşvik edilmesi.

Avrupa Birliği resmi eğitim ve yaygın öğrenime aşağıdaki şekilde odaklanmayı

hedeflemektedir:

• Gençler, öğretmenler, gençlik çalışanları, ebeveynler ve diğer ilgili aktörleri içeren,

vatandaşlık eğitimi programlarının entegre yaklaşımlarını geliştirmek için örgün eğitim

sağlayıcıları, gençlik örgütleri ve gençlik çalışma sağlayıcıları arasındaki sektörler arası

işbirliği ve ortaklıkları teşvik etmek.

• Demokratik ilkeler yoluyla ifade özgürlüğü ve çeşitliliğe saygı gibi demokratik değerler ve

insan haklarıyla ilgili sosyal becerilerin ve yeterliklerin geliştirilmesini teşvik etmek için

gündelik uygulamayla örgün eğitim ve yaygın eğitim ayarlarında sürdürülebilir katılımcı

yapıların geliştirilmesi.

• Günümüz bilgi toplumu içerisindeki bilgileri eleştirel bir biçimde analiz etme kapasitesini

arttıran medya okuryazarlığı üzerine programların geliştirilmesini teşvik etmek ve çevrimiçi

bilgilere erişim, yönetme, değerlendirme ve yaratma imkânı tanıyan teknolojik kullanıcı

becerilerinin geliştirilmesini amaçlayan BİT okuryazarlığı üzerine programlar146.

146 Avrupa'da demokratik yaşama gençlerin siyasi katılımını teşvik etme konulu Konsey Kararı, CJ 417/02, 15.12.2015, s. 11.

153



Aynı zamanda genç girişimciliği, gençlerin işsizlik ve sosyal dışlanma ile mücadele

etmenin yanı sıra gençler arasındaki yeniliği teşvik eden bir başka araç olarak AB siyasi

gündeminde üst sıradadır147. Aslında Avrupa Birliği ve üye ülkeleri girişimciliği teşvik etmek için

birlikte çalışırlar. Gençlerin çalışması ve yaygın öğrenme, girişimcilik becerileri de dahil olmak

üzere gençlerin yaratıcı ve yenilikçi potansiyelinin geliştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

AB ve ulusal düzeyde gençlik politikası ve programları bu rolü desteklemektedir148.

Sonunda, demokrasi, çoğulculuk ve aktif vatandaşlığın Avrupa Birliği'nin temel değerleri

olduğu ve gençlik çerçevesinde ele alınması gerektiğini de vurgulamalıyız. Bu temel değerler,

ifade özgürlüğü ile hoşgörü değerlerini içerir ve tüm Avrupa vatandaşlarının dahil edilmesini

amaçlar. Demokrasi kanıksanmalı, sürekli korunmalı ve beslenmelidir. Avrupa'daki gençler,

demokrasi sistemi ve temsilci organları üzerinde genel bir destek ve inanca saklhiptirler ancak

sistemin uygulanma biçimini ve üretilen sonuçları eleştirmektedirler.

Aslında gençler, siyasal katılımı siyasi partiler ve sendikalar gibi geleneksel siyasal

kanallar yoluyla yapmakta giderek zorlanmakta, bunun yerine özel sebepleri savunmak ve

hayatlarında somut değişiklikler için kampanyalar, dilekçe, gösteri ve anlık etkinlikler gibi daha

fazla bireysel seçime olanak tanıyan alternatif biçimlerine angaje olmaktadırlar. Bu, öncelikli

alanlardan birinin bilgi ve iletişim teknolojileri, özellikle de sosyal medya ve bunların mobil

kullanımı, siyasi süreçlere katılım ve bilgi sunma, bilginin yayılımını hızlandırma ve alternatif

katılım formlarının gelişimini hızlandırma gibi yeni fırsatlar sağladığı anlamına gelmektedir149.

147 Genç girişimciliğin teşvik edilmesi, Avrupa 2020 stratejisinin ve Gençlik Hareketi amiral gemisi inisiyatifinin hedeflerinden biridir. İstihdam ve Girişimcilik, AB Gençlik Stratejisi (2010-18) tarafından teşvik edilen sekiz eylem alanından biridir. Girişimcilik, Hayat Boyu Öğrenme için Temel Yeterlilikler Hakkında Avrupa Referans Çerçevesinde (2006) önemli bir yeterliliktir. 148 AB Gençlik Stratejisi Konseyi, gençlik alanındaki Avrupa işbirliği (2010-18) için yenilenmiş bir çerçeve üzerinde alınan karar, sekiz alanda daha önce gördüğümüz gibi yaratıcılık ve girişimciliği kapsamaktadır. Gençlerin girişimciliğini teşvik etme konusundaki Konsey Sonuç Bildirgesi'nde (2014)Gençlerin girişimciliğinin önemi vurgulanmaktadır. Sosyal ve girişimci boyutları birleştiren "sosyal girişimciliğe" özel önem verilmektedir. Gençlerle Çalışma araştırmasının amacı: Avrupa Birliği'ndeki gençlik çalışmasının değeri (2014), gençlerin girişimcilik ve kültür alanlarında çapraz beceriler geliştirerek, pratikte egzersiz yaparak ve gençlerin yaratıcılığını etkileyen kültürel faaliyetleri arttırarak etkilerini doğrulamaktadır . Erasmus + programı (2014-20), özellikle stratejik ortaklıklar ve ulus ötesi gençlik girişimleri aracılığıyla Temel Eylem 2'de yenilik ve girişimciliğe odaklanmıştır. 149 Avrupa'da demokratik yaşama gençlerin siyasi katılımını teşvik etme konulu Konsey Kararı, CJ 417/2, 15.12.2015, s. 10-16.

154



Başta istihdam, eğitim ve öğretim, sosyal politika ve vatandaşlık olmak üzere, aynı

zamanda kültür, spor ve sağlık alanlarına değinen tüm bu alanlar, hedefler ve öncelikler göz önüne

alındığında; AB işbirliğindeki Üye Devletler Komisyonu, gençlik alanında bu öncelik konularına

ve bunların uygulanması için bir takvime uygun olarak aşağıdaki özel eylemlerin listesini kabul

etmiştir150.

Tablo 1: Eylemler, Enstrümanlar, Öncelikli temalara dayanan son tarihler/

Öncelikli temalara dayalı eylemler

Çalışma yöntemi / Enstrüman

Çıktı ve hedef tarihi

Ref.

Öncelik A:

Altta yatan Avrupa değerlerini de hesaba katarak, tüm gençlerin artan sosyal katılımı

Konsey ve hazırlık organları

Gençlik sektörünün şiddetli

radikalleşmeyi önlemedeki rolü

İlk Yarı 2016

(Poss.) Konsey Tartışması

A1

Bilgi ve kanıta dayalı politika oluşturma

İkinci yarı 2016:

A2

150 Cfr. Konseyin ve 2016-2018 Yılları Arasında Gençlik için Avrupa Birliği Çalışma Planı OJ C 417/1, 15.12.2015, için düzenlenen 15.12.2015 tarihli Konseyin ve Üye Hükümet Temsilcilerinin Karar Ek I'i. s. 5-8.

155



Avrupa Birliği'nde gençlerin iş kalitesi

sistemleri ve çerçeveleri üzerine Komisyon

Çalışması

Uygulama El Kitabı

Yapısal diyalog / konsey ve hazırlık

organları

‘Avrupa'daki gençlerin topluluk ve

çalışma hayatına aktif katılım için çeşitli,

ilgili ve kapsayıcı temel yaşam becerileri

ile yetkinlikleri.’

2017 İlk Yarısı:

(Poss.) Konsey Kararı

A3

Öncelik B:

Tüm gençlerin Avrupa'daki demokratik ve sivil hayata daha güçlü katılımı

Uzman Grubu

Aktif vatandaşlığı teşvik etmek için

yaygın eğitimin yanısıra gençlik

çalışmalarının spesifik katkılarını

tanımlamak; gençlerin çeşitli ve

hoşgörülü toplumlara katılımını

sağlamak; potansiyel olarak şiddet

davranışına neden olan radikalleşmeyi

önlemek.

İlk Yarı 2017

— Rapor

— (Poss.) Konsey Sonuçları

B1


İlk Yarı 2017:

— Rapor

B2

156



Avrupa Gönüllü Hizmeti aracılığıyla ulus

ötesi gönüllülüğün etkisi üzerine

Komisyon Çalışması

— (Poss.) Çalışmaya yanıt verecek

Konsey sonuç bildirileri

Gençler ile spor politikası üreticileri için

seminer:

'Demokrasi, gençlik ve spor - gençlerin

spor yoluyla sivil ve demokratik yaşama

aktif katılımı için sektörler arası

yaklaşımlar.'

2017 yılının ikinci yarısı:

Gençlik ve spor arasındaki sektörler

arası yaklaşımların demokratik

değerleri ve genç insanlar arasında sivil

katılımı nasıl geliştirebileceğine ilişkin

en iyi uygulamaları ve önerileri içeren

bir seminer raporu.

B3

Öncelik C:

Gençlerin gençlikten yetişkinliğe kolay geçişi, özellikle işgücü piyasasına entegrasyon

Üye Devletler ve Komisyon / Yöneticiler

Arasında Akran Öğrenimi

'Gençlerin yetişkinliğe ve iş dünyasına

geçişini desteklemek üzere sektörler arası

işbirliği için tanınmış ve katma değerli bir

araç olan Gençlik Çalışmaları.'

2017 yılının ikinci yarısı:

Gençlerin, yetişkinliğe ve iş dünyasına

geçişini desteklemek için sektörler arası

işbirliğinde tanınmış ve katma değerli

bir araç olarak kabul edilen gençlik

çalışmasına ilişkin en iyi uygulamalar

ve tavsiyeleri içeren rapor.

C1


İkinci Yarı 2017

— Rapor

C2

157



Gençlik çalışması ve genç girişimciliği

üzerine Komisyon Çalışması

— (Poss.) Çalışmaya Yanıt Verecek

Konsey Sonuç Bildirileri

Öncelik D:

Zihinsel sağlık da dahil olmak üzere gençlerin sağlığına ve refahına destek verme


Genellikle yetişkinliğe geçişleri ile

bağlantılı olarak zihinsel sağlık

hususlarına sahip gençler için

yetişkinliğe geçişte gençlerin sağlığını ve

refahını artırmak üzere katılım için

sektörler arası işbirliği. Sorunlarına değil

topluma olası katkılarına odaklanma.

a) 2016 İlk Yarı

(Poss.) Konsey Sonuçları

D1

b) 2017 İkinci Yarı

Üye Devletler içinde Sektörler Arası

Akran Öğrenimi

D2

Öncelik E:

Gençlik politikası, gençlik çalışması ve gençler için dijital çağın zorlukları ile fırsatlarını

ele alan katkılar


Gençlerin potansiyel ve yeteneklerinin

gelişimini en üst düzeye çıkarmak ve

toplum içine dahil olmaları için Gençlik

çalışmalarında yeni yaklaşımlar.

2016 İkinci Yarı

E1

158



Çevrim içi gençlik çalışma uygulamaları

da dahil olmak üzere gençlik

çalışmalarının yeni, modern ve çekici

yolları, gençlerin hayatlarındaki yeni

eğilimleri yansıtmak ve gençlik

faaliyetlerine daha fazla genç insanı dahil

etmek için etkinliklerin maksimize

edilmesi vurgulanacak.

(Poss.) Konsey Sonuçları

Akran Öğrenimi

Gençlik çalışmalarında yeni uygulamalar

ve gençlik çalışmalarını gençler için daha

çekici kılmak.

2017 İlk Yarı Yıl

Günlük gençlik çalışma pratiğine

uygulanma eğilimleri ile tavsiyelerini

yansıtan mevcut uygulamalar üzerine

rapor

E2

Uzman Grubu

'Gençlik, gençlik çalışması ve gençlik

politikası için dijitalleşmenin riskleri,

fırsatları ve olası sonuçları'

2017 İkinci Yarı Yıl

Uzman Grubu Raporu

E3


İnternet ve sosyal medyanın gençlerin

katılımı ile gençlik çalışmalarına etkileri

üzerine Komisyon Çalışması

2018 İlk yarı Yıl

Rapor

E4

159




Gençlerin ihtiyaç ve isteklerini daha

verimli, akılcı ve ilgili biçimde daha iyi

karşılamak ve sektörler arası işbirliğini

teşvik etmek için dijital araçlar da dahil

olmak üzere gençlik çalışmalarında

yenilikçi yöntemlerin geliştirilmesi.


(poss.) Yukarıdaki E3 ve E4

eylemlerine yanıt verebilecek Konsey

Sonuç Bildirileri

E5

Öncelik F:

Avrupa Birliği'nde giderek artan sayıdaki göçmenler ile göçmenlerin yarattığı fırsatlar

ve zorluklara yanıt vermeye katkıda bulunmak.

Uzman Grubu

Avrupa Birliği'nde giderek artan sayıdaki

genç göçmenler ile mültecilerin yarattığı

fırsat ve zorluklara yanıt vermek için

gençlik çalışmalarının yanı sıra yaygın ve

gayri resmi öğrenmenin özel katkısını

tanımlama

2018 İkinci Yarı Yıl

— Rapor

— (poss.) Rapora Yanıt Verecek


F1

Diğer

Konu Enstrüman / Eylem Çıktı ve hedef tarih

AB

Gençlik

Stratejisi

Akran Öğrenimi


Akran Öğrenimi Faaliyetleri İçin

Esnek Çerçevenin Resmi Olarak

Şekillendirilmesi

O1

160



(a) Esnek bir çerçeve için

Komisyon önerisi

Bilgi ve kanıta dayalı politika

oluşturma

(b) AB Gençlik Stratejisinin

Orta Vadeli

Değerlendirmesi ve Genç

Gönüllülerin Avrupa

Birliği Hareketlilik

Önerisi

2016 İkinci yarı Yıl:

(poss.) Avrupa Birliği çapında Genç

Gönüllülerin Hareketliliği

konusundaki Konsey Tavsiyesinin

değerlendirilmesi de dahil olmak

üzere değerlendirmeye yanıt veren


O2

(c) AB Gençlik Raporu

2018 İlk Yarı Yıl:

Ortak AB Gençlik Raporu

O3

Erasmus+ Bilgi ve kanıta dayalı politika

oluşturma

Erasmus + ve öncül programlarının

orta vadeli değerlendirmesi

2018 İlk Yarı:

İlgili sektörlerle (Eğitim, Öğretim,

Gençlik, Spor) değerlendirmeye

cevap

O4

161



2.7. Topluluk Medyasının Sosyal Girişimcilik İçin Stratejik Kullanımı

Gençlerin katılımı ve bağlılıkları Avrupa için önemli bir sorundur. Bu nedenle,

Avrupa'daki sosyal girişimciliğin gelişimi son yıllarda en cesaret verici gerçeklerden biri haline

gelmiştir. Hükümet desteği olsun veya olmasın, sosyal girişimciler eğitim, sağlık, çevre ve yerel

kalkınma da dahil olmak üzere çeşitli alanlarda toplumsal yenilik ve dönüşüme neden

olmaktadırlar. Şayet Avrupa, ateşli genç liderleri ayağa kalkmaya ve farklı yaşam alanlarında

harekete geçmeye, toplumsal sorunlara yenilikçi çözümler bulmaya teşvik etmek isterse o halde

sosyal girişimcilik fazladan bir şey değil, bir gerekliliktir. Bu nedenle, gençlerin sivil topluma ve

sivil katılıma katılma kapasitelerini arttırmak önemlidir.

Esasen beceriler ve tek başına çaba gösterme, her zaman başarıya ve sosyal değişimlere

yol açmaz. Sosyal girişimciler ve sosyal girişimler çoğu zaman çeşitli meseleleri ele alır ve çeşitli

organizasyonel modeller altında işlev görürler. Aslında hepsi de çok benzer zorluklarla karşı

karşıya kalırlar. Özellikle de bir meydan okuma, her yerde sosyal girişimciyi rahatsız eder: Sosyal

iyiliği teşvik eden uygulamaları benimseyen organizasyonların giderek artan sayısıyla birlikte her

bir sosyal girişimci, kendi misyonunu nasıl güvenceye alacak, kalabalığın önüne çıkararak kendini

nasıl farklılaştıracak ve de kalabalığı nasıl etkileyecektir?

Aslında, sosyal girişimcilik, topluma genel olarak faydalanmak için pratik, yenilikçi ve

sürdürülebilir yaklaşımlar uygulama ve marjinalize olanlar ile yoksul olanlar üzerine

odaklanmaktadır. Hayatlarını toplumsal gelişmeye adayan iyi niyetli insanlar ve örgütlerden

oluşan soplumsal girişimcileri, kalabalıktan ayıran bu yaklaşımdır151.

Sosyal girişimcilerin başarısı, kendi inisiyatifinin / projesinin / işinin başarısı yoluyla

topluluklarında yapabilecekleri etkiler ile ölçülür. Ne kadar başarılı olurlarsa, toplumsal iyilik

kapasitesi o kadar artar. Sosyal girişimcilerin etkilerini en üst düzeye çıkarmak için, hedef

kitlelerine etkili bir şekilde ulaşmalı ve onları harekete geçirmelidirler; günümüzdeki yüksek hızlı

toplumumuz nedeniyle bugünlerde daha zor olan bir şey, ancak medyanın uygun kullanımı ile

daha etkin ve yeterli hale gelebilir.

Bununla birlikte, Avrupa ülkelerinin çoğunda, medyanın sosyal girişimciler tarafından

kullanılması, küçük ve belirli kimliklere sahip topluluklar olarak iletişim ihtiyaçlarına cevap

151 http://www.schwabfound.org/content/what-social-entrepreneur.

http://www.schwabfound.org/content/what-social-entrepreneur

162



vermede etkisizdir. Ve esasen medya kanalları çok aktif kullanılmamaktadır, çünkü sosyal

girişimcilerin onları profesyonel bir şekilde yönetmek için yeterli becerileri yoktur. Konu hakkında

gerçekten bilgi sahibi olmakla birlikte, faaliyetlerini tanıtmak ve izleyicilerine veya daha geniş

kitlelere ulaşmak için medya kanallarının potansiyelinden yararlanmak için hazır değillerdir. Bu,

Avrupa'daki ortak sorunun yanı sıra, gençlerin mesajlarını etkili bir şekilde iletememelerinin

nedeni gerekli medya okuryazarlığına ve bunu yapacak becerilere sahip olmamalarıdır.

Bu, medyanın hayatın merkezi ve vazgeçilmez bir parçası haline geldiği ve sosyal

medyanın devraldığı bir dünyada, genel olarak medya okuryazarlığı ve özellikle toplulukların

medya okuryazarlığı, sosyal girişimciliğin (gençlik) kalitesini kesinlikle artıracaktır.

Aslında dijital vatandaşlık her sosyal girişimcilik hareketinin bir parçasıdır. Dijital içerme

ve sosyal içerme günümüzde doğrudan ilişkilidir. Avrupa, medya okuryazarlığı olan ve yerel

topluluklarında olumlu bir etki elde etmelerini sağlayacak topluluk medya becerileri vasıtasıyla

güçlendirilen medya aktifi genç vatandaşlara ihtiyaç duymaktadır. Topluluk medyası hem yerel

hem de Avrupa düzeyinde uzun vadeli bir etkiye sahip olabilecek bir alandır.

Gençlerin kapasitelerini arttırmak için medya kapasitelerinin arttırılması gerekmektedir.

Topluluk medyası, gençlerin seslerini duyurmak için kullanabilecekleri araçlar ve ağlardan kurulu

bir gruptan oluşur ve toplumdaki ve Avrupa vatandaşlığı düzeyindeki daha sonraki medya

eylemleri yoluyla daha fazla yetkilendirilir. Genç sosyal girişimciler arzulu ve hiper bağa sahip

eylem çağrıları yaratmalıdırlar. Hedef kitlelere erişmek, bunları etkinleştirmek ve daha sonra

dünyayla paylaşmak için blogların, web sitelerinin ve YouTube kanallarının olması gerekmektedir.

Bu nedenle, genç sosyal girişimcilere sosyal medya ve dijital yurttaşlık anlayışıyla yetki verilmesi

öncelik taşımaktadır.

Bu bağlamda, topluluk medyasının sosyal etkiye sahip olduğuna şüphe yoktur. Kamusal

ve ticari medyaya alternatif bir araç olarak vatandaşların katılımında önemli bir yer tutmaktadırlar.

Topluluklara bilgi ve ses erişimi sağlamakta, topluluk düzeyinde tartışma, bilgi paylaşımı ile

kamusal karar alma sürecinde girdileri kolaylaştırırlar. Nerede kurulmuş olursa olsun topluluk

medyası, toplumsal katılımı teşvik etmek, kültür ve dil çeşitliliğini güçlendirmek ve yoksul ya da

marjinalize olmuş gruplara ses vermek için önemli rol oynar hale gelmiştir152.

152 Community Media: A Good Practice Handbook. UNESCO, Paris, 2011, p.7.

163



Bu anlamda topluluk medyasındaki sosyal girişimcilik becerileri, gençleri topluluk

sorunlarını ve zorluklarını kamusal alana getirme, kendi kendini organize etme, topluluklarını

geliştirme ve kamusal alana katılma yetkisi verecektir.

Gerçekten de, topluluk medyası gençlerin girişimci becerilerinden büyük fayda

sağlayabilir ve sosyal girişimcilerin topluluk medyasından kazanacakları çok şey vardır.

Bu bağlamda, projenin ana fikri bir gençlik topluluğu medyası "kendi kendini düzenleyen"

model olarak yeni eğitim yaklaşımı modülleri ve araçları geliştirmek, yerel toplulukların genç

üyelerini (belediyeler, mahalle, dezavantajlı topluluklar vb.) alıp rehberlik etmektir. Topluluk

medyası teknik becerilerini kazanacakları; kendi medyalarını kurmak için girişimcilik becerileri

elde edecekleri; topluluk, üyeler, seçim bölgelerinin ve hedef grupların işbirliğine katılımı ile

yönetebilecekleri bir süreç vasıtasıyla onları bilgilendirmektir.

Bu yolla topluluk medyası, temel topluluk gelişimine yardımcı olan becerilerin gençlere doğal

olarak aktarılması gereken gençlik kültürünün bir parçası haline gelebilir.

164



B. TOPLULUK MEDYASI EĞİTİM ÇERÇEVE RAPORU:

ANALİZLER

1. GENÇ TOPLULUK MEDYA YAPICILARININ SOSYAL GİRİŞİMCİLİK: ÜLKELER

ARASI KARŞILAŞTIRMALI İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU

1.1. Araştırmanın Amacı

Dezavantajlı gruplar için çalışan gençlik çalışanları, bu dezavantaj gruplarına ulaşmada ve

bunları etkilemede en önemli aracı gruplarını temsil etmektedirler. Mevcut projede, gençlik

çalışanlarına yönelik bir eğitim modülü geliştirmek sureti ile gençlik çalışmalarının kalitesine

katkıda bulunmak amaçlanmaktadır. Hazırlanacak eğitim modülünün odağı, gençlik çalışanlarının

topluluk medya kullanımı ve sosyal girişimcilik konusundaki bilgi ve yeteneklerini artırarak, kendi

toplum medya kanallarını kurma, yönetme ve bilgiyi dezavantajlı gençlere yayma kapasitesini

arttırmalarını sağlamaktır.

Projenin gerçekleştirilmesi sürecinde, gençlik çalışanlarının sosyal girişimcilik ve topluluk

medyası eğitim modülüne yönelik öncelikli ihtiyaçlarının araştırılması, projenin amaçlarına

ulaşması bakımından kritik bir basamağı oluşturmaktadır. Bu kapsamda hazırlanacak eğitim

modülünün 'Avrupa'nın gençlik ihtiyaçları' kapsamında tanımlanan öncelikli ihtiyaçlara cevap

vermesi ve bu ihtiyaçlara uygun içeriğin üretilmesi için, araştırmaya projede yer alan tüm ortak

ülkelerindeki gençlik çalışanları dahil edilmiştir.

1.2. Veri Toplama

Kantitatif araştırma yaklaşımının benimsendiği araştırmanın verilerinin toplanmasında anket

yöntemi esas alınmıştır. Hazırlanan anket formu gençlik çalışanlarının,

kişisel ve mesleki bilgileri,

medya kullanımları,

çalışmalarında öncelik verdikleri hedef gruplar,

topluluk medya kullanımları,

sosyal girişimcilik düzeyleri,

165



konuyla ilgili geliştirilecek olan eğitim modülünün içeriğine yönelik önerileri

başta olmak üzere birçok konuya yönelik bilgi ve tutumlarını ölçen açık ve kapalı özellikteki 39

sorudan oluşmaktadır. Anket formunda yer alan soruların hazırlanmasında, konuyla ilgili literatür

ve araştırmanının amaçları esas alınmış olup, katılımcıların girişimcilik düzeylerinin

belirlenmesinde Carraher, Galler ve Svilokos’ un (2016) Girişimcilik Düzeyi Ölçeği kullanılmıştır.

1.3. Araştırma Örneklemi

İhtiyaç analizinde, projede yer alan üç ortak ülkenin de gençlik çalışanlarının temsiliyetinin

sağlanabilmesi için anket verilerinin toplanacağı örnekleme ilişkin kategoriler belirlenmiştir. Bu

kapsamda araştırma verileri üç ülkede de dezavantajlı gruplar için;

‒ yerel yönetimler (belediyeler),

‒ üniversiteler

‒ kar amacı gütmeyen kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri

‒ orta öğretim okulları,

‒ kamu kurumları

‒ uluslararası kuruluşlarda vb. ya da gönüllü olarak çalışan gençlik çalışanlarından

toplanmıştır.

1.4. Araştırma Veri Analizi

Türkiye, Portekiz ve Bulgaristan ülkelerinin gençlik çalışanlarından toplanan toplam 450 anket

kontrol edilmiş, araştırma verilerinin analizi tam cevaplanmış 353 anket üzerinden SPSS

istatistiksel analiz programı kullanmak sureti ile analiz edilmiştir. Araştırma verileri tanımlayıcı

istatistikler ve karşılaştırmalı analizler kullanmak sureti ile yorumlanmış, bulgular tablolar ve

grafikler kullanmak sureti ile özetlenmiştir.

1.5. Araştırma Bulguları

Genç topluluk medyası yaratıcılarının kendi topluluk medyalarını kurmaları için gençlik

çalışanlarının;

‒ demografik özelliklerinin (yaş, eğitim durumu, kurumsal bağlantı, gençlik çalışmaları

kapsamında verdiği hizmetin türü ve deneyimi, vb.)

166



‒ gençlik çalışmaları konusunda sahip oldukları eğitimin,

‒ sosyal girişimcilik düzeylerinin,

‒ gençlik çalışmalarında medya kullanma durumlarının,

‒ gençlik çalışmaları kapsamında ulaşmayı hedefledikleri gençlik ve bu gençliğe ulaşmak

için kullandıkları medya kanallarının,

‒ topluluk medyasından haberdarlık düzeylerinin, çalışmalarında topluluk medyasını

kullanma durumlarının ve bu medya ortamını kullanmaya yönelik tutumlarının,

‒ gençlik çalışmalarında medya kullanımı konusunda sahip oldukları eğitimin,

‒ gençlik çalışanlarına yönelik hazırlanacak bir eğitimin taşıması gerektiğini düşündükleri

özelliklerin ve

‒ gençlik çalışanlarına yönelik hazırlanacak topluluk medyası eğitim modülünde olması

gerektiğini düşündükleri içeriklere ilişkin veri sağlanmaya yönelik hazırlanan araştırmanın

bulguları yedi başlıkta özetlenmiştir.

GENÇLİK ÇALIŞANLARININ DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİNE İLİŞKİN BULGULAR

Türkiye, Portekiz ve Bulgaristan örnekleminde araştırmaya dahil olan katılımcıların

demografik özellikleri incelendiğinde, belirlenen tüm demografik değişkenlere ilişkin örneklem

temsiliyetinin sağlandığı söylenebilir. Bu kapsamda örneklemin yaş, cinsiyet, eğitim durumu, iş

tipi, kurumsal bağlantı, gençlik çalışmalarına yönelik verdiği hizmetin türü ve gençlik

çalışmalarındaki deneyimine ilişkin ülkelere göre karşılaştırmalı bulgular Tablo 1’de ayrıntılı

olarak sunulmuştur.

Mevcut araştırma örneklemi 153 Türk (%44), 110 Portekizli (%32) ve 82 Bulgar (%24) olmak

üzere toplam 345 katılımcıdan oluşmaktadır.

Bu bağlamda araştırma örnekleminde yer alan 345 katılımcının:

‒ Yaş, cinsiyet ve eğitim durumu değişkenleri açısından değerlendirildiğinde yoğunluklu

olarak; 25-44 (%57) yaş grubundan, çoğunluğu kadın (%68) ve eğitim durumu üniversite

ve üstü (%77) olan bireylerden oluştuğu,

167



‒ Gençlik çalışmalarında verilen hizmetin türü değişkeni açısından değerlendirildiğinde:

katılımcıların büyük çoğunluğunun; danışmalık (%17), öğretmen (%16), gönüllü (%16) ve

eğitimci (%15) hizmetlerinde yoğunlaştığı,

‒ Büyük çoğunluğunun kar gütmeyen kuruluş (%19), sosyal hizmet (%18) ve yerel

yönetimler (%14) ile kurumsal açıdan bağlantılı olduğu ve çoğunlukla tam zamanlı (%61)

ve gönüllü (%18) olarak çalışmalarını gerçekleştirdiği ve

‒ Yine büyük çoğunluğunun (%60) 5 yıl ve üstü süredir bu konuya yönelik çalışmalar

sürdürdüğü belirlenmiştir.

Mevcut araştırma örnekleminin ülkeler açısından öne çıkan demografik özellikleri

değerlendirildiğinde:

153 kişiden oluşan Türk (%44) katılımcıların:

‒ yoğunluklu olarak; 25 yaş ve üstü (%91) yaş grubundan, çoğunluğu kadın (%72) ve eğitim

durumu üniversite ve üstü (%78) olan bireylerden oluştuğu,

‒ büyük çoğunluğunun; sosyal hizmet (%21), eğitimci (%21), öğretmen (%19) ve

danışmanlık (16) hizmetlerinde yoğunlaştığı,

‒ genel olarak; kamu kurumu (%31), üniversite (24) ve STK ile kurumsal açıdan bağlantılı

olduğu ve çoğunlukla tam zamanlı (%70) ve gönüllü (%20) olarak çalışmalarını

gerçekleştirdiği ve

‒ büyük çoğunluğunun (%63) 5 yıldan fazla süredir bu konuya yönelik çalışmalar

sürdürdüğü söylenebilir.

110 kişiden oluşan Portekizli (%32) katılımcıların:

‒ yoğunluklu olarak; 35 yaş ve üstü (%66) yaş grubundan, çoğunluğu kadın (%71) ve eğitim

durumu üniversite ve üstü (%89) olan bireylerden oluştuğu,

‒ büyük çoğunluğunun; danışmanlık (%39), gönüllü (%18), eğitimci (%13) ve diğer (%13)

hizmetlerinde yoğunlaştığı,

‒ genel olarak; STK (%25), kar gütmeyen kuruluş (16), vakıf (%12) ve uluslararası

organizasyon (%12) ile kurumsal açıdan bağlantılı olduğu ve çoğunlukla tam zamanlı

(%66) ve gönüllü (%15) olarak çalışmalarını gerçekleştirdiği ve

168



‒ büyük çoğunluğunun (%79) 5 yıldan fazla süredir bu konuya yönelik çalışmalar

sürdürdüğü söylenebilir.

82 kişiden oluşan Bulgar (%24):

‒ katılımcıların yoğunluklu olarak; 18-34 (%71) yaş grubundan, çoğunluğu kadın (%56) olan

üniversite öğrencisi (%33) ve mezunlarından (%28) oluştuğu,

‒ katılımcıların büyük çoğunluğunun; öğretmen (%38), diğer (%12) ve eğitim (%11)

hizmetlerinde yoğunlaştığı,

‒ katılımcıların genel olarak; Ortaokul/Lise (%18), üniversite (17), meslek eğitim sağlayıcı

(%11) ve kar gütmeyen kuruluş (%10) ile kurumsal açıdan bağlantılı olduğu ve çoğunlukla

tam zamanlı (%35) ve proje tabanlı (%27) olarak çalışmalarını gerçekleştirdiği ve

‒ yine katılımcıların büyük çoğunluğunun (%69) 1-5 arasında bir süredir bu konuya yönelik

çalışmalar sürdürdüğü söylenebilir.

Tablo 2: Ülkelere Göre Katılımcıların Demografik Özellikleri

Turk

ey

Portu

gal

Bulga

ria

Genel Turke

y

Portug

al

Bulga

ria

Genel

Yaş N % N % N % N % Cinsiyet N % N % N % N %

18-24

25-34

35-44

45-54

55+

1

4

4

9

3

7

2

9

2

4

9

3

2

2

4

1

9

1

6

1

5

2

2

4

9

1

4

1

0

1

4

2

0

4

4

1

3

9

3

2

2

6

1

4

8

2

3

9

3

2

1

7

1

0

2

61

97

10

0

51

36

1

8

2

8

2

9

1

5

1

0

Kadın

Erkek

11

0

43

7

2

2

8

78

32

71

29

4

6

3

6

56

44

2

3

4

1

1

1

%

6

8

%

3

2

Toplam 153 110 82 345 Toplam 153 110 82 345

169



İş Tipi N % N % N % N % Eğitim N % N % N % N %

Tam

zamanlı

Yarı

zamanlı

Gönüllü

Proje

tabanlı

Serbest

1

4

4

9

3

7

2

9

2

4

9

3

2

2

4

1

9

1

6

7

0

9

1

6

8

3

6

6

9

1

5

7

3

2

8

1

3

1

5

2

1

2

3

5

1

7

1

9

2

7

2

20

5

26

62

33

12

6

1

8

1

8

1

0

3

Lise

Üniversite

Öğr.

Üniversite

Yüksek Lis.

Doktora

23

10

77

25

18

1

5

7

5

0

1

6

1

2

5

8

49

38

10

4

7

45

35

9

6

2

7

2

3

2

2

4

7

33

28

27

5

3

4

4

5

1

4

9

8

5

3

2

1

0

1

3

4

3

2

5

9

Toplam 153 106 79 338 Toplam 153 110 82 345

Gençlik

Hizmeti

N % N % N % N % Kurumsal

Bağlantı

N % N % N % N %

Koçluk

Danışmanlı

k

Rehberlik

Animatör

Sosyal

Hizmet

Öğretmen

Eğitimci

Gönüllü

Diğer

9

2

4

1

3

2

3

3

9

2

9

3

2

2

6

1

6

9

1

2

1

6

1

9

2

1

1

9

3

7

7

7

4

2

1

2

9

1

3

8

3

6

6

6

3

8

1

1

8

1

2

2

2

9

2

2

4

2

1

0

1

3

1

0

3

3

9

3

3

5

3

1

3

1

8

1

3

20

56

22

11

44

53

51

54

24

6

1

7

6

3

1

3

1

6

1

5

1

6

7

Hayır

Kurumu

Vakıf

Uluslararası

Org.

Yerel

Yönetim

STK

Kar

Gütmeyen

K.

Kamu

Kurumu

Ortaokul/Lis

e

2

5

9

12

22

14

48

1

1

37

-

1

1

3

6

9

1

4

9

3

1

1

1

2

4

-

1

9

5

1

9

4

11

10

19

-

18

12

7

9

5

1

9

4

10

9

18

-

17

11

7

4

1

0

1

0

2

2

0

1

3

5

3

1

7

4

5

12

12

2

25

16

6

4

1

9

5

2

2

0

2

0

2

4

4

6

3

8

6

3

2

3

2

6

6

7

1

4

1

1

1

9

7

1

1

8

5

3 Toplam 153 74 109 336

170



Deneyim N % N % N % N % Sosyal

Hizmet

Üniversite

Meslek

Eğitim Sağ

Diğer

2 6

2

1

6

9

1

1

1-2 yıl

3-5 yıl

5-10 yıl

10 +

2

9

2

8

3

7

5

9

1

9

1

8

2

5

3

8

8

1

5

2

1

6

2

7

1

4

2

0

5

9

2

9

2

7

2

0

5

3

6

3

3

2

5

6

66

70

78

12

6

1

9

2

1

2

3

3

7

Toplam 153 106 81 340 Toplam 153 81 105 339

1. KATILIMCILARIN GENÇLİK ÇALIŞMALARI KONUSUNDA SAHİP OLDUKLARI

EĞİTİM

Araştırmaya dahil olan gençlik çalışanlarından %58’i (200 kişi) gençlik çalışmalarına yönelik

eğitim aldığını belirtirken, %42’ si (145 kişi) bu konuya yönelik bir eğitim almadığını belirtmiştir.

Katılımcıların gençlik çalışmalarına yönelik eğitim durumu ülkelere göre karşılaştırıldığında

ülkeler arası farklılık olduğu belirlenmiştir (p=,000). En yüksek eğitim oranına göre ülkelerin

sıralaması; Portekiz (%45), Türkiye (%30) ve Bulgaristan (%24) şeklindedir.

Gençlik çalışanlarının aldığı eğitimlerin içeriğine yönelik hazırlanan soruya verilen yanıtlar

incelendiğinde, Türkiye’den katılımcıların yüzde 61,4’ü, Bulgaristan’dan katılımcıların yüzde 51’i,

Portekiz’den katılımcıların yüzde 82,7’si gençlik çalışmalarıyla ilgili bir eğitim aldıklarını

belirmiştir. Buna göre eğitim alan Türk katılımcılarının içinde en çok Gönüllü aktiviteler ve saha

çalışmaları süreciyle eğitildiklerini belirtirken (%25,4), Eğitici ve koçluk eğitimleri (%16,9) ve

Proje yönetimi eğitimleri (%15,3) en sık rastlanan diğer eğitimler olmuştur. Bulgar katılımcılar

için Kişisel gelişim (%29,3) ve Eğitici ve koçluk eğitimleri (%13,4) ilk sıralarda gelirken

Portekiz’den katılımcılar en çok Lisans ve Lisansüstü eğitimlerini (%30,9) belirtmişlerdir. Bu

katılımcıların en sık ifade ettiği bir diğer eğitim ise Pedagoji alanındadır (%16,9). Üç ülkeden de

katılımcıların Web ve teknoloji eğitimleri almadığı ve Girişimcilik ve İletişim eğitimlerini

yalnızca Türk katılımcıların ifade ettiği görülmüştür.

171



Şekil 2: Gençlik Çalışmaları Kapsamında Alınan Eğitim

Katılımcıların gençlik çalışmalarına yönelik tecrübeleri, açık uçlu soru ile ölçülmüş ve

katılımcıların deneyimlerini, içinde yer aldıkları proje ve çalışmaların alanları doğrultusunda

tanımladıkları görülmüştür. Elde edilen verilere göre katılımcıların deneyim edindikleri proje,

aktivite ve çalışmalar, tanımlanan yükleniciler doğrultusunda 6 kategoriye ayrışmaktadır.

Türkiye’den katılımcıların yüzde 98’i (n=150), Bulgaristan’dan katılımcıların yüzde 47,2’si

(n=35), Portekiz’den katılımcıların yüzde 91,8’i (n=101) gençlik çalışmalarına yönelik

deneyiminden söz etmiştir. Portekiz’den 3, Bulgaristan’dan 6 katılımcı ise bu soruda deneyim

düzeyine ilişkin bilgi verdiği ve tanımlayıcı bir alan belirtmediği için söz konusu kategorizasyona

diğer grubunda dahil edilmiştir. Buna göre Türkiye’den katılımcıların sırasıyla en çok eğitim

kurumları kaynaklı projeler (%39,3), yerel yönetim projeleri (%28,7) ve STK projeleri (%23,3) ile

deneyim kazandığı görülmektedir. Bulgaristan’dan katılımcılar sırasıyla en çok STK projeleri

(%80) ve eğitim kurumları kaynaklı projelerden (%2,9) söz ederken Portekiz’den katılımcılar

eğitim kurumları kaynaklı projeler (%59,4) ve STK projeleri (%26,7) ile yapılan çalışmalardaki

deneyimlerinden söz etmiştir. Ülkelere göre katılımcıların gençlik çalışmalarına yönelik

tecrübeleri açısından istatistiksel olarak anlamlı ve güçlü bir ilişki bulunmuştur. (Cramer’s V

Value: 0,481; p=0,00). Ayrıca üç ülkeden katılımcıların kurumsal bağlantısı ile gençlik

çalışmalarına yönelik tecrübeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ve güçlü ilişki bulunmuştur.

15,3

8,5

13,5

1,7 0

16,9

1,7 1,75,1

0 0

25,4

10,210

0 04

2

22

0 0

48

0 02

12

0 0 0

23,1

4,47,7

5,5 5,5 4,4

37,4

0

9,9

2,1

0

10

20

30

40

50

60

TURKIYE (n=59) BULG% (n=50) PORT% (n=91)

172



(Tur-Cramer’s V: 0,531, p=0,00; Bulg-Cramer’s V:0,638; p=0,27; Port-Cramer’s V:0,435;

p=0,01).

Şekil 3. Gençlik Çalışmalarına Yönelik Tecrübeler

2. GENÇLİK ÇALIŞANLARININ GİRİŞİMCİLİK DÜZEYLERİNE İLİŞKİN

BULGULAR

Araştırmaya katılan katılımcıların girişimcilik düzeylerini belirlemeye yönelik sorunun bulguları

değerlendirildiğinde; katılımcıların oldukça yüksek düzeyde (Mean=4,144) girişimci özellikte

oldukları görülmektedir. Katılımcıların girişimcilik özellikleri değerlendirildiğinde özellikle;

sürekli öğrenme süreci içinde olma, yaratılan sonuçlarla derinden ilgilenme, destek gruplarına

karşı sorumluluk hissetme, yenilikçi olma ve toplumsal değer yaratma konularında ortalamanın

üstünde bir hassasiyete sahip oldukları söylenebilir (Tablo 3).

Tablo 3: Girişimcilik Düzeylerine İlişkin İfadelerin Ülkelere Göre Ortalamaları

Girişimcilik Düzeyi İle İlgili İfadeler Ort. Turke

y

Portu

gal

Bulga

ria

Toplumsal değer (yalnızca özel değer değil) yaratmayı bir görev

olarak kabul ediyorum.

Görevimi yerine getirmek için yeni fırsatları tanıyorum.

Görevimle ilgili süreçlerle uyum içerisindeyim.

4,18

40

4,14

24

4,0403

4,0268

3,9530

3,5973

4,2407

4,4074

4,4259

4,1481

4,3750

4,0000

4,1500

3,7500

23,328,7

39,3

8

0,7 0

80

02,9

0 0

17,1

26,7

0

59,4

37,9

3

STK ve sivil

inisiyatif kaynaklı

projeler

Yerel yönetim ve

kent konseyleri

kaynaklı çalışmalar

Eğitim kurumları

proje ve çalışmaları

Kamu bağıntılı

kurum çalışmaları

Özel sektör ve

danışmanlık

çalışmaları

Diğer

TUR% (n=150) BULG% (n=35) PORT% (n=101)

173



Misyonumu yerine getirirken hali hazırda mevcut olan kaynaklarla

sınırlı kalmadan cesurca

davranıyorum.

Görevime hizmet etmek için yeni fırsatlar arıyorum.

Görevimin yerine getirilmesinde yaratılan sonuçlarla derinden

ilgileniyorum.

Görevimi yerine getirirken 'dünyayı değiştiren' olmaya çalışıyorum.

Sosyal değeri (yalnızca özel değeri değil) sürdürebilmeyi bir misyon

olarak benimsiyorum.

Görevimle ilgili sürekli yenilik süreçlerine bağlıyım.

Tarafından hizmet verilen destek guruplarına karşı yüksek

sorumluluk duygusu sergiliyorum.

Görevimle ilgili sürekli bir öğrenme süreci içerisindeyim.

4,15

13

3,81

01

4,14

24

4,26

11

3,86

94

4,12

46

4,18

10

4,18

69

4,52

82

3,9799

4,0336

3,5168

3,9664

4,0201

3,9664

4,1745

4,4352

4,5463

4,1111

4,1574

4,3704

4,2500

4,5741

4,0500

4,3000

4,2000

4,3750

4,2250

4,5125

4,5000

Genel ortalama (Mean) 4.14

4

3.934 4.333 4.222

Cronbach's Alpha ,873; KMO=,892

Katılımcıların ülkelerine göre girişimcilik düzeylerini değerlendirdiğimizde, girişimcilik

düzeyinin en yüksek (4,333) olduğu grubun Portekizli katılımcılar olduğu görülmektedir.

Girişimcilik düzeyi sıralamasında ikinci sırada Bulgaristan (Mean= 4,222) ve üçüncü sırada da

Türk katılımcılar (Mean=3,934) yer almaktadır. Bulgular ışığında Portekizli ve Bulgar

katılımcıların ortalamanın üstünde bir girişimcilik düzeyine sahip olduğu söylenebilir.

Araştırmada girişimcilik ile ilgili araştırılan bir diğer konu, katılımcıların gençlik

çalışanlarının girişimci özellikte olmasına yönelik görüşlerinin neler olduğunun belirlenmesidir.

Bu kapsamda katılımcıların tutumlarını belirlemeye yönelik hazırlanan soruya verilen yanıtlar

incelendiğinde; çoğunluğu oluşturan %82’lik kısmın (278 kişi), gençlik çalışanlarının aynı

174



zamanda birer sosyal girişimci olmaları gerektiğini düşündüğünü göstermektedir (%6 sı

olumsuz, %12’si kararsız) (Şekil 4).

Gençlik çalışanlarının girişimci özellikte olması ile ilgili soruya katılımcıların kendi ülke

örnekleminde verdiği yanıtlar incelendiğinde; Portekizli katılımcıların %89’ u, Türklerin %83’ü

ve Bulgar katılımcıların da %70’ inin bu konuda olumlu tutumlara sahip olduğunu göstermektedir.

Şekil 4: Ülkelere Göre Katılımcıların Gençlik Çalışanlarının Girişimciliğine İlişkin

Tutumları

3. GENÇLİK ÇALIŞMALARINDA MEDYA KULLANIMINA İLİŞKİN BULGULAR

Araştırmaya dahil olan gençlik çalışanlarının yalnızca küçük bir bölümünü oluşturan %40’ sı

(134 kişi) gençlik çalışanı etkinlikleri için medya ortamlarını kullandıklarını belirtirken, %60’ı

kullanmadıklarını belirtmiştir. Kullandıklarını belirten bu 134 kişinin %41’i Türk (55 kişi), % 30’

u Bulgar (40 kişi) ve %29’ u (39 kişi) Portekizli katılımcılardan oluşmaktadır (Şekil 5).

175



Şekil 5: Gençlik Çalışanı Etkinlikleri için Medya Kullanma Durumu

Yine bu kişilerden yalnızca % 48’i (159 kişi) gençlik çalışanı hizmeti kapsamında medya

içerikleri oluşturma ve yaymada görevli olduğunu söylerken, %52’si görevli olmadığını

söylemiştir. İçerik oluşturma ve yayma konusunda görevli olan katılımcıların sıralaması

incelendiğinde ise ilk sırada %43 oranla Portekiz (68 kişi), ikinci sırada %32 oranla Bulgaristan

(51 kişi) ve son olarak üçüncü sırada %25 oranla Türkiye (40 kişi) yer almaktadır (Şekil 6).

176



Şekil 6: Gençlik Çalışmaları Konusundaki Medya İçeriklerini Oluşturma ve Yaymadaki

Rolü

5. GENÇLİK ÇALIŞMALARINDA HEDEFLENEN GRUPLAR

Araştırmada birincil ve ikincil hedef gruplar açık uçlu soru ile sorulduğundan cevaplar içerik

analizi yoluyla kategorik hale getirilen nitel verilerden oluşmuştur. Elde edilen veriler, birincil

hedef grupların üç farklı kategoride toplandığını göstermektedir. Buna göre;

Özelleşmemiş Gruplar Kategorisi, herhangi spesifik bir özellik belirtilmeksizin hedef

grupların demografik özelliğine göre çocuk, yetişkin veya herkes gibi genel olarak

tanımlandığı kategoridir. Bu kategoride çocuklar ve gençlerin çoğunlukla bir arada

sayıldığı verilere yer verilmiştir. Herkes olarak adlandırılan alt kategoride herkes, tüm

insanlar, toplum, toplumun tamamı gibi bazı ifadeler yer almaktadır. Üç kategori içinde

yüzde 13,3 ile son sıradadır.

Yaş ve Eğitim Kategorisi, katılımcıların yaş aralığı belirterek, eğitim durumu özelinde

spesifikleştirerek ve/veya bireysel sorunlara vurgu yaparak tanımladığı daha özelleşmiş

177



ancak sosyal ve ekonomik sorunlara işaret etmeyen grupları temsil etmektedir. Nitel

verilerde yaş aralığı tanımlayan katılımcılar, 6-12 yaş aralığı gibi daha dar ya da 12-35 yaş

aralığı gibi daha geniş bir grubu tanımlayan gruplara kadar çok geniş bir skala yaratmıştır.

Bu nedenle yaş aralığı kategorisi 5-17 yaş ve 18-35 yaş olmak üzere iki grupta ele

alınmıştır. Veriler bu aralıktaki yoğunluk durumlarına göre kategorik hale getirilmiştir.

Davranış sorunları yaşayan, risk altında veya problematik olarak tanımlanan gençler de

öğrenci durumuna işaret edildiği için bu kategoride ele alınmıştır. Ayrıca problematik veya

risk altında tanımlamalarında herhangi bir sosyal veya ekonomik problemle ilişki

belirtilmemiştir. Bu nedenle sosyal konular kategorisinden ayrı olarak ele alınması

düşünülmüştür. Bu kategori, üç kategori içinde yüzde 65,7 ile en yüksek orana sahiptir.

Sosyal Konular Kategorisi ise genç hedef grubun en az bir toplumsal sorun ile tanımlandığı

verilerden oluşmaktadır. Projenin hedef grupları açısından ele alındığında bu kategoride

özelleşmiş bir toplumsal sorun veya durumu temsil eden genç hedef kitlelere işaret

edilmesi önem taşımaktadır. Altı alt kategoriden oluşan hedef grup tanımlamaları,

katılımcılar açısından göreceli olarak proje ortağı ülkelerde öne çıkan toplumsal sorunlara

işaret etmesi açısından değerlidir. Bu kategori, üç kategori içinde yüzde 16 ile ikinci yüksek

orana sahiptir.

Tablo 4: Üç Kategoride Tanımlanan Birincil Hedef Gruplar

TURIYE

%

(n=110)

BULGARİS

TAN %

(n=37)

PORTEK

İZ %

(n=101)

Kategoril

er

Arasında

Ağırlık %

ÖZELLEŞMEMİŞ GRUPLAR 13,3

Çocuklar ve gençler/özelleşmemiş (%10,9) 12,7 13,5 7,9 10,9

Yetişkinler/özelleşmemiş (%0,4) 0,9 0 0 0,4

Herkes/özelleşmemiş (%2) 2,9 0 2 2

YAŞ VE EĞİTİM ÖZELİNDE 65,7

5-17 yaş arası çocuklar (%28,2) 17,3 5,4 48,5 28,2

18-35 yaş arası gençler (%10,9) 5,5 10,8 16,8 10,9

Orta öğretim & yüksek öğretim öğrencileri

(%23,4)

39,1 10,8 10,9 23,4

178



Psikolojik problemli gençler (%3,2) 0,9 5,5 5 3,2

SOSYAL KONULAR ÖZELİNDE 16

Kadınlar ve kız çocukları (%1,6) 3,6 0 0 1,6

Eğitim eşitsizliği yaşayan gençler (%1,2) 2,7 0 0 1,2

Engelliler (%2,4) 4,5 0 1 2,4

Dezavantajlı gruplar: Ekonomik ve sosyal

problem yaşayanlar (%4,8)

4,5 10,8 3,9 4,8

Dezavantajlı bölgelerde yaşayanlar (%5,2) 0,9 32,4 0 5,2

Göçmenler ve mülteciler (%0,8) 0 2,7 1 0,8

Diğer (%5) 4,5 8,1 3 5

TOPLAM 100 100 100 100

- Birincil hedef gruplar arasında alt kategoriler arası karşılaştırmada dikkat çeken ve genel olarak ülkeler

açısından da öne çıkan hedef gruplar kırmızı ile yazılmıştır.

Katılımcıların yaş ve eğitim değişkenlerine göre yaptığı genç hedef grubu tanımlaması tüm

ülkeler açısından da öne çıkan bir kategori olmuştur. Bununla birlikte Sosyal Issues Kategorisi’nde

ülkelere göre baskın olan bazı alt kategorileri de görmek mümkündür. Örneğin Türkiye’den

katılımcıların hedef gruplar açısından ilgilendiği sosyal konularda sırasıyla engelli sorunları

(%4,5), ekonomik ve sosyal açıdan dezavantajlı gruplar (%4,5), kadın sorunları (%3,6), eğitimde

eşitsizlik (%2,7) konularıyla ilişkili gruplar öne çıkmaktadır.

179



Şekil 7: Birincil Hedef Grupların Ülkelere Göre Dağılımı

Kadın sorunları (%3,6), eğitimde eşitsizlik (%2,7) sorunları yaşayan hedef gruplarına

yalnızca Türk katılımcılar işaret etmektedir. Bulgaristan’dan katılımcılar ise yüksek bir oranda

bölgesel eşitsizlik, kent-kırsal ayrımı yaşayan gruplar (%32,4) ile ekonomik ve sosyal açıdan

dezavantajlı grupları (%4,5) hedeflediğini dile getirmiştir. Son olarak Portekiz’den katılımcılar

için düşük bir oranda ifade edilmiş olsa da ekonomik ve sosyal açıdan dezavantajlı gruplar (%3,9)

öne çıkmaktadır.

İkincil hedef gruplara ilişkin bulgular, birincil hedef kitle olarak söz edilmeyen yeni alt

kategorilerin tanımlandığını ortaya koymaktadır. Birincil hedef gruplardan farklı olarak

tanımlanan kurumsal nitelikli yeni alt kategoriler, ana kategorilere ikincil hedef gruplara ait bir

yenisinin eklenmesini sağlamıştır. Özelleşmemiş Gruplar Kategorisi’nde ebeveynler ve aileler ile

yaşlılar; Yaş ve Eğitim Kategorisi’nde Eğitimciler; Sosyal konular kategorisinde İşsizlik sorunu

yaşayanlar ikincil hedef gruplar tanımlaması ile eklenen yeni alt kategoriler olmuştur.

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Çocuklar ve gençler/özelleşmemiş (%10,9)

Yetişkinler/özelleşmemiş (%0,4)

Herkes/özelleşmemiş (%2)

5-17 yaş arası çocuklar (%28,2)

18-35 yaş arası gençler (%10,9)

Orta öğretim ve yüksek öğretim öğrencileri (%23,4)

Psikolojik problemli gençler (%3,2)

Kadınlar (%1,6)

Eğitim eşitsizliği yaşayan gençler (%1,2)

Engelliler (%2,4)

Dezavantajlı gruplar: Ekonomik ve sosyal problem

yaşayanlar (%4,8)

Dezavantajlı bölgelerde yaşayanlar (%5,2)

Göçmenler ve mülteciler (%0,8)

Diğer (%5)

TURKIYE % (n=110) BULGARISTAN % (n=37) PORTEKİZ % (n=101)

180



Tablo 5: Dört Kategoride Tanımlanan İkincil Hedef Gruplar

TURKİYE %

(n=68)

BULGARİST

AN % (n=24)

PORTEK

İZ%

(n=68)

Kategoril

er

Arasında

Ağırlık %

ÖZELLEŞMEMİŞ GRUPLAR 53,1

Çocuklar ve gençler/özelleşmemiş 9,4 29,2 5,9 10,7

Yetişkinler/özelleşmemiş 0 0 47 18,1

Herkes/özelleşmemiş 11,8 0 7,4 8,5

Ebeveynler ve aileler* 11,8 4,2 11,8 10,7

Yaşlılar* 4,7 0 7,4 5,1

YAŞ VE EĞİTİM ÖZELİNDE 15,8

5-17 yaş arası çocuklar 3,5 16,7 1,5 4,5

18-35 yaş arası gençler 0 4,2 1,5 1,2

Orta öğretim ve yüksek öğretim

öğrencileri 5,9 0 4,4

4,5

Eğitimciler: Akademisyenler ve

öğretmenler* 7,1 0 5,8

5,6

SOSYAL KONULAR ÖZELİNDE 17,5

Kadınlar ve kız çocukları 12,9 0 0 6,2

Eğitim eşitsizliği yaşayan gençler 0 0 0 0

Engelliler 4,7 0 1,5 2,8

Dezavantajlı gruplar: Ekonomik ve

sosyal problem yaşayanlar 3,5 12,5 2,8

4,5

Dezavantajlı bölgelerde yaşayanlar 0 0 0 0

Göçmenler ve mülteciler 4,7 0 0 2,3

İşsizlik sorunu yaşayan gençler* 2,4 4,2 0 1,7

BAĞLANTILI KURUMLAR 11,3

STK’lar ve Hayırsever Kurumlar* 7,1 0 0 3,4

Üniversiteler* 4,7 0 1,5 2,8

Diğer Kurumlar* 4,7 16,7 1,5 5,1

Diğer 1,1 12,3 0 2,3

181



İkincil hedef gruplara ilişkin bulgularda, birincil hedef kitlede yer alan eğitim eşitsizliği

yaşayan gençler ve dezavantajlı bölgelerde yaşayanlara yer verilmediği görülmektedir. Ülkeler

açısından da kategorilere bakıldığında, kadınlar ve kız çocukları (%12,9), ebeveynler ve aileler

(%11,8), toplumun geneli (%11,8) ve özelleşmemiş gruplar olarak çocuklar ve gençlerin (%9,4)

Türkiye özelinde öne çıktığı görülmektedir. Eğitimciler (%7,1) ve STK’lar ve hayırsever kurumlar

(%7,1) öne çıkan diğer gruplardır. Portekiz’in katılımcıları açısından ikincil hedef grupları

arasında yetişkinler (%47) oldukça yüksek frekansa sahiptir. Ebeveynler ve aileler de (%11,8) ve

toplumun geneli (%7,4) yine öne çıkan gruplar arasındadır. Bulgaristan’dan katılımcılar açısından

ise çocuklar ve gençler alt kategorisine ikincil hedef grubu olarak birincil gruplara oranla daha

yüksek düzeyde işaret edildiği görülmektedir. 5-17 yaş çocuklar (%16,7), girişimciliği

destekleyecek özel veya yerel yönetimden kurumlar (%16,7) ve sosyal konularla ilişkili olarak

dezavantajlı gruplar (%12,5) ikincil hedef gruplar arasında gösterilmiştir. Yaşlılar, sadece Türkiye

ve Portekiz; işsizlik sorunu yaşayanlar da sadece Türkiye ve Bulgaristan ülkeleri için ikincil hedef

grupları arasında sayılmıştır.

6. KATILIMCILARIN TOPLULUK MEDYASI KULLANIMINA İLİŞKİN BULGULAR

Katılımcıların çalışmalarında topluluk medyasını kullanma durumlarını belirlemeye

yönelik hazırlanan sorular incelendiğinde; katılımcıların çoğunluğunu oluşturan 197 kişi (%58),

topluluk medyası kavramından haberdar olduğunu belirtirken, 142 katılımcı (42) daha önce hiç

duymadığını belirtmiştir.

Topluluk medyasından haberdar olanların ülkelere göre dağılımı incelendiğinde;

haberdarlık düzeyi en yüksek olan ülke %36’ı (71 kişi) ile Portekiz, daha sonra %34 (67 kişi) ile

Bulgaristan ve haberdarlık düzeyi en düşük ülke ise %30 (59 kişi) ile Türkiye olarak belirlenmiştir

(Şekil 8).

TOPLAM 100 100 100 100

*İkincil hedef kitle olarak yeni eklenmiş veya oransal olarak yükselmiş gruplar

- Birincil hedef gruplar arasında alt kategoriler arası karşılaştırmada dikkat çeken ve genel olarak ülkeler

açısından da öne çıkan hedef gruplar kırmızı ile yazılmıştır.

182



Şekil 8. Topluluk Medyasından Haberdarlık Durumu

Buna ek olarak katılımcıların çok azını oluşturan %40’ ı (134 kişi) topluluk medyasını

yönetme yeteneğine sahip olduğunu belirtmekle birlikte, konuyla ilgili kararsız olanların oranı

(%36;124 kişi) dikkat çekicidir.

Topluluk medyasını yönetme yeteneği bulunan katılımcıların ülkelere dağılımı

incelendiğinde; ilk sırada %44 ile (60 kişi) Türkiye, ikinci sırada %30 (52) ile Portekiz ve son

sırada da %16 (22 kişi) ile Bulgaristan yer almaktadır. Yönetme yeteneğinin bulunmadığını

belirten katılımcılar ise sırasıyla; %52 Türkiye (43 kişi), %27 Bulgaristan (22 kişi) ve %20

Portekiz (17 kişi) olarak belirlenmiştir (Şekil 9).

183



Şekil 9: Topluluk Medyası Yönetme Yeteneğine Sahiplik

7. EĞİTİM PROGRAMINDAN BEKLENTİLERE İLİŞKİN BULGULAR

Katılımcılara eğitim programlarına ilişkin beklentileri, açık uçlu soru ile sorulmuş ve alınan

cevaplar doğrultusunda 8 tema ortaya çıkmıştır. Bu temalarda eğitim içeriğine ilişkin beklentiler

kadar program çıktıları ve yayılım etkisine yönelik temaların da ortaya çıktığı görülmektedir:

1. İçerik üretimi ve uygulama becerilerini geliştirme teması, gençlere medya içeriklerinin

nasıl hazırlanacağının, içerik üretim süreci ve yönetiminin nasıl yapılması gerektiğinin

uygulamalı olarak sunulmasına ilişkin beklentileri kapsamaktadır. Farklı medyaları entegre

biçimde kullanma, uygulama üretme ve teknik becerilerle ilgili yeni yetkinlikleri kazanma

gibi beklentiler de bu temada ele alınmıştır.

184



2. Gerçek potansiyeliyle medyanın etkili ve doğru kullanımı teması, katılımcıların medyanın

doğru ve etkili şekilde kullanılmadığı, potansiyelinden verimli şekilde yararlanılmadığı

yönündeki görüşlerini yansıtan beklentilerinden oluşmaktadır. Hedef gruplara medyanın

gücü ve potansiyeli ile ilgili daha geniş bir perspektif yaratacak bir eğitim beklentisi bu

temada ele alınmıştır.

3. Sürdürülebilir ve verimli bir e-Platform oluşturma teması, eğitim çıktılarının yayılım etkisi

ve faydasına yönelik özelliklerin sıralandığı bir temadır. Katılımcılar, verimli,

sürdürülebilir, yaygınlaştırılabilir, farklı konulara entegre edilebilir ve açık erişimli gibi

nitelikleri, eğitim programı için öncelikli olarak değerlendirdiklerini belirtmiştir.

4. Kuruluşları ve Girişimleri yeni yollar ve daha iyi işler için destekleme teması, eğitim

çıktılarına yönelik temadır. Sivil toplum kuruluşları ve hayırsever organizasyonları

desteklemek ve üretimine katkı sağlamak üzere programa dahil etme beklentisini

yansıtmaktadır.

5. Medya kullanımının ve iletişim yetkinliklerinin artırılması teması, sosyal medya ortam ve

araçlarının kullanımının arttırılması, kullanılan araç çeşitliliğinin sağlanması ve medya

ortamlarındaki iletişim becerilerinin dolayısıyla da etkinliğinin yükseltilmesine ilişkin

beklentileri yansıtmaktadır. İkinci temadan farklı olarak bu temada, takip edilen ve öne

çıkan yeni medya ortamında bilgisayar aracılı iletişim yetkinliğinin sağlanmasını

öngörmektedir.

6. Gençlere ulaşma ve etkileşim yaratma teması, gençlere yeterince erişim sağlanamadığı ve

temas kurulamadığı düşüncesinden hareketle başta sesini duyuramayan veya izole kalmış

dezavantajlı bireyler olmak üzere genel genç hedef gruplarına yeni fırsatlar ve

kullanılabilecek araçlara ilişkin olanakları göstermek üzerinden tanımlanmaktadır.

7. Yeni araçları öğrenmek ve öğretmek için eğitim fırsatları yaratma teması, program yoluyla

yeni medya ortam ve araçlarının kullanımının öğrenilmesi noktasında bir referans kaynağı

yaratılmasına işaret etmektedir. Eğitimde fırsat eşitliği açısından açık erişim ilkesine

dayanarak ihtiyaç duyan herkesin kolaylıkla erişebileceği bir program tasarımını

öngörmektedir.

8. Sosyal bilinci ve farkındalığı geliştirme teması ise toplumsal sorunlar ve sosyal konulara

ilişkin hedef gruplar ve geniş bir perspektifte toplumsal farkındalık yaratılması beklentisini

185



yansıtmaktadır. Bu tema aynı zamanda söz konusu konulara ilişkin girişim yapılabilecek

alanları da ortaya çıkarma konusunda beklentilerin olduğunu göstermektedir.

Bulgular, en yüksek frekansı bulunan medya içerik üretme ve uygulama becerilerini geliştirme

teması (%24), teknik becerileri de kapsayacak şekilde içerik yönetimi bilgi ve becerisine ilişkin

ihtiyaçların önceliğine işaret etmektedir. Sosyal bilinç ve farkındalığı geliştirme (%6) ise en düşük

frekansa sahip tema olarak ortaya çıkmıştır. Beklentilere yönelik öne çıkan diğer temalarla birlikte

dağılım Grafik 1’de gösterilmiştir.

Grafik 1. Eğitim Programından Beklentilerin Temalara Göre Dağılımı

Sosyal bilinci ve

farkındalığı geliştirme;

6,40%

Gençlere ulaşma ve

etkileşim yaratma ; 9%

İçerik üretimi ve

uygulama becerilerini

geliştirme; 23,50%

Medya kullanımının ve

iletişim yetkinliklerinin

artırılması; 10,30%

Gerçek potansiyeliyle

medyanın etkili ve

doğru kullanımı; 20,90%

Yeni araçları öğrenmek

ve öğretmek için eğitim

fırsatları yaratma; 7,30%

Kuruluşları ve

Girişimleri yeni yollar

ve daha iyi işler için destekleme; 11,10%

Sürdürülebilir ve

verimli bir e-Platform

oluşturma; 11,50%

186



Tablo 6: Eğitim Programından Beklentilerin Ülkelere Göre Dağılımı

Eğitim Programından

Beklentiler

TURKİYE

% (n=79)

BULGARİSTAN

% (n=65)

PORTEKİZ

% (n=90)

Temalar

arasında

%

İçerik üretimi ve uygulama

becerilerini geliştirme

19 23,1 27,8 23,5

Gerçek potansiyeliyle

medyanın etkili ve doğru

kullanımı

24,1 30,8 11,1 20,9

Sürdürülebilir ve verimli bir e-

Platform oluşturma

15,2 3,1 14,4 11,5

Kuruluşları ve Girişimleri yeni

yollar ve daha iyi işler için

destekleme

2,5 21,5 11,1 11,1

Medya kullanımının ve iletişim

yetkinliklerinin artırılması

5,1 1,5 21,1 10,3

Gençlere ulaşma ve etkileşim

yaratma

8,9 13,8 5,6 9

Yeni araçları öğrenmek ve

öğretmek için eğitim fırsatları

yaratma

7,6 4,6 8,9 7,3

Sosyal bilinci ve farkındalığı

geliştirme

17,6 1,6 0 6,4

187



Şekil 10: Eğitim Programından Beklentilerin Ülkelere Göre Dağılımı

Eğitim programından beklentiler konusunda en çok görüş bildiren katılımcı Portekiz’den

(%81,8) en az görüş bildiren katılımcı Türkiye’den (%51,6) olmuştur (Şekil 10). Ülkelere göre

dağılımda; Portekiz’den katılımcıların beklentileri en çok “İçerik üretimi ve uygulama becerilerini

geliştirme” temasında toplanırken temalar içinde en çok bu temanın öne çıktığı görülmektedir.

Bulgaristan ve Türkiye’den katılımcılar için ise en çok “Gerçek potansiyeliyle medyanın etkili ve

doğru kullanımı” teması önem kazanmaktadır. Portekiz’den hiçbir katılımcının değinmediği,

Bulgaristan’dan ise katılımcıların yalnızca %1,6’sının işaret ettiği “Sosyal bilinci ve farkındalığı

geliştirme” teması ise Türkiye’den katılımcılar açısından 8 tema içinde üçüncü sırada yer

almaktadır. Medya kullanımının ve iletişim yetkinliklerinin artırılması teması ise Türkiye ve

Bulgaristan katılımcıları için düşük oranda kalırken Portekiz’den katılımcılar için en sık

tekrarlanan beklentilerden biridir. Son olarak Gençlere ulaşma ve etkileşim yaratma beklentisi,

Bulgaristan’dan katılımcılar için diğer iki ülkeden katılımcılara oranla önem arz eden bir temadır.

19

24,1

15,2

2,5

5,1

8,97,6

17,6

23,1

30,8

3,1

21,5

1,5

13,8

4,6

1,6

27,8

11,1

14,4

11,1

21,1

5,6

8,9

0

İçerik üretimi ve

uygulama

becerilerini

geliştirme

Gerçek

potansiyeliyle

medyanın etkili

ve doğru

kullanımı

Sürdürülebilir ve

verimli bir e-

Platform

oluşturma

Kuruluşları ve

Girişimleri yeni

yollar ve daha

iyi işler için

destekleme

Medya

kullanımının ve

iletişim

yetkinliklerinin

artırılması

Gençlere ulaşma

ve etkileşim

yaratma

Yeni araçları

öğrenmek ve

öğretmek için

eğitim fırsatları

yaratma

Sosyal bilinci ve

farkındalığı

geliştirme

TURKİYE % (n=79) BULGARİSTAN % (n=65) PORTEKİZ% (n=90)

188



8. EĞİTİM MODÜLÜNDE YER ALMASI İSTENEN KONU BAŞLIKLARINA İLİŞKİN

BULGULAR

Eğitim modülüne ilişkin istenen ve ihtiyaç duyulan konuların belirlenmesine yönelik

soruda, teknik beceri odaklı konular (örneğin grafik tasarım, güvenlik, çevrimiçi platformların

üretimi ve kullanımı) katılımcılar tarafından en çok talep edilen konuların başında gelmektedir

(%66,76). Girişimcilik becerisi odaklı konular (%57,86), topluluk medyasının rolü (%48,66),

topluluk medyasının yönetimi (%43,62) önem gösterilen diğer konu başlıkları olmuştur. Ticari

iletişim stratejilerine ise (%27,89) tüm konu başlıkları arasında en az oranla yer verildiği

görülmektedir. (Şekil 11)

Şekil 11: Katılımcıların Konu Başlıklarına Yer Verme Dağılımı

Teknik beceri;

23,50%

Girişimcilik becerisi;

20,30%

Topluluk medyasının

rolü; 17,10%

Internet pazarlaması;

13,10%

Ticari iletişim

stratejileri; 9,80%

Topluluk medyasının

yönetimi; 15,30%

Diğer; 1,90%

189



Şekil 12: Katılımcıların Konu Başlıklarına Yer Verme Dağılımı

Eğitim programı konuları için taleplerin ülkelere göre dağılımında ise, Türkiye’den

katılımcıların daha çok girişimcilik ve teknik beceri odaklı konular, Bulgaristan’dan katılımcıların

topluluk medyasının rolü, internet pazarlaması ve girişimcilik konuları, Portekiz’den katılımcıların

ise teknik beceri odaklı konular ile topluluk medyası yönetimi konularına odaklandıkları

görülmektedir. Ancak oransal dağılıma bakıldığında altı ana başlıkta toplanan konulara genel

olarak orta ve yüksek düzeyde önem verildiği, en düşük düzeydeki iş iletişim stratejileri ve internet

pazarlaması konularının dahi hatrı sayılır bir oranda değerlendirildiği görülebilmektedir (Şekil 12)

105109

76

60

40 37

1

4436

56

31

43

31

0

76

50

32

56

43

26

4

Teknik beceri

(23,5%)

Girişimcilik

becerisi (20,3%)

Topluluk

medyasının rolü

(17,1%)

Topluluk

medyasının

yönetimi

(15,3%)

Internet

pazarlaması

(13,1 %)

İş iletişim

stratejileri

(9,8%)

Diğer (1,9%)

TURKIYE (428 responds) BULGARISTAN (241 responds) PORTEKIZ (287 responds)

190



2. TÜRKİYE'DEKİ ULUSAL DANIŞMA KURULU VE PAYDAŞLARIN İHTİYAÇ

ANALİZİ SONUÇLARI

2.1. Metodoloji

Araştırmanın amacı, Türkiye’de topluluk medyası ve sosyal girişimcilik çalışmalarının

konu için kilit rolde yer alan kurum ve kuruluş temsilcileri tarafından nasıl algılandığının, mevcut

portrenin nasıl yorumlandığının ve alanın gelişimi için nelere ihtiyaç duyulduğunun anlaşılmasına

odaklanmaktadır.

Araştırma için 7 ve 6 katılımcıdan oluşan iki odak grup görüşmesi yapılmıştır. Veriler ses

kayıt cihazıyla kaydedilmiş ve aynı zamanda röportör aracılığıyla da yazılı olarak kayıt altına

alınmıştır Katılımcılar yuvarlak masalarda oturmuş, görüşmeler 85 ve 75 dakika sürmüştür. Soru-

yanıta dayalı olarak yapılan görüşmelerde genelden özele doğru hareket edilerek 5 adet soru

yöneltilmiştir. Odak grup görüşmelerinin amacı çeşitliliği tanımlama ve katılımcıların durumu

nasıl algıladığını ortaya çıkarmak ve bunu bireylerin düşüncelerini serbestçe paylaşabildiği

planlanmış bir tartışma ortamında yapmaktır153. Bundan dolayı soru-cevap sürecinin sohbete yakın

bir konuşma tarzında geçmesi için çabalanmış, böylelikle katılımcıların daha rahat bir şekilde

düşünce, deneyim ve duygularını ifade etmesini sağlamak amaçlanmıştır. Odak grup görüşmesine

geçilmeden önce soruların anlaşılırlığı ve amaca uygunluğundan emin olmak üzere görüşme

soruları tüm araştırmacılar tarafından değerlendirilmiş ve tartışılmıştır.

Odak grup görüşmeleri nitel veri toplamada önemli bir işleve sahiptir. Nitel araştırma

yöntemleri içerisinde spesifik bir konuya odaklanan ve sınırları çizilmiş araştırmalar içerisinde

odak grup görüşmesi etkili bir nitel veri toplama tekniğidir154. Görüşme sorularının mümkün

olduğunca teknik dilden uzak, açık uçlu, sohbet tarzına uygun ve yorum gerektiren sorular

olmasına dikkat edilmiştir155. Nitel araştırmanın doğasına uygun olarak, odak grup görüşmelerinde

katılımcılar kendi bilgi, tecrübe, duygu, algı, düşünce ve tutumlarını aktarma konusunda

153 Krueger, R.A., Focus Groups: A Practical Guide For Applied Research. London: SAGE, 1994 154 Yildirim, A., & Simsek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel arastirma yontemleri. Ankara: Seckin Yayinlari 155 Kruger, R.A., & Casey, M.A., Focus group: A Practical Guide for Applied Research (3rd ed., p.157). Thousand

Oaks, CA: Sage Publications, 2000

191



araştırmacı tarafından teşvik edilmiştir156.

Türkiye’de topluluk medyası ve sosyal girişimciliğin anlaşılmasında ve gelişiminde önemli

bilgi ve katkıya sahip olabilecek olan; sivil toplum kuruluşları, belediyeler, akademisyenler,

meslek odası, basın ve özel sektör temsilcilerinin içinde yer aldığı uzmanlar araştırmaya dahil

edilerek maksimum çeşitlilik örneklemesi yapılmıştır. Araştırma örneklemi, her biri gönüllü olarak

“Genç Topluluk Medyası Yaratıcıları için Sosyal Girişimcilik Projesi” danışma kurulunda yer

alan ve araştırmaya da aynı gönüllülük esasıyla katılan katılımcılardan oluşması elde edilen

verilerin zenginliğine olumlu etkide bulunmuştur. Katılımcıların alanlarında sahip olduğu derin

bilgi ve tecrübe ve ilgili alanda bu denli yetkin uzmanların sayıca azlığı göz önünde

bulundurulduğunda nitel araştırma ideal bir yöntem olarak ortaya çıkmaktadır. Öte yandan,

katılımcıların birbirleriyle etkileşiminin sonuçlara yapacağı olumlu etki, odak grup görüşmesinin

ideal bir veri toplama aracı olarak belirlenmesinin nedenidir.

Araştırma öncesinde “Genç Topluluk Medyası Yaratıcıları için Sosyal Girişimcilik” proje

koordinatörü tarafından yapılan sunum ile topluluk medyası ve sosyal girişimcilik kavramları

tanımlanmış, Türkiye’deki durumu ortaya konmuş ve “Genç Topluluk Medyası Yaratıcıları için

Sosyal Girişimcilik” projesi kapsamında yapılan ihtiyaç analizi sonuçları sunulmuştur. Böylelikle,

katılımcıların konuya dair temel farkındalıklarının var olduğundan emin olunmuştur. Odak

araştırması çalışması başlangıcında öncelikle araştırmanın amacı açıklanmış, katılımcıların kısaca

kendilerini tanıtmalarıyla görüşmelere başlanmıştır. Odak grup çalışması kapsamında aşağıdaki

sorular katılımcılara yöneltilmiştir:

1. Çalıştığınız gruplar ve siz kendinizi bir topluluk olarak görüyor musunuz? Bir kimlik

etrafında bir araya geldiğinizi düşünüyor musunuz? Grupları ve kendinizi nasıl

tanımlarsınız?

2. Sosyal girişimci faaliyetlerde kurumların medya kanallarını çok aktif kullanılmadığını

bulduk. Bu kanallar sizce neden kullanılmamaktadır?

3. Çalıştığınız gruplar ve siz bir birlik oluşturabilmek ya da birbirinizden, konulardan,

çalışmalardan haberdar olabilmek, sesinizi duyurabilmek için hangi medya kanallarını

kullanmaktasınız?

156 Çokluk, Ö., Yılmaz, K., & Oğuz, E., Nitel bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim,

2011, 4(1), 95-107

192



4. Eğer kullanmıyorlarsa neden kullanmamaktadırlar?

5. Sizce çalıştığınız grupların topluluk medyası oluşturabilmesi, sosyal girişimciliklerinin

arttırılması için ne gibi eğitimler alması gerekmektedir?

2.2. Analizler ve Bulgular

Yapılan odak grup görüşmeleri kayıt altına alınmış daha sonra ses kayıtları dinlenerek

görüşmeler deşifre edilmiştir. Ayrıca, odak grup tartışmaları esnasında araştırmacılar not almış ve

analiz sürecinde bu notlardan da yararlanılmıştır.

6 katılımcıdan oluşan odak grup görüşmesi sonucunda projenin içeriğine ve yer alabilecek

olası eğitimlere ilişkin aşağıda yer alan sonuçlara ulaşılmıştır:

1. Öncelikle katılımcılar mevcut durumu değerlendirerek projenin sivil inisiyatiflerin ve

kuruluşların ihtiyacına yönelik önemli bir soruna değindiğini belirtmişlerdir. Türkiye’deki

sivil toplum kuruluşlarının ve sosyal girişimcilerin bir araya gelmekte zorlandıklarını,

medya kullanım alışkanlıklarının zayıf ve etkin olmadıklarını dile getirmişlerdir.

2. Katılımcılar sosyal girişimcilik ile sivil toplum kuruluşları arasında ince bir çizgi olduğunu

söylerken bu iki yapının birbiri yerine kullanıldığını ve Türkiye’de bu iki oluşumun iç içe

olduğunu belirtmişlerdir.

3. Türkiye’nin diğer birçok Avrupa ülkesine oranla daha çok sosyal girişimciliğe ihtiyacı

olduğunu böylelikle dezavantajlı grupların hem sosyal yaşama katılımının sağlanacağını

hem de istihdam süreçlerinin hızlanabileceğini söylemişlerdir.

4. Hem topluluk medyasının işlerlik kazanabilmesi hem de sosyal girişimciliğin

arttırılabilmesinde eğitimin önemli rolü olduğu tüm katılımcılar tarafından önemle

üzerinde durulan nokta olmuştur.

5. Katılımcılar oluşacak olan web sitesinde başarılı sosyal girişimcilik hikayelerinin olması

gerektiğine vurgu yapmışlardır. Böylece motivasyonun artacağını ve topluluğun dinamik

bir sinerjiyi yakalayabileceğini ön görmüşlerdir. Ayrıca katılımcılar sitede topluluk

medyasını oluşturanların kısa videolarının, diğer kişileri sosyal girişimciliğe davet eden

ilgi çekici cingıl ve sloganların yer almasını önermişlerdir. Ek olarak bu web sayfasının

kullanıcı odaklı olarak deneyimlerini paylaşabildikleri interaktif bir mecra olması gerektiği

söylenmiştir. Sitenin sürdürülebilir olması, canlı tutulması ve yeni gelişmelere göre zaman

içinde yenilenebilir olması gerektiği belirtilmiştir.

193



6. Görüşme sonucunda ihtiyaç olan eğitimlerden biri topluluğun ve sosyal girişimcinin

kendini geliştirebileceği bir modül ve medya kullanma alışkanlıklarını arttıracak teknik ve

içeriksel bilginin öğretildiği bir modül önerilen, olası eğitim içeriğinin ana kategorilerini

oluşturmuştur. Buna göre aşağıda yer alan eğitimlerin mutlaka olması gerektiği

belirtilmiştir.

- Ortak bir paydada buluşabilmek, ortak bir amaca hizmet edebilmek için grup

dinamiklerinin anlatıldığı, bu sürecin öğretildiği bir eğitim,

- Sosyal girişimcilerin kendilerini geliştirebilecekleri, hedef gruplarının özelliklerini

daha iyi kavrayabilecekleri bir eğitim,

- Kişileri nefret söylemi, cinsiyet ayrımcılığı, engelli hakları hakkında bilgilendirecek ve

farkındalık yaratacak eğitimler,

- Takım çalışmasını anlatacak eğitimler,

- Hem medya hem de şirket kurmaya ilişkin hukuksal süreçlerin anlatıldığı eğitimler,

- Kültürel farklılıklar, kuşak farklarının açılandığı eğitimler,

- Her bir medya için farklı içerik üretme süreçlerinin anlatıldığı eğitimler. Örneğin;

radyo program süreci, sosyal ağlara içerik üretmenin temel prensipleri, televizyona

içerik üretme.

- Sponsorluk ve gönüllü sayılarının arttırılabilmesi için eğitimler,

- Televizyon, radyo ve internet teknik bilgisinin verildiği güncel programlarının

anlatıldığı eğitimler,

- Blog oluşturma, forum yaratma gibi hem sürdürülebilir içeriği üretme hem de bu alana

yönelik teknik süreçlerin anlatıldığı eğitimler,

- Mobil uygulamaların içerik ve teknik özelliklerinin anlatıldığı eğitimler,

- Liderlik, motivasyon eğitimleri,

- Sosyal medya ve web sitesi güvenliğinin anlatıldığı eğitimler,

- Yabancı fonlara ulaşabilmek için AB Programlarının anlatıldığı proje yazma eğitimleri,

- Medya içerikleri oluşturulurken nefret söylemi ya da cinsiyetçi söylemin yeniden

üretilmemesi için farkındalık eğitimleri,

- Medya okuryazarlığı eğitimleri,

- İçerik üretebilmek için fotoğraf ve video oluşturma eğitimleri,

- Haber yazma, üretme süreçlerine yönelik eğitimler.

194



7 katılımcıdan oluşan odak grup görüşmesi sonucunda projenin içeriğine ve yer alabilecek

olası eğitimlere ilişkin aşağıda yer alan sonuçlara ulaşılmıştır:

1. Öncelikle katılımcılar yaptıkları çalışmaları ve bunlara kendi medyalarında ve ana akım

medyalarda nasıl yer verdiklerini veya birçok zaman da veremediklerini paylaşmışlardır.

2. Katılımcıların hepsi sivil toplumun ve kamu kurumlarının yaptıkları birçok değerli

çalışmayı gerek geleneksel gerek yeni medya araçlarını kullanmakta yaşadıkları sıkıntıdan

dolayı hedef kitlelerle yeterince paylaşamamaktan sıkıntı yaşadığını belirtmiştir. Bundan

dolayı, projenin kendileri için büyük önem taşıdığını ifade etmişlerdir.

3. STK ve belediye temsilcileri içerik oluşturmanın yaşadıkları en büyük sıkıntılardan biri

olduğunu belirtmiştir. Yaptıkları birçok etkinliği etkili ve ilgi çekici bir biçimde aktarma

noktasında sıkıntı yaşadıklarını ifade etmişlerdir.

4. Katılımcılar sosyal medyayı ellerinden geldiğince kullandığını ancak yine de kitlelerin

sosyal sorumluluk, sivil toplum konularına ilgi duymaması sebebiyle yapılan işleri

yeterince bilinmediğini söylemiştir. Buradaki temel meselenin bu çalışmaları ilgi

duyulabilecek bir biçime dönüştürmek, klasik dilden kurtarmak, yaratıcı ve çarpıcı bir

şekilde aktarmak ve agresif haber formatına döndürebilmek olduğu sonucuna varılmıştır.

5. Katılımcılar temsil ettiği grupların ortak amaç, ihtiyaç ve paylaşımlar etrafında bir araya

gelmesinden dolayı aidiyet sorunu yaşamadığı belirtilmiştir. Ancak bu aidiyet mesajların

etkin paylaşımından çok, ortak paylaşım alanına dayanmaktadır.

6. Katılımcılar medyada mesaj ve konu stratejisi ile hangi medyada ne kadar tekrarla

mesajları verecekleri konusunda sıkıntı yaşadıklarını belirtmiştir.

7. Metnin yanı sıra, görsel ve fotoğrafların ne ölçüde ve şekilde kullanılması gerektiği ile

ilgili de yeterli bilgiye sahip olmadıklarını belirtmişlerdir.

8. Tüm katılımcıların önemle üzerinde durdukları bir sorun çalışmaları gönüllülük üzerinden

yürütmelerinden kaynaklanan, birçok defa işlerin amatör düzeyde kalması ve tam

anlamıyla sahiplenilememesi sıkıntısıdır. Medya kullanımı konusunda da mümkün

olduğunca bu konuda çalışan veya gerçekten gönüllü olmak isteyen kişileri ulaşmaya

çalışırken insan kaynağı sıkıntısı yaşadıklarını belirtmişlerdir. Bu kişilerde, gönüllülük

isteği ve medya kullanımına duyulan ilginin bir arada olması gerektiği söylenmiştir.

9. Geleneksel medya kanallarının özellikle yerel düzeyde sayı olarak da azalmasının,

çalışmaların aktarımı için alternatif medyalara olan ihtiyacın arttığına vurgu yapılmıştır.

195



10. Katılımcılar, sosyal medya kanallarının kendi içerisinde de özellikle yaş grupları

bağlamında farklı kitlelere seslendiğini ve bundan dolayı hem farklı kanallar kullanmak

hem de bu kanallara yönelik farklı mesajlar üretmek gerektiğini belirtmiştir.

11. Sosyal girişimcilerin teşvik edilmesi için bir strateji oluşturulması ve bir atölye çalışması

oluşturulması önerilmiştir.

12. Kurumların medya takip oranları ve kurumları temsil eden kişilerin (lider) medya takip

oranları arasındaki farkın üstü çizilmiştir. Bazen kurumlar liderlerin imajının çok gerisinde

kalabilmektedir.

13. Katılımcılar değişen medyadaki rollerinin ne olacağını sorguladıklarını belirtmiştir.

Bu sonuçlar bağlamında, aşağıda yer alan eğitimlerin olması gerektiği belirtilmiştir:

- Gönüllülerin teknik becerilerini artırabilmek ve kendi içeriklerini paylaşmalarını

sağlayabilmek için bilgisayar eğitimi

- Topluluk bilincini arttırmak, profesyonelleşerek işlerin yürümesini kolaylaştırmak adına

kurumsallaşma ve yönetişim eğitimi

- Gönüllüğün önemi ve gönüllü olarak kişinin aidiyetini yükseltmek için gönüllülük eğitimi

- Doğru mesajları paylaşabilmek adına etkili iletişim ve kişisel gelişim eğitimi

- İçerik düzenleyebilmek için medya için yazım eğitimi (haber ve bülten nasıl yazılır, hangi

dil kullanılır, 5n1k)

- Üretilen mesajları doğru şekilde sunabilmek için medyada mesaj ve konu stratejisi eğitimi

- Mesajları doğru ortam ve zamanda sunabilmek için gündem yönetimi ve zamanlama

eğitimi

- Hedef kitleleri etkilemekte büyük öneme sahip görselleri iyi kullanabilmek adına görsel

içerik yaratma üzerine bir eğitim

Eğitimlerle ilgili önemli nokta olarak dezavantajlı gruplara bu eğitimlerin iyi bir şekilde

duyurulmasının önemi olduğunun altı çizilmiştir. Bu noktada eğitim modülünün katılımcılar için

çekici bir yanının yaratılmasının (sertifika gibi) katılımı arttıracağı belirtilmiştir.

196



3. BULGARİSTAN'DAKİ ULUSAL DANIŞMA KURULU VE PAYDAŞLARIN İHTİYAÇ


3.1. Metodoloji

Toplantı tarihi: 05.06.2017

Y

e

r

S

ü

r

e

17:00 – 20:00

Katılımcı sayısı: 18

O

r

g

a

n

i

z

a

s

y

o

n

T

ü

r

l

e

r

i

1. Rotaract kulübü - Rotaryenlerin gençlik yapısı

2. TimeHeroes - Gençlik gönüllüleri birliği

3. Kurucular Enstitüsü, Bulgaristan – Yeni girişimler ve genç girişimciler için danışma, bulma ve

ağ oluşturma enstitüsü

4. JCI - Plovdiv, Bulgaristan - Genç girişimcilerin uluslararası birliği

5. Diğer - gençlik medyası için içerik geliştiren serbest çalışanlar

Gündem:

17:00-17:30 Karşılama ve katılımcıların tanıtımı

17:30-18:00 SEYMM projesinin sunumu

18:00- 18:20 Bulgaristan anket sonuçlarının sunumu

18:20 -19:30 Tartışma

19:30-19:50 Tartışmanın sonuçlarını özetleme ve sonuçlandırma

19:50-20:00 Toplantıyı kapatma ve gelecekteki adımlarla ilgili anlaşma yapma

Tartışılan sorular:

1. Bir grubun topluluğa dönüşümü sürecini nasıl tarif edersiniz?

2. BG'deki aktif topluluklara örnekler verir misiniz?

3. Sosyal girişimciliğin topluluk medyasıyla artırılabileceğini düşünüyor musunuz?

4. Medya kanallarının sosyal girişimcilik alanında aktif olarak kullanıldığını düşünüyor

musunuz?

197



5. Topluluk faaliyetlerinizi popülerleştirmek için hangi medya kanallarını kullanıyorsunuz?

6. SEYMM kavramının Bulgaristan'daki sosyal girişimcilik ve topluluk medyasındaki

eğilimler ve süreçlerle uyumlu olduğunu düşünüyor musunuz?

7. Gençlik medya yapıcılarının eğitim kapsamı hangi konular içermelidir?


Katılımcı açıklamalarının özeti

Toplantı, SEYMM proje ekibi üyesi Petya Grudeva'nın olanak sağladığı odak grup olarak

düzenlenmiştir. NAB grubu, aşağıdaki özelliklerin topluluğu gruptan ayırdığı sonucuna varmıştır:

Ortak hedef ve yaygınlaşmanın yolları

Paylaşılan ortak değerler

Bir hedef ile tanımlama

Ortak kimlik

Bulgaristan'daki aşağıdaki aktif topluluklar üyeler tarafından kabul tanınmıştır:

"Zeleni balkani" - yeşil hareket

"BG mama" - annelik cemiyeti

"TimeHeroes" - genç gönüllüler topluluğu

"JCI" - genç girişimciler

"Rotract" - sosyal olarak çalışan genç vatandaşlar

"Kurtarma ekibi ağı" - Afetler ve acil durumlarda aktif olan genç gönüllüler

Katılımcılar, günümüzde neden Facebook'ın yetmediği sorusunu gündeme getirmişlerdir.

İçerik topluluğu medyası oluşturma - slogan seçme, yayınlar, resimler ve diğer hazırlıkları yapma,

biçimlendirme, uygun hedefleme, önceliklendirme ve zaman yönetimi, kaynak yönetimi vb.gibi

eğitimlere ihtiyaç duyulduğu belirtilmiştir. SEYMM projesinde önerilen ilk eğitim modüllerinin

yararlı ve gerekli olduğu teyit edilmiştir.

Öneri: E-öğrenme platformuna yönlendirilecek etkin öğrenme ortamına yönelik bağlantılar.

Katılımcıların önerileri:

198



Bulgaristan'da sosyal girişimciliğin topluluk medyası yoluyla nasıl desteklenebileceği ve

bu tür SEYMM projelerinin zamanında nasıl gerçekleşeceği konusundaki farkındalık eksikliği

hala devam etmektedir.

Bulgaristan'da medya kanalları sosyal girişimcilik alanında proaktif olarak

kullanılmamakta, bu nedenle gelişim için geniş bir alan bulunmaktadır. Facebook, sosyal

konuların ve paylaşılan topluluk faaliyetlerinin yaygınlaştırılması için en populer kaynak olmuştur.

Birkaç sosyal girişim, e-mağaza işletmekte ancak reklam için kapasite ve kaynağa sahip değildirler.

Tüm katılımcılar, SEYMM konseptinin bugünkü Bulgaristan gençlik topluluklarındaki

mevcut süreçlerle tamamen uyumlu olduğunu doğrulamışlardır.

Aşağıdaki konular NAB üyeleri tarafından tavsiye edilmiştir:

Sosyal girişimciliğin özü nedir ve iş girişimciliğinden neden farklıdır?

Finansmana nasıl başvurulur (kamu ve özel bağışçılar)?

Sosyal girişim içinde sürdürülebilir bir işletme nasıl yürütülür?

Sonuçlar:

Toplantı, karşılıklı görüş paylaşımı ortamında grup tartışması biçiminde gerçekleştirildi.

Tüm yorumlar ve öneriler, tartışmanın sonunda yöneticinin sunmalarına izin verdiği, yerinde ve

usulüne uygun olarak yazılmıştır. Bu nedenle, katılımcılar nihai sonuç ve önerileri

doğrulamışlardır. Paydaşlar, ifadelerinin SEYMM'nin fikri çıktılarının geliştirilmesi için

SEYMM'nin proje ortakları tarafından incelenip kullanılacağının farkına varmışlardır.

199



4. PORTEKİZ'DEKİ ULUSAL DANIŞMA KURULU VE PAYDAŞLARIN İHTİYAÇ


4.1. Metodoloji

Araştırmanın amacı, Portekiz'de topluluk medyası ve sosyal girişimcilik faaliyetlerinin

konuyla ilgili anahtar rol oynayan kurum ve kuruluşların temsilcileri ile mevcut manzaranın nasıl

anlaşıldığı, bölgedeki gelişme ve büyüme için neyin gerekli olduğunu anlamaya odaklanmaktır.

110 Portekizli gençlik çalışanı, gençlik çalışanlarının topluluk medyası kullanımı, sosyal

girişimcilik seviyeleri ve eğitim modülünün içeriği gibi çeşitli konulardaki bilgi ve tutumlarını

ölçen 39 anket sorusuna cevap olarak kendi algılarını dile getirmişlerdir. Bu cevap seti; faaliyetler,

oyuncular, hedefler, ihtiyaçlar, öncelikler ve gelecekteki gelişmeler de dahil olmak üzere

paydaşların ulusal manzarasına karşılık gelir.

Ulusal manzaranın gerçekten detaylandırıldığı konuyla ilgili paydaş algılarını topladıktan

sonra, paydaş temsilcileri olan Ulusal Danışma Kurulu üyelerine soru sorma zamanı gelmiştir. 5

mülakat; telefon, e-posta, Skype ve yüz yüze görüşmeler yoluyla 15-20 Haziran 2017 tarihleri

arasında gerçekleştirildi. E-postayla yapılan görüşme dışında görüşmeler 45-60 dakika sürmüştür.

Katılımcılar düşüncelerini ve deneyimlerini çok rahat bir şekilde dile getirmişlerdir. Soruların

anlaşılabilir ve uygun olmasını sağlamak için mülakatlar, mülakatlar yapılmadan önce

araştırmacılar tarafından görüşülmüştür. Katılımcılar, farklı akademik ve kurumsal geçmişlerden

gelen ve Portekiz'deki toplululuk medyası ve sosyal girişimciliğin anlaşılması ve geliştirilmesine

katkıda bulunabilecek uzmanlar olduğundan Ulusal Danışma Kurulu bu bileşimde çeşitlilik

sağlamıştır.

Proje kapsamında anlaşılan topluluk medyası ve sosyal girişimcilik kavramı, araştırmacılar

tarafından yapılan ilk sunum ile hatırlatılmıştır. Bu şekilde, katılımcıların konuyla ilgili temel ve

sektörler arası farkındalık kazanmaları sağlanmıştır. Her röportajın başında araştırmanın amacı

açıklanmıştır. Aşağıdaki sorular katılımcılara yöneltilmiştir:

200



1. Kendinizi ve birlikte çalıştığınız grupları bir topluluk olarak görüyor musunuz? Bir kimlik

etrafında bir araya geldiğinizi düşünüyor musunuz? Grupları ve kendinizi nasıl

tanımlarsınız?

2. Kurumların medya kanallarının sosyal girişimcilik faaliyetlerinde çok aktif

kullanılmadığını tespit ettik. Size göre bu kanallar neden kullanılmıyor?

3. Birlik oluşturmak veya işinizle ilgili bilgi almak, birbiniz ile ilgili haber almak, kendinizi

duyurmak üzere siz ve birlikte çalıştığınız gruğlar hangi medya kanallarını

kullanıyorsunuz?

4. Eğer onları kullanmıyorlarsa, neden kullanmıyorlar?

5. Sizce birlikte çalışan topluluk medya grupları için bir topluluk medyası oluşturmak ve

sosyal girişimcilik yeteneğini artırabilmek üzere ne tür eğitimler gereklidir?

Katılımcılar, SEYMM'nin proje ortakları tarafından SEYMM'nin fikri çıktılarının

geliştirilmesi için ifadelerinin gözden geçirileceği ve kullanılabileceğinin farkında oldular.


Görüşmeler araştırmacılar tarafından kaydedilmiştir. Yapılan 5 röportajın neticesi olarak

şu sonuçlar elde edilmiştir:

1. Katılımcılar, SEYMM konseptinin Portekiz'deki bugünkü gençlik toplulukları içinde

çalışan süreçlerle tamamen bütünleştiğini ve uyumlu olduğunu doğrulamışlardır.

2. Katılımcılar, projenin paydaşlar için önemli bir konuyu ele aldığına işaret etmişlerdir;

çünkü medyanın sosyal girişimciler tarafından kullanımı, belirli kimlikleri olan

toplulukların iletişim ihtiyaçlarına cevap vermede küçük ve etkisizdir. Katılımcılar,

topluluk medyasının gençlik çalışmalarının ve girişimciliğin kalitesini artıracağı

hususunda farkındalık göstermişlerdir.

3. Katılımcılar, medya kanallarının çok aktif kullanılmadığını belirtmişlerdir; çünkü sosyal

girişimcilerin onları profesyonel bir şekilde yönetmek için yeterli becerileri yoktur. Konu

hakkında gerçekten bilgi sahibi olmakla birlikte, faaliyetlerini tanıtmak ve izleyici kitlesine

ulaşmak için medya kanallarının potansiyelinden faydalanmaya hazır değilldirler.

201



4. Katılımcılar Portekiz'de sosyal girişimciliği artırabilecek çok sayıda strateji uygulaması

bulunduğunu belirtmişlerdir; örneğin:

a. Başarılı sosyal girişimcilik deneyimlerini ana akım medyada, çevrimiçi platformlarda

vb. yaygınlaştırmak;

b. Başarılı sosyal girişimlerin çoğaltılması;

c. Sosyal girişimcilik projelerinin yaratılmasını teşvik eden eylemler / yarışmalar

geliştirmek;

d. Çeşitli eğitim kademelerinde öğrencilerin mevcut projelere katılımlarını teşvik etmek;

e. Sosyal girişim liderlerinin geliştirilmesi;

f. Hem bu sektörde hem de ötesinde kuruluşları davet etmek, birlikte çalışmak ve fırsatları

keşfetmek.

5. Son olarak, katılımcılar, genel anlamda, sosyal girişimcilere yönelik uygun eğitim

modülünün, öğretilen içeriklerle medya kullanım alışkanlıklarını artıracak bir eğitim

modülü olacağını ifade etmişlerdir. Özellikle, eğitim ihtiyaçlarının aşağıdakiler gibi çeşitli

konuları içerdiği belirtilmiştir:

a. Sosyal medya yönetimi;

b. Sosyal medya pazarlamacılığı,

c. Halkla ilişkiler;

d. Teknik beceriler (örneğin; broşür, afiş, infografi, haber bültenleri, videoları kolay bir

şekilde tasarlamak / oluşturmak için ipuçları ve araçlar, sosyal ağlar için içerik üretme

konusunda temel ilkeler, çevrimiçi platformlar).

202



5. SONUÇ

"Genç Topluluk Medya Yapıcıları için Sosyal Girişimcilik" projesi, toplumsal sorunlar için

kararlar almakla ilgilenen herkesin topluluk medyasını kullanarak sosyal girişimciliğini

geliştirmeye yönelik adımlar atmaya teşvik edilmesi amacıyla başlatılmıştır. Değişim temsilcisi

bireylerin bir topluluğun yaratılması, genişlemesi ve sorunlarını harekete geçirmek konusunda

ihtiyaç duyacakları en temel iki konu, bu projenin temel kavramları olarak görülmektedir.

Dolayısıyla, bireylerin sosyal girişimcilik becerileri aracılığıyla yaptıkları katkıları ve teknolojik

açıdan zenginleştirilmiş medyayı, sosyal değer oluşturacak girişimcilik projelerinin üretilmesi ve

sürdürülebilirliği için kullanmada uzmanlık kazanmak bu projenin başlangıç noktası katkılarıdır.

Bu görüşle, projenin ilk ayağında, sosyal girişimci adayları olarak genç bireyleri

deneyimleyen ve / veya gözlemleyen genç bireyleri tanımak, en öncelikli konuların çerçevesini ve

onların ihtiyaçlarını belirlemek üzere kapsamlı bir analiz çalışması yapılmıştır. Ocak-Mayıs 2017

tarihleri arasında ilk veri; Türkiye, Portekiz ve Bulgaristan'daki gençlik çalışanlarının katılımıyla

nicel saha araştırmasıyla (n = 345) toplanmıştır.

Haziran 2017'de ülkelerin hedef gruplarının, yerel paydaşların ve danışma kurullarının

temsilcilerinin katılımıyla, verilerin arka planındaki dinamikler nicel araştırma ve nitel araştrma

yöntemleri toplanmıştır. Söz konusu araştırmaların en belirgin sonucu olarak, 'sosyal girişimcilik'

ve 'topluluk medyası' konularını ilişkilendirerek sosyal değer yaratan az sayıdaki girişimin olduğu

ve bu konuların proje ülkelerinde bazı bağımsız çalışmaların başlıkları altında olduğu

gözlemlenmiştir.

Toplumsal konuların farklılaşması, yasal prosedürler, medya kullanma alışkanlıkları, hem

niceliksel araştırma hem de nitel araştırma katılımcıları gibi değişkenler, projelerin iki ana

konusundaki eğitim ihtiyacını ön plana çıkaran konuları vurgulamıştır. Bu çizgiye paralel olarak,

bulgular değerlendirilmiş ve eğitim programının alt yapısını oluşturacak çerçevede öneriler

geliştirilmiştir.

Bulgulara uygun olarak ortaklara yönelik genel değerlendirme

Proje deneyimlerini analiz ettiğimizde, en sık görülen deneyim alanlarının sivil toplum

kuruluşu ve kamu girişimi projeleri (% 31.5) ile eğitim enstitüsü tabanlı projeler olduğu

203



görülmüştür (% 42) . Bu aynı zamanda, gençlik çalışanlarının eğitim kurumları ve

STK'lar ile ilgili koordinatör ve ortaklar gibi aktörlerle yakın çalışan ve bu aktörlerin

gençlik çalışmalarındaki paylarını gözetmek olarak değerlendirilebilir. Türkiye'den

katılanların, yerel yönetimleri bu aktörlerle birlikte ortak olarak gördükleri

gözlemlenmektedir. Hedef gruplara yönelik politikalar sürecine yerel yönetim

mekanizmalarının dahil edilmesinin toplumsal konulardaki çalışmalara büyük

katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Bulgulara uygun olarak hedef gruplarla ilgili genel değerlendirme

Spesifikasyonlar olmaksızın, üç ülkeden gelen katılımcılar öncelikli hedef grup olarak

çocuk, genç ve öğrencilere öncelik vermişlerdir. İkincil hedef grupların yanı sıra çocuklar

ve gençler, yetişkinler, aileler ve toplumun tamamı hedef alnmıştır. Toplumsal meselelere

ilişkin hedef gruplarla ilgili olarak üç ülkeden gelen katılımcılar; dezavantajlı

bölgelerin sakinleri, ekonomik ve sosyal açıdan dezavantajlı gruplar ve psikolojik

bakımdan sorunlu gençler ile engelliler olmak üzere bunları birincil hedef gruplar

olarak işaret etmişlerdir. İkincil hedef grup olarak önde gelen gruplar kadınlar,

ekonomik ve sosyal açıdan dezavantajlı gruplar, engelliler ile göçmenler-

mültecilerdir.

Eğitimciler (% 7,1) ve STK'lar ve yardım kuruluşları (% 7,1) ortaya konan diğer ikincil

hedef gruplardır. Proje deneyimleri incelendiğinde, ön planda bu hedef grupların olması

beklenmektedir. Bununla birlikte, sivil toplum örgütleri ve eğitim kurumları gibi

yapıları hedef kitleler olarak gören gençlik çalışanları, bu kurumları çalışmalarda

ortak olarak almaya yönelik eğilimleri güçlendirmektedir.

Bulgulara uygun olarak eğitim programı ile ilgili genel değerlendirmeler

Gençlik çalışanları olan katılımcılar tarafından alınan eğitimden başlayarak üniversite

mezuniyet eğitimi ve kişisel gelişim eğitimleri en önemli öğretim türleridir. Bazı

katılımcılar tarafından sosyal bilimler alanı olarak detaylandırılan eğitim, gençlik

çalışmalarının dayandığı en yaygın eğitimdir. Buna göre, bir eğitim programı

geliştirirken, katılımcıların yüksek lisans derecelerinin gençlik çalışmalarına olan

204



katkısı da dikkate alınmalıdır. Ayrıca, bu eğitimleri almayan program katılımcıları

için, kişisel gelişim eğitimleri, eğitici ve eğitimci eğitimleri ve pedagojik eğitim dahil

edilebilir; çünkü yukarıda belirtilen eğitimler sıklıkla görülmektedir. Proje yönetimi,

girişimcilik ve iletişim eğitimleri de daha az katılımcı tarafından alındığı için

programa dahil edilebilir.

Üç ülkeden katılımcıların Webinar ve Tech eğitimleri almadıkları ve sadece Türk

katılımcıların Girişimcilik ve İletişim eğitimlerinden bahsettikleri görülmüştür. Bu

nedenle, eğitim programında teknik eğitim, girişimcilik ve iletişim eğitimlerine yoğun

bir ihtiyaç duyulduğu söylenebilir.

Eğitim programıyla ilgili beklentilere gelince, genel eğilim; içerik yönetimi bilgisi ve

becerileri ile birlikte teknik beceriler, medya içeriği üretim ve uygulama becerilerini

geliştirme konusunu içeren ihtiyaçların (% 24) önceliğine işaret eder. En düşük

frekansa sahip tema; sosyal bilinci ve farkındalığı arttırmak (% 6) olarak ortaya çıkmıştır.

Ülkelere göre dağıtımda; Portekizli katılımcıların "İçerik üretim ve uygulama becerilerini

geliştirmeye" odaklanan eğitim programından beklentileri en fazla olsa da, bu tema diğer

temalar arasında en belirgin tema olarak görülmektedir. Bulgaristan ve Türkiye'den

katılımcılar için en belirgin tema "Medyanın gerçek potansiyelinde etkili ve uygun

kullanımı" olmuştur.

Orana göre dağılıma baktığımızda, altı ana başlık altında olan konulara genel olarak orta

ve üst düzeyde önem verilmiş ve en düşük oranlara sahip olan ticaret iletişim stratejileri ile

internet pazarlaması konuları da oransal açıdan önemli olarak değerlendirilmiştir.

Ülkelerin araştırma bulgularının spesifik sonuçları ile ilgili olarak;

Türkiye

Türkiye'den katılımcılar, hedef gruplarda, genel eğilimle uyumlu olarak, çoğunlukla

çocuklar, gençler, yetişkinler ve toplum çapında belirgin olmayan hedef gruplara

odaklanmışlardır. Ancak, toplumsal sorunlar, engellilerle ilgili gruplar, ekonomik ve

sosyal açıdan dezavantajlı gruplar, kadın sorunları, eğitimdeki eşitsizlik ön plana

çıkmaktadır. Eğitimde ve kadın meselelerinde eşitsizlik yaşayan (% 2,7) ve sadece

Türkiye’deki katılımcıların işaret ettiği hedef gruplar dikkate değer bir bulgudur. İkincil

205



hedef grup olarak görülen yaşlılar, Türkiye ve Portekiz'de ikincil hedef gruplar arasında

yer almış; işsizler, Türkiye ve Bulgaristan'da ikincil hedef gruplar olarak göz önüne

alınmıştır. Programın ortak yararı ile ilgili olarak, çeşitli sosyal konuların Türkiye'ye

yöneldiği ve / veya gösterildiği söylenebilir. Bu açıdan bakıldığında, çeşitli sosyal

meselelere yönelik eğitim girişiminde bulunanların toplumsal girişimcilik gerektiren

alanlar haline gelmesi mümkündür.

Türkiye’deki katılımcıların işaret ettiği hedef gruplar dikkate değer bir bulgudur. İkincil

hedef grup olarak görülen yaşlılar, Türkiye ve Portekiz'de ikincil hedef gruplar arasında

yer almış; işsizler, Türkiye ve Bulgaristan'da ikincil hedef gruplar olarak göz önüne

alınmıştır. Programın ortak yararı ile ilgili olarak, çeşitli sosyal konuların Türkiye'ye

yöneldiği ve / veya gösterildiği söylenebilir. Bu açıdan bakıldığında, çeşitli sosyal

meselelere yönelik eğitim girişiminde bulunanların toplumsal girişimcilik gerektiren

alanlar haline gelmesi mümkündür.

STK'lar ve eğitim kurumları çevresinde şekillenen üç ortak ülkeden gelen katılımcıların

ortak görüşlerine göre, Türkiye'de yerel yönetim mekanizmalarının önemli bir aktör olarak

parladığı söylenebilir. Özellikle sosyal konularda bölgesel ve yerel çözümler üretmek

açısından, yerel yönetimlerin STK'lar ve eğitim kurumları ile birlikte hareket

etmesinin önemi ortaya çıkmaktadır.

Programdan beklentiler ile ilgili olarak, Bulgaristan ve Türkiye'den katılımcılar, en çok

"medyanın gerçek potansiyelinde etkili ve uygun kullanımı" temasını vurgulamaktadırlar.

Bu durum, niceliksel yoğunluğu farklı olan bu ülkelerde, medya kullanımının nitel

özelliklerinin sorunlu olabileceğini düşünmeye sevk etmektedir. Bu bağlamda, medya okur

yazarlığı eğitiminin bu programa, özellikle de Bulgaristan ve Türkiye aşamalarına entegre

edilmesi, özellikle medyanın gücü, potansiyeli, etkin kullanımı ve medya okuryazarlığı

konularındaki katılımcı başarısı izlenmelidir.

Programın beklentileri arasında "Toplumsal bilinç ve farkındalığın geliştirilmesi" teması

diğer ülkelerden farklı olarak üst sıralarda yer almaktadır. Bu, Türkiye'deki katılımcıların

toplumsal konularda diğer ülkelerden katılımcılara kıyasla sosyal farkındalığa sahip

olduklarını gösteriyor. Bunun nedeni, Türkiye'de genel olarak sosyal konulara yönelik

206



ilgi ve farkındalığın az olması sayılabilir. Bu nedenle, sosyal farkındalık yaratmaya

yönelik iletişim uzmanlığını programa dahil etmek faydalı olacaktır.

Programa özgü olarak verilmesi beklenen eğitimler konusunda Türkiye'den katılımcılar

daha çok girişimcilik ve teknik becerilere yönelik konular üzerine yoğunlaşmaktadırlar.

Katılımcılar, daha önce alınan eğitimden dolayı teknik eğitimlerden

bahsetmediklerinde, bu ihtiyacı karşılayacak bir program tasarlamak yararlı

olacaktır.

Portekiz

Portekiz'den gelen katılımcılar hedef gruplar olarak, genel eğilim doğrultusunda

çoğunlukla çocuklar, gençler, yetişkinler ve toplum çapında belirgin olmayan hedef

gruplara, yaş ve eğitim kategorisinde öğrencilere odaklanıyorlardı. Portekiz'den gelen

katılımcılara göre düşük oranla bahsedilmesine rağmen, ekonomik ve sosyal açıdan

dezavantajlı gruplar (% 3.9) ön plana çıkmaktadır. Psikolojik olarak sorunlu öğrenciler,

genel kalite grupları dışında bir diğer hedef grubudur. Bu durum, Portekiz'ten gelen

katılımcıların diğer ülkelerin katılımcıları kadar sosyal bir konuyu hedef

alamayacağının düşünülmesine yol açmaktadır.

Ülkelere göre dağıtımda programın beklentileri; Portekiz'ten katılımcılar çoğunlukla

"İçerik üretim ve uygulama becerileri geliştirme" üzerine yoğunlaşmışlardır, en belirgin

tema da bu olmaktadır. Ayrıca, "medya kullanımı ve iletişim uzmanlığının geliştirilmesi"

teması, Türkiye ve Bulgaristan'dan gelen katılımcılar arasında düşük kalırken, Portekiz'den

gelen katılımcıların en sık ifade ettiği beklentilerden biridir. Öte yandan, Portekiz'den

katılımcıların programın eğitim konuları arasında teknik beceri odaklı konulara ve topluluk

medya yönetimi konularına odaklandıkları gözlemlenmiştir. Beklentiler ve odaklanmış

eğitim konuları birbirleriyle uyumlu olarak görülmektedir.

207



Bulgaristan

Hedef gruplar aracılığıyla, Bulgaristan'dan gelen katılımcılar çocuk, genç ve yetişkinleri

birincil olarak hedeflerken, sosyal konular kategorisinde bölgesel eşitsizlik ve kentsel-

kırsal ayrımcılığa maruz gruplar (% 32.4) ve sosyal dezavantajlı gruplar (% 4.5) yüksek

oranlarda belirtilmiştir. Bu bağlamda, dezavantajlı bölgelerdeki sakinlerle ilgili sosyal

konuların program katılımcılarının bakış açılarından yansıyacağı düşünülebilir.

Bulgar katılımcılar için kişisel gelişim (% 29.3) ile eğitici ve öğretici eğitimleri (% 13.4)

ilk sıralarda yer aldı. Bununla birlikte, web seminerleri ve teknik eğitim,

Bulgaristan'daki katılımcılar tarafından diğerleri gibi hiç konuşulmadı. Bu nedenle,

bu ihtiyaç programda ele alınmalıdır.

Bir kez daha Bulgar katılımcılar tıpkı Türkiye'den katılımcıların yaptığı gibi, eğitim

programından beklentiler açısından en çok "medyanın gerçek potansiyelinde etkili ve

uygun kullanımı" konusunu vurguladılar. Bulgaristan katılımcılarına göre, medyanın

yüksek kullanım oranı kadar medya kullanımı için kalite ve üretkenlik üzerinde

durulmaktadır. Bu bağlamda, özellikle programın Bulgaristan ve Türkiye aşamalarında,

medya okuryazarlığı eğitiminin programa entegrasyonu ve katılımcıların medyanın gücü

ve potansiyelini etkin kullanmaları ve eğitimde medya okuryazarlığı konularındaki başarısı

konuları vurgulanmaktadır. Üstelik, "gençliğe ulaşma ve karşılıklı etkileşim yaratma"

beklentisi, diğer iki ülkeden katılımcılar ile karşılaştırıldığında Bulgaristan'dan gelen

katılımcılar için önem taşıyan bir konudur. Ülkeye özel olarak, dikkatin özellikle

programdaki gençlerin etkileşimine gösterilmesi önerilmektedir.

Bulgaristan'daki katılımcıların topluluk medyasının rolü ve internet pazarlaması gibi

konulara dikkat gösterdikleri gözlemlenmiştir. Ülkeye özgü medyanın gerçek

potansiyelini keşfetme beklentisini karşılayacak şekilde genç, interaktif ve topluluk

medyası tabanlı eğitimin Bulgaristan için daha önemli olduğu söylenebilir.

208



Araştırma ve tartışmaların bulgularından hareketle iki modül eğitim planı hazırlanmıştır.

Modüller "Sosyal Girişimcilik" ve "Topluluk Medyası" olarak yapılandırılmıştır. Bu doğrultuda,

aşağıda belirtilen birimlerin modüle konması amaçlanmıştır;

Sosyal Girişimcilik Modeli

Sosyal Girişimciliğe Giriş

Gençler için İletişim Teknikleri

Sosyal Girişimciler İçin Medya Okur Yazarlığı

Sosyal Girişimcilik: İletişim Kurma Ve Topluluk Oluşturma

Topluluk Medya Modülü

Topluluk Medyasına Giriş

Görsel Tasarım ve Prodüksiyona Giriş

Basılı Topluluk Medyası

Görsel-işitsel Topluluk Medyası

Dijital Topluluk Medyası

Her modüldeki birimlerin yaygın öğrenme tekniklerine dayanan hem teori hem de uygulama

aşamaları olacaktır. İdeal zamanlama olarak, birimlerin 25-40 slayt arasında organize edilmesi

planlanmıştır.

genç topluluk medya yapıcıları için sosyal girişimcilik · ülkeden toplanan topluluk...

Documents