gemi geometrisi 2009

8/8/2019 GEMI Geometrisi 2009

1/37

GEM GEOMETRS


2/37

4.1 GENEL GEOMETRK TANIMLAR

T

AP FPBL

D

LWL

LOA

LWL

LBP

f

D

B

f

T

LWL

BL

B/2

GverteGverte

Ykl su hatt Ykl su hatt

Gemi geometrisini tanmlamada kullanlan genel tanmlar aadaki ekildegrlmektedir.

ekil 4.1. Genel geometrik tanmlar


3/37

Ba Dikey Ba kaime Fore Perpendiculars (FP) : Gemi ba bodoslamas ile dizaynsu hattnn kesitikleri noktadan dizayn su hattna dik olarak geen dey doru.

K Dikey K kaime Aft Perpendiculars (AP) : Dmen rodu ekseni ile dizayn su

hattnn kesitii noktadan dizayn su hattna dik olarak geen dey doru.

MastoriMidships(): Ba ve k dikeyler aras uzakln ortas.

Orta SimetriDzlemi Centreplane(CL): Gemiyi boyuna ynde sancak ve iskeleolarak iki simetrik paraya blen dzlem.

Temel Hatt Kaide Hatt Baseline (BL) : Gemi boyunca dip kaplamas ile simetridzleminin kesitii hat. Bu genellikle yatay bir doru olmakla birlikte balk gemisiveya romorkr gibi kta byk bir pervane yuvasna sahip olmas gereken gemitiplerinde ka eimli olabilir.

Orta Kesit - Midship Section : Gemi boyunca en byk alana sahip kesittir. Genelliklebu kesit gemi ortasnda yani mastoride yer alr ancak baz hallerde daha ka veya okdaha nadir olarak baa kaym olabilir.

iyer Hatt Sheer Line : Gemi ana gverte profilinin orta simetri dzlemi zerindekiizdmdr. iyerin en dk noktas genellikle mastoridedir ve zellikle baa doruiyer profili artar. Modern gemilerde iyer hatt daha nadir olarak kullanlmaktadr.


4/37

Gverte Sehimi DeckCamber: Gemi ana gvertesi zerinde bordadan orta simetridzlemine doru llen ykseklik farkdr. Standard bir deer olarak gemi geniliinin1/50si alnabilir.

Paralel Gvde ParallelBody(LP): Gemi ortasnda orta kesidin hibir deiiklieuramadan uzand blgedir.

Siyer

BaK

BL

LWL

BL

LWL

ekil 4.2. Trimsiz ve trimli durum


5/37

sintine dnmradius

gvertesehimi

tumblehome

f

T

kalknt

levha omurga

LWL

BL

CL

ekil 4.3. Enine kesit karakteristikleri


6/37

ekil 4.4. Bir romorkrn eneli hatlar


7/37

Yumru Ba Alan (ABL) : Yumru ban orta simetri dzlemi zerindeki izdm alan.

YumruBa Kesit Alan (ABT): Yumru ban ba dikeydeki enine kesit alan.

FP

ABLABT

ekil 4.5. Yumru ba tanmlama unsurlar


8/37

4.2 AnaBoyutlar

Tam Boy Length Overall (LOA) : Geminin bata ve kta en u noktalar arasndakiyatay uzaklktr.

Dikeyler Aras Boy Length Between Perpendiculars (LBP) : Ba ve k dikeylerarasndaki yatay uzaklktr.

Su Ha

ttBoyu

Leng

th o

f Wa

terline (

LWL) : Geminin dizayn su hattnda yzerken batave kta su ile temas eden en u noktalar arasndaki yatay uzaklktr.

Batk Boy Length Overall Submerged (LOS) : Geminin dizayn su hatt altnda kalanksmnda bata ve kta en u noktalar arasndaki yatay uzaklk olup yumrubal gemilerdenem kazanan bir boy deeridir.

Paralel Gvde Boyu Parallel Body Length (LP) : Gemi ortasnda orta kesidin hibirdeiiklie uramadan uzand blge boyu.

Su ekimi Draught (T): Geminin temel hatt ile yzd su hatt arasndaki deyuzaklktr. Bu deer trimin mevcut olmas durumunda gemi boyunca deiken olabilir.


9/37

Kalp Genilii Moulded Breadth (BM) : Geminin en geni kesidinde sancak ve iskelebordalar arasndaki yatay uzaklktr.

SuHatt Genilii Breadthof Waterline(BWL): Geminin yzd su hattnda ve engeni kesidinde sancak ve iskele bordalar arasndaki yatay uzaklktr.

Derinlik Depth(D): Gemi ortasnda temel hatt ile ana gverte arasndaki deyuzaklktr.

Fribord Freeboard(f): Gemi ortasnda dizayn su hatt ile ana gverte arasndakidey uzaklktr. Fribord derinlik ile su ekimi arasndaki farka eittir.


10/37

4.3. TekneFormuveForm Katsaylar

Bir geminin: ina ve iletim maliyetleri,tama kapasitesi,yerleim zellikleri,sevk karakteristikleri,

hz,stabilite,enine ve boyuna mukavemet veyapsal dizayn

zellikleri gibi temel tekno-ekonomik performans karakteristiklerini etkileyen ennemli eleman tekne boyutlar ve formudur.


11/37

4.3. TekneFormuveForm Katsaylar

boyutlu tekne formunu iki boyutlu kat dzlemine aktarabilmek zere formveya endaze plan denilen adet iki boyutlu dzlemden oluan bir plandanyararlanlr. Form plann oluturan iki boyutlu dzlemler unlardr:

Geminin boy ynnde orta keside paralel kesitlerle blnmesi ile elde edilenenkesit plan

Geminin dey ynde ykl su hattna paralel kesitlerle blnmesi ile elde edilensu hatlar plan

Geminin iskele veya sancak ynnde orta simetri dzlemine paralel kesitlerleblnmesi ile elde edilen batok erileri ve profil plan.


12/37

boyutlu dzgnle sahip bir tekne formuna ait her plandaki

iki boyutlu eriler de dzgn olacaktr. Form plannda herbir suhatt, batok ve enkesit iin tek bir kesim noktas bulunabileceinegre bu kesim noktasnn temel hattna, orta simetri dzlemine vegemi ortasna uzaklklar her planda da ayn olmaldr. Bu durumekil 4.6 da gsterilmektedir.

Tekne form erilerinin iziminde elastik tirizler kullanlr. Bu tirizlerstlerine konan arlklarn etkisi altnda potansiyel enerjileriniminimum yapacak srekli bir form alrlar. deal olarak eri zerinde

koordinatlar bilinen herbir nokta zerine bir arlk konmaldr.Eldeki ofset saysnn fazla olmas erilerin daha duyarl olarakizilmesini salayacaktr. Genellikle kesit says 21den, su hattsays 6dan ve batok says 4den az olmayacak ekilde seilir.

TEKNE FORMU


13/37

ok zel haller dnda gemi tekne formlarnda sancak-iskele

simetrisi bulunduundan enkesit ve su hatt planlarnda sadece iskeleveya sancak taraf izilir. Geleneksel olarak enkesit plannda gemiortasndan baa doru olan kesitler saa, gemi ortasndan ka dorukesitler ise sol tarafa izilir. Su hatt plannda ise sadece iskele su

hatlar izilir.

Gemi formunu tanmlamak zere ba ve k dikeyler aras belirlisayda arala blnr (tipik 20 aralk). Gemi formunun hzldeiim gsterdii ba ve k nihayetlerde ara kesitler alnmas

yaygndr. Herbir keside ait su hatt yar genilikleri ofset deeriolarak adlandrlr ve bu deerlerle gemi tekne formunu tanmlayan

bir ofset tablosu oluturulur. Tipik bir balk gemisine ait form planekil4.7de grlmektedir.

TEKNE FORMU


14/37

Batoklar

Su hatlar

En kesitler

Z

X

Y

ekil4.6. boyutlu tekne formu ve kesit dzlemleri


15/37


16/37

Figure4.7.Tipik bir form plan


17/37

4.3.1 Tekne formukatsaylar

Tekne su alt form katsaylarnn belirlenmesinde iki temel dizaynerisinden yararlanlabilir:

En kesit alanlar erisi

Ykl su hatt erisi

En kesit alanlar erisi herbir kesitin ykl su hattna kadaralanlarnn gemi boyunca izilmesi ile elde edileblir. Ykl su hatterisi ise herbir kesidin ykl su hatt geniliklerinin (veya yargeniliklerin) plot edilmesi ile elde edilir. ekil 4.8te tipik bir ykgemisi iin ykl su hatt ve enkesit alanlar erileri grlmektedir


18/37

T(x)

A(x)

B(x)

LCB

SAC

LWL

LCF

ekil 4.8. En kesit alanlar ve ykl su hatt erileri


19/37

Ykl su hatt erisi ve enkesit alanlar erisi gemi kesitlerinin formu hakknda bilgiverebilir. Herhangi bir konumda enkesit alan deeri ile ykl su hatt genilii kesitformunun U veya V formu olduunu belirtecektir.

Enkesit alanlar erisi altnda kalan alan geminin su alt hacmini (deplasman hacmi)verecektir.

Burada A(x) gemi boyunca x konumundaki su hatt altndaki en kesit alanngstermektedir. Buradan blok katsays (CB) ve sephiye merkezinin boyuna konumu (LCB)aadaki formller yardm ile elde edilebilir.

!L

0

dx)x(A

!

!!

WL

WLWL

L

0

L

0

WLWLWLWL

L

0B

dx)x(A

dx)x(xALCB

TBLTBL

dx)x(AC


20/37

Benzer ekilde ykl su hatt erisi altnda kalan alan ykl su hatt alann verecektir.

Burada B(x) gemi boyunca x konumundaki ykl su hatt genilii olup su hatt alankatsays (CWP) ve yzme merkezi (LCF) aadaki formller ile bulunabilir.

WLL

0WLWL dx)x(B

WL

WLWL

L

WL

L

WL

WLWL

WL

WLWL

L

WL

WP

dxxB

dxxxB

LCFBL

A

BL

dxxB

C

0

00

)(

)()(


21/37

Blok katsays gemi su alt tekne formunun ne kadar dolgun olduunun bir gstergesidirancak kesit formlar ayn zamanda orta kesidin ne kadar dolgun olduuna da baldr. Ortakesidin dolgunluunu belirtmek zere orta kesit alann (veya maksimum alan) su hatt

genilii ve gemi ortasndaki su ekimine blerek elde edilen orta kesit narinlik katsayskullanlr.

TB

AC

WL

MM !

Burada AM orta kesit alann gstermektedir. Bylece su alt prizmatik katsays aadakigibi tanmlanabilir.

M

B

MWLWLMWL

P CC

TCBLALC !!!


22/37

Bylece prizmatik katsay tekne su lat hacminin, taban alan orta kesit alan ve yksekliigemi su hatt boyu olan silindirin hacmine oran olmaktadr. Ayn blok katsaysna sahip ikigemiden prizmatik katsays kk olan dierine nazaran ortada daha dolgun, ba ve ktadaha narin olacaktr. Benzer bir mantkla tekne su lat hacminin, taban alan ykl su hatt

olan su ekimi yksekliindeki silindire oran dey prizmatik katsayy verecektir.

W

B

WWWWTBTA

!

!

!


23/37


24/37


25/37


26/37

rnek4.1.Boyu L ve taban yarap R olan bir silindir su ekimi yarapa eit olacak ekildeyzmektedir. Form katsaylarn bulun.

R

Blok katsays :

Orta kesit katsays :

Prizmatik katsay :

4L*R*R2

L*2R

TBL

LA

TBLC

2

WL

M

WLWLB

T!

T

!!

!

422

T

2

W

T!

T

!!

14/

4/!

T

T!!


27/37

Su hatt alan katsays :

Dey prizmatik katsay

12

2

WW

WW !

v

v!!

41

4/

W

T!

T!!


28/37

rnek 4.2

Aada en kesiti verilen L boyunda bir lastik botun form katsaylarn hesaplayn.

RR

4R

Blok katsays :


Prizmatik katsay :

928.012

8RL)RRR4(

L)RR4

4

R2(

TBLLA

TBL

2

WLWLWL

B !T!

T

!!!

928.0

12

8

R)RRR4(

RR44

R2

TB

A

2

WL

!T

!

T

!!

1BP !!!


29/37

Su hatt alan katsays


1RL6

RL6

BL

AC

WLWL

WPWL !!!

928.01

928.0

C

CC

WL

BVP !!!


30/37

rnek4.3.Aada enkesiti verilen L boyunda ekenar gen eklindeki dubann form katsaylarnhesaplayn.

5m

Blok katsays :


5.0

L

2

355

L2

355

2

1

TBL

LA

TBL WLWLWLB !!!

!

5.0

2

355

2

355

2

1

TB

AC

WL

MM !!!


31/37

Prizmatik katsay :


Dey prizmatik katsay :

1C

CC

M

BP !!

1B

B

BC

WW

WPW !!!

5.01

5.0

C

CC

W

BVP !!!


32/37

rnek4.4.Aada profil kesiti verilen ve bir dairesel silindir ve koniden oluan dubann orta simetriekseni su hatt olacak ekilde yzmesi durumunda form katsaylarn hesaplayn.

r

H H

Blok katsays :


6

Hr4

Hr3

2

rr2H2

Hr6

1Hr

2

1

TBL

LA

TBLC

2

222

WL

M

WLWL

B !!vv

!!

!

4

r2

r2

1

T 2

2

W

!!!


33/37

Prizmatik katsay

3

2

4

6

P !!!

Su hatt alan katsays


Sephiye merkezinin boyuna konumu

Yzme merkezinin boyuna konumu

4

3

r4

rr2

WW

WW !

!!

9

2

4/3

6/

WP

T!

T!!

24

7

r

3

23

r6

1

2r

2

1

2

22

!

!

!

3r4 3

r

2

r2

W!

!!


34/37

rnek4.5.

Temel geometrik zellikleri aada verilen gemiye ait form katsaylarn hesaplayn.

Su hatt boyu LWL 200 m

Su hatt genilii BWL 22 m

Su ekimi T 7 m

Prizmatik katsay CP 0.75

Ykl su hatt alan AWL 3500 m2

Deplasman tonaj ( 23000 t

Deniz suyu younluu V 1.025t/m3


35/37

729.0025.1722200

23000

TT WWWW!

vvv!

V

(!

!

795.022200

3500A

WW

WPWP !

v!!

972.075.0

729.0

P

M !!!


36/37

rnek4.6.Enkesiti ekilde gsterilen 100 metre boyunda sabit kesitli dubann form katsaylarnbulun.

10m

1m

1.5m

Orta kesit alan :

Orta kesit alan katsays :

Deplasman hacmi :

2M m5.125.010

2

1110A !vvv!

833.05.110

5.12

TB

A

C WL

M

M !v!!

3WLM m12505.12100LA !v!!


37/37

Blok katsays :

Prizmatik katsay :


833.05.110100

1250

TBLC

WLWL

B !vv

!

!

1833.0

833.0

C

CC

M

BP !!!

1

10100

10100

BL

CWLWL

WLWL !

v

v!!

gemi geometrisi 2009

Documents