zesmaandelijks informatieblad van Geneeskunde voor de Derde Wereld vzw (G3W) – mei 2012

g3wereldGezondheid, een kwestie van onrecht bestrijden

g3wIn deze brochure zetten we het werk van onze Latijns-Amerikaanse partners in het zon-netje. Met Cuba blijven we een speciale band hebben. Door radicaal voor een ander soort maatschappij te kiezen waar de mens en niet de winst en prestatiedrang centraal staat, slaagt Cuba er nog steeds in puike gezond-heidscijfers voor te leggen. We kunnen dan ook één en ander leren van Cuba. Hun erva-ring willen ze nu delen met onze partners uit andere Latijns-Amerikaanse landen. De ge-zonde Cubaanse microbe verspreidt zich.

Je kan ook een kijkje nemen op www.g3w.be voor meer informatie.

"Het is belangrijk dat de mensen zich van dag tot dag bewuster worden van de nood-zaak om zich in te zetten voor de samenle-ving, maar tegelijkertijd van het feit dat zij zelf de motor ervan zijn."

Che Guevara

EN LATIJNS-AMERIKA

Latijns-amerika* 14 % van de kinderen jonger dan 5 jaar matig tot sterk ondervoed zijn.

* Het sterftecijfer van inheemse vrouwen drie keer zo hoog is als het regionale gemiddelde.

* 12,7 % van de bevolking in extreme ar-moede leeft (met minder dan 1 dollar per dag).

* Van de 15 meest ongelijke landen, zich er 10 in Latijns-Amerika bevinden.

* In Guatemala 62 % van de nationale rijkdom in handen is van 20 % van de bevolking , ter-wijl de 20 % armsten slechts 2,4 % van de na-tionale rijkdom bezit.

* Margaret Chan, directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie, verklaarde dat Cuba over een benijdenswaardig gezond-heidssysteem beschikt.

* In Nicaragua het gemiddelde salaris van een verpleegkundige 150 euro is.

* In Peru 7 van de 10 inheemsen arm zijn en 5 van de 10 in extreme armoede leven. De levensverwachting in de inheemse gemeen-schappen is 20 jaar minder dan in de rest van het land. Bovendien is in deze gemeenschap-pen het sterftecijfer bij kinderen onder de 5 jaar twee keer zo hoog.

WIST JE dAT IN LATIJNS-AMERIKA ...

CUBaHet CUBaanse VirUs VersPreiDt ZiCH

Geneeskunde voor de Derde Wereld (G3W) steunt sinds 1998 een project in Cuba onder de naam “Dragones”. Het project was succes-vol. Vanaf 2003 werd het ook in andere ge-meentes van Cuba toegepast. Mayda Guerra Chang was vanaf dag één bij het project be-trokken en blikt terug en vooruit.

Mayda, de samenwerking met G3W loopt nu al een aantal jaren. Kan je ons vertellen hoe het allemaal begon?

“Aanvankelijk was het de bedoeling om de ge-zondheid van de mensen te verbeteren. Door mensen aan te zetten meer te bewegen, hen te leren gezonder te eten, hen aan te moedigen minder alcohol te drinken en te stoppen met roken. We zijn gestart in de wijk Dragones in Havanna. De resultaten waren veelbelovend. Na een drietal jaar besloten we om het project uit te breiden naar heel Centro Havanna, naar de stad Cienfuegos en de meer landelijke gemeente Yaguajay."

In al die jaren zal wel één en ander veran-derd zijn. Hoe is het project geëvolueerd?

“We plukken nu de vruchten van ons werk. Vele gezondheidswerkers hebben door de er-varingen veel opgestoken en geleerd. Ook heel wat vrijwilligers werden opgeleid rond aspecten van gezond leven. Veel dokterspos-ten werden dankzij het project beter uit-gerust. Dat kwam zowel de motivatie van de dokters ten goede als het welzijn van de patiënten. Maar wat me het meest geraakt

heeft, was te zien hoe gewone mensen door dit project steeds meer gingen deelnemen aan activiteiten. In het begin waren wij het die alles organiseerden samen met de ge-zondheidspromotoren. Maar geleidelijk aan schoven de promotoren en de mensen zelf naar voren welke acties of activiteiten ze wilden ondernemen. Toen zagen we dat we nog een stap verder moesten zetten in onze aanpak, alleen wisten we niet goed hoe.”

Toen nam het project een nieuwe wending?

“Ja! We zijn toen gaan werken volgens een methode ontwikkeld door Pol De Vos en Pierre Lefèvre, beide onderzoekers aan het Tropisch Instituut van Antwerpen. We hebben toen een groep van formele en informele verte-genwoordigers uit de wijk samengebracht. Samen hebben ze nagedacht over de belang-rijkste problemen die een invloed hadden op de gezondheid van de mensen in hun wijk. Eens de problemen vastgesteld, gingen ze

samen een actieplan opstellen dat ze later zelf zouden uitvoeren. Het waren zij die zelf van A tot Z alles deden. Wij waren er enkel om hen te begeleiden.”

Kan je ons een paar voorbeelden geven van wat er werd gerealiseerd?

“Nemen we bijvoorbeeld de wijk Dragones. Dat is een overbevolkte wijk in Havanna met heel oude en vaak onderkomen woningen. Er is veel verkeer, de straten zijn vuil, er is

haast geen groen of park. Dat alles heeft zijn invloed op de levensomstandigheden van de mensen die er wonen. Het project wilde in eerste instantie die omstandigheden verbete-ren. Enkele vrijwilligers gingen elke laatste zondag van de maand op pad om de straten te vegen, gevels op te frissen. In het begin waren ze maar met een paar. Maar dank-zij initiatieven en activiteiten waar heel de buurt aan deelnam werden de bewoners zich bewust dat de netheid van hun wijk ook iets was waar ze konden aan werken. Dat dit ook

hun verantwoordelijkheid was. Zelfs bekende Cubaanse kunstenaars werkten mee en maak-ten een mooie mozaïek die nu de straten op-fleurt. Mettertijd werden de resultaten steeds zichtbaarder en concreter waardoor de men-sen nog meer gestimuleerd werden. Ook de gemeente zelf vond het initiatief zeer waar-devol en ging actief meewerken. Waar het aanvankelijke plan was om slechts 2 buurten op te waarderen, waren er op het eind al 11 buurten betrokken bij het project.”

Inderdaad mooie resultaten. Wat hebben jullie geleerd uit deze ervaring?

“Dit waren zichtbare resultaten. Maar ik vind de minder zichtbare resultaten minstens zo belangrijk. Vooral dat de mensen zelf het ini-tiatief nemen. Hierdoor voelen ze zich vanaf het begin betrokken en zijn ze ook erg en-thousiast. Het project stimuleert ook de sa-menwerking tussen mensen. Het brengt mensen dichter bij elkaar. Mensen die elkaar voorheen minder goed kenden, leren elkaar

op een andere manier kennen. Doordat mensen van allerlei slag meedoen (vrouwen, leerkrach-ten, boeren, ...) is het zoeken naar een oplos-sing voor hun probleem vaak ook gemakkelij-ker. Ieder heeft zijn specifieke en verrijkende inbreng.

Ook de relaties tussen mensen verandert. Daar waar een kapster, vele mensen uit de wijk kent, voorheen wat verlegen was om haar gedacht te zeggen in groep, wordt haar mening en inbreng nu erg gewaardeerd. Ze heeft geleerd dat haar ideeën ook waardevol zijn. Mensen kregen respect voor elkaar. We merkten ook dat mensen na verloop van tijd heel wat leerden in dit proces. De analyse van de problemen gaat ook steeds dieper. Het is echt een verrijkende ervaring voor iedereen.”

CentraaL-amerikaIn het programma van G3W is het de bedoeling deze methode in andere Latijns-Amerikaanse landen te verspreiden. Kan je ons daarover wat meer vertellen?

“Door de jaren heen hebben we veel ervaring opgedaan. Wijzelf en G3W vonden dat we deze ervaring moesten delen met andere or-ganisaties. Vandaar ons idee om onze kennis te verspreiden in andere Latijns-Amerikaan-se landen. Vorig jaar zijn we begonnen in El Salvador. Daar hebben we het Ministerie van Volksgezondheid geholpen om een actieplan

op te stellen dat de bevolking moet stimule-ren om deel te nemen aan de uitbouw van een nieuw gezondheidsbeleid. In februari ging ik naar Ecuador om met verschillende volksorga-nisaties een eerste vorming te begeleiden rond onze methode. Het resultaat van die vorming was een concreet actieplan waarrond ze dit jaar willen werken in hun respectievelijke ge-meenschappen. Telkens merk ik dat er erg veel interesse bestaat voor onze aanpak en manier van werken. Het Cubaanse virus verspreidt zich dus goed!”

Wat vindt de Cubaanse overheid trouwens van jullie werk?

“De overheid op lokaal niveau (gemeente) is altijd betrokken bij wat we doen. We denken dat die betrokkenheid belangrijk is als we tot goede resultaten willen komen. Het Ministe-rie van Volksgezondheid is eveneens erg geïn-teresseerd in ons werk. Het feit dat mensen inspraak krijgen en deelnemen binnen hun wijk of gemeenschap is een manier om tegemoet te komen aan de noden van de be-volking. En dat vindt men ook op het minis-terie belangrijk. In 2012 wil de Cubaanse overheid onze methode uitproberen als on-derdeel in het studiepakket van de genees-kundestudenten van het ELAM. Het ELAM is de Latijns-Amerikaanse School van Geneeskunde opgericht door Cuba waar studenten uit Zuid-Amerikaanse en andere arme landen gratis een opleiding kunnen volgen.”

CentraaL-amerikaEL SALvAdoR RoEpT dE pRIvATISERINg EEN hALT ToE

Margarita Posada is één van de sleutelfiguren binnen het netwerk van de Movimiento para la Salud de los Pueblos (MSP-LA)* in Centraal-Amerika. Ze is tevens woordvoerster van de Al-liantie tegen de Privatisering van de Gezond-heidszorg (ACCPS). Ze vertelt ons over wat er allemaal gebeurt in haar land, El Salvador. Het kleinste land van Latijns-Amerika heeft een droevige geschiedenis van burgeroor-log en geweld achter de rug in de jaren '80. Het land werd ook niet gespaard van corrup-tie en een golf van privatiseringen. Zo werden

eind jaren '90 heel wat diensten (maaltijden, schoonmaak,...) in publieke ziekenhuizen uit-besteed aan privéondernemingen. Daarna ging men nog een stap verder in de privatisering.

* partner van G3W

Latijns-amerikaHet werd gebruikelijk dat vrouwen voor hun bevalling een “bevallingspakket” moesten kopen. Dat leidde vaak tot absurde en tragi-sche situaties, vertelt Margarita:

“Een vrouw had last van hevig bloedverlies na haar bevalling. Normaal was een kleine ingreep voldoende geweest om haar te helpen. Maar de arts had niet de toelating om deze uit te voeren want dit was niet voorzien in het contract! Het gevolg was dat de vrouw overleed aan overvloedig bloedverlies.”

In deze context is er voor een organisatie als ACCPS veel werk. ACCPS omvat vele organi-saties en personen met dezelfde visie: dat gezondheid een recht is en geen koopwaar. ACCPS was de drijvende kracht achter vele grote mobilisaties, stakingen, optochten. Door de jaren heen kreeg de Alliantie meer erkenning. In 2009 vroeg het Ministerie van Volksgezondheid ACCPS om mee te werken aan de hervormingen binnen het gezondheids-beleid. Dankzij hun inbreng werd er recent een wet goedgekeurd die maakt dat medi-

cijnen niet duurder mogen zijn dan de gemid-delde verkoopprijs in andere Centraal-Ame-rikaanse landen. Concreet betekent dit dat sommige geneesmiddelen nu tot 80 % goedko-per zijn geworden. Een belangrijke overwin-ning voor ACCPS. Maar hun strijd is nog lang niet gestreden.

Latijns-amerikaIn heel wat Latijns-Amerikaanse landen worden er grondstoffen gevonden en gedolven. De ontginning van deze grond-stoffen draagt bij tot de economische groei. Maar de prijs die de bevolking en de natuur betalen voor die groei is erg hoog: het milieu wordt niet ontzien, de bodem verontreinigd, rivieren vervuild, ... Wist je dat een kleine mijn op één uur tijd evenveel water verbruikt als een gewone familie op 20 jaar? Wist je dat er voor 1 gouden ring 18 ton toxische stoffen worden gebruikt?

Steeds meer mensen en organisaties mobili-seren zich om de desastreuze gevolgen van de mijnbouw aan te kaarten. Vaak wordt er erg repressief opgetreden tegen deze mensen. Zo werden bijna 200 mensen vervolgd in Ecuador. In landen zoals Mexico of Guatemala werden activisten zelfs vermoord. Maar de protesten gaan onverminderd verder. Zoals een Ecua-doraanse inheemse vrouw zegt: “Het goud kunnen we niet eten, maar water hebben we nodig om te leven!”.

Onze Latijns-Amerikaanse partner MSP-LA voert dan ook campagne. Ze hielp mee de continentale bijeenkomst te organiseren rond water en land. Tijdens deze ontmoeting kwamen bijna 2.600 mensen uit 17 landen samen. Ze legden de basis om verder actie te voeren en te blijven mobiliseren.

“Somos agua compañerosVamos juntos a sembrarNuestras tierras nuestros cielosCon la lucha y la verdad.”

“We zijn het water, kameradensamen gaan we zaaienonze gronden en onze hemelmet strijd en de waarheid.” ...

“Somos agua compañerosVamos juntos a marchar Inundaremos las ciudadesCon ríos de dignidad.”

“Wij zijn het water, kameradensamen gaan we stappenwe zullen de steden overspoelenmet een overvloed aan waardigheid.”

NEE AAN dE MIJNbouW!

Cacho Bacacela y Fernando Chávez

VrijhandelVrij voor wie?

Le libre-échangeLibre pour qui ?

No al TLC Europa - Colombia/Peru

Rejoignez la campagne

Doe mee met de campagne

www.intal.beMet de steun van Geneeskunde voor de Derde Wereld vzw en de Belgische Ontwikkelingssamenwerking.

En collaboration avec Médecine pour le Tiers Monde asbl avec le soutien de la Coopération belge au Développement.

vRIJhANdEL vooR WIE?

Intal, een Belgische solidariteitsbeweging en bondgenoot van G3W, lanceerde een campagne tegen het vrijhandelsakkoord tussen Europa en Colombia en Peru. Dit akkoord bedreigt de ge-zondheid, het leefmilieu, de lokale ontwikke-ling en de sociale rechten in die landen. Onze Latijns-Amerikaanse partner MSP-LA voert de-zelfde campagne. Samen zijn we sterk.

Je vindt de campagnevideo op www.intal.be. Teken ook de petitie op www.intal.be.

JouW TALENT vooR hET ZuIdEN

Iedereen heeft wel iets waar hij of zij goed in is. Als je jouw talent nu eens zou inzetten voor de Zuid-partners van G3W? Eind november gingen heel wat mensen aan de slag met hun talent. Alles samen brachten deze initiatieven € 2.906 op.

Een paar voorbeelden van talenten:

* Marlies en Greet organiseerden een gezelli-ge spelletjesnamiddag met Filippijnse hapjes.

* EHBO juwelen: Dokter Rita is experte in juwelen genezen. Zelf oorbellen maken of oude weer oplappen. * Ikuko en Mayumi leerden de deelnemers sushi bereiden en als toetje kregen ze er nog een shiatsumassage bovenop.

* Madel organiseerde een tweedehandskleren-verkoop, Delphine en Sophia gaven een initi-atie boksen.

* Koen organiseerde een fietstocht door de velden in en rond Brussel, gevolgd door een champagnebrunch.

* Jos is al jaren actief als natuurgids bij Na-tuurpunt en organiseerde een begeleide na-tuurwandeling in domein Kiewit.

* Tine en Sanne zaten 5 maanden in de Filip-pijnen bij onze partnerorganisatie Gabriela. Ze organiseerden een spelletjesnamiddag in Gent.

* Sabrina schreef een filmartikel en stortte de vergoeding die ze er voor kreeg door voor onze partners.

Ook jij kan jouw talent voor het Zuiden ge-bruiken. Wil je graag aan de slag gaan maar weet je niet precies hoe? Sabrina helpt je graag op weg. Tel. 02/209 23 65 of sabrina@g3w.be

FINANcIëLE RESuLTATEN vAN 2011G3W kan het werk van zijn partners mogelijk maken dankzij vele kleine en grote steungevers. In 2011 was hun bijdrage goed voor 14% van ons budget. Dat is minder dan in 2010 maar toen was er een bijzondere grote schenking via een le-gaat. G3W doet sinds kort mee aan de nationale campagne www.testament.be, die het opnemen van een goed doel in het testament wil promo-ten.

Onze Zuid-partners konden hun plannen rea-liseren met de door hen gevraagde budgetten. In Laos ging een nieuw programma van start in maart 2011. G3W stortte al een bedrag als voor-schot voor de werking maar dit verschijnt pas in ons resultaat van 2012.

Meer uitleg en de uitgebreide resultatenrekening en balans, geven we graag op aanvraag.

RESULTATENREKENINGUITGAVENZuid programmafondsen voor partners> naar partners in Congo> naar partners in de Filippijnen> naar partners in Palestina> naar partners in Latijns-Amerika> naar partners in Laos> naar noodhulp projecten> naar kleine projectenpersoneelskost coöperanten (Filippijnen)Noord programma: bewegingswerk en mobilisatie in Belgiëwerkingskostpersoneelskostbeheerskosten van het programmaNoord programmaZuid programmaalgemeen beheerhuur kantoren, kosten en communicatiepersoneelskost (algemene werking)andere algemene kostenkosten voor fondsenwervingpersoneelskostwerkingskostaankoop campagnemateriaaluitzonderlijke kostentoevoeging aan reservesandereINKOMSTENfondsenwervinggiftenverkoopscampagnes (Taybeh bier en Paascampagne)subsidiessubsidies van federale overheid DGOSsubsidies van gemeenten, provincies, gemeenschappensubsidies van 11.11.11 en CNCDsubsidies voor personeel (DAC, Geco, Sociale Maribel)overige inkomstenactiviteiten, lidgelden, publicatiesrecuperatie van kostenfinanciele opbrengstenuitzonderlijke opbrengstenRESULTAAT

20101.501.598

693.477

135.299225.947133.54068.76311.22456.44722.887

39.369432.62183.988

348.633117.76466.59451.169158.48054.16781.48222.82960.903

25.37416.92718.60138.351

30.4457.905

1.552.851309.834

281.37328.461

1.145.120871.08679.57062.856

131.60797.896

31.59921.1599.347

35.78951.253

20111.600.157

803.452

188.161330.614139.20187.969

08.803

19.44829.253426.15789.763

336.393114.25042.98971.261181.14763.23981.30936.59864.669

24.35015.09825.22110.4809.562

9181.584.136

228.914191.67737.236

1.292.493956.24598.46963.820

173.95862.727

27.55527.7757.396

0-16.021

%

46%

29%

8%

11%

4%

3%

20%

74%

6%

%

50%

27%

7%

11%

4%

1%

14%

82%

4%

ELKE MAANd vAN hET JAAR, EEN bLIJK vAN SoLIdARITEITDe beste manier om Geneeskunde voor de Derde Wereld te steunen blijft een perma-nente opdracht. Hierdoor kan G3W rekenen op een stevige basis om de verdere uitbouw van onze partnerrelaties te garanderen in de toekomst. Je kan een permanente opdracht starten bij je bank. Indien je dat wenst kun-nen we je ook een formulier sturen om een permanente opdracht te starten.

Een paar concrete voorbeelden van het werk van onze partners:

* opleiding van 15 jongeren: € 72

Health Work Committees (HWC) werkt aan de uitbouw van een netwerk voor de basisrech-ten van de Palestijnen in Jeruzalem. Goede gezondheidszorg, degelijk onderwijs, recht op een menswaardige toekomst: het blijft elke dag knokken. Belangrijk is dat ook de jeugd zich engageert. Daarom zet HWC ook in de scholen gezondheidscomités op en vormt het jongeren om hun verantwoordelijkheden op te nemen.

* 10 muskietennetten: € 30

Malaria is nog steeds één van de tien belang-rijkste doodsoorzaken in meer dan twee derde van de Filippijnen. Advocates for Community Health voert daarom een grote campagne: ze vormt dorpsbewoners en verdeelt muskieten-netten in de armste gebieden waar er geen dokter is.

Voor giften vanaf € 40 op jaarbasis ontvang je een fiscaal attest.

Taybeh, heerlijk!

je dorst lessen met een biertje en daarmee onze Palestijnse partner steunen: dat kan!

het Palestijns bier Taybeh wordt gebrouwen volgens het originele recept en onder licentie van de Palestijnse brouwer.

het is afkomstig uit een dorpje op de Westelijke jordaanoever, waarvan het de naam draagt. Taybeh betekent in het arabisch “heerlijk”.

De volledige opbrengst van de verkoop gaat naar de Palestijnse partner van G3W: Health work Committees.

een karton met 24 flesjes (33 cl) kost € 30.

bestellen kan via info@g3w.be of

tel. 02/209 23 65.

Geneeskunde voor de Derde Wereld onderschrijft de ethische Code van de Vereniging voor ethiek in Fondsenwerving. U beschikt over een recht op informatie. Dit houdt in dat schenkers, medewerkers en personeelsleden tenminste jaarlijks op de hoogte gebracht worden van wat met de verworven fondsen gedaan werd.

V.U.: W. De Ceukelaire, haachtesesteenweg 53, 1210 brussel

foto's: G3W en Willemjan Vandenplas (coverfoto, foto's pagina 2,3,5 en 10)

Gooi mij niet weg. Geef me door aan

vrienden en familie. Bedankt!

Laatste weetjes en nieuwtjes:

Volg G3W op Facebook.

Schrijf je in op onze electronische

nieuwsbrief via www.g3w.be.

GeneeskUnDe Voor De DerDe WerelD VzW (G3W)

haachtsesteenweg 531210 brusselTel. 02/209 23 65

info@g3w.be - www.g3w.be

rekeningnr. g3W: 001-1951388-18

IbAN: bE50 0011 9513 8818

bIc: gEbAbEbb