E PRJAVSHME, INFORMATIVE, POLITIKE, EKONOMIKE, SOCIALE, KULTURORE VITI l Nr.11 E premte, 2 Maj 2014

Adresa: Bulevardi George W. Bush, Nr.15/1, Tirane-mail: gazeta.frymaere@gmail.comKryeredaktor: Agim ZekaMob: +355 69 21 15 769Marketing: +355 69 40 55 244

Emigracion Greqi

AZERBAJXHAN / z. Bamir Topi, i ftuar n Forumin e dyt Botror Nizami Ganjavi ...

faqe 3

Shoqria shqiptare kishte nevoj pr ndryshim, ndaj FRD mori prsipr misionin e kthimit t shtetit shqiptar n Shinat e DemokRaciS

Burns shprehu vlersimin pr angazhimet konkrete t Shqipris, prkrah SHBA, n nj

sr shtjesh dhe sfidash ndrkombtare, kontributet e Shqipris n kuadr t NATO, si

dhe rolin dinamik e konstruktiv t Shqipris n rajon

Kryetari i Fryms s Re Demokratike, Bamir Topi, n nj takim ndrkombtar n Baku

Ish presidenti i repub-liks, z. Bamir Topi, ishte i ftuar n Forumin e dyt Botror t organizuar nga Qendra Ndrkombtare

Nizami Ganjavi, mes 50 ish-kryetar shtetesh dhe mbi 200 prfaqsues t tjer nga vende t ndryshme t bots.Takimi iu kushtua sfidave dhe axhendave

t prbashkta pr zhvillm t qndrueshm prtej vitit 2015.

Qytetart shqiptar po vidhen me t njj-tin ritm, po vidhen me ligj. Po vidhen me

ligje q favorizojn hajdutt, sepse ashtu u intereson atyre q kan pasur mundsin t

ishin n pushtet n at koh.

Dy vite m par, nj grup nismtarsh, intelektual, djem e vajza t reja, nn

drejtimin e z Gazmend Oketa, shpallnin mes nj pritshmrie t madhe, formimin e Fryms s Re

Demokratike.

Ka dit q shfaqjet e aktorve me kostum e kollare jan me president e ushtarak, me

gjyqtar e prokuror, me t akuzuar e akuzues, me zdhns e zmarrs, me djaj e me ngjj,

megjithse kta t fundit dalin shum rrall n sken. Zakonisht, aktort jan shum t egr, megjithat n dit festash a

funeralesh edhe puthen e ngashrohen.

N ndalimet q u bn fmijve n kufi, duke i mrdhir deri n palc n pikkalimet kufitare,

greku bn hesapet e veta, hesape q tash dy vjet duhet ti kishte br shteti

shqiptar

"Institucionet jan krijuar dhe ekzistojn pr t i shrbyer publikut dhe jo e kundrta"

G. Washington

Ndonse vetm 2 vjet

Nga Teuta NuNaj

Nga armando MOSHO

Nga Hajrulla NILLOKINga alma PuKa

Nga abdurahim aSHIKu

Nga Lorenc SHEHu

Nga alfred CaKO

fq. 2

fq. 5

fq. 8

fq. 8

fq. 9fq. 6

fq. 10

fq. 11

fq. 13

Diplomacia shqiptare dhe kujtimet e Strobe Talbot

Mosha e pensionit pr meshkujt nuk do t rritet deri n vitin 2032, ndrsa do t jen femrat ato q

do t preken nga reforma

Ashtu si na dshirojn n Berlin

Politik teatraleNevoja pr ndryshim t thell n politikn e vendit

Realitet i trisht prball domosdoshmris s Reforms

Territoriale

T hnn mbyllet "Trina", fmijt prsri n

"Vath"

ARTI DHE INSTITUCIONET

Nga Sali SHEHu

Nga Gazmend OKETa Sekretar i Prgjithshm i FRD

T dashur miq, u mbushn dy vjet nga mo-

menti, kur s bashku me nj grup in-telektualsh t fushave t ndryshme, prezantuam para opinionit publik dhe shoqris shqiptare, projektin ton politik, Fryma e Re Demokratike. Fryma e Re Demokratike (FRD),

hyri n skenn pluraliste shqiptare n nj koh kur Partia Demokrtike n pushtet u ishte larguar idealeve t dhjetorit 90, kishte devijuar politikat qeverisse drejt interesave t klientve t pushtetit dhe, me cnimin e vazhdueshm t t drejtave dhe lirive themelore, e kishte shndrruar shtetin ton demokratik n nj shtet q po grryhej do dit nga ambicja pr pushtet dhe korrupsioni. Shoqria shqiptare kishte nevoj pr ndryshim dhe Fryma e Re Demokraike u vendos menjher n nj aksion politik q synonte realizimin e rro-tacionit politik dhe kthimin e shtetit shq-iptar n shinat e demokracis.

Edito

rial

fq. 3

FAQE 2 E Premte, 2 Maj 2014Fryma e Re

Editorial... Vazhdimsia e jets s nj partie nuk varet vetm nga numrat n parlament...

2 vjet FRD

ndonse vetm 2 vjetDy vite m par, nj grup nismtarsh, intelektual, djem e vajza t

reja, nn drejtimin e z Gazmend Oketa, shpallnin mes nj pritshmrie t madhe, formimin e Fryms s Re Demokratike.

T mbshtetur dhe mbrojts kryesisht t shtress s mesme, q ende vuan nga mungesa e prfaqsimit politik dhe e angazhimit qytetar, Fryma e Re Demokratike deklaroi pa asnj ekuivok se kontrata e saj pr shtetin do t ishte me qytetart, larg pazareve t vogla t dits dhe pragma-tizmit, q nuk t on shum larg. Kshtu, FRD hapi dyert pr do qytetar q, n respekt t jets s tij dhe t familjes, dshironte t bhej pjes e veprimit politik q do ti jepte fund tranzicionit 23 vjear.

Duke hyr n tregun politik si nj alternativ e re e Qendrs s djatht, Fryma e Re Demokratike moi njhersh nevojn emergjente pr t ridimensionuar politikn shq-

iptare dhe pr t kontribuar n krijimin e nj fytyre tjetr poli-tike, t matur dhe qytetare, n qendr t s cils ishte respekti pr kundrshtarin dhe gadish-mria e bashkpunimit dhe e gjithprfshirjes pr shtjet madhore dhe t rndsishme q preokupojn shtetin dhe jetesn e do qytetari.

Sot, dy vjet m pas, Shqipria mundi t prjetoj rrotacionin e nevojshm npr-mjet zgjedhjeve q u vlersuan si t lira dhe me standarde t plotsuara nga raportet kom-btare dhe ndrkombtare. Fryma e Re Demokratike nuk mundi, ndonse u prfaqsua denjsisht dhe e palkundur n kontratn e saj politike me zgjedhsit, t jet pjes e Parlamentit. Fryma e Re De-mokratike nuk mundi t ket

prfaqsuesit e saj n pushtetin ligjvns, e penalizuar nga Kodi Zgjedhor dhe nga pre-sioni i pushtetetit e manovrat politike zgjedhore, ndonse 30 mij votat e saj ishin t mjaf-tueshme pr t uar n Parla-ment t paktn 3 prfaqsues.

Por vazhdimsia e jets s nj partie nuk varet vetm nga numrat n parlament. T bindur se zri i FRD do t ishte nj vler e shtuar n Parlamentin Shqiptar, ajo vazh-don aktivitetin politik dhe po punon pr t rikonfirmuar antarsin dhe njhersh, pr shtimin e rradhve t saj. Pas ksaj faze FRD do t kaloj n fazn e zgjedhjes s organeve drejtuese, nprmjet parimit Nj antar nj vot, duke treguar se asgj nuk mund t ket vler m shum se parimet

demokratike t gjithprfshirjes, marrjes s prgjegjsive dhe brjes pjes e vendimmarrjeve t rndsishme.

N kt proces FRD ka deklaruar dhe rikonfirmon se, si parti e Qendrs s djatht, ajo mbetet prher e hapur pr do demokrat t ndershm, t paprfaqsuar apo t tradhtuar nga politikat e deritanishme t s Djathts.

FRD sht e hapur dhe gjendet pran shtresave t ish-t prndjekurve politik duke nxitur Qeverin pr t prfunduar pa vonesa procesin e dmshprblimit, pr t gjetur zgjidhjet prfundimtare pr shtjet e prons q mbajn peng zhvillimin normal eko-

nomik t vendit, pr t qen pran shtresave n nevoj dhe pr t hartuar politika q prmirsojn jetesn e tyre. Por FRD sht e hapur dhe mirpret sidomos t rinjt, duke vlersuar se ata jan jo vetm motori i jets, por dhe fytyra e nesrme e demokracis dhe e shoqris shqiptare.

Njhersh FRD, si pjes e spektrit opozitar, sht duke ndjekur me vmendje strat-egjin dhe politikat qeverisse, duke qen e gatshme t kritiko-j dhe t bhet pjes e angazhi-meve opozitare sa her preken interesat e qytetarve. ashtu si deklaroi n programin e saj, FRD mbetet e palkundur n bindjen e saj se politika shq-iptare ka nevoj t reformohet. Debatet e strgjatura dhe aspak dinjitoze e kan kthyer sot sal-ln e Parlamentit n nj mjedis ku konsumohet armiqsi dhe jo bashkpunim, mazhoranca dhe opozita jan ende larg kompromisit pr shtjet e shqiptarve dhe Qeveria, ende nuk po na jep rezultatet e para t qeverisjes.

FRD nuk bie dakord me mnyrn e opozitarizmit t PD-s, politikat dhe aksionet politike t s cils i ngjajn m shum nj partie fituese sesa nj opozite q duhet t

msoj nga gabimet e saj, sikurse mbetet kundrshtuese pr do refuzim q opozita u bn ftesave t mazhorancs pr t realizuar reformat e mdha. Ne mendojm se armiqsia dhe konfliktet e pabaza nuk e shndoshin demokracin, prkundrazi. Toleranca dhe kompromisi i arsyeshm jan t nevojshme n demokraci. Ksisoj FRD gjendet e gatshme pr t qen pjes e reformave q realizohen n shrbim t krijimit t nj demokracie funksionale, prmirsimit t mekanizmave shtetrore, ven-dosjes dhe konsolidimit t shtetit t s drejts, krijimit t nj drejtsie t pavarur dhe t panashme q e on t drejtn te qytetari dhe, n krahun tjetr, gjendet e interesuar pr t hedhur hapa drejt prmirsimit t treguesve ekonomik, deri n krijimin e nj ekonomie t qndrueshme dhe t zhvilluar.

T dashur miq, I bindur se s bashku,

kto dy vjet ia dolm t kri-jojm fizionimin ton, t tregojm se vlerat jan pr ne m t vyera se interesat e astit, se qytetari sht mbi prfitimet q t ofron pushteti.

I uroj Fryms s Re De-mokratike jet t gjat dhe t suksesshme politike.

Nga Sali SHEHU Sekretar organizativ i

FRD

Ishin koh t vshtira, kur sistemi demokra-tik ishte goditur rnd nga arrogance e nj individi, nga abuzivizmi i oborrit t nj personi, ishte koha kur de-mokracia ishte zvendsuar me demokraturn e familjes s nj individi. Ishte pikrisht koha kur n shkrettirn de-mokratike, ku varfria shitej pr mirqnie, arbitrariteti si demokraci dhe shteti politik si shtet ligjor, do t lindte si domosdoshmri historike Fryma e Re Demokratike (FRD). Kjo krijes e re, e bukur dhe shpresdhnse zgjoi, jo papritmas, mrin, urrejtjen dhe arrogancn e nj sunduesi mizor, t cilin, pr fatkeqsin e shqiptarve, karrigia partiake e pushtetare, e kish transformuar n njeri dinak, t lig e prepotent, duke i rizgjuar instinktet e demont

e s keqes t nj komunisti radikal e intransigjent. Hipur mbi karrigen q, pr zullu-met e veta dhe t kliks, po i rrshqiste nn t ndenjurat, lshonte kumtin e zi: asgje-sojeni FRD-n!

Gjith ky pezm, helm e urrejtje, e kishte shkakun e vet. Fryma e Re i kuj-tonte atij do or e do dit sa larg kishte shkuar n shkallmimin e pushtetit, shtet-it e kushtetuts, prgjithsisht sistemit demokratik.

FRD i kujtonte atij, ashtu si Shekspiri nprmjet Makbethit, se sa posht t on etja e shfrenuar pr pushtet. Era e ngroht e Fryms s Re Demokratike, e bnte m t dukshme ngricn, acarin e akullin, ku ai ishte zhytur pa shptim. Prandaj ulrinte si bish e plagosur nga strofulla e tij edhe me ndihmn e korit t akejve, kundr Fryms s Re.

Sidomos gjat fushats elektorale pr zgjedhjet e 23 qershorit 2013, injorantt e tij npr provinca, ashtu si edhe n mes t kryeqytetit, prdorn metodat e mjetet m t shmtuara enveriste pr t ndalur FRD-n t prhapej. Survejimet, prgjimet, spi-unimet, shpifjet, intrigat e krcnimet, ishin disa nga metodat e mjetet e ndyra, q

kasnect e tij prdorn pr t shuar Frymn e Re.

E reja lind mbi gr-madhat e s vjetrs. N mi-jra e mijra vite, nuk ka mundur kush ta ndal at n misionin e saj dialektik pr prmirsimin e shoqris njerzore. Prandaj prpjekjet donkishoteske pr t shuar FRD-n dshtuan me turp. aroma e Fryms s Re, si nj fllad i freskt, po largon ern e gogsimn e qelbur t nj klike fanatike e fitimprurse dhe po prhapet si shpres e re an e knd vendit.

Kto dit u mbush-n 2 vjet q Fryma e Re Demokratike, n nj udhtim t mundimshm, por shpres-plot, po rritet e maturohet, duke shkrir akujt e duke paralajmruar nj pranver t re shqiptare. ajo sht kon-soliduar tanim n t gjitha qarqet, bashkit e komunat e Shqipris. FRD ka gjetur mbshtetje e prkrahje te shqiptart e Kosovs, Maqe-donis, Malit t Zi dhe emi-grantve t shumt n Greqi dhe Itali. Idet e saj, opsionet dhe alternativat pr forcimin e shtetit ligjor, pr ekonom-in konkuruese t tregut, pr reformimin e sistemit t drejtsis, pr ndarjen dhe ekuilibrin e pushteteve, pr qarkullimin e rifreskimin e el-

itave, pr mbrojtjen e shtjes kombtare, t pronarve dhe t t prndjekurve politik t rregjimit komunist, pr shmangien e konfliktit dhe integrimet euroatlantike, kan ngjallur besim kudo. ato po qartsojn do dit e m shum qytetart se ka ardhur nj koh e re q krkon lar-gimin nga skena politike t forcave radikale e konfliktu-ale, pa vizione e pa t ardhme, t cilat pr 23 vite rradhazi nuk prodhuan dot demokraci, prkundrazi u prkundn, u dehn dhe u ngazlluan n knetat e autokracis, klepto-kracis dhe hajdutris.

Fryma e Re Demokra-tike nuk sht peng i sindro-mit t karriges pushtetore, i cili ka grryer e kthyer n kopje t shmtuara ndrrat pr liri e demokraci. Lidert e saj i kishin karriget dhe mund t glonin sipr tyre edhe pr

shum vite t tjera. Por jo, pr ata ishin t shtrenjta parimet e vlerat demokratike. ata zgjodhn lirin, n vend t nnshtrimit, kundrshtimin n vend t pajtimit me t keqen, zgjodhn reagimin institucional n vend t kon-formizmit, apo heshtjes fyese. Zgjodhn t fluturonin t lir n qiejt e liris e t demokra-cis, sesa t zhgrryeshin si zvarranik n llumin e baltn e klikave q ndrpren dhun-shm zhvillimet demokratike n vend.

N kt 2-vjetor, FRD ka me dhjetra mij antar e simpatizant e dashamirs. Ajo ka ndihmuar n nxjerrjen n pension politik t kryefa-jtorit t t gjitha t kqijave q kan psuar qeverisjet demokratike. FRD po i bn oponencn e duhur gabimeve t deritanishme t qeverisjes s sotme. Kt do ta bj

edhe n t ardhmen. ajo nuk bn kompromise t ulta, duke shkelur principet n favor t interesave t dits e klienteliste.

Gjat ktyre 2 viteve, Fryma e Re Demokratike ka krijuar profilin dhe per-sonalitetin e nj force serioze politike. Tani sht n fazn e ristrukturimit dhe m pas do t kaloj n fazn e zgjed-hjeve t drejtuesve t saj t t gjitha niveleve, sipas parimit nj antar nj vot. FRD ka filluar prgatitjet pr zgjed-hjet e ardhshme vendore, duke shprehur mbshtetjen pr reformn territoriale duke dhn edhe ndihmesn me ekspertt e saj.

Ndonse vetm 2 vite, ne jemi krenar pr rrugn dhe arritjet tona t deritanishme.

E gzofshim t gjith 2-vjetorin e Fryms s Re Demokratike!

FAQE 3 E Premte, 2 Maj 2014Fryma e Re

Shqipria ka br prpjekje pr t promovuar dhe pr t siguruar prfshirjen sociale.Politik...

Nuk ka zhvillim t qndrueshm pa shprndarje t barabart t burimeve

Fjala e plot e ish-presidentit Bamir Topi n Forumin e dyt Botror t organizuar nga Qendra Ndrkombtare Nizami Ganjavi

Ish presidenti i re-publiks, z. Bamir Topi, ishte i ftuar n Foru-min e dyt Botror t organi-zuar nga Qendra Ndrkom-btare Nizami Ganjavi, mes 50 ish-kryetar shtetesh dhe mbi 200 prfaqsues t tjer nga vende t ndryshme

t bots.Takimi iu kushtua sfidave dhe axhendave t prbashkta pr zhvillm t qndrueshm prtej vitit 2015.

Z. Topi mbajti fjaln n sesionin e pest t ktij forumi, sesion q u prqn-drua n temn: Matja e

zhvillimit t qndrueshm dhe prfshirja sociale, si sfida pr arritjen e qllime-ve t prparimit botror.

Forumi ndrkom-btar i zhvilloi punimet n datat 27 deri m 29 prill, n kryeqytetin e azerbaj-xhanit.

Kryetari i Fryms s Re Demokratike, Bamir Topi, n nj takim ndrkombtar n Baku

T nderuar shklqesi, t nderuar Deputet, t nderuar pjesmarrs

jam shum i knaqur ktu pr t diskutuar me ju dhe pr t prforcuar iden se zhvillimi i qndrueshm dhe prfshirja sociale e gjr, jan dy nga shtjet m krye-sore pr fazn e zhvillimit q Shqipria po kalon. Zhvillimi i qndrueshm duhet t jet parim udhheqs i nj kornize strategjike n nivel kombtar.

jemi t gjith t bindur se nuk ka zhvillim t qn-drueshm me nj shprndarje t pabarabart t burimeve. Pavarsisht rritjes ekonomike n dekadn e fundit dhe disa reformave sektoriale, pabara-zia dhe prjashtimi social mbeten ende shtje t mdha n Shqipri. Grupet sociale n rrezik t veant prballen me pengesa t shumta ndaj prfshirjes sociale n fushen e shndetsise, arsimit, strehimit, drejtsis, transportit dhe politi-kave t tjera sektoriale, t cilat nuk sigurojn sistematikisht prfshirje m t gjr t ktyre kategorive n nevoj.

Lvizjet demografike, veanrisht lvizja e njerzve nga fshatrat e largta rurale n qendrat m t populluara, po vazhdon akoma. Regjistrimi i popullsis n vitin 2011 (Re-poba), ka identifikuar se pr her t par n historin e Sh-qipris, m shum njerz je-tojne n qytet sesa n fshat. N shumicn e rasteve, ato grupe q lvizin jan m t fort, m t pasur, m t aft, duke i ln grupet m t dobta dhe m t prekshme prapa. Shum fshatra n Shqiprin rurale jan sh-populluar pothuajse, shpesh banohen vetm nga njerz t moshuar. Shrbimet jan duke vuajtur shum nga lvizja e pakontrolluar e kapaciteteve njerzore.

Migrimi n vende t tjera m t zhvilluara, n prgjithsi konsiderohet faktor pozitiv. Eksperienca e lvizjeve demo-grafike ka treguar se familjet me nj antar t familjes n emigracion jasht vendit, n prgjithsi bjne nj jet m t mir ekonomikisht, rrjedhim-isht kan dhe qasje m t mir n arsim dhe kujdes shnde-tsor. Situata sht prkeqsuar n katr vitet e fundit. Kriza ekonomike me t ciln po pr-

ballen Italia dhe Greqia, kan detyruar shum familje dhe individ t kthehen. Ktu hasim dy fenomene mbreslnse, pasi nj pjes e individve apo familjeve t ardhura nga jasht jan m t aft profesionalisht pr tregun e puns, por t tjert mund t prballen me sfida t veanta pr prjashtim social, kur kthehen n Shqipri. Pra, dy kontraste shum t mdha t lidhura ngusht me tregun e puns dhe papunsin, me paqendrueshmrin dhe jo

stabilitetin ekonomik t vendit. Qndrimet, politikat dhe

praktikat e ofruesve t shrbi-meve, apo edhe t vete grupeve t prjashtuara, jan nj tjetr drejtim i prjashtimit.

Ka gjithashtu edhe apati e mungesa angazhimi n emr t komunitetit, pr nj t mir m t madhe publike, kjo pr shkak t trashgimis s kole-ktivizmit t detyruar gjat komunizmit.

N fushn e prjashtimit social, nuk ka ende hulum-time gjithprfshirse pr t kuptuar m mir politikat apo drejtimet, prfshir ktu edhe koston e prjashtimit social. Prve ksaj, sht e vshtir pr t gjetur t dhna dhe statistika pr t matur koston e prjashtimit, ose pr t kup-tuar prfitimet ekonomike dhe sociale t prpjekjeve t mdha t prfshirjes sociale t grupi-meve n rrezik. Statistikat, treguesit jan t shprndar, jo t unifikuar dhe t matshm vetm n disa fusha.

Shqipria ka br pr-pjekje pr t promovuar dhe pr t siguruar prfshirjen sociale. Kto prpjekje ishin

t udhhequr nga nj kuadr kombtar strategjik me struk-turat e caktuara t qeverisjes qendrore e vendore. Objektivat pr prfshirjen sociale ishin e jan prioritet pr t gjith sektort dhe ministrit. Qeveria sht prpjekur pr t pasur sa m shum mbshtetje t mund-shme nga donator t rnd-sishem, t tilla si OKB dhe BE. Shoqria civile ka qen nj partner i rndsishm n rrugtimin ton drejt prpjekje-ve pr reduktimin e fenomenit

t prjashtimit social.Megjithse jan br disa

prpjekje t suksesshme n disa zona t Shqipris, pr t patur tregues t matshm mbi prf-shirjen sociale, jemi e mbetemi ende shum prapa. Ne jemi t vetdijshm se strukturat dhe kapacitetet ekzistuese nuk mund t prgjigjen n mnyr adekuate pr nevojat e grupeve t margjinalizuara dhe t rrezi-kuara . Objektivat e kufizuar, afati kohor i paekuilibruar, mungesa e buxheteve, jan nj sfid e madhe, por m e rnd-sishmja sht se kemi hasur n problemet e koordinimit dhe monitorimit t strategjive, t cilat duhet t jen tejet t matshm. Kuadri i ri strategjik ka nevoj gjithashtu pr t trajtuar paqartsit n lidhje me prgjegjsit dhe llogarid-hnien institucionale. Ndrkaq hallka m e rndsishme n matjen e fenomenit t till si prjashtimi social, shte se koordinimi ndrinstitucional n mes t pushtetit qendror dhe vendor, sht i nevojshm pr sigurimin e prfshirjes sociale t grupeve t margjinalizuara. Tem aktuale n Shqipri, e

debatuar dhe gjithprfshirse, e cila siguron n mnyr t drejtprdrejt cilsin e of-rimit t shrbimeve publike dhe garanton qndrueshmrin e ktyre shrbimeve.

Puna prpara do t udhhiqet nga vizioni yn pr nj shoqri gjithprfshirse, n t ciln t pambrojturit social dhe t prjashtuarit social duhet t jen t mbrojtur q nga lindja, fmijria e hershme dhe deri n moshimin e tyre, por marrja e masave pr parandalimin e prjashtimit social, duhet t jet plotsisht e mbeshtetur n zhvillimin e vazhdueshm ekonomik dhe social t Shqipris.

Qeveria e Shqipris, n bashkpunim t ngusht me

partnert ndrkombtar dhe vendas, do t punojn n vitet e ardhshme pr t prmbushur kt mision.

Sfida e par sht q t ket qartsi dhe t merren vendime n qasjen strategjike. Ne do t formulojm qart vizionin ton n fushn e mbro-jtjes sociale dhe t prfshirjes sociale n Shqipri. Kjo do t jet thelbsore pr zhvil-limin, monitorimin, raportimin, shqyrtimin dhe vlersimin e mbrojtjes sociale dhe politi-kave t prfshirjes sociale.

S dyti, pr t gjeneruar njohuri dhe pr t krijuar nj sistem t duhur t treguesve pr t matur prjashtimin social dhe mekanizmat e prafrta kombtare, ne duhet t syno-jm mbledhjen e t dhnave, t unifikuara dhe sipas stand-ardeve t BE. Shqipria duhet t jet n gjendje pr t identi-fikuar dhe analizuar informa-cionin q tregon qart se cilat jan dimensionet dhe kostot e prjashtimit. Kto t dhna do t informojn dhe do t siguro-jne se vendimet e duhura jan marr dhe jan t matshme.

E fundit, por jo m pak e rndsishme sht se duhet t jemi n gjendje pr t koordin-uar m mir t gjitha prpjekjet kombtare pr prfshirjen so-ciale. Ne duhet t promovojm dhe monitorojm prpjekjet tona t koordinuara pr t gjith sektort dhe partnert, pr t siguruar q politikat e tyre prkatse t ken nj dimen-sion t qart t prfshirjes dhe t rezultojn me prmirsime t prekshme n jetn e grupimeve m t margjinalizuara. Kapac-iteti i institucioneve qeveritare duhet t forcohet dhe ata duhet t jen t autorizuar pr t hartuar e aplikuar standardet e monitorimit t treguesve n t gjitha shrbimet sociale, si

dhe marrjen e masave q kan pr qllim prfshirjen sociale.

Ne e pranojm se paqartsia dhe pasiguria mund t ndikojn n rrjedhn e jets s gjithkujt. Ne gjithashtu konsiderojm se, pr shkak se prjashtimi vepron n shum nivele dhe n t gjith spektrin e jets shoqrore dhe ekono-mike, reduktimi i prjashtimit nuk do t sjell arritjen e prf-shirjes sociale.

Pr kt arsye ne do t adresojm m s miri rreziqet q pengojn realizimin e potencialit personal njerzor, social dhe ekonomik nga kndvshtrimi i parandalimit t prjashtimit social, nprmjet kursit t jets, duke siguruar t drejtat e njerzve n nevoj, promovimin e t drejtave t t gjith grupimeve n rrezik, prfshirjen aktive t tyre n jetn sociale, ekonomike dhe politike.

Ne shpresojm se duke adresuar kto eshtje, duke marr eksperiencn e vyer t t gjith partnerve tan dhe, duke patur tregues t mat-shm t ktij fenomeni, do t shkojm drejt nj Shqiprie gjithprfshirse n politikat aktive t zhvillimit t qn-drueshm.

FAQE 4 E Premte, 2 Maj 2014Fryma e Re 2 Vjet FRD...

Pse iu bashkova FRD-s?

Nga Mirela BOGDANI Drejtuese e Departamentit t Integrimit

dhe Marrdhnieve me Jasht

Pas kthimit tim n mmdhe, nga qndrimi disa vjear n angli, i kisha ndenjur larg politiks shqiptare, e cila m dukej nj xhungl pa rregulla loje dhe m kaotike dhe amorale se 'e kisha ln, kur isha larguar nga Shqipria. Por, n fillim t 2012-s, vendosa t rihyja n politik e ti bashkohesha partis m t re q ishte ravij-zuar n spektrin politik shqiptar, Fryms s Re Demokratike. Ishte nj vit para zgjedhjeve t prgjithshme, t cilat pritej t shnonin nj ndryshim nga status quo-ja dhe, parti t reja kishin filluar t kpurdhzoheshin n skenn politike shqiptare. Pra, pse FRD-n? arsyet pr kt, ve atyre personale, q lidheshin me pasionin tim pr politikn dhe eksperiencn time 7-vjeare n politikn britanike, t ciln doja ta ofroja n politikn konfliktuale dhe t rrmujshme shqiptare, lidheshin edhe me at

far prfaqsonte kjo parti. S pari pr at q pr-

faqsonte ideologjikisht, nj parti e djatht, pr m tepr e djatht e moderuar afr qen-drs, por ndryshe nga partia mm e djatht, FRD-ja aspironte pr t futur brenda partis nj frym t re t

meritokracis, kolegjialitetit dhe demokracis s brendshme. S dyti, pr misionin q kish marr prsipr: reformimin e s Djathts dhe lirimin e politiks nga fosilet e PD-s. S treti, pr at q FRD-ja prfaqsonte intelektualisht, ku nj pjes e konsiderueshme e themeluesve dhe lidershipit, ishin jo vetm individ me karier politike, por edhe intelektual t spi-katur n fushat e tyre profesionale. Kto ishin arsyet pse un iu bashkova FRD-s. uroj dhe shpresoj q misionin, q mori prsipr dhe objektivat e fisme q i vuri vetes, ti prmbush n rrugtimin e saj t ardhshm, q n nj vend si Shqipria nuk sht aspak i leht.

Jetmir HASA Kryetar i Rinis, FRD,

Tiran

Fryma e Re Demokratike sapo ka mbushur dy vjeto-rin e themelimit t saj dhe si ndodh n t tilla raste, gjja e par q t vjen ndrmend sht kthimi n retrospe-ktiv, q nga momenti i themelimit t ksaj force politike.

Duke qn se pr nj shoqri pjesa e saj m vitale, ajo q ka forcn, gjallrin, energjin, guxi-min dhe prirjen pr t mirpritur e mbshtetur ide dhe lvizje t reja politike sht rinia, nuk kishte se

si ajo t mos kishte gjurmn dhe kontributin e saj edhe n formimin, rritjen dhe konsolidimin e struk-turave t Fryms s Re Demokratike.

Menjher pas formimit t strukturave n nivel partiak, Fryma e Re Demokratike, n kuadr t shtrirjes s organizimit politik dhe strukturor, ndrmori nj hap t rndsishm pr formimin dhe funksionimin e Forumit Rinor, duke vn theksin te rinia si forca kryesore mbshtetse e ksaj partie.

Pr kt arsye, n janar t vitit 2013, u mbajtn edhe zgjedhjet e para n Qarkun e Tirans,mes t rinjve t kryeqytetit, pr ngritjen e structures drejtuese t Forumit Rinor, proces, i cili m pas u shtri n t gjitha degt e rretheve.

Pr nj parti politike pjesa m kulminante e saj sht fushata elektorale, pasi sht moment ku partite shpalosin programin e tyre politik dhe kan kontaktet e drejt-prdrejta me qytetart, gjat t cilve pa diskutime dhe rinia kishte peshn e saj t kontributit, jo thjesht si dekor elektoral, por si pjes aktive

e drejtprdrejt e fushats elektorale e garantuar nprmjet pjesmarrjes s prfaqsuesve t rinis n listat e kandidatve pr deputet, si dhe n formacionet e shtabeve elektorale. Vlersimi q lidershipi i Fryms s Re Demokratike i bri rinis, ishte shprehje e besimit te forca, aftsit, idealet dhe vlerat q ky brez pr-faqson.

Fryma e Re Demokratike, n programin electoral t saj pr rinin, sanksionon se: "N do akt politik t FRD-s, rinia do t jet pjesmarrse direkte, pr ta br kuotn rinore t prfaqsimit sa m reale edhe n institucionet kryesore t politiks, n parlament dhe n qeverisje. Prmes kuots moshore sigurohet prfaqsimi i t gjitha grupeve dhe investohet pr nj klas t re politike n mentalitet, sjellje dhe prvoj politike".

Kjo sht edhe shprehje e vizionit q Fryma e Re Demokratike dhe lidershipi i saj kan pr t ardh-men e vendit duke i krijuar mundsi brezit t ri pr vendim marrjen poli-tike, kontribut n mirqeverisjen e

vendit dhe qarkullim demokratik t elitave. Dy vjet pas themelimit, Fryma e Re Demokratike vazhdon t rritet do dit e m shum. ajo sht padyshim shtpia e demokratve, n mnyr t veant e atyre t rinjve dhe t rejave q krkojn t jen ac-tive n jetn politike t vendit, por edhe e atyre q perms votes s tyre krkojn ndryshimin e ktij realiteti t trisht politik.

Forca kryesore e FRD-s qndron n faktin se ajo i ka mbetur besnike kauzs s saj, pr t qen nj force politike n shrbim t forcimit t institucioneve n shrbim t qytetarve dhe mbi t gjitha, morali i lart politik prball qytetarve, larg retoriks boshe, mashtrimeve, paza-reve t pista dhe intrigave politike.

jam i bindur q rinia e vendit tim do ta gjej rrugn dhe mundsin pr t dale nga ky kolaps, ku na ka future politika e mbrapsht e tran-zicionit.

Urimet m t mira FRD-s. Shum suksese n misionin tone t

prbashkt!

Nga Belma MUKA

Themelimi i FRD, er-dhi bashk me Pran-vern. un ndjehem e vlersuar q pata mundsin t isha njra prej antarve t grupit t themelimit (grupi nismetar).

T jesh antare e ksaj force sht privilegj e detyrim. Ekipi nismtar, strukturat organizative si dhe antarsimi, t imponojn rritjen e ndrgjegjjes pr organizim, pun e devotsh-mri, pr t zbatuar me rigorozitet programin politik dhe statutin e saj.

un prfaqsoj brezin e studentve t 1990-s. T etur pr liri, demokraci dhe zhvillim, pa hezitim edhe un, si brezi im, prqafuam pa ekuivok idet e djathta demokra-tike. Pr njzet vite jetuam mes ndrrs pr zhvillim dhe zhgnjimit t realitetit. Historia e gjat dhe e dhmbshme e tranzicionit, tashme dihet dhe sht lakuar aq sa nuk ka sens ta rishkruajm. E bra kt parantez, pr t vn n dukje se ftesa, pr t qen pjesmarrse n grupin nismtar, pr mua ishte Porta e Re e pahapur, ku shpresoja t shikoja dritn jeshile drejt zhvillimit t vendit tim. E pranova men-jher ftesn , me logjikn se nuk dua q djali im 18-vjear t psoj t njjtin zhgnjim q psova un kur isha n mosh t tij.

Duke ln mnjan modestin, n FRD un gjeta program t qart politik ,por mbi t gjitha qytetari dhe integritet evropian. FRD i jep mundsin edhe antarit t thjesht t ndihet i vlersuar pr kontributin e tij. Deri n antarsimin n FRD, nuk kam qen e angazhuar n asnj forc politike. Por kjo gj nuk m ka penguar t shpreh opinion e t mbaj qendrim kritik pr zhvillimet politike dhe ekonomike t shoqeris son n kto njzet e ca vite. ato dit t bukura t fund prillit 2012 dhe fillimit t majit, kan qen t ngjeshura me pun deri n ort e vona t nats. Por obligimi pr t ngritur n kmb nj parti, ku pjesa drmuese (2 breza), do t gjenin vetveten dhe mundi lodhjen e orve t gjata. Kto dy vite pr ne kan qen shkoll dhe prvoj, q n rrethana t tjera nuk do ti kishim msuar e pr-jetuar. Takimet zon m zon, fshat m fshat, na ofruan realitetin e vrtet dhe pa ndrojtje t dhmbshm t shumics s popullit ton. un e them me bindje kt, sidomos pr zonn e

veriut, pasi nga strukturat e partis kam qen emruar Koordinatore e Zons s Veriut. Megjithat, kjo nuk m ka penguar t bj takime n t gjith Shqiprin dhe kam prjetuar t njjtin realitet.

Ktu nuk sht vendi t flasim pr programin politik, apo strategjik t FRD, por mund t shprehem se bashk me t, u zh-villova edhe un si pjesa drmuese

e antarve. Duke i uruar FRD-s ditlindjen, shpresoj dhe bj thirrje q populli ta kuptoje se kjo forc politike sht nj shans q duhet vlersuar, pr nj t ardhme dinjitoze t Shq-ipris, ashtu si ajo e meriton.

Edlira Abazi Drejtuese e Departamentit t

Cshtjeve kushtetuese dhe Ligjore n FRD

Kam qen gjithmon e mendimit se angazhimi n nj lvizje politike kaprcen detyrat minore t nj qytetari q e ushtron t drejtn e tij pr vendimmarrje vetm n zgjedhjet politike t rradhs. Kam besuar se angazhi-mi politik sht shum m tepr se kaq, sht marrje prgjegjsie dhe prfshirje n detyra akoma m t mdha. Mbi kt bindje Fryma e Re Demokratike, nuk qe vese nj nivel m i lart i kuptimit t detyrave qytetare pr mua dhe pr bashkpuntort e tjer politik, me t cilt pata fatin t nis kt rrug.

Kurajoja dhe mbshtetja shoqrore pr projektin ton na nxitn t vazhdonim dhe na vrtetuan se rruga q kishim nisur ishte e duhura. Shqipria kishte nevoj pr ndry-shim dhe personaliteti, maturia dhe politika e vendosur, por me tone t maturuara e FRD-s ishte pjes e tij.

Kto dy vjet jet politike kan qen t mbushura me ngjarje, mes tyre dhe zgjedhjet parlamentare t 2013. E penalizuar nga Kodi aktual zgjedhor, FRD nuk mundi t prk-thej votat e saj n mandate parlamentare, por qytetart vlersuan programin e saj elektoral, pjes e t cilit ishte dhe reforma institucionale.

FRD vlersoi se reformimi i drejtsis dhe vendosja e shtetit n shinat kushtetuese dhe ligjore, nga t cilat kishte koh q kishte

dal si rezultat i keqqeverisjes, ishin shtyllat themelore ku duhej nisur puna pr dhnien fund t tranzicionit dhe ndrtimin e demokracis funksionale. Reformimi i ktij nervi themelor t shtetit sht sfid dhe rruga drejt fitores s saj nuk duket e leht. Debatet mbi kt re-form synojn t ndryshojn shum ligje dhe krkojn njhersh ndryshime kushtetuese.

N kt kuadr FRD, konseguente ndaj propozimeve t saj rithekson, se ndryshimet kushtetuese duhet t synojn reformimin trsor t ligjit themeltar t shtetit pr t rregulluar ekuilibrin kushtetues t prishur nga ndryshimet e 2008 dhe pr t'iu prgjigjur pjesmarrjes s Shq-ipris n NaTO dhe perspektivs s saj evropiane.

"Ne duhet t ndrtojm nj anije solide dhe t sigurt pr popul-lin amerikan, - kshillonte Medison

gjat puns pr hartimin e Kushtetuts s SH-Ba-ve. N timonin e saj nuk do jen gjithmon timonier t sigurt". Kshilla sht e vlefshme sidomos pr Shqiprin dhe politikn e saj. Por, pr t ndrtuar kt "anije t sigurt", ka nevoj pr pjesmarrjen e t gjithve.

Sfidat e Shqipris nuk mund t jen t garantuara nse pronsia mbetet n njrin krah politik, apo n tjetrin. Sfidat thrrasin nevojn e angazhimit t forcave politike brenda dhe jasht Parlamentit. Qndrimi n opozit nuk e bn m t vogl prgjegjsin pr qeverisjen dhe ndrtimin e shtetit t s drejts, ndaj FRD gjendet e gatshme pr t dhn kontributin e saj. Ne jemi t bindur se asgj nuk e prligj nj veprim politik m shum se ai q mundson ndrtimin e nj shteti q iu shrben qytetarve t tij. Dhe ky sht nj detyrim q ne n FRD jemi t vendosur ta prmbushim.

Veprimin politik e mundson ndrtimi i nj shteti q u shrben

qytetarve

FRD, FORCA POLITIKE VIZIONARE

Rinia, pjesa m vitale e FRD

FAQE 5 E Premte, 2 Maj 2014Fryma e Re

Diplomaci...Burns shprehu vlersimin pr angazhimet konkrete t Shqipris, prkrah SHBA, n nj sr shtjesh dhe sfidash ndrkombtare, kontributet e Shqipris n kuadr t NATO, si dhe rolin dinamik e konstruktiv t Shqipris n rajon

Diplomacia shqiptare dhe kujtimet e Strobe talbot

Nga Alfred CAKO

Angazhimi i prhershm amerikan n rajonin e Ballkanit Perndimor, sht i nj rndsie jetike pr sigurin dhe konsolidimin demokratik t rajonit, u shpreh Ministri Bushati.

Sipas nj njoftimi t agjensive t shtypit thuhet se, Ministri i Punve t jashtme, Ditmir Bushati, zhvil-loi nj takim n Departamentin amerikan t Shtetit me Zv/Sek-retarin e Shtetit, William Burns.

Ministri Bushati vlersoi miqsin dhe partneritetin e shklqyer midis Shqipris dhe Shteteve t Bashkuara, si dhe vullnetin e angazhimin pr ti konsoliduar dhe pr ti strukturuar m tej ato.

Z. Bushati e faln-deroi z. Burns pr ndihmn e vazhdueshme q Shtetet e Bashkuara i kan dhn Sh-qipris dhe shqiptareve n prmbushjen e aspiratave t tyre euroatlantike. Gjithash-tu, ministri Bushati theksoi angazhimin e palkundur t Shqipris, si vend antar i NaTO-s, pr t kontribuuar dhe inkurajuar stabilitetin dhe paqen n rajon dhe m gjr.

angazhimi i prher-shm amerikan n rajonin e Ballkanit Perndimor, sht i nj rndsie jetike pr sigurin dhe konsolidimin demokratik t rajonit, u shpreh Ministri Bushati.

Nj vmendje e veant, gjat takimit, iu kushtua ten-sioneve n rritje n ukrain dhe rrezikut t pasojave destabili-zuese pr Evropn Lindore dhe m gjr. N kt kontekst Zv/Sekretari i Shtetit vlersoi qn-drimet dhe vendimet e Qever-is shqiptare, e cila ka kon-tribuuar me drgimin e vzh-guesve n ukrain. Gjithashtu, Burns shprehu vlersimin pr angazhimet konkrete t Sh-qipris, prkrah SHBa, n nj sr shtjesh dhe sfidash ndrkombtare, kontributet e Shqipris n kuadr t NaTO, si dhe rolin dinamik e kon-struktiv t Shqipris n rajon. ai siguroi pr mbshtetjen e Shteteve t Bashkuara n pro-ceset integruese t Shqipris dhe inkurajoi vazhdimin e reformave t nisura.

Dihet se roli i shqiptarve n rajon sht ritur, sidomos

pas ndrhyrjes s vendit n NaTO me kmbnguljen e su-perfuqis botrore, SHBa dhe prfshirjes s saj n konfliktin ushtarak mes uK dhe popullit t Kosovs, nga njra an, me shtetin militar serb t Millo-sheviit nga ana tjetr. Sot ka dy shtete shqiptare n Ballkan, t harmonizuara n politikn e tyre t jashtme n aleanc me shtetet perndimore.

Pr lidhjen e detyruar e pragmatiste me Perndimin si rruga e vetme, do t cito-jm n ligjrat t drejt pr ilustrim disa thnie t Nelson Strobridge, "Strobe" Talbott III, ose Strobe Talbot, Zvends Sekretari i jashtm, n librin e tij me kujtime Billi dhe Borisi Kosova dhe Lufta pr t, n lidhje me shtjen e konfliktit n Kosov, por q n shum drejtime ngjan edhe me situ-atn e sotme n ukrain.

...m 5 tetor, duke folur drejtprdrejt me Klin-tonin, pr problemin e Kos-ovs, jelcini ishte pothuajse i paprgjegjshm. Pr dym-bdhjet minuta ai predikoi me kmbngulje, duke mos br asnj pauz pr prkthim, as pr prgjigjet e Klintonit. Ivanovi dhe ministri i Mbro-jtjes Sergejev, sapo kishin br nj vizit t pashpallur n Beo-grad dhe, sipas fjalve t jel-cinit, kishin shptuar situatn: Milloshevii ishte pjekur dhe tani ai i nnshtrohet rezoluts s OKB-s. Rrjedhimisht, theksoi jelcini, prdorimi i forcs sht i papranueshm dhe i ndaluar. Disa her ai prsriti fjaln njelzja n rusisht - kjo fjal, n gjuhn ruse ka nj kuptim tepr t prer: Ndalohet!

Klintoni deshi ti prg-jigjej dy her, por jelcini e ndrpreu:

-Mir, mir, mir, miru-pafshim.

Kur Klintoni tentoi, pr her t tret ti fliste, Jelcini e kishte mbyllur telefonin.

Duket se Kosova ka qen nj rast i par i prplasjes ose prfundimit t Lufts s Ftoht. Shqiptart duket se jan n nj pozicion lvizjeje dhe orientimi t vetm pr t mbijetuar dhe shptuar nga genocidi, vrasjet, barbarit dhe keqtrajtimi, si n koh luftrash ashtu edhe paqe-je, n shekullin e fundit pas dy Luftrave Ballkanike nga ana e fiqnjve sllav dhe bots orto-dokse t Evrops Lindore: drejt perndimit dhe SHBa. N at q S. Huntingtoni e quante pr-plasje qytetrimore, Perndimi

dhe shqiptart nuk mund t jen vese miq dhe aleat t natyr-shm pr politikat ballkanike ose edhe m gjr, si ka qen rasti n prplasjen e madhe mes Perndimit nga njra an dhe Siris, Iranit, Rusis, Ki-ns nga ana tjetr, si edhe tani n rastin e konfliktit t gjr botror n ukrain. Kt kon-flikt m t gjer midis SHBA dhe brthams ushtarake t ish BRSS-s s dikurshme, Rusis s sotme, e ka profetizuar edhe z.Talbot te libri i tij:

...rust, shihnin n Ko-sov, nj ngjashmri ogurzez me eenin. Kosova sht nj provinc me shumic popullsie myslimane, q shtrihet n kufi-jt jugor t shtetit me shumic ortodokse. Si dhe eenia, Kosova ziente nga pasionet separatiste.

at dimr, gjat biseds telefonike me Sekretaren e Shtetit Ollbrajt, Ivanovi e shprehu qart kt qndrim. ai tha:

- Madlen, e kuptoni ju, sa Kosova t tilla kemi ne n Rusi?

Mundsia e konfliktit rritej dhe politikant rus, gjeneralt dhe analistt me shqetsim n rritje, mendonin se fushata ajrore q prgatisnin t fillonin SHBA dhe aleatt e tyre, sht nj strvitje para lufts s ardhshme me Rusin, n qoft se Perndimi do t vrtetoj se mbron t drejtat e t tretve.

Duket se qndrimi i shtetit shqiptar n raport me unifikimin dhe mbshtetjen e

diplomacis perndimore dhe veanrisht asaj amerikane, sht nj kthim borxhi moral ndaj detyrimit ton kundrejt Perndimit n fund t shekul-lit t kaluar dhe veanrisht ndikimit t hebrejve n di-plomacin amerikane, t cilt ndaln n fund t shekullit pafuqin e Fuqive t Mdha kundrejt tokave t shqiptarve dhe shkatrimit t ambicieve t tyre politike shtetformuese pas prishjes s shtetit osman n Ballkan. Duket se SHBa, ashtu si edhe pr shtjen e Kosovs duan t ndalin barbarit dhe ndrhyrjen e rusve kundrejt nj popullsie t gjer q as-piron pr pavarsi nga Moska dhe q ka nj orientim politik perndimor, ashtu si shqiptart. Momentet e para kur SHBa intensifikoi ndrhyrjen kundr Beogradit tregohen prsri nga S.Talbot:

Barbarizmat e fundit serbe, tepr t ashpra, t cilat patn jehon t gjer n shtypin e muajit shtator 98, tronditn qeverin e SHBa dhe solln shprthimin e nj aktiviteti diplomatik m agresiv. Sendi Berger organizoi n salln operative nj mbledhje dhe pr t ngjallur vmendjen e t pranishmve, vuri mbi tavolin gazetn Nju-jork Tajms, me nj fotografi me ngjyra n faqen e par, ku ishte kufoma e nj fshatari shqiptar me fyt t prer. Mbledhja vendosi q ne na duhet t bjm t gjitha prpjekjet dhe t dilnim nga ky qorrsokak me dy fytyra ku na kishin futur europian-

operndimort dhe rust. N qoft se donim ta zgjidhnim kt problem, ne do duhej ti jepnim NaTO-s plotfuqishmri pr veprime t menjhershme. Duhej q Dik Hollbruku, i armatosur me kt krcnim t ri, t kthehej n Ballkan dhe ti bnte presion Millosheviit.

Natyrisht q shtja komplikohet me kundrshtarin n ukrain dhe pr momentin. S pari, duket se n ukrain p-plasja sht direkt me nj fuqi t madhe brthamore, Rusin dhe me teritorin e saj dhe s dyti, sot Rusia nuk drejtohet nga jelcin pijaneci, por nga nj politikan me shum ekspe-rienc si Putini dhe, s treti, sot Rusia ndodhet n nj ekspan-sion t prgjithshm ekonomik, politik dhe rrjedhimisht edhe diplomatik pr shkak t ma-turimit t sistemit pluralist dhe pr shkak t forcimit t shtetit nga menaxhimi m i mir i burimeve dhe kontrolli mbi politikat fiskale.

Meqense nuk mund t ket prplasje ushtarake midis Perndimit dhe Rusis pa fil-luar nj luft shfarosse t t gjith njerzimit, sigurisht q do t ket lshime reciproke n bisedime t nivelit t lart. Rusia krkon t ruaj rezervat e saj nga shfrytzimi konkur-rent i Perndimit q i gjykon resurset si dhurat pr tr njerzimin, t ruaj ndikimin e saj n rezervuart m t mdhenj energjetik t nafts n Lindjen e Mesme dhe Detin Kaspik, t mos lejoj instalimin e teknologjis antiraket rreth

e rrotull kufijve t saj, pr ta mbajtur Perndimin nn pre-sionin e fuqis s saj nukleare. Sigurisht q kto axhenda nuk e zbehin rndsin e asaj q n gjuhn e diplomacis sht quajtur harkshigjeta muslimane ballkanike, ku nn termat religjioz hant-ingtonian janvlersuar s bashku shqiptart dhe bosh-njakt, si nj pyk kundr lidhjes s krishter ortodokse antiperndimore n rajon.

ashtu si thot zoti Tal-bot pr unitetin sllavo-orto-doks antishqiptar q karakter-izoi Rambujen,

Npr Rambuje bridhte nj kompani diplomatsh rus, t thirrur pr t mbrojtur pa-rimin e sundimit t Beogradit mbi Kosovn, pr t mini-mizuar rolin e NaTO-s, n procesin e rregullimit dhe pr t diskredituar shqiptart si bandit, q nuk dallohen aspak nga terroristt. Kur po zhvil-loheshin bisedimet, un isha n Mosk dhe nga ana ime, mbshtesja Madlen Ollbrajt, duke mbajtur lidhje me grupin e saj, nprmjet ambasadorit amerikan n Maqedoni, Kris Hill, q n shrbimin ton diplomatik, ishte specialisti m i prgatitur dhe m i aft pr Ballkanin. Ne tentonim tu mbushim mendjen rusve q t kuptojn se, duke u deklaruar prsri si avokat t serbve, ata vetm se nxisin km-bnguljen e tyre dhe n kt mnyr rrisin mundsin pr luft, pr t mos u prsritur e njjta situat e pakndshme pr shqiptart, bashkpunimi diplomatik i detyruar i tyre me Perndimin sht e vet-mja zgjidhje pr mbijetesn e kombit ton politik q duhet t tentoj drejt bashkimit t tij n nj shtet t vetm pr t qen nj adr e madhe shprese pr mbijetesn e rracs dhe etnis son n dekadat dhe shekujt e ardhshm; pr t forcuar prosperitetin e fuqin ton ndi-kuese gjithnj e m t madhe n rajon, si kontribut pr paqen dhe sigurin e tij, t realizuara kto me mbrojtjen e dinjitetit t t gjith shqiptarve n rajon e nprmjet nj politike t fqinjsis t maturuar me t gjitha vendet e tjera.

FAQE 6 E Premte, 2 Maj 2014Fryma e ReSociale ...

A do ta prfitoj pensionin brezi i mesm? Skema e re e pensioneve...

Nga Lorenc SHEHU

Sipas deklaratave t fundit t Ministrit Erion Veliaj, brezi i t rinjve t sotm do t jet i pari q do t prfitoj nga skema e re e pensioneve, pas rreth 30 vjetsh, kur t dalin n pension, do t vjelin frytet e ligjit t ri. Ministri i Mirqenies Sociale dhe Rinis tha se nj tjetr risi n kuadr t reforms s pensioneve sht dhe pensioni social.

Pikrisht kjo sht thembra e Akilit, pasi po t prmendim brezin e mesm, t cilt aktualisht jan nga 43 deri n 50 vje, shihet qart se jan t pakt ata q i kan t paguara vitet e vjetrsis, pasi kan punuar n informalitet t plot. Kjo duhet studiuar dhe rregulluar me nj plan masash e ligjesh n mnyr q kjo kategori njerzish, t

shumt n numr, t ken t drejtn t gzojn nj pension social, i cili t prafrohet me pensionin e shtress tjetr t popullsis dhe jo nj pension sa pr t justifikuar dhe pr t lar gojn.

N vendin tone, ra-porti fizik ndr-mjet t t punsuarve me pensionistt, sot sht rreth 1.2 kontribues me nj pr-fitues.Themi fizik, mbasi si pages financiare sht m i vogl. Kjo pr arsye se t vetpunsuarit n bujqsi paguajn rreth 30 prqind t shums q paguhet n qytet. Numri i prfituesve aktualisht sht rreth 561 mij pensione pleqrie dhe invaliditeti. Po t kemi n parasysh faktin se aktualisht dalin n pen-sion grupet e popullsis t datlindjeve mbas vitit 1949, pr burrat dhe 1954 pr grat, periudha kto q i prkasin nj rritjeje t konsiderueshme t popullsis, rezulton se do t rritet numri i prfituesve, duke vshtirsuar skemn e prfitimeve. Bazuar n legjislacionin e sigurimeve shoqrore, t vetpunsu-arit n bujqsi, q plotsojn gjysmn e vjetrsis, do t trajtohen me pension qyteti. Po t bjm nj llogaritje t thjesht, pr t prlloga-ritur se sa punonjs duhet t kontribuojn pr t mbu-luar shpenzimet pr 561 000 pensionist (me tendenc rritjeje), duke marr raportin 3 kontribues pr 1 prfitues, do t duhej t kontribuonin 1 683 000, ndrkoh q forcat e puns n total jan rreth 1 106 000 punonjs. Kshtu, edhe sikur informaliteti t jet 0, skema nuk funksionon.

Vshtirsi tjetr e ske-ms sht se, duke qen shum e shoqrizuar, gjith-mon sht objekt i sulmeve t informalitetit, si nga pagesa e kontributeve, ashtu dhe nga prfitimet. N legjislacionin e sigurimeve shoqrore, nivelet e pagave pr t punsuarit jan nga 22 000 lek n 95 130 lek (kufiri maksimal), ndrsa pr t vetpunsu-arit, mesaatarisht 19 026 lek. Ligjrisht raporti i pagesave t kontributeve sht 1 me 5, ndrsa ai i prfitimeve sht 1 me 2. N pamje t par duket se me kt raport kurse-jm shpenzime pr fondin e pensioneve, por padyshim

humbim m shum n kon-tribute.

Pundhnsit, duke pa-tur parasysh se pr prfitimin e nj pensioni maksimal, nuk duhet nj pag prej 95 130 leksh, por afersisht sa e saj, deklarojn paga m t ulta, duke rritur informalitetin n pagesat e kontributeve. Duke mos u investuar, pr kontributet e derdhura prej kohsh, shteti ka si barr edhe inflacionin, q te ne sidomos n vitet e para mbas 1990, ka qen galopant.

Sipas skems s sigurimeve shoqrore q aplikohet te ne, brezi q punon financon prfitimet ligjore t brezit q sht n pension. Kjo skem e ka zanafilln n fillimet e shekullit t 20-t dhe sht ndrthurje e sistemit Bismark me at anglo-sankson. Pr kohn kur ky sistem u implementua, ishte mjaft efektiv dhe i prgjigjej kushteve konkrete ekonomike e demografike t kohs. Pra numri i punonjsve ishte i konsiderueshm, ndrsa i prfituesve minimal. Ky sistem shrbeu pr nj koh t kon-siderueshme, duke funksionuar normalisht, prderisa kushtet ekonomike dhe demografike psuan ndryshime thelbsore, duke e vn n vshtirsi serioze sistemin. Eksperti i sigurimeve shoqrore Naim Balluku, thot se: q skema pay-as-you-go, t funksionoj normalisht, sht e nevojshme nj raport i caktuar i numrit t kontribuesve pr t financuar nj pensionist, q luha-tet nga 4 kontribues, apo dhe 3 kontribues, pr nj pensionist. N shumicn e vendeve kjo skem sht n vshtirsi pr disa arsye dhe po krkohen rrugt pr ndryshimin e saj, n mnyr q kjo ti prgjigjet kushteve t reja t krijuara dhe t bhet sa m efektive. N kt mnyr fondet e pensioneve jan subjekt i rreziqeve demografike, ekonomike dhe financiare. Ndr mangsit kryesore t skems sht se ka nj ndyshim t madh t raportit kontribues-prfitues, aq sa n shum vende ky raport po afrohet n masn 1 kontribues me nj prfitues. Ky fenomen ka ardhur, s pari si rezultat i zhvillimeve demografike, (vjetrimi i popullsis), q influencon si n uljen e numrit t kontribuesve, ashtu dhe n rritjen e jetgjatsis, ose m mir t themi, n rritjen e periudhs s prfitimit t pensionit.

Skema e sigurimeve shoqrore, ka n themel t konceptit financiar nj

marrveshje brezash

Specialistt krkojn kalimin n sistemin kontributiv

S pari sht i domos-doshm kalimi nga sistemi i llogaritjes s pen-sioneve me paga, n sistemin kontributiv, ku llogaritja ti nnshtrohet vetm kontrib-uteve. N kt mnyr, personat q kan paguar kontribute m shum t prfitojn m shum. Pra, t kalohet nga sistemi i llogaritjes me paga, n sistemin kontributiv. sht i nevojshm ndryshimi i raportit t pensione-ve, ku pensioni maksimal sht sa dyfishi i atij minimal, ndrsa pagat mbi t cilat paguhen kon-tributet, jan sa pesfishi i pags minimale. Nj veprim llogjik do t ishte heqja e kufijve si pr pagesat, ashtu edhe pr prfiti-met, vendosja e raporteve m t pranueshm. Qllimi themelor i reforms s pensioneve duhet t jet pr t krijuar kushte t tilla q pasuria e gjeneruar nga vendi t prmbush nevojat e pjess s konsumit (n rritje) t pensionistve. Ky qllim mund t arrihet duke inkurajuar dhe stimuluar proceset q prbjn bazamentin e zhvillimit eko-nomik, pra ruajtjen e burimeve dhe investimet e saj n sistemin prodhues. Nga kalimi i kontrib-uteve n pagesat e pensioneve aktuale, sistemi aktual financon konsumin e prfituesit, por nuk rritet nprmjet investimeve dhe kursimeve. N t kundrt, nj sistem me ruajtjen e buri-meve dhe financimin e tij, sjell rritjen e favorizon prdorimin e tij produktiv, plotson krkesat themelore t aftsis paguese t ardhshme t sistemit pub-lik t pensioneve, pasi krijon kushtet pr rritje ekonomike. ashtu sikurse u tha, kontributi i derdhur nga do kontribues nuk ruhet, por prdoret pr fi-nancimin e pensioneve aktuale. Shum specialist t ksaj fushe ofrojn opsionin e individual-izimit t kontributeve pr do kontributpagues, financimin e shumave t derdhura dhe, me plotsimin e kushteve, do i siguruar do t merrte pjesn e paguar prej tij, si dhe pjesn e investuar.

Por a jan kushtet pr rritjen e moshs s daljes n pension n vendin ton?

N kushtet e nj papunsie t madhe n vendin ton dhe t kthimit t nj numri t konsid-erueshm t emigrantve, si rezultat i krizs ekonomike n Greqi dhe Itali, do t rritej m tej papunsia dhe sido-mos do t vshtirsohj punsimi i brezit t ri. Po kshtu, rritja e moshs pr pension, duke marr n konsiderat q reforma e nisur n vitin 2002, kur mosha u shtua me 5 vite, q sapo prfundoi, nj rritje tjetr do t prkeqsonte problemet sociale q edhe pa kt rritje jan evidente.

Duke nisur nga vivi 2015, do femre q do t dal n pension, do ti rritet mosha vetm me dy muaj

Pr grupmoshat e sot-me 35-40 vje, do t dalin n pension, femrat 63 dhe mesh-kujt 67 vje. Kt parashikon skema e re e pensioneve, e cila sht reformuar dhe syn-on mbi t gjitha rritjen e pen-sionit n vler, me qllim q mosha e tret t prballoj nj jetse normale. Ndrkoh, do t jen profesionet e vshtira, si ai i minatorve q do t do t prfitojn ulje t moshs s daljes n pension.

Rritja e moshs s burrave q t kapin 67 vjea-rin do t filloj rreth vitit 2030. Gjykojm se deri n at mosh Shqipria do t ket nj trend demografik si pjesa tjetr e Evrops kur vjen puna te jetgjatsia. Me

femrat vetm me dy muaj. Duke br nj sakrific dy muaj n vit, n vitin 2032 kjo bhet 63 vje. Pr pensionet e vshtira do t ket ulje t ndjeshme, prshembull pr minatort mosha e pensionit do t shkoj 55 vje, tha Er-ion Veliaj. Duke nisur nga viti 2015, do femr q do t dal n pension do ti rritet mosha vetm me dy muaj, deri n vitin 2032 kur do t dalin 63 vje. Veliaj tha se dixhitalzi-mi i skems s pesnoneve dhe ndihms sociale, minimizon mundsit e abuzimeve. Ne po dixhitalizojm proceset, sepse gjykoj q kompiuteri mund t kontrolloj dubli-kimet dhe hilet m shpejt sesa me letr edhe me laps si bhej dikur. Pr kt ar-sye ne po dixhitalizojm t gjith arkivn e sigurimeve shoqrore. Reforma e re e pensioneve mbshtet mbi tre shtylla, q jan pensioni social pr personat mbi 70 vje q skan asnj t ardhur, kontributet e detyrueshme e ato vullnetare dhe pensioni privat.

Mosha e pensionit pr meshkujt nuk do t rritet deri n vitin 2032, ndrsa do t jen femrat ato q do t preken nga

reformaLajmi sht br me dije nga Ministri i Mirqenies

Sociale, Erion Veliaj, gjat nj bshkbisedimi me studentt, gjenerata e t cilve do t preket drejtprsdrejti nga skema e re.

Reforma n pensione sht n proces hartimi dhe po diskutohet me grupet e interesit, ndrkoh q drafti final pritet t publikohet n fund t muajit Prill.

FAQE 7 E Premte, 2 Maj 2014Fryma e Re

Politik...

Politika kundrpublike, tradhti dhe antiintegrimsht goditje e rnd kundr patriotizmit, sovranitetit dhe ndjesis kombtare, kur i veshim me autoritet, prestigj e pushtet njerz pa vlera njerzore

Patriotizmi sot nuk sht retorik dhe fjal bombastike, pasi modernizmi i sotm si nj globalizm gjithprfshirs e ka br botn dhe m t vshtir e m t ndrlikuar dhe krkon dije, aftsi,

kompetenc e konkurenc, por sidomos edhe largpamsi, vizion dhe talent lidershipi

Sknder S. KAPITI

Q n fillim them se politika shqiptare sht sot tradhtare dhe kundr-patriotike, pasi patriotizmi sht goditur rnd, sepse shteti dhe shoqria jan keqqeverisur nga korrupsioni, amoraliteti politik, paprgjegjshmria dhe pr pasoj jan cnuar rnd vlera t tilla si: siguria, puna, prona, pasuria, sundimi i ligjit etj, duke krijuar emocione dshprimi, zhgnjimi e t pakndshme si mjerim, vuajtje, stresim, papunsi dhe privim nga e drejta politike pr t marr poste e detyra admin-istrative e civile t njerzve me edukim humanist, moral shpirtror, profesional e sido-mos patriotik. Kjo politik ka krijuar si realitet, ku ligji dhe e drejta i imponohen dhe i nnshtrohen politiks, kor-rupsionit dhe qeverisjes s njanshme, ku postet dhe e drejta, zgjedhja dhe przgjed-hja korruptohen dhe blihen e ku populli mashtrohet, brak-tiset dhe manipulohet. jemi t tejngopur tashm me retorika bajate pr demokracin, lirin, ligjin, drejtsin, mirqnien, integrimin, patriotizmin, ndry-shimin etj.

sht e vrtet se jan br ndryshime, por nj pjes jan br pr t keq. Dshtimi patriotik dhe ndryshimet pr m keq n shoqrin ton e kan burimin edhe tek aftsia jon si popull pr t przgjed-hur keq drejtuesit dhe elitn politike, ndrkoh q kemi dhe meritn t prjashtojm, ndshkojm e dbojm edhe nga Shqipria elitn patrio-tike, at ideatore, profesionale, intelektuale, kontributin, tal-

entin, modestin, moralin dhe maturin e tolerancn.

sht goditje e rnd kundr patriotizmit, sovran-itetit dhe ndjesis kombtare, kur i veshim me autoritet, pres-tigj e pushtet njerz pa vlera njerzore, morale, shpirtrore. Patriotizmi sot nuk sht re-torik dhe fjal bombastike, pasi modernizmi i sotm si nj globalizm gjithprfshirs e ka br botn dhe m t vshtir e m t ndrlikuar dhe krkon dije, aftsi, kompetenc e konkurenc, por sidomos edhe largpamsi, vizion dhe talent lidershipi.

Patriotizmi ashtu si dhe modernizmi i ksaj bote dhe sistemi vazhdojn t krcno-hen nga kulti apo shenjti i paaftsis dhe injorancs q keqqeveris, i lakuriqsis amo-rale t korrupsionit q on n korruptimin e sistemit, n kr-cnimin e sovranitetit kombtar dhe rrnimin e shtetit. Shm-bull konkret sht tranzicioni i zgjatur n Shqipri, ku ligji, morali, liria dhe shpresa jan sfiduar nga pandershmria, paprgjegjegjshmria e poli-tiks s keqe q e ka prdorur

shtetin dhe shoqrin si mjete pr t rrmbyer pushtet e pa-suri.

Mirpo funksionet poli-tike, si detyrat dhe prgjegjsit e msojn popullin t rris af-tsin pr t gjykuar dhe t zh-villoj kapacitetin mendor dhe moral, q on n ndryshmin e mendimit dhe inspirojn pr re-agim n prputhje me provat q vrteton realiteti, n funksion t ndryshimit, prmirsimit, por edhe t ndshkimit t t kqi-jave dhe t kqinjve publik e kombtar q bjn dm moral, shpirtror, ekonomik, politik, kombtar etj. Pavarsisht se kemi institucione t mira si godina e ligje, materiali njerzor shqiptar sht i dr-rmuar nga paprgjegjshmria, pashpirtsia, amoraliteti i poli-tiks dhe politikanve t tij, sht i drrmuar nga rrethanat q politika rreth tij i ka shkak-tuar shum fatkeqsi.

Pushteti, uditrisht n Shqipri ka rn pothuajse gjithmon n duart e t aftve pr trauma, trazira sociale, prarje, konflikte, pr marrzi e rrnim, por pushteti ka rn n duar edhe t atyre q jan t

shkatht e dinak pr t fituar autoritet e pr t rrmbyer.

Politika antipatriotike dhe kundrkombtare nuk mund t punoj e t realizoj as integrimin evropian t Shq-ipris dhe nuk kemi prse t akuzojm fare BE-n pr refuzimin e 4 her rradhazi t statusit kandidat pr Shqipri-n. Me t drejt pr t kaluarn ne akuzojm komunizmin q na izoloi nga Perndimi, po tani prej 23 vitesh, cili sht shkaku q Evropa na izolon? Duhet prfundimisht t heqim dor nga fabrikime alibirash sikur me demek n Evrop sot vendosin forca q nuk na duan dhe paskan fuqi ekstremistt pr t ndikuar n refuzimin e statusit.

Kundr ksaj vjen thnia tro drejtuar shqiptarve dhe politikanve t tyre nga euro-deputetja Pack, se pr statusin mos ia vini gishtin Evrops, por drejtojani vetes tuaj pr t arritur reformat q krkon BE. Le ta themi me nj fjal se arsyeja pse jemi jasht rrjedhs drejt integrimit, sht fakti se te demokracia jon nuk sundon populli, por sundon dhe qeveris

korrupsioni i pandshkueshm. E keqja sht se popujt bien shpejt dhe leht pre e mash-trimeve dhe gnjeshtrave t mdha, po akoma m i keq sht fakti kur kto gnjeshtra dhe mashtrime besohen si t vrteta pr shum koh dhe kur patriotizmi fals, amoraliteti politik dhe injoranca marrin atributet e patriotizmit, nder-shmris dhe t kompetencs, sundojn e qeverisin gjat.

Pr gjithka kemi arritur deri ktu, ne shqiptart duhet ti jemi mirnjohs SHBa-s, se pa ndihmn dhe kontributin e saj nuk mund ta parashikojm se ku do kishte prfunduar ecuria jon kombtare. Evropa e Bashkuar sht nj organizm ku do pjestar i saj ka kapa-citetet, meritn, risin, kon-tributin dhe specifikn e vet. N BE gjermani mbetet gjerman, francezi francez, greku grek e kshtu me radh. Kjo do t thot q dhe ne s pari duhet t konsolidojm specifikn ton q sht konsolidimi pa-triotik e kombtar, integrimin e brndshm politik, social dhe ekonomik, t konsolidojm individualitetin dhe person-

alitetin ton kombtar krahas realizimit t standardeve civile, juridike dhe t atyre moderne demokratike shtetformuese, n mnyr q t antarsohemi me dinjitet dhe merit si t barabart mes t barabartve. Populli yn sht populli m pro evropian dhe m pro inte-grimit dhe ky pro evropianizm integral i yni buron nga fakti jo se integrimin ne e shohim si lirimtar e shptim m s shumti prej atyre dshtimeve t vazhdueshme t politiks son, pr t shptuar nga varfria, pr t siguruar punn, sigurin dhe mbijetesn, pr t shptuar nga situatat e papritura dhe t paparashikueshme e t paknd-shme dhe prej paknaqsive e fatkeqsive q krijohen n vndin ton.

Evropa nuk mashtrohet nga politka e thirrjeve retorike pro perndimit dhe hipokriza e politikanve tan. ajo krkon gjra konkrete dhe kjo sht q shtetet dhe shoqrit q krkojn antarsim t kon-solidohen qytetarisht q do t thot t njohin dhe sidomos t zbatojn ligjin dhe shtetin e s drejts.

Drejtoresha e sigurimeve shoqrore, Braho: pagesat e pensioneve, on-line

Pr drejtoreshn e Sigurimeve Shoqrore, Vjollca Braho, reforma e sistemit t pen-sioneve sht e domosdoshme. Zhvillimet demografike e sociale kan br t nevojshme ndrmarrjen e nj reforme, u shpreh Braho. ajo vrejti se sht e domosdoshme t bhet i mundur dixhitalizimi i sistemit aktual. "Ky dixhitalizim, - shpjegon Braho - bhet me mbshtetjen teknike nga ana e Banks Botrore". Reforma konsiston n dixhitalizmin e sistemit, pr grumbullimin e gjith materialit dokumentar pr vjetrsin n pun n Shqipri.

Me financimin e Banks Botrore dhe t Qeveris, u b i mundur ndrtimi i arkivs qendrore n Lundr. Ka filluar t mblidhet gjith dokumentacioni pr vjetrsin n pun. sht br e mundur zhvillimi i sistemit on-line t pagesave t pensioneve, vrejti Braho. Sipas saj, nj pjes e madhe e pagesave t pensioneve bhet prmes Posts Shqiptare dhe projekti do t filloj t zbatohet edhe pr fshatin. Ajo bri t ditur edhe se sht prgatitur regjistri elektronik i pensioneve. Braho tha se sht duke u br edhe zhvillimi e implementimi i llogaris on-line t pensioneve dhe dixhitalizimi i vjetrsis n pun. Ka prfunduar ky proces pr kooperativat dhe sht duke u br pr ndrmar-rjet shtetrore. Sipas Brahos, sistemi i sigurimeve shoqrore nuk sht i balancuar, por defiitar, q kap 1.7 prqind t GDP-s. Pjesa m e madhe e shqiptarve t aft pr pun kan shkuar jasht shtetit. Ka evazion, pasi kemi mosdeklarime t punsimit apo pagave reale, q ndikojn n skemn e sigurimeve shoqrore, duke e br defiitare. Ajo vren se ka nj lidhje t dobt mes pensionit minimal e maksimal dhe, pensioni minimal dhe ai mesatar, jan thuajse t njjt. Sipas saj, Pensioni minimal e mesatar, sht thuajse i njjt, si rezultat i kompensimeve.

Skema e re pensioneve s shpejti n parlament

Ministri i Mirqenies Sociale dhe Rinis, Er-ion Veliaj, shprehu angazhimin e Qeveris pr ta kaluar kt vit n parlament skemn e re t pen-sioneve. N nj bashkbisedim me student t uni-versitetit t Tirans, ministri Veliaj shpjegoi rndsi-n e reforms s pensioneve, sidomos pr brezin e ri. Duke u ndalur te propozimet pr kt reform, Veliaj tha se pr t rinjt e sotm, q kan nj pun m t mir dhe po ashtu nj rrog m t mir, do t hiqet tavani i kontributeve. Kshtu, tavani i pensionit do t funksionoj si llogaria n nj depozit bankare, por q do ta mbaj Instituti i Sig-urimeve Shoqrore. Kjo do t thot se ai q paguhet me nj rrog t mir dhe derdh nj kontribut t lart, do t ket dhe nj pension t mir, tha ministri Veliaj. Sipas tij, gjenerata e t rinjve t sotm do t jet e para

q do t prfitoj nga skema e re e pensioneve dhe jan ata, q pas 30 vjetsh, kur do t dalin n pension, do t vjelin frytet e ligjit t ri. Ministri tha se, nj tjetr risi n kuadr t reforms s pensioneve, sht dhe pensioni social. Ne duam t vendosim nj pension social, duke i dhn v-mendje asaj pjese t popullsis q sht e papun dhe nuk ka

mundsi t paguaj kontribute, tha Veliaj. Nj tjetr propozim i prezantuar prej tij ishte dhe bashkimi i skems urbane t pensioneve me at rurale. Ne synojm t bash-kojm n nj t vetme skemat urbane me ato rurale, pasi nuk duhet t ket m diferenca mes atij q jeton n fshat dhe atij n qytet, nnvizoi ai. Nj tjetr risi e reforms s re t pensioneve lidhet me krijimin e skemave profesionale, kryesisht pr ata puntor q kan profesione t vshtira, si sht ai i minatorit. Kjo na shtyn q ta ulim moshn e daljes n pension t minatorve, theksoi ministri Veliaj.

FAQE 8 E Premte, 2 Maj 2014Fryma e ReReforma... Krijimi dhe funksionimi i qarqeve ka qen nj dshtim spektakolar...

Realitet i trisht prball domosdoshmris s Reforms TerritorialeNga Hajrulla NILLOKI Kryetar i FRD-s, dega Dibr

Ndarja territoriale aktuale, e miratuar me ligj n prag t zgjedhjeve vendore t 1992-shit, ka rezultuar e dshtuar. Pr faj t saj dhe jo vetm, sot kemi nj qeverisje vendore pr t ardhur keq. Rrethi i Dibrs me afro 100 mij banor, ka 15 njsi vendore, 14 komuna dhe 1 bashki. Pr faj edhe t ligjit pr push-tetin vendor dhe pr mos zbatimin e ligjeve n prgjithsi dhe mbjelljes s kulturs s pandshkueshmris, pas do zgjedhjeje, t zgjedhurit vendor gdhihen si shefa parcelash, fondesh apo principatash. Deri sa zgjidhen, lyhen e prlyhen, shiten e blejn, premtojn e mashtrojn. Pastaj trans-formohen n kapadainj e autoritarist t vegjl e provincial, n mos shpr-fills ndaj problemeve t qytetarve e deri n arrogant. Kjo edhe pr shkak t formimit t ult kulturor e arsimor q ata kan.

Gjat viteve t mandatit qe-veriss msojn me shpejtsi si t bjn procedura tenderash, ku pa iu skuqur faqja, krkojn 20%, msojn t organizojn dhe t konsolidojn klanet, prvetsojn gjithashtu ar-tin e shmtuar t servilizimit dhe hipokrizis ndaj shefit t madh t klanit. Gjat fushatave zgjedhore din vetm t nxjerrin helm dhe vrer pr rivalt, t bjn presione, shantazhe e krcnime deri n prerje t ndih-ms ekonomike. M pas dallohen pr keqmenaxhime fondesh, deri n abuzime t hapura, pr nivele t ulta t kapaciteteve administrative, pr intriga e brutalitet ndaj vartsve dhe servilizm ndaj shefit t klanit. Aq t

paturpshm jan, sa i mbushin dhe i zbrazin administratat e tyre, sikur t'i ken oborre personale, duke i mbushur me njerz t fisit, klanit apo t nnsh-truarit e prjetshm. N kt mnyr kan formuar administata q ndajn vetm ndihm ekonomike (lmosh) n mnyn m t shmtuar q mezi presin ndonj investim q t mund t marrin ndonj thell. Kto admin-istrata jan pa vizione, pa projekte zhvillimi dhe t paprgjegjshme ndaj taksapaguesve. Mjafton t kujtojm rrugt e paprfunduara n komunat e Luznis, Selishtes, Lurs, Muhur-rit, Ostrenit, Okshtunit, Zerqanit apo ujsjellsat q nuk funksionuan asnj dit, si ato t Peshkopis dhe Maqel-lars, ku prkatsisht u zhdukn n seicilin prej tyre 3 dhe 5 milion euro.

sht turp kur mson q kryetar komunash, bashkish apo qarku, pasi mbarojn pun me tenderat, u kthe-hen blerjes s makinave dhe kryejn abuzime me naftn apo djetat e njsis ku drejtojn. Kshtu, Kshilli i Qarkut Dibr, me kulmin e paprgjegjsh-mris planifikon n buxhet miliona lek dieta pr kryetarin e qarkut dhe seiment e tij, pr vizita jasht shtetit, miliona lek pr naft etj. N nj koh, q ky qark z her vendin e par dhe her t dyt n Republik prsa i pr-ket nivelit t lart t varfris. Dibra sht rreth bujqsor e blektoral, por deri m sot kan munguar opsionet dhe alternativat pr t'i fuqizuar kto sektor t rndsishm t jets eko-nomike. Kan munguar studime dhe projekte pr zhvillimin e agrobiznesit, impianteve pr prpunimin e produk-teve blektorale, pr kooperimin e fermerve, pr daljen e tyre n tregjet kombtare dhe ndrkombtare, pr zhvillimin e biokulturs etj. Dhe udia

m e madhe sht se asnj nga kta abuzues nuk sht i penalizuar.

N t gjitha njsit vendore sht lejuar masakrimi i pyjeve, i mjedisit, shkatrrimi i toks bujqsore, kaosi urban etj. Taksapaguesit dibran pr 23 vite rresht i kan paguar kta kryetar pushtetesh. Pr afro nj erek shekulli ata kan paguar pr pushtetet vendore, q nuk kan justifikuar asgj prsa i prket sasis dhe cilsis s shrbimeve. Prandaj sht edhe m shum emergjente brja e reforms territoriale. Kjo reform nuk duhet par njanshmrisht, vetm si nj rindarje territori, por duhet trajtuar n mnyr komplekse, ku vendin kryesor duhet ta zr decentralizimi, autono-mia e vetqeverisja. Duhet t rishiko-hen nivelet e qeverisjes vendore, funk-sionimi i qarqeve, prefekturave etj.

Praktika e deritanishme ka vrtetuar se krijimi dhe funksionimi i qarqeve ka qen nj dshtim spektako-lar. Numri i tyre nuk duhet t jet m shum se pes apo gjasht. Kryetart e kshillave duhet t zgjidhen drejt-prdrejt nga populli. Pr prefekturat, sht i detyrueshm nj ligj i ri. ato, ose duhen shfuqizuar n fushn e ruajtjes s rendit dhe qetsis, n luftn kundr korrupsionit, n fushn e pronsis dhe menazhimit t territorit, cilsis s investimeve, ose t shkrihen fare. N kt gjendje si jan sot, nuk i pyet dhe prfill askush. Kryetart vendor t partive i kan dubluar dhe shprfilluar prefektt, duke vrtetuar triumfin e shtetit politik, ndaj atij ligjor.

Qndrimi i kliks sunduese t PD-s ndaj reforms territoria-

le sht irracional, tekanjoz dhe i paprgjegjshm. ai sht karakteri-zuar nga inkoherenca, konfliktualiteti absurd dhe mungesa e vizionit. sht n aDN-n e forcave t djathta fokusimi pr shtetin ligjor, prandaj ato nuk mund t mos japin opsionet dhe alternativat e tyre pr reformn, n themel t s cils qndrojn probleme q kan t bjn me vet shtetin dhe marrdhniet e tij me qytetart.

Forcat e djathta duhet t liro-hen nga komplekset, kushtzimet dhe paranojat, t ulen dhe t arrijn konsensusin pr reformn q t pro-jektojn zhvillimin e vendit pr dh-jetvjeart e ardhshm, q ndikojn n integrimet euro-atlantike. Forcat e djathta, nuk mund t bashkjetojn me shtete politike, ku pjestar klanesh fitimprurse befas konvertohen n militant dhe sillen si pushtues dhe si simbole t antishtetit e antiligjit, duke penguar dhunshm zhvillimin dhe integrimin, thjesht pr epshe dhe in-stinkte pushteti. T djathtt nuk mund t kthehen n komardare shptimi pr arrivist dhe karrierist t smur, pr arrogant e antidemokrat, q nuk e prfytyrojn jetn jasht pushtetit. ata nuk munden pafundsisht t mbeten peng i grupeve kriminale, abuziviste dhe totalitariste.

N prag t fushats pr zgjedhjet e ardhshme vendore, forcat e djthata duhet t mendojn pr organizimin e vrtet, t thon me guxim fjaln e tyre, pr hir t shtetit t s drejts, pr hir t shtjes kombtare, t pronsis, t t persekutuarve politik, pr integ-rimet n strukturat evropiane.

Nevoja pr ndryshim t thell n politikn e vendit

Nga Teuta NUNAJ

Po t'i hedhim nj vsh-trim t shpejt jets politike shqiptare n kto 24 vite tranzicioni, do t shohim se kemi rreth 20 parti politike ak-tive, nga totali i mbi 100 partive t regjistruara n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Tiran. N legjislaturn aktuale, t 19-t, kemi vetm 7 parti parlamen-tare. Ndrsa FRD, nuk mundi t kalojn pragun elektoral (zonal) pr t qen pjes e Kuvendit, pr shkak t forms dhe mnyrs se si dy partit e mdha kan hartuar dhe m tej kan zbatuar ligjin elektoral, i cili favorizoi krijuesit e tij, dy partit e vjetra. Historia politike shqiptare n kto vite tranzi-

cioni na ka treguar se, PD dhe PS kan qeverisur vendin njra pas tjers. Partit e tjera, pr-jashto LSI-n, nuk kan luajtur rol prcaktues vendimmarrs, por vetm pjes e mazhorancs qeverisse, si pjes e ndarjes s pushtetit.

N dhjetvjearin e par t demokracis, shqiptart i dhan dy partive kryesore politike, t drejtn nprmjet vots dhe kohn e duhur pr t drejtuar dhe qeverisur vendin me shpresn e mir se ato do t sillnin demokracin e vrtet n Shqipri. Populli shqiptar kishte etje t madhe pr liri fjale, liri veprimi, liri votimi dhe prgjat ktij dhjetvjeari, etja jo vetm nuk u shua, por pa dshirn e tyre, ajo u rrit prtej pritshmris. Ndrsa mangsit e zgjedhjeve parlamentare t vitit 1996 solln dmtimin e imazhit t Shqipris, si brenda vendit dhe n arenn ndrkom-btare.

Elita politike shqiptare, me mosprfilljen dhe nn-vlersimin e rregullave de-mokratike, dshmoi se nuk

mund t dilte prtej interesave partiake dhe njkohsisht se, nuk zotronte akoma rregullat e demokracis. Politika shqiptare ishte shum e polarizuar dhe aspak bashkpunuese, gj e cila largonte vendin edhe m shum nga rruga e demokra-cis. Ndrsa kriza ekonomike piramidale e vitit 1997 dhe pa-dyshim revolta popullore e atij viti, krijuan jo vetm nj ndarje krahinore t Shqipris, ndrm-jet dy forcave kryesore politike, por edhe kaos e dmtim t de-mokracis dhe mosfunksionim total t shtetit. Pr imazh, as q flitej, ai tashm ishte i rrnuar.

N dhjetvjearin e dyt, u vu re nj luft e fort politike n kampin socialist, q deri n vitin 2005 ishin n pushtet, duke e kthyer vendin n peng t pushtetit t drejtuesve t PS-s. Ndrsa korrupsioni lulzonte n do stin. Edhe pse PD-ja e Berishs fitoi zgjedhjet n 2005 me slloganin "me duar t pastra", prgjat ushtrimit t dy mandateve n tet vite pushtet, u pa q problemi "korrup-sion", jo vetm nuk u zgjidh,

prkundrazi u thellua edhe m tej. Vlersimi i Transparency International n indeksin e saj pr prceptimin e korrupsionit n vende t ndryshme n bot, e rendit Shqiprin n vitin 2010, n vendin e 87-t, nga 178 vende. Ndrsa integrimi evropian po ecte me hapa t ngadalt dhe pavarsia e sistemit gjyqsor linte pr t dshiruar.

N dhjetvjearin e tret, pr vitin 2013, si pr do vit, kemi nj vlersim nga Transparency International, e cila n indeksin e saj, e rendit Shqiprin tashm n vendin e 116-t, nga 175 vende, pra rreth 20 vende m posht, krahasuar me vitin

2010.

Ndrkoh, niveli i varfris dhe i papunsis mbetet i lart, ekonomia ka psuar tkur-rje t ndjeshme, edhe si pasoj e

krizs globale t vitit 2008 dhe popullsia shqiptare vazhdon akoma t jet e varur drejtpr-drejt nga remitancat, t ardhura t cilat shrbejn pr t plotsuar kushtet baz pr jetes. Sipas Banks Botrore gjysm mil-ioni shqiptar jetojn n varfri ekstreme me 1$ n dit. Prsa i prket sistemit t drejtsis, ai vazhdon ende t jet i politizuar, i korruptuar dhe i deformuar, ndrsa reformat n administratn publike qndrojn vetm n letr se treguesit e zhvillimit t saj jan ende t paprfillshm. Demokracia vijon t paraqitet e brisht edhe pse Shqipria sht antare e NaTO-s prej 5 vitesh dhe vazhdon pas katr vitesh refuzimi t jet ende n statusin e kandidimit pr t marr statusin e vendit kandidat n BE. Lufta e brendshme politike q vazhdon pa ndrprerje, shum her pa sens dhe pa logjik e dobishmri pr vendin, rrezikon t shkaktoj ezaurim t ndihms s bashksis ndrkombtare ndaj Shqipris, pasi penges kryesore pr zhvillim dhe integ-rim, po bhet vet klasa politike

shqiptare. Kjo periudh e gjat zhgnjimi t madh, q quhet ndryshe tranzicion, pr shqiptart solli nevojn themelore dhe ob-jektive pr ndryshime t thella n jetn politike t vendit. Mjaft m u luajt me fatin dhe jetn e tyre, t cilat u fyen, u nprkmbn dhe u prdorn n nivelet m t ulta nga politika tradicionale. Tashm sht koha, q politika-nt e dshtuar dhe si moralist t pamoralshm q jan, duhet t largohen prgjithmon nga skena politike dhe hapsirn e zn padrejtsisht, duhet t'ua lirojn intelektualve prparimtar.

Kjo duhet t jet nj mundsi, q sot i duhet dhn ktij grupi, q t punoj pr t mirn e vendit dhe jo pr par-celn e pronarit t partis; q t angazhohen pr t vendosur n funksion demokracin e vrtet liberale n vend; q t marrin pr-sipr prgjegjsin, n mnyr q me kapacitetin q zotrojn, t zgjidhin n nj periudh t afrt dhe mesme problemet madhore dhe t kaprcej sfidat me t cilat prballet vendi.

FAQE 9 E Premte, 2 Maj 2014Fryma e Re

Kujtes... Prona Kryeministri shqiptar sht betuar se do zbatoj kurdoher Kushtetutn

Nga Afrim MEKA

Duke anashkaluar zgjidhjen e problemit t prons sabotoni integrimin e Shqipris n be

Kryeministrit Edi Rama dhe opozitarit Lulzim Basha:

Populli dhe Shteti Shq-iptar kan probleme t shumta, por ndr problemet m shqetsuese sht ankarkia post-komuniste me pasurit e palua-jtshme dhe gjith pasojat q vijn prej saj. Ky problem i pazgjidhur prej 23-vitesh, sht theksuar si detyrim pr Shtetin nga Kshilli i Evrops dhe Gjykata e Strasbur-gut. sht theksuar nga kancelarja angela Merkel, kur u takua me Kryeministrin Edi Rama, sht kritikuar me forc dhe publikisht nga ambasadori i Holands dhe i Britanis Madhe, por kto me-sazhe jan minimizuar me shem-bjen e ndonj ndrtimi pa leje n ujin e Ftoht dhe ndonj tjetr t przgjedhur n Sarand apo gjetk. Ndrkoh, vet Kryeministri, q n veprimtarin e tij shtetrore shkel detyrimet kushtetuese, prsrit me t drejt kritikat pr ish Kryemini-strin Sali Berisha q nuk realizoi sa duhet legalizimin, kompensimin dhe dhnien e tapive me erfifi-katat e lshuara nga komisionet e pronave pas vitit 1993.

sht analizuar me dhjetra her n media se kto akte jan produkt i gabimeve t shumta n zbatimin e ligjit 7501. Kry-eministri sht betuar se do zbatoj kurdoher Kushtetutn Por, pse herpashere ai flet jerm?! Vet Edi Rama dhe shum deputet, kan deklaruar n Kuvend dhe n media se anarkia e prons, ve t tjerash, ka shkaktuar mbi 8000 vik-tima. Sali Berisha, ish kryeministri q ka qen mbrojtsi kryesor i ligjit 7501 dhe i deformimit t idealeve t Dhjetorit dhe liris q fituam, n vitin 1991, duke reflektuar pr pasojat, pranoi gabimin dhe prgjegjsin pr anarkin e prons. athere, pse ndaj ksaj deklarate publike, Kryeministri Edi Rama vazhdon ti prgjigjet se PS ka vullnetin e palkundur pr t zbatuar ligjin 7501. N t njjt koh, kryetari i PD, Lulzim Basha, kcnon me revolta, jo pr pronn, por pr probleme q renditen shum pas detyrimit pr t ko-rigjuar gabimet me t. Pse Lulzim Basha nuk ka marr mundimin t paktn tu prgjigjet krkesave t Institucioneve ndrkombtare, t medias, krkesave t pronarve dhe t Shoqatave Pronsi me Drejtsi dhe Bregdeti, pr normal-izimin e situats s pronsis kon-form detyrimeve kushtetuese?

Pr sa koh prona private e konfiskuar dhe e marr padre-jtsist nga diktatura komuniste, nuk i kthehet pronarit t ligjshm, sistemi jo vetm nuk ka ndryshuar, por sht transformuar n nj dik-tatur, ku mbivendoset hajdutria dhe maskohet me termat demokra-tike. Institucione si FMN dhe Banka Botrore, e din shum mir se pro-na e grabitur duhet ti kthehet t zotit

dhe se prona private sht themeli i demokracis. Pr kryeministrin Rama dhe opozitarin Basha sht i njohur fakti se sistemi i diktatorit Enver Hoxha, pronat e konfiskuara i vuri n shrbim t gjith shoqris, se ashtu ishin bindjet dhe parimet Marksiste-Leniniste, por n sistemin postkomunist, pronn e grabitur pronarve dhe pronn q para 1944 i prkiste Shtetit, politikant e pas-komunizmit e konsideruan pron n dispozicion t pushtetit. Ky ishte zbatim i udhzimeve t Katovics dhe t Ramiz alis, q vazhdojn t zbatohen prej vitit 1991. Ky sht shkaku pse Shqipria nuk po bn hapa prpara, edhe pse pas 23 vitesh demokraci, me letra e me kushtetut dhe miliona euro ndihma e asistenc nga Perndimi, shteti vazhdon t jet i brisht dhe nuk mund t quhet demokratik, ndonse n fusha t ndryshme jan arritur prparime t

dukshme. N krahasim me vendet ish-komuniste Shteti shqiptar bn dallim t dukshm pr korrupsionin dhe pengimin e kthimit t prons tek i zoti. Shqipria sht br problem i Strasburgut se nuk ekzekuton as vendimet e Gjykatave vendore, mban pezull dhe nuk ekzekuton as vendimet e Gjykats s Strasburgut dhe kalon deri n ekstrem, kur mash-tron n Strasburg, duke raportuar se vendimet e Gjykats Evropiane t t Drejtave t Njeriut jan ekzekutuar.

Partia Fryma e re Demokra-tike dhe gazeta Fryma e Re, si shtyp i lir, jan distancuar nga shtypi i politizuar klanor dhe par-tiak i nnshtruar. Kjo gazet dhe FRD, jan kritike pr situatn ak-tuale dhe krkojn zgjidhjen. Por, a ka zgjidhje ky problem? Sigurisht PO! Zgjidhjen e ka dhn Shoqata e pronarve, nprmjet projek-tligjit q sht paraqitur edhe n

sitin www.defendingproperty.com. Ky draft, sipas pretendimit t pronarve, plotson krkesat e detyrimeve kushtetuese dhe ato t institucioneve ndrkombtare. Ky draft, konform Nenit 181 t Kushtetuts, q zgjidh n nj koh t shkurtr problemin e kthimit, kompensimit e legalizimit dhe pr-

puthet me detyrimet kushtetuese, ka rn n vesh t shurdhr t grupit socialist e kryeministrit Edi Rama, por edhe t opozitarit Lulzim Basha. Heshtja e kryemi-nistrit tregon se ai nuk ka vullnetin e duhur pr zgjidhjen e problemit. Pasoja minimale ndoshta do t jet vonesa e intergrimit t vendit. Por,

nse Kryeministri do ta vlersoj kt apel publik dhe do t vendos sipas motos: Vepro tani! ai duhet t shqyrtoj me procedur t shpe-jtuar projektligjin e prgatitur nga pronart. sht koha t dallohen ata q duan demokraci dhe shtet t fuqishm ligjor, nga ata q nuk e duan dhe e luftojn n rrnjt e saj

Zyrtar dhe politikan t paprgjegjshm, q heshtin ndaj krkesave t prsritura dhe mor-alisht t drejta t pronarve dhe ndrkombtarve pr zbatimin e neneve 181 dhe 41 t Kushtetuts pr kthimin e pronave t kon-fiskuara gjat regjimit komunist, populli dhe historia do tu tregoj vendin, sepse pr disa pasuri dhe par t pista, po prishin atdheun ton.

ashtu si na dshirojn n berlin

Nga Armando MOSHO

Me maj Shqipria mbush 8 muaj nga fundi i nj qeverisjeje tejet t errt dhe fillimi i epoks s "Rilindjes". N fakt, mbetja pr 8 vite n opozit e PS-s, bnte t besonin shum shqiptar pr nj fillim t ri, t vrullshm, nj fillim t ndryshm nga do gabim i qeveris parar-endse dhe kjo nuk ka ndodhur. N shum pika qeverisja e Rilindjes sht nj kopje identike e qeverisjes q shkoi. Dhe, nse do t vendosnim ti analizonim z pr z, n disa tregues, Qeveria e Rilindjes performon edhe m dobt, konsideruar q krahasohet me vitin e fundit t qeverisjes pararendse, nj qeverisjeje t gerryer prej 8 viteve qn-drimi n pushtet dhe abuzimit masiv me t. Por, nuk dshiroj qe analizn e shifrave ta bj sot, do t dshiroja bazat krahasimore me baz vjetore.

Gjat javs q shkoi, patm nj deklarat shokuese nga nj ish-kryeministr i Shqipris, i cili bnte mea culpa si pr-faqsues i gjith klass politike shqiptare ndr vite. u vetdeklarua, por deklaroi edhe n emr t t gjith kolegve t tij q kan konsumuar pushtetin gjat ktyre viteve, si hajdut ordiner. u vetdeklarua edhe pr llogari t kolegve t tij, si autort e ngritjes n system t korrupsionit n Shqipri. Deklarata, pak ose aspak, u interpretua n publikun e gjr, sepse kaq mir e di populli shqiptar kt fakt, sa nuk bri m asnj prshtypje se far u tha n salln m t rndsishme pr fatet e vendit, n salln e parlamentit.

Kjo deklarat si distanc kohore, vjen fare pran pritshmris m t madhe pr shqiptart, marrjes s statusit t vendit kan-didat pr n BE. N fakt BE ka mbyllur syt edhe m hert pr disa shtete, t cilat nuk plotsonin kriteret pr tu antarsuar n BE, si rasti i Greqis, Bullgaris dhe Rumanis.

Personalisht dshiroj fort q Shq-ipria t marr sa m shpejt statusin e vendit kandidat, vetm pr nj arsye, rritjen e monitorimit ndaj qeveris shqiptare nga ana e komunitetit evropian. Pra, dshiroj t ndalohet ktu tani, abuzimi masiv me pushtetin n Shqipri. Dshiroj t ndalohet ktu vjedhja e xhepave t qytetarve shqip-tar q jo vetm si ka indicie, por bazuar dhe n fakte vazhdon me t njejtin ritm edhe gjat qeverisjes rilindase. Dshiroj t ndalohet ktu, futja e Shqipris n nj klas me emr te keq, ku m s shumti n Evrop na prmendin pr hashashin, drogat e forta e hajdutllkun q iu kemi furnizuar.

u ndjeva fort i lumtur q kryemi-nistrit Rama iu hapn dyert n Berlin dhe do t kisha dshiruar q ato mesazhe q iu dhan t mos mbeteshin ende sot retorik dhe loj fjalsh.

Fjala ky ishte reform n drejtsi, Por, gjykatat shqiptare vazhdojn t japin vendime flagrante t padrejta. Se nga u buron ky guxim sot, nj zot e di e dikur, gjyqtaret do t shtrngohen ta tregojn dhe at moment e ndiej se nuk sht i largt. Pr kt un ftoj qytetart shqiptar ti drejtohen me besimin te dita e afrt, sa m shum munden do shkalle t

gjyqesorit shqiptar sot.

T prballen me do padrejtsi q iu bhet n gjykatat shqiptare, n mnyr q sot t len gjurm. Le t humben t gjitha shkallt e gjykimit sot n Shqipri, sepse shpejt politikan e gjykats q jan aktiv sot, bazuar n vendimet e marra do t mund

ti ndshkojm n t ardhmen e afrt. Nuk kam besim se kt ndshkim do ta realizoj Qeveria e Rilindjes dhe kam arsye t forta pr ta besuar kt.

1.Pasi u fol pr vite t tra pr kor-rupsionin masiv t qeverisjes 2009-2013, asgj nuk ka ndodhur deri m sot, asnj ndshkim. N heshtje akuzat jan amnistuar. Marrveshja sht br. Pra, konsideruar q m hert PS e PD jan dakordsuar edhe brenda nats dhe jo pr gjra t vogla, por pr t ndryshuar kushtetutn, m lind e gjith e drejta t them se dhe n kt rast PD e PS jan n marrvshje pr t grabitur me rradh Shqiprin dhe shtetasit shqiptar. Ndryshe nuk mund ta interpretoj pse askush nuk dnohet n Shqipri, pasi dhe abuzimet u jan provuar.

2- Kryeministri aktual sht deputet i Vlors dhe bn shum mir q ka n pri-oritetet e tij lungomaren e Vlors, por nuk duhet t harrojm se qytetart e Tirans e kan votuar pr me shum s nj dekad si kryebashkiak dhe m s paku ka nj detyrim moral edhe ndaj qytetarve t kryeqytetit. Them moral, sepse e ka dhe detyrim ligjor t `bj disa gabime ose mungesa dashire par ta vepruar gjata qeverisjes sa Tiranas. Ktu e kam fjaln pr pataten e nxeht t ndrtimeve pa leje brenda vijs s verdh n Tiran, t cilat duhet t ndaloheshin prej bashkis s kohs. Por, me `kuptohet, duke par zellin e Qeveris pr t shtyr afatin e legalizimit t ndrtimeve pa leje me ligj, prej vitit 2006 n vitin 2009, m kt qndrim Kryeministri aktual vetdeklarohet i perfshir n kt grabitje t pronave t qytetarve t Tirans.

E meqenese se zoti Rama ishte s fundmi n Berlin, pak duket se e njeh mentalitetin gjerman, sepse aspak duhet t humbte koh prej asaj dite dhe punn duhet

ta fillonte q n rrugn e kthimit. Gjermant jan kombi lokomotiv i eurozons dhe kt status e kan fituar me qndrimet e tyre korrekte n do qeliz t jets s tyre. Fjala vjen, ne n Shqipri njohim Gjermanin pr korrektesn n orar dhe kshtu ndodh vrtet, nse shkon nj minut me vones n takim, e ke t sigurt se nuk do t mund ta takosh takim-lnsin tnd, ai tashm t ka ln. Logjika gjermane vijon: teksa t prita ty nj minut, m`u ndez semafori i kuq dhe nuk mund t kaloja rrugn dhe sepse nuk kalova dot rrugn mbrrita me vones n metro, ku humba trenin q do t merrja pr t shkuar n pun dhe pr rrjedhoje nuk munda t isha n pun at dit, duke humbur ditn e puns, sepse q t mund ti vjedhsh dikujt pronn n kryeqytetin Gjerman, si ndodh n kryeqytetin shqiptar, as q mund t imagjinohet.

Si shkrova m sipr, BE mund t mbyll syt edhe pr Shqiprin e ti jap statusin e vendit kandidat si nj precedent q ka ndodhur m hert me antarsimet, por BE duhet ta dij se n Shqipri asgj nuk po ndryshon. Qytetart shqiptar po vidhen me t njjtin ritm, po vidhen me ligj. Po vidhen me ligje q favorizojn hajdutt, sepse ashtu u intereson atyre q kan pasur mundsin t ishin n pushtet n at koh. Do t dshiroja q thirrja ime t mund t dgjohej nga zyr-tart e BE-s dhe Shqipria ta marr statusin sa m shpejt, jo pr ti dhn suport politik dikujt, do tu lutesha ta bnin pr qytetart shqiptar. Le ta bjn pr ne q jemi pr zbatimin e ligjit. Le ta bjn sidomos pr t rritur kontrollin ndaj shtetit shqiptar, n mnyr q ai t mos na grabis m tej dhe ne t mund t rifitojm t drejtat tona. T mund t dmshprblehemi pr t drejtat tona q na mohojn prdit persekutort (politikant) tan hajdut.

Qytetart shqiptar po vidhen me t njjtin ritm, po vidhen me ligj. Po vidhen me ligje q favorizojn hajdutt, sepse ashtu u intereson atyre q kan pasur mundsin t ishin n pushtet n at koh.

FAQE 10 E Premte, 2 Maj 2014Fryma e Re

Politik...

Politik teatrale

Ka dit q shfaqjet e aktorve me kostum e kollare jan me president e ushtarak, me gjyqtar e prokuror, me t akuzuar e akuzues, me zdhns e zmarrs, me djaj e me ngjj, megjithse kta t fundit dalin shum rrall n sken.

Zakonisht, aktort jan shum t egr, megjithat n dit festash a funeralesh edhe puthen e ngashrohen.

Nga Alma PUKA

Ka koh q mendoj se n Shqipri, e gjith skena politike shrben si vendi i shfaqjeve gjigande teatrale, q mban n ankth shqiptart akt pas akti pr t par e dgjuar far do t ndodh m pas. sht nj teatr me shum aktor e xhongler bashk. Sigurisht ka aktor me role kryesore, por ka edhe nga ata q rrin m ne hije. Ka nga ata q luajn disa role njehersh e q mbajn shum prgjegjsi mbi supe. Pr kta thon se e kan zemrn t forte, do t plaken n sken. Ca t tjer jan krejt t mekur e po nuk i shtyu kush t dalin n sken, skuqen e u meket zri ndrsa flasin. Ca jan t gjat, ca t holl e ca t trash, ca t shkurtr e t zverdhur nga dietat e ca me nam "t mir". aktor me shumic, nga t gjitha llojet bashk me sorol-lopt e tyre.

Ka shum koh q men-

doj se Shqipria, q prcjell do dit media jon e ngatr-ruar, sht krejt e ndryshme nga Shqipria q ne, njerzit e thjesht e t zakonshm, ose m mir t them, ne spe-ktatort, shikojm e prekim prdit.

A thua se jetojm vazh-dimisht n nj gjendje

t dyzuar midis realitetit t prditshmris s prballjes me zhgn-jimin, padrejtsin,

fyerjen shpirtrore dhe intelektuale, mungesn

e financave e knaqsive q realizohen prmes tyre e ndjesi t tjera t

ngjashme me kto.

Ndrsa me sy t tro-maksur fiksohemi n shfaqjet teatrale t prdishme q na "shkundin" t mendojm e t ndjejm krejt ndryshe. Duket sikur duan t na in-jektojn prmes lojs s tyre

hipnotizuese realitetin virtual, prmes nj skenari politik t papar e dgjuar m par. a thua se ne kemi ardhur n kt ekzistenc pr hatrin e tyre, pr t'u br qejfin, ndrsa ata argtohen n sken, pr t'i ndjekur e dgjuar pa pushim pr do dit. Dhe sigurisht, do dit ka nj shfaqje t re, me tematik nga m t larmishmet. Skenart jan pr filma hollivudian, megjithse askush nuk merr mime Oskar.

Ndonjher kalon mbi kokn e t gjithve ndonj avion n form e ndjesi mush-konje, q shprish qetsin e skens teatrale politike dhe shkakton pickime e irritime sa tek aktort, por sigurisht m shum te spektatort. sht interesante se kta t fundit jan m t ndjeshm ndaj zhurmave. Shprqendrohen menjher. Zakonisht "avio-nt mushkonj" kalojn n fillim t javs sa pr t thyer

paksa monotonin e fundja-vs, e cila zakonisht sht m e qet. Ka dit q shfaqjet e aktorve me kostum e kollare jan me president e ushta-rak, me gjyqtar e prokuror, me t akuzuar e akuzues, me zdhns e zmarrs, me djaj e me ngjj, megjithse kta t fundit dalin shum rrall n sken. Zakonisht, aktort jan shum t egr, megjithat n dit festash a funeralesh edhe puthen e ngashrohen. Sidomos kur veshin kostumet e zeza bhen veanrisht t ndjeshm. Kto jan shfaq-jet m hipokrite dhe n ksi rastesh t vjen t dalsh nga skena me vrap e ti lesh aty vetm, n mes t lojs s tyre t neveritshme, por nuk e di se si, duket sikur dyert e teatrit mbyllen me forc, dhe ti e ke t pamundur t dalsh q aty. Sidoqoft, si nj naive e mendur, shpreson gjithmon q akti i rradhs, t jet m i mire

Megjithat, ka nj dit n jav kur t gjith pro-zhektort drejtohen n nj nga skenat m t mdha t kompleksit teatral, aty ku dhe spikasin aktort m t zjarrt e "t talentuar". ajo sht e enjtja e madhe e shfaqjes m rrnqethse, ku gati-gati luhet prej vrteti. Luhet me krcitje dhmbesh e shuplaka bur-rash (me raste edhe grash), luhet me batuta nnash e motrash, dashnoresh e me rob shtpish (m ndjeni pr kt, por duhet t prshk-ruaj sakt elementt e drams q luhet aty), kushurinjsh e kusarsh. Eh, far nuk t dgjon veshi e nuk t sheh syri n kto dit shfaqjesh. aty luhen skena dramash e tragjedish q edhe mendja e ndritur e Shekspirit nuk do t'i kish fantazuar e krijuar. ato jan skena teatrosh shq-iptare pa asnj pik dyshimi. Ti prpiqesh t largohesh, t fshihesh pas karriges, por nuk

mundesh. Ndrron ekran, por shfaqja vazhdon n do kanal. E tmerrshme! T detyrojn t shohsh shfaqje me zor. sht vrtet e padurueshme.

Eh, sa shum shfaqje teatrale t tilla kemi par si popull! Skena t tmerrshme shprthimesh n depo arma-timesh, me vrasje n bule-vard, me gjmime tritolesh, me puist e me larg qoft edhe me "lavire bulevardesh". Nuk e kuptoj pse plqehen kto lloj shfaqjesh q jepen aq shum e shpesh, por me siguri dikush duhet t'i shijoj prderisa jan aq t sukse-shme. Sa e trishtueshme!

Nganjher do t doja q i gjith ky kompleks teatral t merrte zjarr, jo nga ai q i prpin aktort brenda, por vetm q i tremb dhe i bn t ikin nga syt kmbt. jo pr gj, por mendoj se me t vrtet skena politike shqip-tare ka nevoj pr aktor t tjer, m t iltr e t afrt me spektatorin. Kemi nevoj pr aktor t vrtet, q e duan rolin dhe skenn e tyre, e duan spektatorin q e ndjek, q e mojn dhe ndjejn at thellsisht. Nuk e di, ndoshta ather do ta prisja biletn me dshir

Shqipri-BE: Fyle optimist pr marrjen e statusit

t vendit kandidat

Komisioneri pr zgjerim i BE-s, Stefan Fyle, duke folur n ceremonin kushtuar 10-vjetorit t pranimit n BE t disa vendeve t Evrops Lindore dhe Qen-drore, tha se pret q lidert evropian t hapin dritn jeshile pr Shqiprin n qershor. "jam optimist. Kemi punuar shum ngusht me autoritetet shqiptare duke prmbushur rekomandimet e fundit br nga vendet antare. Ne aktual-isht po flasim pr prpilimin e raportit q do t'u prezantohet vendeve antare. Nuk do t zbu