DOA Yayın No: 68 ISBN: 978-605-4610-32-7

FARKLI TOPLUM KESİMLERİNİN ORMAN

YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİ, GÖRÜŞ VE DENEYİMLERİNİN BELİRLENMESİ,

MERSİN İLİ ÖRNEĞİ

ODC: 43;431;432

Identifying Different Public’s Knowledge, Attitudes and Experiences toward Forest Fire Management,

A Case Study of Mersin Province

Dr. Ersin YILMAZ Ali TOPAL

Hakan KELEŞ

TEKNİK BÜLTEN NO: 42

T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

DOĞU AKDENİZ ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ

EASTERN MEDİTERRANEAN

FORESTRY RESEARCH INSTITUTE

TARSUS

1

YAYIN KOMİSYONU

Dr. Ersin YILMAZ Abdulkadir YILDIZBAKAN

A. Haluk TÜRKER Celalettin DURAN

SAYFA DÜZENLEMESİ

Zeynep GÖKOĞLU

YAYINLAYAN Doğu Akdeniz

Ormancılık Araştırma Enstitüsü P.K.18, 33401

Tarsus/TÜRKİYE

Published by Eastern Mediterranean

Forestry Research Institute P.O.Box 18, 33401 Tarsus/TURKEY

Tel : 0 (324) 648 74 53 Fax : 0 (324) 648 73 37

2012

Baskı

2

İÇİNDEKİLER

Sayfa

İÇİNDEKİLER........................................................................... i

ÖNSÖZ..................................................................................... v

ŞEKİLLER LİSTESİ……………………………………………….

TABLOLAR LİSTESİ……………………………………………... ÖZ............................................................................................

ABSTRACT..............................................................................

vii

ix

xiii

xv

1. GİRİŞ.................................................................................. 1

1.1. Araştırmanın Tanıtımı............................................. 1

1.2. Literatür Özeti………………………………………... 3

1.3. Araştırmanın Amaçları………………………………. 6

1.4. Kapsam ve Uygulama Yerleri………………………. 6

2. MATERYAL VE YÖNTEM................................................. 7

2.1. Materyal................................................................. 7

2.2. Yöntem.................................................................. 8

2.2.1. Hipotezler……………………………………. 8

2.2.2. Değerlendirme Yöntemleri………………… 9

3. BULGULAR....................................................................... 10

3.1. Grupların Demografik Özellikleri…………………... 10

3.2. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri………………...

15

3.2.1. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri……………………………………..

15

3.2.2. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeylerindeki Farklılıklar………………….

23

3.2.3. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Her Bir Bilgi Sorusuna Verdikleri Cevaplardaki Farklılıklar……………………………………

25

3.2.4. Sosyodemografik Özelliklerine Göre Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri……………………………………..

26

3

Sayfa

3.2.5. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri Üzerine Sosyodemografik Değişkenlerin Etkileri……………………….

30

3.3. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşler……………………….

32

3.3.1. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri…

40

3.3.2. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar………………….

42

3.3.3. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Her Bir Görüş Sorusuna Verdikleri Cevaplardaki Farklılıklar……………………………………

47

3.3.4. Sosyodemografik Özelliklerine Göre Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri…

49

3.3.5. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri Üzerine Sosyodemografik Değişkenlerin Etkileri………………………………………..

53

3.4. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşler Arasında İki Değişkenli İlişkiler…………………….

55

3.5. Sosyodemografik Özellikler ile Bağımlı Değişkenler Arasında İki Değişkenli İlişkiler……...

57

3.6. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Deneyimler……………………

62

3.7. Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Kurumlara Duyulan Güven………………………………………

68

3.8. Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem Dereceleri…………………………………………….

72

3.9. Mülklerde Orman Yangınlarına Karşı Alınan Önlemler……………………………………………...

77

3.10. Mülklerde Orman Yangınlarına Karşı Alınan Önlemler Konusunda Etkili Faktörler………………

80

4

Sayfa

3.11. Mülklerde Orman Yangınlarına Karşı Yeterince Önlem Almama Nedenleri…………………………..

83

3.12. Orman Yangınları Yönetimi Kapsamındaki Etkinliklere Katılım İstekleri…………………………

87

3.13. Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Konularda Bilgi Kaynakları………………………………………

90

3.14. Orman Yangınlarından Öncelikle Korunması Gerektiği Düşünülen Alanlar………………………..

95

4. SONUÇLAR VE ÖNERİLER.............................................. 99

4.1. Sonuçlar……………………………………………… 99

4.2. Öneriler………………………………………………. 107

ÖZET........................................................................................ 110

SUMMARY............................................................................... 116

KAYNAKÇA.............................................................................. 121

5

ÖNSÖZ

“Farklı Toplum Kesimlerinin Orman Yangınları Yönetimine Yönelik

Bilgi, Görüş ve Deneyimlerinin Belirlenmesi, Mersin İli Örneği” isimli bu

araştırma, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü tarafından 2010 ile

2012 yılları arasında çalışılarak sonuçlandırılmış bir araştırma projesidir.

Araştırmaya, Mersin İlindeki Silifke İlçesinden 4 orman köyü (Kırobası,

Bahçederesi, Tosmurlu ve İmamuşağı), Mut İlçesinden 4 orman köyü (Geçimli,

Alaçam, Haydar ve Hacıilyaslı), Gülnar İlçesinden 3 orman köyü (Mollaömerli,

Sipahili ve Yanışlı), Merkez İlçeden 3 orman köyü (Atlılar, Hebilli ve Evrenli),

Anamur İlçesinden 3 orman köyü (Ovabaşı, Korucuk ve Ormancık) ve Tarsus

ilçesinden 1 orman köyü (Kisecik) olmak üzere 18 orman köyünden

toplanmıştır. Ayrıca Mersin İli sınırlarındaki 14 yazlık sitede (Mavi Çini, Antur,

Başkent, Aslan Şahin, Altan, Altınkoy, Nilüfer, Yeni Hukukçular, Baha, Sedef

1, Sedef 2, Hekimler, Gülistan ve Zümrüt Koy tatil siteleri) de anket çalışması

yürütülmüştür. Böylece 151 orman köylüsü ve 130 yazlık sitede oturan olmak

üzere toplam 281 kişi, anket formunu doldurmak suretiyle çalışmaya katılım

sağlamıştır. Araştırmanın veri kaynağı olan anket formlarını samimiyetle ve

özenle dolduran tüm orman köylülerimize ve yazlık site sakinlerimize teşekkür

etmek zevkli bir görevdir. Aynı zamanda çalışma yapılacak köylerin tespitinde

yardımcı olan Mersin Orman Bölge Müdürlüğünden Orman Yangınlarıyla

Mücadele Şube Müdürü Sayın Tufan ANAMURLUOĞLU’na ve çalışılacak

tatil sitelerine yönlendiren yöredeki meslektaşlarımıza teşekkür etmek bir

borçtur.

Bunun yanında Proje Yürütücüleri olarak araştırma amaçları

doğrultusunda hazırlanan anket formlarını yüz yüze görüşme yoluyla, orman

köylerindeki katılımcılara doldurtan Sayın Ali TOPAL ile yazlık site sakinlerine

doldurtan Sayın Hakan KELEŞ’e de teşekkür ederim.

Tarsus, 2012 Dr. Ersin YILMAZ

6

1. GİRİŞ

1.1. Araştırmanın Tanıtımı

Ülkemizde orman içi ve kenarında yaşayan nüfus yanında, giderek daha

fazla kent insanı özellikle yaz mevsiminde büyük şehirlerden ayrılmakta ve

ormanlık-makilik alanlar içerisindeki ve kenarındaki orman yangınları

tehlikesine sahip yerleşimlere (denize yakın veya yaylalardaki sitelere veya

kendi özel mülklerine) taşınmaktadır. Yine yaz aylarında ülkemizin özellikle

güney ve batı bölgeleri orman yangınları tehlikesi altına girmekte ve bu

mevsimde çıkan orman yangınları basında geniş yer bulmaktadır.

Özellikle yoğun miktarda yanıcı madde içeren ormanlık ve makilik

alanlar içerisindeki ve kenarındaki yerleşimler (orman içi ve kenarı köyler,

yazlık siteler, yayla yerleşimleri, özel mülkiyetler), orman yangınları

tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu ormanlık ve makilik alanlar içerisindeki ve

kenarındaki yerleşimler orman yangınları mevsiminde Orman Teşkilatı için ek

bir yük durumundadır. Zira bu alanlarda yaşanacak bir orman yangınında,

Orman Teşkilatının yangınla mücadele kaynaklarının bir bölümünü orman

yangını söndürme faaliyetinin yerine, bu alanlardaki yapıları korumaya ayırması

gerekecektir. Bu durum ise çoğunlukla orman yangını süresini uzatacak, orman

kaynaklarında daha fazla zarara neden olacak ve böylece orman yangını

söndürme maliyetini arttıracaktır. Sonuçta kıt kaynakların yerleşim yerlerindeki

yapıların korunmasına tahsis edilmesi, orman yangınlarının toplam zararı

üzerine önemli bir etkiye sahip olacaktır.

Ormanlık ve makilik alanlar içerisindeki ve kenarındaki yerleşimler

etrafındaki orman yangınları tehlikesini azaltmak için farklı toplum kesimleriyle

doğrudan birlikte çalışılmasına ihtiyaç vardır. Bir başka ifadeyle bu çalışmaların

farklı toplum kesimlerini doğrudan etkilemesi ve farklı toplum kesimlerinin

aktif katılımını gerektirmesi nedeniyle, toplum desteğini alması gereklidir. Zira

özel mülkiyetteki arazilerin yönetimi de, orman yangınları tehlikesinin

azaltılmasında önemli rol oynayacaktır. Böylece orman yangınları yönetimi

konusunda farklı toplum kesimlerinin eğitimine ve desteklenmesine ihtiyaç

bulunmaktadır.

Orman yangını riski taşıyan yerleşim yerlerindeki yangın tehlikesini

azaltma çalışmalarının önemli bir bileşeni, hem yapıyla hem de yapılar

etrafındaki vejetasyon ile ilgili önlemler alınmasıdır. Böylece yapılardaki ve

yapı çevresindeki yanıcı madde yükü azaltılacak, yapıların yangına dayanıklılığı

arttırılacak ve yangınla savaşım kaynakları etkin şekilde kullanılmış olacaktır.

Sonuçta bu önlemler daha etkin bir orman yangını yönetiminde önemli rol

oynayacaktır.

7

Bu doğrultuda bu araştırmada, ormanlık ve makilik alanlar içerisindeki

ve kenarındaki yerleşimler etrafındaki yangın tehlikesinin azaltılmasında özel

mülkiyet sahiplerine düşen eylemler konusu araştırılmıştır. Buralarda

yaşayanların, orman yangını tehlikesinin en aza indirilmesinde rolünün ne

olduğu konusu ele alınmıştır. Bu kişilerin orman yangınları tehlikesini

azaltmaya yönelik yapı inşa kurallarına uyup uymadıkları ve vejetasyon

yönetimine yönelik herhangi bir uygulama yapıp yapmadıkları açıklığa

kavuşturulmuştur. Ayrıca orman yangınları tehlikesini azaltma eylemleri

bireylerin öncelik listesinin neresinde bulunmaktadır?, bireylerin kendi

mülkiyetleri çevresinde orman yangınları tehlikesini azaltılmasına yönelik

eylemleri yerine getirmesi nasıl sağlanabilir? ve farklı toplum kesimlerinin

orman yangınları tehlikesinin azaltılması faaliyetlerine aktif katılımının nasıl

sağlanabileceği? sorularına da cevap aranmıştır. Kendi özel mülkleri çevresinde

orman yangınları tehlikesini azaltma çabası içerisinde olan/olmayan ev

sahiplerinin özellikleri ortaya konmuştur. Böylece orman yangını riski altındaki

yerlerde yaşayan farklı toplum kesimlerinin, orman yangınlarından korunmaya

yönelik sorumluluk duyguları belirlenmek istenmiştir.

Orman yangınları açısından hassas olan bölgelerdeki orman yangınları

tehlikesinin azaltılmasında farklı toplum kesimleri katılımının sağlanması ve

toplum desteğinin alınması, etkin bir orman yangınları yönetiminin önemli bir

parçası olarak görülmelidir. Nitekim orman yangınları yönetimi konusunda

farklı toplum kesimlerinin bilgi, görüş ve deneyimlerinin belirlenmesi,

politikalarının toplum tarafından desteklenip desteklenmediğini anlamaları

konusunda Orman Teşkilatına yardımcı olacaktır. Sonuçta toplum desteğini alan

bir Orman Teşkilatı, orman yangınlarını daha etkili şekilde yönetebilecektir.

Orman yangınları yönetimi konusunda sorumluluğun tek başına Orman

Teşkilatında olmasının, başarılı olamayacağı açıktır. Bu nedenle Orman

Teşkilatı orman yangınları yönetimi kapsamında, ormanlık ve makilik alanlar

içerisindeki ve kenarındaki yerleşimlerde yaşayanlar ve sivil toplum kuruluşları

dâhil olmak üzere, tüm toplum ile sıkı bir işbirliğine gitmesi gereklidir. Bu

kapsamda orman kaynakları yöneticilerinin orman yangınları yönetimi

konusunda başarılı şekilde uygulanabilecek planlar geliştirebilmesi için,

toplumla birlikte çalışmak, orman yangınları yönetim sorumluluğunu farklı

toplum kesimleri ile paylaşmak ve topluma orman yangınları konusunu

anlatmak için etkili araçlara ve yöntemlere ihtiyacı bulunmaktadır. Bu bilgi

aktarımının toplumun anlayacağı dilde, toplumun ihtiyaçlarını karşılayarak,

toplum desteğini alacak şekilde, Orman Teşkilatının yönetim ilkelerine uyarak

ve elde mevcut en iyi bilim ve teknolojiden faydalanarak gerçekleşmesi

yönünde açık bir ihtiyaç bulunmaktadır. Kısacası Orman Teşkilatının orman

yangınları yönetimi konusundaki bilgileri topluma uygun bir şekilde iletmesi

önemlidir. Farklı toplum kesimlerinin orman yangınları yönetimine yönelik

bilgi, görüş ve deneyimlerinin belirlenmesine yönelik böylesi bir araştırma,

8

orman yangınları yönetimine yönelik mesajların topluma uygun içeriklerde ve

anlaşılırlık düzeylerinde aktarılmasına yardımcı olacaktır. Bu doğrultuda bu

çalışmada, orman yangınları yönetiminin topluma anlatılmasında ve toplumun

desteğinin alınmasında Orman Teşkilatının kullanabileceği araç ve yöntemlerin

neler olabileceği konusu da araştırılmıştır.

Ülkemizde orman yangınlarının biyolojik, fiziksel ve ekolojik etkileri

konusunda bir çok araştırma bulunsa da, günümüze kadar farklı toplum

kesimlerinin, orman yangınlarına yönelik bilgisi, görüşleri ve deneyimleri

konusundaki eğilimlerinin ne olduğu konusu henüz çalışılmamıştır. Orman

yangınları yönetimi konusunda farklı toplum kesimlerinin bilgisinin,

görüşlerinin ve deneyimlerinin ortaya konulmasına yönelik araştırmalar, toplum

tarafından orman yangınlarının nasıl anlaşıldığını ortaya koyacaktır. Aynı

zamanda ilgili grupların orman yangınları riskini anlayıp anlamadıklarını

gösterecektir. Böylece bu veriler yardımıyla orman yangınları yönetimi daha

etkili şekilde uygulanabilecektir.

Bu araştırmada orman yangınlarının Mersin İlindeki farklı toplum

kesimlerini nasıl etkilediği ortaya konulmuş, toplumun orman yangınları

tehlikesi ve değişik orman yangınları yönetim uygulamaları konusundaki bilgi,

görüş ve deneyimleri belirlenmiş, orman yangınları tehlikesinin azaltılmasına

toplumun verebileceği destekler tespit edilmiş, Orman Teşkilatının orman

yangınları yönetimine toplumun bakış açıları ele alınmış ve toplumun orman

yangınları yönetimine aktif olarak katılımının nasıl sağlanabileceği konusu

araştırılmıştır. Böylece farklı toplum kesimlerinin orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş ve deneyimlerinin neler olduğu ve

nasıl farklılaştığı konusu ele alınmış, ardından elde edilen bu veriler ile

sosyodemografik değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir.

1.2. Literatür Özeti

Daha önce de belirtildiği üzere, ülkemizde orman yangınlarının

biyolojik, fiziksel ve ekolojik etkileri konusunda birçok çalışma yapılmıştır

(örneğin AKKAŞ ve ark., 2008; BİLGİLİ ve SAĞLAM, 2003; BİLGİLİ ve

ark., 2005; KÜÇÜKOSMANOĞLU, 1990; NEYİŞÇİ, 1989). Ancak orman

yangınları konusunda kamunun bilgi, görüş ve deneyimlerini ortaya koymak,

orman yangınlarının kamuyu nasıl etkilediğini belirlemek, kamunun orman

yangınları tehlikesi ve değişik orman yangınları yönetim tekniklerine yönelik ne

düşündüklerini incelemek ve orman yangınları tehlikesini azaltma yönünde

kamu desteğinin nasıl alınabileceğini ve kamu katılımının nasıl

sağlanabileceğini tespit etmek amacıyla ülkemizde bugüne kadar herhangi bir

çalışma yapılmamıştır. Bu nedenle bu başlık altında konuyla ilgili yurt dışında

yapılmış çalışma örneklerine değinilecektir.

9

Orman yangınları ve orman yangınları yönetimi ile ilgili kamunun bilgi,

görüş ve deneyimlerini inceleyen çalışmalara örnek olarak GARDNER ve ark.,

(1987), WINTER ve FRIED (2001) ve SHINDLER ve TOMAN (2003)

verilebilir.

STANKEY (1976) tarafından bir orman alanı üzerine orman

yangınlarının etkisi konusunda katılımcıların bilgi düzeyi araştırılmış ve

sonuçta doğru / yanlış cevap alma şeklinde tasarlanmış bir test ile katılımcıların

orman yangınlarının ekosistem üzerindeki etkileri ile ilgili ifadelerin sadece

yaklaşık olarak yarısını doğru şekilde cevaplandırdığı tespit edilmiştir. Böylece

katılımcıların orman yangınları konusundaki bilgi düzeylerinin genel olarak

düşük olduğu belirlenmiş ve orman yangınları konusunda daha yüksek bilgi

düzeyine sahip olan katılımcıların orman alanlarındaki yangınlara daha

toleranslı oldukları saptanmıştır.

JACOBSON ve MARYNOWSKI (1997), bir orman alanı çevresinde

yaşayanlar ile bu orman alanı çevresinde yaşamasalar da bu alandan faydalanan

avcılar ve rekreasyoncuları, yangın ekolojisi dahil birkaç konuya yönelik

bilgileri ve görüşleri yönünden ele almışlardır. Buna göre tüm katılımcıların

orman kaynakları ve yangın ekolojisi konusundaki bilgi düzeyleri nispeten

düşük olup, orman alanından faydalanıcıların ormanlar ve yangın ekolojisine

yönelik bilgi düzeyleri, bu orman alanı çevresinde yaşayanlardan daha

yüksektir. Avcıların orman yangınlarına yönelik görüşleri, rekreasyonculardan

önemli şekilde daha olumlu iken, orman alanı çevresinde yaşayanların

görüşlerinin en az olumlu olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda yıllık geliri

25000 ABD Dolardan daha az olanların orman yangınlarına yönelik

görüşlerinin, bundan daha yüksek yıllık gelire sahip olanlardan daha olumsuz

olduğu da belirlenmiştir.

LOOMIS ve ark. (2001) ve SHINDLER ve TOMAN (2003) tarafından

orman yangınları yönetim tekniklerine yönelik görüş ölçekleri üretmek için

belirli değişkenler ortaya konmuştur. Aynı zamanda LOOMIS ve ark. (2001),

eğitim düzeyinin bireyin orman yangınlarına yönelik bilgisini arttırdığını ve bir

orman yangını yönetim aracı olan denetimli yakma kullanımına hoşgörüsünü

yükselttiğini tespit etmişlerdir. MANFREDO ve ark. (1990) tarafından bölgesel

(Montana ve Wyoming) ve ulusal katılımcılara telefonla anket yoluyla

gerçekleştirilen bir çalışmanın sonuçlarına göre, orman yangınları ve yangın

politikası konusundaki bilgi düzeyi arttıkça denetimli yakma politikasına olan

destek de artmakta olup, Amerikalıların büyük bölümü orman yangınları ve

etkileri konusunda bilgisiz durumdadır. Yine MANFREDO ve ark. (1990),

kamunun orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri yanında bu görüşlerin

altında yatan değer yargılarını da incelemişler, bu amaçla kamunun denetimli

yakma politikasına yönelik görüşlerini ölçmüşler ve bu politikanın sonuçları

hakkındaki bireysel değer yargılarını belirlemişlerdir. NIELSEN ve

BUCHANAN (1986), yangın ekolojisi bilgisi ile doğal olarak meydana gelen

10

yangınlara imkan veren yönetime yönelik destek arasında pozitif bir ilişki

olduğunu, yangın yönetim politikalarına yönelik negatif görüşlere sahip

olmanın büyük oranda bilgi eksikliğinin sonucu olduğunu ve yangının ekolojik

etkileri konusunun daha fazla farkında olan katılımcıların yangın yönetim

politikalarına karşı daha anlayışlı olduklarını belirtmektedir.

WINTER ve FRIED (2000), geçmişteki orman yangınları deneyiminden

dolayı Michigan’da ikamet edenlerin, orman yangınlarını kontrol edilemez

olarak gördüklerini ve orman yangınlarına hazırlık ve önleme faaliyetlerinin

başarılı olmasının mümkün olamayacağını düşündüklerini belirtmişlerdir.

Orman yangınları riski konusunda kamunun görüşlerini ele alan bazı

çalışmalar da yapılmıştır. Örneğin McGEE ve RUSSELL (2003),

Avustralya’daki bir toplum kesiminde yer alan konut sahipleriyle görüşmeler

yapmış olup, bu bireylerin daha yüksek bir risk algılamasına sahip olduklarını

ve orman yangınlarına karşı önlemler (kendi yangınla mücadele ekipmanlarına

sahip olma, konutları etrafındaki vejetasyonu kesme vb.) aldıklarını

belirlemişlerdir.

Eğitim, gelir, yaş, oturma süresi ve alan tercihleri gibi bazı

sosyodemografik değişkenlerin, insanların orman yangınları gibi riskleri anlama

yeteneğiyle ilişkili olduğu belirtilmiştir (O’BRIEN, 2005). Orman yangınları

yönetimi konusunda kamunun görüşlerini ele alan çalışmalarda (CORTNER ve

ark., 1984; TAYLOR ve DANIEL, 1984), kamunun bu yönetim stratejilerini

kabulü üzerinde eğitim düzeyinin etkili olduğu belirtilmektedir.

SHELBY ve SPEAKER (1990), önem sırasına göre kamunun en önemli

bilgi kaynaklarının gazeteler ve dergiler, arkadaşlar ve akrabalar ile televizyon

olduğunu belirtmişlerdir. TAYLOR ve DANIEL (1984), kamunun orman

yangınlarının etkileri konusundaki bilgilerini ve orman yangınları yönetiminde

denetimli yakma kullanımına yönelik toleranslarını arttırmak için bir araç olarak

bilgilendirici broşürlerin kullanımını tavsiye etmişlerdir. Benzer şekilde

TAYLOR ve ark. (1986) tarafından yapılan rekreasyon ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşler ile ilgili bir çalışmada, kamunun orman

yangınlarının etkilerine yönelik bilgilerinin ve düşük yoğunluklu orman

yangınlarının mevcudiyetine yönelik toleranslarının eğitim materyalleri

kullanmak suretiyle arttırılabileceği belirtilmektedir.

Konut sahiplerinin orman yangınları tehlikesini azaltmaya ve yangına

karşı hazırlıklı olma uygulamalarını arttırmaya yönelik eğitim materyallerinin

(broşürler, televizyon, yüz yüze görüşme vb.) kullanımı konularında

McCAFFREY (2004), MONROE ve NELSON (2004) ve ROHRMANN (2000)

tarafından çalışmalar yürütülmüştür. Nitekim McCAFFREY (2004) eğitim

materyallerinin (örneğin gazeteler, dergiler, televizyon ve komşu toplantıları)

etkinliğini belirlemek için ABD’deki bir toplum kesiminden katılımcıları ele

almış olup, sonuçta komşu toplantıları gibi eğitime dayalı araçların kullanımının

genel medya kaynaklarının (televizyon, gazete ve dergi) kullanımından daha

11

fazla hedef kitlenin orman yangınları riskini algılamasını sağladığını tespit

etmiştir. MONROE ve NELSON (2004), orman yangınları tehlikesinin nasıl en

aza indirileceğine ilişkin basılı materyaller, eğer orman yangınlarının faydaları

konusunda bilgiler (örneğin artan yaban hayatı gibi) de içeriyorsa, orman

yangını tehlikesinin düşük olduğunu düşünseler bile orman yangınları

tehlikesini azaltma ve yangına karşı hazırlıklı olma uygulamalarını arttırma

konusunda katılımcıların ikna olmalarını kolaylaştırdığını belirlemişlerdir. Buna

karşın ROHRMANN (2000) ise, verilecek mesaja bağlı olarak kısaca yazılmış

tek konulu yaprak bültenlerin veya ayrıntılı yazılmış kitapçıkların faydalı

olduğu sonucuna ulaşmıştır.

1.3. Araştırmanın Amaçları

Bu çalışmanın hedefi; Mersin İlindeki kamunun elemanları olan iki

farklı nüfusun (orman köylüleri ve yazlık sitelerde oturanlar), orman yangınları

ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş ve deneyimlerini

belirlemek ve karşılaştırmaktır.

Bu hedefe ulaşmak için; (1) kamunun orman yangınları ve orman

yangınları yönetimi konularında ne kadar bilgili olduklarının belirlenmesi, (2)

kamunun orman yangınları ve orman yangınları yönetimi konularında sahip

oldukları görüşlerin değerlendirilmesi, (3) kamunun orman yangınları ve orman

yangınları yönetimi konularındaki deneyimlerinin ortaya konulması ve (4)

kamunun orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş

ve deneyimlerinde farlılıklar varsa, bunların değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

1.4. Kapsam ve Uygulama Yerleri

Anket çalışması, farklı toplum kesimlerinin orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi, görüş ve deneyimlerinin belirlenmesinde

kullanılabilecek etkili bir araçtır. Dolayısıyla bu çalışmanın verileri, aşağıda

sunulan Mersin İlindeki farklı toplum kesimlerinden yüz yüze görüşmeler

yoluyla bir anket çalışması uygulanarak sağlanmıştır;

- Orman yangınları konusunda deneyimli orman köylerinde (Silifke

İlçesi-Bahçederesi ve Tosmurlu köyleri; Gülnar İlçesi-Yanışlı köyü;

Anamur İlçesi-Ovabaşı köyü ve Mut İlçesi-Geçimli köyü)

yaşayanlar,

- Orman yangınları tehlikesi altında olup, orman yangınları

konusunda deneyimli olmayan orman köylerinde (Silifke İlçesi-

İmamuşağı köyü; Gülnar İlçesi-Mollaömerli ve Sipahili köyleri;

12

Merkez İlçe-Evrenli köyü; Tarsus İlçesi-Kisecik köyü; Anamur

İlçesi-Korucuk köyü ve Mut İlçesi-Alaçam köyü) yaşayanlar,

- Orman yangınları tehlikesi düşük olup, orman yangınları konusunda

deneyimli olmayan orman köylerinde (Silifke İlçesi-Kırobası köyü;

Merkez İlçe-Atlılar ve Hebilli köyleri; Anamur İlçesi-Ormancık

köyü ve Mut İlçesi-Haydar ve Hacıilyaslı köyleri) yaşayanlar,

- Orman yangınları tehlikesi altındaki yazlık sitelerde (Mavi Çini,

Antur, Başkent, Aslan Şahin, Altan, Altınkoy, Nilüfer, Yeni

Hukukçular, Baha, Sedef 1, Sedef 2, Hekimler, Gülistan ve Zümrüt

Koy) yaz mevsiminde kalan kentliler.

2. MATERYAL VE YÖNTEM

2.1. Materyal

Araştırmanın verileri, Mersin İlindeki 18 orman köyünde ve 14 yazlık

sitede ikamet edenlerden toplanmıştır. Bu kapsamda 151 orman köylüsü (OK)

ve 130 yazlık sitede oturan (YO) olmak üzere toplam 281 kişi, 7 sayfalık anket

formunu doldurmak suretiyle çalışmaya katılım sağlamıştır. Anket çalışmaları,

yazlık siteler için Haziran-Temmuz 2011 ve orman köyleri için Temmuz 2011-

Mayıs 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.

Ankette kullanılan soru maddeleri hazırlanırken, konuyla ilgili önceden

yapılan çalışmalar (LOOMIS ve ark., 2001; SHINDLER ve TOMAN, 2003;

WINTER ve ark., 2004; BURTZ ve BRIGHT, 2007; BRIGHT ve ark., 2007;

BOWKER ve ark., 2008; NURUDDIN ve SZE, 2008; CARROLL ve BRIGHT,

2009) yol gösterici olmuştur. Anket çalışmasına 232 soru maddesi içeren bir

anket formuyla başlanmış olup, sonrasında cevaplamayı daha da kolaylaştırmak

için soru maddesi sayısı 185’e düşürülmüştür.

Anket formu, kendi içinde birçok soruyu içeren dört ana bölümden

oluşmuştur. Bu bölümler; (1) Orman Yangınları ve Orman Yangınları

Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Bölümü, (2) Orman Yangınları ve Orman

Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Bölümü, (3) Orman Yangınları ve

Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Deneyimler Bölümü ve (4)

Sosyodemografik Bilgiler Bölümüdür. Bu anket çalışmasının ana amacı; OK ve

YO’ların orman yangınları ve orman yangınları yönetimi konularındaki bilgi

düzeylerini, görüşlerini ve deneyimlerini belirlemektir. Bunun yanında diğer

amaçlar olarak; orman yangınları yönetimi konusunda kurumlara ne kadar

güven duyulduğunu ortaya koymak, orman yangınları tehlikesine ait nedenlerin

önem derecelerini belirlemek, mülklerde orman yangınları tehlikesini azaltmak

için alınan önlemleri ve bunlar üzerinde etkili olan faktörleri tespit etmek, eğer

13

mülklerde orman yangınları tehlikesini azaltmaya yönelik önlem alınmıyorsa

nedenlerini öğrenmek, orman yangınları yönetimi konusundaki etkinliklere

katılımı etkileyen önemli kişisel faktörleri ortaya koymak, orman yangınları

yönetimi konusunda hangi bilgi kaynaklarının ne kadar faydalı olduğunu

belirlemek ve orman yangınları ile savaşımda öncelikle korunması gereken

alanların nereler olması gerektiği konusunda görüşler almaktır. Ayrıca

katılımcıların sosyodemografik özelliklerini belirlemek de anket çalışmasının

bir diğer amacı olmuştur.

2.2. Yöntem

2.2.1. Hipotezler

Araştırma amaçları doğrultusunda, istatistik teknikler yardımıyla

aşağıdaki sıfır hipotezler sınanmıştır;

H01: Mersin İlindeki OK ve YO’lar, sosyodemografik özellikleri (eğitim,

yaş, cinsiyet, medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir) açısından istatistiksel

olarak homojendir,

H02: Mersin İlindeki OK’lerin orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri, YO’larınkine nazaran istatistiksel olarak

önemli şekilde daha yüksek değildir,

H03: Sosyodemografik özelliklerine (eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelir) göre, katılımcıların orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasında istatistiksel olarak

önemli bir fark yoktur,

H04: Sosyodemografik değişkenlerin (eğitim, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelir) etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasında

istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur,

H05: Mersin İlindeki OK’lerin orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşleri, YO’larınkine nazaran istatistiksel olarak önemli

şekilde daha olumlu değildir,

H06: Sosyodemografik özelliklerine (eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelir) göre, katılımcıların orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik görüşleri arasında istatistiksel olarak önemli bir

fark yoktur,

H07: Sosyodemografik değişkenlerin (eğitim, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelir) etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri arasında

istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur,

14

H08: Katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik bilgi düzeyleri ve görüşler arasında istatistiksel olarak önemli bir

pozitif iki değişkenli ilişki yoktur,

H09: Katılımcıların sosyodemografik özellikleri (eğitim, yaş, cinsiyet,

medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir) ile orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşleri arasında istatistiksel

olarak önemli bir pozitif iki değişkenli ilişki yoktur.

2.2.2. Değerlendirme Yöntemleri

Araştırmanın amaçlarına ulaşma yönünde, anket cevaplarının

açıklanması ve değerlendirilmesinde kullanılan teknikler; Cronbach alfa testi,

tanımlayıcı istatistikler (ortalama ve standart sapma), frekanslar, binom

değişkenleri, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), bağımsız örneklemeler t-

testi, korelasyon analizi, çoklu doğrusal regresyon analizi ve ki-kare testi

olmuştur.

Orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi ve

görüş ölçeklerinin güvenilirlikleri, “Cronbach alfa testi” kullanılarak tahmin

edilmiştir.

Araştırmaya katılanların, anket formunun her bir bölümündeki

cevaplarını değerlendirmek için “tanımlayıcı istatistikler (ortalama ve standart

sapma)” kullanılmıştır.

Araştırmaya katılanların eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal, yaptıkları

işler ve aylık gelirden oluşan sosyodemografik özelliklerinin sıklıklarını

(sayılarını) ve anket formundaki her bir soru maddesine yönelik cevapların

sıklıklarını değerlendirmek üzere “frekanslar” kullanılmıştır.

Araştırmaya katılanların orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşlerine ilişkin cevaplarından elde edilen verilerin “iki

sonuçlu” (kabul ediyorum ve kabul etmiyorum) hale dönüştürülmesinde “binom

değişkenleri” kullanılmıştır.

Araştırmaya katılanların eğitim, yaş, yaptıkları işler ve aylık gelirden

oluşan sosyodemografik özellikleri itibariyle orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşlerindeki farklılıkların

önemini ölçmeye yönelik çözümlemelerde “tek yönlü varyans analizi

(ANOVA)” kullanılmıştır. “Tek yönlü varyans analizi (ANOVA)” sonucunda

gruplar arasında fark ortaya çıktığında, bu farkın hangi gruplar arasında, ne

yönde olduğunu belirlemek ve farkın kaynağını ortaya koymak için “Tukey

çoklu karşılaştırma testi (post-hoc test)” uygulanmıştır.

Araştırmaya katılanlar arasındaki orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşler farklılıklarının önemini sınamak

için “bağımsız örneklemeler t-testi” kullanılmıştır. Ayrıca katılımcıların cinsiyet

15

ve medeni halden oluşan sosyodemografik özellikler itibariyle orman yangınları

ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşlerindeki

farklılıkların önemini ölçmeye yönelik çözümlemeler için de bu teknikten

faydalanılmıştır.

Araştırmaya katılanların orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşleri arasındaki iki değişkenli

ilişkileri incelemek için “korelasyon analizinden” faydalanılmıştır. Aynı

zamanda katılımcıların eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal, yaptıkları işler ve aylık

gelirden oluşan sosyodemografik özellikleri ile orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşleri arasındaki iki

değişkenli ilişkileri araştırmak için de “korelasyon analizi” kullanılmıştır.

Araştırmaya katılanlara ait birden fazla bağımsız değişkenin (eğitim,

cinsiyet, medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir) her bir bağımlı değişken

(orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve

görüşleri) üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla “çoklu doğrusal regresyon

analizi” kullanılmıştır.

Araştırmaya katılanlara ait sosyodemografik özelliklerdeki farklılığın

önemini araştırmak için “ki-kare testinden” faydalanılmıştır. Ayrıca araştırmaya

katılan gruplar (OK ve YO) arasındaki orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri cevaplarındaki farklılıklarının önemini

sınamak için de bu teknik uygulanmıştır.

3. BULGULAR

3.1. Grupların Sosyodemografik Özellikleri

Araştırmaya katılan OK ve YO için eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelir değişkenlerinden oluşan sosyodemografik bilgiler

toplanmıştır (Şekil 1). Böylece çalışmaya katılanların profilleri ortaya konarak

genel tanıtımları yapılmıştır. Ardından “ki-kare testi” kullanılarak, %5

anlamlılık düzeyinde sosyodemografik özellikler itibariyle grupların (OK ve

YO) homojenliği, yani gruplar arasında farklılık olup olmadığı incelenmiştir

(Tablo 1). Bu amaçla aşağıdaki sıfır hipotez sınanmıştır;

H01: Mersin İlindeki OK ve YO’lar, sosyodemografik özellikleri (eğitim,

yaş, cinsiyet, medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir) açısından

istatistiksel olarak homojendir.

16

(a) Eğitim

(b) Yaş

(c) Cinsiyet

Şekil 1: Araştırmaya Katılan Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özellikleri. Figure 1: Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents Participated to the Research.

17

(a) Medeni Hal

(b) Yapılan İşler

(c) Aylık Gelir

Şekil 1: (Devam) Araştırmaya Katılan Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özellikleri. Figure 1: (Cont.) Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents Participated to the Research.

18

Tablo 1: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 1: Chi-Square Results for the Relationship Between Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER

Özellikler Alt Özellikler Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Tamamı Ki-Kare

Sayı (adet) Yüzde (%) Sayı (adet) Yüzde (%) Sayı (adet) Yüzde (%) χ2 değeri P değeri

Eğitim İlkokul 123 81,5 28 21,5 151 53,7 118,078 0,000**

İlköğretim ve Lise 26 17,2 40 30,8 66 23,5

Yüksek Okul ve Lisans 2 1,3 62 47,7 64 22,8

Yaş 34 ve altı 13 8,6 2 1,5 15 5,3 28,774 0,000**

35-44 24 15,9 8 6,2 32 11,4

45-54 52 34,4 27 20,8 79 28,1

55-64 39 25,8 58 44,6 97 34,5

65 ve üstü 23 15,2 35 26,9 58 20,6

Cinsiyet Erkek 151 100,0 126 96,9 277 98,6 0,045 0,045*

Bayan 0 0,0 4 3,1 4 1,4

Medeni Hal Bekar 14 9,3 7 5,4 21 7,5 1,526 0,217

Evli 137 90,7 123 94,6 260 92,5

Yapılan İş Çiftçilik ve Hayvancılık 105 69,5 9 6,9 114 40,6 150,633 0,000**

Geçici İşçilik + Tarım 10 6,6 3 2,3 13 4,6

Esnaflık 11 7,3 5 3,8 16 5,7

Devlet Memuru ve Emekli 20 13,2 111 85,4 131 46,6

Diğer (Ev kadını, Öğrenci, İşsiz) 5 3,3 2 1,5 7 2,5

Aylık Gelir 0-500 TL arası 30 19,9 9 6,9 39 13,9 88,391 0,000**

501-1000 TL arası 99 65,6 34 26,2 133 47,3

1001-1500 TL arası 18 11,9 40 30,8 58 20,6

1501-2000 TL arası 4 2,6 17 13,1 21 7,5

2001-2500 TL arası 0 0,0 12 9,2 12 4,3

2501-3000 TL arası 0 0,0 11 8,5 11 3,9

3001 TL’den daha yüksek 0 0,0 7 5,4 7 2,5 *0,05 düzeyinde önemli, **0,01 düzeyinde önemli.

19

Katılımcıların eğitim özellikleri incelendiğinde, çoğunluğun “ilkokul”

eğitimine sahip olduğu görülmektedir (%53,7; 151 kişi). Ancak OK’lerin büyük

çoğunluğu (%81,5; 123 kişi) “ilkokul” eğitimine sahip iken, YO’ların

çoğunluğu (%47,7; 62 kişi) ise “yüksek okul veya lisans” eğitimine sahiptir.

Yapılan “ki-kare testi” sonucunda grupların eğitim özellikleri arasındaki

farklılığın istatistiksel olarak önemli olduğu ve grupların eğitim düzeyleri

açısından homojen olmadığı ortaya çıkmıştır (χ2=118,078; p=0,000<0,050). Bu

durumda eğitim değişkeni için, H01 ret edilmiştir (Tablo 1).

Çalışmaya katılanların çoğunluğu”55-64 yıl arası” yaşlara (%34,5; 97

kişi) sahiptir. Bunlardan YO’ların çoğunluğu “55-64 yıl arası” yaşlarda (%44,6;

58 kişi) iken, OK’lerin çoğunluğu ise “45-54 yıl arası” yaşlardadır (%34,4; 52

kişi). Uygulanan “ki-kare testi”, gruplar arasındaki yaş farklılığının istatistiksel

açıdan önemli olduğunu ve grupların yaş özellikleri açısından homojen

olmadığını göstermiştir (χ2=28,774; p=0,000<0,050). Böylece H01, yaş

değişkeni için ret edilmiştir (Tablo 1).

Araştırmaya dahil olan OK ve YO’ların çoğunluğu “erkektir” (%98,6;

277 kişi). OK’lerde “bayan” katılımcı mevcut değil iken, YO’lardaki

katılımcılarda düşük oranda (%3,1; 4 kişi) “bayan” bulunmaktadır. “Ki-kare

testi” uygulaması da, gruplar arasındaki cinsiyet farklılığının istatistiksel olarak

önemli olduğunu ve grupların cinsiyet özellikleri açısından homojen olmadığını

ortaya koymuştur (χ2=0,045; p=0,045<0,050). Yani cinsiyet değişkeni için, H01

ret edilmiştir (Tablo 1).

Araştırmaya katılanlar topluca değerlendirildiğinde, büyük çoğunluğun

“evli” olduğu görülmektedir (%92,5; 260 kişi). Gruplardan YO’larda,

OK’lerden daha yüksek oranda “evli” katılımcı bulunmaktadır (%94,6; 123

kişi). “Ki-kare testi” uygulaması sonucunda, gruplar arasındaki medeni hal

özelliklerine ait farklılığın istatistiksel yönden önemsiz olduğu ve grupların

medeni hal özellikleri bakımından homojen olduğu tespit edilmiştir (χ2=1,526;

p=0,217>0,050). Dolayısıyla H01, medeni hal değişkeni için kabul edilmiştir

(Tablo 1).

Araştırmanın tüm katılımcıları içerisinde “Devlet memuru veya

emeklilerin” çoğunluğu oluşturduğu anlaşılmaktadır (%46,6; 131 kişi). Her ne

kadar YO’ların çoğunluğu yine “Devlet memuru veya emekli” (%85,4; 111 kişi)

iken, OK’lerin çoğunluğu ise “çiftçilik ve hayvancılık” ile geçimini

sağlamaktadır (%69,5; 105 kişi). Uygulanan “ki-kare testi”, gruplar arasında

yaptıkları işler açısından mevcut farklılığın istatistiksel yönden önemli olduğu

ve grupların yaptıkları işler bakımından homojen olmadığını göstermiştir

(χ2=0,045; p=0,045<0,050). O halde yaptıkları işler değişkeni için, H01 ret

edilmiştir (Tablo 1).

Çalışmaya katılanların çoğunluğu “501-1000 TL arası” aylık gelire

sahiptir (%47,3; 133 kişi). Buna paralel şekilde OK’lerin çoğunluğu “501-1000

TL arası” aylık gelire sahip (%65,6; 99 kişi) iken, YO’ların çoğunluğunun ise

20

“1001-1500 TL arası” aylık geliri bulunmaktadır (%30,8; 40 kişi). “Ki-kare

testi” sonuçları, gruplar arasındaki aylık gelir yönünden mevcut farklılığın

istatistiksel açıdan önemli olduğunu ve grupların aylık gelir açısından homojen

olmadığını ortaya koymuştur (χ2=88,391; p=0,000<0,050). Bu durumda H01,

aylık gelir değişkeni için ret edilmiştir (Tablo 1).

3.2. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri

Araştırmanın orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

bilgi düzeyleri “genellikle doğru”, “genellikle yanlış” ve “bilmiyorum”

şeklindeki bir cevap şablonu ile ölçülmüştür. Kullanılan anketin bilgi düzeyleri

bölümündeki her bir bilgi sorusu için, katılımcılardan bilginin “genellikle

doğru” olduğunu düşünüyorlar ise sayı 1’i, “genellikle yanlış” olduğunu

düşünüyorlar ise sayı 2’yi ve bilginin “genellikle doğru veya genellikle yanlış

olduğunu bilmiyorlarsa” sayı 3’ü daire içerisine almaları istenmiştir. Elde

edilen cevaplar “genellikle doğru”, “genellikle yanlış” ve “bilmiyorum” için

frekans ve yüzde değerlere dönüştürülmüştür. Ardından grupların (OK ve YO)

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi sorularına

verdikleri cevaplar arasındaki farklılıkları incelemek için, “ki-kare testi”

kullanılmıştır. Anket formunun “Orman Yangınları ve Orman Yangınları

Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri Bölümünde” toplam 22 bilgi sorusu yer

almıştır (Tablo 2). Orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

bilgi ölçeğinin güvenilirliği ise “Cronbach Alfa Güvenilirlik Katsayısı”

yardımıyla tahmin edilmiş olup, 22 bilgi sorusundan oluşan bu ölçeğin 0,58’lik

bir alfa değerine sahip olduğu belirlenmiştir.

3.2.1. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri

Araştırmaya katılan OK ve YO’ların orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerini ölçmek için “1-genellikle

doğru”, “2-genellikle yanlış” ve “3-bilmiyorum” şeklinde bir ölçek üzerinde,

katılımcılardan 22 bilgi sorusunun her birisini cevaplamaları istenmiştir (Şekil

2, Şekil 3, Şekil 4 ve Şekil 5).

Tüm katılımcılar için alınan cevaplar değerlendirildiğinde, en fazla

doğru olarak cevaplandırılan bilgi sorusunun “orman yangınları, yanan

alandaki ağaçların çoğunu öldürür” olduğu (%97,1; 272 kişi) ve en az doğru

olarak cevaplandırılan bilgi sorusunun ise “orman yangınları, yanan alandaki

hayvanların çoğunu öldürür” (%2,8; 8 kişi) olduğu ortaya çıkmıştır (Tablo 2).

21

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Soruları:

1. Orman Yangınları Ülkemizdeki Doğal Ormanların Şekillenmesinde Önemli Bir Rol Oynamıştır. (Doğru)

2. Mersin İlindeki Orman Yangınlarının Çoğuna Yıldırımlar Neden Olmaktadır. (Yanlış) 3. Orman Yangınlarının Hiçbir Ekolojik Faydası Yoktur. (Yanlış) 4. Geçmişten Bu Yana Çıkan Her Orman Yangınının Hemen Söndürülmesi Politikası, Tahrip Edici

Büyük Orman Yangını Riskini Arttırmıştır. (Doğru) 5. Orman Yangınları, Orman Ekosisteminin Yenilenmesine Engel Olur. (Yanlış) 6. Orman Yangınları, Yanan Alandaki Ağaçların Çoğunu Öldürür. (Doğru) 7. Orman Yangınları, Yanan Alandaki Hayvanların Çoğunu Öldürür. (Yanlış) 8. Orman Yangınları, Ormanlardaki Böcek ve Hastalık Patlamasına Engel Olur. (Doğru) 9. Orman Yangınları Biyolojik Çeşitliliği İyileştirir. (Doğru) 10. Yangından Zarar Gören Bir Ormanda Bitkilerin Tekrar Büyümeye Başlaması İçin Uzun Yıllar

Geçmelidir. (Yanlış) 11. Orman Yangınları, Ormanlardaki Yabani ve Zehirli Otların Yayılmasına Neden Olur. (Doğru) 12. Orman Yangınlarında Yanan Ağaçlar Hiç Bir Şekilde Kullanılamaz. (Yanlış) 13. Çoğu Bitki Ara Sıra Meydana Gelen Orman Yangınlarına İhtiyaç Duyar, Böylece Yeni Tohumlar

veya Fidanlar Büyüyebilir. (Doğru) 14. Orman Yangınları Manzara Güzelliğini Arttırır. (Yanlış) 15. Orman Altındaki Yanıcı Maddelerin Yakılması, Kesilmesi, Otlatılması veya Kimyasallarla Yok

Edilmesi, Tahrip Edici Büyük Orman Yangını Olasılığını Azaltır. (Doğru) 16. Orman Yangınları Yaban Keçisi, Vaşak, Kurt vb. Yaban Hayatının Beslenme Olanaklarını

Bozar. (Yanlış) 17. Orman Yangınları İnce Dumanlarıyla Hava Kirliliğine ve Sera Etkisine Neden Olur. (Doğru) 18. Orman Yangınları Mantar, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler vb. Ticari Odun Dışı Orman Ürünlerinin

Büyümelerini Engeller. (Yanlış) 19. Orman Yangınları Dolaylı Olarak Solunum Hastalıklarına Neden Olur. (Doğru) 20. Orman Yangınlarını Söndürmek İçin Yüksek Teknolojili Araçlara İhtiyaç Duyulmaz. (Yanlış) 21. Orman Yangınlarının Tümünün Kontrol Altına Alınması, Yaban Keçisi, Vaşak, Kurt vb. Yaban

Hayatının Yaşama Alanını Azaltır. (Doğru) 22. Orman Yangınları, Ağaçlar ve Diğer Bitkiler Tarafından İhtiyaç Duyulan Mineralleri ve Besin

Maddelerini Yok Eder. (Yanlış)

Şekil 2: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri (%). Figure 2: The Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents (%).

22

Şekil 3: Orman Köylülerinin Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 3: The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers (%).

23

Şekil 4: Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 4: The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Summer House Residents (%).

24

Şekil 5: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 5: The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents (%).

25

Tablo 2: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 2: The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.

ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİLER

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik

Bilgi Düzeyi Soruları Grup

Sayı

(adet)

Genellikle Doğru Genellikle Yanlış Bilmiyorum Ki-Kare

Sayı

(adet) Yüzde (%) Sayı (adet) Yüzde (%)

Sayı

(adet) Yüzde (%)

χ2

değeri P değeri

1. Orman Yangınları Ülkemizdeki Doğal Ormanların

Şekillenmesinde Önemli Bir Rol Oynamıştır. (Doğru)

Köyler 151 27 17,9 43 28,5 81 53,6 60,798 0,000**

Siteler 130 79 60,8 29 22,3 22 16,9

Tamamı 281 106 37,7 72 25,6 103 36,7

2. Mersin İlindeki Orman Yangınlarının Çoğuna Yıldırımlar

Neden Olmaktadır. (Yanlış)

Köyler 151 71 47,0 66 43,7 14 9,3 35,915 0,000**

Siteler 130 24 18,5 64 49,2 42 32,3

Tamamı 281 95 33,8 130 46,3 56 19,9

3. Orman Yangınlarının Hiçbir Ekolojik Faydası Yoktur. (Yanlış) Köyler 151 72 47,7 13 8,6 66 43,7 44,014 0,000**

Siteler 130 56 43,1 51 39,2 23 17,7

Tamamı 281 128 45,6 64 22,8 89 31,7

4. Geçmişten Bu Yana Çıkan Her Orman Yangınının Hemen

Söndürülmesi Politikası, Tahrip Edici Büyük Orman Yangını

Riskini Arttırmıştır. (Doğru)

Köyler 151 7 4,6 51 33,8 93 61,6 69,934 0,000**

Siteler 130 58 44,6 40 30,8 32 24,6

Tamamı 281 65 23,1 91 32,4 125 44,5

5. Orman Yangınları, Orman Ekosisteminin Yenilenmesine Engel

Olur. (Yanlış)

Köyler 150 119 78,8 25 16,6 7 4,6 16,768 0,000**

Siteler 130 73 56,2 42 32,3 15 11,5

Tamamı 280 192 68,3 67 23,8 22 7,8

6. Orman Yangınları, Yanan Alandaki Ağaçların Çoğunu Öldürür.

(Doğru)

Köyler 150 149 99,3 1 0,7 0 0,0 0,027 0,027*

Siteler 130 123 94,6 7 5,4 0 0,0

Tamamı 280 272 97,1 8 2,9 0 0,0

7. Orman Yangınları, Yanan Alandaki Hayvanların Çoğunu

Öldürür. (Yanlış)

Köyler 151 151 100,0 0 0,0 0 0,0 0,002 0,002**

Siteler 130 122 93,8 8 6,2 0 0,0

Tamamı 281 273 97,2 8 2,8 0 0,0

8. Orman Yangınları, Ormanlardaki Böcek ve Hastalık

Patlamasına Engel Olur. (Doğru)

Köyler 151 116 76,8 21 13,9 14 9,3 33,852 0,000**

Siteler 130 56 43,1 49 37,7 25 19,2

Tamamı 281 172 61,2 70 24,9 39 13,9

9. Orman Yangınları Biyolojik Çeşitliliği İyileştirir. (Doğru) Köyler 151 22 14,6 105 69,5 24 15,9 2,936 0,230

Siteler 130 29 22,3 84 64,6 17 13,1

Tamamı 281 51 18,1 189 67,3 41 14,6

10. Yangından Zarar Gören Bir Ormanda Bitkilerin Tekrar

Büyümeye Başlaması İçin Uzun Yıllar Geçmelidir. (Yanlış)

Köyler 151 150 99,3 1 0,7 0 0,0 14,122 0,000**

Siteler 130 116 89,2 14 10,8 0 0,0

Tamamı 281 266 94,7 15 5,3 0 0,0

11. Orman Yangınları, Ormanlardaki Yabani ve Zehirli Otların

Yayılmasına Neden Olur. (Doğru)

Köyler 151 42 27,8 100 66,2 9 6,0 17,437 0,000**

Siteler 130 33 25,4 67 51,5 30 23,1

Tamamı 281 75 26,7 167 59,4 39 13,9 *0,05 düzeyinde önemli,

**0,01 düzeyinde önemli.

26

Tablo 2: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 2: (Cont.) The Scores for Each Item on the Scales of the Knowledge Levels of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.

ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİLER

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik

Bilgi Düzeyi Soruları Grup

Sayı

(adet)

Genellikle Doğru Genellikle Yanlış Bilmiyorum Ki-Kare

Sayı

(adet) Yüzde (%) Sayı (adet) Yüzde (%)

Sayı

(adet) Yüzde (%)

χ2

değeri P değeri

12. Orman Yangınlarında Yanan Ağaçlar Hiç Bir Şekilde

Kullanılamaz. (Yanlış)

Köyler 151 121 80,1 29 19,2 1 0,7 39,507 0,000**

Siteler 130 60 46,2 55 42,3 15 11,5

Tamamı 281 181 64,4 84 29,9 16 5,7

13. Çoğu Bitki Ara Sıra Meydana Gelen Orman Yangınlarına

İhtiyaç Duyar, Böylece Yeni Tohumlar veya Fidanlar

Büyüyebilir. (Doğru)

Köyler 151 10 6,6 89 58,9 52 34,4 30,837 0,000**

Siteler 130 36 27,7 76 58,5 18 13,8

Tamamı 281 46 16,4 165 58,7 70 24,9

14. Orman Yangınları Manzara Güzelliğini Arttırır. (Yanlış) Köyler 151 13 10,0 117 90,0 0 0,0 4,157 0,041*

Siteler 130 5 3,3 146 96,7 0 0,0

Tamamı 281 18 6,4 263 93,6 0 0,0

15. Orman Altındaki Yanıcı Maddelerin Yakılması, Kesilmesi,

Otlatılması veya Kimyasallarla Yok Edilmesi, Tahrip Edici

Büyük Orman Yangını Olasılığını Azaltır. (Doğru)

Köyler 151 150 99,3 0 0,0 1 0,7 76,122 0,000**

Siteler 130 75 57,7 41 31,5 14 10,8

Tamamı 281 225 80,1 41 14,6 15 5,3

16. Orman Yangınları Yaban Keçisi, Vaşak, Kurt vb. Yaban

Hayatının Beslenme Olanaklarını Bozar. (Yanlış)

Köyler 151 150 99,3 1 0,7 0 0,0 14,682 0,000**

Siteler 130 114 87,7 16 12,3 0 0,0

Tamamı 281 264 94,0 17 6,0 0 0,0

17. Orman Yangınları İnce Dumanlarıyla Hava Kirliliğine ve Sera

Etkisine Neden Olur. (Doğru)

Köyler 151 149 98,7 1 0,7 1 0,7 29,942 0,000**

Siteler 130 102 78,5 16 12,3 12 9,2

Tamamı 281 251 89,3 17 6,0 13 4,6

18. Orman Yangınları Mantar, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler vb. Ticari

Odun Dışı Orman Ürünlerinin Büyümelerini Engeller. (Yanlış)

Köyler 151 145 96,0 1 0,7 5 3,3 26,014 0,000**

Siteler 130 99 76,2 18 13,8 13 10,0

Tamamı 281 244 86,8 19 6,8 18 6,4

19. Orman Yangınları Dolaylı Olarak Solunum Hastalıklarına

Neden Olur. (Doğru)

Köyler 151 149 98,7 0 0,0 2 1,3 22,552 0,000**

Siteler 130 108 83,1 13 10,0 9 6,9

Tamamı 281 257 91,5 13 4,6 11 3,9

20. Orman Yangınlarını Söndürmek İçin Yüksek Teknolojili

Araçlara İhtiyaç Duyulmaz. (Yanlış)

Köyler 151 13 8,6 138 91,4 0 0,0 0,091 0,763

Siteler 130 9 6,9 121 93,1 0 0,0

Tamamı 281 22 7,8 259 92,2 0 0,0

21. Orman Yangınlarının Tümünün Kontrol Altına Alınması, Yaban

Keçisi, Vaşak, Kurt vb. Yaban Hayatının Yaşama Alanını

Azaltır. (Doğru)

Köyler 151 126 83,4 19 12,6 6 4,0 23,030 0,000**

Siteler 130 77 59,2 48 36,9 5 3,8

Tamamı 281 203 72,2 67 23,8 11 3,9

22. Orman Yangınları, Ağaçlar ve Diğer Bitkiler Tarafından İhtiyaç

Duyulan Mineralleri ve Besin Maddelerini Yok Eder. (Yanlış)

Köyler 151 123 81,5 3 2,0 25 16,6 19,488 0,000**

Siteler 130 114 87,7 12 9,2 4 3,1

Tamamı 281 237 84,3 15 5,3 29 10,3 *0,05 düzeyinde önemli,

**0,01 düzeyinde önemli.

27

OK ve YO’ların tamamı tarafından orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik 22 bilgi sorusuna verdikleri cevaplar

incelendiğinde, en fazla doğru şekilde cevaplanan bilgi sorusundan en az doğru

şekilde cevaplanan bilgi sorusuna doğru, ortaya çıkan bilgi soruları sıralaması

şöyledir (Tablo 2);

1. Orman yangınları, yanan alandaki ağaçların çoğunu öldürür – genellikle

doğru (%97,1; 272 kişi),

2. Orman yangınları manzara güzelliğini arttırır – genellikle yanlış

(%93,6; 263 kişi),

3. Orman yangınlarını söndürmek için yüksek teknolojili araçlara ihtiyaç

duyulmaz – genellikle yanlış (%92,2; 259 kişi),

4. Orman yangınları dolaylı olarak solunum hastalıklarına neden olur –

genellikle doğru (%91,5; 257 kişi),

5. Orman yangınları ince dumanlarıyla hava kirliliğine ve sera etkisine

neden olur – genellikle doğru (%89,3; 251 kişi),

6. Orman altındaki yanıcı maddelerin yakılması, kesilmesi, otlatılması

veya kimyasallarla yok edilmesi, tahrip edici büyük orman yangını

olasılığını azaltır – genellikle doğru (%80,1; 225 kişi),

7. Orman yangınlarının tümünün kontrol altına alınması, yaban keçisi,

vaşak, kurt vb. yaban hayatının yaşama alanını azaltır – genellikle

doğru (%72,2; 203 kişi),

8. Orman yangınları, ormanlardaki böcek ve hastalık patlamasına engel

olur – genellikle doğru (%61,2; 172 kişi),

9. Mersin İlindeki orman yangınlarının çoğuna yıldırımlar neden

olmaktadır – genellikle yanlış (%46,3; 130 kişi),

10. Orman yangınları ülkemizdeki doğal ormanların şekillenmesinde

önemli bir rol oynamıştır – genellikle doğru (%37,7; 106 kişi),

11. Orman yangınlarında yanan ağaçlar hiç bir şekilde kullanılamaz –

genellikle yanlış (%29,9; 84 kişi),

12. Orman yangınları, ormanlardaki yabani ve zehirli otların yayılmasına

neden olur – genellikle doğru (%26,7; 75 kişi),

13. Orman yangınları, orman ekosisteminin yenilenmesine engel olur –

genellikle yanlış (%23,8; 67 kişi),

14. Geçmişten bu yana çıkan her orman yangınının hemen söndürülmesi

politikası, tahrip edici büyük orman yangını riskini arttırmıştır –

genellikle doğru (%23,1; 65 kişi),

15. Orman yangınlarının hiçbir ekolojik faydası yoktur – genellikle yanlış

(%22,8; 64 kişi),

16. Orman yangınları biyolojik çeşitliliği iyileştirir – genellikle doğru

(%18,1; 51 kişi),

28

17. Çoğu bitki ara sıra meydana gelen orman yangınlarına ihtiyaç duyar,

böylece yeni tohumlar veya fidanlar büyüyebilir – genellikle doğru

(%16,4; 46 kişi),

18. Orman yangınları mantar, tıbbi ve aromatik bitkiler vb. ticari odun dışı

orman ürünlerinin büyümelerini engeller – genellikle yanlış (%6,8; 19

kişi),

19. Orman yangınları yaban keçisi, vaşak, kurt vb. yaban hayatının

beslenme olanaklarını bozar – genellikle yanlış (%6,0; 17 kişi),

20. Yangından zarar gören bir ormanda bitkilerin tekrar büyümeye

başlaması için uzun yıllar geçmelidir – genellikle yanlış (%5,3; 15 kişi),

21. Orman yangınları, ağaçlar ve diğer bitkiler tarafından ihtiyaç duyulan

mineralleri ve besin maddelerini yok eder – genellikle yanlış (%5,3; 15

kişi),

22. Orman yangınları, yanan alandaki hayvanların çoğunu öldürür –

genellikle yanlış (%2,8; 8 kişi).

3.2.2. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeylerindeki Farklılıklar

Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasındaki farklılığı araştırmak üzere

aşağıdaki sıfır hipotez sınanmıştır;

H02: Mersin İlindeki OK’lerin orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri, YO’larınkine nazaran istatistiksel

olarak önemli şekilde daha yüksek değildir.

Bu hipotezi sınamak ve Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasında

farklılığın önemli olup olmadığını ölçmek üzere “bağımsız örneklemeler t-testi”

kullanılmıştır. Grupların anket formundaki bilgi sorularına verdikleri “doğru”

cevap yüzdeleri dikkate alındığında, OK’lerin orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerinin YO’larınkinden önemli

derecede yüksek olmadığı ve grupların bilgi düzeyleri arasında istatistiksel

açıdan anlamlı bir fark bulunmadığı görülmüştür (t=-0,425; sd=37,941;

p=0,673>0,050). Bilgi sorularına verilen doğru cevap yüzdelerinin ortalamaları,

OK için %40,97 ve YO için %29,32’dir. Böylece H02 kabul edilmiştir (Tablo

3).

29

Tablo 3: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri Farklılığını Gösteren t-Testi Sonuçları. Table 3: The Results of t-Test of the Knowledge Differences of Forest Fire and Forest Fire Management Forest Villagers and Summer House Residents.

Özellikler Alt Özellikler Ortalama Standart Sapma Serbestlik Derecesi t değeri P değeri

Gruplar Orman Köylüleri 40,968 41,1686 37,941 -0,425 0,673

Yazlık Sitelerde Oturanlar 45,550 29,3162

30

3.2.3. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Her Bir Bilgi Sorusuna Verdikleri Cevaplardaki Farklılıklar

Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik her bir bilgi sorusuna verdikleri doğru cevap yüzdesi

açısından istatistiksel olarak önemli bir fark olup olmadığını gösteren “ki-kare

testi” sonuçları incelendiğinde, 22 bilgi sorusundan sadece aşağıdaki 2 bilgi

sorusuna verilen doğru cevap yüzdesi açısından, OK ile YO’lar arasında

istatistiksel bakımdan önemli bir farklılık ortaya çıkmadığı görülmüştür (Tablo

2);

- Orman yangınları biyolojik çeşitliliği iyileştirir (χ2=2,936;

p=0,230>0,050),

- Orman yangınlarını söndürmek için yüksek teknolojili araçlara

ihtiyaç duyulmaz (χ2=0,091; p=0,763>0,050).

Buna karşın geri kalan ve aşağıda sıralanan bilgi sorularına verilen

doğru cevap yüzdeleri yönünden, OK ve YO’lar arasında istatistiksel olarak

önemli farklılıklar belirlenmiştir (Tablo 2).

- Orman yangınları ülkemizdeki doğal ormanların şekillenmesinde

önemli bir rol oynamıştır (χ2=60,798; p=0,000<0,050),

- Mersin İlindeki orman yangınlarının çoğuna yıldırımlar neden

olmaktadır (χ2=35,915; p=0,000<0,050),

- Orman yangınlarının hiçbir ekolojik faydası yoktur (χ2=44,014;

p=0,000<0,050),

- Geçmişten bu yana çıkan her orman yangınının hemen

söndürülmesi politikası, tahrip edici büyük orman yangını riskini

arttırmıştır (χ2=69,934; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları, orman ekosisteminin yenilenmesine engel olur

(χ2=16,768; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları, yanan alandaki ağaçların çoğunu öldürür

(χ2=0,027; p=0,027<0,050),

- Orman yangınları, yanan alandaki hayvanların çoğunu öldürür

(χ2=0,002; p=0,002<0,050),

- Orman yangınları, ormanlardaki böcek ve hastalık patlamasına

engel olur (χ2=33,852; p=0,000<0,050),

- Yangından zarar gören bir ormanda bitkilerin tekrar büyümeye

başlaması için uzun yıllar geçmelidir (χ2=14,122; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları, ormanlardaki yabani ve zehirli otların

yayılmasına neden olur (χ2=17,437; p=0,000<0,050),

- Orman yangınlarında yanan ağaçlar hiç bir şekilde kullanılamaz

(χ2=39,507; p=0,000<0,050),

31

- Çoğu bitki ara sıra meydana gelen orman yangınlarına ihtiyaç

duyar, böylece yeni tohumlar veya fidanlar büyüyebilir (χ2=30,837;

p=0,000<0,050),

- Orman yangınları manzara güzelliğini arttırır (χ2=4,157;

p=0,041<0,050),

- Orman altındaki yanıcı maddelerin yakılması, kesilmesi, otlatılması

veya kimyasallarla yok edilmesi, tahrip edici büyük orman yangını

olasılığını azaltır (χ2=76,122; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları yaban keçisi, vaşak, kurt vb. yaban hayatının

beslenme olanaklarını bozar (χ2=14,682; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları ince dumanlarıyla hava kirliliğine ve sera etkisine

neden olur (χ2=29,942; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları mantar, tıbbi ve aromatik bitkiler vb. ticari odun

dışı orman ürünlerinin büyümelerini engeller (χ2=26,014;

p=0,000<0,050),

- Orman yangınları dolaylı olarak solunum hastalıklarına neden olur

(χ2=22,552; p=0,000<0,050),

- Orman yangınlarının tümünün kontrol altına alınması, yaban keçisi,

vaşak, kurt vb. yaban hayatının yaşama alanını azaltır (χ2=23,030;

p=0,000<0,050),

- Orman yangınları, ağaçlar ve diğer bitkiler tarafından ihtiyaç

duyulan mineralleri ve besin maddelerini yok eder (χ2=19,488;

p=0,000<0,050).

3.2.4. Sosyodemografik Özelliklerine Göre Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri

Araştırmaya dahil olan OK ve YO’ların sosyodemografik özellikleri

itibariyle orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi

düzeyleri arasındaki farklılıkları incelemek için sınanan sıfır hipotez şöyledir:

H03: Sosyodemografik özelliklerine (eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelir) göre, katılımcıların orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasında

istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur.

Katılımcıların eğitim, yaş, yaptıkları işler ve aylık gelir özellikleri

itibariyle orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi

düzeyleri arasında istatistiksel olarak önemli bir fark olup olmadığını incelemek

üzere “tek yönlü varyans analizi (ANOVA)” uygulanmıştır (Tablo 4).

32

Tablo 4: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Bazı Demografik Özellikleri İtibariyle Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeylerini Gösteren Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları. Table 4: The Results of One-Way Analysis of Variance (ANOVA) of the Knowledge of Forest Fire and Forest Fire Management by Several Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İTİBARİYLE ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİ

DÜZEYLERİ

Özellikler Alt Özellikler Sayı (adet) Ortalama Standart Sapma F değeri P değeri

Eğitim İlkokul 151 1,51 0,704 1,861 0,156

İlköğretim ve Lise 66 1,55 0,689

Yüksek Okul ve Lisans 64 1,54 0,673

Yaş 34 ve altı 15 1,51 0,672 0,603 0,660

35-44 32 1,52 0,717

45-54 79 1,51 0,698

55-64 97 1,54 0,693

65 ve üstü 58 1,52 0,684

Yapılan İş Çiftçilik ve Hayvancılık 114 1,51 0,713 1,332 0,255

Geçici İşçilik + Tarım 13 1,50 0,664

Esnaflık 16 1,52 0,696

Devlet Memuru ve Emekli 135 1,54 0,680

Diğer(Ev kadını, Öğrenci, İşsiz) 3 1,65 0,734

Aylık Gelir 0-500 TL arası 39 1,53 0,731 2,101 0,050

501-1000 TL arası 133 1,52 0,697

1001-1500 TL arası 58 1,50 0,659

1501-2000 TL arası 21 1,55 0,691

2001-2500 TL arası 12 1,60 0,697

2501-3000 TL arası 11 1,51 0,671

3001 TL’den daha yüksek 7 1,67 0,733

33

Buna karşın katılımcıların cinsiyet ve medeni hal grupları yönünden

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerindeki

farklılığı ölçmek için ise “bağımsız örneklemeler t-testi” kullanılmıştır (Tablo

5).

Buna göre OK ile YO’ların eğitim gruplarını oluşturan “ilkokul”

(ortalama=1,51; standart sapma=0,704), “ilköğretim ve lise” (ortalama=1,55;

standart sapma=0,689) ve “yüksekokul ve lisans” (ortalama=1,54; standart

sapma=0,673) eğitim grupları arasında orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri açısından istatistiksel yönden önemli bir fark

ortaya çıkmamıştır [F(2,6177)=1,861; p=0,156>0,050]. Böylece eğitim

değişkeni için, H03 kabul edilmiştir (Tablo 4).

Katılımcıların yaş grupları olan “34 ve altı” (ortalama=1,51; standart

sapma=0,672), “35-44” (ortalama=1,52; standart sapma=0,717), “45-54”

(ortalama=1,51; standart sapma=0,698), “55-64” (ortalama=1,54; standart

sapma=0,693) ve “65 ve üstü” (ortalama=1,52; standart sapma=0,684) yaş

grupları arasında orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

bilgi düzeyleri itibariyle istatistiksel açıdan önemli bir fark mevcut değildir

[F(4,6175)=0,603; p=0,660>0,050]. Bu durumda H03, yaş değişkeni için kabul

edilmiştir (Tablo 4).

Katılımcıların yaptıkları işler gruplarını oluşturan “çiftçilik ve

hayvancılık” (ortalama=1,51; standart sapma=0,713), “geçici işçilik ve tarım”

(ortalama=1,50; standart sapma=0,664), “esnaflık” (ortalama=1,52; standart

sapma=0,696), “Devlet memuru ve emekli” (ortalama=1,54; standart

sapma=0,680) ve “diğer (ev kadını, öğrenci, işsiz)” yaptıkları işler grupları

arasında orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi

düzeyleri açısından istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur [F(4,6175)=1,322;

p=0,255>0,050]. Sonuçta yaptıkları işler değişkeni için, H03 kabul edilmiştir

(Tablo 4).

Çalışmaya katılanların aylık gelir grupları olan “0-500 TL arası”

(ortalama=1,53; standart sapma=0,731), “501-1000 TL arası” (ortalama=1,52;

standart sapma=0,697), “1001-1500 TL arası” (ortalama=1,50; standart

sapma=0,659), “1501-2000 TL arası” (ortalama=1,55; standart sapma=0,691),

“2001-2500 TL arası” (ortalama=1,60; standart sapma=0,697), “2501-3000 TL

arası” (ortalama=1,51; standart sapma=0,671) ve “3001 TL’den daha yüksek”

(ortalama=1,67; standart sapma=0,733) aylık gelir grupları arasında orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri bakımından

istatistiksel yönden önemli farklılık yoktur [F(6,6173)=2,101; p=0,050=0,050].

Bu nedenle H03, aylık gelir değişkeni için kabul edilmiştir (Tablo 4).

34

Tablo 5: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Bazı Demografik Özellikleri İtibariyle Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeylerini Gösteren t-Testi Sonuçları. Table 5: The Results of t-Test of the Knowledge of Forest Fire and Forest Fire Management by Several Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.

Özellikler Alt Özellikler Ortalama Standart Sapma Serbestlik Derecesi t değeri P değeri

Cinsiyet Erkek 1,53 0,695 6180 -1,026 0,305

Bayan 1,60 0,635

Medeni Hal Bekar 1,49 0,658 6070 -0,931 0,352

Evli 1,53 0,698

35

Öte yandan araştırmaya katılanların cinsiyet gruplarına göre orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerinde,

istatistiksel açıdan önemli bir fark ortaya çıkmamıştır (t=-1,026; sd=6180;

p=0,305>0,050). Nitekim “erkek” katılımcıların (ortalama=1,53; standart

sapma=0,695) bilgi düzeyleri ile “bayan” katılımcıların (ortalama=1,60;

standart sapma=0,635) bilgi düzeyleri arasındaki farklılık, istatistiksel yönden

anlamlı değildir. Böylece cinsiyet değişkeni için, H03 kabul edilmiştir (Tablo 5).

Konuya medeni hal değişkeni açısından yaklaşıldığında, orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri açısından

“bekar” katılımcılar (ortalama=1,49; standart sapma=0,658) ile “evli”

katılımcılar (ortalama=1,53; standart sapma=0,698) arasında istatistiksel olarak

önemli bir farkın olmadığı anlaşılmıştır (t=-0,931; sd=6070; p=0,352>0,050).

Bu yüzden H03, medeni hal değişkeni için kabul edilmiştir (Tablo 5).

3.2.5. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri Üzerine Sosyodemografik Değişkenlerin Etkileri

Araştırmaya dâhil olan katılımcılara ait sosyodemografik özelliklerin,

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri

üzerindeki etkisini incelemek için sınanan sıfır hipotez şudur;

H04: Sosyodemografik değişkenlerin (eğitim, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelir) etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi

düzeyleri arasında istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur.

Bu hipotezi sınamak ve birden fazla bağımsız değişkenin

(sosyodemografik değişkenler) tek bir bağımlı değişken (orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri) üzerindeki etkisini ölçmek

üzere “çoklu doğrusal regresyon analizi” uygulanmıştır. Regresyon analizi iki

aşamalı bir süreçte gerçekleştirilmiş olup, ilk aşamada regresyon modeline

sosyodemografik özellikler girilmiş iken, ikinci aşamada regresyon modeline

grup değişkeni de dahil edilmiştir (Tablo 6).

36

Tablo 6: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özelliklerine Göre Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeylerinin Tahmini İçin Gerçekleştirilen Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi Sonuçları. Table 6: Multiple Linear Regression Results for the Prediction of the Knowledge Level of Forest Villagers and Summer House Residents on Forest Fire and Forest Fire Management by Their Demographic Characteristics.

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERE GÖRE ORMAN YANGINLARI VE ORMAN

YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK BİLGİLER

Model Değişkenler Standardize Edilmiş

Regresyon Katsayısı (β) P değeri

Belirtme Katsayısı

(R2)

I Eğitim 0,005 0,799 0,001

Cinsiyet

(1=Erkek, 2=Bayan)

0,012 0,368

Medeni Hal

(1=Bekar, 2=Evli)

0,002 0,855

Yapılan İş 0,013 0,434

Aylık Gelir 0,012 0,480

II Eğitim -0,013 0,505 0,002

Cinsiyet

(1=Erkek, 2=Bayan)

0,009 0,485

Medeni Hal

(1=Bekar, 2=Evli)

-0,002 0,906

Yapılan İş -0,011 0,575

Aylık Gelir 0,010 0,559

Grup

(1=Köyler, 0=Siteler)

-0,051 0,010*

*0,05 düzeyinde önemli,

37

Regresyon modelinin ilk aşamasında eğitim, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelirden oluşan sosyodemografik özelliklerin tek başına,

katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi

düzeylerindeki değişimlerin %0,1’ini (Belirtme Katsayısı=0,001) açıkladığı

anlaşılmıştır. Regresyon modeline grup değişkeninin dahil edilmesi sonucunda,

değişimlerin açıklanma oranı %0,2 (Belirtme Katsayısı=0,002) olmuştur. Bu

ikinci aşamada grup değişkeni orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri üzerinde istatistiksel olarak önemli etkiye

sahip olup (β=-0,051; p=0,010<0,050), OK’ler YO’lardan daha fazla bilgi

düzeyine sahiptir. Buna karşın sosyodemografik değişkenler her iki aşamada da

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri

üzerine istatistiksel yönden önemli bir etki yapmamıştır. Böylece

sosyodemografik değişkenlerin etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerinde

istatistiksel açıdan önemli bir fark ortaya çıkmamıştır. Böylece H04 kabul

edilmiştir (Tablo 6).

3.3. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşler

Orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler;

“kesinlikle kabul ediyorum”, “kabul ediyorum”, “ne kabul ediyorum ne de kabul

etmiyorum”, “kabul etmiyorum” ve “kesinlikle kabul etmiyorum” şeklinde bir

cevap şablonunun kullanıldığı Likert tipi bir ölçeğe dayalı olarak geliştirilen bir

soru formu yardımıyla ölçülmüştür. Ölçeğin en olumlu değerini gösteren

“kesinlikle kabul ediyorum” cevabı için 1 ve ölçeğin en olumsuz değerini

gösteren “kesinlikle kabul etmiyorum” cevabı için 5 olmak üzere cevaplar 1’den

5’e kadar kotlanmıştır. Anket formunda sunulan her bir görüş için,

katılımcılardan görüşlerine en uygun olan puanı daire içerisine almak suretiyle,

görüşlerini belirtmeleri istenmiştir. Araştırmaya katılanların ortalama görüş

puanları 1,01 ile 4,84 arasında değer almıştır. Anket formunun “Orman

Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşler Bölümü”, 30

sorudan meydana gelmiştir (Tablo 7). Öte yandan orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik görüş ölçeğinin güvenilirliği, “Cronbach Alfa

Güvenilirlik Katsayısı” kullanılarak tahmin edilmiştir. Buna göre 30 sorudan

oluşan bu görüş ölçeği, 0,66’lık bir alfa değeri ortaya koymuştur.

38

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşler:

1. Ormanlar, Sadece İnsanoğlunun Düşüncesinde Değerlidir. İnsanlar Olmaksızın Ormanların Hiçbir Değeri Yoktur.

2. Ormanlar, Sadece İstihdam Olanakları ve Gelir Sağlıyorsa Değer Taşır. 3. Ormanların, En Az İnsanlar Kadar Yaşamını Sürdürme Hakkı Vardır. 4. Orman Teşkilatı, Orman Kaynakları Yönetiminde Başarılıdır. 5. Ormanlara Müdahale Etme Yerine, Sadece Kendi Haline Bırakılmalıdır. 6. Orman Yangınları, Ülkemizin Büyük Bir Sorunudur. 7. Orman Yangınları, Mersin İlinin Büyük Bir Sorunudur. 8. Mersin Ormanları İçin, Orman Yangınları Ekolojik Bir Felakettir. 9. Orman Teşkilatı, Orman Yangınları Yönetiminde Başarılıdır. 10. Tüm Orman Yangınları Zararlıdır. 11. Orman Yangınları Giderek Daha Tehlikeli Olmaktadır. 12. Orman Yangınları Giderek Daha Sık Olarak Meydana Gelmektedir. 13. Orman Yangınlarının Özel Mülkiyete Zararı Giderek Artmaktadır. 14. Orman Yangınlarını Söndürme Maliyetleri Giderek Artmaktadır. 15. Orman Yangınlarından Zarar Görebilecek Yerlere İnşaat Yapılmasının Yasaklanmasına Yönelik Kanunlar

Çıkarılmalıdır. 16. Sadece Binalarını Orman Yangınlarından Korumak İçin Önlemler Alanlara, Orman Yangınları Tehlikesi

Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara İnşaat Yapma Özgürlüğü Tanınmalıdır. 17. Bir Orman Yangını Başladığında, Orman Teşkilatının İlk Önceliği Özel Mülkiyetin Zarar Görmesini Engellemek

Olmalıdır. 18. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin

Orman Yangınlarından Zarar Görmesi Halinde Sorumluluk Mülkiyet Sahibine Ait Olmadır. 19. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin

Orman Yangınlarından Zarar Görmesi Halinde Sorumluluk Orman Teşkilatına Ait Olmalıdır. 20. Tarlaların Yangın Kullanarak Temizliği (Anız Yakma) Yasaklanmalıdır. 21. Yıldırımlar Nedeniyle Doğal Olarak Başlayan Herhangi Bir Orman Yangınının, Kontrol Edilebilir Olduğu Sürece

Yanmasına İzin Verilmelidir. 22. Yaşamı-Özel Mülkiyeti Tehdit Etmeyen ve Olumsuz Çevresel Sonuçlara Neden Olmayan Orman Yangınlarının

Yanmasına İzin Verilmelidir. 23. Kazayla veya Kasıtlı Olarak İnsanlar Tarafından Başlatılan Tüm Orman Yangınları Söndürülmelidir. 24. Çıkış Sebebine (Yıldırım, İnsan Eliyle) Bakılmaksızın, Tüm Orman Yangınları Mümkün Olduğunca Hızlı

Şekilde Söndürülmelidir. 25. Orman Teşkilatı, Orman Yangınlarıyla Savaşta En İyi Teknikleri Kullanmaktadır. 26. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı Vejetasyon ve Enkaz Periyodik Olarak Yakılmalıdır. 27. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı Vejetasyon ve Enkaz Periyodik Olarak Kesilmeli ve

Ormandan Uzaklaştırılmalıdır. 28. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı Vejetasyon Periyodik Olarak Hayvan Otlatmasına

Açılmalıdır. 29. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı Vejetasyonla Periyodik Olarak Kimyasal Mücadele

Yapılmalıdır. 30. Orman Yangınında Yanan Bir Alan, Doğal Şekilde Normal Haline Gelmesi İçin Kendi Haline Bırakılmalıdır.

Şekil 6: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri (Ort.). Figure 6: The Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents (Mean).

39

Şekil 7: Orman Köylülerinin Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 7: The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers (%).

40

Şekil 8: Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 8: The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Summer House Residents (%).

41

Şekil 9: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar (%). Figure 9: The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents (%).

42

Tablo 7: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 7: The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik

Görüş Sorular Grup

Sayı

(adet)

1.

Kesinlikle Kabul

Ediyorum

2.

Kabul

Ediyorum

3.

Ne Kabul Ediyorum

Ne de Kabul Etmiyorum

4.

Kabul

Etmiyorum

5.

Kesinlikle Kabul

Etmiyorum

İki Sonuçlu Cevaplar

Ort.

Puan*

Kabul

Ediyorum

Kabul

Etmiyorum

Adet % Adet % Adet % Adet % Adet % % %

1. Ormanlar, Sadece İnsanoğlunun Düşüncesinde Değerlidir.

İnsanlar Olmaksızın Ormanların Hiçbir Değeri Yoktur.

Köyler 151 69 45,7 18 11,9 20 13,2 21 13,9 23 15,2 64,8 35,2 2,41

Siteler 130 36 27,7 8 6,2 4 3,1 20 15,4 62 47,7 37,7 62,4 3,49

Tamamı 281 105 37,4 26 9,3 24 8,5 41 14,6 85 30,2 52,3 47,7 2,91

2. Ormanlar, Sadece İstihdam Olanakları ve Gelir Sağlıyorsa

Değer Taşır.

Köyler 151 58 38,4 15 9,9 26 17,2 21 13,9 31 20,5 58,0 42,0 2,68

Siteler 130 19 14,6 7 5,4 4 3,1 20 15,4 80 61,5 24,1 76,0 4,04

Tamamı 281 77 27,4 22 7,8 30 10,7 41 14,6 111 39,5 42,3 57,8 3,31

3. Ormanların, En Az İnsanlar Kadar Yaşamını Sürdürme

Hakkı Vardır.

Köyler 151 149 98,7 1 0,7 1 0,7 0 0,0 0 0,0 99,5 0,5 1,02

Siteler 130 105 80,8 12 9,2 3 2,3 2 1,5 8 6,2 89,2 10,8 1,43

Tamamı 281 254 90,4 13 4,6 4 1,4 2 0,7 8 2,8 94,8 5,2 1,21

4. Orman Teşkilatı, Orman Kaynakları Yönetiminde

Başarılıdır.

Köyler 151 125 82,8 20 13,2 3 2,0 3 2,0 0 0,0 94,2 5,8 1,23

Siteler 130 46 35,4 15 11,5 33 25,4 16 12,3 20 15,4 59,8 40,2 2,61

Tamamı 281 171 60,9 35 12,5 36 12,8 19 6,8 20 7,1 78,3 21,7 1,87

5. Ormanlara Müdahale Etme Yerine, Sadece Kendi Haline

Bırakılmalıdır.

Köyler 151 6 4,0 0 0,0 4 2,6 9 6,0 132 87,4 6,8 93,2 4,73

Siteler 130 22 16,9 3 2,3 3 2,3 22 16,9 80 61,5 24,1 75,9 4,04

Tamamı 281 28 10,0 3 1,1 7 2,5 31 11,0 212 75,4 14,8 85,2 4,41

6. Orman Yangınları, Ülkemizin Büyük Bir Sorunudur. Köyler 151 138 91,4 12 7,9 1 0,7 0 0,0 0 0,0 97,7 2,3 1,09

Siteler 130 106 81,5 11 8,5 3 2,3 1 0,8 9 6,9 89,2 10,8 1,43

Tamamı 281 244 86,8 23 8,2 4 1,4 1 0,4 9 3,2 93,8 6,3 1,25

7. Orman Yangınları, Mersin İlinin Büyük Bir Sorunudur. Köyler 151 131 86,8 19 12,6 1 0,7 0 0,0 0 0,0 96,5 3,5 1,14

Siteler 130 81 62,3 23 17,7 8 6,2 1 0,8 17 13,1 78,8 21,2 1,85

Tamamı 281 212 75,4 42 14,9 9 3,2 1 0,4 17 6,0 88,4 11,6 1,47

8. Mersin Ormanları İçin, Orman Yangınları Ekolojik Bir

Felakettir.

Köyler 151 136 90,1 12 7,9 1 0,7 2 1,3 0 0,0 96,7 3,3 1,13

Siteler 130 96 73,8 19 14,6 5 3,8 1 0,8 9 6,9 87,0 13,1 1,52

Tamamı 281 232 82,6 31 11,0 6 2,1 3 1,1 9 3,2 92,2 7,8 1,31

9. Orman Teşkilatı, Orman Yangınları Yönetiminde

Başarılıdır.

Köyler 151 119 78,8 28 18,5 3 2,0 1 0,7 0 0,0 93,9 6,2 1,25

Siteler 130 49 37,7 15 11,5 30 23,1 9 6,9 27 20,8 59,6 40,4 2,62

Tamamı 281 168 59,8 43 15,3 33 11,7 10 3,6 27 9,6 78,0 22,0 1,88

10. Tüm Orman Yangınları Zararlıdır. Köyler 151 147 97,4 2 1,3 2 1,3 0 0,0 0 0,0 99,0 1,0 1,04

Siteler 130 108 83,1 6 4,6 5 3,8 2 1,5 9 6,9 88,9 11,1 1,45

Tamamı 281 255 90,7 8 2,8 7 2,5 2 0,7 9 3,2 94,3 5,7 1,23 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.

43

Tablo 7: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 7: (Cont.) The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.

Orman Yangınları ve Orman Yangınları

Yönetimine Yönelik Görüş Sorular Grup

Sayı

(adet)

1.

Kesinlikle

Kabul

Ediyorum

2.

Kabul

Ediyorum

3.

Ne Kabul

Ediyorum

Ne de Kabul

Etmiyorum

4.

Kabul

Etmiyorum

5.

Kesinlikle

Kabul

Etmiyorum

İki Sonuçlu Cevaplar

Ort.

Puan*

Kabul

Ediyorum

Kabul

Etmiyorum

Adet % Adet % Adet % Adet % Adet % % %

11. Orman Yangınları Giderek Daha Tehlikeli

Olmaktadır.

Köyler 151 103 68,2 38 25,2 9 6,0 1 0,7 0 0,0 90,2 9,2 1,39

Siteler 130 93 71,5 19 14,6 4 3,1 2 1,5 12 9,2 84,5 15,5 1,62

Tamamı 281 196 69,8 57 20,3 13 4,6 3 1,1 12 4,3 87,5 12,5 1,50

12. Orman Yangınları Giderek Daha Sık

Olarak Meydana Gelmektedir.

Köyler 151 79 52,3 50 33,1 16 10,6 6 4,0 0 0,0 83,4 16,6 1,66

Siteler 130 73 56,2 20 15,4 18 13,8 5 3,8 14 10,8 75,6 24,4 1,98

Tamamı 281 152 54,1 70 24,9 34 12,1 11 3,9 14 5,0 79,8 20,2 1,81

13. Orman Yangınlarının Özel Mülkiyete

Zararı Giderek Artmaktadır.

Köyler 151 84 55,6 51 33,8 15 9,9 1 0,7 0 0,0 86,1 13,9 1,56

Siteler 130 59 45,4 21 16,2 9 6,9 11 8,5 30 23,1 63,0 37,0 2,48

Tamamı 281 143 50,9 72 25,6 24 8,5 12 4,3 30 10,7 75,4 24,6 1,98

14. Orman Yangınlarını Söndürme Maliyetleri

Giderek Artmaktadır.

Köyler 151 107 70,9 34 22,5 10 6,6 0 0,0 0 0,0 91,1 8,9 1,36

Siteler 130 88 67,7 18 13,8 8 6,2 0 0,0 16 12,3 81,2 18,9 1,75

Tamamı 281 195 69,4 52 18,5 18 6,4 0 0,0 16 5,7 86,5 13,5 1,54

15. Orman Yangınlarından Zarar Görebilecek

Yerlere İnşaat Yapılmasının Yasaklanmasına

Yönelik Kanunlar Çıkarılmalıdır.

Köyler 151 90 59,6 39 25,8 21 13,9 1 0,7 0 0,0 86,1 13,9 1,56

Siteler 130 109 83,8 4 3,1 5 3,8 2 1,5 10 7,7 88,5 11,5 1,46

Tamamı 281 199 70,8 43 15,3 26 9,3 3 1,1 10 3,6 87,1 12,9 1,51

16. Sadece Binalarını Orman Yangınlarından Korumak İçin Önlemler Alanlara, Orman Yangınları Tehlikesi

Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara İnşaat Yapma

Özgürlüğü Tanınmalıdır.

Köyler 151 74 49,0 44 29,1 27 17,9 1 0,7 5 3,3 80,0 20,1 1,80

Siteler 130 32 24,6 5 3,8 11 8,5 8 6,2 74 56,9 33,3 66,8 3,67

Tamamı 281 106 37,7 49 17,4 38 13,5 9 3,2 79 28,1 58,4 41,6 2,67

17. Bir Orman Yangını Başladığında, Orman

Teşkilatının İlk Önceliği Özel Mülkiyetin

Zarar Görmesini Engellemek Olmalıdır.

Köyler 151 125 82,8 17 11,3 9 6,0 0 0,0 0 0,0 94,2 5,8 1,23

Siteler 130 44 33,8 11 8,5 15 11,5 14 10,8 46 35,4 48,6 51,4 3,05

Tamamı 281 169 60,1 28 10,0 24 8,5 14 5,0 46 16,4 73,1 26,9 2,07

18. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve

Kenarı Alanlara İnşaat Yapıldığında, Bu Özel

Mülkiyetin Orman Yangınlarından Zarar Görmesi

Halinde Sorumluluk Mülkiyet Sahibine Ait Olmadır.

Köyler 151 26 17,2 37 24,5 72 47,7 15 9,9 1 0,7 61,9 38,1 2,52

Siteler 130 65 50,0 6 4,6 12 9,2 8 6,2 39 30,0 59,6 40,4 2,62

Tamamı 281 91 32,4 43 15,3 84 29,9 23 8,2 40 14,2 60,9 39,1 2,57

19. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin Orman Yangınlarından Zarar Görmesi Halinde Sorumluluk

Orman Teşkilatına Ait Olmalıdır.

Köyler 151 30 19,9 37 24,5 70 46,4 12 7,9 2 1,3 63,5 36,6 2,46

Siteler 130 55 42,3 3 2,3 11 8,5 6 4,6 55 42,3 49,4 50,6 3,02

Tamamı 281 85 30,2 40 14,2 81 28,8 18 6,4 57 20,3 57,0 43,1 2,72

20. Tarlaların Yangın Kullanarak Temizliği

(Anız Yakma) Yasaklanmalıdır.

Köyler 151 138 91,4 5 3,3 8 5,3 0 0,0 0 0,0 96,5 3,5 1,14

Siteler 130 119 91,5 3 2,3 1 0,8 0 0,0 7 5,4 93,6 6,4 1,25

Tamamı 281 257 91,5 8 2,8 9 3,2 0 0,0 7 2,5 95,2 4,8 1,19 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.

44

Tablo 7: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Ölçeğindeki Her Bir Soruya Verdikleri Cevaplar. Table 7: (Cont.) The Scores for Each Item on the Scales of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management for Forest Villagers and Summer House Residents.

Orman Yangınları ve Orman Yangınları

Yönetimine Yönelik Görüş Sorular Grup

Sayı

(adet)

1.

Kesinlikle

Kabul

Ediyorum

2.

Kabul

Ediyorum

3.

Ne Kabul

Ediyorum

Ne de Kabul

Etmiyorum

4.

Kabul

Etmiyorum

5.

Kesinlikle

Kabul

Etmiyorum

İki Sonuçlu Cevaplar

Ort.

Puan*

Kabul

Ediyorum

Kabul

Etmiyorum

Adet % Adet % Adet % Adet % Adet % % %

21. Yıldırımlar Nedeniyle Doğal Olarak Başlayan

Herhangi Bir Orman Yangınının, Kontrol

Edilebilir Olduğu Sürece Yanmasına İzin

Verilmelidir.

Köyler 151 1 0,7 1 0,7 7 4,6 3 2,0 139 92,1 3,9 96,1 4,84

Siteler 130 8 6,2 6 4,6 4 3,1 3 2,3 109 83,8 11,8 88,2 4,53

Tamamı 281 9 3,2 7 2,5 11 3,9 6 2,1 248 88,3 7,6 92,5 4,70

22. Yaşamı-Özel Mülkiyeti Tehdit Etmeyen ve Olumsuz Çevresel Sonuçlara Neden Olmayan Orman Yangınlarının Yanmasına İzin Verilmelidir.

Köyler 151 2 1,3 1 0,7 5 3,3 4 2,6 139 92,1 4,1 95,9 4,83

Siteler 130 12 9,2 3 2,3 5 3,8 5 3,8 105 80,8 13,9 86,1 4,45

Tamamı 281 14 5,0 4 1,4 10 3,6 9 3,2 244 86,8 8,7 91,4 4,65

23. Kazayla veya Kasıtlı Olarak İnsanlar

Tarafından Başlatılan Tüm Orman

Yangınları Söndürülmelidir.

Köyler 151 150 99,3 0 0,0 1 0,7 0 0,0 0 0,0 99,7 0,4 1,01

Siteler 130 123 94,6 4 3,1 1 0,8 0 0,0 2 1,5 97,3 2,7 1,11

Tamamı 281 273 97,2 4 1,4 2 0,7 0 0,0 2 0,7 98,6 1,4 1,06

24. Çıkış Sebebine (Yıldırım, İnsan Eliyle) Bakılmaksızın, Tüm Orman Yangınları Mümkün Olduğunca Hızlı Şekilde Söndürülmelidir.

Köyler 151 147 97,4 1 0,7 2 1,3 0 0,0 1 0,7 98,5 1,5 1,06

Siteler 130 124 95,4 5 3,8 1 0,8 0 0,0 0 0,0 98,7 1,4 1,05

Tamamı 281 271 96,4 6 2,1 3 1,1 0 0,0 1 0,4 98,5 1,5 1,06

25. Orman Teşkilatı, Orman Yangınlarıyla

Savaşta En İyi Teknikleri

Kullanmaktadır.

Köyler 151 145 96,0 4 2,6 2 1,3 0 0,0 0 0,0 98,7 1,3 1,05

Siteler 130 58 44,6 14 10,8 30 23,1 12 9,2 16 12,3 66,6 33,5 2,34

Tamamı 281 203 72,2 18 6,4 32 11,4 12 4,3 16 5,7 83,8 16,2 1,65

26. Orman Yangınları Riskini Azaltmak

İçin, Ağaç Altı Vejetasyon ve Enkaz

Periyodik Olarak Yakılmalıdır.

Köyler 151 0 0,0 9 6,0 17 11,3 16 10,6 109 72,2 12,7 87,3 4,49

Siteler 130 69 53,1 10 7,7 14 10,8 8 6,2 29 22,3 65,7 34,3 2,37

Tamamı 281 69 24,6 19 6,8 31 11,0 24 8,5 138 49,1 37,3 62,7 3,51

27. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç

Altı Vejetasyon ve Enkaz Periyodik Olarak Kesilmeli ve Ormandan Uzaklaştırılmalıdır.

Köyler 151 143 94,7 5 3,3 1 0,7 2 1,3 0 0,0 97,9 2,2 1,09

Siteler 130 97 74,6 8 6,2 12 9,2 0 0,0 13 10,0 83,9 16,2 1,65

Tamamı 281 240 85,4 13 4,6 13 4,6 2 0,7 13 4,6 91,4 8,6 1,35

28. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin,

Ağaç Altı Vejetasyon Periyodik Olarak Hayvan Otlatmasına Açılmalıdır.

Köyler 151 147 97,4 2 1,3 1 0,7 0 0,0 1 0,7 98,6 1,4 1,05

Siteler 130 45 34,6 16 12,3 14 10,8 7 5,4 48 36,9 50,6 49,4 2,98

Tamamı 281 192 68,3 18 6,4 15 5,3 7 2,5 49 17,4 76,5 23,5 1,94

29. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin,

Ağaç Altı Vejetasyonla Periyodik Olarak

Kimyasal Mücadele Yapılmalıdır.

Köyler 151 5 3,3 9 6,0 45 29,8 17 11,3 75 49,7 25,4 74,6 3,98

Siteler 130 33 25,4 10 7,7 8 6,2 5 3,8 74 56,9 35,2 64,8 3,59

Tamamı 281 38 13,5 19 6,8 53 18,9 22 7,8 149 53,0 30,0 70,0 3,80

30. Orman Yangınında Yanan Bir Alan,

Doğal Şekilde Normal Haline Gelmesi

İçin Kendi Haline Bırakılmalıdır.

Köyler 151 8 5,3 0 0,0 6 4,0 9 6,0 128 84,8 8,7 91,3 4,65

Siteler 130 6 4,6 3 2,3 4 3,1 10 7,7 107 82,3 9,8 90,2 4,61

Tamamı 281 14 5,0 3 1,1 10 3,6 19 6,8 235 83,6 9,2 90,8 4,63 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.

45

3.3.1. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri

Araştırmaya dahil olan OK ve YO’lar, orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik görüşler ile ilgili 30 soruyu 5 noktalı bir ölçeğe

göre değerlendirmişlerdir. Bu ölçekte; “1-kesinlikle kabul ediyorum”, “2-kabul

ediyorum”, “3-ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, “4-kabul

etmiyorum” ve “5-kesinlikle kabul etmiyorum” şeklinde bir ayırım yapılmıştır

(Şekil 6, Şekil 7, Şekil 8 ve Şekil 9).

Tüm katılımcılar için orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik görüş sorularına verilen cevaplar değerlendirildiğinde, en fazla kabul

edilen görüşlerin “kazayla veya kasıtlı olarak insanlar tarafından başlatılan tüm

orman yangınları söndürülmelidir” (ortalama=1,06; standart sapma=0,392) ile

“çıkış sebebine (yıldırım, insan eliyle) bakılmaksızın, tüm orman yangınları

mümkün olduğunca hızlı şekilde söndürülmelidir” (ortalama=1,06; standart

sapma=0,344) görüşleri olduğu belirlenmiştir. Buna karşın en az kabul gören

görüşün ise “yıldırımlar nedeniyle doğal olarak başlayan herhangi bir orman

yangınının, kontrol edilebilir olduğu sürece yanmasına izin verilmelidir”

(ortalama=4,70; standart sapma=0,909) görüşü olduğu ortaya çıkmıştır (Tablo

7).

Çalışmaya katılan OK ve YO’ların tamamı tarafından orman yangınları

ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler, en fazla kabul görenden en az

kabul görene doğru, aşağıdaki şekilde sıralanmıştır (Tablo 7);

1. Kazayla veya kasıtlı olarak insanlar tarafından başlatılan tüm orman

yangınları söndürülmelidir (ortalama=1,06; standart sapma=0,392),

2. Çıkış sebebine (yıldırım, insan eliyle) bakılmaksızın, tüm orman

yangınları mümkün olduğunca hızlı şekilde söndürülmelidir

(ortalama=1,06; standart sapma=0,344),

3. Tarlaların yangın kullanarak temizliği (anız yakma) yasaklanmalıdır

(ortalama=1,19; standart sapma=0,721),

4. Ormanların, en az insanlar kadar yaşamını sürdürme hakkı vardır

(ortalama=1,21; standart sapma=0,762),

5. Tüm orman yangınları zararlıdır (ortalama=1,23; standart

sapma=0,809),

6. Orman yangınları, ülkemizin büyük bir sorunudur (ortalama=1,25;

standart sapma=0,790),

7. Mersin ormanları için, orman yangınları ekolojik bir felakettir

(ortalama=1,31; standart sapma=0,842),

8. Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon ve enkaz

periyodik olarak kesilmeli ve ormandan uzaklaştırılmalıdır

(ortalama=1,35; standart sapma=0,959),

46

9. Orman yangınları, Mersin İlinin büyük bir sorunudur (ortalama=1,47;

standart sapma=1,032),

10. Orman yangınları giderek daha tehlikeli olmaktadır (ortalama=1,50;

standart sapma=0,960),

11. Orman yangınlarından zarar görebilecek yerlere inşaat yapılmasının

yasaklanmasına yönelik kanunlar çıkarılmalıdır (ortalama=1,51;

standart sapma=0,964),

12. Orman yangınlarını söndürme maliyetleri giderek artmaktadır

(ortalama=1,54; standart sapma=1,031),

13. Orman Teşkilatı, orman yangınlarıyla savaşta en iyi teknikleri

kullanmaktadır (ortalama=1,65; standart sapma=1,183),

14. Orman yangınları giderek daha sık olarak meydana gelmektedir

(ortalama=1,81; standart sapma=1,111),

15. Orman Teşkilatı, orman kaynakları yönetiminde başarılıdır

(ortalama=1,87; standart sapma=1,279),

16. Orman Teşkilatı, orman yangınları yönetiminde başarılıdır

(ortalama=1,88; standart sapma=1,309),

17. Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon periyodik

olarak hayvan otlatmasına açılmalıdır (ortalama=1,94; standart

sapma=1,553),

18. Orman yangınlarının özel mülkiyete zararı giderek artmaktadır

(ortalama=1,98; standart sapma=1,316),

19. Bir orman yangını başladığında, Orman Teşkilatının ilk önceliği özel

mülkiyetin zarar görmesini engellemek olmalıdır (ortalama=2,07;

standart sapma=1,537),

20. Orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara inşaat

yapıldığında, bu özel mülkiyetin orman yangınlarından zarar görmesi

halinde sorumluluk mülkiyet sahibine ait olmadır (ortalama=2,57;

standart sapma=1,385),

21. Sadece binalarını orman yangınlarından korumak için önlemler alanlara,

orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara inşaat

yapma özgürlüğü tanınmalıdır (ortalama=2,67; standart sapma=1,655),

22. Orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara inşaat

yapıldığında, bu özel mülkiyetin orman yangınlarından zarar görmesi

halinde sorumluluk Orman Teşkilatına ait olmalıdır (ortalama=2,72;

standart sapma=1,469),

23. Ormanlar, sadece insanoğlunun düşüncesinde değerlidir. İnsanlar

olmaksızın ormanların hiçbir değeri yoktur (ortalama=2,91; standart

sapma=1,716),

24. Ormanlar, sadece istihdam olanakları ve gelir sağlıyorsa değer taşır

(ortalama=3,31; standart sapma=1,678),

47

25. Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon ve enkaz

periyodik olarak yakılmalıdır (ortalama=3,51; standart sapma=1,688),

26. Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyonla periyodik

olarak kimyasal mücadele yapılmalıdır (ortalama=3,80; standart

sapma=1,475),

27. Ormanlara müdahale etme yerine, sadece kendi haline bırakılmalıdır

(ortalama=4,41; standart sapma=1,248),

28. Orman yangınında yanan bir alan, doğal şekilde normal haline gelmesi

için kendi haline bırakılmalıdır (ortalama=4,63; standart sapma=0,985),

29. Yaşamı-özel mülkiyeti tehdit etmeyen ve olumsuz çevresel sonuçlara

neden olmayan orman yangınlarının yanmasına izin verilmelidir

(ortalama=4,65; standart sapma=0,992),

30. Yıldırımlar nedeniyle doğal olarak başlayan herhangi bir orman

yangınının, kontrol edilebilir olduğu sürece yanmasına izin verilmelidir

(ortalama=4,70; standart sapma=0,909).

3.3.2. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar

Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşleri arasındaki farklılığı incelemek amacıyla sınanan

sıfır hipotez şöyledir;

H05: Mersin İlindeki OK’lerin orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşleri, YO’larınkine nazaran istatistiksel olarak

önemli şekilde daha olumlu değildir.

Yukarıdaki hipotezi sınamak ve orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşler açısından iki grup arasında önemli bir fark olup

olmadığını ölçmek için “bağımsız örneklemeler t-testi” uygulanmıştır. Görüş

sorularına verilen tüm cevaplar incelendiğinde, hem OK hem de YO’ların

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşlerinin olumlu

(pozitif) olduğu görülmektedir. Bununla birlikte OK’lerin görüşlerinin

(ortalama=2,08; standart sapma=1,538) YO’ların görüşlerinden (ortalama=2,53;

standart sapma=1,761) daha olumlu olduğu ve gruplar arasında orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler açısından

istatistiksel olarak önemli bir fark bulunduğu ortaya çıkmıştır (t=12,474;

sd=7803,546; p=0,000<0,050). Bu nedenle H05 ret edilmiştir (Tablo 8).

48

Tablo 8: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları.

Table 8: t-Test Results for the Difference in the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management between Forest Villagers and Summer House Residents.

ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine

Yönelik Görüş Sorular Grup

Sayı

(adet) Ort.*

Öncelik

Sırası

Stand.

Sapma

Serb.

Derece.

t

değeri

P

değeri

1. Ormanlar, Sadece İnsanoğlunun Düşüncesinde Değerlidir.

İnsanlar Olmaksızın Ormanların Hiçbir Değeri Yoktur.

Köyler 151 2,41 16 1,537 260,099 5,490 0,000**

Siteler 130 3,49 21 1,735

Tamamı 281 2,91 22 1,716

2. Ormanların Sadece İstihdam Olanakları ve Gelir Sağlıyorsa

Değer Taşır.

Köyler 151 2,68 19 1,585 277,119 7,411 0,000**

Siteler 130 4,04 24 1,481

Tamamı 281 3,31 23 1,678

3. Ormanların, En Az İnsanlar Kadar Yaşamını Sürdürme

Hakkı Vardır.

Köyler 151 1,02 2 0,181 135,477 4,351 0,000**

Siteler 130 1,43 4 1,063

Tamamı 281 1,21 3 0,762

4. Orman Teşkilatı, Orman Kaynakları Yönetiminde

Başarılıdır.

Köyler 151 1,23 9 0,582 164,121 10,077 0,000**

Siteler 130 2,61 16 1,460

Tamamı 281 1,87 14 1,279

5. Ormanlara Müdahale Etme Yerine, Sadece Kendi Haline

Bırakılmalıdır.

Köyler 151 4,73 23 0,856 197,521 -4,620 0,000**

Siteler 130 4,04 24 1,507

Tamamı 281 4,41 26 1,248

6. Orman Yangınları, Ülkemizin Büyük Bir Sorunudur. Köyler 151 1,09 6 0,313 147,502 3,431 0,001**

Siteler 130 1,43 4 1,085

Tamamı 281 1,25 5 0,790

7. Orman Yangınları, Mersin İlinin Büyük Bir Sorunudur. Köyler 151 1,14 8 0,366 144,806 5,703 0,000**

Siteler 130 1,85 11 1,372

Tamamı 281 1,47 8 1,032

8. Mersin Ormanları İçin, Orman Yangınları Ekolojik Bir

Felakettir.

Köyler 151 1,13 7 0,457 166,962 3,774 0,000**

Siteler 130 1,52 7 1,101

Tamamı 281 1,31 6 0,842 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.

**0,01 düzeyinde önemli.

49

Tablo 8: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları.

Table 8: (Cont.) t-Test Results for the Difference in the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management between Forest Villagers and Summer House Residents.

ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine

Yönelik Görüş Sorular Grup

Sayı

(adet) Ort.*

Öncelik

Sırası

Stand.

Sapma

Serb.

Derece.

t

değeri

P

değeri

9. Orman Teşkilatı, Orman Yangınları Yönetiminde

Başarılıdır.

Köyler 151 1,25 10 0,516 153,676 9,648 0,000**

Siteler 130 2,62 17 1,547

Tamamı 281 1,88 15 1,309

10. Tüm Orman Yangınları Zararlıdır. Köyler 151 1,04 3 0,255 140,518 4,044 0,000**

Siteler 130 1,45 5 1,121

Tamamı 281 1,23 4 0,809

11. Orman Yangınları Giderek Daha Tehlikeli Olmaktadır. Köyler 151 1,39 12 0,632 186,243 1,947 0,053

Siteler 130 1,62 8 1,228

Tamamı 281 1,50 9 0,960

12. Orman Yangınları Giderek Daha Sık Olarak Meydana

Gelmektedir.

Köyler 151 1,66 14 0,824 206,169 2,306 0,022*

Siteler 130 1,98 12 1,355

Tamamı 281 1,81 13 1,111

13. Orman Yangınlarının Özel Mülkiyete Zararı Giderek

Artmaktadır.

Köyler 151 1,56 13 0,699 168,340 5,912 0,000**

Siteler 130 2,48 15 1,653

Tamamı 281 1,98 17 1,316

14. Orman Yangınlarını Söndürme Maliyetleri Giderek

Artmaktadır.

Köyler 151 1,36 11 0,604 173,393 3,108 0,002**

Siteler 130 1,75 10 1,341

Tamamı 281 1,54 11 1,031

15. Orman Yangınlarından Zarar Görebilecek Yerlere İnşaat

Yapılmasının Yasaklanmasına Yönelik Kanunlar

Çıkarılmalıdır.

Köyler 151 1,56 13 0,754 279 -0,821 0,412

Siteler 130 1,46 6 1,162

Tamamı 281 1,51 10 0,964

16. Sadece Binalarını Orman Yangınlarından Korumak İçin Önlemler

Alanlara, Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve

Kenarı Alanlara İnşaat Yapma Özgürlüğü Tanınmalıdır.

Köyler 151 1,80 15 0,980 198,345 10,979 0,000**

Siteler 130 3,67 23 1,714

Tamamı 281 2,67 20 1,655 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.

*0,05 düzeyinde önemli,

**0,01 düzeyinde önemli.

50

Tablo 8: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları.

Table 8: (Cont.) t-Test Results for the Difference in the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management between Forest Villagers and Summer House Residents.

ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine

Yönelik Görüş Sorular Grup

Sayı

(adet) Ort.*

Öncelik

Sırası

Stand.

Sapma

Serb.

Derece.

t

değeri

P

değeri

17. Bir Orman Yangını Başladığında, Orman Teşkilatının İlk

Önceliği Özel Mülkiyetin Zarar Görmesini Engellemek

Olmalıdır.

Köyler 151 1,23 9 0,547 151,285 11,543 0,000**

Siteler 130 3,05 20 1,727

Tamamı 281 2,07 18 1,537

18. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara

İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin Orman Yangınlarından Zarar

Görmesi Halinde Sorumluluk Mülkiyet Sahibine Ait Olmadır.

Köyler 151 2,52 18 0,915 185,858 0,532 0,595

Siteler 130 2,62 17 1,784

Tamamı 281 2,57 19 1,385

19. Orman Yangınları Tehlikesi Taşıyan Orman İçi ve Kenarı Alanlara

İnşaat Yapıldığında, Bu Özel Mülkiyetin Orman Yangınlarından Zarar

Görmesi Halinde Sorumluluk Orman Teşkilatına Ait Olmalıdır.

Köyler 151 2,46 17 0,944 184,391 3,096 0,002**

Siteler 130 3,02 19 1,865

Tamamı 281 2,72 21 1,469

20. Tarlaların Yangın Kullanarak Temizliği (Anız Yakma)

Yasaklanmalıdır.

Köyler 151 1,14 8 0,477 186,227 1,275 0,204

Siteler 130 1,25 3 0,926

Tamamı 281 1,19 2 0,721

21. Yıldırımlar Nedeniyle Doğal Olarak Başlayan Herhangi

Bir Orman Yangınının, Kontrol Edilebilir Olduğu Sürece

Yanmasına İzin Verilmelidir.

Köyler 151 4,84 25 0,590 185,305 -2,766 0,006**

Siteler 130 4,53 26 1,156

Tamamı 281 4,70 29 0,909

22. Yaşamı-Özel Mülkiyeti Tehdit Etmeyen ve Olumsuz

Çevresel Sonuçlara Neden Olmayan Orman Yangınlarının

Yanmasına İzin Verilmelidir.

Köyler 151 4,83 24 0,637 184,509 -3,185 0,002**

Siteler 130 4,45 25 1,258

Tamamı 281 4,65 28 0,992

23. Kazayla veya Kasıtlı Olarak İnsanlar Tarafından

Başlatılan Tüm Orman Yangınları Söndürülmelidir.

Köyler 151 1,01 1 0,163 148,725 1,900 0,059

Siteler 130 1,11 2 0,546

Tamamı 281 1,06 1 0,392

24. Çıkış Sebebine (Yıldırım, İnsan Eliyle) Bakılmaksızın, Tüm

Orman Yangınları Mümkün Olduğunca Hızlı Şekilde Söndürülmelidir.

Köyler 151 1,06 5 0,404 279 -0,140 0,889

Siteler 130 1,05 1 0,259

Tamamı 281 1,06 1 0,344 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.

**0,01 düzeyinde önemli.

51

Tablo 8: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları.

Table 8: (Cont.) t-Test Results for the Difference in the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management between Forest Villagers and Summer House Residents.

ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine

Yönelik Görüş Sorular Grup

Sayı

(adet) Ort.*

Öncelik

Sırası

Stand.

Sapma

Serb.

Derece.

t

değeri

P

değeri

25. Orman Teşkilatı, Orman Yangınlarıyla Savaşta En İyi

Teknikleri Kullanmaktadır.

Köyler 151 1,05 4 0,278 137,353 10,063 0,000**

Siteler 130 2,34 13 1,434

Tamamı 281 1,65 12 1,183

26. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı

Vejetasyon ve Enkaz Periyodik Olarak Yakılmalıdır.

Köyler 151 4,49 21 0,916 193,512 -12,927 0,000**

Siteler 130 2,37 14 1,667

Tamamı 281 3,51 24 1,688

27. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı

Vejetasyon ve Enkaz Periyodik Olarak Kesilmeli ve

Ormandan Uzaklaştırılmalıdır.

Köyler 151 1,09 6 0,415 152,555 4,794 0,000**

Siteler 130 1,65 9 1,275

Tamamı 281 1,35 7 0,959

28. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı

Vejetasyon Periyodik Olarak Hayvan Otlatmasına

Açılmalıdır.

Köyler 151 1,05 4 0,379 139,451 12,291 0,000**

Siteler 130 2,98 18 1,750

Tamamı 281 1,94 16 1,553

29. Orman Yangınları Riskini Azaltmak İçin, Ağaç Altı

Vejetasyonla Periyodik Olarak Kimyasal Mücadele

Yapılmalıdır.

Köyler 151 3,98 20 1,157 217,459 -2,149 0,033*

Siteler 130 3,59 22 1,755

Tamamı 281 3,80 25 1,475

30. Orman Yangınında Yanan Bir Alan, Doğal Şekilde

Normal Haline Gelmesi İçin Kendi Haline

Bırakılmalıdır.

Köyler 151 4,65 22 0,974 279 -0,350 0,727

Siteler 130 4,61 27 1,000

Tamamı 281 4,63 27 0,985

1-

30.

Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine

Yönelik Tüm Görüşler.

Köyler 4530 2,08 - 1,538 7803,546 12,474 0,000**

Siteler 3900 2,53 - 1,761

Tamamı 8430 2,29 - 1,660 *Belirtilen rakamlar 1’in “Kesinlikle kabul ediyorum”, 2’nin “Kabul ediyorum”, 3’ün “Ne kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum”, 4’ün “Kabul etmiyorum” ve 5’in “Kesinlikle kabul etmiyorum” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.

*0,05 düzeyinde önemli,

**0,01 düzeyinde önemli.

52

3.3.3. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Her Bir Görüş Sorusuna Verdikleri Cevaplardaki Farklılıklar

Mersin İlindeki OK ve YO’ların orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik 30 görüş sorusuna ilişkin cevaplarındaki farklılıkları ortaya

koyan “bağımsız örneklemeler t-testi” sonuçları incelendiğinde, aşağıdaki

görüşlere yönelik cevaplar açısından, gruplar arasında istatistiksel olarak önemli

bir farklılık belirlenmemiştir (Tablo 8);

- Orman yangınları giderek daha tehlikeli olmaktadır (t=1,947;

sd=186,243; p=0,053>0,050),

- Orman yangınlarından zarar görebilecek yerlere inşaat yapılmasının

yasaklanmasına yönelik kanunlar çıkarılmalıdır (t=-0,821; sd=279;

p=0,412>0,050),

- Orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara

inşaat yapıldığında, bu özel mülkiyetin orman yangınlarından zarar

görmesi halinde sorumluluk mülkiyet sahibine ait olmadır (t=0,532;

sd=185,858; p=0,595>0,050),

- Tarlaların yangın kullanarak temizliği (anız yakma) yasaklanmalıdır

(t=1,275; sd=186,227; p=0,204>0,050),

- Kazayla veya kasıtlı olarak insanlar tarafından başlatılan tüm orman

yangınları söndürülmelidir (t=1,900; sd=148,725; p=0,059>0,050),

- Çıkış sebebine (yıldırım, insan eliyle) bakılmaksızın, tüm orman

yangınları mümkün olduğunca hızlı şekilde söndürülmelidir (t=-

0,140; sd=279; p=0,889>0,050),

- Orman yangınında yanan bir alan, doğal şekilde normal haline

gelmesi için kendi haline bırakılmalıdır (t=-0,350; sd=279;

p=0,727>0,050).

Bununla birlikte OK ve YO’lar arasında aşağıda sıralanan orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler ile ilgili cevaplar

itibariyle istatistiksel açıdan anlamlı bir fark tespit edilmiştir (Tablo 8);

- Ormanlar, sadece insanoğlunun düşüncesinde değerlidir. İnsanlar

olmaksızın ormanların hiçbir değeri yoktur (t=5,490; sd=260,099;

p=0,000<0,050),

- Ormanlar, sadece istihdam olanakları ve gelir sağlıyorsa değer taşır

(t=7,411; sd=277,119; p=0,000<0,050),

- Ormanların, en az insanlar kadar yaşamını sürdürme hakkı vardır

(t=4,351; sd=135,477; p=0,000<0,050),

- Orman Teşkilatı, orman kaynakları yönetiminde başarılıdır

(t=10,077; sd=164,121; p=0,000<0,050),

53

- Ormanlara müdahale etme yerine, sadece kendi haline

bırakılmalıdır (t=-4,620; sd=197,521; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları, ülkemizin büyük bir sorunudur (t=3,431;

sd=147,502; p=0,001<0,050),

- Orman yangınları, Mersin İlinin büyük bir sorunudur (t=5,703;

sd=144,806; p=0,000<0,050),

- Mersin ormanları için, orman yangınları ekolojik bir felakettir

(t=3,774; sd=166,962; p=0,000<0,050),

- Orman Teşkilatı, orman yangınları yönetiminde başarılıdır

(t=9,648; sd=153,676; p=0,000<0,050),

- Tüm orman yangınları zararlıdır (t=4,044; sd=140,518;

p=0,000<0,050),

- Orman yangınları giderek daha sık olarak meydana gelmektedir

(t=2,306; sd=206,169; p=0,022<0,050),

- Orman yangınlarının özel mülkiyete zararı giderek artmaktadır

(t=5,912; sd=168,340; p=0,000<0,050),

- Orman yangınlarını söndürme maliyetleri giderek artmaktadır

(t=3,108; sd=173,393; p=0,002<0,050),

- Sadece binalarını orman yangınlarından korumak için önlemler

alanlara, orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı

alanlara inşaat yapma özgürlüğü tanınmalıdır (t=10,979;

sd=198,345; p=0,000<0,050),

- Bir orman yangını başladığında, Orman Teşkilatının ilk önceliği

özel mülkiyetin zarar görmesini engellemek olmalıdır (t=11,543;

sd=151,285; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara

inşaat yapıldığında, bu özel mülkiyetin orman yangınlarından zarar

görmesi halinde sorumluluk Orman Teşkilatına ait olmalıdır

(t=3,096; sd=184,391; p=0,002<0,050),

- Yıldırımlar nedeniyle doğal olarak başlayan herhangi bir orman

yangınının, kontrol edilebilir olduğu sürece yanmasına izin

verilmelidir (t=-2,766; sd=185,305; p=0,006<0,050),

- Yaşamı-özel mülkiyeti tehdit etmeyen ve olumsuz çevresel

sonuçlara neden olmayan orman yangınlarının yanmasına izin

verilmelidir (t=-3,185; sd=184,509; p=0,002<0,050),

- Orman Teşkilatı, orman yangınlarıyla savaşta en iyi teknikleri

kullanmaktadır (t=10,063; sd=137,353; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon ve

enkaz periyodik olarak yakılmalıdır (t=-12,927; sd=193,512;

p=0,000<0,050),

54

- Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon ve

enkaz periyodik olarak kesilmeli ve ormandan uzaklaştırılmalıdır

(t=4,794; sd=152,555; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon

periyodik olarak hayvan otlatmasına açılmalıdır (t=12,291;

sd=139,451; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyonla

periyodik olarak kimyasal mücadele yapılmalıdır (t=-2,149;

sd=217,459; p=0,033<0,050).

3.3.4. Sosyodemografik Özelliklerine Göre Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri

Araştırmaya katılan OK ve YO’ların sahip oldukları sosyodemografik

özelliklere göre, orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

görüşleri arasında farklılıkları incelemek üzere aşağıdaki sıfır hipotez

sınanmıştır;

H06: Sosyodemografik özelliklerine (eğitim, yaş, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelir) göre, katılımcıların orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri arasında istatistiksel

olarak önemli bir fark yoktur.

Bu hipotez kapsamında katılımcıların sosyodemografik özelliklerinden

eğitim, yaş, yaptıkları işler ve aylık gelir grupları itibariyle orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik görüşler arasında istatistiksel olarak

önemli bir fark olup olmadığını ölçmek üzere “tek yönlü varyans analizi

(ANOVA)” ve farklılıkları karşılaştırmak için “Tukey çoklu karşılaştırma testi

(post-hoc test)” kullanılmıştır (Tablo 9).

Buna karşın katılımcıların diğer sosyodemografik özellikleri olan

cinsiyet ve medeni hal grupları arasında orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşler açısından istatistiksel açıdan önemli bir farklılığın

olup olmadığını incelemek için ise “bağımsız örneklemeler t-testi”

uygulanmıştır (Tablo 10).

55

Tablo 9: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Bazı Demografik Özellikleri İtibariyle Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerini Gösteren Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları. Table 9: The Results of One-Way Analysis of Variance (ANOVA) of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management by Several Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İTİBARİYLE ORMAN YANGINLARI VE ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER

Özellikler Alt Özellikler Sayı (adet) Ortalama Standart Sapma F değeri P değeri

Eğitim İlkokul 151 2,14 1,603 44,234 0,000**

İlköğretim ve Lise 66 2,42 1,690

Yüksek Okul ve Lisans 64 2,53 1,723

Yaş 34 ve altı 15 2,17 1,582 3,786 0,004**

35-44 32 2,20 1,619

45-54 79 2,23 1,621

55-64 97 2,35 1,721

65 ve üstü 58 2,35 1,646

Yapılan İş Çiftçilik ve Hayvancılık 114 2,11 1,549 20,483 0,000**

Geçici İşçilik + Tarım 13 2,23 1,676

Esnaflık 16 2,24 1,588

Devlet Memuru ve Emekli 135 2,45 1,737

Diğer(Ev kadını, Öğrenci, İşsiz) 3 2,50 1,800

Aylık Gelir 0-500 TL arası 39 2,17 1,605 10,823 0,000**

501-1000 TL arası 133 2,19 1,624

1001-1500 TL arası 58 2,36 1,702

1501-2000 TL arası 21 2,56 1,754

2001-2500 TL arası 12 2,51 1,630

2501-3000 TL arası 11 2,62 1,760

3001 TL’den daha yüksek 7 2,55 1,666 **0,01 düzeyinde önemli.

56

Tablo 10: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Bazı Demografik Özellikleri İtibariyle Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerini Gösteren t-Testi Sonuçları. Table 10: The Results of t-Test of the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management by Several Demographic Characteristics of Forest Villagers and Summer House Residents.

Özellikler Alt Özellikler Ortalama Standart Sapma

Serbestlik

Derecesi t değeri P değeri

Cinsiyet Erkek 2,29 1,657 121,781 -2,343 0,021*

Bayan 2,68 1,847

Medeni Hal Bekar 2,29 1,661 8278 0,068 0,946

Evli 2,29 1,659 *0,05 düzeyinde önemli,

57

Elde edilen sonuçlara göre, eğitim grupları itibariyle orman yangınları

ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler arasında istatistiksel yönden

önemli farklılık mevcuttur [F(2,8427)=44,234; p=0,000<0,050]. Ardından

uygulanan Tukey testi, “ilkokul” eğitim grubuna ait görüşlerin (ortalama=2,14;

standart sapma=1,603), hem “ilköğretim ve lise” eğitim grubunun

(ortalama=2,42; standart sapma=1,690) hem de “yüksekokul ve lisans” eğitim

grubunun (ortalama=2,53; standart sapma=1,723) görüşlerinden istatistiksel

olarak önemli derecede daha olumlu olduğunu göstermektedir. Bu nedenle H06,

eğitim değişkeni için ret edilmiştir (Tablo 9).

Katılımcıların yaş grupları itibariyle sahip oldukları orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri arasında istatistiksel açıdan

önemli farklılıklar bulunduğu ortaya çıkmıştır [F(4,8425)=3,786;

p=0,004<0,050]. Bu farklılığın hangi yaş grupları arasında olduğunu belirlemek

üzere gerçekleştirilen Tukey testi uygulaması, “34 ve altı” (ortalama=2,17;

standart sapma=1,582), “35-44” (ortalama=2,20; standart sapma=1,619) ve “45-

54” (ortalama=2,23; standart sapma=1,621) yaş gruplarının, “55-64”

(ortalama=2,35; standart sapma=1,721) ve “65 ve üstü” (ortalama=2,35;

standart sapma=1,646) yaş gruplarından istatistiksel bakımdan önemli şekilde

daha olumlu görüşleri olduğunu göstermiştir. Böylece yaş değişkeni için, H06

ret edilmiştir (Tablo 9).

Çalışmaya katılanların yaptıkları işler grupları arasında orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri açısından

istatistiksel yönden önemli bir fark görülmektedir [F(4,8425)=20,483;

p=0,000<0,050]. Ardından uygulanan Tukey testi, “çiftçilik ve hayvancılık”

yaptıkları işler grubunun (ortalama=2,11; standart sapma=1,549), “Devlet

memuru ve emekli” yaptıkları işler grubundan (ortalama=2,45; standart

sapma=1,737) istatistiksel olarak önemli şekilde daha olumlu görüşlere sahip

olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla H06, yaptıkları işler değişkeni için ret

edilmiştir (Tablo 9).

Aylık gelir grupları açısından orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşler arasında istatistiksel bakımdan önemli farklılıklar

bulunmaktadır [F(6,8423)=10,823; p=0,000<0,050]. Nitekim Tukey testi

sonucunda, “0-500 TL arası” (ortalama=2,17; standart sapma=1,605) ve “501-

1000 TL arası” (ortalama=2,19; standart sapma=1,624) aylık gelir gruplarına ait

görüşlerin, “1001-1500 TL arası” (ortalama=2,36; standart sapma=1,702),

“1501-2000 TL arası” (ortalama=2,56; standart sapma=1,754), “2001-2500 TL

arası” (ortalama=2,51; standart sapma=1,630), “2501-3000 TL arası”

(ortalama=2,62; standart sapma=1,760) ve “3001’den daha yüksek”

(ortalama=2,55; standart sapma=1,666) aylık gelir gruplarına ait görüşlerden

istatistiksel açıdan önemli derecede daha olumlu olduğu belirlenmiştir.

Dolayısıyla aylık gelir değişkeni için, H06 ret edilmiştir (Tablo 9).

58

Araştırmaya katılanların cinsiyet gruplarını oluşturan “erkekler”

(ortalama=2,29; standart sapma=1,657) ile “bayanlar” (ortalama=2,68; standart

sapma=1,847) arasında orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik görüşler açısından istatistiksel olarak önemli bir fark tespit edilmiştir

(t=-2,343; sd=121,781; p=0,021<0,050). Bu durumda H06, cinsiyet değişkeni

için ret edilmiştir (Tablo 10).

Bununla birlikte katılımcıların medeni hal grupları olan “bekarlar”

(ortalama=2,29; standart sapma=1,661) ve “evliler” (ortalama=2,29; standart

sapma=1,659) arasında orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik görüşler itibariyle istatistiksel yönden önemli bir fark bulunmamaktadır

(t=0,068; sd=8278; p=0,946>0,050). Böylece medeni hal değişkeni için, H06

kabul edilmiştir (Tablo 10).

3.3.5. Grupların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşleri Üzerine Sosyodemografik Değişkenlerin Etkileri

Araştırmaya katılanlara ait sosyodemografik özelliklerin, orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri üzerindeki etkisini

araştırmak amacıyla aşağıdaki sıfır hipotez sınanmıştır;

H07: Sosyodemografik değişkenlerin (eğitim, cinsiyet, medeni hal,

yaptıkları işler ve aylık gelir) etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri

arasında istatistiksel olarak önemli bir fark yoktur.

Bu hipotezi sınamak ve birden fazla sosyodemografik özelliğin

(bağımsız değişkenler) orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik görüşler (bağımlı değişken) üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla

“çoklu doğrusal regresyon analizi” kullanılmıştır. Bu analiz iki adımlık bir

süreçte yürütülmüştür. İlk adımda regresyon modeline sadece sosyodemografik

özellikler girilmiş iken, ikinci adımda ise modele grup değişkeni de eklenmiştir

(Tablo 11).

59

Tablo 11: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Demografik Özelliklerine Göre Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Görüşlerinin Tahmini İçin Gerçekleştirilen Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi Sonuçları. Table 11: Multiple Linear Regression Results for the Prediction of the Attitudes of Forest Villagers and Summer House Residents on Forest Fire and Forest Fire Management by Their Demographic Characteristics.

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERE GÖRE ORMAN YANGINLARI VE ORMAN

YANGINLARI YÖNETİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER

Model Değişkenler Standardize Edilmiş

Regresyon Katsayısı (β) P değeri

Belirtme Katsayısı

(R2)

I Eğitim 0,056 0,000** 0,013

Cinsiyet

(1=Erkek, 2=Bayan)

0,019 0,088

Medeni Hal

(1=Bekar, 2=Evli)

0,000 0,966

Yapılan İş 0,051 0,000**

Aylık Gelir 0,020 0,180

II Eğitim 0,014 0,380 0,019

Cinsiyet

(1=Erkek, 2=Bayan)

0,013 0,257

Medeni Hal

(1=Bekar, 2=Evli)

-0,010 0,367

Yapılan İş -0,006 0,697

Aylık Gelir 0,015 0,320

Grup

(1=Köyler, 0=Siteler)

-0,123 0,000**

**0,01 düzeyinde önemli.

60

Buna göre ilk adımda sosyodemografik özellikler (eğitim, cinsiyet,

medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir), orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik görüşlerdeki değişimlerin %1,3’ünü (Belirtme

Katsayısı=0,013) açıklamaktadır. İkinci adımda regresyon modeline grup

değişkeninin dahil edilmesi ile açıklanan değişim oranı %1,9’a (Belirtme

Katsayısı=0,019) yükselmiştir. Öte yandan ilk adımda görüş bağımlı değişkeni

üzerinde anlamlı bir etkisi olmayan grup bağımsız değişkeninin (β=0,020;

p=0,180>0,050), ikinci adımda görüş bağımlı değişkeni üzerinde anlamlı bir

etkisinin olduğu anlaşılmıştır (β=-0,123; p=0,000<0,050). Buna karşın ilk

aşamadaki modelde görüş bağımlı değişkeni üzerinde önemli etkiye sahip

yaptıkları işler değişkeni (β=0,051; p=0,000<0,050), ikinci aşamada modele

grup değişkeninin dahil edilmesiyle görüş bağımlı değişkeni üzerindeki etkisini

kaybetmiştir (β=0,015; p=0,320>0,050). Böylece sosyodemografik

değişkenlerin etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik görüşlerinde istatistiksel açıdan önemli bir

fark meydana gelmiştir. Böylece H07 ret edilmiştir (Tablo11).

3.4. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşler Arasında İki Değişkenli İlişkiler

Araştırmaya katılanların orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşler arasındaki iki değişkenli ilişkileri

incelemek için sınanan sıfır hipotez şudur;

H08: Katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik bilgi düzeyleri ve görüşler arasında istatistiksel olarak önemli

bir pozitif iki değişkenli ilişki yoktur.

Bu hipotezi sınamak ve orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşler arasındaki iki değişkenli ilişkinin

mevcudiyetini, kuvvetini ve yönünü araştırmak için “korelasyon analizi”

kullanılmıştır (Tablo 12).

Buna göre orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

bilgi düzeylerinin görüşler ile arasındaki iki değişkenli ilişkisi negatif yönlü ve

düşük derecede bir ilişkiyi yansıtmakta olup, istatistiksel açıdan önem

taşımaktadır (r=-0,061; p=0,000<0,050). Bu nedenle H08 ret edilmiştir (Tablo

12).

61

Tablo 12: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkiyi Gösteren Korelasyon Katsayıları Matrisi. Table 12: Matrix of Correlation Coefficients for the Relationship Between the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.

BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Değişkenler Bilgi Düzeyleri Görüşler

Bilgi Düzeyleri Pearson Korelasyon 1

P değeri -

Sayı (adet) 281

Görüşler Pearson Korelasyon -0,061** 1

P değeri 0,000 -

Sayı (adet) 281 281 **Korelasyon 0,01 düzeyinde önemli.

62

3.5. Sosyodemografik Özellikler ile Bağımlı Değişkenler Arasında İki Değişkenli İlişkiler

Araştırmaya katılanlara ait sosyodemografik özelliklerin (bağımsız

değişkenler) her birisi ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik bilgi düzeyleri ve görüşleri (bağımlı değişkenler) arasındaki iki

değişkenli ilişkileri incelemek üzere aşağıdaki sıfır hipotez sınanmıştır;

H09: Katılımcıların sosyodemografik özellikleri (eğitim, yaş, cinsiyet,

medeni hal, yaptıkları işler ve aylık gelir) ile orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri ve görüşleri

arasında istatistiksel olarak önemli bir pozitif iki değişkenli ilişki

yoktur.

Bu hipotezi sınamak ve bir değişkenin diğer bir değişkenle ilişkisinin

olup olmadığını ortaya koymak, eğer ilişki mevcut ise bu ilişkinin yönünü ve

kuvvetini ortaya koymak üzere “korelasyon analizi” kullanılmıştır.

Buna göre tüm katılımcılar için elde edilen sonuçlar incelendiğinde,

eğitim özellikleri ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

bilgi düzeyleri arasındaki ilişki pozitif yönlü, düşük derecede ve istatistiksel

yönden önem taşımamaktadır (r=0,021; p=0,105>0,050). Buna karşın eğitim

özellikleri ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

görüşler arasındaki ilişki ise pozitif yönlü, düşük derecede ve istatistiksel olarak

önemlidir (r=0,100; p=0,000<0,050). Böylece eğitim özellikleri ile bilgi

düzeyleri arasındaki iki değişkenli ilişkiler bakımından H09 kabul edilmiş iken,

eğitim özellikleri ile görüşler arasındaki iki değişkenli ilişki açısından H09 ret

edilmiştir (Tablo 13).

Tüm katılımcılar dikkate alındığında, yaş özellikleri ile orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasındaki iki

değişkenli ilişki pozitif yönlü ve düşük derecede bir ilişki olup, istatistiksel

açıdan önemli değildir (r=0,011; p=0,407>0,050). Öte yandan yaş özellikleri ile

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler arasında ise

yine pozitif yönlü ve düşük derecede, ancak istatistiksel bakımdan önemli olan

bir ilişki mevcuttur (r=0,039; p=0,000<0,050). Bu nedenle yaş özellikleri ile

bilgi düzeyleri arasındaki iki değişkenli ilişkiler açısından H09 kabul edilmiş

iken, yaş özellikleri ile görüşler arasındaki iki değişkenli ilişkiler yönünden H09

ret edilmiştir (Tablo 14).

63

Tablo 13: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Eğitim ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 13: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Education and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.

EĞİTİM İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri

Bilgi Düzeyleri Köyler 151 0,011 0,537

Siteler 130 0,012 0,504

Tamamı 281 0,021 0,105

Görüşler Köyler 151 0,026 0,080

Siteler 130 0,033 0,036*

Tamamı 281 0,100 0,000**

* Korelasyon 0,05 düzeyinde önemli, **Korelasyon 0,01 düzeyinde önemli.

Tablo 14: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Yaş ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 14: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Age and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.

YAŞ İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri

Bilgi Düzeyleri Köyler 151 -0,023 0,189

Siteler 130 0,042 0,020*

Tamamı 281 0,011 0,407

Görüşler Köyler 151 -0,006 0,666

Siteler 130 0,015 0,348

Tamamı 281 0,039 0,000**

* Korelasyon 0,05 düzeyinde önemli, **Korelasyon 0,01 düzeyinde önemli.

64

Tüm katılımcılar için cinsiyet özellikleri ile orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasında pozitif yönlü, düşük

dereceli ve istatistiksel açıdan önemli olmayan iki değişkenli ilişki mevcuttur

(r=0,013; p=0,305>0,050). Buna karşın cinsiyet özellikleri ile orman yangınları

ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler arasında ise pozitif yönlü,

düşük derecede ve istatistiksel yönden önemli bir ilişki vardır (r=0,028;

p=0,009<0,050). Böylece cinsiyet özellikleri ile bilgi düzeyleri arasındaki iki

değişkenli ilişkiler için H09 kabul edilmiş iken, cinsiyet özellikleri ile görüşler

arasındaki ilişkiler için ise H09 ret edilmiştir (Tablo 15).

Tüm katılımcılar açısından medeni hal özellikleri ile orman yangınları

ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri (r=0,005;

p=0,710>0,050) ve görüşler (r=0,006; p=0,590>0,050) arasındaki iki değişkenli

ilişkiler pozitif yönlü, düşük düzeyde ve istatistiksel olarak önem taşımayan bir

ilişkiyi göstermiştir. Dolayısıyla bu iki değişkenli ilişkiler için, H09 kabul

edilmiştir (Tablo 16).

Tüm katılımcılar dikkate alındığında, yaptıkları işler özellikleri ile

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri

arasında pozitif yönlü, düşük dereceli ve istatistiksel bakımdan önemli olmayan

iki değişkenli ilişki bulunmaktadır (r=0,024; p=0,061>0,050). Buna karşın

yaptıkları işler ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

görüşler arasında ise yine pozitif yönlü ve düşük derecede, ancak istatistiksel

yönden önemli iki değişkenli ilişki ortaya çıkmıştır (r=0,097; p=0,000<0,050).

Bu durumda yaptıkları işler özellikleri ile bilgi düzeyleri arasındaki iki

değişkenli ilişkiler açısından H09 kabul edilmiş iken, yaptıkları işler özellikleri

ile görüşler arasındaki ilişkiler bakımından H09 ret edilmiştir (Tablo 17).

Yine tüm katılımcılar açısından aylık gelir özellikleri ile orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri arasındaki

ilişkilerin pozitif yönlü, düşük derecede ve istatistiksel olarak önem taşımadığı

görülmektedir (r=0,022; p=0,085>0,050). Bununla birlikte aylık gelir özellikleri

ile orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler

arasındaki ilişki ise pozitif yönlü, düşük derecede ve istatistiksel açıdan önemli

bir ilişkidir (r=0,081; p=0,000<0,050). Bu durumda aylık gelir özellikleri ile

bilgi düzeyleri arasındaki iki değişkenli ilişkiler bakımından H09 kabul edilmiş

iken, aylık gelir özellikleri ile görüşler arasındaki ilişki yönünden H09 ret

edilmiştir (Tablo 18).

65

Tablo 15: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Cinsiyet ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 15: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Gender and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.

CİNSİYET İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri

Bilgi Düzeyleri Köyler 151 -(Çünkü Bayan Yok) -

Siteler 130 0,012 0,533

Tamamı 281 0,013 0,305

Görüşler Köyler 151 -(Çünkü Bayan Yok) -

Siteler 130 0,015 0,348

Tamamı 281 0,028 0,009**

**Korelasyon 0,01 düzeyinde önemli.

Tablo 16: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Medeni Hal ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 16: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Marital Status and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.

MEDENİ HAL İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri

Bilgi Düzeyleri Köyler 151 -0,001 0,938

Siteler 130 0,003 0,881

Tamamı 281 0,005 0,710

Görüşler Köyler 151 -0,012 0,410

Siteler 130 -0,005 0,755

Tamamı 281 0,006 0,590

66

Tablo 17: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Yapılan İş ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 17: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Job and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.

YAPILAN İŞ İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri

Bilgi Düzeyleri Köyler 151 -0,019 0,279

Siteler 130 0,062 0,001**

Tamamı 281 0,024 0,061

Görüşler Köyler 151 0,000 0,986

Siteler 130 0,047 0,003**

Tamamı 281 0,097 0,000**

**Korelasyon 0,01 düzeyinde önemli.

Tablo 18: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Aylık Gelir ile Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Korelasyon Analizi Sonuçları. Table 18: Correlation Analysis Results for the Relationship Between Monthly Income and the Knowledge and the Attitudes of Forest Fire and Forest Fire Management of Forest Villagers and Summer House Residents.

AYLIK GELİR İLE BİLGİ DÜZEYLERİ VE GÖRÜŞLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Değişkenler Grup Sayı (adet) Pearson Korelasyon (r) P değeri

Bilgi Düzeyleri Köyler 151 -0,017 0,325

Siteler 130 0,029 0,117

Tamamı 281 0,022 0,085

Görüşler Köyler 151 0,004 0,768

Siteler 130 0,033 0,038*

Tamamı 281 0,081 0,000**

* Korelasyon 0,05 düzeyinde önemli, **Korelasyon 0,01 düzeyinde önemli.

67

3.6. Orman Yangınları ve Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Deneyimler

Araştırmanın katılımcı grupları olan OK ve YO’lara “orman yangınları

ve orman yangınları yönetimine yönelik hangi deneyim şekillerine sahip

olduğunuzu, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru yöneltilmiştir

(Şekil 10).

Katılımcıların tamamı için, orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik deneyim şekillerinden en fazla yaşananı “orman yangınları

konusunda yol kenarı işaretleri / tabelaları görme” (%80,8; 227 kişi) iken, en

az yaşananı “orman yangınları konusunda herhangi bir kuruma başvuruda

bulunma” (%2,8; 8 kişi) olduğu anlaşılmaktadır (Tablo 19).

Tüm katılımcılardan alınan cevaplar dikkate alındığında, orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik yaşanan deneyim şekilleri,

en çok işaretlenenden en az işaretlenene doğru, aşağıdaki şekilde bir sıralama

göstermiştir (Tablo 19);

1. Orman yangınları konusunda yol kenarı işaretleri / tabelaları

görme (%80,8; 227 kişi),

2. Orman yangınları konusunda televizyon programları izleme

(%80,1; 225 kişi),

3. Orman yangınları konusunda gazetelerde yazılar okuma

(%67,3; 189 kişi),

4. Orman Teşkilatı çalışanlarıyla orman yangınları konusunda

sohbetler yapma ve bilgiler alma (%63,7; 179 kişi),

5. Diğer Devlet görevlileriyle orman yangınları konusunda

sohbetler yapma ve bilgiler alma (%51,6; 145 kişi),

6. Orman yangınları konusunu komşulardan / arkadaşlardan

dinleme (%50,9; 143 kişi),

7. Orman yangınları konusunda radyo programları dinleme

(%50,5; 142 kişi),

8. Orman yangınları konusunu aile üyelerinden dinleme (%43,4;

122 kişi),

9. Bir orman yangınının alevlerini ve dumanlarını uzaktan

gözlemleme (%42,3; 119 kişi),

10. Yakın zamanlarda yanmış bir orman alanı görme (%40,6; 114

kişi),

11. Orman yangınları konusunda bilgi broşürleri okuma (%32,4; 91

kişi),

12. Orman yangınları konusunda dergilerde yazılar okuma (%27,4;

77 kişi),

13. Bir orman yangınından hemen sonra, yeniden büyümeye

başlayan bitkiler görme (%27,0; 76 kişi),

68

Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Sahip Olunan Deneyimler:

1. Orman Teşkilatınca Düzenlenen Orman Yangınları Yönetimi Toplantısına Katıldım. 2. Orman Teşkilatı Çalışanlarıyla Orman Yangınları Konusunda Sohbetler Yaptım ve Bilgiler

Aldım. 3. Diğer Devlet Görevlileriyle Orman Yangınları Konusunda Sohbetler Yaptım ve Bilgiler Aldım. 4. Orman Yangınları Konusunu Aile Üyelerim Bana Anlattı. 5. Orman Yangınları Konusunu Komşularım / Arkadaşlarım Bana Anlattı. 6. Bir Orman Yangınının Alevlerini ve Dumanlarını Uzaktan Gözlemledim. 7. Bir Orman Yangınının Dumanından Rahatsız Olmayı Yaşadım. 8. Bir Orman Yangınının Söndürülmesi İşlemine Bizzat Katıldım. 9. Yakın Zamanlarda Yanmış Bir Orman Alanını Gördüm. 10. Bir Orman Yangınından Hemen Sonra, Yeniden Büyümeye Başlayan Bitkileri Gördüm. 11. Orman Yangınları Konusunda …………Kurumuna Başvuruda Bulundum. 12. Bir Orman Yangını İhbarında Bulundum. 13. Bir Orman Yangını Dolayısıyla Seyahat / Tatil Planlarımı Değiştirdim. 14. Okulda Orman Yangınları Konusunda Dersler Aldım. 15. Orman Yangınları Konusunda Kitaplar Okudum. 16. Orman Yangınları Konusunda Gazetelerde Yazılar Okudum. 17. Orman Yangınları Konusunda Dergilerde Yazılar Okudum. 18. Orman Yangınları Konusunda Televizyon Programları İzledim. 19. Orman Yangınları Konusunda Sinema Filmleri İzledim. 20. Orman Yangınları Konusunda Radyo Programları Dinledim. 21. Orman Yangınları Konusunda Bilgi Broşürleri Okudum. 22. Orman Yangınları Konusunda İnternet Web Sayfalarını Okudum. 23. Orman Yangınları Konusunda Gösteri / Sergiye Katıldım. 24. Orman Yangınları Konusunda Yol Kenarı İşaretleri / Tabelaları Gördüm.

Şekil 10: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Sahip Oldukları Deneyimler (%). Figure 10: Forest Villagers and Summer House Residents’ Experiences with Forest Fire (%).

69

Tablo 19: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Sahip Oldukları Deneyimler Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 19: Chi-Square Results for the Relationship Between Forest Villagers and Summer House Residents’ Experiences with Forest Fire.

ORMAN YANGINLARIYLA İLGİLİ OLARAK SAHİP OLDUKLARI DENEYİMLER

Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Bugüne Kadar Sahip Olduğunuz Deneyim

Şekillerini Belirtiniz.

Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Toplam Ki-Kare

Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır χ

2

değeri

P

değeri Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

1. Orman Teşkilatınca Düzenlenen Orman Yangınları Yönetimi Toplantısına

Katıldım.

29 19,2 122 80,8 16 12,3 114 87,7 45 16,0 236 84,0 1,985 0,159

2. Orman Teşkilatı Çalışanlarıyla Orman Yangınları Konusunda Sohbetler

Yaptım ve Bilgiler Aldım.

144 95,4 7 4,6 35 26,9 95 73,1 179 63,7 102 36,3 141,517 0,000**

3. Diğer Devlet Görevlileriyle Orman Yangınları Konusunda Sohbetler Yaptım

ve Bilgiler Aldım.

126 83,4 25 16,6 19 14,6 111 85,4 145 51,6 136 48,4 132,512 0,000**

4. Orman Yangınları Konusunu Aile Üyelerim Bana Anlattı. 94 62,3 57 37,7 28 21,5 102 78,5 122 43,4 159 56,6 47,135 0,000**

5. Orman Yangınları Konusunu Komşularım / Arkadaşlarım Bana Anlattı. 101 66,9 50 33,1 42 32,3 88 67,7 143 50,9 138 49,1 33,424 0,000**

6. Bir Orman Yangınının Alevlerini ve Dumanlarını Uzaktan Gözlemledim. 33 21,9 118 78,1 86 66,2 44 33,8 119 42,3 162 57,7 56,152 0,000**

7. Bir Orman Yangınının Dumanından Rahatsız Olmayı Yaşadım. 15 9,9 136 90,1 46 35,4 84 64,6 61 21,7 220 78,3 26,624 0,000**

8. Bir Orman Yangınının Söndürülmesi İşlemine Bizzat Katıldım. 20 13,2 131 86,8 23 17,7 107 82,3 43 15,3 238 84,7 0,751 0,386

9. Yakın Zamanlarda Yanmış Bir Orman Alanını Gördüm. 26 17,2 125 82,8 88 67,7 42 32,3 114 40,6 167 59,4 73,814 0,000**

10. Bir Orman Yangınından Hemen Sonra, Yeniden Büyümeye Başlayan

Bitkileri Gördüm.

16 10,6 135 89,4 60 46,2 70 53,8 76 27,0 205 73,0 44,764 0,000**

11. Orman Yangınları Konusunda …………Kurumuna Başvuruda Bulundum. 1 0,7 150 99,3 7 5,4 123 94,6 8 2,8 273 97,2 0,027 0,027*

12. Bir Orman Yangını İhbarında Bulundum. 5 3,3 146 96,7 26 20,0 104 80,0 31 11,0 250 89,0 18,159 0,000**

*0,05 düzeyinde önemli, **0,01 düzeyinde önemli.

70

Tablo 19: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Sahip Oldukları Deneyimler Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 19: (Cont.) Chi-Square Results for the Relationship Between Forest Villagers and Summer House Residents’ Experiences with Forest Fire.

ORMAN YANGINLARIYLA İLGİLİ OLARAK SAHİP OLDUKLARI DENEYİMLER

Orman Yangınlarıyla İlgili Olarak Bugüne Kadar Sahip Olduğunuz Deneyim

Şekillerini Belirtiniz.

Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Toplam Ki-Kare

Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır χ

2

değeri

P

değeri Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

13. Bir Orman Yangını Dolayısıyla Seyahat / Tatil Planlarımı Değiştirdim. 2 1,3 149 98,7 13 10,0 117 90,0 15 5,3 266 94,7 8,759 0,003**

14. Okulda Orman Yangınları Konusunda Dersler Aldım. 4 2,6 147 97,4 37 28,5 93 71,5 41 14,6 240 85,4 35,308 0,000**

15. Orman Yangınları Konusunda Kitaplar Okudum. 9 6,0 142 94,0 36 27,7 94 72,3 45 16,0 236 84,0 22,941 0,000**

16. Orman Yangınları Konusunda Gazetelerde Yazılar Okudum. 119 78,8 32 21,2 70 53,8 60 46,2 189 67,3 92 32,7 19,766 0,000**

17. Orman Yangınları Konusunda Dergilerde Yazılar Okudum. 30 19,9 121 80,1 47 36,2 83 63,8 77 27,4 204 72,6 9,314 0,002**

18. Orman Yangınları Konusunda Televizyon Programları İzledim. 147 97,4 4 2,6 78 60,0 52 40,0 225 80,1 56 19,9 61,075 0,000**

19. Orman Yangınları Konusunda Sinema Filmleri İzledim. 0 0,0 151 100,0 41 31,5 89 68,5 41 14,6 240 85,4 53,257 0,000**

20. Orman Yangınları Konusunda Radyo Programları Dinledim. 105 69,5 46 30,5 37 28,5 93 71,5 142 50,5 139 49,5 47,149 0,000**

21. Orman Yangınları Konusunda Bilgi Broşürleri Okudum. 50 33,1 101 66,9 41 31,5 89 68,5 91 32,4 190 67,6 0,079 0,779

22. Orman Yangınları Konusunda İnternet Web Sayfalarını Okudum. 1 0,7 150 99,3 20 15,4 110 84,6 21 7,5 260 92,5 19,820 0,000**

23. Orman Yangınları Konusunda Gösteri / Sergiye Katıldım. 0 0,0 151 100,0 9 6,9 121 93,1 9 3,2 272 96,8 0,001 0,001**

24. Orman Yangınları Konusunda Yol Kenarı İşaretleri / Tabelaları Gördüm. 134 88,7 17 11,3 93 71,5 37 28,5 227 80,8 54 19,2 12,233 0,000**

**0,01 düzeyinde önemli.

71

14. Bir orman yangınının dumanından rahatsız olmayı yaşama

(%21,7; 61 kişi),

15. Orman Teşkilatınca düzenlenen orman yangınları yönetimi

toplantısına katılma (%16,0; 45 kişi),

16. Orman yangınları konusunda kitaplar okuma (%16,0; 45 kişi),

17. Bir orman yangınının söndürülmesi işlemine bizzat katılma

(%15,3; 43 kişi),

18. Okulda orman yangınları konusunda dersler alma (%14,6; 41

kişi),

19. Orman yangınları konusunda sinema filmleri izleme (%14,6; 41

kişi),

20. Bir orman yangını ihbarında bulunma (%11,0; 31 kişi),

21. Orman yangınları konusunda internet web sayfaları okuma

(%7,5; 21 kişi),

22. Bir orman yangını dolayısıyla seyahat / tatil planlarını

değiştirme (%5,3; 15 kişi),

23. Orman yangınları konusunda gösteri / sergiye katılma (%3,2; 9

kişi),

24. Orman yangınları konusunda herhangi bir kuruma başvuruda

bulunma (%2,8; 8 kişi).

Öte yandan araştırmadaki katılımcı gruplar olan OK ve YO’ların her

birisince orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik deneyim

şekillerine verdikleri cevaplar ile grupların bu cevapları arasında istatistiksel

yönden önemli bir fark olup olmadığını gösteren “ki-kare testi” sonuçları

incelendiğinde, aşağıdaki orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik deneyim şekilleri cevapları açısından gruplar arasında istatistiksel

olarak önemli farklılık ortaya çıkmadığı görülmüştür (Tablo 19);

- Orman Teşkilatınca düzenlenen orman yangınları yönetimi

toplantısına katılma (χ2=1,985; p=0,159>0,050),

- Bir orman yangınının söndürülmesi işlemine bizzat katılma

(χ2=0,751; p=0,386>0,050),

- Orman yangınları konusunda bilgi broşürleri okuma (χ2=0,079;

p=0,779>0,050).

Buna karşın orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

deneyim şekillerine ilişkin alınan cevaplardan, gruplar arasında istatistiksel

bakımdan önemli farklılıklar gösteren cevaplar ise aşağıda belirtilmiştir (Tablo

19);

- Orman Teşkilatı çalışanlarıyla orman yangınları konusunda

sohbetler yapma ve bilgiler alma (χ2=141,517; p=0,000<0,050),

72

- Diğer Devlet görevlileriyle orman yangınları konusunda sohbetler

yapma ve bilgiler alma (χ2=132,512; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunu aile üyelerinden dinleme (χ2=47,135;

p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunu komşulardan / arkadaşlardan dinleme

(χ2=33,424; p=0,000<0,050),

- Bir orman yangınının alevlerini ve dumanlarını uzaktan

gözlemleme (χ2=56,152; p=0,000<0,050),

- Bir orman yangınının dumanından rahatsız olmayı yaşama

(χ2=26,624; p=0,000<0,050),

- Yakın zamanlarda yanmış bir orman alanı görme (χ2=73,814;

p=0,000<0,050),

- Bir orman yangınından hemen sonra, yeniden büyümeye başlayan

bitkiler görme (χ2=44,764; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunda herhangi bir kuruma başvuruda

bulunma (χ2=0,027; p=0,027<0,050),

- Bir orman yangını ihbarında bulunma (χ2=18,159; p=0,000<0,050),

- Bir orman yangını dolayısıyla seyahat / tatil planlarını değiştirme

(χ2=8,759; p=0,003<0,050),

- Okulda orman yangınları konusunda dersler alma (χ2=35,308;

p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunda kitaplar okuma (χ2=22,941;

p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunda gazetelerde yazılar okuma (χ2=19,766;

p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunda dergilerde yazılar okuma (χ2=9,314;

p=0,002<0,050),

- Orman yangınları konusunda televizyon programları izleme

(χ2=61,075; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunda sinema filmleri izleme (χ2=53,257;

p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunda radyo programları dinleme

(χ2=47,149; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunda internet web sayfaları okuma

(χ2=19,820; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları konusunda gösteri / sergiye katılma (χ2=0,001;

p=0,001<0,050),

- Orman yangınları konusunda yol kenarı işaretleri / tabelaları görme

(χ2=12,233; p=0,000<0,050).

73

3.7. Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Kurumlara Duyulan Güven

Araştırmanın katılımcıları olan OK ve YO’lara “orman yangınları

yönetimine yönelik karar verme konusunda hangi kurumlara ne kadar güven

duyduğunuzu, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru

yöneltilmiştir (Şekil 11).

Tüm katılımcılar için, orman yangınları yönetimine yönelik karar verme

konusunda en fazla güven duyulan kurumun “Orman Teşkilatı” olduğu

görülmektedir (%87,9; 247 kişi). Buna karşın katılımcılar, orman yangınları

yönetimi kapsamında alınan kararlar konusunda en az güvenilen veya hiç

güvenilmeyen kurum olarak “Elektrik İdaresini” belirtmişlerdir (%37,4; 105

kişi) (Tablo 20).

Orman yangınları yönetimine yönelik karar verme konusunda,

katılımcıların tamamı tarafından tam anlamıyla güvenilir olarak görülen

kurumlar, en çok işaretlenenden en az işaretlenene doğru, aşağıdaki sıralamaya

sahip olmuştur (Tablo 20);

1. Orman Teşkilatı (%87,9; 247 kişi),

2. Jandarma (%78,3; 220 kişi),

3. Sivil Savunma Teşkilatı (%66,9; 188 kişi),

4. İtfaiye / Belediye (%65,1; 183 kişi),

5. Muhtarlık (%59,1; 166 kişi),

6. Müftülük (%56,2; 158 kişi),

7. Emniyet Teşkilatı (%55,9; 157 kişi),

8. Sivil Toplum Kuruluşları (TEMA vb.) (%48,4; 136 kişi),

9. Milli Eğitim Teşkilatı (%44,8; 126 kişi),

10. Arazi ve Mülk Sahipleri (%42,7; 120 kişi),

11. Sağlık Teşkilatı (%42,7; 120 kişi),

12. Tarım Teşkilatı (%38,4; 108 kişi),

13. Elektrik İdaresi (%34,9; 98 kişi).

Öte yandan çalışmadaki katılımcı gruplar olan OK ve YO’ların her

birisi için orman yangınları yönetimine yönelik karar verme kapsamında

kurumlara duyulan güvenlere ilişkin alınan cevaplar ve grupların cevapları

arasındaki farklılığın istatistiksel yönden önemli olup olmadığını gösteren “ki-

kare testi” sonuçları incelendiğinde, kurumlara duyulan güven açısından elde

edilen cevapların, aşağıda gösterildiği üzere tüm seçenek kurumlar için olmak

üzere, gruplar arası farklılıkların istatistiksel açıdan önem taşımadığı

anlaşılmıştır (Tablo 20);

74

Şekil 11: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Karar Verme Konusunda Kurumlara Duydukları Güven (%). Figure 11: Forest Villagers and Summer House Residents’ Levels of Trust in Institutions to Make Decisions about Forest Fire Management (%).

75

Tablo 20: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Karar Verme Konusunda Kurumlara Duydukları Güven.

Table 20: Forest Villagers and Summer House Residents’ Levels of Trust in Institutions to Make Decisions about Forest Fire Management.

Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Karar Verme Konusunda

Aşağıdaki Kurumlara Ne Kadar Güven Duyduğunuzu Belirtiniz. Grup

Sayı

(adet)

Hiç veya Az Güvenirim

Orta Derecede

Güvenirim

Tam Anlamıyla

Güvenirim Ki-Kare

Adet % Adet % Adet %

χ2

değeri

P

değeri

1. Orman Teşkilatı Köyler 151 1 0,7 3 2,0 147 97,4 27,779 0,000**

Siteler 130 15 11,5 15 11,5 100 76,9

Tamamı 281 16 5,7 18 6,4 247 87,9

2. İtfaiye / Belediye Köyler 151 7 4,6 15 9,9 129 85,4 63,220 0,000**

Siteler 130 46 35,4 30 23,1 54 41,5

Tamamı 281 53 18,9 45 16,0 183 65,1

3. Arazi ve Mülk Sahipleri Köyler 151 10 6,6 53 35,1 88 58,3 101,318 0,000**

Siteler 130 82 63,1 16 12,3 32 24,6

Tamamı 281 92 32,7 69 24,6 120 42,7

4. Muhtarlık Köyler 151 2 1,3 15 9,9 134 88,7 134,057 0,000**

Siteler 130 77 59,2 21 16,2 32 24,6

Tamamı 281 79 28,1 36 12,8 166 59,1

5. Jandarma Köyler 151 0 0,0 3 2,0 148 98,0 75,909 0,000**

Siteler 130 41 31,5 17 13,1 72 55,4

Tamamı 281 41 14,6 20 7,1 220 78,3

6. Sivil Savunma Teşkilatı Köyler 151 3 2,0 14 9,3 134 88,7 80,331 0,000**

Siteler 130 54 41,5 22 16,9 54 41,5

Tamamı 281 57 20,3 36 12,8 188 66,9

7. Emniyet Teşkilatı Köyler 151 11 7,3 18 11,9 122 80,8 91,914 0,000**

Siteler 130 71 54,6 24 18,5 35 26,9

Tamamı 281 82 29,2 42 14,9 157 55,9

8. Sağlık Teşkilatı Köyler 151 20 13,2 44 29,1 87 57,6 54,885 0,000**

Siteler 130 70 53,8 27 20,8 33 25,4

Tamamı 281 90 32,0 71 25,3 120 42,7

9. Milli Eğitim Teşkilatı Köyler 151 11 7,3 40 26,5 100 66,2 105,240 0,000**

Siteler 130 84 64,6 20 15,4 26 20,0

Tamamı 281 95 33,8 60 21,4 126 44,8

10. Müftülük Köyler 151 2 1,3 12 7,9 137 90,7 168,658 0,000**

Siteler 130 87 66,9 22 16,9 21 16,2

Tamamı 281 89 31,7 34 12,1 158 56,2 **0,01 düzeyinde önemli.

76

Tablo 20: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Karar Verme Konusunda Kurumlara Duydukları Güven. Table 20: (Cont.) Forest Villagers and Summer House Residents’ Levels of Trust in Institutions to Make Decisions about Forest Fire Management.

Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Karar Verme Konusunda Aşağıdaki

Kurumlara Ne Kadar Güven Duyduğunuzu Belirtiniz. Grup

Sayı

(adet)

Hiç veya Az

Güvenirim

Orta Derecede

Güvenirim

Tam Anlamıyla

Güvenirim Ki-Kare

Adet % Adet % Adet %

χ2

değeri

P

değeri

11. Tarım Teşkilatı Köyler 151 11 7,3 54 35,8 86 57,0 99,171 0,000**

Siteler 130 81 62,3 27 20,8 22 16,9

Tamamı 281 92 32,7 81 28,8 108 38,4

12. Elektrik İdaresi Köyler 151 38 25,2 51 33,8 62 41,1 20,839 0,000**

Siteler 130 67 51,5 27 20,8 36 27,7

Tamamı 281 105 37,4 78 27,8 98 34,9

13. Sivil Toplum Kuruluşları (TEMA vb.) Köyler 151 12 7,9 59 39,1 80 53,0 44,817 0,000**

Siteler 130 52 40,0 22 16,9 56 43,1

Tamamı 281 64 22,8 81 28,8 136 48,4 **0,01 düzeyinde önemli.

77

- Orman Teşkilatı (χ2=27,779; p=0,000<0,050),

- İtfaiye / Belediye (χ2=63,220; p=0,000<0,050),

- Arazi ve Mülk Sahipleri (χ2=101,318; p=0,000<0,050),

- Muhtarlık (χ2=134,057; p=0,000<0,050),

- Jandarma (χ2=75,909; p=0,000<0,050),

- Sivil Savunma Teşkilatı (χ2=80,331; p=0,000<0,050),

- Emniyet Teşkilatı (χ2=91,914; p=0,000<0,050),

- Sağlık Teşkilatı (χ2=54,885; p=0,000<0,050),

- Milli Eğitim Teşkilatı (χ2=105,240; p=0,000<0,050),

- Müftülük (χ2=168,658; p=0,000<0,050),

- Tarım Teşkilatı (χ2= 99,171; p=0,000<0,050),

- Elektrik İdaresi (χ2=20,839; p=0,000<0,050),

- Sivil Toplum Kuruluşları (TEMA vb.) (χ2=44,817; p=0,000<0,050).

3.8. Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem Dereceleri

Araştırmaya katılan OK ve YO’lardan “orman yangınları tehlikesi

nedenlerinin önem derecesini, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklindeki

bir soruyu cevaplamaları istenmiştir (Şekil 12).

Tüm katılımcılar için elde edilen sonuçlar incelendiğinde, en fazla “çok

önemli” olarak işaretlenen orman yangınları tehlikesi nedeninin “sigara”

(%98,2; 275 kişi) olduğu ve en fazla “önemi yok” olarak işaretlenen nedenin ise

“geçmişten bu yana tüm orman yangınlarının söndürülmesi sonucunda oluşan

yanıcı madde birikimi” (%51,4; 144 kişi) olduğu anlaşılmaktadır (Tablo 21).

Katılımcıların tamamı için “çok önemli” olarak işaretlenen orman

yangınları tehlikesi nedenleri, en fazla işaretlenenden en az işaretlenene doğru,

aşağıdaki şekilde önem sırasına sahiptir (Tablo 21);

1. Sigara (%98,2; 275 kişi),

2. Terör (%97,5; 273 kişi),

3. Piknik ateşi (%96,8; 271 kişi),

4. Enerji nakil hatları (%95,0; 266 kişi),

5. Kundaklama (%95,0; 266 kişi),

6. Tarlaların yangın kullanarak temizliği (anız yakma) (%94,6;

265 kişi),

7. Yıldırım (%88,2; 247 kişi),

8. Çoban ateşi (%71,4; 200 kişi),

9. Yerel ölçekte doğal süreçlerdeki değişiklikler (iklim değişikliği,

kuraklık vb.) (%70,0; 196 kişi),

78

Şekil 12: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem Dereceleri (%). Figure 12: In Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinion, Priorities of Contributions to the Current Wildfire Danger (%).

79

Tablo 21: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem Dereceleri.

Table 21: In Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinion, Priorities of Contributions to the Current Wildfire Danger.

Mevcut Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem

Derecesini Belirtiniz. Grup

Sayı

(adet)

Çok Önemli Orta Önemli Önemi Yok Ki-Kare

Adet % Adet % Adet %

χ2

değeri

P

değeri

1. Geçmişten Bu Yana Tüm Orman Yangınlarının

Söndürülmesi Sonucunda Oluşan Yanıcı Madde Birikmesi.

Köyler 150 20 13,3 12 8,0 118 78,7 98,149 0,000**

Siteler 130 81 62,3 23 17,7 26 20,0

Tamamı 280 101 36,1 35 12,5 144 51,4

2. Orman İçi ve Kenarına İnşa Edilen Evler. Köyler 150 15 10,0 67 44,7 68 45,3 89,197 0,000**

Siteler 130 79 60,8 39 30,0 12 9,2

Tamamı 280 94 33,6 106 37,9 80 28,6

3. Genç Ağaçlarda Yetersiz Seyreltme ve Bakım

Uygulamaları.

Köyler 150 109 72,7 39 26,0 2 1,3 27,839 0,000**

Siteler 130 82 63,1 22 16,9 26 20,0

Tamamı 280 191 68,2 61 21,8 28 10,0

4. Yerel Ölçekte Doğal Süreçlerdeki Değişiklikler (İklim

Değişikliği, Kuraklık vb.).

Köyler 150 107 71,3 25 16,7 18 12,0 0,519 0,771

Siteler 130 89 68,5 26 20,0 15 11,5

Tamamı 280 196 70,0 51 18,2 33 11,8

5. Tarlaların Yangın Kullanarak Temizliği (Anız Yakma). Köyler 150 148 98,7 1 0,7 1 0,7 10,322 0,006**

Siteler 130 117 90,0 7 5,4 6 4,6

Tamamı 280 265 94,6 8 2,9 7 2,5

6. Piknik Ateşi. Köyler 150 149 99,3 1 0,7 0 0,0 0,014 0,014*

Siteler 130 122 93,8 8 6,2 0 0,0

Tamamı 280 271 96,8 9 3,2 0 0,0

7. Çoban Ateşi. Köyler 150 83 55,3 62 41,3 5 3,3 41,479 0,000**

Siteler 130 117 90,0 11 8,5 2 1,5

Tamamı 280 200 71,4 73 26,1 7 2,5

8. Tarla-Bahçe Artıklarını Yakma. Köyler 150 11 7,3 50 33,3 89 59,3 180,891 0,000**

Siteler 130 111 85,4 17 13,1 2 1,5

Tamamı 280 122 43,6 67 23,9 91 32,5

9. Avcılık. Köyler 150 14 9,3 70 46,7 66 44,0 96,396 0,000**

Siteler 130 81 62,3 39 30,0 10 7,7

Tamamı 280 95 33,9 109 38,9 76 27,1

10. Belediye Çöplüğü. Köyler 150 45 30,0 99 66,0 6 4,0 39,318 0,000**

Siteler 130 83 63,8 37 28,5 10 7,7

Tamamı 280 128 45,7 136 48,6 16 5,7 *0,05 düzeyinde önemli,

**0,01 düzeyinde önemli.

80

Tablo 21: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanlar İçin Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem Dereceleri.

Table 21: (Cont.) In Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinion, Priorities of Contributions to the Current Wildfire Danger.

Mevcut Orman Yangınları Tehlikesi Nedenlerinin Önem Derecesini

Belirtiniz. Grup

Sayı

(adet)

Çok Önemli Orta Önemli Önemi Yok Ki-Kare

Adet % Adet % Adet %

χ2

değeri

P

değeri

11. Sigara. Köyler 150 148 98,7 1 0,7 1 0,7 2,186 0,335

Siteler 130 127 97,7 3 2,3 0 0,0

Tamamı 280 275 98,2 4 1,4 1 0,4

12. Trafik. Köyler 150 93 62,0 44 29,3 13 8,7 2,494 0,287

Siteler 130 90 69,2 34 26,2 6 4,6

Tamamı 280 183 65,4 78 27,9 19 6,8

13. Lokomotif. Köyler 150 54 36,0 87 58,0 9 6,0 33,882 0,000**

Siteler 130 67 51,5 34 26,2 29 22,3

Tamamı 280 121 43,2 121 43,2 38 13,6

14. Yıldırım. Köyler 150 136 90,7 13 8,7 1 0,7 2,425 0,298

Siteler 130 111 85,4 16 12,3 3 2,3

Tamamı 280 247 88,2 29 10,4 4 1,4

15. Enerji Nakil Hatları. Köyler 150 149 99,3 1 0,7 0 0,0 12,820 0,002**

Siteler 130 117 90,0 11 8,5 2 1,5

Tamamı 280 266 95,0 12 4,3 2 0,7

16. Terör. Köyler 150 148 98,7 0 0,0 2 1,3 7,548 0,023*

Siteler 130 125 96,2 5 3,8 0 0,0

Tamamı 280 273 97,5 5 1,8 2 0,7

17. Kundaklama. Köyler 150 141 94,0 6 4,0 3 2,0 0,738 0,692

Siteler 130 125 96,2 3 2,3 2 1,5

Tamamı 280 266 95,0 9 3,2 5 1,8 *0,05 düzeyinde önemli,

**0,01 düzeyinde önemli.

81

10. Genç ağaçlarda yetersiz seyreltme ve bakım uygulamaları

(%68,2; 191 kişi),

11. Trafik (%65,4; 183 kişi),

12. Belediye çöplüğü (%45,7; 128 kişi),

13. Tarla-bahçe artıklarını yakma (%43,6; 122 kişi),

14. Lokomotif (%43,2; 121 kişi),

15. Geçmişten bu yana orman yangınlarının söndürülmesi

sonucunda oluşan yanıcı madde birikmesi (%36,1; 101 kişi),

16. Avcılık (%33,9; 95 kişi),

17. Orman içi ve kenarına inşa edilen evler (%33,6; 94 kişi).

Öte yandan çalışmaya dahil olan OK ve YO’ların her birisinin orman

yangınları tehlikesi nedenlerinin önemlerine ilişkin verdikleri cevaplar ile bu

cevaplar açısından istatistiksel yönden önemli bir fark olup olmadığını gösteren

“ki-kare testi” sonuçları incelendiğinde, aşağıdaki orman yangınları tehlikesi

nedenlerine ilişkin cevaplar yönünden, gruplar arasında istatistiksel olarak

önemli farklılıklar ortaya çıkmamıştır (Tablo 21);

- Yerel ölçekte doğal süreçlerdeki değişiklikler (iklim değişikliği,

kuraklık vb.) (χ2=0,519; p=0,771>0,050),

- Sigara (χ2=2,186; p=0,335>0,050),

- Trafik (χ2=2,494; p=0,287>0,050),

- Yıldırım (χ2=2,425; p=0,298>0,050),

- Kundaklama (χ2=0,738; p=0,692>0,050).

Buna karşın orman yangınları tehlikesi nedenlerine verilen cevaplardan,

gruplar arasında istatistiksel bakımdan önemli farklılık gösterenler ise aşağıda

sıralanmıştır (Tablo 21);

- Geçmişten bu yana tüm orman yangınlarının söndürülmesi

sonucunda oluşan yanıcı madde birikmesi (χ2=98,149;

p=0,000<0,050),

- Orman içi ve kenarına inşa edilen evler (χ2=89,197;

p=0,000<0,050),

- Genç ağaçlarda yetersiz seyreltme ve bakım uygulamaları

(χ2=27,839; p=0,000<0,050),

- Tarlaların yangın kullanarak temizliği (anız yakma) (χ2=10,322;

p=0,006<0,050),

- Piknik ateşi (χ2=0,014; p=0,014<0,050),

- Çoban ateşi (χ2=41,479; p=0,000<0,050),

- Tarla-bahçe artıklarını yakma (χ2=180,891; p=0,000<0,050),

- Avcılık (χ2=96,396; p=0,000<0,050),

- Belediye çöplüğü (χ2=39,318; p=0,000<0,050),

- Lokomotif (χ2=33,882; p=0,000<0,050),

82

- Enerji nakil hatları (χ2=12,820; p=0,002<0,050),

- Terör (χ2=7,548; p=0,023<0,050).

3.9. Mülklerde Orman Yangınlarına Karşı Alınan Önlemler

Çalışmanın katılımcıları olan OK ve YO’lardan “mülkünüzü orman

yangınlarından korumak ve mülkünüz çevresindeki orman yangınları tehlikesini

azaltmak için hangi önlemleri uyguladığınızı, seçenekleri işaretleyerek

belirtiniz” şeklindeki bir soruyu cevaplamaları talep edilmiştir (Şekil 13).

Tüm katılımcılar için mülklerde orman yangınlarına karşı en fazla

alınan önlem “mülkler etrafındaki yanıcı madde (vejetasyon, enkaz odunu vb.)

miktarını azaltma” (%77,6; 218 kişi) iken, en az başvurulan önlem ise

“mülklerde el altında yangın esnasında kullanılabilecek yangın araç ve

gereçleri bulundurma” (%11,0; 31 kişi) olarak belirlenmiştir (Tablo 22).

Katılımcıların tamamı için orman yangınlarına karşı alınan önlemler, en

fazla işaretlenenden en az işaretlenene doğru, şu şekilde sıralanmaktadır (Tablo

22);

1. Mülkler etrafındaki yanıcı madde (vejetasyon, enkaz odunu vb.)

miktarını azaltma (%77,6; 218 kişi),

2. Mülkler etrafındaki ağaçların budamasını yapma (%65,5; 184

kişi),

3. Sokaktan belirgin şekilde görünen mülk numarası yazısına

sahip olma (%55,9; 157 kişi),

4. Ağaçlar dahil, mülklerin etrafını vejetasyondan tamamıyla

temizleme (%40,9; 115 kişi),

5. Mülkleri sokağa bağlayan ve herhangi bir yangın durumunda

kullanılabilecek uygun bir yol inşa etme (%17,8; 50 kişi),

6. Yapı materyali ve özellikle çatı materyali olarak yanması güç

malzeme kullanma (%16,4; 46 kişi),

7. Mülklerin etrafında yangına dayanıklı vejetasyon kullanma

(%11,4; 32 kişi),

8. Mülklerde el altında yangın esnasında kullanılabilecek yangın

araç ve gereçleri bulundurma (%11,0; 31 kişi).

83

Şekil 13: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Aldıkları Önlemler (%). Figure 13: Various Modifications of Conditions around Forest Villagers and Summer House Residents’ Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat (%).

84

Tablo 22: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Aldıkları Önlemler Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 22: Chi-Square Results for the Relationship Between Various Modifications of Conditions around Forest Villagers and Summer House Residents’ Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat.

ORMAN YANGINLARI TEHLİKESİNİ AZALTMAK İÇİN ALINAN ÖNLEMLER

Mülkünüzü Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkünüz Çevresindeki

Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin, Aşağıdaki Önlemlerden

Hangisini Uyguladığınızı Belirtiniz.

Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Toplam Ki-Kare

Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır χ

2

değeri

P

değeri Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

1. Ağaçlar Dahil, Mülkümün Etrafını Vejetasyondan Tamamıyla Temizledim. 41 27,2 110 72,8 74 56,9 56 43,1 115 40,9 166 59,1 25,609 0,000**

2. Mülküm Etrafındaki Yanıcı Madde (Vejetasyon, Enkaz Odunu vb.) Miktarını

Azaltıyorum.

136 90,1 15 9,9 82 63,1 48 36,9 218 77,6 63 22,4 29,256 0,000**

3. Mülküm Etrafındaki Ağaçların Budamasını Yapıyorum. 93 61,6 58 38,4 91 70,0 39 30,0 184 65,5 97 34,5 2,186 0,139

4. Mülküm Etrafında Yangına Dayanıklı Vejetasyon Kullanıyorum. 3 2,0 148 98,0 29 22,3 101 77,7 32 11,4 249 88,6 26,608 0,000**

5. Mülkümü Sokağa Bağlayan ve Herhangi Bir Yangın Durumunda

Kullanılabilecek Uygun Bir Yol İnşa Ettim.

4 2,6 147 97,4 46 35,4 84 64,6 50 17,8 231 82,2 48,965 0,000**

6. Yapı Materyali ve Özellikle Çatı Materyali Olarak Yanması Güç Malzeme

Kullandım.

8 5,3 143 94,7 38 29,2 92 70,8 46 16,4 235 83,6 27,505 0,000**

7. Sokaktan Belirgin Şekilde Görünen Mülk Numarası Yazısına Sahibim. 74 49,0 77 51,0 83 63,8 47 36,2 157 55,9 124 44,1 6,239 0,012*

8. Mülkümde El Altında Yangın Esnasında Kullanılabilecek Yangın Araç ve

Gereçleri Bulunduruyorum.

8 5,3 143 94,7 23 17,7 107 82,3 31 11,0 250 89,0 9,707 0,002**

**0,01 düzeyinde önemli.

85

OK ve YO katılımcı grupların, mülklerde orman yangınlarına karşı

aldıkları önlemlere ilişkin verdikleri cevaplar ile gruplar arasında verilen

cevaplar yönünden mevcut farklılıkların istatistiksel olarak önemli olup

olmadığını gösteren “ki-kare testi” sonuçları incelendiğinde, orman yangınlarına

karşı alınan önlemlere verilen cevaplar itibariyle, gruplar arasında sadece

aşağıdaki cevap için istatistiksel bakımdan önemli bir fark bulunmadığı

anlaşılmıştır (Tablo 22);

- Mülkler etrafındaki ağaçların budamasını yapma (χ2=2,186;

p=0,139>0,050).

Buna karşın mülklerde orman yangınlarına karşı önlemlere ilişkin

cevaplardan, gruplar arasında istatistiksel açıdan önemli farklılıklar bulunan

cevaplar ise şunlardır (Tablo 22);

- Ağaçlar dahil, mülklerin etrafını vejetasyondan tamamıyla

temizleme (χ2=25,609; p=0,000<0,050),

- Mülkler etrafındaki yanıcı madde (vejetasyon, enkaz odunu vb.)

miktarını azaltma (χ2=29,256; p=0,000<0,050),

- Mülklerin etrafında yangına dayanıklı vejetasyon kullanma

(χ2=26,608; p=0,000<0,050),

- Mülkleri sokağa bağlayan ve herhangi bir yangın durumunda

kullanılabilecek uygun bir yol inşa etme (χ2=48,965;

p=0,000<0,050),

- Yapı materyali ve özellikle çatı materyali olarak yanması güç

malzeme kullanma (χ2=27,505; p=0,000<0,050),

- Sokaktan belirgin şekilde görünen mülk numarası yazısına sahip

olma (χ2=6,239; p=0,012<0,050),

- Mülklerde el altında yangın esnasında kullanılabilecek yangın araç

ve gereçleri bulundurma (χ2=9,707; p=0,002<0,050).

3.10. Mülklerde Orman Yangınlarına Karşı Alınan Önlemler Konusunda Etkili Faktörler

Araştırmanın katılımcılarını oluşturan OK ve YO’lara “mülkünüzü

orman yangınlarından korumak ve mülkünüz çevresindeki orman yangınları

tehlikesini azaltmak için aldığınız önlemler konusunda hangi faktörlerin etkili

olduğunu, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru yöneltilmiştir

(Şekil 14).

Tüm katılımcıların cevapları dikkate alındığında, mülklerinde orman

yangınlarına karşı aldıkları önlemler konusunda en fazla etkili faktör “kendi

okudukları” (%78,3; 220 kişi) iken, en az etkili faktör “Sivil Savunma Teşkilatı”

(%5,0; 14 kişi) olduğu anlaşılmaktadır (Tablo 23).

86

Şekil 14: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Aldıkları Önlemler Üzerinde Etkili Faktörler (%). Figure 14: The Person or Institutions Influenced Forest Villagers and Summer House Residents’ Adoption of the Various Modifications of Conditions around Their Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat (%).

87

Tablo 23: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Aldıkları Önlemler Üzerinde Etkili Faktörler Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 23: Chi-Square Results for the Relationship Between the Person or Institutions Influenced Forest Villagers and Summer House Residents’ Adoption of the Various Modifications of Conditions around Their Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat.

ORMAN YANGINLARI TEHLİKESİNİ AZALTMAK İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ÜZERİNDE ETKİLİ FAKTÖRLER

Mülkünüzü Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkünüz Çevresindeki

Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Önlemler Alıyorsanız, Bunda En

Fazla Etkide Bulunan Kişi veya Kurumları Belirtiniz.

Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Toplam Ki-Kare

Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır χ

2

değeri

P

değeri Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

1. Orman Teşkilatı. 134 88,7 17 11,3 58 44,6 72 55,4 192 68,3 89 31,7 62,854 0,000**

2. Kendi Okuduklarım. 135 89,4 16 10,6 85 65,4 45 34,6 220 78,3 61 21,7 23,714 0,000**

3. Kendi Gözlemlerim. 136 90,1 15 9,9 78 60,0 52 40,0 214 76,2 67 23,8 34,777 0,000**

4. Sivil Savunma Teşkilatı. 1 0,7 150 99,3 13 10,0 117 90,0 14 5,0 267 95,0 10,970 0,001**

5. Belediye / İtfaiye. 4 2,6 147 97,4 18 13,8 112 86,2 22 7,8 259 92,2 10,635 0,001**

**0,01 düzeyinde önemli.

88

Katılımcıların tamamı için, orman yangınlarına karşı aldıkları önlemler

konusunda etkili olan faktörler, en çok işaretlenenden en az işaretlenene doğru,

şu şekilde sıralanmaktadır (Tablo 23);

1. Kendi okudukları (%78,3; 220 kişi),

2. Kendi gözlemleri (%76,2; 214 kişi),

3. Orman Teşkilatı (%68,3; 192 kişi),

4. Belediye / İtfaiye (%7,8; 22 kişi),

5. Sivil Savunma Teşkilatı (%5,0; 14 kişi).

Öte yandan araştırmanın katılımcı gruplarını oluşturan OK ve YO’ların

her birisi için, orman yangınlarına karşı aldıkları önlemler konusunda etkili olan

faktörlere yönelik alınan cevaplar ve gruplara ait cevaplar arasındaki farklılığın

istatistiksel yönden önemli olup olmadığını ölçen “ki-kare testi” sonuçları

incelendiğinde, aşağıda gösterildiği üzere alınan cevaplar itibariyle gruplar

arasındaki farklılıkların istatistiksel olarak önemli olduğu ortaya çıkmıştır

(Tablo 23);

- Orman Teşkilatı (χ2=62,854; p=0,000<0,050),

- Kendi okudukları (χ2=23,714; p=0,000<0,050),

- Kendi gözlemleri (χ2=34,777; p=0,000<0,050),

- Sivil Savunma Teşkilatı (χ2=10,970; p=0,001<0,050),

- Belediye / İtfaiye (χ2=10,635; p=0,001<0,050).

3.11. Mülklerde Orman Yangınlarına Karşı Yeterince Önlem Almama Nedenleri

Araştırmaya dahil olan OK ve YO’lara “mülkünüzü orman

yangınlarından korumak ve mülkünüz çevresindeki orman yangınları tehlikesini

azaltmak için herhangi bir önlem almıyorsanız, bu önlemleri yeterince almama

kararınızda hangi nedenlerin ne kadar önemli olduğunu, seçenekleri

işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru yöneltilmiştir (Şekil 15).

Katılımcıların tamamı için, mülklerinde orman yangınlarına karşı

yeterince önlem almama konusunda en temel neden “orman yangınları

tehlikesinin azaltılması konusu bireyin sorumluluğu değil, bir Devlet

sorumluluğu olması” (%66,2; 186 kişi) düşüncesi iken, bu konuda en fazla

neden olarak görülmeyen husus ise mülklerin hemen hiç sigortalı olmamasının

bir sonucu olarak “mülkün sigortalı olması nedeniyle önlem almaya ihtiyaç

duymama” (%90,7; 255 kişi) ifadesi olmuştur (Tablo 24).

Tüm katılımcılar tarafından mülklerinde orman yangınlarına karşı

yeterince önlem almama konusundaki temel nedenler, en fazla işaretlenenden en

az işaretlenene doğru, aşağıdaki şekilde sıralanmıştır (Tablo 24);

89

Şekil 15: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Önlem Almamalarının Nedenleri (%). Figure 15: The Reasons Influenced Forest Villagers and Summer House Residents’ Decision not to Adopt of the Various Modifications of Conditions around Their Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat (%).

90

Tablo 24: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Mülklerini Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkleri Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin Önlem Almamalarının Nedenleri. Table 24: The Reasons Influenced Forest Villagers and Summer House Residents’ Decision not to Adopt of the Various Modifications of Conditions around Their Structure to Protect from Forest Fire and Reduce the Forest Fire Threat.

Mülkünüzü Orman Yangınlarından Korumak ve Mülkünüz

Çevresindeki Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmak İçin

Herhangi Bir Önlem Almıyorsanız, Bu Önlemleri Almama

Kararınızda Aşağıdaki Nedenlerin Ne Kadar Önemli Olduğunu

Belirtiniz. Grup

Sayı

(adet)

Temel Neden Dolaylı Neden Bir Neden Değil Ki-Kare

Adet % Adet % Adet %

χ2

değeri

P

değeri

1. Alınabilecek Önlemlerin Neler Olabileceği Konusunda Bilgim

Yok.

Köyler 151 12 7,9 47 31,1 92 60,9 72,163 0,000**

Siteler 130 70 53,8 25 19,2 35 26,9

Tamamı 281 82 29,2 72 25,6 127 45,2

2. Önlemleri Uygulayabilmek İçin Yeterli Param Yok. Köyler 151 73 56,2 18 13,8 39 30,0 18,569 0,000**

Siteler 130 64 42,4 55 36,4 32 21,2

Tamamı 281 137 48,8 73 26,0 71 25,3

3. Önlemleri Uygulayabilmek İçin Yeterli Zamanım Yok. Köyler 151 57 37,7 61 40,4 33 21,9 12,854 0,002**

Siteler 130 61 46,9 27 20,8 42 32,3

Tamamı 281 118 42,0 88 31,3 75 26,7

4. Önlem Almayı Gerektirecek Bir Orman Yangını Tehlikesi Yok. Köyler 151 8 5,3 51 33,8 92 60,9 34,161 0,000**

Siteler 130 38 29,2 20 15,4 72 55,4

Tamamı 281 46 16,4 71 25,3 164 58,4

5. Mülkümü Sigortalattığım İçin Önlem Almaya İhtiyaç

Duymuyorum.

Köyler 151 1 0,7 5 3,3 145 96,0 16,674 0,000**

Siteler 130 16 12,3 4 3,1 110 84,6

Tamamı 281 17 6,0 9 3,2 255 90,7

6. Orman Yangınları Tehlikesinin Azaltılması Konusu Benim

Değil, Bir Devlet Sorumluluğudur.

Köyler 151 145 96,0 3 2,0 3 2,0 130,061 0,000**

Siteler 130 41 31,5 27 20,8 62 47,7

Tamamı 281 186 66,2 30 10,7 65 23,1 **0,01 düzeyinde önemli.

91

1. Orman yangınları tehlikesinin azaltılması konusu bireyin

sorumluluğu değil, bir Devlet sorumluluğu olması (%66,2; 186

kişi),

2. Önlemleri uygulayabilmek için yeterli paranın olmaması

(%48,8; 137 kişi),

3. Önlemleri uygulayabilmek için yeterli zamanın olmaması

(%42,0; 118 kişi),

4. Alınabilecek önlemlerin neler olabileceği konusunda yeterli

bilginin olmaması (%29,2; 82 kişi),

5. Önlem almayı gerektirecek bir orman yangını tehlikesinin

olmaması (%16,4; 46 kişi),

6. Mülkün sigortalı olması nedeniyle önlem almaya ihtiyaç

duymama (%6,0; 17 kişi).

Buna karşın araştırmanın katılımcı grupları olan OK ve YO’ların her

birisi tarafından mülklerinde orman yangınlarına karşı yeterince önlem almama

nedenleri olarak verdikleri cevaplar arasındaki farklılığın istatistiksel olarak

önemli olup olmadığını ölçen “ki-kare testi” sonuçlarına göre, mülklerde orman

yangınlarına karşı yeterince önlem almama nedenlerine yönelik verilen cevaplar

yönünden, aşağıda gösterildiği üzere tüm seçenekler için, gruplar arasında

istatistiksel açıdan önemli farklılıklar tespit edilmiştir (Tablo 24);

- Alınabilecek önlemlerin neler olabileceği konusunda yeterli bilginin

olmaması (χ2=72,163; p=0,000<0,050),

- Önlemleri uygulayabilmek için yeterli paranın olmaması

(χ2=18,569; p=0,000<0,050),

- Önlemleri uygulayabilmek için yeterli zamanın olmaması

(χ2=12,854; p=0,002<0,050),

- Önlem almayı gerektirecek bir orman yangını tehlikesinin olmaması

(χ2=34,161; p=0,000<0,050),

- Mülkün sigortalı olması nedeniyle önlem almaya ihtiyaç duymama

(χ2=16,674; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları tehlikesinin azaltılması konusu bireyin

sorumluluğu değil, bir Devlet sorumluluğu olması (χ2=130,061;

p=0,000<0,050).

92

3.12. Orman Yangınları Yönetimi Kapsamındaki Etkinliklere Katılım İstekleri

OK ve YO’lardan oluşan araştırmanın katılımcılarına “orman

yangınları yönetimi kapsamındaki etkinliklerden hangilerine katılım sağlamak

istediğinizi, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklinde bir soru yöneltilmiştir

(Şekil 16).

Tüm katılımcı cevapları dikkate alındığında, orman yangınları

yönetimine yönelik etkinliklerden en fazla katılım sağlanmak isteneni “orman

yangınları tehlikesini azaltmaya yönelik eğitimlere katılma” (%91,1; 256 kişi)

iken, en az katılım sağlanmak isteneni ise “orman yangınları tehlikesinin

azaltılması ve söndürülmesine yönelik herhangi bir uygulamaya parasal katkı

yapma” (%23,5; 66 kişi) olduğu anlaşılmaktadır (Tablo 25).

Katılımcıların tamamı için, orman yangınları yönetimi kapsamındaki

etkinliklere katılım isteği yönünden etkinlik sıralaması, en fazla tercih edilenden

en az tercih edilene doğru, aşağıdaki şekilde ortaya çıkmıştır (Tablo 25);

1. Orman yangınları tehlikesini azaltmaya yönelik eğitimlere

katılma (%91,1; 256 kişi),

2. Kendi mülklerinde ve çevresinde yangın güvenlik önlemlerini

uygulama (%90,0; 253 kişi),

3. Orman yangınlarını söndürmeye yönelik eğitimlere katılma

(%85,8; 241 kişi),

4. Komşu mülk sahipleriyle bir araya gelerek, yangın tehlikesinin

azaltılması ve söndürülmesine yönelik bir dernek kurulmasına

destek verme (%58,0; 163 kişi),

5. Orman yangınları yönetim planlaması sürecine aktif olarak

katılma (%52,7; 148 kişi),

6. Orman yangınları tehlikesinin azaltılması ve söndürülmesine

yönelik herhangi bir uygulamaya parasal katkı yapma (%23,5;

66 kişi).

Öte yandan çalışmaya dahil olan OK ve YO gruplarının her birisi

tarafından orman yangınları yönetimi kapsamındaki etkinliklere katılım

isteklerini gösteren cevapları ve bu cevaplar arasında istatistiksel açıdan önemli

bir farklılık olup olmadığını gösteren “ki-kare testi” sonuçlarına göre, aşağıdaki

orman yangınları yönetimi kapsamındaki etkinliklere katılım isteklerine ilişkin

cevaplar bakımından, gruplar arasında istatistiksel yönden önemli farklılık

mevcut değildir (Tablo 25);

93

Şekil 16: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetimi Kapsamındaki Etkinliklere Katılım İstekleri (%). Figure 16: Forest Villagers and Summer House Residents’ Involvement Desires to Activities of Forest Fire Management (%).

94

Tablo 25: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetimi Kapsamındaki Etkinliklere Katılım İstekleri Arasındaki İlişkileri Gösteren Ki-Kare Sonuçları. Table 25: Chi-Square Results for the Relationship Between Forest Villagers and Summer House Residents’ Involvement to Activities of Forest Fire Management.

ORMAN YANGINLARI YÖNETİMİ KAPSAMINDAKİ ETKİNLİKLERE KATILIM İSTEKLERİ

Aşağıda Sıralanan Etkinliklerden Hangilerine Katılım Sağlayabileceğinizi

Belirtiniz.

Orman Köylüleri Yazlık Sitelerdekiler Toplam Ki-Kare

Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır χ

2

değeri

P

değeri Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

Sayı

(adet)

Yüzde

(%)

1. Orman Yangınları Tehlikesini Azaltmaya Yönelik Eğitim Düzenlenirse

Katılırım.

150 99,3 1 0,7 106 81,5 24 18,5 256 91,1 25 8,9 25,154 0,000**

2. Orman Yangınlarını Söndürmeye Yönelik Eğitim Düzenlenirse Katılırım.. 149 98,7 2 1,3 92 70,8 38 29,2 241 85,8 40 14,2 42,304 0,000**

3. Orman Yangınları Yönetim Planlaması Sürecine Aktif Olarak Katılmak

İsterim.

85 56,3 66 43,7 63 48,5 67 51,5 148 52,7 133 47,3 1,718 0,190

4. Kendi Mülkümde ve Çevresinde Yangın Güvenlik Önlemlerini Uygulamak

İsterim.

135 89,4 16 10,6 118 90,8 12 9,2 253 90,0 28 10,0 0,033 0,856

5. Komşu Mülk Sahipleriyle Bir Araya Gelerek, Yangın Tehlikesinin Azaltılması

ve Söndürülmesine Yönelik Bir Dernek Kurulmasına Destek Veririm.

69 45,7 82 54,3 94 72,3 36 27,7 163 58,0 118 42,0 20,311 0,000**

6. Orman Yangınları Tehlikesinin Azaltılması ve Söndürülmesine Yönelik

Herhangi Bir Uygulamaya Parasal Katkı Yaparım.

8 5,3 143 94,7 58 44,6 72 55,4 66 23,5 215 76,5 60,092 0,000**

**0,01 düzeyinde önemli.

95

- Orman yangınları yönetim planlaması sürecine aktif olarak katılma

(χ2=1,718; p=0,190>0,050),

- Kendi mülklerinde ve çevresinde yangın güvenlik önlemlerini

uygulama (χ2=0,033; p=0,856>0,050).

Bununla birlikte orman yangınları yönetimi kapsamındaki etkinliklere

katılım isteklerine yönelik verilen cevaplardan, gruplar arasında istatistiksel

bakımdan önemli bir fark gösteren cevaplar ise şunlardır (Tablo 25);

- Orman yangınları tehlikesini azaltmaya yönelik eğitimlere katılma

(χ2=25,154; p=0,000<0,050),

- Orman yangınlarını söndürmeye yönelik eğitimlere katılma

(χ2=42,304; p=0,000<0,050),

- Komşu mülk sahipleriyle bir araya gelerek, yangın tehlikesinin

azaltılması ve söndürülmesine yönelik bir dernek kurulmasına

destek verme (χ2=20,311; p=0,000<0,050),

- Orman yangınları tehlikesinin azaltılması ve söndürülmesine

yönelik herhangi bir uygulamaya parasal katkı yapma (χ2=60,092;

p=0,000<0,050).

3.13. Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Konularda Bilgi Kaynakları

Araştırmaya katılan OK ve YO’lardan “yaşadığınız yerdeki orman

yangınları tehlikesinin farkında olmanızda ve orman yangınları yönetimine

yönelik konuları anlamanızda hangi bilgi kaynaklarının ne kadar faydalı

olduğunu, seçenekleri işaretleyerek belirtiniz” şeklindeki bir soruyu

cevaplamaları istenmiştir (Şekil 17).

Katılımcıların tamamı dikkate alındığında, orman yangınları yönetimine

yönelik konularda en fazla faydalı olarak düşünülen bilgi kaynağının

“televizyon programları” olduğu ortaya çıkmıştır (%87,5; 246 kişi). Buna karşın

faydalanılmayan veya faydalı olarak düşünülmeyen bilgi kaynaklarının başında

ise “internet web sayfaları” gelmektedir (%71,9; 202 kişi) (Tablo 26).

Tüm katılımcılar tarafından orman yangınları yönetimine yönelik

konularda “çok faydalı” olarak düşünülen bilgi kaynakları, en çok

işaretlenenden en az işaretlenene doğru, aşağıdaki şekilde sıralanmıştır (Tablo

26);

96

Şekil 17: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Konulardaki Bilgi Kaynakları (%). Figure 17: Different Information Sources on Informing Forest Villagers and Summer House Respondents about Forest Fire Management (%).

97

Tablo 26: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Konulardaki Bilgi Kaynakları. Table 26: Different Information Sources on Informing Forest Villagers and Summer House Respondents about Forest Fire Management.

Yaşadığınız Yerdeki Orman Yangınları Tehlikesinin Farkında Olmanızda ve Orman

Yangınları Yönetimine Yönelik Konuları Anlamanızda, Hangi Bilgi Kaynaklarının Ne

Kadar Faydalı Olduğunu Belirtiniz. Grup

Sayı

(adet)

Çok Faydalı Az Faydalı

Faydalanmadım

veya Faydalı

Değil Ki-Kare

Adet % Adet % Adet %

χ2

değeri

P

değeri

1. Orman Teşkilatı Çalışanlarıyla Sohbetler. Köyler 151 133 88,1 16 10,6 2 1,3 61,149 0,000**

Siteler 130 65 50,0 21 16,2 44 33,8

Tamamı 281 198 70,5 37 13,2 46 16,4

2. Orman Teşkilatı Toplantıları. Köyler 151 114 75,5 27 17,9 10 6,6 78,433 0,000**

Siteler 130 48 36,9 11 8,5 71 54,6

Tamamı 281 162 57,7 38 13,5 81 28,8

3. Diğer Devlet Görevlileriyle Sohbetler. Köyler 151 113 74,8 32 21,2 6 4,0 106,951 0,000**

Siteler 130 31 23,8 23 17,7 76 58,5

Tamamı 281 144 51,2 55 19,6 82 29,2

4. Kendi Başına Orman Gezileri. Köyler 151 126 83,4 24 15,9 1 0,7 95,850 0,000**

Siteler 130 48 36,9 18 13,8 64 49,2

Tamamı 281 174 61,9 42 14,9 65 23,1

5. İnternet Web Sayfaları. Köyler 151 6 4,0 19 12,6 126 83,4 35,677 0,000**

Siteler 130 39 30,0 15 11,5 76 58,5

Tamamı 281 45 16,0 34 12,1 202 71,9

6. Kitaplar. Köyler 151 18 11,9 77 51,0 56 37,1 72,567 0,000**

Siteler 130 76 58,5 21 16,2 33 25,4

Tamamı 281 94 33,5 98 34,9 89 31,7

7. Gazeteler. Köyler 151 105 69,5 46 30,5 0 0,0 28,977 0,000**

Siteler 130 82 63,1 26 20,0 22 16,9

Tamamı 281 187 66,5 72 25,6 22 7,8

8. Dergiler. Köyler 151 47 31,1 78 51,7 26 17,2 35,434 0,000**

Siteler 130 74 56,9 23 17,7 33 25,4

Tamamı 281 121 43,1 101 35,9 59 21,0

9. Televizyon Programları. Köyler 151 141 93,4 10 6,6 0 0,0 21,039 0,000**

Siteler 130 105 80,8 8 6,2 17 13,1

Tamamı 281 246 87,5 18 6,4 17 6,0 **0,01 düzeyinde önemli.

98

Tablo 26: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınları Yönetime Yönelik Konulardaki Bilgi Kaynakları. Table 26: (Cont.) Different Information Sources on Informing Forest Villagers and Summer House Respondents about Forest Fire Management.

Yaşadığınız Yerdeki Orman Yangınları Tehlikesinin Farkında Olmanızda ve Orman

Yangınları Yönetimine Yönelik Konuları Anlamanızda, Hangi Bilgi Kaynaklarının Ne

Kadar Faydalı Olduğunu Belirtiniz. Grup

Sayı

(adet)

Çok Faydalı Az Faydalı

Faydalanmadım

veya Faydalı

Değil Ki-Kare

Adet % Adet % Adet %

χ2

değeri

P

değeri

10. Radyo. Köyler 151 115 76,2 36 23,8 0 0,0 44,969 0,000**

Siteler 130 72 55,4 24 18,5 34 26,2

Tamamı 281 187 66,5 60 21,4 34 12,1

11. Bilgi Broşürleri. Köyler 151 88 58,3 57 37,7 6 4,0 33,855 0,000**

Siteler 130 75 57,7 22 16,9 33 25,4

Tamamı 281 163 58,0 79 28,1 39 13,9

12. Yol Kenarı İşaretleri / Tabelaları Köyler 151 128 84,8 22 14,6 1 0,7 9,495 0,009**

Siteler 130 112 86,2 10 7,7 8 6,2

Tamamı 281 240 85,4 32 11,4 9 3,2

13. Gösteri / Sergi. Köyler 151 10 606 53 35,1 88 58,3 47,120 0,000**

Siteler 130 53 40,8 26 20,0 51 39,2

Tamamı 281 63 22,4 79 28,1 139 49,5

14. Okul Dersleri. Köyler 151 67 44,4 45 29,8 39 25,8 27,639 0,000**

Siteler 130 95 73,1 11 8,5 24 18,5

Tamamı 281 162 57,7 56 19,9 63 22,4

15. İtfaiye / Belediye. Köyler 151 46 30,5 63 41,7 42 27,8 17,912 0,000**

Siteler 130 37 28,5 28 21,5 65 50,0

Tamamı 281 83 29,5 91 32,4 107 38,1

16. Komşular / Arkadaşlar. Köyler 151 95 62,9 55 36,4 1 0,7 44,648 0,000**

Siteler 130 59 45,4 35 26,9 36 27,7

Tamamı 281 154 54,8 90 32,0 37 13,2

17. Kişisel Deneyim. Köyler 151 99 65,6 51 33,8 1 0,7 39,826 0,000**

Siteler 130 83 63,8 19 14,6 28 21,5

Tamamı 281 182 64,8 70 24,9 29 10,3 **0,01 düzeyinde önemli.

99

1. Televizyon programları (%87,5; 246 kişi),

2. Yol kenarı işaretleri / tabelaları (%85,4; 240 kişi),

3. Orman Teşkilatı çalışanlarıyla sohbetler (%70,5; 198 kişi),

4. Gazeteler (%66,5; 187 kişi),

5. Radyo (%66,5; 187 kişi),

6. Kişisel deneyim (%64,8; 182 kişi),

7. Kendi başına orman gezileri (%61,9; 174 kişi),

8. Bilgi broşürleri (%58,0; 163 kişi),

9. Orman Teşkilatı toplantıları (%57,7; 162 kişi),

10. Okul dersleri, (%57,7; 162 kişi),

11. Komşular / arkadaşlar (%54,8; 154 kişi),

12. Diğer Devlet görevlileriyle sohbetler (%51,2; 144 kişi),

13. Dergiler (%43,1; 121 kişi),

14. Kitaplar (%33,5; 94 kişi),

15. İtfaiye / Belediye (%29,5; 83 kişi),

16. Gösteri / sergi (%22,4; 63 kişi),

17. İnternet web sayfaları (%16,0; 45 kişi).

Çalışmanın katılımcıları olan OK ve YO’ların orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi kaynaklarını ne oranda faydalı gördüklerine ilişkin

verdikleri cevaplar ve bu cevaplar arasındaki farklılığı ölçen “ki-kare testi”

sonuçları incelendiğinde, bilgi kaynaklarını faydalı görme derecesi yönünden,

aşağıda sıralandığı şekilde tüm cevaplar için gruplar arasındaki farklılık

istatistiksel açıdan önemli çıkmıştır (Tablo 26);

- Orman Teşkilatı çalışanlarıyla sohbetler (χ2=61,149;

p=0,000<0,050),

- Orman Teşkilatı toplantıları (χ2=78,433; p=0,000<0,050),

- Diğer Devlet görevlileriyle sohbetler (χ2=106,951; p=0,000<0,050),

- Kendi başına orman gezileri (χ2=95,850; p=0,000<0,050),

- İnternet web sayfaları (χ2=35,677; p=0,000<0,050),

- Kitaplar (χ2=72,567; p=0,000<0,050),

- Gazeteler (χ2=28,977; p=0,000<0,050),

- Dergiler (χ2=35,434; p=0,000<0,050),

- Televizyon programları (χ2=21,039; p=0,000<0,050),

- Radyo (χ2=44,969; p=0,000<0,050),

- Bilgi broşürleri (χ2=33,855; p=0,000<0,050),

- Yol kenarı işaretleri / tabelaları (χ2=9,495; p=0,009<0,050),

- Gösteri / sergi (χ2=47,120; p=0,000<0,050),

- Okul dersleri (χ2=27,639; p=0,000<0,050),

- İtfaiye / Belediye (χ2=17,912; p=0,000<0,050),

- Komşular / arkadaşlar (χ2=44,648; p=0,000<0,050),

- Kişisel deneyim (χ2=39,826; p=0,000<0,050).

100

3.14. Orman Yangınlarından Öncelikle Korunması Gerektiği Düşünülen Alanlar

Araştırmaya katılan OK ve YO’lara “bir orman yangını sırasında

değerli bir çok alan tehdit altına girebilir. Orman yangınlarıyla öncelikle hangi

noktada savaşılacağına veya orman yangınından öncelikle hangi alanın

korunacağına karar verirken, hangi alanlar hangi öncelik sırasına sahip

olmalıdır, seçeneklere 1’den 12’ye kadar önem sırasına göre puan vererek

belirtiniz” şeklinde ölçeğe dayalı bir soru yöneltilmiştir. Bu ölçekte “1-birinci

öncelikli alan”, “2-ikinci öncelikli alan”, “3-üçüncü öncelikli alan” … ve

nihayet “12-onikinci öncelikli alan” olarak ayrılmıştır (Şekil 18).

Katılımcıların tamamından elde edilen sonuçlar incelendiğinde, orman

yangınlarında en yüksek öncelikle korunması gerektiği düşünülen alanın

“ağaçlandırma alanları” (ortalama=1,86; standart sapma=1,401) ve en düşük

öncelikle korunması gerektiği düşünülen alanın ise “manzara yerleri”

(ortalama=9,91; standart sapma=2,529) olduğu görülmektedir (Tablo 27).

Tüm katılımcılar tarafından orman yangınlarıyla savaşır iken korunması

gerektiği düşünülen alanlar, en yüksek öncelikliden en düşük öncelikliye doğru,

aşağıdaki şekilde öncelik sırasına konulmuştur (Tablo 27);

1. Ağaçlandırma alanları (ortalama=1,86; standart sapma=1,401),

2. Özel mülkiyetler (ortalama=3,07; standart sapma=3,005),

3. Odun hammaddesi üretim alanları (ortalama=4,23; standart

sapma=2,654),

4. Otlak hayvanlarının merası (ortalama=5,22; standart

sapma=2,034),

5. Ana yollar (ortalama=5,72; standart sapma=2,821),

6. Piknik yerleri (ortalama=7,19; standart sapma=2,511),

7. Yaban hayatı geliştirme alanları (ortalama=7,29; standart

sapma=2,643),

8. Odun dışı orman ürünleri (mantar vb.) alanları (ortalama=7,69;

standart sapma=2,433),

9. Tarihi ve arkeolojik alanlar (ortalama=8,11; standart

sapma=3,394),

10. Avlanma alanları (ortalama=8,32; standart sapma=2,109),

11. Balık yetiştirme alanları (ortalama=8,80; standart

sapma=2,271),

12. Manzara yerleri (ortalama=9,91; standart sapma=2,529).

101

Şekil 18: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarında Hangi Alanların Korunmasına Öncelik Verileceğine Yönelik Görüşleri (Ort.). Figure 18: Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinions for the Areas in Terms of the Priority They Should Be Given When Deciding Where to Fight Fire (Mean).

102

Tablo 27: Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarında Hangi Alanların Korunmasına Öncelik Verileceğine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları. Table 27: t-Test Results for Differences on Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinions for the Areas in Terms of the Priority They Should Be Given When Deciding Where to Fight Fire. Orman Yangınından Öncelikle Hangi Alanın Korunacağına

Karar Verirken, Aşağıdaki Alanlara Verilmesi Gereken

Öncelik Sırası Sizce Nasıl Olmalıdır? Grup

Sayı

(adet) Ort.*

Öncelik

Sırası

Stand.

Sapma

Serb.

Derece.

t

değeri

P

değeri

1. Ağaçlandırma Alanları Köyler 149 1,93 2 0,844 175,330 -0,887 0,376

Siteler 130 1,78 1 1,844

Tamamı 279 1,86 1 1,401

2. Odun Hammaddesi Üretim Alanları Köyler 149 2,93 3 0,638 137,747 9,716 0,000**

Siteler 130 5,73 4 3,237

Tamamı 279 4,23 3 2,654

3. Ana Yollar Köyler 149 5,75 5 2,333 228,170 -0,193 0,847

Siteler 130 5,68 3 3,301

Tamamı 279 5,72 5 2,821

4. Özel Mülkiyetler Köyler 149 1,60 1 0,986 145,865 9,679 0,000**

Siteler 130 4,75 2 3,602

Tamamı 279 3,07 2 3,005

5. Piknik Yerleri Köyler 149 6,64 6 1,802 204,468 3,912 0,000**

Siteler 130 7,82 7 3,018

Tamamı 279 7,19 6 2,511

6. Otlak Hayvanlarının Merası Köyler 149 4,72 4 1,409 199,429 4,370 0,000**

Siteler 130 5,79 5 2,455

Tamamı 279 5,22 4 2,034

7. Avlanma Alanları Köyler 149 8,64 9 1,577 209,602 -2,739 0,007**

Siteler 130 7,94 8 2,542

Tamamı 279 8,32 10 2,109

8. Balık Yetiştirme Alanları Köyler 149 9,13 10 1,794 220,487 -2,516 0,013*

Siteler 130 8,43 10 2,676

Tamamı 279 8,80 11 2,271 *Belirtilen rakamlar 1’in “birinci öncelikli alan”, 2’nin “ikinci öncelikli alan”, 3’ün “üçüncü öncelikli alan” …….. ve böylece 12’nin “onikinci öncelikli alan” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.

*0,05 düzeyinde önemli,

**0,01 düzeyinde önemli.

103

Tablo 27: (Devam) Orman Köylüleri ile Yazlık Sitelerde Oturanların Orman Yangınlarında Hangi Alanların Korunmasına Öncelik Verileceğine Yönelik Görüşlerindeki Farklılıklar İçin Gerçekleştirilen t-Testinin Sonuçları. Table 27: (Cont.) t-Test Results for Differences on Forest Villagers and Summer House Residents’ Opinions for the Areas in Terms of the Priority They Should Be Given When Deciding Where to Fight Fire.

Orman Yangınından Öncelikle Hangi Alanın

Korunacağına Karar Verirken, Aşağıdaki Alanlara

Verilmesi Gereken Öncelik Sırası Sizce Nasıl Olmalıdır? Grup

Sayı

(adet) Ort.*

Öncelik

Sırası

Stand.

Sapma

Serb.

Derece.

t

değeri

P

değeri

9. Manzara Yerleri Köyler 149 11,30 12 1,522 205,577 -11,652 0,000**

Siteler 130 8,33 9 2,529

Tamamı 279 9,91 12 2,529

10. Yaban Hayatı Geliştirme Alanları Köyler 149 8,21 8 1,822 205,651 -6,494 0,000**

Siteler 130 6,24 6 3,024

Tamamı 279 7,29 7 2,643

11. Odun Dışı Orman Ürünleri (Mantar vb.) Alanları Köyler 149 7,19 7 1,866 224,582 5,796 0,000**

Siteler 130 8,83 11 2,706

Tamamı 279 7,96 8 2,433

12. Tarihi ve Arkeolojik Alanlar Köyler 149 9,74 11 2,386 226,244 -9,773 0,000**

Siteler 130 6,24 6 3,421

Tamamı 279 8,11 9 3,394 *Belirtilen rakamlar 1’in “1. en yüksek öncelikli alan”, 2’nin “2. en yüksek öncelikli alan”, 3’ün “3. en yüksek öncelikli alan” …….. ve böylece 12’nin “en düşük öncelikli alan” olduğu ölçekteki ortalama değerlerdir.

**0,01 düzeyinde önemli.

104

Bunun yanında araştırmanın katılımcı grupları olan OK ve YO’ların, bu

bölümdeki soruya ait orman yangınlarından korunması gereken alan

seçeneklerinin her birisine verdikleri öncelik derecesi ve gruplar arasındaki

cevap farklılıklarını ölçmeye yönelik “bağımsız örneklemeler t-testi” sonuçları

incelendiğinde, aşağıdaki alanlara verilen öncelikler açısından gruplar

arasındaki farklılık, istatistiksel yönden önemli çıkmamıştır (Tablo 27);

- Ağaçlandırma alanları (t=-0,887; sd=175,330; p=0,376>0,050),

- Ana yollar (t=-0,193; sd=228,170; p=0,847>0,050).

Buna karşın orman yangınlarından korunması gereken aşağıdaki

alanlara verilen öncelikler açısından ise, gruplar arasında istatistiksel bakımdan

önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır (Tablo 27);

- Odun hammaddesi üretim alanları (t=9,716; sd=137,747;

p=0,000<0,050),

- Özel mülkiyetler (t=9,679; sd=145,865; p=0,000<0,050),

- Piknik yerleri (t=3,912; sd=204,468; p=0,000<0,050),

- Otlak hayvanlarının merası (t=4,370; sd=199,429; p=0,000<0,050),

- Avlanma alanları (t=-2,739; sd=209,602; p=0,007<0,050),

- Balık yetiştirme alanları (t=-2,516; sd=220,487; p=0,013<0,050),

- Manzara yerleri (t=-11,652; sd=205,577; p=0,000<0,050),

- Yaban hayatı geliştirme alanları (t=-6,494; sd=205,651;

p=0,000<0,050),

- Odun dışı orman ürünleri (mantar vb.) alanları (t=5,796;

sd=224,582; p=0,000<0,050),

- Tarihi ve arkeolojik alanlar (t=-9,773; sd=226,244;

p=0,000<0,050).

4. SONUÇLAR VE ÖNERİLER

4.1. Sonuçlar

Araştırmaya dahil olan Mersin İlindeki OK ve YO’lar hakkında genel

bilgiler elde etmek için, sosyodemografik özellikleri toplanmıştır. Buna göre

katılımcıların %53,7’si “ilkokul” eğitimine, %34,5’i “55-64 yıl arası” yaşa,

%98,6’sı “erkek” cinsiyetine, %92,5’i “evli” medeni hale, %46,6’sı “Devlet

memuru veya emekli” işine ve %47,3’ü “501-1000 TL arası” aylık gelire

sahiptir. Katılımcı gruplar arasında istatistiksel olarak önemli farklılıkların

bulunduğu sosyodemografik özellikler; eğitim (χ2=118,078; p=0,000<0,050),

yaş (χ2=28,774; p=0,000<0,050), cinsiyet (χ

2=0,045; p=0,045<0,050), yaptıkları

işler (χ2=0,045; p=0,045<0,050) ve aylık gelirdir (χ

2=88,391; p=0,000<0,050).

105

Bununla birlikte Mersin İlindeki OK ve YO’lardan oluşan katılımcılar arasında

medeni hal itibariyle istatistiksel olarak önemli farklılıklar mevcut değildir

(χ2=1,526; p=0,217>0,050).

Hem orman köylerinde hem de yazlık yerleşimlerdeki anketlerde,

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine özgü bilgi düzeylerinin

ölçülmesine yönelik katılımcılara 22 soru maddelik bir bilgi sınaması

yapılmıştır. Bazı sorular için, yüksek oranlarda doğru cevaplar verilmiş ve

katılımcılar oldukça bilgili görünmüştür. Bununla birlikte bilgi sorularına

verilen doğru cevap yüzdelerinin ortalamaları, OK’ler için %40,97 ve YO’lar

için %29,32 olarak ortaya çıkmıştır. Her bir bilgi sorusuna verilen cevaplar

incelendiğinde, katılımcıların çoğunluğunun (%97,1) “orman yangınları, yanan

alandaki ağaçların çoğunu öldürür” sorusunu doğru şekilde cevaplandırdığı

görülmektedir. Benzer şekilde katılımcıların %93,6’sı, “orman yangınlarının

manzara güzelliğini bozduğunu” ve %92,2’si “orman yangınlarını söndürmek

için yüksek teknolojili araçlara ihtiyaç duyulduğunu” doğru olarak ifade

etmiştir. Katılımcıların diğer sorulara verdikleri doğru cevap yüzdelerinin

ortalamaları ise şöyledir. “orman yangınları dolaylı olarak solunum

hastalıklarına neden olur” – genellikle doğru (%91,5), “orman yangınları ince

dumanlarıyla hava kirliliğine ve sera etkisine neden olur” – genellikle doğru

(%89,3), “orman altındaki yanıcı maddelerin yakılması, kesilmesi, otlatılması

veya kimyasallarla yok edilmesi, tahrip edici büyük orman yangını olasılığını

azaltır” – genellikle doğru (%80,1), “orman yangınlarının tümünün kontrol

altına alınması, yaban keçisi, vaşak, kurt vb. yaban hayatının yaşama alanını

azaltır” – genellikle doğru (%72,2), “orman yangınları, ormanlardaki böcek ve

hastalık patlamasına engel olur” – genellikle doğru (%61,2), “Mersin İlindeki

orman yangınlarının çoğuna yıldırımlar neden olmaktadır” – genellikle yanlış

(%46,3), “orman yangınları ülkemizdeki doğal ormanların şekillenmesinde

önemli bir rol oynamıştır” – genellikle doğru (%37,7), “orman yangınlarında

yanan ağaçlar hiç bir şekilde kullanılamaz” – genellikle yanlış (%29,9),

“orman yangınları, ormanlardaki yabani ve zehirli otların yayılmasına neden

olur” – genellikle doğru (%26,7), “orman yangınları, orman ekosisteminin

yenilenmesine engel olur” – genellikle yanlış (%23,8), “geçmişten bu yana

çıkan her orman yangınının hemen söndürülmesi politikası, tahrip edici büyük

orman yangını riskini arttırmıştır” – genellikle doğru (%23,1), “orman

yangınlarının hiçbir ekolojik faydası yoktur” – genellikle yanlış (%22,8),

“orman yangınları biyolojik çeşitliliği iyileştirir” – genellikle doğru (%18,1),

“çoğu bitki ara sıra meydana gelen orman yangınlarına ihtiyaç duyar, böylece

yeni tohumlar veya fidanlar büyüyebilir” – genellikle doğru (%16,4), “orman

yangınları mantar, tıbbi ve aromatik bitkiler vb. ticari odun dışı orman

ürünlerinin büyümelerini engeller” – genellikle yanlış (%6,8), “orman

yangınları yaban keçisi, vaşak, kurt vb. yaban hayatının beslenme olanaklarını

bozar” – genellikle yanlış (%6,0), “yangından zarar gören bir ormanda

106

bitkilerin tekrar büyümeye başlaması için uzun yıllar geçmelidir” – genellikle

yanlış (%5,3), “orman yangınları, ağaçlar ve diğer bitkiler tarafından ihtiyaç

duyulan mineralleri ve besin maddelerini yok eder” – genellikle yanlış (%5,3)

ve “orman yangınları, yanan alandaki hayvanların çoğunu öldürür” –

genellikle yanlış (%2,8).

Grupların anket formunun bilgi düzeyleri bölümünde yer alan sorulara

verdikleri “doğru” cevap verme yüzdeleri dikkate alındığında, OK’lerin orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerinin YO’lardan

önemli derecede daha yüksek olmadığı ortaya çıkmıştır. Böylece grupların

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri

arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark yoktur (t=-0,425; sd=37,941;

p=0,673>0,050).

Elde edilen analiz sonuçları, eğitim grupları [F(2,6177)=1,861;

p=0,156>0,050], yaş grupları [F(4,6175)=0,603; p=0,660>0,050], yaptıkları

işler grupları [F(4,6175)=1,322; p=0,255>0,050] ve aylık gelir grupları

[F(6,6173)=2,101; p=0,050=0,050] arasında orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri açısından istatistiksel olarak

önemli bir fark olmadığını ortaya koymuştur. Buna karşın hem cinsiyet grupları

(t=-1,026; sd=6180; p=0,305>0,050) hem de medeni hal grupları (t=-0,931;

sd=6070; p=0,352>0,050) için olmak üzere, bu sosyodemografik özelliklere ait

gruplar arasında, orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi

düzeyleri açısından istatistiksel yönden önemli farklılık mevcut değildir.

Katılımcıların sosyodemografik özelliklerinin, orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri üzerine etkisini ölçmek

için iki aşamalı bir analiz yürütülmüştür. İlk aşamada regresyon modeline

sosyodemografik özellikler (eğitim, cinsiyet, medeni hal, yaptıkları işler ve

aylık gelir) girilmiş iken, ikinci aşamada modele grup değişkeni de dahil

edilmiştir. Analiz sonucunda, sosyodemografik değişkenlerin etkileri kontrol

edildiğinde, katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik bilgi düzeylerinde istatistiksel olarak önemli bir fark ortaya

çıkmamıştır.

İnsanlar, orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

birçok görüşe sahip olabilir. Katılımcıların orman yangınları ve orman

yangınları yönetimi kapsamındaki görüşlerini belirlemek için, farklı ifadeleri ne

oranda kabul ettikleri veya kabul etmediklerini belirtmeleri istenmiştir. Bu

doğrultuda “kesinlikle kabul ediyorum” için “1”, “kabul ediyorum” için “2”, “ne

kabul ediyorum ne de kabul etmiyorum” için “3”, “kabul etmiyorum” için “4” ve

“kesinlikle kabul etmiyorum” için “5” olmak üzere, 30 ifadenin her birisi için en

uygun cevaba ilişkin sayının katılımcılar tarafından işaretlenmesi sağlanmıştır.

Buna göre katılımcılar tarafından, en fazla kabul görenden en az kabul görene

doğru, orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik ifadeler şu

şekilde sıralanmıştır; “kazayla veya kasıtlı olarak insanlar tarafından başlatılan

107

tüm orman yangınları söndürülmelidir” (ortalama=1,06; standart sapma=0,392),

“çıkış sebebine (yıldırım, insan eliyle) bakılmaksızın, tüm orman yangınları

mümkün olduğunca hızlı şekilde söndürülmelidir” (ortalama=1,06; standart

sapma=0,344), “tarlaların yangın kullanarak temizliği (anız yakma)

yasaklanmalıdır” (ortalama=1,19; standart sapma=0,721), “ormanların, en az

insanlar kadar yaşamını sürdürme hakkı vardır” (ortalama=1,21; standart

sapma=0,762), “tüm orman yangınları zararlıdır” (ortalama=1,23; standart

sapma=0,809), “orman yangınları, ülkemizin büyük bir sorunudur”

(ortalama=1,25; standart sapma=0,790), “Mersin ormanları için, orman

yangınları ekolojik bir felakettir” (ortalama=1,31; standart sapma=0,842),

“orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı vejetasyon ve enkaz periyodik

olarak kesilmeli ve ormandan uzaklaştırılmalıdır” (ortalama=1,35; standart

sapma=0,959), “orman yangınları, Mersin İlinin büyük bir sorunudur”

(ortalama=1,47; standart sapma=1,032), “orman yangınları giderek daha

tehlikeli olmaktadır” (ortalama=1,50; standart sapma=0,960), “orman

yangınlarından zarar görebilecek yerlere inşaat yapılmasının yasaklanmasına

yönelik kanunlar çıkarılmalıdır” (ortalama=1,51; standart sapma=0,964),

“orman yangınlarını söndürme maliyetleri giderek artmaktadır”

(ortalama=1,54; standart sapma=1,031), “Orman Teşkilatı, orman yangınlarıyla

savaşta en iyi teknikleri kullanmaktadır” (ortalama=1,65; standart

sapma=1,183), “orman yangınları giderek daha sık olarak meydana

gelmektedir” (ortalama=1,81; standart sapma=1,111), “Orman Teşkilatı, orman

kaynakları yönetiminde başarılıdır” (ortalama=1,87; standart sapma=1,279),

“Orman Teşkilatı, orman yangınları yönetiminde başarılıdır” (ortalama=1,88;

standart sapma=1,309), “orman yangınları riskini azaltmak için, ağaç altı

vejetasyon periyodik olarak hayvan otlatmasına açılmalıdır” (ortalama=1,94;

standart sapma=1,553), “orman yangınlarının özel mülkiyete zararı giderek

artmaktadır” (ortalama=1,98; standart sapma=1,316), “bir orman yangını

başladığında, Orman Teşkilatının ilk önceliği özel mülkiyetin zarar görmesini

engellemek olmalıdır” (ortalama=2,07; standart sapma=1,537), “orman

yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara inşaat yapıldığında, bu

özel mülkiyetin orman yangınlarından zarar görmesi halinde sorumluluk

mülkiyet sahibine ait olmadır” (ortalama=2,57; standart sapma=1,385), “sadece

binalarını orman yangınlarından korumak için önlemler alanlara, orman

yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara inşaat yapma

özgürlüğü tanınmalıdır” (ortalama=2,67; standart sapma=1,655), “orman

yangınları tehlikesi taşıyan orman içi ve kenarı alanlara inşaat yapıldığında, bu

özel mülkiyetin orman yangınlarından zarar görmesi halinde sorumluluk

Orman Teşkilatına ait olmalıdır” (ortalama=2,72; standart sapma=1,469),

“ormanlar, sadece insanoğlunun düşüncesinde değerlidir. İnsanlar olmaksızın

ormanların hiçbir değeri yoktur” (ortalama=2,91; standart sapma=1,716),

“ormanlar, sadece istihdam olanakları ve gelir sağlıyorsa değer taşır”

108

(ortalama=3,31; standart sapma=1,678), “orman yangınları riskini azaltmak

için, ağaç altı vejetasyon ve enkaz periyodik olarak yakılmalıdır”

(ortalama=3,51; standart sapma=1,688), “orman yangınları riskini azaltmak

için, ağaç altı vejetasyonla periyodik olarak kimyasal mücadele yapılmalıdır”

(ortalama=3,80; standart sapma=1,475), “ormanlara müdahale etme yerine,

sadece kendi haline bırakılmalıdır” (ortalama=4,41; standart sapma=1,248),

“orman yangınında yanan bir alan, doğal şekilde normal haline gelmesi için

kendi haline bırakılmalıdır” (ortalama=4,63; standart sapma=0,985), “yaşamı-

özel mülkiyeti tehdit etmeyen ve olumsuz çevresel sonuçlara neden olmayan

orman yangınlarının yanmasına izin verilmelidir” (ortalama=4,65; standart

sapma=0,992) ve “yıldırımlar nedeniyle doğal olarak başlayan herhangi bir

orman yangınının, kontrol edilebilir olduğu sürece yanmasına izin verilmelidir”

(ortalama=4,70; standart sapma=0,909).

Tüm görüş soruları için verilen cevaplar incelendiğinde, hem OK’lerin

hem de YO’ların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

görüşlerinin olumlu olduğu anlaşılmaktadır. Ancak orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik görüşler itibariyle, gruplar arasında istatistiksel

açıdan önemli farklılık ortaya çıkmıştır (t=12,474; sd=7803,546;

p=0,000<0,050).

Elde edilen sonuçlara göre, eğitim grupları itibariyle orman yangınları

ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler arasında istatistiksel açıdan

önemli farklılık vardır [F(2,8427)=44,234; p=0,000<0,050]. Ardından

uygulanan Tukey testi, “ilkokul” eğitim grubuna ait görüşlerin (ortalama=2,14;

standart sapma=1,603), hem “ilköğretim ve lise” eğitim grubunun

(ortalama=2,42; standart sapma=1,690) hem de “yüksekokul ve lisans” eğitim

grubunun (ortalama=2,53; standart sapma=1,723) görüşlerinden istatistiksel

olarak önemli derecede daha olumlu olduğunu göstermektedir. Yaş grupları

itibariyle sahip olunan orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik görüşleri arasında, istatistiksel açıdan önemli farklılıklar ortaya

çıkmıştır [F(4,8425)=3,786; p=0,004<0,050]. Sonrasında uygulanan Tukey testi

sonucunda, “34 ve altı” (ortalama=2,17; standart sapma=1,582), “35-44”

(ortalama=2,20; standart sapma=1,619) ve “45-54” (ortalama=2,23; standart

sapma=1,621) yaş gruplarının, “55-64” (ortalama=2,35; standart sapma=1,721)

ve “65 ve üstü” (ortalama=2,35; standart sapma=1,646) yaş gruplarından

istatistiksel bakımdan önemli şekilde daha olumlu görüşlere sahip olduğu

saptanmıştır. Yaptıkları işler grupları arasında orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik görüşler bakımından istatistiksel yönden önemli

farklılık mevcuttur [F(4,8425)=20,483; p=0,000<0,050]. Nitekim Tukey testi,

“çiftçilik ve hayvancılık” yaptıkları işler grubunun (ortalama=2,11; standart

sapma=1,549), “Devlet memuru ve emekli” yaptıkları işler grubundan

(ortalama=2,45; standart sapma=1,737) istatistiksel olarak önemli şekilde daha

olumlu görüşlere sahip olduğunu göstermiştir. Aynı zamanda aylık gelir

109

grupları açısından da orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

görüşler arasında istatistiksel bakımdan önemli şekilde farklılıklar

bulunmaktadır [F(6,8423)=10,823; p=0,000<0,050]. Zira Tukey testi

uygulaması sonucunda, “0-500 TL arası” (ortalama=2,17; standart

sapma=1,605) ve “501-1000 TL arası” (ortalama=2,19; standart sapma=1,624)

aylık gelir gruplarına ait görüşlerin, “1001-1500 TL arası” (ortalama=2,36;

standart sapma=1,702), “1501-2000 TL arası” (ortalama=2,56; standart

sapma=1,754), “2001-2500 TL arası” (ortalama=2,51; standart sapma=1,630),

“2501-3000 TL arası” (ortalama=2,62; standart sapma=1,760) ve “3001’den

daha yüksek” (ortalama=2,55; standart sapma=1,666) aylık gelir gruplarına ait

görüşlerden istatistiksel olarak önemli derecede daha olumlu olduğu

belirlenmiştir.

Buna karşın cinsiyet gruplarını oluşturan “erkekler” (ortalama=2,29;

standart sapma=1,657) ile “bayanlar” (ortalama=2,68; standart sapma=1,847)

arasında orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik görüşler

açısından istatistiksel olarak önemli farklılık ortaya koymuştur (t=-2,343;

sd=121,781; p=0,021<0,050). Ancak katılımcıların medeni hal grupları olan

“bekarlar” (ortalama=2,29; standart sapma=1,661) ve “evliler” (ortalama=2,29;

standart sapma=1,659) arasında orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşler açısından istatistiksel bakımdan önemli bir farklılık

tespit edilmemiştir (t=0,068; sd=8278; p=0,946>0,050).

Katılımcılara ait sosyodemografik özelliklerin orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri üzerine etkisini araştırmak üzere

iki adımlık süreçte bir analiz yürütülmüş olup, ilk adımda modele

sosyodemografik özellikler (eğitim, cinsiyet, medeni hal, yaptıkları işler ve

aylık gelir) girilmiş ve ikinci adımda modele grup değişkeni dahil edilmiştir.

Sonuçta sosyodemografik değişkenlerin etkileri kontrol edildiğinde,

katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

görüşlerinde istatistiksel olarak önemli bir fark oluşmuştur.

Katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik bilgi düzeyleri ile görüşleri arasındaki iki değişkenli ilişki negatif yönlü

olup, istatistiksel yönden önem taşımaktadır (r=-0,061; p=0,000<0,050).

Tüm katılımcılar dikkate alındığında, eğitim ile bilgi düzeyleri arasında

pozitif yönlü ve istatistiksel yönden önemli olmayan iki değişkenli ilişki

mevcuttur (r=0,021; p=0,105>0,050). Buna karşın eğitim ile görüşler arasında

pozitif yönlü ve istatistiksel olarak önemli iki değişkenli ilişki vardır (r=0,100;

p=0,000<0,050). Yaş ile bilgi düzeyleri arasında pozitif yönlü ve istatistiksel

açıdan önemli olmayan iki değişkenli ilişki mevcut iken (r=0,011;

p=0,407>0,050), yaş ile görüşler arasında ise yine pozitif yönlü, ancak

istatistiksel olarak önemli bir ilişki bulunmaktadır (r=0,039; p=0,000<0,050).

Cinsiyet ile bilgi düzeyleri arasında pozitif yönlü ve istatistiksel açıdan önemli

olmayan iki değişkenli ilişki mevcut iken (r=0,013; p=0,305>0,050), cinsiyet ile

110

görüşler arasında ise pozitif yönlü ve istatistiksel yönden önemli bir ilişki vardır

(r=0,028; p=0,009<0,050). Medeni hal özellikleri ile bilgi düzeyleri (r=0,005;

p=0,710>0,050) ve görüşler (r=0,006; p=0,590>0,050) arasındaki iki değişkenli

ilişkiler pozitif yönlü ve istatistiksel açıdan önem taşımayan ilişkilerdir.

Yaptıkları işler özellikleri ile bilgi düzeyleri arasında pozitif yönlü ve

istatistiksel bakımdan önemli olmayan iki değişkenli ilişki mevcut iken

(r=0,024; p=0,061>0,050), yaptıkları işler ile görüşler arasında yine pozitif

yönlü, ancak istatistiksel yönden önemli iki değişkenli ilişki saptanmıştır

(r=0,097; p=0,000<0,050). Aylık gelir özellikleri ile bilgi düzeyleri arasındaki

iki değişkenli ilişki, pozitif yönlü ve istatistiksel olarak önemli değil iken

(r=0,022; p=0,085>0,050), aylık gelir özellikleri ile görüşler arasındaki ilişki

ise, yine pozitif yönlü, ancak istatistiksel açıdan önemli bir ilişkidir (r=0,081;

p=0,000<0,050).

Bir diğer soruda, katılımcılardan orman yangınları yönetimine yönelik

karar verme konusunda, kurumlara olan güven düzeylerini belirtmeleri

istenmiştir. Alınan cevaplara göre, en çok “tam anlamıyla güvenilir” görülen

kurumlar, “Orman Teşkilatı” (%87,9), “Jandarma” (%78,3) ve “Sivil Savunma

Teşkilatıdır” (%66,9). Bunları sırasıyla “İtfaiye / Belediye” (%65,1),

“Muhtarlık” (%59,1), “Müftülük” (%56,2), “Emniyet Teşkilatı” (%55,9), “Sivil

Toplum Kuruluşları (TEMA vb.)” (%48,4), “Milli Eğitim Teşkilatı” (%44,8),

“Arazi ve Mülk Sahipleri” (%42,7), “Sağlık Teşkilatı” (%42,7), “Tarım

Teşkilatı” (%38,4) ve “Elektrik İdaresi” (%34,9) izlemektedir.

Aynı zamanda katılımcıların orman yangınları tehlikesinin nedenlerinin

neler olduğu konusunda oldukça bilgi sahibi olduğu da anlaşılmıştır.

Katılımcıların %98,2’si, “sigarayı” orman yangınları tehlikesine en fazla

katkıda bulunan neden olarak belirtmiştir. “Terör” (%97,5), “piknik ateşi”

(%96,8), “enerji nakil hatları” (%95,0), “kundaklama” (%95,0), “tarlaların

yangın kullanarak temizliği (anız yakma)” (%94,6), “yıldırım” (%88,2), “çoban

ateşi” (%71,4), “yerel ölçekte doğal süreçlerdeki değişiklikler (iklim değişikliği,

kuraklık vb.)” (%70,0), “genç ağaçlarda yetersiz seyreltme ve bakım

uygulamaları” (%68,2), “trafik” (%65,4), “Belediye çöplüğü” (%45,7), “tarla-

bahçe artıklarını yakma” (%43,6), “lokomotif” (%43,2), “geçmişten bu yana

orman yangınlarının söndürülmesi sonucunda oluşan yanıcı madde birikmesi”

(%36,1), “avcılık” (%33,9) ve “orman içi ve kenarına inşa edilen evler”

(%33,6) orman yangınları tehlikesi için diğer önemli nedenler olarak

düşünülmektedir.

Mülkleri orman yangınlarından korumak ve mülk çevresindeki orman

yangınları tehlikesini azaltmak için alınan önlemlere şunlar dahildir; “mülkler

etrafındaki yanıcı madde (vejetasyon, enkaz odunu vb.) miktarını azaltma”

(%77,6), “mülkler etrafındaki ağaçların budamasını yapma” (%65,5),

“sokaktan belirgin şekilde görünen mülk numarası yazısına sahip olma”

(%55,9), “ağaçlar dahil, mülklerin etrafını vejetasyondan tamamıyla

111

temizleme” (%40,9), “mülkleri sokağa bağlayan ve herhangi bir yangın

durumunda kullanılabilecek uygun bir yol inşa etme” (%17,8), “yapı materyali

ve özellikle çatı materyali olarak yanması güç malzeme kullanma” (%16,4),

“mülklerin etrafında yangına dayanıklı vejetasyon kullanma” (%11,4) ve

“mülklerde el altında yangın esnasında kullanılabilecek yangın araç ve

gereçleri bulundurma” (%11,0).

Bir diğer soruda, mülkleri orman yangınlarından korumak ve mülk

çevresindeki orman yangınları tehlikesini azaltmak için alınan önlemleri en

fazla etkileyen faktörler araştırılmıştır. Katılımcıların %78,3’ü “kendi

okuduklarını”, %76,2’si “kendi gözlemlerini”, %68,3’ü “Orman Teşkilatını”,

%7,8’i “Belediye / İtfaiyeyi” ve %5,0’ı “Sivil Savunma Teşkilatını” en etkili

faktör olarak belirtmiştir. Buna göre basılı materyaller ve demonstrasyon

alanları, orman yangınlarına yönelik önlemler konusunda toplumu eğitmek için

en etkili yollar olarak görülebilir.

Öte yandan katılımcıların mülklerini orman yangınlarından korumak ve

mülk çevresindeki orman yangınları tehlikesini azaltmak için yeterince önlem

almıyorlar ise, nedenleri sorulmuştur. Bu soruya katılımcıların %66,2’si “orman

yangınları tehlikesinin azaltılması konusu bireyin sorumluluğu değil, bir Devlet

sorumluluğu olması”, %48,8’i “önlemleri uygulayabilmek için yeterli paranın

olmaması”, %42,0’ı “önlemleri uygulayabilmek için yeterli zamanın olmaması”,

%29,2’si “alınabilecek önlemlerin neler olabileceği konusunda yeterli bilginin

olmaması”, %16,4’ü “önlem almayı gerektirecek bir orman yangını tehlikesinin

olmaması” ve %6,0’ı “mülkün sigortalı olması nedeniyle önlem almaya ihtiyaç

duymama” cevabını vermiştir.

Aynı zamanda katılımcıların %91,1’i “orman yangınları tehlikesini

azaltmaya yönelik eğitimlere katılma”, %90,0’ı “kendi mülklerinde ve

çevresinde yangın güvenlik önlemlerini uygulama” ve %85,8’i “orman

yangınlarını söndürmeye yönelik eğitimlere katılma” şeklinde kendi

mülkiyetlerini korumak için etkinliklere katılma isteklerini belirtmiştir. Buna

karşın katılımcıların %58,0’ı “komşu mülk sahipleriyle bir araya gelerek,

yangın tehlikesinin azaltılması ve söndürülmesine yönelik bir dernek

kurulmasına destek verme” ve %52,7’si “orman yangınları yönetim planlaması

sürecine aktif olarak katılma” isteğindedir. “Orman yangınları tehlikesinin

azaltılması ve söndürülmesine yönelik herhangi bir uygulamaya parasal katkı

yapma” isteği ise, katılımcıların sadece %23,5’i tarafından dile getirilmiştir.

Orman yangınları yönetimine yönelik konularda hangi bilgi

kaynaklarının en faydalı olduğunu belirlemeye yönelik olarak, katılımcılardan

belirli bir bilgi kaynakları listesinde faydalı oluşlarına göre bir puanlama

yapmaları istenmiştir. Tüm katılımcıların orman yangınları yönetimine yönelik

konularda “çok faydalı” olarak düşündükleri bilgi kaynakları, önem sırasına

göre şunlardır; “televizyon programları” (%87,5), “yol kenarı işaretleri /

tabelaları” (%85,4), “Orman Teşkilatı çalışanlarıyla sohbetler” (%70,5),

112

“gazeteler” (%66,5), “radyo” (%66,5), “kişisel deneyim” (%64,8), “kendi

başına orman gezileri” (%61,9), “bilgi broşürleri” (%58,0), “Orman Teşkilatı

toplantıları” (%57,7), “okul dersleri”, (%57,7), “komşular / arkadaşlar”

(%54,8), “diğer Devlet görevlileriyle sohbetler” (%51,2), “dergiler” (%43,1),

“kitaplar” (%33,5), “İtfaiye / Belediye” (%29,5), “gösteri / sergi” (%22,4) ve

“internet web sayfaları” (%16,0). Görüldüğü üzere “televizyon programları”,

katılımcıların orman yangınları yönetimi kapsamında en faydalı olarak gördüğü

bilgi kaynağı durumundadır.

Orman yangınları, değerli bir çok alanı tehdit edebilir. Bu doğrultuda

katılımcılardan orman yangınlarıyla savaş yerlerine karar verileceği zaman

hangi alanlara öncelik verilmesi gerektiğine ilişkin tercihlerini sıralamaları

istenmiştir. Bu doğrultuda en yüksek önceliğe sahip alan için “1”, ikinci en

yüksek önceliğe sahip alan için “2” … ve en düşük önceliğe sahip alan için “12”

sıra numarası verilmesi talep edilmiştir. Buna göre katılımcılar, en yüksek

öncelikliden en düşük öncelikliye doğru, alternatif alanları şu şekilde öncelik

sırasına koymuşlardır; 1. “ağaçlandırma alanları” (ortalama=1,86; standart

sapma=1,401), 2. “özel mülkiyetler” (ortalama=3,07; standart sapma=3,005), 3.

“odun hammaddesi üretim alanları” (ortalama=4,23; standart sapma=2,654), 4.

“otlak hayvanlarının merası” (ortalama=5,22; standart sapma=2,034), 5. “ana

yollar” (ortalama=5,72; standart sapma=2,821), 6. “piknik yerleri”

(ortalama=7,19; standart sapma=2,511), 7. “yaban hayatı geliştirme alanları”

(ortalama=7,29; standart sapma=2,643), 8. “odun dışı orman ürünleri (mantar

vb.) alanları” (ortalama=7,69; standart sapma=2,433), 9. “tarihi ve arkeolojik

alanlar” (ortalama=8,11; standart sapma=3,394), 10. “avlanma alanları”

(ortalama=8,32; standart sapma=2,109), 11. “balık yetiştirme alanları”

(ortalama=8,80; standart sapma=2,271) ve 12. “manzara yerleri”

(ortalama=9,91; standart sapma=2,529).

4.2. Öneriler

Bu çalışma Mersin İlindeki orman yangınlarından etkilenen OK ve

YO’ların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş

ve deneyimlerini ele almaktadır. Kamunun orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş ve deneyimlerinin belirlenmesine

ilişkin bir çalışma, orman yangınlarının rolü ve etkilerinin kamu tarafından

anlaşılmasını sağlayacak ve orman yangınlarıyla mücadelenin daha etkili

gerçekleştirilmesine yardımcı olacaktır. Aynı zamanda orman yangını riskinin

ve tehlikesinin toplumun ilgili kesimlerince daha iyi anlaşılmasına imkan

sağlayacaktır. Ayrıca kamuyu içerisine alan orman yangınları yönetimi

yaklaşımı, kamunun orman yangınlarına yönelik politika kararlarını

desteklemesine ortam da hazırlayacaktır. Bununla birlikte ülkemizde kamunun

113

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş ve

deneyimleri bugüne kadar araştırılmamıştır. Oysa orman yangınları yöneticileri

sadece orman yangınlarıyla ilgili yangın davranışları, yanıcı madde miktarı ve

özellikleri vb. biyolojik, fiziksel ve ekolojik boyutlar değil, bunun yanında

kamuyu orman yangınları yönetimine etkin şekilde dahil etmek için orman

yangınlarının sosyal boyutlarıyla da ilgilenmek durumundadır.

Bu doğrultuda kamu ile daha etkin şekilde iletişim kurmak, toplumun

farklı kesimlerinin orman kaynakları yönetimi konusundaki görüşlerini daha iyi

anlama yönünde Orman Teşkilatına imkan sağlayacaktır (VINING ve

MERRICK, 2008). Bununla birlikte hedef kitlenin eğitim düzeyi, yaş, cinsiyet,

yaptıkları işler ve aylık gelir gibi farklı sosyodemografik özellikleri

bulunmaktadır. Bu sosyodemografik farklılıklara paralel olarak, orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik değerler, bilgi düzeyleri,

görüşler, deneyimler ve tercihler de farklı olabilecektir. Bu nedenle iletişim

programlarının içeriği, tüm bu farklılıkları dikkate almalıdır. Öte yandan

kamunun orman yangınlarına yönelik bilgilerinin sınırlı olduğu kabul

edildiğinde, kamuya yönelik orman yangınları bilgilendirme faaliyetlerine

ihtiyaç olduğu söylenebilir. Bölgeler itibariyle geliştirilmiş alt bileşenlerden

oluşan ulusal bir orman yangını bilgilendirme yaklaşımına ihtiyaç

duyulmaktadır. Böylece kamuyu bilgilendirme faaliyetleri yoluyla kamunun

orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyinin arttırılması, önemli bir

görev olarak düşünülmelidir.

Orman Teşkilatının kamuya orman yangınlarına ilişkin bilgileri iletmek

ve kamunun orman yangınlarına yönelik sorumluluk paylaşımını kabul

etmesine imkan sağlamak için etkili araçlara ihtiyacı bulunmaktadır. En azından

eğitim programları yoluyla kamunun orman yangınları yönetimine yönelik karar

verme sürecine etkin şekilde katılımı sağlanabilecektir. Dahası bu programlar,

Orman Teşkilatı ile kamu arasında olumlu ilişkiler kurulmasını sağlamak

suretiyle, daha büyük bir işlev de görebilecektir. Bu çalışma orman yangınları

yönetimine yönelik eğitim çalışmalarının etkinliğini arttırabilecek belirli

sonuçlar ortaya koymaktadır. Nitekim başta “televizyon programları” olmak

üzere, “gazete” ve “radyo” gibi kitle iletişim araçlarının, orman yangınları

yönetimi kapsamındaki bilgilerin sunulması için etkili araçlar olduğu ortaya

çıkmıştır. Toplumun bilgilendirilmesinde bu bilgi kaynaklarından daha etkin

şekilde faydalanmak uygun olacaktır. Öte yandan kamuya yönelik iletişim

programları teknik terimler kullanmadan basit açıklamalar içermeli, farklı bilgi

kaynaklarını kullanmalı, farklı zamanlarda tekrarlanmalı, çeşitli yayın organları

kullanılarak kesintisiz olarak yapılmalı, yapılacak faaliyetler ayrıntılı olarak

anlatılmalı, kamuyu daha fazla bilgi edinmeye teşvik etmeli ve mesajların

aktarımında etkili sunum tekniklerini kullanmalıdır (JAKES, 2007). Böylece

elde mevcut tüm bilim ve teknolojiden faydalanarak, kurum vizyonuyla uyumlu

şekilde, kamu desteğini alarak ve toplumun ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde

114

Orman Teşkilatının orman yangınlarına yönelik bilgilendirmeyi

gerçekleştirmesi gerekir.

Kamunun orman yangınları yönetimine yönelik değerlerinin, bilgi

düzeylerinin, görüşlerinin ve tercihlerinin bilinmesi, bu konulardaki

değişimlerin izlenmesi ve karşılık verilmesi için, Orman Teşkilatı ile kamunun

işbirliği içinde çalışması önemlidir. Bu kapsamda arazi ve konut sahiplerinin

kendi mülkiyetlerinde yangına karşı önlem almaları konusunda sorumluluk

almalarını sağlamaya yönelik olarak da Orman Teşkilatı ve kamunun ortak

çalışmalar yürütmesi uygun olacaktır. Böylece Orman Teşkilatı, kamunun

orman yangınları yönetimine ilgisini arttırmalı, kamunun orman yangınları

konusunda bilgilendirilmesine kaynak ve personel ayırmalı ve kamuyla ve sivil

toplum örgütleriyle işbirliğine gitmelidir.

Kamunun Orman Teşkilatına duyduğu güven, birlikte etkin şekilde

çalışma için önemli bir faktör olarak düşünülebilir. Bu araştırmada orman

yangınları yönetimine yönelik karar verme konusunda Orman Teşkilatına tam

anlamıyla güvenin, katılımcıların yaklaşık %90’ı tarafından dile getirildiği

anlaşılmıştır. Bu oran, Orman Teşkilatının orman yangınları söndürme ve

yönetimde kamu tarafından kabul gören rolünü yansıtmaktadır.

Orman yangınlarından oluşan maliyet ve zararları en aza indirebilmek

için Orman Teşkilatının, orman yangınlarını söndürmeye dayalı politikasının

ötesinde, kamu desteği alma, kamu eğitimi, yanıcı madde azaltma uygulamaları,

arazi yönetimi gibi orman yangınları tehlikesini azaltmaya yönelik yangın

öncesi aktif orman yangınları yönetimi çalışmalarına daha ağırlık vermesi

gerekmektedir.

Sonuç olarak, orman yangınları problemi, sadece tek bir toptan

çözümden ziyade, Orman Teşkilatı, diğer Devlet kurumları, arazi sahipleri,

konut sahipleri gibi çok sayıda kişi ve kurumu ilgilendiren çok yönlü bir konu

olarak görülmelidir. Bu probleme, en yüksek faydayı sağlayacak şekilde,

bütünsel olarak ve farklı zaman ve mekan ölçeğinde yaklaşmak uygun olacaktır.

115

ÖZET

Bu çalışmanın hedefi; Mersin İlindeki kamunun elemanları olan iki

farklı nüfusun (orman köylüleri ve yazlık sitelerde oturanlar), orman yangınları

ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş ve deneyimlerini

belirlemek ve karşılaştırmaktır. Bu hedefe ulaşmak için; (1) kamunun orman

yangınları ve orman yangınları yönetimi konularında ne kadar bilgili

olduklarının belirlenmesi, (2) kamunun orman yangınları ve orman yangınları

yönetimi konularında sahip oldukları görüşlerin değerlendirilmesi, (3) kamunun

orman yangınları ve orman yangınları yönetimi konularındaki deneyimlerinin

ortaya konulması ve (4) kamunun orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik bilgi, görüş ve deneyimlerinde farlılıklar varsa, bunların

değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Bu çalışmanın verileri, aşağıda sunulan Mersin İlindeki farklı toplum

kesimlerinden yüz yüze görüşmeler yoluyla bir anket çalışması uygulanarak

sağlanmıştır;

- Orman yangınları konusunda deneyimli orman köylerinde (Silifke

İlçesi-Bahçederesi ve Tosmurlu köyleri; Gülnar İlçesi-Yanışlı köyü;

Anamur İlçesi-Ovabaşı köyü ve Mut İlçesi-Geçimli köyü)

yaşayanlar,

- Orman yangınları tehlikesi altında olup, orman yangınları

konusunda deneyimli olmayan orman köylerinde (Silifke İlçesi-

İmamuşağı köyü; Gülnar İlçesi-Mollaömerli ve Sipahili köyleri;

Merkez İlçe-Evrenli köyü; Tarsus İlçesi-Kisecik köyü; Anamur

İlçesi-Korucuk köyü ve Mut İlçesi-Alaçam köyü) yaşayanlar,

- Orman yangınları tehlikesi düşük olup, orman yangınları konusunda

deneyimli olmayan orman köylerinde (Silifke İlçesi-Kırobası köyü;

Merkez İlçe-Atlılar ve Hebilli köyleri; Anamur İlçesi-Ormancık

köyü ve Mut İlçesi-Haydar ve Hacıilyaslı köyleri) yaşayanlar,

- Orman yangınları tehlikesi altındaki yazlık sitelerde (Mavi Çini,

Antur, Başkent, Aslan Şahin, Altan, Altınkoy, Nilüfer, Yeni

Hukukçular, Baha, Sedef 1, Sedef 2, Hekimler, Gülistan ve Zümrüt

Koy) yaz mevsiminde kalan kentliler.

151 orman köylüsü (OK) ve 130 yazlık sitede oturan (YO) olmak üzere

toplam 281 kişi, 7 sayfalık anket formunu doldurmak suretiyle çalışmaya

katılım sağlamıştır. Anket çalışmaları, yazlık siteler için Haziran-Temmuz 2011

ve orman köyleri için Temmuz 2011-Mayıs 2012 tarihleri arasında

gerçekleştirilmiştir.

Anket formu, kendi içinde birçok soruyu içeren dört ana bölümden

oluşmuştur. Bu bölümler; (1) Orman Yangınları ve Orman Yangınları

Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyi Bölümü, (2) Orman Yangınları ve Orman

Yangınları Yönetimine Yönelik Görüş Bölümü, (3) Orman Yangınları ve

116

Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Deneyimler Bölümü ve (4)

Sosyodemografik Bilgiler Bölümüdür.

Araştırmanın amaçlarına ulaşma yönünde, anket cevaplarının

açıklanması ve değerlendirilmesinde kullanılan teknikler; Cronbach alfa testi,

tanımlayıcı istatistikler (ortalama ve standart sapma), frekanslar, binom

değişkenleri, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), bağımsız örneklemeler t-

testi, korelasyon analizi, çoklu doğrusal regresyon analizi ve ki-kare testi

olmuştur.

Araştırmaya dahil olan Mersin İlindeki OK ve YO’lar hakkında genel

bilgiler elde etmek için, sosyodemografik özellikleri toplanmıştır. Buna göre

katılımcıların %53,7’si “ilkokul” eğitimine, %34,5’i “55-64 yıl arası” yaşa,

%98,6’sı “erkek” cinsiyetine, %92,5’i “evli” medeni hale, %46,6’sı “Devlet

memuru veya emekli” işine ve %47,3’ü “501-1000 TL arası” aylık gelire

sahiptir. Katılımcı gruplar arasında istatistiksel olarak önemli farklılıkların

bulunduğu sosyodemografik özellikler; eğitim (χ2=118,078; p=0,000<0,050),

yaş (χ2=28,774; p=0,000<0,050), cinsiyet (χ

2=0,045; p=0,045<0,050), yaptıkları

işler (χ2=0,045; p=0,045<0,050) ve aylık gelirdir (χ

2=88,391; p=0,000<0,050).

Bununla birlikte Mersin İlindeki OK ve YO’lardan oluşan katılımcılar arasında

medeni hal itibariyle istatistiksel olarak önemli farklılıklar mevcut değildir

(χ2=1,526; p=0,217>0,050).

Hem orman köylerinde hem de yazlık yerleşimlerdeki anketlerde,

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine özgü bilgi düzeylerinin

ölçülmesine yönelik katılımcılara 22 soru maddelik bir bilgi sınaması

yapılmıştır. Bazı sorular için, yüksek oranlarda doğru cevaplar verilmiş ve

katılımcılar oldukça bilgili görünmüştür. Bununla birlikte bilgi sorularına

verilen doğru cevap yüzdelerinin ortalamaları, OK’ler için %40,97 ve YO’lar

için %29,32 olarak ortaya çıkmıştır. Her bir bilgi sorusuna verilen cevaplar

incelendiğinde, katılımcıların çoğunluğunun (%97,1) “orman yangınları, yanan

alandaki ağaçların çoğunu öldürür” sorusunu doğru şekilde cevaplandırdığı

görülmektedir. Benzer şekilde katılımcıların %93,6’sı, “orman yangınlarının

manzara güzelliğini bozduğunu” ve %92,2’si “orman yangınlarını söndürmek

için yüksek teknolojili araçlara ihtiyaç duyulduğunu” doğru olarak ifade

etmiştir.

Grupların anket formunun bilgi düzeyleri bölümünde yer alan sorulara

verdikleri “doğru” cevap verme yüzdeleri dikkate alındığında, OK’lerin orman

yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerinin YO’lardan

önemli derecede daha yüksek olmadığı ortaya çıkmıştır. Böylece grupların

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri

arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark yoktur (t=-0,425; sd=37,941;

p=0,673>0,050).

Elde edilen analiz sonuçları, eğitim grupları [F(2,6177)=1,861;

p=0,156>0,050], yaş grupları [F(4,6175)=0,603; p=0,660>0,050], yaptıkları

117

işler grupları [F(4,6175)=1,322; p=0,255>0,050] ve aylık gelir grupları

[F(6,6173)=2,101; p=0,050=0,050] arasında orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri açısından istatistiksel olarak

önemli bir fark olmadığını ortaya koymuştur. Buna karşın hem cinsiyet grupları

(t=-1,026; sd=6180; p=0,305>0,050) hem de medeni hal grupları (t=-0,931;

sd=6070; p=0,352>0,050) için olmak üzere, bu sosyodemografik özelliklere ait

gruplar arasında, orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi

düzeyleri açısından istatistiksel yönden önemli farklılık mevcut değildir.

Katılımcıların sosyodemografik özelliklerinin, orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeyleri üzerine etkisini ölçmek

için iki aşamalı bir analiz yürütülmüştür. Analiz sonucunda, sosyodemografik

değişkenlerin etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik bilgi düzeylerinde istatistiksel olarak

önemli bir fark ortaya çıkmamıştır.

Katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimi

kapsamındaki görüşlerini belirlemek için, farklı ifadeleri ne oranda kabul

ettikleri veya kabul etmediklerini belirtmeleri istenmiştir. Buna göre katılımcılar

tarafından, en fazla kabul gören ve en az kabul gören orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik ifadeler sırasıyla şu şekildedir; “kazayla

veya kasıtlı olarak insanlar tarafından başlatılan tüm orman yangınları

söndürülmelidir” (ortalama=1,06; standart sapma=0,392) ve “yıldırımlar

nedeniyle doğal olarak başlayan herhangi bir orman yangınının, kontrol

edilebilir olduğu sürece yanmasına izin verilmelidir” (ortalama=4,70; standart

sapma=0,909).

Tüm görüş soruları için verilen cevaplar incelendiğinde, hem OK’lerin

hem de YO’ların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

görüşlerinin olumlu olduğu anlaşılmaktadır. Ancak orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik görüşler itibariyle, gruplar arasında istatistiksel

açıdan önemli farklılık ortaya çıkmıştır (t=12,474; sd=7803,546;

p=0,000<0,050).

Elde edilen sonuçlara göre, eğitim, yaş, yaptıkları işler ve aylık gelir

grupları itibariyle orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik

görüşler arasında istatistiksel açıdan önemli farklılık vardır. Buna karşın

cinsiyet ve medeni hal grupları arasında orman yangınları ve orman yangınları

yönetimine yönelik görüşler açısından istatistiksel bakımdan önemli bir farklılık

tespit edilmemiştir.

Katılımcılara ait sosyodemografik özelliklerin orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik görüşleri üzerine etkisini araştırmak üzere

iki adımlık süreçte bir analiz yürütülmüş olup, sonuçta sosyodemografik

değişkenlerin etkileri kontrol edildiğinde, katılımcıların orman yangınları ve

orman yangınları yönetimine yönelik görüşlerinde istatistiksel olarak önemli bir

fark oluşmuştur.

118

Katılımcıların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine

yönelik bilgi düzeyleri ile görüşleri arasındaki iki değişkenli ilişki negatif yönlü

olup, istatistiksel yönden önem taşımaktadır (r=-0,061; p=0,000<0,050).

Tüm katılımcılar dikkate alındığında, eğitim ile bilgi düzeyleri arasında

pozitif yönlü ve istatistiksel yönden önemli olmayan iki değişkenli ilişki

mevcuttur (r=0,021; p=0,105>0,050). Buna karşın eğitim ile görüşler arasında

pozitif yönlü ve istatistiksel olarak önemli iki değişkenli ilişki vardır (r=0,100;

p=0,000<0,050). Yaş ile bilgi düzeyleri arasında pozitif yönlü ve istatistiksel

açıdan önemli olmayan iki değişkenli ilişki mevcut iken (r=0,011;

p=0,407>0,050), yaş ile görüşler arasında ise yine pozitif yönlü, ancak

istatistiksel olarak önemli bir ilişki bulunmaktadır (r=0,039; p=0,000<0,050).

Cinsiyet ile bilgi düzeyleri arasında pozitif yönlü ve istatistiksel açıdan önemli

olmayan iki değişkenli ilişki mevcut iken (r=0,013; p=0,305>0,050), cinsiyet ile

görüşler arasında ise pozitif yönlü ve istatistiksel yönden önemli bir ilişki vardır

(r=0,028; p=0,009<0,050). Medeni hal özellikleri ile bilgi düzeyleri (r=0,005;

p=0,710>0,050) ve görüşler (r=0,006; p=0,590>0,050) arasındaki iki değişkenli

ilişkiler pozitif yönlü ve istatistiksel açıdan önem taşımayan ilişkilerdir.

Yaptıkları işler özellikleri ile bilgi düzeyleri arasında pozitif yönlü ve

istatistiksel bakımdan önemli olmayan iki değişkenli ilişki mevcut iken

(r=0,024; p=0,061>0,050), yaptıkları işler ile görüşler arasında yine pozitif

yönlü, ancak istatistiksel yönden önemli iki değişkenli ilişki saptanmıştır

(r=0,097; p=0,000<0,050). Aylık gelir özellikleri ile bilgi düzeyleri arasındaki

iki değişkenli ilişki, pozitif yönlü ve istatistiksel olarak önemli değil iken

(r=0,022; p=0,085>0,050), aylık gelir özellikleri ile görüşler arasındaki ilişki

ise, yine pozitif yönlü, ancak istatistiksel açıdan önemli bir ilişkidir (r=0,081;

p=0,000<0,050).

Bir diğer soruda, katılımcılardan orman yangınları yönetimine yönelik

karar verme konusunda, kurumlara olan güven düzeylerini belirtmeleri

istenmiştir. Alınan cevaplara göre, en çok “tam anlamıyla güvenilir” görülen

kurumlar, “Orman Teşkilatı” (%87,9), “Jandarma” (%78,3) ve “Sivil Savunma

Teşkilatıdır” (%66,9). Orman yangınları yönetimi kapsamında en az güvenilir

görülen kurum ise, “Elektrik İdaresi” (%34,9) olmuştur.

Aynı zamanda katılımcıların orman yangınları tehlikesinin nedenlerinin

neler olduğu konusunda oldukça bilgi sahibi olduğu da anlaşılmıştır.

Katılımcıların %98,2’si, “sigarayı” orman yangınları tehlikesine en fazla

katkıda bulunan neden olarak belirtmiştir.

Mülkleri orman yangınlarından korumak ve mülk çevresindeki orman

yangınları tehlikesini azaltmak için en fazla alınan önlemlere şunlar dahildir;

“mülkler etrafındaki yanıcı madde (vejetasyon, enkaz odunu vb.) miktarını

azaltma” (%77,6), “mülkler etrafındaki ağaçların budamasını yapma” (%65,5)

ve “sokaktan belirgin şekilde görünen mülk numarası yazısına sahip olma”

(%55,9).

119

Bir diğer soruda, mülkleri orman yangınlarından korumak ve mülk

çevresindeki orman yangınları tehlikesini azaltmak için alınan önlemleri en

fazla etkileyen faktörler araştırılmıştır. Katılımcıların %78,3’ü “kendi

okuduklarını”, %76,2’si “kendi gözlemlerini”, %68,3’ü “Orman Teşkilatını”,

%7,8’i “Belediye / İtfaiyeyi” ve %5,0’ı “Sivil Savunma Teşkilatını” en etkili

faktör olarak belirtmiştir.

Öte yandan katılımcıların mülklerini orman yangınlarından korumak ve

mülk çevresindeki orman yangınları tehlikesini azaltmak için yeterince önlem

almıyorlar ise, nedenleri sorulmuştur. Bu soruya katılımcıların %66,2’si “orman

yangınları tehlikesinin azaltılması konusu bireyin sorumluluğu değil, bir Devlet

sorumluluğu olması” ve %48,8’i “önlemleri uygulayabilmek için yeterli paranın

olmaması” cevabını vermiştir.

Aynı zamanda katılımcıların %91,1’i “orman yangınları tehlikesini

azaltmaya yönelik eğitimlere katılma”, %90,0’ı “kendi mülklerinde ve

çevresinde yangın güvenlik önlemlerini uygulama” ve %85,8’i “orman

yangınlarını söndürmeye yönelik eğitimlere katılma” şeklinde kendi

mülkiyetlerini korumak için etkinliklere katılma isteklerini belirtmiştir.

Orman yangınları yönetimine yönelik konularda hangi bilgi

kaynaklarının en faydalı olduğunu belirlemeye yönelik olarak, katılımcılardan

belirli bir bilgi kaynakları listesinde faydalı oluşlarına göre bir puanlama

yapmaları istenmiştir. Tüm katılımcıların orman yangınları yönetimine yönelik

konularda “çok faydalı” olarak düşündükleri en önemli bilgi kaynakları

şunlardır; “televizyon programları” (%87,5), “yol kenarı işaretleri / tabelaları”

(%85,4) ve “Orman Teşkilatı çalışanlarıyla sohbetler” (%70,5).

Katılımcılardan orman yangınlarıyla savaş yerlerine karar verileceği

zaman hangi alanlara öncelik verileceğine ilişkin tercihlerini sıralamaları

istenmiştir. Buna göre katılımcılar, en yüksek koruma öncelikli alanları şu

şekilde öncelik sırasına koymuşlardır; 1. “ağaçlandırma alanları”

(ortalama=1,86; standart sapma=1,401), 2. “özel mülkiyetler” (ortalama=3,07;

standart sapma=3,005), 3. “odun hammaddesi üretim alanları” (ortalama=4,23;

standart sapma=2,654).

Bu çalışma Mersin İlindeki orman yangınlarından etkilenen OK ve

YO’ların orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş

ve deneyimlerini ele almaktadır. Kamunun orman yangınları ve orman

yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş ve deneyimlerinin belirlenmesine

ilişkin bir çalışma, orman yangınlarının rolü ve etkilerinin kamu tarafından

anlaşılmasını sağlayacak ve orman yangınlarıyla mücadelenin daha etkili

gerçekleştirilmesine yardımcı olacaktır. Aynı zamanda orman yangını riskinin

ve tehlikesinin toplumun ilgili kesimlerince daha iyi anlaşılmasına imkan

sağlayacaktır. Ayrıca kamuyu içerisine alan orman yangınları yönetimi

yaklaşımı, kamunun orman yangınlarına yönelik politika kararlarını

desteklemesine ortam da hazırlayacaktır. Bununla birlikte ülkemizde kamunun

120

orman yangınları ve orman yangınları yönetimine yönelik bilgi, görüş ve

deneyimleri bugüne kadar araştırılmamıştır. Oysa orman yangınları yöneticileri

sadece orman yangınlarıyla ilgili yangın davranışları, yanıcı madde miktarı ve

özellikleri vb. biyolojik, fiziksel ve ekolojik boyutlar değil, bunun yanında

kamuyu orman yangınları yönetimine etkin şekilde dahil etmek için orman

yangınlarının sosyal boyutlarıyla da ilgilenmek durumundadır.

Orman yangınlarından oluşan maliyet ve zararları en aza indirebilmek

için Orman Teşkilatının, orman yangınlarını söndürmeye dayalı politikasının

ötesinde, kamu desteği alma, kamu eğitimi, yanıcı madde azaltma uygulamaları,

arazi yönetimi gibi orman yangınları tehlikesini azaltmaya yönelik yangın

öncesi aktif orman yangınları yönetimi çalışmalarına daha ağırlık vermesi

gerekmektedir.

Sonuç olarak, orman yangınları problemi, sadece tek bir toptan

çözümden ziyade, Orman Teşkilatı, diğer Devlet kurumları, arazi sahipleri,

konut sahipleri gibi çok sayıda kişi ve kurumu ilgilendiren çok yönlü bir konu

olarak görülmelidir. Bu probleme, en yüksek faydayı sağlayacak şekilde,

bütünsel olarak ve farklı zaman ve mekan ölçeğinde yaklaşmak uygun olacaktır.

121

SUMMARY

The purpose of this study was to determine and compare knowledge,

attitudes and experiences on forest fires and forest fire management held by two

separated populations (forest villagers and summer house residents) in Mersin

Province. More specifically, the objectives of this study were (1) to assess how

knowledgeable the public were about forest fires and forest fire management,

(2) to assess the attitudes the public hold toward forest fires and forest fire

management, (3) to assess the experiences the public had toward forest fires and

forest fire management, and (4) to assess if the public differ in knowledge,

attitudes, and experiences toward forest fires and forest fire management.

The data of this study come from the following public in Mersin

Province;

- Residents who live in villages to close to forested area that had

experienced frequent forest fires (Silifke District-Bahçederesi ve

Tosmurlu villages; Gülnar District-Yanışlı village; Anamur

District-Ovabaşı village and Mut District-Geçimli village),

- Residents who live in villages to close to forested area that hang by

a thread of forest fires, but not experienced forest fires (Silifke

District-İmamuşağı village; Gülnar District-Mollaömerli ve Sipahili

villages; Central District-Evrenli village; Tarsus District-Kisecik

village; Anamur District-Korucuk village and Mut District-Alaçam

village),

- Residents who live in villages to close to forested area that hang by

relatively little thread of forest fires, also not experienced forest

fires (Silifke District-Kırobası village; Central District-Atlılar ve

Hebilli villages; Anamur District-Ormancık village and Mut

District-Haydar ve Hacıilyaslı villages),

- Urban residents who live in summer houses to close to forest area

that hang by a thread of forest fires (Mavi Çini, Antur, Başkent,

Aslan Şahin, Altan, Altınkoy, Nilüfer, Yeni Hukukçular, Baha,

Sedef 1, Sedef 2, Hekimler, Gülistan ve Zümrüt Koy).

281 person (151 forest villagers and 130 summer house residents)

participated in the study by completing a 7-page questionnaire. The surveys

were filled in June-July 2011 for summer houses and in July 2011-May 2012

for forest villages.

The questionnaire was composed of three main sections and their multi-

part questions asking for: 1) Knowledge Levels on the Forest Fire and Forest

Fire Management; 2) Opinions on the Forest Fire and Forest Fire Management;

3) Previous Experiences on the Forest Fire and Forest Fire Management; and 4)

Sociodemographic Characteristics.

122

In achieving the objectives of this study, responses to the questionnaire

were reported and analyzed by one or more of the following techniques:

Cronbach’s alpha test, descriptive statistics (mean and standard deviation),

frequencies, binom variables, one way analysis of variance (ANOVA), an

independent t-test, correlation analysis, multiple linear regression analysis, and

chi-square test.

Sociodemographic characteristics of forest villagers (FVs) and summer

house residents (SRs) who participated in this study were collected to provide

an overview of them. 53,7 percent of participants had an “elementary school”,

34,5 percent were “55-64” age, 98,6 percent were “man” gender, 92,5 percent

were “married” marital status, 46,6 percent were “civil servant or retired”, and

47,3 percent had an monthly income “501-1000 TL”. The education level

(χ2=118,078; p=0,000<0,050), the age (χ

2=28,774; p=0,000<0,050), gender

(χ2=0,045; p=0,045<0,050), job title (χ

2=0,045; p=0,045<0,050), and monthly

income (χ2=88,391; p=0,000<0,050) differences between the participant groups

were statistically significant. However, there were not statistically significant

differences in marital status between FVs and SRs in Mersin Province

(χ2=1,526; p=0,217>0,050).

In both the forest villages and summer settlements, it was gauged

participant knowledge specific to forest fire and forest fire management by

asking respondents to complete a twenty two-item quiz. Participants appeared

relatively knowledgeable with a majority answering some questions correctly.

However, participants’ average percentage of correct answers was 40,97 percent

at forest villages and 29,32 percent at summer settlements. Most participants

(97,1%) answered correctly the question “forest fires kill a majority of trees in a

burned area”. Similarly, 93,6 percent of participants stated as generally correct

that “forest fire destroy scenic beauty”, 92,2 percent answered correctly that

“high technology machines were needed to put out forest fires”.

Based on the percent “correct” responses, FVs were not significantly

more knowledgeable than SRs. So, there was no statistically significant

difference between knowledge of forest fires and forest fire management held

by FVs and SRs in Mersin Province (t=-0,425; df=37,941; p=0,673>0,050).

According to the results of analysis, there were no statistically

significant differences between education level groups [F(2,6177)=1,861;

p=0,156>0,050], age groups [F(4,6175)=0,603; p=0,660>0,050], job title

groups [F(4,6175)=1,322; p=0,255>0,050], and monthly income groups

[F(6,6173)=2,101; p=0,050=0,050]. According to t-test results, there were no

statistically significant differences between gender groups (t=-1,026; df=6180;

p=0,305>0,050) and marital status groups (t=-0,931; df=6070; p=0,352>0,050)

for the knowledge of forest fires and forest fire management.

To determine the effects on the knowledge of forest fires and forest fire

management held by FVs and SRs while controlling for their sociodemographic

123

characteristics, it was implemented in a two-step process. According to the

analysis result, there was no statistically significant difference between the

knowledge of forest fires and forest fire management held by FVs and SRs,

when the effects of sociodemographic variables were controlled.

A question asked participants to indicate how strongly they agree or

disagree with different statements on forest fires and forest fire management.

Statements that the participants ranked the most agreed statement and the least

agreed one were; “all forest fires started by accident or by arson should be put

out” (mean=1,06; standard deviation=0,392), and “it should not be put out

naturally (lightning) started forest fires” (mean=4,70; standard

deviation=0,909), respectively.

Based on the overall attitude responses, both FVs and SRs showed

overall positive attitudes of forest fires and forest fire management. However,

there was statistically significant difference between the attitudes of forest fires

and forest fire management held by groups (t=12,474; df=7803,546;

p=0,000<0,050).

According to the results, there was statistically significant difference

between education level, age, job title and monthly income groups and the

attitudes of forest fires and forest fire management. Also, there was statistically

significant difference between gender and marital status groups for the attitudes

of forest fires and forest fire management.

To determine the effects on the attitudes of forest fires and forest fire

management held by FVs and SRs while controlling for their sociodemographic

characteristics, it was implemented in a two-step process. There was statistically

significant difference between the attitudes of forest fires and forest fire

management held by participants when the effects of sociodemographic

variables were controlled.

The knowledge of forest fires and forest fire management was

statistically, significantly and negatively related to the attitudes of forest fires

and forest fire management (r=-0,061; p=0,000<0,050).

For all participants, education level was not statistically significant and

positively correlated with the knowledge (r=0,021; p=0,105>0,050). However,

education level was statistically significant and positively related to the attitudes

(r=0,100; p=0,000<0,050). Age was not statistically significant and positively

correlated with knowledge (r=0,011; p=0,407>0,050), age was statistically

significant the attitudes (r=0,039; p=0,000<0,050). Gender was not statistically

significant, positively correlated with the knowledge (r=0,013; p=0,305>0,050),

gender was statistically, significantly and positively related to the attitudes

(r=0,028; p=0,009<0,050). Marital status was not statistically significant and

positively correlated with both the knowledge (r=0,005; p=0,710>0,050) and

the attitudes (r=0,006; p=0,590>0,050). Job title was statistically significant and

positively correlated with the knowledge (r=0,024; p=0,061>0,050), but job title

124

was statistically significant and positively related to the attitudes (r=0,097;

p=0,000<0,050). Monthly income was not statistically significant, and

positively correlated with the knowledge (r=0,022; p=0,085>0,050). However,

monthly income was statistically, significantly and positively related to the

attitudes (r=0,081; p=0,000<0,050).

A question was asked to indicate the level of trust in different

institutions to make good decisions on forest fire management. According to the

answers, 87,9 percent, 78,3 percent, and 66,9 percent of participants stated that

they had full level of trust in “forestry organization”, “gendarme”, and “civil

defence organization”, respectively. “Power administration” (34,9%) have the

least level of trust for forest fire management.

Participants also had a reasonably accurate knowledge of what causes

the forest fire danger. 98,2 percent of participants cited “cigarette” as

contributing a lot to the forest fire danger.

Some actions that were taken to modify of conditions around a structure

to reduce the forest fire threat and decrease the chance of losing the structure to

forest fire were included; 77,6 percent “modifying vegetation to decrease

amount of fuel”, 65,5 percent “pruning trees around the houses”, 55,9 percent

“having home address number clearly visible from the street”.

Another question asked the factors that had most influenced a

participant’s actions that were taken to modify of conditions around a structure

to reduce the forest fire threat and decrease the chance of losing the structure to

forest fires. Here, 78,3 percent of participants attributed it to “their own

reading”, 76,2 percent to “their own observation”, 68,3 percent to “forestry

organization”, 7,8 percent to “the municipality / fire department”, and 5,0

percent to “the civil defence organization”.

A question was asked to determine why participants choose not enough

to modify of conditions around a structure to reduce the forest fire threat and

decrease the chance of losing the structure to forest fires. According to the

answers, 66,2 percent stated that a major reason was because they saw the

problem as “reducing the forest fire danger was a government’s responsibility,

not person”. Another 48,8 percent cited this as “issue of not having enough

money”.

In addition, there was strong request for involvement to actions to

protect personal property with 91,1 percent of participants favouring

“participating in an reduction for reducing forest fire threat”, 90,0 percent of

participants favouring “implementing fire safe measures on their property”, and

85,8 percent of participants favouring “participating in education on forest fire

extinction”.

To understand which information sources for forest fire management

were most useful, a question asked participants to rate a list of information

sources for their overall usefulness in informing them of the forest fire

125

management. The most important information sources that the participants rated

as “very useful” for forest fire management were “television programs” (87%),

“interpretive signs on roadside” (85,4%) and “conservations with forestry

organization employees” (70,5%).

A question asked participants to rank the different areas in terms of the

priority the participants feel the areas should be given when deciding where to

fight forest fires. Areas that the participants ranked the highest importance were;

“afforestation areas” (mean=1,86; standard deviation=1,401), “private

properties” (mean=3,07; standard deviation=3,005), and “timber production

areas” (mean=4,23; standard deviation=2,654).

This study attempted to assess the knowledge, attitudes and experiences

of FVs and SRs affected by forest fires in Mersin Province. Research on the

public knowledge, attitudes, and experiences toward forest fires and forest fire

management will increase the public understanding of roles and effects of forest

fires, and help to develop more effective forest fire fighting. Also, the research

allows the affected parties in the public to understand the risks and threats of

forest fires. Forest fire management approach that involves the public can

provide the public acceptance for policy decisions of forest fires. However, the

knowledge, attitudes and experiences toward forest fires and forest fire

management held by the public have not been investigated in our country so far.

Not only forest fire managers must have knowledge of biological, physical, and

ecological dimensions of forest fires such as fire behavior, fuel amount and

characteristics etc., but also they must pay attention to the social dimensions of

forest fires in order to effectively engage the public.

To decrease the costs and damages from forest fires, forestry

organization should work to deal with the forest fire problem by expanding their

forest fire management methods, i.e. active pre-fire works, such as the public

support, the public education, fuel reduction applications, land management

etc., to mitigate the forest fire hazard.

Finally, forest fire problem involves multiple actors, not just one overall

solution, such as forestry organization, other government institutions,

landowners, homeowners etc. The problem needs to be addressed at multiple

temporal and spatial scales in an integrated fashion by providing maximal

benefit.

126

KAYNAKÇA

AKKAŞ, M., BUCAK, C., BOZA, Z., ERONAT, H., BEKERECİ, A., ERKAN, A.

ve C. CEBECİ, 2008: Büyük Orman Yangınlarının Meteorolojik Veriler Işığında

İncelenmesi. Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Araştırma Projesi, Proje Sonuç

Raporu, 106 sayfa, İzmir.

BİLGİLİ, E. ve B. SAĞLAM, 2003: Fire Behavior in Maquis Fuels in Turkey. Forest

Ecology and Management, Volume: 184, Number: 1-3, pp: 201-207.

BİLGİLİ, E., DURMAZ, B. D., SAĞLAM, B., KÜÇÜK, Ö ve İ. BAYSAL, 2005: Kontrollü ve Amaçlı Yakma Teknikleri ve Kullanım Alanları. Korunan Doğal Alanlar

Sempozyumu, 8-10 Eylül 2005, Isparta.

BOWKER, J. M., LIM, S. H., CORDELL, H. K., Green, G. T., RIDEOUT-

HANZAK, S. ve C. Y. JOHNSON, 2008: Wildland Fire, Risk, and Recovery: Results

of a National Survey with Regional and Racial Perspectives. Journal of Forestry, July /

August, pp: 268-276.

BRIGHT, A. D., NEWMAN, P. ve J. CARROLL, 2007: Context, Beliefs, and

Attitudes toward Wildland Fire Management: An Examination of Residents of the

Wildland-Urban Interface. Human Ecology Review, Volume: 14, No: 2, pp: 212-222.

BURTZ, R. T. ve A. D. BRIGHT, 2007: Integrative Complexity and Attitudes Toward

Fire Management in the Wildland Urban Interface. Journal of Park and Recreation

Administration, Winter 2007, Volume: 25, Number 4, pp: 99-116.

CARROLL, J. ve A. D. BRIGHT, 2009: The Integrative Complexity of Wildfire

Management Scale: Are We There Yet? Human Ecology Review, Volume: 16, No: 2,

pp: 211-221.

CORTNER, H. J., ZWOLINSKI, M. J., CARPENTER, E. H. ve J. G. TAYLOR,

1984: Public Support for Fire-Management Policies. Journal of Forestry, 82 (6), pp:

359-361.

GARDNER, P. D., CORTNER, H. C. ve K. WIDAMAN, 1987: The Risk Perception

and Policy Response toward Wildland Fire Hazards by Urban Home-Owners.

Landscape and Urban Planning, 14, pp: 163-172.

JACOBSON, S. K. ve S. B. MARYNOWSKI, 1997: Public Attitudes and Knowledge

about Ecosystem Management on Department of Defense Land in Florida.

Conservation Biology, 11 (3), pp: 770-781.

JAKES, P., 2007: Social Science Informing Forest Management – Bringing New

Knowledge to Fuels Managers. Journal of Forestry, April / May, pp: 120-124.

KÜÇÜKOSMANOĞLU, A., 1990: Kızılçam-Orman Yangını İlişkisi. İ. Ü. Orman

Fakültesi Dergisi, Seri: B, 40(3), Sayfa: 67-85, İstanbul.

LOOMIS, J. B., BLAIR, L. S. ve A. GONZALES-CABAN, 2001: Prescribed Fire

and Public Support: Knowledge Gained, Attitudes Changed in Florida. Journal of

Forestry, 99 (11), November, pp: 18-22.

MANFREDO, M. J., FISHBEIN, M., HAAS, G. E. ve A. E. WATSON, 1990: Attitudes towards Prescribed Fire Policies. Journal of Forestry, 99 (7), pp: 19-23.

McCAFFREY, S., 2004: Fighting Fire with Education: What is the Best Way to Reach

Out to Homeowners? Journal of Forestry, July / August, pp: 12-19.

127

McGEE, T. ve S. RUSSELL, 2003: “It’s just a Natural Way of Life …” An

Investigation of Wildfire Preparedness in Rural Australia. Environmental Hazards,

Number: 5, pp: 1-12.

MONROE, M. C. ve K. C. NELSON, 2004: The Value of Assessing Public

Perceptions: Wildland Fire and Defensible Space. Applied Environmental Education

and Communication, Number: 3, pp: 109-117.

NIELSEN, C. ve T. BUCHANAN, 1986: A Comparison of the Effectiveness of Two

Interpretive Programs Regarding Fire Ecology and Management. Journal of

Interpretation, 2 (1), pp: 1-10.

NURIDDIN A. A. ve C. W. SZE, 2008: Public Attitudes and Perceptions toward

Forest Fire in Selangor, Malaysia. Research Journal of Agriculture and Biological

Sciences, 4 (6), pp: 819-823.

O’BRIEN, J. P., 2005: Valuing Wildfire Risk Mitigation in Kyle Canyon, Nevada.

University of Nevada, Las Vegas, Department of Environmental Studies, Greenspun

College of Urban Affairs, Dissertation, 113 pages.

ROHRMANN, B., 2000: Critical Assessment of Information on Bushfire Preparedness

for Residents. The Australian Journal of Emergency Management, 15 (1), pp: 14-19.

SHELBY, B. ve R. W. SPEAKER, 1990: Public Attitudes and Perceptions about

Prescribed Burning. Natural and Prescribed Fire in Pacific Northwest Forests, Chapter

19, Oregon State University Press, Corvallis, pp: 253-259.

SHINDLER, B. ve E. TOMAN, 2003: Fuel Reduction Strategies in Forest

Communities: A Longitudinal Analysis of Public Support. Journal of Forestry,

September, pp: 7-15.

STANKEY, G. H., 1976: Wilderness Fire Policy: An Investigation of Visitor

Knowledge on Beliefs. Ogden, Utah, USDA Forest Service, Research Paper INT-180,

17 pages.

TAYLOR, J. G. ve T. C. DANIEL, 1984: Prescribed Fire: Public Education and

Perception. Journal of Forestry, 82 (6), pp: 361-365.

TAYLOR, J. G., CORTNER, H. J., GARDNER, P. D., DANIEL, T. C.,

ZWOLINKSI, M. J. ve E. H. CARPENTER, 1986: Recreation and Fire

Management: Public Concerns, Attitudes, and Perceptions. Leisure Sciences, 8 (2), pp:

167-187.

VINING, J. ve M. S. MERRICK, 2008: The Influence of Proximity to a National

Forest on Emotions and Fire-Management Decisions. Environmental Management,

Volume: 41, pp: 155-167.

WINTER, G. J. ve J. S. FRIED, 2000: Homeowner Perspectives on Fire Hazard,

Responsibility, and Management Strategies at the Wildland-Urban Interface. Society

and Natural Resources, Number: 13, pp: 33-49.

WINTER, G. J. ve J. S. FRIED, 2001: Estimating Contingent Values for Protection

from Wildland Fire Using a Two-Stage Decision Framework. Forest Science, 47 (3),

pp: 349-360.

WINTER, G., VOGT, C. A. ve S. McCAFFREY, 2004: Examining Social Trust in

Fuels Management Strategies. Journal of Forestry, September, pp: 8-15.