Download - Hafıza Birimleri ve RAM
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Hafıza Birimleri ve RAMMemory Units
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Genel BakışBu bölümde aşağıdakileri öğreneceksiniz
Hafıza ile ilgili temel kavramlarıRAM’in fiziksel yapısı ve çalışma prensipleriRAM türleriRAM’in çalışması ile ilgili özel durumları ve kavramlarıRAM seçimi ve montajıRAM hataları ve sorun giderilmesi
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Hafıza veya bellek kelimeleri daha üst düzey ifadelerdirRAM bir hafıza türüdürCMOS, ROM, EPROM, Flash ve benzerleri de birer hafıza türüdür
Günlük kullanımda RAM, hafıza ve bellek kelimeleri yoğunlukla aynı kavramı ifade etmekte kullanılırDoğru sınıflandırmayı bilmeniz önemlidir
Diğer hafıza birimlerine değinecek olsak da asıl konumuz bilgisayarın ana hafızası olan RAM’dir
Temel Kavramlar
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Hafıza Türleri
Hafıza Türü Veri Saklama
Açılımı
RAM Geçici Random Access Memory
CMOS Geçici Complementary Metal Oxide Semiconductor
ROM Kalıcı Read Only Memory
PROM Kalıcı Programmable ROM
EPROM Kalıcı Erasable Programmable ROM
EEPROM Kalıcı Electronically Erasable Programmable ROM
Flash Kalıcı
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM = Random Access Memory İşlem sırasında kullanılacak verilerin saklandığı alandırKalıcı depolama amacıyla kullanılmazPerformans ve yazılım desteği açısından yeterli ve kaliteli
RAM’e sahip olmak kritik derecede önemlidir
RAM Nedir?
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM hesap çizelgesi (excel tablosu) gibi organize edilmiştirRAM bölümü adreslenerek, adresten okuma yada adrese
yazma işlemleri yapılabilirİşlemciler bölümünde öğrendiklerinizi hatırlamaya çalışın…
Programlar ve veriler kullanımda olmadıkları zamanlarda yığın depolama alanında tutulurSabit disk, USB bellek veya optik ortamlar
Talep olduğunda program yığın depolama aygıtından RAM'e kopyalanır ve ardından çalışır
RAM Nasıl Çalışır ?
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Program Komutları ve RAM
İşletim SistemiKomutları
Web TarayıcıProgram Komutları
Word YazılımıProgram Komutları
İşletim SistemiArayüzü
Web Tarayıcı Ekranı
Word Yazılımı veWeb Tarayıcı
Ekranı
Kelime İşlemProgramı Ekranı
Adım 1: Windows’u
açmak
Adım 2: Internet tarayıcı yazılımını
açmak
Adım 3: Wordyazılımını açmak
Adım 2: Internet tarayıcı yazılımını
kapatmak Web TarayıcıProgram Komutları
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM’e KopyalamaNeden RAM’e kopyalama yapılır?
Temel amaç, veri ve komutlara CPU’nun daha hızlı erişebilmesidirCPU RAM’e sabit disklerden çok daha hızlı erişir
Çalıştırılan program RAM’den büyük ise ne olur?Belirli aralıklarla sabit diskten transfer yapılırGenelde oyunlar ve ileri tasarım programlarında söz konusudurWindows işletim sistemi PageFile
servisi ile sabit diskin bir kısmını RAM gibi kullanmaya çalışır
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Sanal Bellek / Disk Belleği DosyasıWindows işletim sisteminin bir özelliğidirSabit diskin bir bölümünün RAM gibi kullanılması için
tasarlanmış özel bir dosyadırRAM’lerden yavaş çalışırBoyutu otomatik olarak ayarlı gelir ve sonradan değiştirilebilirVeri fiziksel ve sanal RAM arasında hareket edebilir
Çok sık hareket olması“disk thrashing” yani aşırı disk kullanımaneden olur
Büyük RAM’iniz varsabile PageFile çalışır
RAM
OS
Word
Browser
Disk drive
Game
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM Ölçüm BirimleriRAM modülleri Byte cinsinden ifade edilir
8 bit genişliğinde = byte16 bit genişliğinde = word32 bit genişliğinde = double word
256 MB, 512 MB, 1 GB modüller halinde satılırlar
Hafıza büyüklük ölçülerini tekrar hatırlayınız:1 Byte (B) = 8 Bit1 Kilobyte (KB) = 1024 Byte1 Megabyte (MB) = 1024 KB = 1,048,576 Byte1 Gigabyte (GB) = 1024 MB = 1,073,741,824 Byte1 Terabyte (TB) = 1024 GB = 1,099,511,627,776 Byte
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Adres yolu, işlemcinin hangi adrestenokuma isteği gönderdiğini RAM’e iletiryani RAM’i adresler
Adres yolundaki hat sayısı, kullanılabilecek maksimum RAM miktarını belirler
Veri yolu (external data bus) ise, adreslenmiş verinin işlemciye gönderilmek üzere konulduğu yoldur
Adres ve Veri Yolu
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM KapasitesiRAM’ler bir excel tablosu gibi organize edilmiştir;
RAM genişliği; bu tablodaki sütun sayısı kabul edilebilir…RAM derinliği; bu tablodaki satır sayısı kabul edilir…
Genişlik ve derinlik kavramları bit’ler türünden ölçülürProgram ve veriler, 8 Bit (1 Byte) boyutunda bellek parçaları
halinde depolanırFiziksel boyut ile yonganın iç organizasyonu doğrudan
bağlantılı değildirYoğunluk = Genişlik x Derinlik
Bit cinsinden kapasiteKapasite = Yoğunluk / 8
Klasik kullanılan RAM kapasitesi
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM YongalarıÜretim teknolojisi gelişimine göre RAM yongaları değişmiştir
DIPSOJTSOPCSP
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM ModülüBellek yongaları, genelde küçük bir PCB üzerindedirGörsel olarak genelde yeşil bir PCB yüzeyine dizilmiş ufak siyah
modüller halindedirlerTür ve kullanım alanına göre farklı boyut ve biçimlere sahip
olabilir
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM Modülünün Yapısı
Çentik / Module Key
Bağlantı PIN’leri(Gold Fingers)
PCBKondansatörler
SPD YongasıDRAM Yongaları(FBGA)
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
SIMM RAM PaketiSIMM: Single Inline Memory ModuleTek sıralı hafıza modülüdürArtan RAM ihtiyacına karşın PCB üzerine RAM yongalarının
yerleştirildiği ilk çözümdür 32 bit dış veri yoluna sahiptir64 bit dış veri yoluna sahip sistemlerde en az 2 tane modül
kullanılması zorunlu idi
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Dinamik (DRAM) Düşük maliyet, küçük mimari yapı ve makul derecede hız sunarGenellikle sistem hafızası olarak kullanılırYüksek kapasiteli ve esnek çözümler sunar
Statik (SRAM) Daha yüksek hız ile birlikte, daha yüksek maliyetlidir ve daha büyük
mimari bir yapı kullanırGenellikle küçük boyutlu olarak, ön bellek amacıyla kullanılırDaha çok devreye entegre durumdadır ve değiştirilmesi zordur
SRAM’in periyodik olarak yenilenmesi gerekmezken, DRAM için periyodik yenileme gereklidir
Dinamik ve Statik RAM
Güncellendi
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
DRAM: Dynamic Random Access MemoryMikroskobik kapasitörler ve transistörler sayesinde 1 ve 0’ları
saklayan özel bir tür yarı iletkendir (semiconductor)Tek bir yonga bu kapasitör
transistor kombinasyonundan milyonlarca içerebilir
En popüler bellek türüdür
DRAM
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
DRAM: AsenkronSistem saati ile senkron değildir Veriye erişim ve okuma için uygun zaman kullanılır
SDRAM: SenkronSistem saati ile senkrondurİşlemci veya MCC, verinin ne zaman alınmaya hazır olduğunu bilirVeriye ulaşım bir ya da daha
fazla saat darbesi içersinde gerçekleşir
Asenkron DRAM’ler den daha hızlıdır
Asenkron ve Senkron DRAM’ler
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
DIMM RAM PaketiDIMM: Dual Inline Memory ModuleÇift yönlü hafıza modülüdürSDRAM’ler başlangıcını DIMM modülleri olarak yapmıştırGünümüzde halen kullanılan en popüler RAM paketidirBuffering ve ECC gibi bazı ilave fonksiyonları gerçekleyebilmesi
için ekstra pinleri vardırDizüstü bilgisayarlar için SO-DIMM
(Small Outline DIMM) olarakadlandırılan bir türevi bulunmaktadır
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
DIMM RAM yongaları PCB üzerindeki tek bir yüzeyde bulunur ise bu modül “Single Sided” olarak adlandırılır
Modül PCB’sinin her iki yüzeyinde de RAM yongaları varsa, bu DIMM modülü “Double Sided” bir RAM olarak ifade edilir
Çift yüzeyli DIMM modülleri doğal olarak biraz daha kalındır ve bazı anakartlarda diğer slotların da dolmasına neden olabilir
Anakartın desteklediği RAM türlerikapsamında, single veya double side DIMM modüllerinden hangilerinidesteklediği de genelde kitapçıklarda belirtilmiştir
Anakartınız “Double Sided” bir DIMM modülünü kabul etmeyebilir
Single/Double Sided DIMM
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Rambus firması tarafından geliştirilen bir DRAM türüdürSDRAM’lerden daha hızlıdır ve bir dönem Intel tarafından
desteklenmiştirModülleri RIMM ve SO-RIMM olarak adlandırılır
SIMM → DIMM / SO-DIMM → RIMM / SO-RIMMHer bellek yuvasının; slotun doldurulması gerekir
Kullanılmayan yuvarlar süreklilik RIMM (CRIMM) modülü ile kapatılırYüksek maliyet, lisans sorunları
ve alternatif gelişmeler sebebiyle standartlaşamamıştır
RDRAM: Rambus DRAM
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
DDR: Double Data RateDDR SDRAM, SDRAM’in veri transferini 2 katına çıkartırRDRAM’den daha yavaş olsa da, ciddi fiyat avantajı vardır184 pin DIMM, 200 pin SO-DIMM ve 172 Pin Micro-DIMM
paketlerini kullanırGelişmiş versiyonları gelmiş olsa da, halen kullanılmaktadırFarklı bir isimlendirme kullanılmaya başlanmıştır
DDR400, 200 MHz saat frekansında çalışan 400 MHz DDR SDRAM’dir
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Saat Hızı × 2 = DDR Hız AdlandırmasıDDR Hız Adlandırması x 8 = PC Hız Adlandırması
DDR SDRAM Hızları
Saat HızıDDR Hız
AdlandırmasıPC Hız
Adlandırması
100 MHz DDR200 PC1600
133 MHz DDR266 PC2100
166 MHz DDR333 PC2700
200 MHz DDR400 PC3200
217 MHz DDR433 PC3500
233 MHz DDR466 PC3700
250 MHz DDR500 PC4000
275 MHz DDR550 PC4400
300 MHz DDR600 PC4800
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
DDR’ın daha az enerji kullanan ve daha hızlı çalışan bazı elektriksel karakteristiklerinin geliştirilmesi ile elde edilmiştir
Veriyi saklayan parça olan RAM çekirdeğinin hızı değişmemiştir
Veri giriş çıkış hızı DDR’ın 2 katına çıkmıştırArtan veri trafiği için özel buffer tamponları eklenmiştirDDR ile uyumlu olmayan 240 Pin DIMM yapısını kullanır
DDR2 SDRAM
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Saat Hızı × 2 = DDR I/O HızıDDR I/O Hızı x 2 = DDR Hız AdlandırmasıDDR Hız Adlandırması x 8 = PC Hız Adlandırması
DDR2 SDRAM Hızları
Saat Hızı
DDR I/O Hızı
DDR Hız Adlandırması
PC Hız Adlandırması
100 MHz 200 MHz DDR2-400 PC2-3200
133 MHz 266 MHz DDR2-533 PC2-4200
166 MHz 333 MHz DDR2-667 PC2-5300
200 MHz 400 MHz DDR2-800 PC2-6400
250 MHz 500 MHz DDR2-1000 PC2-8000
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM çekirdeğinin hızında yine değişim yokturVeri giriş çıkış hızı DDR2’nin 2 katına çıkmıştırDDR2’de olduğu
gibi DDR3 DIMM yapısı da geriyedönük uyumludeğildir
Gelişmeler saathızı ile sınırlıdeğildir
Daha düşük güç tüketimi söz konusudur
DDR3 SDRAM
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Saat Hızı × 4 = DDR I/O HızıDDR I/O Hızı x 2 = DDR Hız AdlandırmasıDDR Hız Adlandırması x 8 = PC Hız Adlandırması
DDR3 SDRAM Hızları
Saat Hızı
DDR I/O Hızı
DDR Hız Adlandırması
PC Hız Adlandırması
100 MHz 400 MHz DDR3-800 PC3-6400
133 MHz 533 MHz DDR3-1066 PC3-8500
166 MHz 667 MHz DDR3-1333 PC3-10600
200 MHz 800 MHz DDR3-1600 PC3-12800
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
DDR3 DIMM Yapısı ve UyumlulukÜreticiler yanlış RAM kullanımını önlemek için modüllerin
üzerinde “module key” yani çentik bulundururlar
DDR2
DDR3
DDR3 DIMM
DDR2 Soket
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
SDRAM Teknolojisinin Gelişim Grafiği
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Ara ÖzetRAM Türleri ve Modül Yapıları
RAM Türü Açıklaması Modül / Stick Yapısı
SRAM Statik RAM -
DRAM Dinamik RAM SIMM
SDRAM Senkron DRAM DIMM, SO-DIMM
RDRAM Rambus DRAM RIMM, SO-RIMM
DDR SDRAMÇift Veri Transferli SDRAM
DIMM, SO-DIMM, Micro-DIMM
DDR2 SDRAM DDR SDRAM Versiyon 2 DIMM, SO-DIMM
DDR3 SDRAM DDR SDRAM Versiyon 3 DIMM, SO-DIMM
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Erişim zamanı, işlemcinin bellekten veriyi okumak için gerekli olan minimum zamandır
Nanosaniye (saniyenin milyarda biri) ile ifade edilirİnsan gözünün bir kez kırpılması minimum 1/10 saniye içinde olabilirAynı zaman içinde bir bilgisayar milyonlarca işlemi gerçekleştirebilir
Erişim Zamanı / Access Time
Birim Zaman
Milisaniye Saniyenin binde biri
Microsaniye Saniyenin milyonda biri
Nanosaniye Saniyenin milyarda biri
Picosaniye Saniyenin trilyonda biri
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM’in ne kadar yavaş olabileceğinin ölçümüdürDüşük gecikmeli RAM’ler yüksek gecikmeli RAM'den daha
hızlıdır; çünkü işlemciye daha hızlı cevap verirCL, “Low Latency / Düşük Gecikme” seviyesini ifade eder
CL2 düşük gecikmeye sahip, hızlı bir RAM’i ifade ederCL3 daha yüksek gecikmeye sahip, daha yavaş bir RAM’i ifade eder CLX bir RAM, veriyi almak için X “clock cycle” a ihtiyaç duyarCL5 bir RAM’de, işlemcinin veriyi
alabilmesi için 5 saat darbesi beklemesi anlamına gelir
Günümüzde işlemciler RAMmodüllerine göre çok hızlı çalıştığı unutulmamalıdır
Gecikme / Latency
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
SPD (Serial Presence Detect)Modül PCB’si üzerinde yer alan bir yongadırSistem BIOS’una RAM hakkında bilgi verirRAM’in desteklediği çalışma hızları, erişim zamanları ve
gecikmeler, burada profiller halinde kayıtlıdırAyrıca üretici, üretim tarihi, seri no gibi bilgileri de barındırırÜçüncü parti yazılımlar ile bu bilgileri okunabilir
SPD Yongası
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Yüksek hızlarda RAM’in kötü veri döndürme ihtimali vardırHerhangi bir sebeple 1 yerine 0 döndürebilirNadiren karşılaşılan bir durumdur
PC kullanıcıları tarafından çoğunlukla fark hissedilmezSunucu ve iş istasyonlarında daha fazla önem taşırEşlik (Parity) özelliği, veride hata olup olmadığını algılarBu RAM’ler hata algılamalı RAM’ler olarak bilinirlerEşlik kavramı sadece hata olup olmadığı algılar; veride
düzeltme yapılmaz
Eşlik / Parite Kavramı
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Hata algılamalı RAM’lere bir süre sonra hata düzeltme mekanizması da ilave edilmiştirECC: Error Correction Code
Daha çok sunucu sistemlerinde kullanılırlarECC RAM’ler için ECC uyumlu bir anakart kullanılmalıdırYüksek maliyet ve yavaşlık dezavantajları vardır
ECC / Hata Düzeltme Kodu
8 Chip
9 Chipİlave Eşlik Yongası
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
PC anakartlarında genelde 4 adet RAM slotu bulunur4 fiziksel yuvadan fazlası bazı ciddi elektriksel sorunlar çıkartır
Çok miktarda RAM modülü kullanan özel anakartlar vardırİş istasyonları, sunucular
Elektriksel zorluğu aşmak için RAM ile CPU (veya MCC) arasında aracı olarak davranan tampon (buffer)yonga bulunur
Bu yongaya sahip RAM’ler buffered veya registered olarak adlandırılır
Buna uyumlu bir anakartasahip olmalısınız
Buffered/Registered DRAM
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM İhtiyacının Tespit EdilmesiGenelde daha fazla RAM, daha fazla performans anlamına
gelirDaha fazla RAM’in gerekli olduğunu gösteren 2 belirti vardır
Özellikle birden fazla program açıkken genel sistem yavaşlığıAşırı sabit disk kullanımı veya “disk thrashing”…Disk thrashing, PageFile kullanımının aşırı fazla olması, özellikle de
program geçişlerinde yavaşlama ile beraber aşırı disk kullanımıdırKontrol etmeniz gereken iki nokta vardır
RAM boyutu önerilen düzeyde mi?PageFile kullanımı uygulamalar açık ve kapalı olması durumunda
nasıl değişiyor?
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Windows İşletim Sistemi RAM ÖnerileriMicrosoft’un minimum RAM önerileri, çok düşüktür
İşletim SistemiMicrosoft Önerisi
Sağlam Performans
Yüksek Performans
Windows 2000 128 MB 256 MB 512 MB
XP Home 128 MB 512 MB 1 GB
XP Professional 256 MB 512 MB 1 GB
Vista Home Basic 512 MB 1 GB 2 GB
Vista (Diğer) 1 GB 2 GB > 3 GB
Windows 7 * 1 GB 2 GB > 3 GB
* Windows 7 sistem gereksinimleri bu slayt hazırlanırken kesin olarak açıklanmamıştır.
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM Miktarının ÖğrenilmesiBilgisayarım > ÖzelliklerWinKey + Pause/BreakCtrl+Shift+Esc
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Demo: RAM Miktarını Öğrenmek 1
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Demo: RAM Miktarını Öğrenmek 2
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Doğru RAM’e Sahip OlmakAnakartın desteklediği RAM türü ve kapasitesini öğrenmek
Kaç adet RAM modülü takılabiliyor ve kaçı boş durumda?Desteklediği RAM hızları neler?Önerilen marka ve modeller (QVL) listesi var mı?
Bunun için en önemli kaynak anakart kitapçığıdırBlackBox ve CPU-Z gibi üçüncü parti yazılımları da deneyinTüm yuvalar doluysa düşük kapasiteli modül değiştirilebilir
Örneğin 256 MB’lık çıkarılıp 512 MB’lık modül takılabilirDengeli bir sistem için slotlardaki modüllerin her anlamda
dengeli olması tavsiye edilir1 adet 512 MB, 1 adet 256 MB yerine, 2 adet 512 MB tavsiye edilir
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM Seçiminde HızlarBirden fazla RAM modülü kullanıldığında, dengeli bir sistem
için modüllerin de her anlamda dengeli olması tavsiye edilirFarklı hızlarda RAM modülleri teknik olarak kullanılabilirAncak sistem kilitlenmesi ve veri bozulmasına neden olabilirKritik sistemlerde asla böyle bir şey denemeyin
Anakartın önerdiğinden daha hızlı RAM kullanabilirsinizRAM’ler yine de anakartın belirlediği hızda çalışırPerformansta bir artış olmaz
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM’le Çalışmak ve Temel PrensiplerRAM modülleri aşırı elektrostatik duyarlı bileşenlerdirPIN ve konektörlere asla direkt olarak dokunmayınModülleri her zaman köşelerinden tutunElektrostatik boşalmaya karşı
gereken tedbirleri alın
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
DIMM Modüllerinin TakılmasıKenar sabitleyicileri açık duruma getirinYönlendirme çentiklerine dikkat edinPIN’ler slotlara
denk geldiğinde aşağıya doğru kuvvetlice itin
Modül slotatam olarak yerleştiğinde, kenar sabitleyicileri eski halini alarak otomatik olarak kapanmalıdır
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Demo: DIMM Modüllerinin Takılması
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Sistemin kapalı olduğuna emin olunAC bağlantısının yanı sıra bataryalar da çıkarılmalıdır
Notebook RAM’leri çoğunlukla 2 bölgede bulunurKlavyenin veya arka paneldeki özel bir kapakçığın altıda yer alır
Önce 45˚’lik bir açı ile RAM’i slota yerleştirinDaha sonra RAM’i aşağıya doğru bastırın ve sabitleyin
SO-DIMM Modüllerinin Takılması
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Demo: SO-DIMM Modüllerinin Takılması
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM SayacıYeni RAM’i taktıktan sonra, bilgisayar açılışını dikkatle izleyinEğer RAM’i düzgün taktıysanız, POST ekranındaki RAM sayacı
yeni bir değer gösterecektirEkrandaki RAM miktarının taktığınız RAM ile uyumlu olup
olmadığına bakınEkrandaki rakamların kafa karıştırıcı olabileceğini unutmayın524582912 gibi rakamın 512 MB RAM’i gösterdiğini tahmin edin
Ekran kartı paylaşımı veya sistem uyumunun zorlaması gibi sebeplerden dolayı RAM miktarının yaklaşık rakamlar gösterebileceğini unutmayın
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Ekran Kartı Paylaşımlı BelleklerOnboard ekran kartı bulunması durumunda karşılaşılır
Daha çok dizüstü bilgisayarda karşımıza çıkarBazı PC anakartlarında da ekran kartı onboard bulunabilir
Ekran kartı için anakart üzerinde özel bir bellek bulunmaz ise, sistem RAM’lerinin bir kısmı ekran kartının kullanımı için ayrılırBu durumlarda paylaşılacak bellek miktarı BIOS’dan ayarlanabilir
Paylaşımlı kullanım durumunda Windows işletim sistemi ve bazen de POST ekranı, RAM miktarını paylaşılan RAM miktarı kadar az gösterecektir
Çok nadir olsa da, onboard olmayan bazı ekran kartları da, sistem belleğinin bir kısmını kendisi için ayırabilir
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
“Dual Channel” MimarisiDual Channel mimarisi çift kanal RAM’i birlikte kullanarak
çıktıyı artıran bir özelliktirİlk olarak RDRAM’lerde kullanılan bir özelliktirSadece 2 veya 4 slot gibi “çift” sayıda RAM modülü
kullanıldığında aktif olur3 adet modül bulunması
“Dual Channel” ı bozacaktırBu amaçla RAM slotlarında
renk yönlendirmesiyapılmaktadır
Özellik ve avantajları anakartchipset’ine göre değişir
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM hataları çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir;Bilgisayarın hiç açılmamasıSistem kilitlenmeleri ve sayfa hatalarıEşlik ve ECC hata mesajlarıMavi ekranlar (BsoD : Blue Screen Of Death)
Bu hataların RAM ile tamamen ilgisiz bir şeye işaret etme ihtimali her zaman vardır
RAM Hatası Belirtileri
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Özellikle yeni bir RAM montajı yapıldığını zaman sistemin açılması ile ilgili problem yaşanıyor ise RAM’lerinizle ilgili sorun olduğunu düşünmelisiniz
İki şekilde oluşabilirSistemin hiç açılmaması (bip sesleri)POST ekranının RAM kontrolünden önce tıkanması
Olası sebeplerRAM modülleri slotlara
düzgün yerleştirilmemiş olabilir
RAM üretim hatası veya ESD sebebiyle bozulmuş olabilir
Sistemin Açılmaması
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Hata BildirimleriWindows sistem kilitlenmeleri ve sayfa hataları
Genellikle beraber meydana gelirler“KRNL38603F2:25A003BC’de sayfa hatasına neden oldu”Mesajdaki bellek adresi her zaman RAM’de sorun anlamına gelmezGerçek RAM hatalarında hata veren adres sürekli aynı olmalıdırHata veren adresi not alın ve sonraki hatadaki adresle karşılaştırın
Eşlik / ECC Hataları“Parity error at A5F2:004EEAB9”Gerçek bir eşlik / ECC hatası
her zaman belleğin aynı yerinde çıkar
Isı, toz, ve güç problemlerindenhayali eşlik hataları oluşabilir
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
PC’nin içinde potansiyel olarak faciaya neden olabilecek bir durum olduğunda devreye giren “panik” mekanizması vardır
NMI (non-maskable interrupt / maskelenemez iş kesme talebi)İşlemci, NMI müdahalesini göz ardı edemezNMI, BsoD (Blue Screen Of Death) olarak adlandırılan mavi
ekranı ortaya çıkarırBozuk RAM dışındaki
etkenler de NMI’ı tetikleyebilir
RAM hata adresi tekrarlıyorise RAM’in bozuk olmaihtimali vardır
Mavi Ekranlar
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
RAM Hatalarının GiderilmesiRAM test donanımları ile RAM’leri test etmek
Oldukça pahalı cihazlardırOlası arızalı RAM’lerin, sağlam RAM’lerle değiştirilmesiYazılım temelli RAM testi yapmak
Memtest86Microsoft Windows Memory DiagnosticDocMemory Diagnostic
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Demo: Belleklerin Test Edilmesi 1
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Demo: Belleklerin Test Edilmesi 2
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
GDDR: Ekran Kartı BellekleriBilgisayar oyunları, daha güçlü ekran kartları ve bunların
üzerinde yer alan güçlü ekran belleklerine gereksinim duyarHer ekran kartının üzerinde DRAM bulunur Bu bellekler, saat hızı, bant genişliği ve güç yönetimi açısından
farklılıklar gösterir ve GDDR (Graphics DDR) olarak tanımlanırPek çok DDR DRAM teknolojisi henüz PC’ler için popüler
sistem RAM’leri haline gelmeden ekran kartlarında kullanılmıştır
Şu anda piyasada GDDR4 ve GDDR5kullanan ekran kartları bulunmaktadır
Güncellendi
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
DDR Teknolojisinin Geleceği: DDR4 ve DDR5DDR4’lerin 2012 yılında PC’lerde kullanılması beklenmektedirİlk DDR4’lerin 2133 MHz hızında olması ve 1.2 V gerilime sahip
olması bekleniyor2013 yılında 2.667 MHz ve 1.0 V gerilime sahip RAM’ler ile
tanışma olasılığımız bulunmaktadır
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM
Bölüm SonuGöstermiş olduğunuz ilgiden dolayı teşekkür ederiz…
Niyazi SaralGenel Koordinatör
Eğitim İçerikleri
Erman ÜretEğitim İçerikleri
SeslendirmeEğitim Videoları
Hüseyin YiğitEğitim İçerikleriGörsel Tasarım
Seslendirme MetinleriVideo Montaj
Gülnaz KocatepeSeslendirme
Fatma Yılmaz YiğitSes Montaj
Betül BayrakdarSlayt Senkronizasyon
Kontrol