hafıza birimleri ve ram

62
A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM Hafıza Birimleri ve RAM Memory Units

Upload: terris

Post on 09-Jan-2016

90 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

Hafıza Birimleri ve RAM. Memory Units. Genel Bakış. Bu bölümde aşağıdakileri öğreneceksiniz Hafıza ile ilgili temel kavramları RAM’in fiziksel yapısı ve çalışma prensipleri RAM türleri RAM’in çalışması ile ilgili özel durumları ve kavramları RAM seçimi ve montajı - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Hafıza Birimleri ve RAMMemory Units

Page 2: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Genel BakışBu bölümde aşağıdakileri öğreneceksiniz

Hafıza ile ilgili temel kavramlarıRAM’in fiziksel yapısı ve çalışma prensipleriRAM türleriRAM’in çalışması ile ilgili özel durumları ve kavramlarıRAM seçimi ve montajıRAM hataları ve sorun giderilmesi

Page 3: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Hafıza veya bellek kelimeleri daha üst düzey ifadelerdirRAM bir hafıza türüdürCMOS, ROM, EPROM, Flash ve benzerleri de birer hafıza türüdür

Günlük kullanımda RAM, hafıza ve bellek kelimeleri yoğunlukla aynı kavramı ifade etmekte kullanılırDoğru sınıflandırmayı bilmeniz önemlidir

Diğer hafıza birimlerine değinecek olsak da asıl konumuz bilgisayarın ana hafızası olan RAM’dir

Temel Kavramlar

Page 4: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Hafıza Türleri

Hafıza Türü Veri Saklama

Açılımı

RAM Geçici Random Access Memory

CMOS Geçici Complementary Metal Oxide Semiconductor

ROM Kalıcı Read Only Memory

PROM Kalıcı Programmable ROM

EPROM Kalıcı Erasable Programmable ROM

EEPROM Kalıcı Electronically Erasable Programmable ROM

Flash Kalıcı

Page 5: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM = Random Access Memory İşlem sırasında kullanılacak verilerin saklandığı alandırKalıcı depolama amacıyla kullanılmazPerformans ve yazılım desteği açısından yeterli ve kaliteli

RAM’e sahip olmak kritik derecede önemlidir

RAM Nedir?

Page 6: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM hesap çizelgesi (excel tablosu) gibi organize edilmiştirRAM bölümü adreslenerek, adresten okuma yada adrese

yazma işlemleri yapılabilirİşlemciler bölümünde öğrendiklerinizi hatırlamaya çalışın…

Programlar ve veriler kullanımda olmadıkları zamanlarda yığın depolama alanında tutulurSabit disk, USB bellek veya optik ortamlar

Talep olduğunda program yığın depolama aygıtından RAM'e kopyalanır ve ardından çalışır

RAM Nasıl Çalışır ?

Page 7: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Program Komutları ve RAM

İşletim SistemiKomutları

Web TarayıcıProgram Komutları

Word YazılımıProgram Komutları

İşletim SistemiArayüzü

Web Tarayıcı Ekranı

Word Yazılımı veWeb Tarayıcı

Ekranı

Kelime İşlemProgramı Ekranı

Adım 1: Windows’u

açmak

Adım 2: Internet tarayıcı yazılımını

açmak

Adım 3: Wordyazılımını açmak

Adım 2: Internet tarayıcı yazılımını

kapatmak Web TarayıcıProgram Komutları

Page 8: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM’e KopyalamaNeden RAM’e kopyalama yapılır?

Temel amaç, veri ve komutlara CPU’nun daha hızlı erişebilmesidirCPU RAM’e sabit disklerden çok daha hızlı erişir

Çalıştırılan program RAM’den büyük ise ne olur?Belirli aralıklarla sabit diskten transfer yapılırGenelde oyunlar ve ileri tasarım programlarında söz konusudurWindows işletim sistemi PageFile

servisi ile sabit diskin bir kısmını RAM gibi kullanmaya çalışır

Page 9: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Sanal Bellek / Disk Belleği DosyasıWindows işletim sisteminin bir özelliğidirSabit diskin bir bölümünün RAM gibi kullanılması için

tasarlanmış özel bir dosyadırRAM’lerden yavaş çalışırBoyutu otomatik olarak ayarlı gelir ve sonradan değiştirilebilirVeri fiziksel ve sanal RAM arasında hareket edebilir

Çok sık hareket olması“disk thrashing” yani aşırı disk kullanımaneden olur

Büyük RAM’iniz varsabile PageFile çalışır

RAM

OS

Word

Browser

E-mail

Disk drive

Game

Page 10: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM Ölçüm BirimleriRAM modülleri Byte cinsinden ifade edilir

8 bit genişliğinde = byte16 bit genişliğinde = word32 bit genişliğinde = double word

256 MB, 512 MB, 1 GB modüller halinde satılırlar

Hafıza büyüklük ölçülerini tekrar hatırlayınız:1 Byte (B) = 8 Bit1 Kilobyte (KB) = 1024 Byte1 Megabyte (MB) = 1024 KB = 1,048,576 Byte1 Gigabyte (GB) = 1024 MB = 1,073,741,824 Byte1 Terabyte (TB) = 1024 GB = 1,099,511,627,776 Byte

Page 11: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Adres yolu, işlemcinin hangi adrestenokuma isteği gönderdiğini RAM’e iletiryani RAM’i adresler

Adres yolundaki hat sayısı, kullanılabilecek maksimum RAM miktarını belirler

Veri yolu (external data bus) ise, adreslenmiş verinin işlemciye gönderilmek üzere konulduğu yoldur

Adres ve Veri Yolu

Page 12: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM KapasitesiRAM’ler bir excel tablosu gibi organize edilmiştir;

RAM genişliği; bu tablodaki sütun sayısı kabul edilebilir…RAM derinliği; bu tablodaki satır sayısı kabul edilir…

Genişlik ve derinlik kavramları bit’ler türünden ölçülürProgram ve veriler, 8 Bit (1 Byte) boyutunda bellek parçaları

halinde depolanırFiziksel boyut ile yonganın iç organizasyonu doğrudan

bağlantılı değildirYoğunluk = Genişlik x Derinlik

Bit cinsinden kapasiteKapasite = Yoğunluk / 8

Klasik kullanılan RAM kapasitesi

Page 13: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM YongalarıÜretim teknolojisi gelişimine göre RAM yongaları değişmiştir

DIPSOJTSOPCSP

Page 14: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM ModülüBellek yongaları, genelde küçük bir PCB üzerindedirGörsel olarak genelde yeşil bir PCB yüzeyine dizilmiş ufak siyah

modüller halindedirlerTür ve kullanım alanına göre farklı boyut ve biçimlere sahip

olabilir

Page 15: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM Modülünün Yapısı

Çentik / Module Key

Bağlantı PIN’leri(Gold Fingers)

PCBKondansatörler

SPD YongasıDRAM Yongaları(FBGA)

Page 16: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

SIMM RAM PaketiSIMM: Single Inline Memory ModuleTek sıralı hafıza modülüdürArtan RAM ihtiyacına karşın PCB üzerine RAM yongalarının

yerleştirildiği ilk çözümdür 32 bit dış veri yoluna sahiptir64 bit dış veri yoluna sahip sistemlerde en az 2 tane modül

kullanılması zorunlu idi

Page 17: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Dinamik (DRAM) Düşük maliyet, küçük mimari yapı ve makul derecede hız sunarGenellikle sistem hafızası olarak kullanılırYüksek kapasiteli ve esnek çözümler sunar

Statik (SRAM) Daha yüksek hız ile birlikte, daha yüksek maliyetlidir ve daha büyük

mimari bir yapı kullanırGenellikle küçük boyutlu olarak, ön bellek amacıyla kullanılırDaha çok devreye entegre durumdadır ve değiştirilmesi zordur

SRAM’in periyodik olarak yenilenmesi gerekmezken, DRAM için periyodik yenileme gereklidir

Dinamik ve Statik RAM

Güncellendi

Page 18: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

DRAM: Dynamic Random Access MemoryMikroskobik kapasitörler ve transistörler sayesinde 1 ve 0’ları

saklayan özel bir tür yarı iletkendir (semiconductor)Tek bir yonga bu kapasitör

transistor kombinasyonundan milyonlarca içerebilir

En popüler bellek türüdür

DRAM

Page 19: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

DRAM: AsenkronSistem saati ile senkron değildir Veriye erişim ve okuma için uygun zaman kullanılır

SDRAM: SenkronSistem saati ile senkrondurİşlemci veya MCC, verinin ne zaman alınmaya hazır olduğunu bilirVeriye ulaşım bir ya da daha

fazla saat darbesi içersinde gerçekleşir

Asenkron DRAM’ler den daha hızlıdır

Asenkron ve Senkron DRAM’ler

Page 20: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

DIMM RAM PaketiDIMM: Dual Inline Memory ModuleÇift yönlü hafıza modülüdürSDRAM’ler başlangıcını DIMM modülleri olarak yapmıştırGünümüzde halen kullanılan en popüler RAM paketidirBuffering ve ECC gibi bazı ilave fonksiyonları gerçekleyebilmesi

için ekstra pinleri vardırDizüstü bilgisayarlar için SO-DIMM

(Small Outline DIMM) olarakadlandırılan bir türevi bulunmaktadır

Page 21: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

DIMM RAM yongaları PCB üzerindeki tek bir yüzeyde bulunur ise bu modül “Single Sided” olarak adlandırılır

Modül PCB’sinin her iki yüzeyinde de RAM yongaları varsa, bu DIMM modülü “Double Sided” bir RAM olarak ifade edilir

Çift yüzeyli DIMM modülleri doğal olarak biraz daha kalındır ve bazı anakartlarda diğer slotların da dolmasına neden olabilir

Anakartın desteklediği RAM türlerikapsamında, single veya double side DIMM modüllerinden hangilerinidesteklediği de genelde kitapçıklarda belirtilmiştir

Anakartınız “Double Sided” bir DIMM modülünü kabul etmeyebilir

Single/Double Sided DIMM

Page 22: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Rambus firması tarafından geliştirilen bir DRAM türüdürSDRAM’lerden daha hızlıdır ve bir dönem Intel tarafından

desteklenmiştirModülleri RIMM ve SO-RIMM olarak adlandırılır

SIMM → DIMM / SO-DIMM → RIMM / SO-RIMMHer bellek yuvasının; slotun doldurulması gerekir

Kullanılmayan yuvarlar süreklilik RIMM (CRIMM) modülü ile kapatılırYüksek maliyet, lisans sorunları

ve alternatif gelişmeler sebebiyle standartlaşamamıştır

RDRAM: Rambus DRAM

Page 23: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

DDR: Double Data RateDDR SDRAM, SDRAM’in veri transferini 2 katına çıkartırRDRAM’den daha yavaş olsa da, ciddi fiyat avantajı vardır184 pin DIMM, 200 pin SO-DIMM ve 172 Pin Micro-DIMM

paketlerini kullanırGelişmiş versiyonları gelmiş olsa da, halen kullanılmaktadırFarklı bir isimlendirme kullanılmaya başlanmıştır

DDR400, 200 MHz saat frekansında çalışan 400 MHz DDR SDRAM’dir

Page 24: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Saat Hızı × 2 = DDR Hız AdlandırmasıDDR Hız Adlandırması x 8 = PC Hız Adlandırması

DDR SDRAM Hızları

Saat HızıDDR Hız

AdlandırmasıPC Hız

Adlandırması

100 MHz DDR200 PC1600

133 MHz DDR266 PC2100

166 MHz DDR333 PC2700

200 MHz DDR400 PC3200

217 MHz DDR433 PC3500

233 MHz DDR466 PC3700

250 MHz DDR500 PC4000

275 MHz DDR550 PC4400

300 MHz DDR600 PC4800

Page 25: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

DDR’ın daha az enerji kullanan ve daha hızlı çalışan bazı elektriksel karakteristiklerinin geliştirilmesi ile elde edilmiştir

Veriyi saklayan parça olan RAM çekirdeğinin hızı değişmemiştir

Veri giriş çıkış hızı DDR’ın 2 katına çıkmıştırArtan veri trafiği için özel buffer tamponları eklenmiştirDDR ile uyumlu olmayan 240 Pin DIMM yapısını kullanır

DDR2 SDRAM

Page 26: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Saat Hızı × 2 = DDR I/O HızıDDR I/O Hızı x 2 = DDR Hız AdlandırmasıDDR Hız Adlandırması x 8 = PC Hız Adlandırması

DDR2 SDRAM Hızları

Saat Hızı

DDR I/O Hızı

DDR Hız Adlandırması

PC Hız Adlandırması

100 MHz 200 MHz DDR2-400 PC2-3200

133 MHz 266 MHz DDR2-533 PC2-4200

166 MHz 333 MHz DDR2-667 PC2-5300

200 MHz 400 MHz DDR2-800 PC2-6400

250 MHz 500 MHz DDR2-1000 PC2-8000

Page 27: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM çekirdeğinin hızında yine değişim yokturVeri giriş çıkış hızı DDR2’nin 2 katına çıkmıştırDDR2’de olduğu

gibi DDR3 DIMM yapısı da geriyedönük uyumludeğildir

Gelişmeler saathızı ile sınırlıdeğildir

Daha düşük güç tüketimi söz konusudur

DDR3 SDRAM

Page 28: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Saat Hızı × 4 = DDR I/O HızıDDR I/O Hızı x 2 = DDR Hız AdlandırmasıDDR Hız Adlandırması x 8 = PC Hız Adlandırması

DDR3 SDRAM Hızları

Saat Hızı

DDR I/O Hızı

DDR Hız Adlandırması

PC Hız Adlandırması

100 MHz 400 MHz DDR3-800 PC3-6400

133 MHz 533 MHz DDR3-1066 PC3-8500

166 MHz 667 MHz DDR3-1333 PC3-10600

200 MHz 800 MHz DDR3-1600 PC3-12800

Page 29: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

DDR3 DIMM Yapısı ve UyumlulukÜreticiler yanlış RAM kullanımını önlemek için modüllerin

üzerinde “module key” yani çentik bulundururlar

DDR2

DDR3

DDR3 DIMM

DDR2 Soket

Page 30: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

SDRAM Teknolojisinin Gelişim Grafiği

Page 31: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Ara ÖzetRAM Türleri ve Modül Yapıları

RAM Türü Açıklaması Modül / Stick Yapısı

SRAM Statik RAM -

DRAM Dinamik RAM SIMM

SDRAM Senkron DRAM DIMM, SO-DIMM

RDRAM Rambus DRAM RIMM, SO-RIMM

DDR SDRAMÇift Veri Transferli SDRAM

DIMM, SO-DIMM, Micro-DIMM

DDR2 SDRAM DDR SDRAM Versiyon 2 DIMM, SO-DIMM

DDR3 SDRAM DDR SDRAM Versiyon 3 DIMM, SO-DIMM

Page 32: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Erişim zamanı, işlemcinin bellekten veriyi okumak için gerekli olan minimum zamandır

Nanosaniye (saniyenin milyarda biri) ile ifade edilirİnsan gözünün bir kez kırpılması minimum 1/10 saniye içinde olabilirAynı zaman içinde bir bilgisayar milyonlarca işlemi gerçekleştirebilir

Erişim Zamanı / Access Time

Birim Zaman

Milisaniye Saniyenin binde biri

Microsaniye Saniyenin milyonda biri

Nanosaniye Saniyenin milyarda biri

Picosaniye Saniyenin trilyonda biri

Page 33: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM’in ne kadar yavaş olabileceğinin ölçümüdürDüşük gecikmeli RAM’ler yüksek gecikmeli RAM'den daha

hızlıdır; çünkü işlemciye daha hızlı cevap verirCL, “Low Latency / Düşük Gecikme” seviyesini ifade eder

CL2 düşük gecikmeye sahip, hızlı bir RAM’i ifade ederCL3 daha yüksek gecikmeye sahip, daha yavaş bir RAM’i ifade eder CLX bir RAM, veriyi almak için X “clock cycle” a ihtiyaç duyarCL5 bir RAM’de, işlemcinin veriyi

alabilmesi için 5 saat darbesi beklemesi anlamına gelir

Günümüzde işlemciler RAMmodüllerine göre çok hızlı çalıştığı unutulmamalıdır

Gecikme / Latency

Page 34: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

SPD (Serial Presence Detect)Modül PCB’si üzerinde yer alan bir yongadırSistem BIOS’una RAM hakkında bilgi verirRAM’in desteklediği çalışma hızları, erişim zamanları ve

gecikmeler, burada profiller halinde kayıtlıdırAyrıca üretici, üretim tarihi, seri no gibi bilgileri de barındırırÜçüncü parti yazılımlar ile bu bilgileri okunabilir

SPD Yongası

Page 35: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Yüksek hızlarda RAM’in kötü veri döndürme ihtimali vardırHerhangi bir sebeple 1 yerine 0 döndürebilirNadiren karşılaşılan bir durumdur

PC kullanıcıları tarafından çoğunlukla fark hissedilmezSunucu ve iş istasyonlarında daha fazla önem taşırEşlik (Parity) özelliği, veride hata olup olmadığını algılarBu RAM’ler hata algılamalı RAM’ler olarak bilinirlerEşlik kavramı sadece hata olup olmadığı algılar; veride

düzeltme yapılmaz

Eşlik / Parite Kavramı

Page 36: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Hata algılamalı RAM’lere bir süre sonra hata düzeltme mekanizması da ilave edilmiştirECC: Error Correction Code

Daha çok sunucu sistemlerinde kullanılırlarECC RAM’ler için ECC uyumlu bir anakart kullanılmalıdırYüksek maliyet ve yavaşlık dezavantajları vardır

ECC / Hata Düzeltme Kodu

8 Chip

9 Chipİlave Eşlik Yongası

Page 37: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

PC anakartlarında genelde 4 adet RAM slotu bulunur4 fiziksel yuvadan fazlası bazı ciddi elektriksel sorunlar çıkartır

Çok miktarda RAM modülü kullanan özel anakartlar vardırİş istasyonları, sunucular

Elektriksel zorluğu aşmak için RAM ile CPU (veya MCC) arasında aracı olarak davranan tampon (buffer)yonga bulunur

Bu yongaya sahip RAM’ler buffered veya registered olarak adlandırılır

Buna uyumlu bir anakartasahip olmalısınız

Buffered/Registered DRAM

Page 38: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM İhtiyacının Tespit EdilmesiGenelde daha fazla RAM, daha fazla performans anlamına

gelirDaha fazla RAM’in gerekli olduğunu gösteren 2 belirti vardır

Özellikle birden fazla program açıkken genel sistem yavaşlığıAşırı sabit disk kullanımı veya “disk thrashing”…Disk thrashing, PageFile kullanımının aşırı fazla olması, özellikle de

program geçişlerinde yavaşlama ile beraber aşırı disk kullanımıdırKontrol etmeniz gereken iki nokta vardır

RAM boyutu önerilen düzeyde mi?PageFile kullanımı uygulamalar açık ve kapalı olması durumunda

nasıl değişiyor?

Page 39: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Windows İşletim Sistemi RAM ÖnerileriMicrosoft’un minimum RAM önerileri, çok düşüktür

İşletim SistemiMicrosoft Önerisi

Sağlam Performans

Yüksek Performans

Windows 2000 128 MB 256 MB 512 MB

XP Home 128 MB 512 MB 1 GB

XP Professional 256 MB 512 MB 1 GB

Vista Home Basic 512 MB 1 GB 2 GB

Vista (Diğer) 1 GB 2 GB > 3 GB

Windows 7 * 1 GB 2 GB > 3 GB

* Windows 7 sistem gereksinimleri bu slayt hazırlanırken kesin olarak açıklanmamıştır.

Page 40: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM Miktarının ÖğrenilmesiBilgisayarım > ÖzelliklerWinKey + Pause/BreakCtrl+Shift+Esc

Page 41: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Demo: RAM Miktarını Öğrenmek 1

Page 42: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Demo: RAM Miktarını Öğrenmek 2

Page 43: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Doğru RAM’e Sahip OlmakAnakartın desteklediği RAM türü ve kapasitesini öğrenmek

Kaç adet RAM modülü takılabiliyor ve kaçı boş durumda?Desteklediği RAM hızları neler?Önerilen marka ve modeller (QVL) listesi var mı?

Bunun için en önemli kaynak anakart kitapçığıdırBlackBox ve CPU-Z gibi üçüncü parti yazılımları da deneyinTüm yuvalar doluysa düşük kapasiteli modül değiştirilebilir

Örneğin 256 MB’lık çıkarılıp 512 MB’lık modül takılabilirDengeli bir sistem için slotlardaki modüllerin her anlamda

dengeli olması tavsiye edilir1 adet 512 MB, 1 adet 256 MB yerine, 2 adet 512 MB tavsiye edilir

Page 44: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM Seçiminde HızlarBirden fazla RAM modülü kullanıldığında, dengeli bir sistem

için modüllerin de her anlamda dengeli olması tavsiye edilirFarklı hızlarda RAM modülleri teknik olarak kullanılabilirAncak sistem kilitlenmesi ve veri bozulmasına neden olabilirKritik sistemlerde asla böyle bir şey denemeyin

Anakartın önerdiğinden daha hızlı RAM kullanabilirsinizRAM’ler yine de anakartın belirlediği hızda çalışırPerformansta bir artış olmaz

Page 45: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM’le Çalışmak ve Temel PrensiplerRAM modülleri aşırı elektrostatik duyarlı bileşenlerdirPIN ve konektörlere asla direkt olarak dokunmayınModülleri her zaman köşelerinden tutunElektrostatik boşalmaya karşı

gereken tedbirleri alın

Page 46: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

DIMM Modüllerinin TakılmasıKenar sabitleyicileri açık duruma getirinYönlendirme çentiklerine dikkat edinPIN’ler slotlara

denk geldiğinde aşağıya doğru kuvvetlice itin

Modül slotatam olarak yerleştiğinde, kenar sabitleyicileri eski halini alarak otomatik olarak kapanmalıdır

Page 47: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Demo: DIMM Modüllerinin Takılması

Page 48: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Sistemin kapalı olduğuna emin olunAC bağlantısının yanı sıra bataryalar da çıkarılmalıdır

Notebook RAM’leri çoğunlukla 2 bölgede bulunurKlavyenin veya arka paneldeki özel bir kapakçığın altıda yer alır

Önce 45˚’lik bir açı ile RAM’i slota yerleştirinDaha sonra RAM’i aşağıya doğru bastırın ve sabitleyin

SO-DIMM Modüllerinin Takılması

Page 49: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Demo: SO-DIMM Modüllerinin Takılması

Page 50: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM SayacıYeni RAM’i taktıktan sonra, bilgisayar açılışını dikkatle izleyinEğer RAM’i düzgün taktıysanız, POST ekranındaki RAM sayacı

yeni bir değer gösterecektirEkrandaki RAM miktarının taktığınız RAM ile uyumlu olup

olmadığına bakınEkrandaki rakamların kafa karıştırıcı olabileceğini unutmayın524582912 gibi rakamın 512 MB RAM’i gösterdiğini tahmin edin

Ekran kartı paylaşımı veya sistem uyumunun zorlaması gibi sebeplerden dolayı RAM miktarının yaklaşık rakamlar gösterebileceğini unutmayın

Page 51: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Ekran Kartı Paylaşımlı BelleklerOnboard ekran kartı bulunması durumunda karşılaşılır

Daha çok dizüstü bilgisayarda karşımıza çıkarBazı PC anakartlarında da ekran kartı onboard bulunabilir

Ekran kartı için anakart üzerinde özel bir bellek bulunmaz ise, sistem RAM’lerinin bir kısmı ekran kartının kullanımı için ayrılırBu durumlarda paylaşılacak bellek miktarı BIOS’dan ayarlanabilir

Paylaşımlı kullanım durumunda Windows işletim sistemi ve bazen de POST ekranı, RAM miktarını paylaşılan RAM miktarı kadar az gösterecektir

Çok nadir olsa da, onboard olmayan bazı ekran kartları da, sistem belleğinin bir kısmını kendisi için ayırabilir

Page 52: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

“Dual Channel” MimarisiDual Channel mimarisi çift kanal RAM’i birlikte kullanarak

çıktıyı artıran bir özelliktirİlk olarak RDRAM’lerde kullanılan bir özelliktirSadece 2 veya 4 slot gibi “çift” sayıda RAM modülü

kullanıldığında aktif olur3 adet modül bulunması

“Dual Channel” ı bozacaktırBu amaçla RAM slotlarında

renk yönlendirmesiyapılmaktadır

Özellik ve avantajları anakartchipset’ine göre değişir

Page 53: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM hataları çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir;Bilgisayarın hiç açılmamasıSistem kilitlenmeleri ve sayfa hatalarıEşlik ve ECC hata mesajlarıMavi ekranlar (BsoD : Blue Screen Of Death)

Bu hataların RAM ile tamamen ilgisiz bir şeye işaret etme ihtimali her zaman vardır

RAM Hatası Belirtileri

Page 54: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Özellikle yeni bir RAM montajı yapıldığını zaman sistemin açılması ile ilgili problem yaşanıyor ise RAM’lerinizle ilgili sorun olduğunu düşünmelisiniz

İki şekilde oluşabilirSistemin hiç açılmaması (bip sesleri)POST ekranının RAM kontrolünden önce tıkanması

Olası sebeplerRAM modülleri slotlara

düzgün yerleştirilmemiş olabilir

RAM üretim hatası veya ESD sebebiyle bozulmuş olabilir

Sistemin Açılmaması

Page 55: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Hata BildirimleriWindows sistem kilitlenmeleri ve sayfa hataları

Genellikle beraber meydana gelirler“KRNL38603F2:25A003BC’de sayfa hatasına neden oldu”Mesajdaki bellek adresi her zaman RAM’de sorun anlamına gelmezGerçek RAM hatalarında hata veren adres sürekli aynı olmalıdırHata veren adresi not alın ve sonraki hatadaki adresle karşılaştırın

Eşlik / ECC Hataları“Parity error at A5F2:004EEAB9”Gerçek bir eşlik / ECC hatası

her zaman belleğin aynı yerinde çıkar

Isı, toz, ve güç problemlerindenhayali eşlik hataları oluşabilir

Page 56: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

PC’nin içinde potansiyel olarak faciaya neden olabilecek bir durum olduğunda devreye giren “panik” mekanizması vardır

NMI (non-maskable interrupt / maskelenemez iş kesme talebi)İşlemci, NMI müdahalesini göz ardı edemezNMI, BsoD (Blue Screen Of Death) olarak adlandırılan mavi

ekranı ortaya çıkarırBozuk RAM dışındaki

etkenler de NMI’ı tetikleyebilir

RAM hata adresi tekrarlıyorise RAM’in bozuk olmaihtimali vardır

Mavi Ekranlar

Page 57: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

RAM Hatalarının GiderilmesiRAM test donanımları ile RAM’leri test etmek

Oldukça pahalı cihazlardırOlası arızalı RAM’lerin, sağlam RAM’lerle değiştirilmesiYazılım temelli RAM testi yapmak

Memtest86Microsoft Windows Memory DiagnosticDocMemory Diagnostic

Page 58: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Demo: Belleklerin Test Edilmesi 1

Page 59: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Demo: Belleklerin Test Edilmesi 2

Page 60: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

GDDR: Ekran Kartı BellekleriBilgisayar oyunları, daha güçlü ekran kartları ve bunların

üzerinde yer alan güçlü ekran belleklerine gereksinim duyarHer ekran kartının üzerinde DRAM bulunur Bu bellekler, saat hızı, bant genişliği ve güç yönetimi açısından

farklılıklar gösterir ve GDDR (Graphics DDR) olarak tanımlanırPek çok DDR DRAM teknolojisi henüz PC’ler için popüler

sistem RAM’leri haline gelmeden ekran kartlarında kullanılmıştır

Şu anda piyasada GDDR4 ve GDDR5kullanan ekran kartları bulunmaktadır

Güncellendi

Page 61: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

DDR Teknolojisinin Geleceği: DDR4 ve DDR5DDR4’lerin 2012 yılında PC’lerde kullanılması beklenmektedirİlk DDR4’lerin 2133 MHz hızında olması ve 1.2 V gerilime sahip

olması bekleniyor2013 yılında 2.667 MHz ve 1.0 V gerilime sahip RAM’ler ile

tanışma olasılığımız bulunmaktadır

Page 62: Hafıza Birimleri ve RAM

A+ Bilgisayar Teknik Servis Elemanı Eğitimi / Hafıza Birimleri ve RAM

Bölüm SonuGöstermiş olduğunuz ilgiden dolayı teşekkür ederiz…

Niyazi SaralGenel Koordinatör

Eğitim İçerikleri

Erman ÜretEğitim İçerikleri

SeslendirmeEğitim Videoları

Hüseyin YiğitEğitim İçerikleriGörsel Tasarım

Seslendirme MetinleriVideo Montaj

Gülnaz KocatepeSeslendirme

Fatma Yılmaz YiğitSes Montaj

Betül BayrakdarSlayt Senkronizasyon

Kontrol