×èíãèñèéí ýð õî¸ð çàãàëûíòóóæ

“Ýðò óðüä öàãò Ñóóò áîãä ×èíãèñ õààíû Ýðìýã öàãààã÷ ã¿¿íýýñ Ýð õî¸ð çàãàë óíàãà òºðñºí àæýý.Òýð îíä àðâàí ã¿¿íýý òýëæ Àðãà õàéæ îíä îðóóëàâ ãýëýý”

“Ýçýíäýý Äààãàí àõóé öàãò óíóóëæ¯ðýýí àõóéí öàãò õóÿãëàæ Òýð õî¸ð çàãàëûã óíàæ Àëòàé õàíûã àðëàí àâëàæ Õºõ¿é õàíûã õºâ÷ëºí àâëàæýý.

Èõ çàãàëûã óíàæ Àëòàé õàíûã àâëàí òàëáèâ Àðãàë óãàëçûã àëæ Àðãàã¿é áàðäàæ èðýõýä Àðâàí ò¿ìýí àâûí õ¿í Íýãýýõýí áýýð ýñ ãàéõàâ.

Áàãà çàãàëûã óíàæ Õºõ¿é õàíûã õºâ÷ëºí òàëáèæ Õ¿éëýí õºõ ÷îíûã õÿäàí àëàâ. ªâñíèé îðîéãîîð ªðâºëç¿¿ëýí èðýõýä Õýäýí ò¿ìýí àâûí óëñ Íýãýýõýí áýýð ýñ ãàéõàâ.

Õýíòèé õàíûã õýðýí àâëàí Õýäýí ò¿ìýí àìüòíûã ã¿éöýæ ÿâàõàä Õýí ÷ óëñ õýðýãëýí ýñ ãàéõàâ.

“Äààãàí öàãò ìèíü äàâòñàí áîëæ ¯ðýýí öàãò ìèíü ýðñýí áîëæ

Õÿçààëàí öàãò ìèíü õÿíàñàí áîëæ Ñî¸îëîí öàãò ìèíü ñîðüñîí áîëæ”

“Ñàéí õ¿íä íºõºð îëîí áèø ¿¿?Ñàéí ìîðèíä ýçýí îëîí áèø ¿¿? ªíºð õ¿íä íºõºð îëîí áèø ¿¿? ªí÷èí õ¿íä íî¸í îëîí áèø ¿¿?”

ãýýä áàãà çàãàë èõ çàãàëäàà öóã ÿâàõûã õ¿ñýõýä íü èõ çàãàë õàðèóä íü

“Àâàé áîð äóóðàì ìèíü Ýåòýé õ¿íä íºõºð îëîí ãýëýýÈéëñýí ìîðèíä óóðãà îëîí ãýëýýÝåã¿é õ¿íä ºñòºí îëîí ãýëýýÝöñýí ìîðèíä òàøóóð îëîí ãýëýý” ãýýä öààø

“Õàäíû ºâñ õàãä èäüåÁóòíû ºâñ áóãäàé èäüåªñãºí òºð¿¿ëñýí ªë áóóðàë àõàé þóãàà ßàæ ìàðòàÿ ãýíýì ÷èªðãºí òºðñºí Ýðìýã öàãààã÷ èæèé þ¿ãýýí ßàæ ìàðòàÿ ãýíýì ÷è” ãýõ ìýòýýð ýñýðã¿¿öýí õýëýýä ÿâñàíã¿é

“Ò¿ðãýí ò¿ðãýí ÿâàõàä Ò¿íãýðöãèéí ÷èíýý ÷óëóó õºäºëãºæÀðãààð àðãààð ÿâàõàä Àÿãûí ÷èíýý ÷óëóó õºäºëãºæ Ãóðâàí öàâ÷óóðûã çîðüñóó Àâãàé ìèíü íýõýõ áîëîâ óó õýìýýí ñàíàæ Õºõ ºíäðèéí ºâºðò ºâñ òàòàëæ áàéâ”Èõ çàãàë íü ºã뺺íèé íàðàíä íýõýæ¯äèéí íàðàíä õàìðàà õàâ÷èæ Õàð õºëñºº àñãàð÷ àìèà òýìöýí ã¿éöýæ èðýâ. “Ýý áîð äóóðàì ìèíü !Õ¿í ãýæ õºâ÷èí ¿ëäýæ äàéí ãýæ äàÿàð õººõã¿é Çýðëýã ãýæ çýâèéí ¿ç¿¿ð óíàãàõ áóé çàà” ãýæ èõ çàãàë áàãà çàãàëäàà õýëýâ.

“Ñóóò áîãä ýçýí íü õºõ òýíãýð äýýð ãàð÷ Áàðààã õàðæ øàíàëàí óÿðàâ. Áîëäîãèéí áîð òîëãîéä ãàð÷ Õààí ýçýí íü õàéëàâ:“… Áóÿíò öàãààã÷ ã¿¿íýýñ òºðñºí Õàéðàí ýð õî¸ð çàãàë ìèíüÁóðóóëàí ãàçàðëàâ óó ÷è? Ýâèé ìèíü…… Ó÷èðòàé èõ óðàëäààí áîëîõîä Þóãààí õàãñààÿÓ÷èðò èõ àâûí áîëîõîä Þóãààí óíàÿ Õàéðàí õî¸ð çàãàë ìèíü!Õàðü îëîí äàéñàí áîëîõîä Þóãààí õóÿãëàÿ Õàéðàí õî¸ð çàãàë ìèíü!”

…Èõ çàãàë õýëýâ:“Àâàé áîð äóóðàì ìèíü þó ãýæ ¯ë ìýäíýì ÷è! Õàéðëàí ºñãºñºí õàí ýçíýýÕàíèëàí ó÷èðñàí õàéðàí íºõ人Õàéðëàí òºðñºí ýõ þ¿ãýýí ñàíàõóë Õàéðò ãàçàðò òóðóóãàà Õîìîîëò ãàçàðò ýð¿¿ãýý õ¿ðãýæ ÿäàâªñºí òºðñºí ýõ þ¿ãýýí ñàíàõóë ªâñºíä ýð¿¿ãýý Óñàíä óðóóëàà õ¿ðãýæ ÿäàâÀâàé áîð äóóðàì ìèíü ÿàæ ¯ë ìýäíýì ÷è!”

Ñóóò áîãä ýçýí íü íýãýí ç¿¿ä ç¿¿äëýâ:“Ýðõò òýíãýð ýöãýýñ çàÿàòàéÝðìýã öàãààã÷èí ã¿¿íýýñ òºðñºí Ýð õî¸ð çàãàë ìèíü èéëýí ãàçàðëàæ áèëýý Ýðãýæ èðýõ áîëîâ óó?Ýìýýëýý òîõîæ áàéíàì ãýæ ç¿¿äëýâ áè”

“… Õºõ¿é õàíûã çîðèñîí Õººðõºí ààëüò õî¸ð çàãàëä þó áèëýýÕ¿é îëîí óëñûã ýçëýí ñóóñàí Õààí ýçýí ìèíü õàðèí ìýíä áóþó ÷è”

“Àà õî¸ð çàãàë ìèíü þóí òóë ÿìàð ó÷èðòàé ãàçàðëàâ òà íàð?”

“Àëòàé õàíûã àâëàõ öàãò Àðãàë óãàëçûã àëàâÀðãàã¿é áàðäàæ èðýõýä Àðâàí ò¿ìýí àâûí óëñ ÷èíü ¿ë ìàãòàâ Õºõ¿é õàíûã õºâ÷ëºí àâëàõ öàãò Õ¿éëýí õºõ ÷îíûã ã¿éöýí àëàâ. Õýäýí ò¿ìýí óëñ ÷èíü ¿ë ìàãòàâ Õýíòèé õàíûã õýðýí àâëàõ öàãò Õýäýí óëñ ÷èíü ¿ë ìàãòàâ Îíîí õàòíû îé òàëûã àâëàõàäÎéð õîë àäèë áîëîâ÷ Îëîí ò¿ìýí ÷èíü ýñ ìàãòàâÒèéìèéí òóëä ãàçàðëàâ áèä Àéìàã øóâóó äîíãîäëîî Õ¿íèé õºâã¿¿í ãàçàðòàà ñóóâ Õ¿ëãèéí õºâã¿¿í ãàçðàà ñàíàâÕààí ýçýí ñóóò áîãä ìèíü”

“Àëòàé õàíûã àðëàí àâëàâ Àðâàí ò¿ìýí óëñ ìàãòàí ãàéõàâ Õºõ¿é õàíûã õºâ÷ëºí àâëàâ Õýäýí îëîí àìüòíûã ã¿éöýí àëàâÕýëýõ¿é àâûí óëñ ãàéõàí ìàãòàâ…” ãýýä “…Õî¸ð çàãàëûí ñàíàà ñýòãýë íü Àìàðõàí æàðãàâÑóóò áîãä ×èíãèñ õààí Áàãà çàãàëä õèâ òàòàæ ñýòýðëýâ ãýëýýÕèâ òàòàõûí ¸ñîí áàãà çàãàëààñ áîëîâ ãýëýýÝçýí áîãä ×èíãèñ õààíû Ýð õî¸ð çàãàëûí òóóæ òºãñºâ” ãýæ äóóñãàæýý.

Àíõààðàë òàâüñàí ÿâäàëä áàÿðëàëàà.