در اعصار طالیى تمدن اسالمى، در مواجهۀ مسلمانان با علوم یونانى، گونه اى معرفت و غربى انسانى علوم درزمینۀ امروزه، که موضوعاتى از یکى آمد. به وجود اسالمى اسالمى سازى علم، اهمیت فوق العاده اى دارد، بازخوانى این تجربه و چگونگى پیدایش معرفت اسالمى است. در پاسخ به این پرسش که «علم اسالمى چگونه ممکن است؟»، موفق و ماندگار تجربه هاى از یکى مى انجامد. نو رهیافتى به پیشینه این به رجوع است. اسالمى فلسفۀ یافته، تداوم دیرپا سنتى به عنوان نیز، امروز به تا که مسلمانان ازسوى دیگر، مى توان ابن سینا را چهرۀ برجسته و فلسفى تمدن اسالمى در قرون طالیى تمدن مسلمانان دانست. مرورى بر نظام فلسفى او مى تواند تحول دریافت مسلمانان از ابن سینا، فلسفى نظام در دهد. نشان فلسفه این در را ایشان نوآورى و یونانى فلسفۀ از سویى با مفاهیم جدید و ازسوى دیگر، با تغییر در معناى مفاهیم سنتى مواجه ایم که خود، نشانۀ ظهور پارادایمى جدید است. علت فاعلى، به عنوان علت ایجادى، حدوث ذاتى به عنوان مناط احتیاج به علت و نیز تفکیک میان وجود و ماهیت در ممکنات، ازجمله مفاهیم کلیدى در نظام حکمت اوست. این مفاهیم در قیاس با فلسفۀ ارسطو، مفاهیمى جدید به شمار مى رود. در این مقاله، برخى مفاهیم جدید در نظام حکمت سینوى را مرور مى کنیم؛ سپس نشان خواهیم داد که ابن سینا با شناخت فلسفۀ یونانى کوشیده است نظام حکمى جدیدى بنیان نهد. این نظام جدید، ریشه در باورهاى دینى دارد و جعل مفاهیم و تصرف در مفاهیم سنتى، بدون وجود نگاهى دینى میسر نبوده است. درواقع، ابن سینا فلسفۀ خویش، خاص نبوغ با ولى مى کند؛ اخذ یونانى عالم از را خویش تفلسف مادۀ یونانى را در بستر آموزه هاى دینى بازتفسیر کرده و به آن، صورتى دینى مى بخشد که از

آن، به فلسفۀ اسالمى تعبیر مى کنند.

ابن سینا، حکمت ارسطو، عروض وجود بر ماهیت، فاعلیت الهى.

/ سال اول، شماره اول، پائیز و زمستان 1390 دو فصلنامه علمى پژوهشى

اسالمی سازی علوم یونانی:مطالعۀ موردی دریافت ابن سینا از مابعدالطبیعۀ ارسطو

m zali@ut ac ir

90

Richard walzer

91

92

93

Azadpur

94

Azadpur

95

Bird

96

97

Bertolacci, 2006: VII

Bertolacci, 2006: VII

4 . Andronicus

98

Wolff

Natrop

99

Bertolacci,2006: 108

Theology

100

101

Shields

102

103

104

��

105

»«

106

107

108

17. Azadpur, Mohammad, 2011, Reason Unbound: on spiritual practice in Islamic peripatetic philosoph Alban : State University of New York Press.18. Barnes, Jonathan, 1984, The Complete Works of

Aristotle, Princeton: Princeton University Press.19. Bertolacci, Amos, 2006, The Reception of Aristotle’s Metaphysics in Avicenna’s Kitab al-Sifa, Brill.20. Bird, Alexander, 2011, ’’Thomas Kuhn’’, Stanford Encyclopedia of Philosophy, http: //plato.stanford.edu/entries/thomas-kuhn/21. Nasr, Seyyed Hossein, 2006, Islamic Philosophy from its ri in to the Present: Philosophy in and of Prophecy Albany: State University of New York Press.22. Shields, Christopher, 2007, Aristotle, London: Routledge.2 . Taylor Richard C., 200 , Averroes: Religious ilalectic and Aristotlean Philosophical Thought, in The Cambridge Companion to Arabic Philosophy, edited by Peter Adamson and Richard C. Taylor, Cambridge: Cambridge University Press.24. Walzer, Richard, 1962, Greek into Arabic Greek into Arabic: Essays on Islamic Philosophy Cambridge MA: Harvard University Press.