موثر بر بزهکاری دانش آموزانآموزشگاهی ، خانوادگی و اجتماعی بررسی عوامل

مطالعه موردی : دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان جم

سید ابوالقاسم حسینی

Hosanisayed59@yahoo.com دانشجوی دکترای جامعه شناسی سیاسی

چکیده

ع متوسطه شهرستانپژوهش حاضر به منظور سنجش میزان رفتار بزهکارانه و عوامل خانوادگی ، اجتماعی و آموزشگاهی تاثیر گذار بر آن در بین دانش آموزان مقط

صورت گرفته است . 3141-49جم در سال

112موزان مقطع متوسطه و پیش دانشگاهی است ، حجم نمونه برآمده از فرمول نمونه گیری کوکران برابر با نفر شامل کلیه دانش آ 8281جامعه آماری پژوهش

ت . به ارشی اسنفراست و شیوه نمونه گیری تصادفی ساده می باشد . روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است . ابزار گردآوری داده ها نیز پرسشنامه خودگز

اده ها نیز از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون ، آزمون تی ، تحلیل واریانس یک طرفه ، آزمون تعقیبی توکی ، تحلیل رگرسیون منظور تجزیه و تحلیل د

کار ، زها دوستان بو تحلیل مسیر استفاده شده است . نتایج پژوهش نشان داد بین بعد خانواده ، تعهدات خانوادگی ، تعهدات آموزشگاهی ، دلبستگی و معاشرت ب

لف مخت میزان دینداری دانش آموزان با میزان رفتار بزهکارانه آنها رابطه معنا دار وجود دارد . همچنین بین گروه دختران و پسران ، ساختارهای ووضعیت تحصیلی

عناداری مشاهده گردید . نتایج تحلیل رگرسیونخانواده ، سطوح مختلف تحصیلی والدین ، وضعیت اشتغال والدین ، در زمینه رفتار بزهکارانه دانش آموزان تفاوت م

عهدات ی شخصی ، تگام به گام نشان داد که متغیرهای مستقل به ترتیب تاثیرگذاری بر متغیر وابسته عبارتند از : میزان معاشرت با دوستان بزهکار ، دیندار

ته را تبیین میکنند .درصد از تغییرات متغیر وابس 75آموزشگاهی و تعهدات خانوادگی که روی هم رفته

بزهکاری، دینداری ، تعهدات ، میزان تحصیالت ، وضعیت اشتغال ، خانواده، دوستان: واژگان کلیدی

مقدمه -1

ر جهان کنونی نیروی انسانی نقش بسیار مهمی در گسترش و پیشرفت جوامع دارد و بدون شک نیروی انسانی سالم و متعهد قطعاً اثرگذار خواهدد

میت است. از ار حائز اهبود. با توجه به پیشرفت ارتباطات و نقش آن در روابط افراد و تاثیر پذیری انسانها از یکدیگر سالمت فکری و اخالقی افراد بسی

این رو پی بردن به عوامل انحراف جوانان ضروری به نظر می رسد.

در هجوامع بشری برای طی کردن روند توسعه و تکامل به عناصر گوناگونی نیاز دارند که مهمترین آن، نیروی انسانی می باشد و یکی از عواملی ک

روزه متخریب این عامل مهم اثرگذار است، آسیب ها و انحرافات اجتماعی است. در گذشته بدلیل عدم وسایل ارتباطی آسیب ها جنبه محلی داشت اما ا

(3129) صالح فر بعد جهانی پیدا کرده است.

)برای مطالعه و ریشه یابی بی نظمی اجتماعی به کار رفته است.« آسیب شناسی اجتماعی»با توجه به مشابهت کالبد انسان با کالبد جامعه اصطالح

(3127شریعتی رودسری

تعاریف انحرافات اجتماعی - 2

اجتماعی به عملی غیر قانونی که بطور رسمی در اسناد اداره پلیس و دادگاهها ثبت شده است گفته می شود .از دیدگاه حقوقی : انحراف

ی از دیدگاه جامعه شناسی : انحراف اجتماعی یک پیوستاری از رفتار است که هم به تخلف از قانون ) مانند دزدی ( و هم به تخلف از هنجارها

(3125) احمدی سمی ) مانند فرار از مدرسه ( ارجاع داده می شود .اجتماعی و فرهنگی و قانون شکنی ر

بدون است بنابراین از دیدگاه جامعه شناسی اگر رفتار فرد برخالف ارزشها و هنجارهای اجتماعی فرهنگ اکثریت افراد یک جامعه باشد رفتار انحرافی

اینکه چنین رفتاری الزاما به قانون شکنی منجر شود.

اد از سوی نظریه پردازان جامعه شناسی انحرافات ، رفتار انحرافی بر حسب مالک سن به دو دسته بزهکاری و جرم تقسیم شده است . در دهه هفت

(3459، گالسر 3451)سندرس

کاری عنوان بزهاگر رفتار انحرافی توسط بزرگساالن صورت گرفته باشد آن را جرم و در صورتیکه توسط جوانان و نوجوانان صورت گرفته باشد به

.تلقی می شود

یکدر هر صورت واژه بزهکاری به رفتارهای غیر قانونی اشاره دارد که کودکان یا نوجوانان مرتکب می شوند و دارای گستره ی وسیعی هست . در

(3424)اسکوت و قتل است طرف پایین ترین سطح این رفتارها و در طرف دیگر جرائمی که منعکس کننده فعالیتهای جنایتکارانه ای مثل دزدی

بزهکاری بر حسب میزان شدت عمل انحرافی به دو نوع تقسیم می شود

بگیرد . بزهکاری خفیف : اعمال انحرافی که الزاما مجازاتهای قانونی و اجتماعی را به همراه ندارد و میتواند از طرف جامعه مورد چشم پوشی قرار

(3448 ) آگنوبزهکاری شدید : آن دسته از اعمال انحرافی که الزاما مجازاتهای قانونی و اجتماعی را به همراه دارد

تحقیق اهمیت و ضرورت - 3 افراد شناخت علل و زمینه های مختلف پیدایش رفتار بزهکاران میتوان راهکارهای علمی و عملی مفید وکارآمد جهت اصالح و بازسازیبا – 3

بزهکار ارائه داد

جلوگیری از پیدایش و کاهش رفتار بزهکارانه دانش آموزان بعنوان نسل جوان و آتیه ساز جامعه -8

رفتار بزهکارانه از جمله موانع اساسی در امر آموزش محسوب می شود. -1

.رفتار بزهکارانه موجب مشکالتی در نظم و انسجام خانواده نیز می شود -9

.رفتار بزهکارانه جامعه را نیز با چالشهایی مواجه می کند -7

.کارانه تاثیرات منفی و مخربی بر سایر دانش آموزان میگذارد بزه رفتار - 6

متغیرها: - 4

دانش آموزانی متغیروابسته: رفتار بزهکارانه

متغیرهای مستقل:

های تحصیلی، تعهدات آموزشگاهی، میزان تحصیالت والدین، معاشرت با دوستان، سن،جنس،بعدخانوار،ساخت خانواده، تعهدات خانوادگی، پایه

.وضعیت اشتغال والدین، وضعیت تحصیلی دانش آموزان، میزان دینداری دانش آموزان

نظریات مربوط به بزهکاری - 5

نظریه تبادل روانی - 1– 5

تاکید می کند و رفتارهای بزهکارانه افراد را ناشی از تقلید رفتار افراد بزهکار می داند که با آنها گابریل تارد بر نقش تقلید در بروز جرم و بزهکاری

کنش متقابل دارند. بر این اساس هر کسی بر طبق عادت و رسوم مورد قبول محیط خود رفتار می کند که اگر کسی دزدی می کند یا می کشد

(3121) کی نیا کاری جز تقلید از دیگری نمی کند.

سازمانی اجتماعی و بی هنجاریبی نظریه - 2– 5

پیش فرضها

.ریشه اصلی جرم و جنایت را باید در عوامل اجتماعی جستجو نمود -3

.ساختارها ونهادهای اجتماعی می توانند در حال ثبات یا بی ثباتی باشد -8

صنعتی شدن و شهر نشینی باعث بی سازمانی اجتماعی می شود. -1

(3125) احمدی عوامل اجتماعی افراد را کنترل می کنند. -9

دورکیم آنومی را از ویژگی های جامعه صنعتی می داند که به دالیل زیر بوجود می اید:

تغییرات ناگهانی در استانداردهای زندگی -3

عرض شرایط دائماً در حال تغییرقرار گرفتن هنجارها در م -8

روابط فردی آزاد شده از نظم برپیشرفت اقتصادی مبتنی -1

) همان(تضعیف نیروهای اخالقی جامعه -9

منبع اولیه آنومی می باشد. ، به عقیده مرتن تضاد میان اهداف فرهنگی و ابزارهای نهادی شده قانونی برای بدست آوردن و رسیدن به آن اهداف

) همان(.آید د رفتار انحرافی بوجود میوقتی مردم از ابزارهای غیرقانونی برای کسب موفقیت استفاده می کنن

روشهای سازگاری افراد با هنجارهای اجتماعی از دیدگاه مرتن

طغیان –7 نشینی عقب – 9 گرایی مناسک – 1 نوآوری - 8 یهمنوای – 3

نظریه دموگرافیک و بوم شناختی - 3– 5

خانوار ، زبان قومیت، مهاجرت و ... تمرکز دارند در مکتب شیکاگو از طریق این نظریات روی متغیرهایی مانند محل سکونت ، سن، جنس، بعد

جامعه شناختی مانند پارک، برگس و شاو گسترش یافت.

پارک و برگس معتقدند اقلیت های قومی )مهاجرین( وقتی وارد می شوند از فرهنگ خود جدا شده و به عنوان یک خرده فرهنگ وارد گروه بندی

(3129) مساوات آذرر حاشیه ها ساکن می شوند که خرده فرهنگ بزهکارانه و شیوع جرم و جنایت منتهی می شودهای شهری شده د

ید ایاز نظر شاو و مکی علت کجرفتاری بی سازمانی اجتماعی است و در این مناطق ارزشهایی بر پرورش می یابد که الگوهای رفتار کجرو را مورد ت

(3123)ممتازمعیارهای فرهنگی مناسب باعث میل به انحراف می شود. قرار می دهد بنابراین عدم حضور

نظریه معاشرت افتراقی - 4– 5

ا ر ساترلند معتقد است گروهی که فرد با آنها معاشرت میکند و در فرایند یادگیری اجتماعی تجربیاتی را در آن گروه کسب میکند می تواند فرد

(3123) ممتاز مجرم یا همنوا با هنجارهای اجتماعی بار آورد

نظریه خرده فرهنگی: - 5– 5

ی نظریه بزهکاری جوانان را بر حسب ویژگیهای خرده فرهنگی آنها مانند ارزشها، باورها، زبان ، عادات و شیوه های زندگی موردبررسی قرار ماین

دهد.

از نظر کوهن خرده فرهنگ بزهکاری در جایی رشد می کند که جوانان برای کسب موفقیت از راه های قانونی شانس کمی دارند وی معتقدند تضاد

(3125) احمدی بین ارزشهای طبقه پایین وهنجارهای طبقه متوسط زمینه رفتار بزهکارانه جوانان است

کوهن شش خصلت برای خرده فرهنگهای کجرو در نظر میگیرد که به شرح زیر است

الل و ستقا، دی و تنوع در کجرفتاریآزا، لذت گرایی و خوشی پرستی ، منفی گرایی، میل به خشونت و ویرانگری، گرایش غیر سودمند گرایانه

انسجام گروهی

جوانان از نظر میلر بزهکاری جوانان ناشی از اشاعه الگوها و ارزشهای خاص خرده فرهنگ طبقات پایین جامعه است به اعتقاد او آنچه باعث می شود

معه و تضادشان با اقتدار طبقه متوسط است طبقات پایین جامعه بزهکار شوند شدت توجه و عالقه آنها به ارزشهای طبقه پایین جا

خالقی ا به اعتقاد ماتزا جوانان طبقه پایین جامعه با استفاده از تکنیک های خنثی سازی به قانون شکنی مبادرت می ورزند و به علت انکار تقیدات

ممکن است مرتکب اعمال بزهکارانه بشوند )همان(

:انواع تکنیک های خنثی سازی از نظر ماتزا

ادعای وفاداری به دیگران –7نکوهش سرزنش کنندگان –9انکار وجود قربانی -1 انکار زیان –8انکار مسئولیت – 3

عامل ضرورت دارد 1ماتزا معتقد است که برای تشکیل خرده فرهنگ کجرو و جذب افراد به آن

میل به انجام کجرفتاری از طریق معاشرت –1کجرفتاری از طریق معاشرت آموختن مهارتهای الزم برای –8خنثی کردن قانون از نظر قانونی – 3

نظریه انتخاب عقالنی - 6– 5 ی را کسب عاین نظریه معتقد است افراد بسوی فعالیتهای تبهکارانه رانده نمی شوند بلکه فعاالنه دست زدن به این اعمال را انتخاب می کنند تا مناف

(3447آگاهند اما معتقدند ارزش خطر کردن را دارد .) گیدنز کنند آنها از عواقب آن

نظریه برچسب زنی - 7– 5 سط وایده های اولیه این نظریه توسط هورتون کولی و هربرت مید د قالب نظریات خود آیینه سان و دیگری تعمیم یافته ابداع و در سالهای بعد ت

جرفتاری تعریفی است که جامعه می سازد . منظور او این است که گروههای اجتماعی با ساختن لمرت و هاوارد بکر گسترش یافت . از نظر بکر ک

(3125مفهوم کجرفتاری را می سازند .) احمدی قوانینی که خدشه دار کردن آنها کجرفتاری محسوب می شود

نظریه کنترل اجتماعی - 8– 5

جرم اهمیت چندانی ندارد. بلکه این منبع کنترل است که دقیقاً مورد بررسی قرار گیرد. چرا که در این نظریه جستجوی منبع انگیزه مردم در ارتکاب

ظریه از آثار ن کنترلهای درونی و بیرونی هستند که اکثر مردم را از بزهکاری باز می دارند و آنگاه که در میان نباشند افراد مرتکب تخلف می شوند. این

(3441) رابرتسون دورکیم متاثر است.

:انواع کنترل از دیدگاه کنترل اجتماعی - 1 – 8– 5

کنترل اجتماعی: وابستگی و تعلق به نهادهایی مثل خانه،مدرسه و دین.... -8 ی: خودپنداری و اعتماد به نفس صکنترل شخ -3

و موجب نظریه پردازان کنترل اجتماعی معتقدند تعهدات و تقیدات نسبت به نهادها و گروه ها می تواند جوانان را در گروه های رسمی ادغام نموده

سته گس کنترل فردی و اجتماعی گردیده و رفتار آنها را منظم نماید و کج رفتاری زمانی واقع می شود که پیوند میان فرد و جامعه ضعیف باشد یا

(3464) هیرشی شود.

عنصر اساسی است: 9هیرشی معتقد است قیود و بستگی های اجتماعی دارای

اعتقاد یا ایمان - 9 مشغولیت و گرفتاری -1 تعهد -8 عالقه یا وابستگی-3

نظریه تضاد و رادیکال - 9– 5

ود ش پیش فرض این نظریه این است که سرمایه داری بدلیل ویژگی های خاصی که دارد انسان را از خود بیگانه نموده و رفتار انحرافی را باعث می

مارکس و انگلس معتقدند بزهکاری در واقع کنش بین طبقات تحت سلطه علیه بیدادگریهای اجتماعی است لذا بیشتر در بین (3125)احمدی

سرمایه داری علت اساسی ارتکاب جرائم است ( 3441)شوماخر فرودست دیده می شود طبقات

نظریه جنسیت: - 11– 5

ر جوامع د این نظریه مبتنی بر اصالت تساوی زن و مرد می باشد. نظریه پردازان جنسیت بر این باورند که یک توزیع نابرابر قدرت میان زنان و مردان

در چنین نظامی موقعیت و جایگاه زنان بوسیله مردان تعریف شده است. نظام کنترل اجتماعی بوسیله مردان تعریف شده است. پدر ساالر وجود دارد و

(3125)احمدی در چنین نظامی هویت زنان درون خانواده بوسیله مردان تثبیت شده است

در این نظریه دو نکته اصلی مطرح می شود:

می توان در مورد هر دو جنسیت بکار برد؟ آیا نظریات انحراف اجتماعی را-3

علل ارقام پایین تر انحراف در میان زنان چیست؟ -8

پاسخ:

نظریات انحراف اجتماعی تحت تاثیر اندیشه مرد ساالرانه نوشته شده و مخاطب آن عموماً مردان هستند.-3

قانونی جهت دستیابی به موفقیت نداشته باشند کمتر امکان دارد که حتی اگر زنان فرصت های شغلی بیشتری در اختیار داشته باشند و فرصت - 8

(3442) سیو مرتکب جرم شوند.

چون زنان در خانواده ها با هاگن معتقد است زنان بیشتر از مردان جامعه پذیر می شوند و هنجارها و ارزش های اجتماعی را درونی می سازند.

(3422) هاگن .تکاب جرم برایشان کمتر استمحدودیت های بیشتری مواجه هستند امکان ار

چارچوب نظری تحقیق : - 6

ن اساس یهیچ تحقیقی در حوزه علم نمی تواند بی نیاز از تئوری باشد تئوریها بازتاب تصوراتی از واقعیت هستند که در یک علم وجود دارند و بر هم

(3443)پوپر بخشی از دانش علمی به حساب می آیند

این پژوهش از یک رویکرد ترکیبی ) ادغام نظریه های کنترل ، فشار و خرده فرهنگی ( استفاده شده است

نظریه کنترل بر این پیش فرض استوار است که رفتار بزهکارانه متعلق به همه طبقات اجتماعی است و جنبه عمومی دارد و نتیجه کارکرد ضعیف

(3441دسون و هیرشی )گوت فرمکانیزمهای کنترل اجتماعی است

نابرابریهای و اجتماعی–نظریه فشار بر آن است که عمدتا رفتار انحرافی در میان افراد طبقه پایین و محروم جامعه به علت فشارهای اقتصادی

افتد می اتفاق جامعه در موجود

ین همبستگی را با رفتار بزهکارانه نوجوانان و جوانان نظریه خرده فرهنگی بر آن است که گروههای دوستان و همساالن بزهکار می توانند بیشتر

داشته باشند

و تجزیه و تحلیل تحت برنامه با ابزار پرسشنامه و نفر 112نفر و نمونه ای معادل 8281ین تحقیق با استفاده از روش پیمایشی و با جامعه آماری ا

spss .انجام شده است

)آمار توصیفی ذکر نشده است ( .نتایج زیر بدست آمد ها پس از تجزیه و تحلیل و بررسی فرضیه

یافته ها بر اساس آمار استنباطی تحلیل - 7 هر یک از فرضیات پژوهش با استفاده از تکنیک های آمار استنباطی مانند ضریب همبستگی پیرسون ، آزمون تی ، تحلیل واریانس در این بخش

/ به شرح زیر می 18/ تا 113گرفت و در مجموع خالصه نتایج چهارده فرضیه در سطح معناداری بررسی قرارمون تعقیبی توکی مورد یکطرفه و آز

باشد .

سنین مورد مطالعه پراکنده بود . ی رفتار بزهکارانه ی دانش آموزان دبیرستانی به سن آنها بستگی ندارد و این رفتار در همه

رفتار بزهکارانه دانش آموزان به جنسیت آنها بستگی دارد و در پسران بیشتر دیده می شود .

بزهکارانه ردر خانواده های پر جمعیت به نسبت خانواده های کم جمعیت این رفتارها بیشتر شایع بود و رابطه ای مستقیم بین بعد خانوار و میزان رفتا

وجود دارد .

ن ) تک سرپرست ، بد سرپرست و . . . ( میزان ارتکاب رفتار بزهکارانه بیشتر مشاهده می شود . در خانواده های نابساما

تعلق و تعهدات دانش آموزان به خانواده بیشتر باشد رفتار بزهکارانه آنها کاهش می یابد ) ارتباط معکوس ( هر چه میزان

دارد همچنین که در سنین مختلف نیز تفاوت معنادار نبود .رفتار بزهکارانه در پایه های مختلف تحصیلی تفاوت چشمگیری ن

نگونه ایبین رفتار بزهکارانه و تعهدات آموزشگاهی دانش آموزان ارتباطی معکوس وجود دارد و هر چه تعهدات آموزشگاهی بیشتر باشد احتمال ارتکاب

رفتارها کاهش می یابد .

یسواد بودند بیشتر از سایرین بود اما این تفاوت در بین سطوح تحصیلی مختلف مادران تفاوت رفتار بزهکارانه ی دانش آموزانی که دارای مادر ب

می هچشمگیری نداشت . همچنین این تفاوت بین دانش آموزانی که پدر آنان تحصیالت ابتدایی و پایین تر داشتند با سایر دانش آموزان نیز مشاهد

شد .

بزهکارانه و معاشرت با دوستان بزهکار مشاهده شد به گونه ای که هر چه این معاشرت بیشتر بود میزان رفتار رابطه ای مثبت و قوی بین میزان رفتار

بزهکارانه نیز باال می رفت .

رعکس ل بغرفتار بزهکارانه در بین دانش آموزانی که پدر آنان بیکار بود بیشتر از کسانی بود که پدر شاغل داشتند . این موضوع در مورد مادران شا

.بود و دانش آموزانی که مادر آنها خانه دار بود رفتار بزهکارانه ی کمتری داشتند

دانش آموزانی که وضعیت تحصیلی بهتری دارند به نسبت سایرین رفتار بزهکارانه ی کمتری از خود بروز میدهند .

دارد و هر چه تعهدات دینی بیشتر و قویتر باشد رفتار بزهکارانه دانش رابطه ای قوی و منفی بین میزان دینداری و رفتار بزهکارانه دانش آموزان وجود

آموزان کمتر می شود .

یافته های جانبی - 8

رگرسیون چند متغیری بین برخی از متغیرهای مستقل و رفتار بزهکارانه ی خفیف دانش آموزان

فتار بزهکارانه ی دانش آموزاننتایج رگرسیون چند متغیری بین متغیرهای مستقل و ر 1 جدول

چهارم سوم دوم اول مرحله

متغیر

واردشده

دوستان

بزهکار

دینداری

شخصی

تعهدات

آموزشگاهی

تعهدات

شخصی

R 678/1 581/1 599/1 579/1مقدار

مقدار2

R 986/ 781/ 779/ 764/

مقدار اضافه

شده به 2

R

-- 145/1 113/1 137/1

-/B 752/1 935/- 916/- 117ضریب

ضریب Beta

739/1 871/- 378/- 393/-

-t 42/38 86/6- 46/1- 92/1مقدار

سطح معنی

داری

113/1 113/1 113/1 113/1

د ربر اساس داده های جدول فوق می توان گفت که از متغیرهای مستقل موثر بر میزان رفتار بزهکارانه ی خفیف دانش آموزان فقط چهار متغیر وا

دوارمعادله رگرسیون شده اما سایر متغیرهای مستقل از معادله رگرسیون خارج شده اند . در مرحله اول متغیر میزان معاشرت با دوستان بزهکار

Betaدرصد از واریانس متغیر وابسته یعنی میزان رفتار بزهکارانه ی خفیف دانش اموزان را تبیین نموده است. ضریب 6/98معادله رگرسیون شده و

( است. در مرحله دوم متغیر میزان >P/1113بیانگر اثر مثبت میزان معاشرت با دوستان بزهکار بر رفتار بزهکارانه ی خفیف دانش آموزان در سطح )

بیانگر اثر منفی Betaدرصد رسانده است. ضریب 1/78درصد به قدرت تبیین مدل افزوده و آن را به 5/4دینداری وارد معادله رگرسیون شده و

وم متغیر تعهدات آموزشگاهی وارد معادله ( است. در مرحله س >P/1113متغیر میزان دینداری بر رفتار بزهکارانه ی خفیف دانش آموزان در سطح )

بیانگر اثر منفی میزان تعهدات آموزشگاهی Betaدرصد رسانده است. ضریب 9/77درصد به قدرت تبیین مدل افزوده و آن را به 3/1رگرسیون شده و

تعهدات خانوادگی وارد معادله رگرسیون شده ( است. در مرحله چهارم متغیر میزان >P/1113بر رفتار بزهکارانه ی خفیف دانش آموزان در سطح )

بیانگر اثر منفی میزان تعهدات و تعلقات خانوادگی بر Betaدرصد رسانده است. ضریب 4/76درصد به قدرت تبیین مدل افزوده و آن را به 7/3و

درصداز واریانس متغیر وابسته یعنی رفتار 4/76( است به طور کلی این چهار متغیر ، >P/113رفتار بزهکارانه ی خفیف دانش اموزان در سطح )

بزهکارانه ی خفیف دانش آموزان را تبیین نموده اند.

جه گیری ینت - 9 آن یافته های از آنجا که این تحقیق تقریبا در تمامی ابعاد اثرگذار بر رفتار دانش آموزان فرضیاتی را مطرح نموده و به آزمودن آنها اقدام کرده است

انش ای سن دیتواند مالک خوبی برای عوامل اثرگذار و میزان آنها بر رفتار بزهکارانه نوجوانان و جوانان باشد . همانگونه که انتظار می رفت و اقتضم

اهی و گآموزان دبیرستانی هست میزان معاشرت با دوستان به عنوان بیشترین عامل تاثیرگذار مطرح شد پس از آن دینداری شخصی ، تعهدات آموزش

ایشانسپس تعهدات خانوادگی به عنوان چهار عامل مهم تایید شدند . با دقت در این عوامل نقش خانواده و نظارت والدین از یک طرف و الگو بودن

میخورد چشم از طرفی دیگر بسیار حائز اهمیت می باشد چرا که در سه عامل بطور مستقیم و در یک عمل بطور غیر مستقیم اهمیت و نقش خانواده به

و ، این موضوع می طلبد که پدر و مادران بیش از پیش نسبت به جامعه پذیری ، آموزش احکام و مسائل دینی و اخالقی ، آموزش مهارتهای زندگی

را م میخورد چدر نهایت نظارت و کنترل بر رفتار فرزندان خویش را در برنامه زندگی خویش قرار دهند . از طرفی دیگر نقش پر رنگ مدرسه به چش

ل مسائ که باز سه عامل از عوامل نامبرده در ارتباط با وظایف و عملکرد نهاد آموزشی می باشد یعنی مدرسه نیز وظیفه جامعه پذیر نمودن ، آموزش

ر عهده دارد . اما در این میان اجتماعی و اخالقی ، مهارتهای زندگی ، نظارت و ارزیابی رفتار دانش آموزان و در نهایت الگو بودن رفتار اولیاء مدرسه ب

بستر دنباید از وظیفه نهاد حکومتی و دستگاههایی که سیاستهای کلی جامعه را پی ریزی میکنند غافل ماند چرا که در نهایت این دولت هست که بای

ظایف خویش را به نحو مطلوب انجام دهند . الزم جهت فعالیت نهادهای خانواده و آموزش فراهم نماید تا در سایه سیاستهای کالن آن ، این نهادها و

فهرست منابع : -11 3125، نظریه های انحرافات اجتماعی.، شیراز: انتشارات رز. سیناحمدی، ح-

اجتماعی و انسانی دانشگاهو همکارانش.، بررسی تطبیقی رفتار بزهکارانه دانش آموزان دبیرستان های نظام قدیم و جدید شهر شیراز، مجله علوم احمدی، حسین -

3152، 817-347، صص8شیراز دوره شانزدهم، ش

3447پوپر، ک .، منطق اکتشاف علمی.، ترجمه سید حسین کمالی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. -.

3427دواس، دی، ای .، پیمایش در تحقیقات اجتماعی.، ترجمه هوشنگ نائبی، تهران: نشر نی. -

3424، درآمدی بر جامعه.، ترجمه حسین بهروان، تهران: انتشارات آستان قدس رضوی. رابرتسون، یان -

3125، 73-91، صص 6، سال چهاردهم، شمارهبزهکاری و عوامل آن.، تربیت، صطفیشریعتی رودسری، م-

3129، 12-19، صص31صالحفر، ع .، ،بزهکاری کودکان و نوجوانان.، تربیت، دوره دهم، شماره-

3176، 37-31، صص 41، تأثیر مسکن در بزهکاری نوجوانان. ، مکتب مام، شماره هدیم کی نیا،-

3156گیدنز، آ ، جامعه شناسی.، ترجمه منوچهر صبوری، چاپ سوم، تهران: نشر نی، -

3159، مساوات آذر، م.، آسیب شناسی اجتماعی ایران، یک اثر تحقیقی و تطبیقی. ، چاپ اول، تبریز : انتشارات نوبل - .

3123ها و دیدگاهها، تهران : شرکت سهامی انتشار ، ممتاز ، ف ، انحرافات اجتماعی. ، نظریه -

منابع غیر فارسی - 11 -H. Scott and Others ,The Family Relations of Female Juvenile Delinquency, Journal of Abnormal Child Psychology, Vol. 15,

No.2) PP. 199 - 209. 1987

- H. Travis , Ca uses of Delinquency , Berkeley: University of California Press. 1969

- Q, Richard , The Social Reality of Crime, Boston,Little Brown & Co.1970

- R. Jill Lesile and J. R. Lasley, ,School Community Contex, and Delinquency, Justice Qurt erly , No.7, September, PP. 439 - 513.

-S.Donald. J,1990, Theories of Delnquency, Econd . 1990

- S.Simon I. and Murray Levine , ,Power – Control Theory Gender and Delinquency: A Replication with Additional Evidence Peers of the

Effects of peers, Criminology, No. 26, PP. 627. 1988

-T.Alex , Deviant Behavior, New York: Addison Wesley Longman Inc.

- W.Lawrence and Others ,1992,Family Ties, Parental Discipline and Delinquency,Journal of Sociological Spectrum, No. 12,PP.381-

401 . 1998