depremle yaşamak ( sau004 · erlendirmesi ve afet yönetimi: 5.1. riskin doğası: risk ortadan...

18.10.2012 Dr.Murat UTKUCU, SAÜ-Jeofizik 1

Depremle Yaşamak

( SAU004 )

Doç. Dr. Murat UTKUCUSakarya Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü


5. Risk Değerlendirmesi ve Afet Yönetimi:5.1. Riskin doğası:

Risk ortadan kaldırılamayacağına göre tek seçenek onu yönetebilmektir.

Risk yönetimi

Bilinen tehlikelerin neden olduğu tehditleri azaltma

Bu esnada yönetilemez tehlikeyi kabul etme

ve ilişkili faydaları

maksimize etme anlamındadır.

Optimum güvenliği elde etme ekonomik, yasal standartlar ve mevcut teknoloji ile ilişkili geniş

bir görevdir.

Risk değerlendirmesi (risk assessment) sorunların neler olduğunu belirlemede ilk adımdır ve riskin öneminin nicel ve nitel olarak

değerlendirilmesi ile ilgilidir.


Risk değerlendirmesi nicel olarak Risk=Tehlike (olasılık)xKayıp

(beklenen) / Hazırlıklılık (kayıp azaltılması)

Risk bu şekilde istatistiksel veya diğer yöntemlerle hesaplansa dahi bu hesaplamada ve hesaplanan bu riskin kısıtlı

kaynakların harcama

önceliklerini belirlenmesi açısından yorumlanmasında bazı

belirsizlikler vardır.

Riskin nicel değerlendirilmesi teknik bilgiye sahip bir azınlıkça yapılabilir. Ancak riskin nitel olarak da değerlendirilmesine ihtiyaç

vardır.

Makul bir risk değerlendirmesi, “gelişmiş

bilim”

ve “iyi muhakeme” gerektirir.

Risk algılaması

(risk perception) bilimsel risk değerlendirmesinin yanında

geçerli bir bileşen olarak görülmek zorundadır. “Objektif”

ve “algılanan”

risk arasında bir ayrım vardır. Çünkü, bir çok insan riski sezgisel olarak algılar ve tedbir alır. Bu algılama bilimsel metodolojilerle daha objektif olarak bulunmuş

sonuçlardan farklılıklar gösterebilir.


Dolayısıyla, teknik risk analizi ve subjektif

algılanan risk çıktıları arasındaki uyuşmazlığı

çözmek bir çok tehlike yönetimi stratejilerinde

ana unsurdur.

Algılanan risk aynı

yaş

ve cinsiyetten şahıslar için bile, konum, uğraş ve yaşam tarzı

gibi kişisel faktörlere bağlı

olarak çokça değişir.

Riski iki ana gruba sınıflamak yaygındır:

Gönülsüz risk: Bilinmeden veya arzu dışında alınan risklerdir. Daha çok, felaketle neticelenme potansiyelindeki nadir olaylarla ilişkilidirler. Tehlike eğilimli bir bölgede yaşayan kişilerin maruz kaldığı

riski temsil eder.

Gönüllü

risk: Kişilerin kendi faaliyetleri ile (yaşam tarzı

ve muhakemesi) gönüllü

olarak alınan risklerdir. Böyle riskler daha

yaygın, felakete dönüşme potansiyeli az ve kontrolü

kolaydır.


Gönüllü

riskler kişisel davranışların düzenlenmesi ile (sigarayı

bırakma gibi) veya bazı

hükümet faaliyetleri ile (kapalı

alanlarda sigara içmeyi

yasaklama ya da sigara fiyatlarına daha fazla vergi uygulama gibi) kontrol edilebilir.

Bu ayırım her zaman açık olmayabilir. Tehlikeli bir kimyasal fabrikada çalışmanın alternatifi işsizlik olabilir. Genel olarak, riski taşıyan açısından daha fazla fedakarlık gerektiren bir risk daha az gönüllüdür.


…veya sel taşkını

ihtimali olan yerlerdeki evler daha güvenilir

yerlerdeki aynı

kalitedeki evlerden daha ucuz olabilir. Bu açıdan

konum belirleme hem gönüllü

hem de ekonomik olarak gerçekçidir.trade-offs

between

risks

and

benefits…

Mutlak güvenlik ya da sıfır risk imkansızsa, bir faaliyet ya da durum için kabul edilebilir risk (acceptible

risk) seviyesini belirlemek makul

olacaktır.

Ancak, bu terim çoğunlukla yanlış

anlaşılmıştır. Çünkü, bu kavramın insanların memnun olacağı

risk seviyesini ya da olası

en düşük riski

tanımlama gerekliliği yoktur.

Bu terim en az “kabul edilemez”

seçeneği tanımlar. Mutlak anlamda “kabul edilebilir”

bir risk yoktur.

Ayrıca, “kabul edilebilir riskin”

kimin için kabul edilebilir olduğu belirtilmelidir.


Hatta, gerçek davranışın optimum seçeneği yansıtması

gerekli değildir. Bir kişinin oto satın alması

bu ürünün yeterince güvenilir olduğunu ima

etmez. Diğer ulaşım biçimleri arasında hazır olan en iyisidir.

Dolayısıyla, “risk müsamahası

(risk tolerance)”, “kabul edilebilir riskten” daha iyi bir terimdir.

Diğer bir zorluk, devamlı

olarak değişen riske olan sosyal bakış açısıdır. Her büyük afetten sonra, toplumda gelecek için daha yüksek

bir güvenlik seviyesi anlayışı

hakim olacaktır. Gelişen güvenlik ihtiyacı kabul edilebilir risk seviyesini artırmasına rağmen, bu seviyenin ülkenin

zenginliği ile de ilişkili olduğu hatırlanmalıdır.

Özetle, tamamen objektif bir risk kararı

yoktur ve bir çok tehlikeyi yönetmede en iyi yol hakkında belirsizlikler olmasına rağmen, nicel analiz mutlak bir işlem değil en iyi kısmi işlem olarak ele alınır.


Risk değerlendirmesi 4 adımda ele alınabilir.1.

Afetle sonuçlanması

olası

yerel tehlikelerin tanımlanması. Yani,

hangi tehlikeli olaylar olabilir?2.

Bu olayların oluşturduğu riskin hesaplanması. Her bir olayın olasılığı

nedir?

3.

Hesaplanan riskin sosyal etkilerinin değerlendirilmesi. Yani, her bir olay ne kadar kayba yol açacaktır.

4.

Makul bir risk yönetimi tüm risk değerlendirmelerinin çalışma sonrasında denetlenmesi ile mümkündür. Değerlendirmeden sonra ne olmuştur. Koruyucu önlemler yeterince etkin alınmış

mıdır?

Son adım önemli olmasına rağmen uygulamada az çalışma görülür. Günümüzde, yapılan risk değerlendirmeleri ardından geri beslemelerin (feedback) eksik olması

çevresel tehlikelerin

azaltılmasında en ciddi kusuru oluşturmaktadır.


Öztürk

vd

2008, deprem tehlike parametreleri, Natural

Hazard..


Risk algılaması

ve risk değerlendirmesinden çok farklıdır. Risk değerlendirmesi, genellikle diğerleri adına eğitilmiş

teknik

uzmanlarca yerine getirilen bir bilimsel görev ya da fonksiyondur.

Risk değerlendirmesi, grup seviyesinde uygulanabilecek tekrar elde edilebilir sonuçlar üretmek için kişisel tercihlerle ilgili tüm duygusal hususları

hariç

tutmak uğraşı

verir.

Bunun aksine risk algılaması, risk farklı

kişiler için farklı

manalar taşıdığından tek bir yinelenen çıktıya sahip değildir. Tüm kişisel risk algılamaları

eşitçe geçerli sayılır ve her bir kişi bir tehlike için, var

olan zaman sınırları

içinde kendi tepkisini seçer.

5.2. Risk algılaması

ve iletişim


Risk değerlendirmesi ve risk algılaması

arasındaki Tablo 3.2’de özetlenen temelde farklar, tehlike yönetiminde anlaşmasızlıklara sebep olabilir.

Sıradan insan için uzmanların analizini ve kendi muhakemesini (tecrübe, sosyal durum gibi faktörleri temel alır) içeren algılaması

riskle olan tek ilişkisidir. Daha az bilimsel olması

bu algılamayı geçersiz kılmaz.


Tehlike yönetiminde, risk analizcileri objektif olduğundan kendi sonuçlarını

kabul ettirmeye çalışırken sıradan insanlar kendi kaygı

ve

korkularını

görmezden gelen bu yorumları

reddederler ve sorun ortaya çıkar.

Uygulamada sıradan insanların, siyasi süreçlerle dolaylı

olarak etkileyebilme ihtimallerine rağmen toplumsal seviyede risk yönetimi için kaynakların aktarımı

konusunda doğrudan yargıda

bulunamayacaklarına dikkat edilmelidir.

Tehlikenin sıradan algılanması

objektif analizin çok ötesinde abartılmışsa ve sıradan insanlar risk azaltımının

maliyet ve yararları

hakkında çok bilgi sahibi değilse, güvenlikte ihmal edilebilir bir iyileştirme için büyük miktarda para harcamak boşuna olacaktır.

Bu nedenle, teknik uzmanlar ve toplum arasındaki bu mücadele için iyi bir iletişime gerek vardır. Özellikle, çevresel tehlikeler hakkındaki bir çok tartışmanın muhalefetsel bir içeriği olduğu akılda tutulmalıdır.


Böyle bir iletişim sıradan algılamayı

objektif görüşe daha fazla yakınsamayı

amaçlamalıdır.

Risk iletişimcileri belirsizliklerin mevcut olduğu teknik sonuçları sıradan insanlara sunarken bir çok zorluklarla karşılaşacaktır. Çok

katı

görüşlü

olmayan insanlar riskin ifade edilme şeklinden çokça etkilenirken başlangıçta güçlü

bir inanışları

bulunan insanları

ikna

çok zor olacaktır.

Risk algılaması

örnekleme güçlüğü

bulunan iki yöntemle

çalışılabilir:

Ortaya çıkarılan tercihler: Bu yaklaşım, insanların nasıl davrandığını

gözlemler. Deneme yanılma yoluyla riskler ve

herhangi bir faaliyetle ilgili yararlar arasında kabul edilebilir bir dengeyi toplumsal algılamanın bir yansıması

olarak varsayar.

Açıklanan tercihler: Anketlerle araştırma yapılır ve insanlardan tercihlerini sözlü

ifade etmeleri istenir. Daha özel bilgi verir

ancak tehlikeli bir durumla yüzleşen anket denekleri sanıldığı şekilde davranmayabilir.


Tehlike algılaması

birbiri ile ilişkili aşağıdaki faktörlerden etkilenir:

1.

Geçmişe ait tecrübeler2.

Şimdiki tavır, davranış

3.

Kişilik ve değerler4.

Geleceğe dair beklentiler

5.

Coğrafik konum

Önceki bir tehlikenin doğrudan kişisel bilgisine sahip kişilerde “geçmiş

tecrübeler”

baskındır ve gelecekteki oluşumların olasılığı

hakkında daha doğru bir bakışa sahiptirler.

Evet, doğrudan tecrübe tehlike azaltımı

için en güçlü

araçtır. Doğrudan

tecrübeden yoksun bir çok kişi medya gibi dolaylı

kaynaklardan tehlikeyi öğrenirler.

TV tehlike algılamasını

şekillendiren güçlü

bir medya aracıdır. Belirttiğimiz

gibi habercilikte hatırı

sayılır bir meyil vardır. Bu tür etkiler, tehlike algılamasını

objektif risk analizi çıktılarından oldukça farklı

bir kalıba

sokacaktır.

Kırsalda oturanlar, kentlerde oturanlara göre genellikle objektif değerlendirmeye daha yakın bir tehlike algılamasına sahiptir.


Risk algılamasını

azaltan ya da artıran bazı

faktörler (Tablo 3.3). Risk hayatı

tehdit edici, yakın ve doğrudan bir etkiye sahipse daha ciddiye

alınır. Mesela, deprem kuraklığa nazaran daha ciddi algılanır.


arttırma eğilimindeki

faktörler.

Gönülsüz tehlike (radyoaktif serpinti)

Ani tesir (yangın)

Doğrudan etki (deprem)

Korkulan tehlike (kanser)

Kaza başına çok ölü

(uçak kazası)

Uzay-zamanda gruplanmış

ölümler (çığ)

Tanımlanabilen kurbanlar (Kim. fab. işçileri)

İyi anlaşılmamış

süreçler (nükleer kaza)

Kontrol edilemez tehlike (kasırga)

Aşina olunmamış

tehlike (tsunami)

Otoriteye inanç

eksikliği (özel girişimci)

Çok medya ilgisi (nükleer santral)


azaltma eğilimindeki

faktörler.

Gönüllü

tehlike (dağcılık)

Gecikmiş

tesir (kuraklık)

Dolaylı

etki (kuraklık)

Yaygın tehlike (trafik kazası)

Kaza başına az ölü

(araba kazası)

Uzay-zamanda dağılmış

ölümler (kuraklık)

İstatistiksel kurbanlar (sigara tiryakiliği)

İyi anlaşılmış

süreçler (kar fırtınası)

Kontrol edilebilir tehlike (yolda buzlanma)

Aşina olunmuş

tehlike (nehir taşkını)

Otoriteye inanma (üniversite bilim adamı)

Az medya ilgisi (nükleer santral)


5.3. Afet yönetimi (Disaster

management)

Risk değerlendirmesi ve risk algılamasının hükümetlerin ve diğerlerinin girişimleri ile birleştirilmesi gerekliliği açıktır.

Peki, hangi olasılık ile hangi yaşamları

korumak için hangi programlar izlenerek kimin parası

nerede harcanacaktır? Bu

çıkmaz risk yöneticileri için hazır bulunan aşağıdaki politik seçenek grupları

vasıtasıyla çözülebilir:

1.

Eğitimsel : Riski azaltmak için halk eğitim programları

ile tehlike farkındalığı

arttırılarak insanların gönüllü

faaliyetlerde

bulunması

sağlanabilir. 2.

Ekonomik: Hükümet tahsisatları

(sübvansiyonlar, nakdi

yardımlar), vergi kredileri ve para cezaları

gibi mali araçlar tehlike azaltımı

faaliyetlerine uymayı

cesaretlendirmek için

hükümetlerce kullanılabilir.3.

Mevzuatsal: İlgili otorite güvenlik gerekliliklerine uymaya kanunlar (hukuk) yoluyla ve uyulmaması

durumunda kanuni

takibat yollarıyla zorlar.


Uygulamada riskin halk tarafından kabulü, can alıcı

bir şekilde onu yönetmekle görevli organizasyona olan güvenin derecesine bağlıdır.

Tehlike azaltımı

bedava olmadığı

ve iyileştirilmiş

bir güvenliğe harcanacak toplam para miktarının bazı

keyfi yollar için farklı

olacağı

kabul edilirse risk yönetimine yatırımlar değerlendirilmelidir.

Diğer bir çok mal gibi güvenlik satın alınabilecek bir şeydir.

Tamamen gerçekçi bir dünyada kaynaklar, ektra

bir azaltımın

maliyeti sağlanacak faydaya denk olduğu noktanın ötesinde tehlikenin azaltımı

için tahsis edilmemelidir.

Maliyet-fayda ve risk-fayda analizleri gibi teknikler farklı

stratejilerin karşılaştırılmalarını

sağlar. Yoksa karar eşiklerinde hayatları

korumak

için çok farklı

miktarlarda para harcanabilir.


Etkin bir risk yönetimi ardışık faaliyetlerin yerine getirilmesine bağımlıdır.

Bağımsız faaliyet evreleri örtüşebilir. Ancak, tehlike yönetiminin esas bir amacı

tecrübeden ve geri- beslemeden öğrenmek

olduğundan kapalı

bir döngüde faal olmaları

can

alıcıdır.

Şekil 3.6’da görüldüğü

gibi

afet öncesi (pre-disaster) ve afet sonrası

iyileşme (post-

disaster

recovery) gibi ana fazları

vardır. Faaliyetler için

gerekli zaman saatlerden on yıllar mertebesine uzanır.


A.

Afet öncesi korunma:

Veri toplanması

ve kayıp hesaplamalarının hazırlanması

ile ilişkili

risk değerlendirmesi

Birinci maddedeki işlem inşaat mühendisliği çalışmaları, sigortalama ve arazi kullanım planlaması

gibi değişik

önlemlere yol açar. Amaç, uzun-dönemli, etkin maliyetli bir tehlike azaltımıdır.

Hazırlıklılık evresi, afet vurmadan hemen önce toplumun alarma geçtiği dereceyi yansıtır. Kısa-dönemli planlamaları, tehlike uyarısını

ve

boşaltım (evacuation) prosedürlerini ve ayrıca her türlü

desteğin depolanmasını

kapsar.

Hazırlığı

artırmaya geçtiğimiz yıllarda çok dikkat sarf edilmiştir.


B.

Afet sonrası

iyileşme :

1.

İlk yardım-kurtarma (relief) dönemi afet vurduktan sonraki birkaç

“altın”

gün

veya saati kapsar. Hayatta kalanların kurtarılmasından sonra daha fazla can kayıplarını

önlemek için temel

desteklerin ( yiyecek, su, giyim, barınak, tıbbi yardım) sağlanması

ile ilgilidir.

2.

Rehabilitasyon (eski hale dönme) fazı izleyen haftalar veya aylarla ilgilidir.

Öncelik afet alanının tekrar faal hale getirmektir. Yaygın ve pahalı

bir öncelik

afet yıkıntılarının kaldırılmasıdır (debris removal).

3.

Yeniden inşa (reconstruction) dönemi çok daha uzun bir dönemdir ve şiddetli yıkımın ardından bölgenin normal faaliyetine döndürme çabalarıdır. Mümkünse, selden sonra yeni bir baraj yapımı, iyileştirilmiş

altyapı

gibi

iyileştirilmiş

afet planlaması

bu evrede yapılabilir.


Şekil 3.7. Başarılı

bir afet azaltımı

için değerlendirme

(assessment), müdahale (response) ve eğitim (education) dizisini gösteren risk yönetim döngüsü.

Yeterli bir geri besleme olmadan risk yönetiminin tamamen etkin olması

olası

değildir ve yandaki şekil öğrenme elamanını

vurgulama

yoluyla benzer afet süreçlerini gösterir.

Afet azaltım

döngüsünün insan (her seviyedeki kurban ve yöneticilerin) eğitimi ile kapatılması

zaruridir. Bu döngü, bir önceki risk

yönetim faaliyetleri şemasında gösterilen benzer faaliyet süreçlerini öğrenme elemanını

vurgulayarak göstermektedir.


Toplum seviyesinde yerel yetkililer ve tehlike zonunda

oturanların tehlike azaltımının

yeteneklerini ve sınırlamalarını

anlamaları

gerekir.

Bu broşürler, haritalar, videolar ve daha resmi seminerler, çalıştaylar

ve afet müdahalesini iyileştirici eğitimler ile yapılabilir.

Küresel seviyede uluslar arası

organizasyonlar ve ilk yadım-kurtarma örgütleri tehlike yönetiminde daha fazla teknik desteğe ve IDNR’nin

amaçlarına ulaşmak için kaynak ve tecrübe havuzuna ihtiyaç

duyar.

Zorluklar:a)

Tehlike azaltımı

için etkin, bütünsel bir yaklaşıma nadir ulaşılır.

Çoklu tehlikelerden ve özellikle de düşük frekanslı/büyük magnitüdlü

olaylardan kaynaklanan birleşik riskleri nicel ifadesi

genellikle zordur.b)

Ayrıca risk farklı

toplumlar ve sosyal gruplar arasında düzensiz

dağılmış

olabilir. IDNR: BM programı, “Uluslar arası

Doğal Afetlerin Azaltılması

On yılı”, bkz. 1nci ders


Afet yönetimi (Disaster

management)

c)

Azaltımın

maliyetini hesaplamak da sorunludur.

d)

Dolayısıyla, aynı

istatistik risk derecesi için harcanan para çokça değişebilir.

e)

Fonlar tahsis edildiğinde aşağıda sıralanan faktörler tehlike azaltım stratejilerinin etkinliğini zayıflatır:

1.

Organizasyonsal (kurumsal) zayıflıklar2.

Teknik uzmanlık eksikliği

3.

Mevzuatları/yasaları

uygulamadaki zayıflıklar

f)

Fakir ülkelerdeki insan ve mali kaynakların eksikliği afet öncesi planlamanın ve hazırlığın yetersiz olduğu anlamına gelir. Büyük olaylardan sonra dış

yardıma ihtiyaç

duyulur ve afetten sonra

“normale dönme”

kavramı

uygun değildir. Böyle bir mahzur, özlemi duyulan risk azaltımı

seviyesine ulaşmayı

zorlaştırır.

Gelişmiş

ülke ve toplumlarda bile baskın kültür afet vurduğunda acil müdahale temelli tepkisel (reactive) bir yaklaşımdır, ileriye yönelik tedbirlerin alındığı

(proactive) bir yaklaşım değildir.


Assess: Değerlendirme

Hazard

(Tehlike):

İzleme haritaları

ve olayları yorumlama

Risk:

Risklerin can ve mal için değerlendirilmesi

Planlamaya taban oluşturacak afet senaryoları

Prescribe

(Reçete)

Mitigation

(Azaltım)

Koruyucu yapılar ve arazi kullanımının sağlanması


Prescribe

(reçete)

Preparedness

(Hazırlık)

Boşaltım için uyarı

ve yardım sağlanması

Afet azaltım

önlemleri belirlenir.

Education

(Eğitim)

Community

(Toplum, halk)

Okul öğretmenlerinin, kurtarma sevislerinin, küçük ölçekli inşaat endüsrisinin

eğitimi

World

(Dünya)

Yardım örgütlerinin, siyasetçilerin ve hükümetlerin bilgilendirilmesi.

Tehlike azaltım

önlemleri anlaşılır ve etkinleştirilir.


Bilgi teknolojileri

Yakın geçmişte “doğal tehlikelerin”

iyice anlaşılması

daha da ileriye yönelik risk yönetiminin (yani hazırlık) vurgulanmasına yol açmıştır. Bilgi teknolojilerindeki GIS (Geographic

Information

System), GPS ve

uzaktan algılama (remote

sensing) gibi yeni gelişmeler ve bilgisayar teknolojilerindeki devasa gelişmeler bu duruma yardımcı

olmuştur.

Özellikle artan bilgisayar teknolojisinin sağladığı

veri/bilgi işlem ve

hesaplama kapasitesi proje planlamalarında ve acil durumlarda gerçek-zaman (real-time) karar verme fırsatlarını

sağlamıştır.

GIS afet azaltımı

için anahtar bir kaynak sağlar. GIS hardware, software ve verileri bütünleştirerek coğrafik referanslı

bilgileri elde

etmekte, yönetmekte, analiz etmekte ve göstermektedir. Bir çok yerel yönetim kendi bölgelerinde topoğrafya

konturlarını, nehirleri, yerel

jeoloji/zemin durumu, nüfus bilgilerini, otoyolları, telefon numaralarını ve sele veya diğer tehlikelere meyilli alanları

devamlı

arşivlemektedir.

GIS ile arşivlenen bu bilgiler haritalar üzerinde kolayca anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir hale getirilmekte mikrozonasyon

ve acil müdahale

araçlarının izleyeceği yollar gibi tehlike azaltımı

hususlarında kullanılmaktadır.


GIS bir su dağıtım şirketinin açacağı potansiyel bir kuyu yerinin belirlenmesi için

kullanılması. 40 tabakalık sayısallaştırılmış haritanın GIS yardımıyla kullanılması.

Şirketin hizmet alanının 0.5 millik etrafındaki bir zonda

arazi kullanımı

(sağ

üst), gelişmiş

bölgeler (yerleşim yerleri) arındırılmış

arazi kullanım haritası

(sol alt). Arazi kullanımı

ve

yerleşim haritaları

bölgenin kısmen gelişmiş olduğunu göstermektedir.


(Üstte) Çalışma alanında 100 m etrafı

çevrilen kirli akıntılar (1) ve 500 m etrafı

çevrilmiş

nokta su kirlilik kaynakları

(2 ve 3) çıkarılmış

arazi

kullanım haritasından (4) çıkarılmış. (Altta) Yüzey jeolojisi (1), su

bulundurma olasılığı

yüksek kum ve gravelli

kısmın seçimi (2) ve arazi

kullanım haritasından (üstteki 4) kumlu ve gravelle

örtüşen kısmın seçimi (3).

Potansiyel kuyu yerleri son haritadan seçilecektir.


GPS (Küresel Konumlama Sistemi) faylar üzerindeki kayma hızlarının belirlenmesinde kullanılabilir. Kayma hızları

fayların

etkinliğinin ve deprem üretme potansiyellerinin yorumlanması

için güvenilir bilgiler sağlayacaktır.


Interferometric synthetic aperture radar, also

abbreviated

InSAR or IfSAR, is a radar

technique

used

in geodesy

and

remote

sensing. This

geodetic

method

uses

two

or

more

synthetic

aperture

radar

(SAR) images to

generate

maps

of surface

deformation

or

digital

elevation, using

differences

in the

phase

of the

waves

returning

to

the

satellite

[1]

[2]

[3], or aircraft. The

technique

can potentially

measure

centimetre-scale

changes

in deformation

over

timespans

of days

to

years. It

has applications

for geophysical

monitoring

of natural

hazards, for

example

earthquakes,

volcanoes

and

landslides, and

also

in structural

engineering, in particular monitoring

of subsidence

and

structural

stability.

13 Ağustos ve 17 Eylül tarihlerindeki ERS-2 verilerinden oluşturulan ve 17 Ağustos 1999 İzmit depremi kırılmasını

içeren

interferogram. (NASA/JPL- Caltech). Her bir fringe

uydu

doğrultusunda 28 mm deformasyona karşılık gelmektedir. Deprem, volkanlar ve yer kaymaları

gibi doğal tehlikelerin

jeofizik izlenmesinde kullanılır.

http://en.wikipedia.org/wiki/Radar

http://en.wikipedia.org/wiki/Geodesy

http://en.wikipedia.org/wiki/Remote_sensing

http://en.wikipedia.org/wiki/Synthetic_aperture_radar

http://en.wikipedia.org/wiki/Digital_elevation_map


1991-1993 Etna yanardağı

püskürmelerinde InSAR

yardımıyla

deformasyon belirlenmesi. (Bonaccorso

et al.

2004)

Gelecek ders görüşmek üzere…

TEŞEKKÜRLERDr. Murat UTKUCU

depremle yaşamak ( sau004 · erlendirmesi ve afet yönetimi: 5.1. riskin doğası: risk ortadan...

Documents