ARAZİ YÖNETİMİ GÜNLERİ

1

2

Adres:

HKMO İstanbul Şubesi

19 Mayıs Mahallesi Samanyolu Sk.

Onur Apt. No: 106 Kat: 2

34360 Şişli - İstanbul

Tel: +90 212 2328989 / Faks: +90 212 2329428

e-posta:istanbul@hkmo.org.tr

web: www.hkmo.org.tr

1. Baskı

İstanbul, Şubat 2014

Baskı Adedi:

500

ISBN: 978-605-01-0589-6

Matbaa Sertifika No: 12142

Tasarım:

Yayın Kurulu

Baskıya Hazırlık:

Orhan Demirbağ

Baskı:

Ezgi Matbaa

Sanayi Cad. Altay Sk. No: 14 Çobançeşme/İstanbul

Tel: 0212 452 23 02

İÇİNDEKİLER

Sunuş 7

Açılış Oturumu 915 Kasım 2012, Perşembe

Birinci Oturum 25

Tematik Sunuş: Arazi Yönetimi

Prof. Dr. Holger Magel, FIG (Uluslararası Harita Mühendisleri Federasyonu ) Onursal Başkanı 26

İkinci Oturum 35

Tematik Sunuş: Kentsel Dönüşüm; NEDEN, KİMİN İÇİN ve NASIL?

Prof. Dr. Ruşen Keleş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi

Üçüncü Oturum 46

Uluslararası Deneyimler

Prof. Dr. Rob Atkinson, Faculty of Environment and Technology University of the West of England 47

Dördüncü Oturum 54

Oturum Yürütücüsü: Mehmet Yıldırım, HKMO İstanbul Şube Yönetim Kurulu Başkanı

Kentsel Dönüşümün Sosyo-Ekonomik Boyutu

Doç. Dr. Murat Cemal Yalçıntan, M.S. Güzel Sanatlar Üniversitesi Bölge Planlama Anabilim Dalı Bşk. 56

Kentsel Dönüşümün Sosyolojik Boyutu

Doç. Dr. Hatice Kurtuluş, İstanbul Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi 66

Kentsel Dönüşümün Planlama Boyutu

Doç. Dr. Asuman Türkün, Yıldız Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi 70

‘Dönüşüm’ Maskeli Kentsel Yağma...

Mustafa Sönmez, Cumhuriyet Gazetesi Yazarı 74

Kentsel Dönüşümün Hukuksal Boyutu

Av. Can Atalay 76

Kentsel Dönüşüm ve Yeni Mühendislik Projeleri

Nihat Kandaloğlu, Y. Harita ve Kadastro Mühendisi 81

Beşinci Oturum 97

Oturum Yürütücüsü: Tores Dinçöz, Mimarlar Odası Anadolu 1. BKBT Yönetim Kurulu Sekreter Üyesi

Kent Hareketleri Fener-Balat-Ayvansaray Bölge Sorumlusu

Yrd. Doç. Dr. Çiğdem Şahin 99

Gaziosmanpaşa Sarıgöl Romanlar Derneği

Şadi Çatı 104

Sulukule Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği

Şükrü Pündük 105

3

”Kentsel Dönüşüm” Konusuna Mahallelerden Bakış

Velaaddin Kılıç, Sarıyer Mahalle Dernekleri Platformu ve Kooperatifi 108

Yıkımlara Karşı İstanbul Halk KomiteleriDeniz Sevük 111

Forum 116

Altıncı Oturum 119

16 Kasım 2012, Cuma

Oturum Yürütücüsü: Murat Gökdemir, İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi

Tarihi Kent Kimliğinin Canlandırılmasında Kentsel Dönüşümün Etkisi: Antakya Kenti Örneği

Aylin Salıcı- M. Faruk Altunkasa- Nur Karcıoğlu, Mustafa Kemal Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü-

Çukurova Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü- Antakya Belediyesi 120

Kentsel Dönüşümde “Akıl Tutulması” ve Rant Çıldırısı

Serdar Aydın, Çankaya Belediyesi-Harita Ve Kadastro Mühendisi 125

Türkiye’de Kentsel Dönüşümü Kısıtlayan/Zorlaştıran Etkenler

Dr. Erdal Köktürk, Harita Ve Kadastro Mühendisleri Odası Üyesi,

Beykoz Belediyesi 1999-2004 Dönemi Başkan Yardımcısı 148

Yedinci Oturum 182

Oturum Yürütücüsü: Celal Beşiktepe, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi

Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi

Celal Beşiktepe 185

Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi

Burak Kaan Yılmazsoy 191

İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Yönetim Kurulu Başkanı

Cemal Gökçe 196

KENTLEŞME ve KENTSEL DÖNÜŞÜMİstanbul Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu

Alev Seher Tuna 201

“AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ” , YASANIN TAŞIDIĞI RİSKLER

Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi Afet ve Kentsel Dönüşüm Komisyonu

Ahmet Kıvanç Kutluca, Süleyman Balyemez 215

KENTSEL DÖNÜŞÜM ve SAĞLIK

İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu Üyesi

Ali Özyurt 218

Sekizinci Oturum 223

Tematik Sunuş: 2B Sorununun Kapsamı ve Boyutları

Ferruh Atbaşoğlu, Yargıtay 20. Hukuk Dairesi Onursal Başkanı 225

Dokuzuncu Oturum 233

Oturum Yürütücüsü: Prof. Dr. Beyza Üstün, Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü

2B ve Orman Kadastrosuna Bakış

Prof. Dr. Erol Köktürk- Dr. Erdal Köktürk, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 235

4

2B ve 6292 Sayılı Yasanın Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Açısından Getirdikleri

Mehmet Yiğit, Tapu ve Kadastro İstanbul Bölge Müdür Yardımcısı 267

HARFLER, RAKAMLAR KARMAŞASINDA

36831”, “2”, “B”, “6292”NİN ANLAMI

Besim Sertok , Orman Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Eski Başkanı 272

Onuncu Oturum 286

Oturum Yürütücüsü: Prof. Dr. Rahmi Nurhan Çelik, İ.T.Ü Geomatik Mühendisliği Bölümü Öğr. Üyesi

Arazi Yönetimi ve Gereksinimi

Prof. Hüseyin Erkan-S. Gökşin Seylam- Prof. Dr. Ahmet Yaşayan,

Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Kadastro Komisyonu 288

Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Araziler (2B) ve Kentsel Dönüşüm:

Orman Kadastrosu ve Mülkiyet Hukuku Bakımından Bir Değerlendirme

Prof. Dr. Yusuf Güneş, Orman Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 293

2B Öncesi-Sonrası

Rana Arıbaş, Elektrik Mühendisleri Odası Üyesi-Ekoloji Aktivisti 301

Onbirinci Oturum 307

Oturum Yürütücüsü: Yrd. Doç. Dr. M. Tevfik Özlüdemir, İstanbul Teknik Üniversitesi

Geomatik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi

Yabancıların Taşınmaz Ediniminin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Boyutu

Erdal Dayıoğlu- Av.Tutku Ayan, Tapu ve Kadastro Gen. Md. Eski Başmüfettişi ve İç Denetim Uzmanı 309

Yabancılara Mülk Satışının Hukuki ve Siyasi Boyutları

Prof. Dr. Yücel Sayman, Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi 323

Türkiye’de Yabancılara Toprak Satışı: Tarihsel Bir Değerlendirme

Emel Karakaya, İzmir Yüksek teknoloji Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Bölümü 328

Onikinci Oturum 343

17 Kasım 2012, Cumartesi

Tematik Sunuş: Almanya’da İmar Uygulama Ve Eşdeğerlik Sistemi

Prof. Dr. Hans Joachim Lınke- Prof. Dr. Nazmi Yıldız, Fachbereich Bauingenieurwesen und Geodäsie

Technische Universität Darmstadt, Okan Üniversitesi İngilizce Geomatik Mühendisliği Bölümü 345

Onüçüncü Oturum 358

Oturum Yürütücüsü: Celal Beşiktepe, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi

18. Madde Uygulamalarında Danıştay Kararlarına Yansıyan Sorunlar

İsmet Can, Danıştay 6. Daire Tetkik Hakimi 360

Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Karşılaşılan Sorunlar

Mehmet Sıtkı Çelik, Danıştay 6. Daire Tetkik Hakimi 374

Türkiye’de Arsa Düzenlemelerinde Yaşanan Sorunlar

Dr. Erdal Köktürk, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Üyesi,

Beykoz Belediyesi 1999-2004 Dönemi Başkan Yardımcısı 379

5

18. Madde Uygulamalarının Kadastro ve Tapu Müdürlüklerindeki

Kabul ve Tescil Süreçlerinde Karşılaşılan Uygulama Sorunları

Nevzat İhsan Sarı, Y. Harita Mühendisi-Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Müfettişi 407

Arsa Düzenlemesinin Kentsel Mekân Oluşumu Açısından İrdelenmesi

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Çağlar Meşhur, Selçuk Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü 424

Forum 432

Ondördüncü Oturum 441

Oturum Yürütücüsü: Prof. Dr. Erol Köktürk, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi

Almanya’da Eşdeğerlik İlkesine Göre Arsa Düzenlemesi

Prof. Dr. Hans Joachim Lınke - Prof. Dr. Nazmi Yıldız,Technische Universität Darmstadt Geodätisches

Institut Fachgebiet Landmanagement, Okan Üniversitesi İngilizce Geomatik Mühendisliği Bölümü 443

Kentsel Dönüşüm Projelerinde Eşdeğerlik İlkesine Dayanan İmar Uygulama Yönteminin Gerekliliği

Yrd. Doç. Dr. Duygu Çukur Gökçe- Öğr. Gör. Vuslat Salalı, SDÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge

Planlama Bölümü- SDÜ Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Harita Kadastro Programı 453

Türkiye’de Eşdeğerlik Modelinin Olabilirliği

Cemal İşleyici, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Üyesi 467

Türkiye’de Arsa Düzenlemelerinde Yeni Bir Model Arayışı

Dr. Erdal Köktürk, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Üyesi,

Beykoz Belediyesi 1999-2004 Dönemi Başkan Yardımcısı 469

Türkiye’de Eşdeğerlik Modelinin Olabilirliği

Prof. Dr. Nazmi Yıldız, Okan Üniversitesi İngilizce Geomatik Mühendisliği Bölümü 490

Özel Makale

Almanya Federal İmar Yasası (BBauG, 29.6.1960 ve BauGB, 1.7.1987)’na Göre

Taşınmaz Değeri Amaçlı Değerleme Kurullarının 50 Yılı

Univ.-Prof. Dr.-Ing., Dr. sc. techn. h.c., Dr. agr. h.c. Erich WEIß 506

6

SUNUŞ

Mesleğimizin, mekândaki var olan düzeni tespit edici ve düzenleyici faaliyetleri son yıllarda

“arazi yönetimi” başlığı altında toplanmaktadır. Arazi yönetimi; kadastro, taşınmaz mülkiyeti ve

tüzesi, orman kadastrosu, şehircilik, arsa düzenlemeleri, kırsal düzenlemeler, taşınmaz değerleme-

si, kamulaştırma gibi alt başlıkları kapsamaktadır. Bu konular, başta siyaset kurumu olmak üzere,

hukukun ve önemli kamu kurumlarının ilgi alanında yer alan konulardır ve meslektaşlarımızın yüz-

de 60-70’inin de doğrudan bu alanlarda faaliyet gösterdiği bilinmektedir. Arazi yönetimi olgusu,

haritacılığın kendi model çevresinin fiziksel çevresiyle bütünleşmesini de sağlayan bir olgu olarak

ayrıca önemlidir ve önemsenmesi gerekir.

Tüm önemine karşın, konunun, başta eğitim kurumlarımız olmak üzere, meslek topluluğu-

muzda da yeterli yoğunlukta ve sistematik olarak tartışıldığından ve bu konularda bilgi ve belge

üretiminde güçlü sektörel çabaların harcandığından ne yazık ki söz edilemez.

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi olarak düzenlediğimiz “Arazi

Yönetimi Günleri” etkinliğimiz, meslektaşlarımızın önemli bir bölümünün uğraştığı, ama en az

tartışmaların yaşandığı arsa düzenlemeleri başta olmak üzere, kentsel dönüşüm, 2B ve yabancıla-

ra mülk satışı konularında bir tartışma ve değerlendirme ortamının yaratılması amacıyla altı aylık

yoğun bir emeğin sonucu olarak 15-16-17 Kasım 2012 tarihlerinde 500’ün üzerinde katılımcının

katkılarıyla 14 oturum ve 3 forum olarak gerçekleştirildi.

Bu etkinlik, sadece bir etkinlik yapılmış olması için düşünülmedi ve tasarlanmadı. Ülkemizin

gelişmekte olan sıcak gündemi karşısında, bir meslek odası olmanın sorumluluğuyla, gelişmeleri

ele almak, tartışmak, yanlışların düzeltilmesi için uyarılar yapmak, eskiyen kurallarımızla ilgili öner-

meler geliştirmek, meslek uygulamalarını güncelleştirmek, disiplinler arası işbirliklerimizi daha da

güçlendirmek için düzenlendi.

Etkinliğin düzenlenme sürecinde ele alacağımız konularla ilgisi olan tüm kamu kurumlarıyla

yazıştık, kendilerinden birikimlerini ve uygulamalarını bizlerle paylaşmalarını istedik. Ne yazık ki

çok az kamu kurumu birimi bu çağrımıza olumlu yanıt verdi. Çoğu ise, kamu görevlisinin amiri izin

vermedikçe konuşamaması gerekçesiyle, birikimlerini bu etkinliğin katılımcılarıyla paylaşmamayı

yeğledi. İzin almak durumunda olmayan sayın yetkililerden de ne yazık ki olumlu geri dönüşler

alamadık. Bunu anlamakta zorlandığımızı, kamu görevi yapmaları nedeniyle sağladıkları bilgilerin

ve birikimlerin kamuya açık bu tür toplantılarda paylaşmamalarını doğru bulmadığımızı özellikle

belirtmek istiyoruz.

Etkinlik fikrini benimsediği ve süreç boyunca organizasyon çabalarını kesintisiz desteklediği

için Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu’na, organizasyonun

tüm yükünü üstlenmede gösterdikleri çabaları nedeniyle şubemiz çalışanlarına, şubemiz öğrenci

üyelerine ve özel katkıları ve emekleri nedeniyle Nail Güler, Ahmet İpekçi, Hacı Kuru ve Birsen

Çüm’e ve değerli katılımcılara içtenlikle teşekkür ediyoruz.

7

Omurgasını çağrılı bildiriler üzerine kurduğumuz bu etkinlik için kendilerine çağrı yaptığımız

konuşmacıların çok azı özel koşullarından dolayı aramızda olamadı. Aramızda bulunanlardan,

özellikle yurtdışından gelerek bizleri onurlandıran Sayın Prof. Dr. Holger Magel, Sayın Prof. Dr.

Rob Atkınson ve Sayın Prof. Dr. Hans Joachim Linke’e teşekkür ediyoruz.

Ülkemiz şehirciliğinin duayen hocalarından sayın Prof. Dr. Ruşen Keleş’e , Prof. Dr. Hans Jo-

achim Linke’nin yapacağı sunumların çevirilerini üstlenen, ama aynı zamanda yeni bir model

tartışmasında tartışmacı olmayı kabul eden sayın Prof. Dr. Nazmi Yıldız’a, Yargıtay 20. Dairesinin

Onursal Başkanı Sayın Ferruh Atbaşoğlu’na, Danıştay 6. Dairesi üyeleri Sayın İsmet Can’a ve sayın

Mehmet Sıtkı Çelik’e de teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Ayrıca çağrılı bildiri sunan diğer değerli konuşmacılara, meslek örgütlerinin ve demokratik kit-

le örgütlerinin değerli temsilcilerine, öğretim üyelerine, uzmanlara, kendileri bildiriyle katılmak

için başvuran değerli uzmanlara da içten teşekkürlerimizi sunuyoruz.

ARAZİ YÖNETİMİ GÜNLERİ ETKİNLİĞİ YÜRÜTME KURULU

Mehmet YILDIRIM (HKMO İstanbul Şube Yönetim Kurulu Başkanı)

Ali Hasan BAKIR (HKMO İstanbul Şube Yönetim Kurulu Sayman Üyesi)

Prof. Dr. Necla ULUĞTEKİN (HKMO İstanbul Şube Yönetim Kurulu Üyesi)

Prof. Dr. Erol KÖKTÜRK (HKMO İstanbul Şube Arazi Yönetimi Komisyonu Üyesi)

Mehmet HIŞIR (HKMO İstanbul Şube Taşınmaz Değerleme Komisyonu Üyesi)

Sinem YAVUZ (İTÜ Gayrimenkul Geliştirme Yüksek Lisans Öğrencisi)

8

Açılış Oturumu

15 Kasım 2012, Perşembe

9

10

Sunucu (İTÜ Arş. Gör. Esra Tekdal) - Değerli milletvekilimiz, değerli konuklarımız; Arazi Yöne-

timi Günlerine hoş geldiniz.

İlk olarak, Arazi Yönetimi Günleri açılış konuşmasını yapmak üzere, Yürütme Kurulu adına Sa-

yın Prof. Dr. Erol Köktürk’ü davet ediyorum.

Prof. Dr. Erol Köktürk (Yürütme Kurulu Üyesi) - Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasının de-

ğerli yöneticileri, çok değerli hocalarımız, çok değerli konuklar, değerli milletvekilimiz, sevgili mes-

lektaşlarım; Arazi Yönetimi Günleri Yürütme Kurulu adına hepinizi saygıyla selamlıyorum.

6 aylık yoğun bir emeğin sonucu olarak bugüne ulaşan Arazi Yönetimi Günleri etkinliğinde

sizlerle birlikte olmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Hepiniz hoş geldiniz, onur verdiniz.

Yürütme Kurulu olarak, öncelikle teşekkür görevimizi yerine getirmek isteriz.

Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kuruluna, bu etkinlik fikrini

benimsediği ve süreç boyunca organizasyon çabalarını kesintisiz desteklediği için çokça teşekkür

ediyoruz.

Şubemiz çalışanlarına, Şubemizdeki Öğrenci Komisyonuna, organizasyonun tüm yükünü üst-

lenmede gösterdikleri çabalar ve sabırlar için içtenlikle teşekkür ediyoruz.

Bu etkinliğin omurgasını çağrılı bildiriler üzerine kurduk. Kendilerine çağrı yaptığımız konuş-

macıların çok azı özel koşullarından dolayı aramızda olamadı. Aramızda bulunanlardan, özellikle

yurtdışından gelerek bizleri onurlandıran Sayın Prof. Dr. Holger Magel’a, Prof. Dr. Rob Atkinson’a

teşekkür ediyoruz.

11

Ülkemiz şehirciliğinin duayen hocalarından, iki eli kanda olsa bize katkı vermeyi hiçbir zaman

eksik etmeyen, bu nedenle de artık biraz da kendimizden saydığımız Prof. Dr. Ruşen Keleş hoca-

mıza bir kez daha teşekkür etmenin zevkini yaşıyoruz.

Bir konuğumuz, Prof. Dr. Hans Joachim Linke cuma günü İstanbul’a gelecek. Kendisine şim-

diden hoş gelişler dilerken; onun yapacağı sunumların çevirilerini üstlenen, ama aynı zamanda

yeni bir model tartışmasında tartışmacı olmayı kabul eden, mesleğimizin kamu ölçmeleri alanının

özellikle kentsel ve kırsal alanlar boyutunun yenilikçi hocalarından Prof. Dr. Nazmi Yıldız’a da te-

şekkür ediyoruz.

Ayrıca, Yargıtay 20. Dairesinin Onursal Başkanı Sayın Ferruh Atbaşoğlu’na, Danıştay 6. Dairesi

üyeleri Sayın İsmet Can’a ve Mehmet Sıtkı Çelik’e de teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Kuşkusuz, çağrılı bildiri sunacak diğer değerli konuşmacılara, meslek örgütlerinin ve demok-

ratik kitle örgütlerinin değerli temsilcilerine, öğretim üyelerine, uzmanlara, kendileri bildiriyle ka-

tılmak için başvuran değerli uzmanlara da içten teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Bu vesileyle şunu özellikle belirtmek isteriz: Arazi Yönetimi Günleri’nde ele alacağımız konu-

larla ilgisi olan tüm kamu kurumlarıyla yazıştık, kendilerinden bu etkinliğimize birikimlerini ve

uygulamalarını taşımalarını istedik. Çok az kamu kurumu birimi bu çağrımıza olumlu yanıt verdi.

Çoğu ise, kamu görevlisinin amiri izin vermedikçe konuşamaması gerekçesine sığınarak, birikim-

lerini bu etkinliğin katılımcılarıyla paylaşmamayı yeğledi. İzin almak durumunda olmayan sayın

yetkililerden de ne yazık ki olumlu geri dönüşler alamadık. Bunu anlamakta zorlandığımızı, kamu

görevi yapmaları nedeniyle sağladıkları bilgilerin ve birikimlerin kamuya açık bu tür toplantılarda

12

eksik edilmesini doğru bulmadığımızı özellikle belirtmek istiyoruz.

Bu etkinlik kapsamında, yalnızca sunum yapacaklar değil, kuşkusuz, katılımcılar da bizim için

çok çok önemli ve değerli. Sizlerden katılımcılar olarak bu etkinliğin etkili ve etkin katılımcıları

olmanızı; eksikliklerin tamamlayıcısı, tartışmaların derinleştiricisi olmanızı rica ediyoruz.

Bu etkinlik, bir etkinlik yapılmış olması için düşünülmedi ve tasarlanmadı. Ülkemizin gelişmek-

te olan sıcak gündemi karşısında, bir meslek odası olmanın sorumluluğuyla, gelişmeleri ele almak,

tartışmak, yanlışların düzeltilmesi için uyarılar yapmak, eskiyen kurallarımızla ilgili önermeler ge-

liştirmek, meslek uygulamalarını güncelleştirmek, komşu meslek alanlarıyla işbirliklerimizi daha

da güçlendirmek için düzenlendi.

Mesleğimizin mekândaki var olan düzeni tespit edici ve düzenleyici faaliyetleri son yıllarda

“arazi yönetimi” başlığı altında toplanmaktadır. Arazi yönetimi, kadastro, taşınmaz mülkiyeti ve tü-

zesi, orman kadastrosu, şehircilik, arsa düzenlemeleri, kırsal düzenlemeler, taşınmaz değerlemesi,

kamulaştırma gibi alt başlıkları kapsamaktadır. Bu konular, başta siyaset kurumu olmak üzere, hu-

kukun ve önemli kamu kurumlarının ilgi alanında yer alan konulardır ve meslektaşlarımızın yüzde

60-70’inin de doğrudan bu alanlarda faaliyet gösterdiği bilinmektedir.

Tüm önemine karşın, konunun, başta eğitim kurumlarımız olmak üzere, meslek topluluğu-

muzda da yeterli yoğunlukta ve sistematik olarak tartışıldığından ve bu konularda bilgi ve belge

üretiminde güçlü sektörel çabaların harcandığından ne yazık ki söz edilemez.

Arazi yönetimi olgusu, haritacılığın kendi model çevresinin fiziksel çevresiyle bütünleşmesini

de sağlayan bir olgu olarak ayrıca önemlidir ve önemsenmesi gerekir.

Tüm duyurularımızda belirttiğimiz gibi, Arazi Yönetimi Günleri kapsamında yalnızca dört ko-

nuyu ele alabileceğiz. Bunlar; kentsel dönüşüm, arsa düzenlemeleri, orman kadastrosu ve 2B, ya-

bancılara mülk satışı konularıdır.

Bilindiği gibi, bu konulardan üçü konusunda Nisan ve Mayıs aylarında yasal düzenlemeler ya-

pıldı. Türkiye, şu an itibarıyla bir yerel yönetim seçimleri atmosferine girmiş durumdadır. Bu sürece

yönelik olarak yapılan en son yasal düzenleme, Büyükşehir Belediye Yasasıyla ilgili değişikliğin

önceki gün kavgalar gürültüler arasında Parlamentodan geçmiş olmasıdır. Üzerinde uzlaşılama-

yan bir Büyükşehir Yasa değişikliği Parlamentodan geçmiştir. 13 yeni il büyükşehir olmuştur, 14

büyükşehrin sınırları mülki sınırlarla örtüştürülmüştür, 16 bin köy mahalleye dönüştürülmektedir

ve 29 ilde il özel yönetimleri kaldırılmıştır. Bu değişiklik, bu etkinlik kapsamında yer alan konularda

yapılan, yerel yönetim seçimlerine yönelik düzenlemelerin en son bütünleyeni de olmuştur.

Bu gelişmeler ışığında sözünü ettiğimiz dört başlık daha da önem kazanmaktadır. Bu konula-

rın önemli boyutlarıyla ele alınması, uluslararası alandaki gelişmeler ve ülkemizde sağlanan biri-

kimler doğrultusunda yeni model arayışlarının geliştirilmesi, bu etkinliğin temel hedefidir.

Bu konulardan kentsel dönüşüm, kentlerimizin ve ülkemizin, bunlara bağlı olarak da mesle-

ğimizin ve meslektaşlarımızın geleceğini belirleyecek bir önem ve anlam taşımaktadır. Yapılan

tartışmaları, bir yandan konunun önemi, kentlerimizin geleceği açısından taşıdığı stratejik önem

üzerinde yoğunlaştırırken; öte yanıyla mesleğimize ve meslektaşlarımıza yükleyeceği görevler ve

sunacağı açılımlar açısından da değerlendirmek gerekmektedir.

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun, 5 Ekim günü doğ-

rudan Başbakanın faaliyeti ve yıkımıyla uygulamaya başlatılan bir yasadır ve öncelikli olarak 5 ili-

mizde uygulanmaya başlanacaktır. Bu sürecin dikkatle izlenmesi gerekmektedir.

13

Neden bu vurguyu yaptığımız, dikkatli izleme zorunluluğu vurgusu yaptığımız, bu çatı altında

yapacağımız kentsel dönüşüm tartışmalarından sonra çok daha iyi anlaşılacaktır diye düşünüyo-

ruz. Çünkü sözünü ettiğimiz yasa, kentsel dönüşümü kentsel dönüşüm yapan en temel öğeleri

göz ardı ederek, süreci fiziksel boyuta indirgeyen ve insanı göz ardı eden bir öz taşımaktadır.

Öte yandan orman kadastrosu ve 2B konusunda 6296 sayılı Yasayla yeni bir süreç başlamıştır.

Başvurular yapılmaktadır ve başvuru süresi 3 ay uzatılmıştır. Nedenlerini konuşmak gerekmekte-

dir. Gösterilmeyen ilgi, ama bu arada 2B alanlarında tefecilerin kapatmaya çalıştıkları 2B arazileri

gerçeğini konuşmak gerekmektedir. Yasanın Anayasaya aykırı hükümlerini tartışmak gerekmekte-

dir. Bu konuda da değerlendirilmesi gereken çok temel sorunların, ele alınması gereken başlıkların

ve geleceğe dönük yapılması gereken önerilerin olduğunu vurgulamak gerekiyor. Yasa ve uygu-

lamasının gerçek orman köylülerinin sıkıntılarını çözememe olasılığı çok yüksek görünmektedir.

Yarın öğleden sonra tartışacağımız bir diğer önemli başlık, yabancılara mülk satışı konusudur.

Tapu Yasasının 35. Maddesinde yapılan değişiklikle yabancılara mülk satışı konusunda yeni bir

dönem başlatılmıştır. Karşılıklılık ilkesi kaldırılmış, eski düzenlemelerdeki kısıtlamalar kaldırılırken,

satış limiti 2.5 hektardan 30 hektara çıkarılmış, bunun iki katına çıkarılması yetkisi de Bakanlar Ku-

ruluna verilmiştir. Bir anlamda Anayasa Mahkemesinin kerelerce üstüne vurgu yaptığı ülkemizin

egemenlik haklarıyla da doğrudan ilişkili olan bu konuyu sempozyum hede�eri içinde önemle ele

almak ve tartışmak zorunluluğumuz vardır diye düşünüyoruz.

Son gün olan cumartesi günü ele alacağımız başlık, ülkemizde 18. Madde uygulamaları ya da

yaygın biçimde söylenilen adıyla şuyulandırma diye nitelendirilen, benim biraz da garipsediğim

bir başlıkla nitelendirilen arsa düzenlemeleri konusunda da neredeyse bir tıkanma noktasına ge-

linmiştir.

İmar Yasasının 18. Maddesinde ve Uygulama Yönetmeliğinde somutlanan yasal düzenleme-

lerdeki yetersizlik, uygulamaya yön vermesi gereken yönetmeliğin yürürlülüğünden bu yana

geçen 27 yıl içinde çoktan eskimesi ve günün koşullarına uyarlanamaması, çok sayıda sorunun

yargıya taşınmasına neden olmuştur ve olmaktadır. Türkiye, arsa düzenlemesini yeni bir model

içinde yeniden düzenlemek zorundadır.

Bu konu üçüncü gün, cumartesi günü önemle ele alınacaktır. Danıştay 6. Dairesinin iki önemli

üyesi de bu tartışmalarda yer alacaklardır.

Cumartesi günü Sayın Prof. Dr. Linke’nin kuramsal sunuşundan sonra, örnekleme olarak anla-

tacağı eşdeğerlilik modelinin olabilirliği konusu Türkiye koşullarında tartışılacaktır. Bu tartışmayı

da, ilk kez gerçekleşecek böyle bir tartışmayı da çokça önemsediğimizi vurgulamak istiyoruz.

Değerli katılımcılar; bu etkinlik bağlamındaki belki tek sorunumuz, bu önemli konuları ve tar-

tışmaları kısıtlı zamanlara sıkıştırma konusudur. Yürütme Kurulumuz, tüm sunuları ve tartışmaları

dikkatle izleyecektir. Yapacağımız çıkarımlar, Şube Yönetim Kurulumuz tarafından kamuoyuna ve

meslek topluluğumuza, ilgili makamlara ulaştırılacaktır. Bu görevi meslek odası olmanın sorumlu-

luğuyla yerine getireceğiz.

Sözlerime son vermeden önce bir konuyu daha sizlerle paylaşmak isterim.

Bugün itibarıyla 2547 sayılı YÖK Yasasının 50. Maddesinin D Fıkrasına göre çalışan araştırma

görevlilerinin sözleşmelerinin yenilenmemesini isteyen, bu nedenle, aralarında meslektaşlarımı-

zın da yer aldığı onlarca araştırma görevlisinin üniversiteyle bağlarını koparmak üzere olan ve

bugün itibarıyla koparan İTÜ Rektörlüğünün bu uygulamasını Yürütme Kurulu olarak kınıyoruz.

Bugün öğle saatlerinde bu konuda İstanbul Teknik Üniversitesinde yapılacak olan protesto göste-

14

risinde gönlümüzün bu gencecik, pırıl pırıl bilim insanlarıyla birlikte olduğunu özellikle vurgula-

mak ve belirtmek istiyoruz.

Katılımlarınız ve katkılarınız için Yürütme Kurulu olarak bir kez daha içtenlikle teşekkür ediyo-

ruz. Arazi Yönetimi Günlerinin hepimiz için verimli, keyi�i, yararlı geçmesini diliyor, saygılar sunu-

yoruz.

Sunucu (Esra Tekdal) - Sayın Prof. Dr. Erol Köktürk hocama teşekkür ediyorum. İTÜ’lü bir araş-

tırma görevlisi olarak özellikle teşekkür ediyorum. Yanımız da olduğunuzu bilmek çok güzel.

Şimdi, konuşmasını yapmak üzere Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Baş-

kanı Sayın Mehmet Yıldırım’ı davet ediyorum.

Mehmet Yıldırım (HKMO İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı) - Değerli konuklar, meslektaş-

larım, sevgili öğrenciler; Arazi Yönetimi Günleri etkinliğimize hoş geldiniz.

Uzun bir hazırlık ve geniş kapsamlı duyuru ve katılım için çağrı sürecini geride bırakarak, Arazi

Yönetimi Günleri etkinliğinin birinci gününe gelmiş bulunuyoruz bugün.

Mesleğimizi yakından ilgilendiren kentsel dönüşüm, 2B ve orman kadastrosu, yabancılara

mülk satışı ve arsa düzenlemesi konuları enine boyuna üç gün boyunca burada tartışılacaktır. An-

cak, bu üç günlük zaman zarfında her şeyin söyleneceğini, tartışılacağını ve sonuçlandırılacağını

beklemek de gerçekçi olmayacaktır.

Aslında burada konu başlıkları belli olan sorunları masaya yatırıp tartışmaya açarken, ülkemiz-

de, yakın coğrafyada ve dünyada yaşanan olaylara duyarsız ve gelişmelerden habersiz olunduğu

gibi bir sonuç da çıkarılmamalı.

15

Bu bağlamda, siyasi iktidarın, başta Suriye olmak üzere, hemen bütün komşularıyla sıfır sorun

politikası yerine, komşularıyla savaş noktasına geldiğini görmek gerekiyor.

Suriye konusunda başından itibaren mezhepsel temelde müdahil olunarak, Türkiye yeni bir

krize sürüklenmiş durumdadır. Suriye’de körüklenen mezhep çatışmasının Ortadoğu’da, bölgede

ve Türkiye’de etnik ve dini çatışmalara yol açacağı endişesi yoğun olarak kamuoyunda yaşanmak-

tadır. Ortadoğu coğrafyasında ABD emperyalizminin başını çektiği ve “Arap Baharı” olarak sunulan

bu politika her ülkede iç savaşa ve kaosa neden olmuştur aslında. Bugün aynı oyun Suriye’de oy-

nanmaktadır ve bu oyun devam etmektedir.

Doğu ve Güneydoğu illerimizde çatışmalı ortam 30 yılı aşkın süredir devam ediyor, analar ağ-

lıyor; ancak, çözüme yönelik adımlar her nedense atılmıyor ya da attırılmıyor. Konuşanlar bu bağ-

lamda ya susturuluyor ya da içeri atılıyor. Bugün Doğu ve Güneydoğu’da binlerce köy boşaltılmış

ya da yasak bölge konumundadır. Bu bağlamda, tarım arazileri insansızlaştırılmış, meralarda hay-

vancılık yapılamaz durumda, topraklar atıl ve işlenemez durumdadır. İnsanların aslında mülkiyet

hakkı ve kullanım hakları kısıtlanmış durumda ya da kimi bölgelerde de yasaklanmış durumdadır.

Cezaevlerindeki tutukluların 65 gündür sürdürdükleri açlık grevi, kalıcı sakatlıkların ve ölümle-

rin beklendiği aşamaya çoktan gelmiştir. İnsan hayatını önemseyen ve duyarlı olan yazarların, ay-

dınların, sendikaların, demokratik kitle örgütlerinin, meslek örgütlerinin ve kamuoyunun çözüme

yönelik çağrıları Hükümet tarafından her nedense bir türlü anlaşılamamış, görülememiş durumda.

Tam da bu noktada Hükümet yetkililerinden, hepimizin çok yakından bildiği gibi, birbiriyle çeli-

şen, talihsiz ve duyarsız açıklamalar gelirken, muhalefet cephesinde de bir suskunluğun devam

ettiğini görmekteyiz. Bu noktada beklentimiz, Meclisin bir an önce bu konuya müdahil olup, bunu

çözmesi şeklindedir.

Diğer taraftan, ülke ekonomisi, dar gelirliler, işsizler, ücretli çalışanlar açısından her gün daha

da kötüye giderken; bakıyorsunuz, borsa tavan yapıyor, AVM’ler, rezidans inşaatları birbiriyle yarı-

şır halde devam ediyor, yükseliyor. Bu bağlamda, bankaların ve sermaye gruplarının kârları krize

rağmen katlanarak yükselmeye devam ediyor.

Çalışma yaşamı, performansa dayalı esnek çalışma modeline terk edilirken, kurumsal dene-

timin de işlevsizleştirilmiş olmasıyla birlikte, güvencesizlik, kuralsızlık, insan emeğinin değersiz-

leştirilmesi bir kural haline gelmiş durumdadır. Ardı ardına yaşanan iş cinayetlerindeki ölümler ve

yaralanmalardaki artışlar da bunun bir göstergesidir. Zaten iş kazaları sıralamasında Türkiye’nin

Avrupa’da birinci, dünyada üçüncü sırada yer alması da bunu gösteriyor.

Yaşam alanlarına yönelik talancı-rantçı anlayış, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi

Hakkındaki Kanunla, hiçbir kayıt ve koşula bağlı kalmaksızın, yerleşim yerlerini, orman alanlarını,

kıyıları, meraları, kültür ve tabiat varlıklarını, tarım arazilerini, zeytinlikler gibi özel koruma altında

olan alanları rezerv yapı alanı yahut riskli alan yahut riskli yapı statüsüne sokup, tasfiye, dönüş-

türme, yeniden yerleştirme ve yıkım işlemlerine tabi tutmaya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkili

kılınmış durumdadır. Bu bağlamda, bu işin kaynağının çok büyük bir kısmını da aslında 2B alanla-

rından elde edilecek gelirin yüzde 90’ı oluşturmakta.

Deprem gerekçe gösterilerek uygulamaya geçilen kentsel dönüşüm projelerinde yer seçimin-

de izlenen yol da aslında düşündürücüdür. Romanların kadim yerleşim alanı olan Sulukule’den sü-

rülmeleri; LGBT bireylerinin, yoksul yabancı ülke insanlarının, çatışmalı ortamı terk etmek zorunda

kalmış Kürtlerin yoğunluklu olarak yaşadıkları Tarlabaşı’ndan çıkartılarak ikinci bir sürgüne tabi

tutulma girişimleri bunun bir göstergesi aslında. Bu örnekleri arka arkaya sıralayarak çoğaltmak

da mümkün.

16

Bugün ülke ormanlarının yüzde2.3’üne karşılık gelen yaklaşık olarak 438 bin hektarlık orman

alanı 2B kapsamına sokularak orman dışına çıkarılmış durumdadır arkadaşlar. Bu alanların sadece

yüzde 5’i yapılaşma altındadır. Yani yüzde 95’i aslında tarım ve hayvancılık alanında kullanılıyor

demektir. Yani söylendiği gibi, aslında 2B alanları yapılaşmayla işgal edilmiş, dolayısıyla da işgalci-

lere satılma noktasında değildir. Yine aynı şekilde, 2B alanlarının en fazla yer aldığı 10 ili sıralamaya

soktuğumuz zaman; bunlar, Antalya, Mersin, Balıkesir, Ankara, Adapazarı, Muğla, İstanbul, Bolu,

Samsun ve İzmir olup, aynı zamanda rantın da en yüksek olduğu kıyı illeri olduğunu görürüz.

Ankara hariç.

Öte yandan, işin diğer bir çelişkili yanı ise, Çavuşbaşı örneğinde olduğu gibi, aslında 2B alan-

larının ev senetleriyle satılarak lüks konutlara dönüştüğünü; kıyı kesimlerinde de, rantın yüksek

olduğu kesimlerde de aynı şeyin izlenmeye devam ettiğini gözlemlemekteyiz.

Yabancılara mülk satışının altında yatan gizli durum da tam bu noktada kendini ele vermekte-

dir. Yabancı sermaye şirketleri ve şahısların mülk edinmeleri önündeki karşılıklılık şartının kaldırıl-

ması, mülk edinmedeki alan artışlarının sağlanmış olması; 2B alanlarının, kıyıların, tarihi ve doğal

alanların, zeytinliklerin, tarım arazilerinin, meraların daha hızlı bir şekilde yok edilmesinin önünü

açtığını da görmemiz gerekiyor. Hocamız bunlara ayrıntılarıyla değindi aslında, bugünkü etkinlik-

te de detaylı olarak ele alınacak bunlar.

Sonuç olarak şunu söylemek gerekiyor: Bir ülkede eğer planlı ve dengeli, adil bir kalkınma

isteniyorsa; kentler, kentlilerin insanca yaşayacakları alanlara dönüştürülecekse, öncelikle ülke ge-

nelinde bir fiziki planlamanın, bunu takiben de bölge planlamalarının, kent ve kasaba planlamala-

rının arka arkaya yapılıp sonuçlandırılması ve buna göre de Türkiye’deki kentleşmenin projesinin

çıkarılması gerektiğini vurgulamak gerekiyor.

Erol hocamız da Yürütme Kurulu adına konuşurken değindi, ama ben de bir kez daha değin-

mek istiyorum, üniversitedeki arkadaşlarımızla ilgili olarak.

Biliyorsunuz, üniversitelerimizde görev yapan ve üyelerimizin de aralarında bulunduğu araş-

tırma görevlilerinin özlük haklarına yönelik sorunları uzun süredir devam etmekte. Araştırma gö-

revlileri, bağlı oldukları sendika veya dernekler aracılığıyla bu sorunlarla mücadele etmektedirler.

Ancak, belirsiz iş tanımları, sözleşmeye dayalı, güvenceden yoksun çalışma koşulları asistanlık ku-

rumunu zayı�atmış durumda. Sorunlar da büyüyerek devam ediyor. Son olarak YÖK, doktoralarını

tamamlama aşamasında olanlarla ilgili, hukuki dayanağı tartışmalı olan görüş yazısını üniversite-

lerle paylaşmış durumda. Bu bağlamda, 2547 sayılı Kanunun 50/D Maddesine göre, çalışan araş-

tırma görevlilerinin işlerine son vermeye başlanmıştır. İşine son verilecek araştırma görevlilerinin

sayısı 80 civarında olarak bilinmekte. Bunların içerisinde İstanbul Teknik Üniversitesi Geomatik

Bölümünden 3 meslektaşımızın olduğunu da biliyoruz. İstanbul Teknik Üniversitesi araştırma gö-

revlileri de bu nedenle bir süredir adı geçen üniversitemizde, Rektörlüğün önünde direniş çadırı

kurmuş ve mücadelelerini sürdürmektedirler. Bugün biz burada bu etkinliğimizi gerçekleştirirken,

onlar 12.30’da İstanbul Teknik Üniversitesi Maslak Kampusunda bir yürüyüş ve bir basın açıklaması

yapacaklardır. Etkinliğimiz nedeniyle bir arada olamamakla birlikte, onların bu hak mücadelelerini

sonuna kadar desteklediğimizi ve yanlarında olmaya devam edeceğimizi ayrıca belirtmek istiyo-

rum.

Bu çerçevede, bu etkinliğe katkı koyan, emek veren, bugün burada olan bütün herkese teşek-

kür ederken; bu etkinliğin verimli, bilgi ve belge üreten, toplumun ve ülkenin sorunlarına ışık tu-

tan, yol açıcı sonuçlar üreten bir düzlemde ilerleyeceği inancıyla sözlerime burada söz veriyorum.

Teşekkür ediyorum.

17

Sunucu (Esra Tekdal) - Sayın Mehmet Yıldırım’a da hem konuşması için, hem de yanımızda

olduğu için araştırma görevlileri adına tekrar tekrar teşekkür ediyorum.

Şimdi, konuşmasını yapmak üzere, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Genel Başkanı Sayın

Ertuğrul Candaş’ı davet ediyorum.

Ertuğrul Candaş (HKMO Yönetim Kurulu Başkanı) - Değerli katılımcılar; hiç isim, sıfat ayrımı

yapmadan hepinizi Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası adına, Genel Başkanı sıfatıyla, sevgi,

dostluk ve saygıyla selamlıyorum.

Oda Genel Merkezimizin katkı ve destekleriyle, Odamız İstanbul Şubesi’nce düzenlenen Arazi

Yönetimi Günleri etkinliğine hepiniz hoş geldiniz.

Bu etkinliğin hem ülkemize, hem mesleklerimize katkı sağlamasını diliyoruz.

Birçoğunuzun da bildiği üzere, bilimi, teknolojiyi ve mühendisliği insanlık adına, ülkemizin

kalkınmasında ve gelişmesinde toplum yararı yönünde kullanmayı görev olarak benimsemiş olan

Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, yaklaşık 60 yıldır, ya doğrudan kendisi ya da şubeleri eliyle

bilimsel ve teknik etkinlikler gerçekleştirmektedir. Odamız bünyesinde gerçekleştirilen bilimsel ve

teknik etkinliklerin, değerlendirmelerin, tespitlerin ve yayınladığı her bir raporun her geçen gün

gerekliliği, doğruluğu görülmektedir.

Bugün sizlerin katkı ve destekleriyle gerçekleştirilmekte olan bu etkinlikle birçok sorun alanı-

na dikkat çekilmiş olunacaktır. Bu etkinliğin, niteliği ve içeriği bakımından ülkemizde düzenlenen

önemli bir etkinlik olduğunun altını bir kez daha çizmek istiyorum.

18

Mesleğimizin çok önemli bir alanı olan arazi yönetimi konusunda ülkemizde yapılan uygula-

maları ve deneyimleri paylaşmak, uygulayıcıların karşılaştıkları sorunları ortaya koymak, üniversi-

te ve uygulayıcı kurumların işbirliğini artırmak, yabancı ülkelerde bu konuda neler olduğunu anla-

mak amaçlarıyla düzenlenen bu etkinlik, söylediğim gibi, Odamız tarafından çok önemsenmiştir.

Yabancılara toprak satışı, 2B alanlarının satışı, yağmalanması, Afet Riski Altındaki Alanların

Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun ve ayrıca Büyükşehir Belediye Yasasının art arda çıktığı bu dö-

nemde bu etkinlik daha da anlam kazanmıştır. Dolayısıyla, bu etkinlik için İstanbul Şubemize bir

kez daha teşekkür ediyorum.

Bu etkinliğe alanında uzman birçok akademisyen, kamu kurumu ve özel sektör temsilcileri,

yurtdışından farklı ülkelerden konuk konuşmacılar katılmaktadır. Konunun ilgilisi olan, konuya ilgi

duyan siz katılımcıların etkinlik sürecinde yapacağınız aktif bilgi paylaşımları, etkinliğin amacına

ulaşmasında çok katkı sağlayacaktır.

Ülkemizde arazi yönetimi konusu, sorunlu alanlarımızdan biridir. Daha çok araziler üzerinde

rantsal amaçlı kararlar oluşturulmaktadır. Bu sorunlu alanda, becerikli olan, siyaseten güçlü olan

her kesimden insan, tabir yerindeyse, cirit atmaktadır ve maalesef başarılı da olabilmektedirler.

Belediyelerin yönetimine katılmakta, kamu kurumlarının üst yöneticilerini etkilemekte ve dolayı-

sıyla birçok süreci rant amaçlı yönlendirmektedirler. Bu yaklaşım, bu şekilde sonuç almaya çalış-

malar, sorunu çözmediği gibi, bu alandaki sorunları daha da büyütmüştür.

Özetlemeye çalıştığım durumlar nedeniyle, arazi yönetimi konusunda karar veren kişi ve ku-

rumlara (emlakçılar, belediyeciler, siyasiler, hepsi dahildir buna) toplumda yeterli güven duyulma-

maktadır. Bunu gizlemek, bunu görmezden gelmek, söylememek yanlıştır. Bu nedenle, sorunların

giderilmesi ve ihtiyaçlara cevap veren stratejiler geliştirilmesinde, arazi yönetimi sürecinde rol

alan, alması gereken tüm aktörlere büyük sorumluluklar düşmektedir. Harita ve Kadastro Mühen-

disleri Odası da bu aktörlerden biridir. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, bu alanın önemli bir

ayağıdır ve sorumluluğunu çok iyi bilmektedir.

Arazi yönetimi konusunu ele alırken, bizden ileride olan ülkelerin deneyimlerinden yola çık-

mak ve sorunu çözecek, ülkemiz gerçeklerine uygun, doğru, gerçekçi perspekti�er geliştirmek,

standartlar oluşturmak, gerekli ve yararlı bir çalışma biçimidir. İşte tam da bu nedenle etkinliği-

mizde yurtdışından farklı ülkelerden konuk konuşmacılar bulunmaktadır. Bu konuşmacıların arazi

yönetimi alanındaki deneyim ve birikimlerinden mutlaka yararlanmamız gereklidir.

Ancak, şunu da belirtmek isterim: Sırf başka ülkelerde arazi yönetimi süreci bu ya da şu şekilde

düzgün yürüyor diye, “Biz de onların modellerini aynen alalım ve ülkemizde aynen uygulayalım”

anlayışını Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası reddetmektedir. Çünkü Harita ve Kadastro Mü-

hendisleri Odası, hiçbir bilginin onu var eden kültürden bağımsız hareket etmeyeceğini ve her

toplumun ancak ve ancak bilgiyi kendi kültürel değerleri üzerinden var edebileceğini, kullanabi-

leceğini, yayabileceğini ve gerektiğinde de tüketebileceğini iyi bilmektedir. Bu nedenle, Harita ve

Kadastro Mühendisleri Odası bu süreçte şunu önermektedir: Farklı ülkelerdeki bilgileri, birikimleri,

yasaları, yönetmelikleri, kurdukları modelleri; kısaca, arazi yönetimi süreçlerinin tamamını öğren-

meye çalışmalı ve fakat ülkemize en uygun modeli kendi kültürel değerlerimiz, kurumsal birikim-

lerimiz üzerinden oluşturmaya çalışmalıyız. Ancak ve ancak bu anlayışla önümüzdeki süreç doğru

yapılandırılabilir ve gerekli adımları bu yöntemle atmak mümkündür.

Değerli dostlar; biz mühendisler, bu ülkenin aydın, çağdaş, yetişmiş inan gücü olarak, ülkenin

kalkınmasında, gelişmesinde ve toplumun mutluluğu yönünde mühendislik kimliğimizle yaşama

19

müdahale etmek durumundayız. Sıkıntıları, sorunları yoğun olan bir ülkede yaşıyor olmak, bizlere

daha da ağır bir görev yüklemiştir. Bu nedenle, diğer başka ülkelerin mühendislik örgütlenme-

lerinden farklıdır bizim ülkemizdeki mühendislik örgütlenmesi. Meslekçi değildir. Çevremizde,

bölgemizde, ülkemizde ve dünyada yaşanılan sosyal, ekonomik, siyasal, toplumsal ve kültürel

gelişmelere ülkemizdeki mühendislik örgütlenmesi gözlerini kapatmamıştır. Bizler, meslek alan-

larımızdan hareketle oluşturduğumuz politikalarla yaşama ve gelişmelere müdahale etmek du-

rumunda olduk. Geleceğe dair söyleyecek sözlerimiz ve yapacak işlerimiz mutlaka oldu ve hiç

çekinmeden bunları söyledik ve söylemeye de devam edeceğiz.

İşte tam da bu nedenle, TMMOB, iktidarca etkisizleştirilmek istenmektedir. Yeni bir yasayla,

TMMOB, il odacılığı temelinde etkisizleştirilmek istenmektedir. Yüreğinin insandan yana olduğu-

nu söyleyenlerin bu süreçte takınacakları tavırlar, sözde mi, yoksa özde mi insandan yana olduk-

larını hepimize gösterecektir.

Değerli genç arkadaşlarım; özellikle size seslenmek istiyorum. 1980 sonrası uygulanan neoli-

beral politikalar ülkemizde her şeyi ticarileştirmiştir. Bugün ülkemizde, okullar ve hastaneler dahil,

bütün devlet kurumlarında herkesin görebileceği yerlerde tabelalar asılmaktadır. Bu tabelalarda

ne yazıyor biliyor musunuz; bu tabelalar, “Vizyonumuz ve Misyonumuz” başlığıyla hazırlanmış,

yazılmış, asılmış tabelalardır. Kamu kurumlarında bu asılı tabelalarda, “Verdiğimiz hizmetlerde

müşteri memnuniyeti esastır” yazmaktadır. Dikkat edin; “vatandaş” yerine “müşteri” ifadesi kulla-

nılmaktadır.

Müşteri, parası olandır. Eğer paran yoksa, ihtiyacın olan bir şeyin müşterisi de olamazsın. Yani

her şeyin ticarileşmesi sonucunda, paran varsa, müşteri olabilmişsen, devletten hizmet talep ede-

bilirsin.

Geldiğimiz nokta budur. Mühendisler, mimarlar ve onların örgütü meslek odaları, bilimin ışı-

ğında, aklın yol göstericiliğinde, yaşanan süreci haklı olarak sorgulamaktadırlar. Bunun adı, mü-

hendis ve mimar odaları siyaset yapıyor değildir. Bunun adı, mühendis ve mimar odaları, ülkesine,

insanına sahip çıkıyordur.

Bu ülkenin aydınlık yüzleri olan bizler, siyasi ve politik alanda dayatılan oyunlarla, toplumun

kin, nefret ve çatışma ortamına sürüklenmesinde, şiddet ve baskı politikalarının hayat bulma-

sında, emek-sermaye çelişkisinin üstünün suni gündemlerle örtülmesinde, açlık ve yoksulluğun

hâkim kılınmasında kimler saf tutuyorsa onlara karşı taraf olduğumuzu bir kez de bu kürsüden

söylemek istiyorum.

Biz mühendisler, mimarlar, hayatın her alanındayız. Fabrikalardayız, işyerlerindeyiz, alanlarda-

yız, sokaklardayız. Türkiye’nin her anında ve her yerindeyiz ve gerçekleri bütün çıplaklığıyla göre-

biliyoruz. Size karşılaştırma yapmanız için iki bilgi vermek istiyorum.

Dünyada günde açlıktan ölen insan sayısı ortalama 24 bin kişidir. Yine dünyada günde satılan

cep telefonu sayısı ortalama 4 milyon adettir. Bu iki bilgi gibi, diğer başka bilgileri karşılaştırmadan

ve bu bilgilerden anlamlı sonuçlar çıkarmadan, insanlığın gelişimini hedef almayan hiçbir çalışma,

Arazi Yönetimi Günleri dahil, hangi yöntemle, kimin katılımıyla yapılırsa yapılsın, hangi teknoloji

ve metotla yapılırsa yapılsın, bizi çok ilgilendirmemektedir. Odağına insanı alan bütün etkinliklerin

içinde olduk, içinde olacağız.

Bilimi ve teknolojiyi üretmede ve kullanmada odağına insanı alarak hareket eden ve toplum

için mühendislik şiarını taşıyan TMMOB ve odalar olarak bizler, bilimin, tekniğin ve mühendisliğin

20

toplum ve kamu yararına ve ülkenin gelişmesinde kullanılması yönünde çalışmalarımızı sürdür-

meye devam edeceğiz. Mesleğimize, insanımıza ve ülkemize sahip çıkıyoruz, sahip çıkmaya de-

vam edeceğiz.

Ünlü şairimizin dizelerinde söylediği gibi, “dörtnala gelip Uzak Asya’dan, Akdeniz’e bir kısrak

başı gibi uzanan bu memleket bizimdir.” Bunun için, durmak yok, mücadeleye devam diyoruz.

TMMOB ile hesabı olanlara da, biz hesaplaşmaya dünden razıyız diyoruz.

Bu duygu ve düşüncelerle, etkinliğimizin başarılı geçmesini diliyor, emeği geçen herkese çok

ama çok teşekkür ediyor, saygılar sunuyorum.

Sunucu (Esra Tekdal) - Sayın Ertuğrul Candaş’a teşekkür ediyorum.

Şimdi, konuşmasını yapmak üzere, İstanbul Milletvekili ve Bayındırlık-İmar-Ulaştırma ve Tu-

rizm Komisyonu Üyesi Sayın Prof. Dr. Haluk Eyidoğan’ı davet ediyorum.

Prof. Dr. Haluk Eyidoğan (İstanbul Milletvekili) - Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasının de-

ğerli Başkanı, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasının değerli üyeleri, temsilcileri, değerli mü-

hendisler, değerli misafirler, bayanlar, baylar; hepinize günaydın diyorum, iyi günler.

Bu kadar kapsamlı ve özellikle son zamanlarda gündemi işgal eden üç-dört başlık altında üç

gün sürecek bir toplantıyı düzenleyen Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasına ve onlara bu ko-

nuda yardımcı olan herkese teşekkür ediyorum.

Özellikle kentsel dönüşümle ilgili olarak, bundan önceki günlerde, aylarda da birçok sivil top-

lum örgütü çeşitli toplantılar düzenlemişti, onlara da iştirak etmeye çalışmıştım. Özellikle İstanbul

Barosunun kentsel dönüşümle ilgili iki toplantısı vardı, ikisine de katılmıştım.

21

Ben, biraz önce de anons edildiği gibi, Türkiye Büyük Millet Meclisinde Bayındırlık-İmar-Ulaş-

tırma ve Turizm Komisyonunun üyesiyim. Orada, gelen bazı yasalara dönük, kanunlara dönük ça-

lışmalarımıza devam ediyoruz.

Bildiğiniz gibi, şu anda gündemde en çok konuşulan konulardan bir tanesi, bu Afet Riski Al-

tındaki Alanlarda Dönüşüm Kanunu ve uygulamaları. Bu uygulamaların sayısı ve yoğunluğu önü-

müzdeki aylarda daha da artacak. Bunun sosyal, kültürel, ekonomik yansımalarını yoğun olarak

işitmeye başlayacağız. Bu arada, bu toplantının da gündemini oluşturan 2A, 2B ve yabancılara

mülk satışı konuları da bununla bir şekilde ilişkili. O nedenle bence çok isabetli bir toplantı yapı-

yorsunuz. Umarım buradaki tartışmalar ve üç gün sonra ortaya çıkacak sonuç bildirgesi, zaman

zaman gözünü, kulağını ve ağzını kapayan, bu konuda çok maharetli olan basına da, dolayısıyla

topluma da yansıyacaktır. Ümit ediyorum. Çok fazla bir ümidim yok, ama ümit ediyorum.

2010 yılının sonlarına doğru, 2010-2011 göstergeleri inşaat sektöründe inişe doğru işaretler

vermeye başlayınca, tabii, ülkenin önemli bir ekonomi motoru olan inşaat sektörü temsilcileri-

nin raporlarına bu tartışmalar yansıdı. Yine inşaat sektörünün temsilciliğini yapan bir örgütün ra-

porunda, inşaat sektörünün Türk ekonomisindeki katkıları ve gidişatı tartışıldıktan sonra, çeşitli

rakamlar verildikten sonra şöyle bir cümle sarf edildi: İnşaat sektörünün ekonomideki payının,

azalmakta olan, azalma işareti veren payının yükseltilebilmesi için, Kentsel Dönüşüm Yasasının, 2B

Yasasının ve Yabancılara Mülk Satışı Yasasının behemehâl çıkarılması gerektiği vurgulandı.

Yıl 2011, 2011’in başı.

Tabii, bunun arkasından, 23 Ekim 2011’de Van depremi olur olmaz, Hükümet, bunu da fırsat

bilerek ve bunu kullanarak, bu yasalarla ilgili daha önce başlattıkları hazırlıkları da bir şekilde, ale-

lacele tamamlayarak, tepeden inme, bunu doğruca Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonlarına

getirdi. Önce Kentsel Dönüşüm Yasasını, yani 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanlarda Dönüşüm

Hakkındaki Kanunu Komisyona alelacele getirdiler. Alelacele diyorum; çünkü hukuk açısından,

yazım açısından, kapsam ve içerik açısından, bakış açısından, konuya yaklaşım açısından acele

yazılmış, tepeden inme özelliği olan bir yasa niteliği taşıyordu ve hukuk yönü bugün de yoğun

biçimde tartışılıyor. Komisyonda tartışmalardan sonra, iki günde bu yasayı Komisyondan geçir-

diler ve Meclise geldi. O arada 2B ile ilgili çalışmalar başladı. Hemen arkasından Yabancılara Mülk

Satışı Yasası Taslağı geldi. Kentsel Dönüşüm Yasası Mecliste tartışılırken, 12 madde tartışıldıktan

sonra durdular ve başka bir konuya geçtiler, başka yasalar üzerinde tartışmalara geçtiler. Bir haf-

ta gelmedi, iki hafta gelmedi. AKP’nin bu işle ilgili Komisyon Başkanına dedik ki, “Bu yasanın 12

maddesini görüştük. Acele ediyordunuz, Komisyonda acele ettiniz; bu tepeden inme buldozer

yasasının 12 maddesini görüştük. Niye bunu durdurdunuz?” Birçok kimse bilmiyor. Komisyon Baş-

kanı, Bayındırlık-İmar Komisyonu Başkanı da bilmiyor. En sonunda bilen birini bulduk AKP’den,

Başkan Yardımcısı; dedi ki, “2B Yasasındaki bazı maddeler ile Kentsel Dönüşüm Yasasındaki bazı

maddeler çakışıyor, çelişiyor. Dolayısıyla, 12. Maddeden sonra durdurduk. Önce 2B Yasasını bir ge-

çirelim Meclisten, arkasından tekrar Kentsel Dönüşüm Yasasını, yani Afet Riski Altındaki Alanların

Dönüşümü Hakkındaki Kanunu getireceğiz Meclise, 13. Maddeden başlayacağız.” Böyle bir itirafta

bulundu.

Demek ki, daha önce inşaat sektörünün raporlarında dile getirilen ile Meclisteki gidişat aynı.

Bütün derdimiz nedir; ülkenin tek ekonomi motoru olan inşaat sektörünü ayakta tutmak. Ne pa-

hasına; bu arazilerin yağmalanması pahasına.

Arazi yönetimi güzel bir sözcük; ama Türkiye’de, planlama açısından ve diğer açılardan arazi

yönetimi maalesef lafta kalan bir sözcük.

22

Ülkenin şu anda nüfusunun yüzde 70’i, hatta yüzde 75’i kentlerde ve bu göç devam ediyor. AK

Partinin programına bakarsanız, orada, 2023’te kentlerdeki nüfusun yüzde 85’e çıkarılması amaç-

lanıyor. Ne pahasına; çevre, orman, risk, her türlü çevresel risk, afet riski ve birçok sosyal ve ekono-

mik deformasyon ve birçok başka olumsuzluklar pahasına.

Dolayısıyla, biraz önce Başkan da ifade etti, ülke planı, bölge planı ve illerin üst ölçekli, alt

ölçekli planları; bunlar güzel la�ar, ama bu muazzam kırsaldan kente göç ve kentlerdeki aşırı yı-

ğılma, plansız büyüme ve bunun getirdiği rantlar söz konusu olunca, bilimsel tartışmalar, hukuki

tartışmalar bir yerde saf dışı kalıyor.

Bu konuda söyleyecek çok şey var. Kentsel Dönüşüm Yasası komisyondan geçtikten sonra,

bizim Cumhuriyet Halk Partisi olarak verdiğimiz basın bildirisi basına yansımadı. Orada bir sözcük

kullanmıştık, “Buldozer Yasası” diye; bu bazı yerlere yansıdı. 1960’larda Amerika Birleşik Devletle-

rinde ayrıştırmacı bir dönüşüm uygulaması; Buldozer Yasası. Öyle adlandırılmış. Ona benzer bir

yasa çıkardılar.

Baroların yaptığı toplantılarda bu yasayla ilgili çok ağır eleştiriler oldu. Hatta bir hukukçu, ba-

rodan bir avukat dedi ki, “Ben bu 6306 Yasa Taslağını herhangi bir önyargı olmadan, bir hukukçu

gözüyle okuyayım bakayım, ne var bunda. Herkes bunu tartışıyor, ağır eleştiriler de var ya da iyi

olacak diyenler de var; tarafsız bir gözle okuyayım dedim.” Okumuş, okumuş ve sonunda şöyle bir

slogan geliştirmiş: “Bu yasa rantsal bir ferman yasasıdır.” Vardığı sonuç bu hukuken.

Bunu nasıl uygulayacaklar göreceğiz. Yani gidişat şudur: Rantı yüksek olan yerlerde bazı uy-

gulamalar yapacaklar, sözüm ona afet riskini azaltmak için. Rantı yüksek olan yerlerde dönüşüm

yapacaklar, rantı yüksek olmayan yerlerde dönüşüm yapmayacaklar.

Bakın, size bir harita göstereyim. Vaktinizi alıyorum, ama bunu Mecliste de Sayın Orman ve Su

İşleri Bakanına gösterdim. 13 Ağustos 2012’de Bakanlar Kurulu kararıyla yayınlandı. Bu gördüğü-

nüz siyah çizgilerle belirlenmiş alan, afet riski altındaki alanlardaki yapıların tasfiye edilerek; yani

İstanbul’un hem E-5 altındaki yerleşimlerdeki afet riski altındaki (ki çok tartışmalı bir şey; afet riski-

ni nasıl tanımlayacaklar?) yapıların tasfiye edilerek, bu yeni gördüğünüz, yeni şehir olarak, Avrupa

Yakasının Avcılar’dan Terkos Gölü’nün doğusuna kadar olan alanda 40 bin hektara taşınmasını

öngören 1 sayfalık Bakanlar Kurulu kararının haritasıdır. Biz bu haritayı, bu siyah bölgeyi, siyah-

larla sınırlandırılmış bölgeyi (40 bin hektardır) 2009’da İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinden

oybirliğiyle geçmiş 1/100.000’lik çevre düzeni planı üzerine yerleştirdik. Bu çevre düzeni planı, 4

yılda yüzlerce öğretim üyesi ve uzman tarafından, İstanbul ve çevresinin il sınırlarında çiçeğinden

böceğinden, suyundan, ticaretinden, sanayisinden, demografisinden, kültüründen, her şeyinden

oluşturulan sentez haritadır. 1/100.000 ölçekli, eşikleri gösteren arazi kullanıma esas 1/100.000’lik

çevre düzeni planı üzerine yerleştirdik.

Ne görüyorsunuz burada?

Yukarıda 9 bin hektarlık üçüncü havaalanı, Terkos Gölü’nün doğusu. Ortada 25 bin hektarlık,

Sazlıdere Barajını ortalayan, su havzasını ortalayan ve İstanbul’un altı tane ekolojik koridorundan

ikisini barındıran bir proje alanı. Hemen onun güneyinde de Küçükçekmece Gölü’nü içine alan

uygulama alanı. Toplam 40 bin hektar. Burada arazi yönetilecek. Burası yapılaşmaya açılıyor. Dün-

yanın en büyük havaalanlarından biri yapılıyor. Orman Bakanına sordum; “Buradaki ÇED raporu,

arazinin yüzde 85’inin orman olduğunu söylüyor Sayın Bakan; ne diyorsunuz?” dedim. Cevap yok.

Burada su havzası var. Demek ki bu yapılaşmaya açılan alan birkaç milyon insan dolduktan sonra,

Terkos Gölü, Sazlıdere Barajı, Büyükçekmece Gölü ve Küçükçekmece Gölü ve Alibeyköy Barajı ve

23

onunla ilgili su havzaları bundan sonra İstanbul’un suyunu karşılayamaz hale gelecektir. Yapacak-

ları gökdelenlerle ve betonlarla buradaki ekolojik koridorları ve doğayı ve ormanı tahrip edecek-

lerdir.

Durum budur. Biz burada kentsel dönüşümü, 2B’yi ve yabancılara mülk satışını tartışacağız.

Bunu biz Mecliste de tartıştık. Ama zorba ve cebri yaklaşımlar, bilimi, hukuku ve teknolojiyi, doğayı

dışlayan bu rantsal anlayış sürecektir. Bunun için, detaylarda kaybolmayarak, bir araya gelerek,

mücadelemizi sürdürmemiz gerekiyor.

Vaktinizi aldım. Çok teşekkür ediyorum.

Sunucu (Esra Tekdal) - Sayın Prof. Dr. Haluk Eyidoğan’a teşekkür ediyoruz.

Şimdi, programımıza tematik sunuşlarımızla devam edeceğiz. İlk olarak Arazi Yönetimi ile ilgili

sunumunu gerçekleştirecek olan Prof. Dr. Holger Magel ile ilgili kısa bilgiler paylaşmak istiyorum

sizinle. Kendisi Münih Teknik Üniversitesi Jeodezi-Coğrafi Bilgi Sistemi ve Arazi Yönetimi Enstitü-

sünden 2011 yılında emekli oldu. 2002 ve 2006 yıllarında Uluslararası Harita Mühendisleri Fede-

rasyonu başkanlığı yaptı. Kendisi bugünde Uluslararası Harita Mühendisleri Federasyonu Onursal

Başkanı. Şimdi izninizle kendisini davet etmek istiyorum. Buyrun Sayın Magel.

24