ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

KHOA CÔNG TÁC XÃ HỘI

CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SINH VIÊN CẤP TRƯỜNG NĂM 2015

Tên công trình:Vai trò của nhân viên công tác xã hội

trong việc hỗ trợ tinh nhần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi.

Điển cứu tại : khoa Nhi - Bệnh viện quận Thủ Đức

Sinh viên thực hiện:

Chủ nhiệm : Phạm Hữu Đức CTXH K06A 2012 - 2016

Thành viên : Lê Thị Duy Duyên CTXH K06A 2012 - 2016

Thành viên : Nguyễn Thị Trà CTXH K06A 2012 - 2016

Người hướng dẫn: Th.s Phạm Thị Tâm.

Chuyên nghành: Xã hội học, công tác xã hội

Đơn vị công tác : Khoa công tác xã hội - Trường ĐH KHXH&NV TP HCM

MỤC LỤC

TÓM TẮT ĐỀ TÀI

MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài 4

2.Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài 5

3.Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài 9

3.1. Mục tiêu tổng quát 9

3.2. Mục tiêu cụ thể 9

3.3. Nhiệm vụ của để tài 9

4.Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 9

4.1. Cơ sở lí luận 9

4.1.1. Thuyết nhu cầu của Maslow 10

4.2. Phương pháp nghiên cứu 11

4.2.1. Phương pháp phân tích tư liệu sẵn có 11

4.2.2. Phương pháp quan sát 11

4.2.3. Phương pháp định tính với công cụ phỏng vấn sâu 12

5.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 12

5.1. Đối tượng nghiên cứu 12

5.2. Khách thể 12

5.3. Phạm vi nghiên cứu 13

6. Đóng góp mới của đề tài 13

7.Ý nghĩa của đề tài 13

7.1. Ý nghĩa lí luận 13

7.2. Ý nghĩa thực tiễn 13

8. Kết cấu đề tài 14

NỘI DUNG

Chương 1: Tổng quan cơ sở

1.Tổng quan cơ sở 15

1.1.Bệnh viện Quận Thủ Đức 15

1.2.Khoa Nhi – Bệnh viện Quận Thủ Đức 16

1.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển 16

1.2.2.Nhiệm vụ, chức năng 16

1.2.3.Cơ sở vật chất 18

1.2.4.Đào tạo và định hướng phát triển 18

1.2.4.1.Đào tạo 18

1.2.4.2. Định hướng phát triển 19

2. Thao tác hóa khái niệm 19

2.2.Nhân viên công tác xã hội 19

2.4. Tinh thần. 20

Chương 2:Vai trò của nhân viên công tác xã hội trong việc hỗ trợ tinh thần

cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi

2.1. Sức khỏe tinh thần và ảnh hưởng của tinh thần đối với thể chất con người 21

2.2. Thực trạng đời sống tinh thần của bệnh nhân tại Bệnh viện Quận Thủ Đức 22

2.3. Những nhận định của bác sĩ về vai trò của nhân viên công tác xã hội,

trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi 23

2.4. Những nhận định của giảng viên khoa Công tác xã hội – nhân viên

công tác xã hội chuyên nghiệp về vai trò của nhân viên công tác xã hội ,

trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi 25

2.5. Những nhận định của sinh viên Công tác xã hội về vai trò của nhân

viên công tác xã hội , trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà

bệnh nhi 27

2.6. Những nhận định của người nhà bệnh nhi về vai trò của nhân viên công

tác xã hội , trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi 32

Chương 3: Những khó khăn và thuận lợi trong việc hỗ trợ tinh thần cho

bệnh nhi và người nhà bệnh nhi

3.1. Khó khăn 35

3.2. Thuận lợi 40

KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

1.Kết luận 44

2.Kiến nghị 44

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

1

TÓM TẮT ĐỀ TÀI

Tên công trình:

Vai trò của nhân viên công tác xã hội trong việc hỗ trợ tinh nhần cho bệnh nhi và

người nhà bệnh nhi. Điển cứu tại : khoa Nhi - Bệnh viện quận Thủ Đức

Sinh viên thực hiện:

Chủ nhiệm : Phạm Hữu Đức CTXH K06A 2012 - 2016

Thành viên : Lê Thị Duy Duyên CTXH K06A 2012 - 2016

Thành viên : Nguyễn Thị Trà CTXH K06A 2012 - 2016

Người hướng dẫn: Th.s Phạm Thị Tâm.

Chuyên nghành: Xã hội học, công tác xã hội

Đơn vị công tác : Khoa công tác xã hội - Trường ĐH KHXH&NV TP HCM

Tính cấp thiết của đề tài:

Trong lĩnh vực y tế ở Việt Nam, hiện nay đang nảy sinh tình trạng quá tải và mâu

thuẩn giữa bệnh viện và bệnh nhân. Quá tải xảy ra hầu hết ở các bệnh viện đặc biệt là

những tuyến trung ương. Hiện nay, mới chỉ có một vài bệnh viện thuộc tuyến trung

ương và tuyến tỉnh đã đưa nhân viên công tác xã hội vào hoạt động. Các hoạt động của

nhân viên công tác xã hội bước đầu đã đem lại hiệu quả góp phần giảm bớt khó khăn

cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân trong việc tiếp cận và sử dụng các dịch vụ

khám chữa bệnh.

Là bệnh nhân bất kể là già hay trẻ, gái hay trai đều cần sự quan tâm chăm sóc của

bác sĩ về mặt tinh thần lẫn thể chất một cách thân tình nhất. Đặc biệt là những bệnh nhi

nhỏ tuổi cũng cần giúp đỡ về mặt tinh thần để các em cảm thấy thoải mái hơn khi ở

trong bệnh viện, bên cạnh đó còn có người nhà của bệnh nhi, khi con của họ bị bệnh

họ có cảm giác lo lắng và không yên lòng. Tuy nhiên, do lượng bệnh nhân quá tải, áp

lực công việc rất nặng đã làm cho người thầy thuốc không thể quan tâm nhiều đến đời

sống tinh thần của bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Vì vậy nhân viên xã hội sẽ là

người giúp đỡ họ về mặt tâm lí để họ yên lòng điều trị bệnh, bên cạnh đó nhân viên xã

hội là cầu nối giữa bệnh nhi, người nhà bệnh nhi với bác sĩ. Giúp họ có cảm giác thân

thiện, xóa đi cảm giác đơn độc và bị bỏ rơi. Nhưng trên thực tế chưa mấy ai biết tới vai

trò này của một nhân viên xã hội.

2

Với những vấn đề cấp thiết đó, nhóm chúng tôi chọn đề tài “Vai trò của nhân viên

công tác xã hội trong việc hỗ trợ tinh nhần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi”.

Đề tài được điển cứu tại khoa Nhi – Bệnh viện Quận Thủ Đức số 29 đường Phú

Châu, Quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh.

Mục đích nghiên cứu:

Tìm hiểu vai trò của nhân viện công tác xã hội đối với bệnh nhi và người nhà bệnh

nhi.

Thông qua những kết quả nghiên cứu đạt được, nhóm chúng tôi sẽ đưa ra một vài

kết luận và kiến nghị phù hợp giúp hỗ trợ tốt hơn về tinh thần cho bệnh nhi và người

nhà bệnh nhi.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài :

Trong đề tài này chúng tôi nghiên cứu chuyên sâu vai trò của nhân viên công tác xã

hội trong việc hổ trợ tinh thần cho bệnh nhân nhi và người nhà bệnh nhân nhi tại khoa

Nhi – Bệnh viện Quận Thủ Đức.

Thời gian: Đề tài được tiến hành trong vòng 1 năm từ tháng 2/2014 đến tháng

2/2015.

Ý nghĩa lí luận:

Đề tài đi sâu về phân tích nhằm làm rõ vai trò của nhân viên công tác xã hội đối với

việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Góp phần làm phong phú

hơn hệ thống lý luận, lý thuyết về vấn đề này.

Ngoài ra, đề tài còn chỉ rõ những mong muốn, nguyện vọng của người nhà bệnh nhi

nhằm đáp ưng nhu cầu tinh thần của họ. Từ đó, đề tài sẽ trở thành cơ sở lí luận về nhu

cầu tình thần của bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Bổ sung những kiến thức cần thiết

cho chuyên nghành công tác xã hội trong bệnh viện.

Ý nghĩa thực tiễn:

Qua đề tài sẽ giúp bác sĩ và người nhà bệnh nhi nhận thức được vai trò, tầm quan

trọng và tính cấp thiết của việc hình thành một đội ngũ nhân viên công tác xã hội ở

bệnh viện. Biết được vai trò của nhân viên xã hội đối với bệnh nhân nhi và người nhà

của bệnh nhi, đặc biệt là trong vai trò hỗ trợ tinh thần – một nhân tố quan trọng giúp

3

bệnh nhi nhanh chóng khỏi bệnh, và người nhà bệnh nhi an tâm hơn khi chăm sóc con

em mình. Qua đó thúc đẩy việc thành lập các trung tâm /phòng công tác xã hội tại

bệnh viện.

Nội dung chính của đề tài:

Đề tài gồm 3 chương chính, cụ thể:

- Chương 1: Tổng quan cơ sở. Qua đó đề tài đã tìm hiểu và nắm rõ cơ sở cũng như

định hướng phát triển của cơ sở điển cứu.

- Chương 2: Tầm quan trọng của việc hổ trợ tinh thần cho bệnh nhân nhi và người

nhà bệnh nhân. Và kết quả chính của chương 2 đó là:

Thứ nhất, nắm được nhu cầu và thực trạng đời sống tinh thần của bệnh nhân tại

Bệnh viện Quận Thủ Đức

Thứ hai, những nhận định của bác sĩ, giảng viên khoa Công tác xã hội – nhân viên

công tác xã hội chuyên nghiệp, sinh viên Công tác xã hội, người nhà bệnh nhi về vai

trò của nhân viên công tác xã hội , trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người

nhà bệnh nhi

- Chương 3: Khó khăn và thuận lợi trong việc hổ trợ tinh thần cho bệnh nhân nhi và

người nhà bệnh nhi. Kết quả nghiên cứu của chương 3 đã phân tích những khó khăn và

thuận lợi của nhân viên công tác xã hội khi thực hiện hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và

người nhà bệnh nhi dựa trên những đánh giá, nhân định của các khách thể nghiên cứu

và kết quả của các phương pháp nghiên cứu.

Đề tài “Vai trò của nhân viên công tác xã hộitrong việc hỗ trợ tinh nhần cho

bệnh nhi và người nhà bệnh nhi” là một đề tài mới, rộng và khó thực hiện. Vì vậy,

mặc dù đã cố gắng trong nghiên cứu, nên công trình nghiên cứu không tránh khỏi

những thiếu sót nhất định. Nhóm chúng tôi mong nhận được những sự chỉ dẫn của các

giảng viên, sinh viên để công trình nghiên cứu được hoàn thiện.

4

PHẦN 1: MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài:

Công tác xã hội trong lĩnh vực y tế trên thế giới đã hình thành từ sớm, khi ngành

công tác xã hội mới bắt đầu và phát triển mạnh mẽ ở các nước phát triển. công tác xã

hội lần đầu tiên được triển khai tại các bệnh viện lần đầu tiên vào năm 1905 tại

Boston, Mỹ. Hiện nay, hầu hết các bệnh viện ở Mỹ đều có phòng công tác xã hội và

trở thành một trong những điều kiện bắt buộc để các bệnh viện được công nhận là hội

viên của Hội các bệnh viện.

Tại bệnh viện, nhân viên công tác xã hội đóng vai trò là nhân viên tâm sinh học

trong việc khuyến khích, động viên và trao quyền cho người dân. Chức năng của nhân

viên công tác xã hội tại bệnh viện là giúp bệnh nhân và gia đình họ hiểu thêm về một

căn bệnh cụ thể, chuẩn đoán và khuyên nhủ họ trong những quyết định cần thiết.

Mô hình tổ chức công tác xã hội trong bệnh viện. Tại các bệnh viện của Mỹ, khoa

dịch vụ xã hội là nơi tổ chức các hoạt động xã hội, khoa có đội ngũ nhân viên công tác

xã hội được đào tạo bài bản về công tác xã hội chuyên ngành y tế với trình độ cử nhân

và thạc sĩ. Ở Canada cũng có khoa dịch vụ xã hội, và khoa này phải hoạt động 24/7 để

cung cấp các dịch vụ cho người dân một cách tốt nhất. Ngoài ra còn có cung cấp dịch

vụ hỗ trợ qua điện thoại cho bệnh nhân. Tại các bệnh viện Singapore, hệ thống nhân

viên công tác xã hội đang được hình thành và phát triển.

Trong lĩnh vực y tế ở Việt Nam, hiện nay đang nảy sinh tình trạng quá tải và mâu

thuẩn giữa bệnh viện và bệnh nhân. Quá tải xảy ra hầu hết ở các bệnh viện đặc biệt là

những tuyến trung ương. Tuy nhiên cũng giống như các nước đang phát triển khác

việc áp dụng mô hình công tác xã hội còn rất mới mẻ. Hiện nay, mới chỉ có một vài

bệnh viện thuộc tuyến trung ương và tuyến tỉnh đã đưa nhân viên công tác xã hội vào

hoạt động. Các hoạt động của nhân viên công tác xã hội bước đầu đã đem lại hiệu quả

góp phần giảm bớt khó khăn cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân trong việc tiếp

cận và sử dụng các dịch vụ khám chữa bệnh.

Là bệnh nhân bất kể là già hay trẻ, gái hay trai đều cần sự quan tâm chăm sóc của

bác sĩ về mặt tinh thần lẫn thể chất một cách thân tình nhất. Xưa nay chúng ta cứ nghĩ

chỉ có người lớn mới có đời sống tinh thần và cần giúp đỡ về mặt tình cảm, điều đó là

không đúng. Những bệnh nhi nhỏ tuổi cũng cần giúp đỡ về mặt tinh thần để các em

cảm thấy thoải mái hơn khi ở trong bệnh viện, bên cạnh đó còn có người nhà của bệnh

5

nhi, khi con của họ bị bệnh họ có cảm giác lo lắng và không yên lòng. Tuy nhiên, do

lượng bệnh nhân quá tải, áp lực công việc rất nặng đã làm cho người thầy thuốc không

thể quan tâm nhiều đến đời sống tinh thần của bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Vì vậy

nhân viên xã hội sẽ là người giúp đỡ họ về mặt tâm lí để họ yên lòng điều trị bệnh, bên

cạnh đó nhân viên xã hội là cầu nối giữa bệnh nhi, người nhà bệnh nhi với bác sĩ. Giúp

họ có cảm giác thân thiện, xóa đi cảm giác đơn độc và bị bỏ rơi. Nhưng trên thực tế

chưa mấy ai biết tới vai trò này của một nhân viên xã hội.

Với những vấn đề cấp thiết đó, nhóm chúng tôi chọn đề tài “Vai trò của nhân viên

công tác xã hội trong việc hỗ trợ tinh nhần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi”.

Đề tài được điển cứu tại khoa Nhi – Bệnh viện Quận Thủ Đức số 29 đường Phú

Châu, Quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh.

2. Tổng quan tình hình nghiên của đề tài:

Trong cuộc sống hiện đại, con người mắc bệnh thường xuyên và nguy hiểm hơn đặc

biệt là với trẻ em – những chủ nhân tương lai của đất nước. Tuy nhiên, đội ngũ y bác

sĩ, chỉ chăm lo sức khoẻ của bệnh nhân mà ít quan tâm chăm lo về tinh thần bệnh

nhân và người nhà bệnh nhân. Vì vậy, cần phải có một đội ngũ cán bộ chuyên về công

tác xã hội nhằm hỗ trợ tinh thần, giải tỏa các áp lực tâm lý, trò chuyện, chia sẻ những

khó khăn đối với bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Tại Việt Nam, công tác xã hội là

một nghề mới, đặc biệt chưa phát triển trong lĩnh vực bệnh viện. Vì vậy đây là một đề

tài mới, chưa có nhiều nghiên cứu chuyên sâu, mà chỉ có những bài viết nhận định,

giới thiệu mô hình thử nghiệm ở một vài bệnh viện.

Theo đề án “ Phát triển nghề công tác xã hội trong lĩnh vực Y tế giai đoạn 2011

– 2020”1 của Bộ Y tế ngày 15 tháng 7 năm 2011. Công tác xã hội xuất hiện ở Việt

Nam từ những năm 40 của thế kỉ trước. Tuy nhiên mới phát triển trong những năm gần

đây. Đặc biệt, ngày  25/3/2010 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 32 về

việc  phê duyệt Đề án phát triển nghề công tác xã hội giai đoạn 2010-2020 trong đó đã

xác định rõ mục tiêu, nội dung hoạt động nhằm phát triển công tác xã hội trở thành

một nghề ở Việt Nam bao hàm hệ thống các chức danh, tiêu chuẩn nghiệp vụ, các

ngạch viên chức và nhân viên công tác xã hội, đồng thời đưa ra phương pháp, nhiệm 1 http://phapluat.tuoitre.com.vn/Van-ban/Y-te/Quyet-%C4%91inh-2514-Q%C4%90-

BYT-nam-2011-phe-duyet-%C4%90e-an---.aspx

6

vụ đào tạo nguồn nhân lực nhân viên công tác xã hội từ trung cấp, cao đẳng, đại học,

thạc sỹ, tiến sỹ trong các lĩnh vực khác nhau.

Trong nghành y tế, những năm gần đây, tại một số bệnh viện tuyến Trung

ương cũng đã triển khai hoạt động công tác xã hội với sự tham gia của  đội ngũ nhân

viên y tế kiêm nhiệm và tình nguyện viên nhằm hỗ trợ thày thuốc trong phân loại bệnh

nhân, tư vấn, giới thiệu dịch vụ chuyển tiếp, hỗ trợ chăm sóc cho người bệnh… góp

phần làm giảm bớt khó khăn trong quá trình tiếp cận và sử dụng dịch vụ khám chữa

bệnh. Một số mô hình tổ chức của hoạt động công tác xã hội trong bệnh viện và tại

cộng đồng cũng đã được hình thành trong thực tiễn như: phòng công tác xã hội, phòng

Chăm sóc khách hàng, tổ Từ thiện xã hội…thuộc bệnh viện hay nhóm công tác xã hội

tham gia hỗ trợ người có HIV/AIDS, bệnh nhân tâm thần, giúp phục hồi chức năng tại

xã/phường…

Tuy nhiên, hoạt động công tác xã hội trong Ngành hiện mới chỉ mang tính tự phát,

chưa được điều chỉnh bởi các văn bản mang tính pháp lý. Đội ngũ cán bộ tham gia

hoạt động chủ yếu mới chỉ có nhiệt huyết và kinh nghiệm, chưa được đào tạo, bồi

dưỡng về kiến thức, kỹ năng nên thường thiếu tính chuyên nghiệp, hiệu quả hoạt động

chưa được như mong đợi. Mặt khác, hầu hết các bác sĩ, cán bộ đều có trình độ chuyên

môn về y, dược, nhưng lại thiếu các biện pháp trị liệu xã hội. Một số bệnh viện có

hoạt động công tác xã hội chỉ mang tính tự phát, thiếu chuyên nghiệp, nặng tính ban

phát, chưa phản ánh đúng chất công tác xã hội. Trong khi đó, hầu hết các bệnh viện

thường xuyên trong tình trạng quá tải. Nhân viên y tế không có đủ thời gian và khả

năng để giải quyết nhiều nhu cầu bức xúc của bệnh nhân như: khai thác thông tin về

đặc điểm nhân khẩu xã hội của người bệnh, cung cấp thông tin về giá cả, chất lượng,

địa điểm của các loại dịch vụ, tư vấn về phác đồ điều trị, tư vấn cách phòng ngừa, trấn

an tinh thần cho người bệnh… Do vậy hiện đang có nhiều vấn đề nảy sinh tại các bệnh

viện như: “cò bệnh viện”, sự thiếu hụt thông tin khi tiếp cận và sử dụng dịch vụ khám

chữa bệnh, sự không hài lòng của bệnh nhân đối với các cơ sở y tế, sự căng thẳng

trong mối quan hệ giữa người bệnh và thày thuốc…

7

Ngày 15/07/2011, Bộ Y tế chính thức đưa đề án “ Phát triển công tác xã hội trong

nghành y tế giai đoạn 2011- 2020”. Đây được xem là bước phát triển mới đối với nghề

công tác xã hội trong bệnh viện.

Bài viết “Phát triển nghề công tác xã hội tại bệnh viện"2 đăng tải trên báo

laodong.com.vn ngày 27/10/2012 của tác giả Phan Minh, cũng đã nói lên những vai

trò cơ bản của nhân viên công tác xã hội trong bệnh viện như chắp nối nhu cầu của

bệnh nhân nghèo tới các nhà hảo tâm, tư vấn tâm lý và giải tỏa những bức xúc hay

mâu thuẫn, chia sẻ buồn đau của bệnh nhân, thực hiện hoạt động xã hội trong bệnh

viện. Ngoài ra, bài viết cũng đề cập tới những khó khăn của nghề công tác xã hội trong

bệnh viện và ví nó như là “làm dâu trăm họ”. Trong bài viết, bác sĩ Nguyễn Tiến

Dũng - Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai có nói: “Việc khám bệnh ở nhiều bệnh viện

chủ yếu vẫn do cán bộ có chuyên môn y tế. Nhiều khoa luôn trong tình trạng quá tải.

Bệnh nhân và người thân luôn cần sự hỗ trợ và giải tỏa tâm lý lớn. Bù đắp vào thiếu

hụt này chính là công việc của nhân viên công tác xã hội. Làm việc khá vất vả, nhân

viên công tác xã hội luôn phải chịu sức ép từ nhu cầu của bệnh nhân và người thân,

tần suất công việc và cả nguy cơ lây nhiễm từ các bệnh nhân...”

Bài viết cũng đã nêu lên được một số vấn đề khó khăn trong việc phát triển nghề

công tác xã hội trong bệnh viện.Thực trạng công tác xã hội trong bệnh viện tại Việt

Nam hiện nay mới chỉ áp dụng ở một vài bệnh viện. Nhiều bệnh viện chưa có chức

danh chuyên môn về công tác xã hội và các biện pháp trị liệu xã hội. Tại Bệnh viện

Việt - Đức (Hà Nội), bệnh nhân nhiễm HIV/AISD cũng có tới 200 người nhập viện

hằng năm, gia đình phải thuê người chăm sóc. Những người làm dịch vụ này đều

không có kỹ năng tư vấn, kiến thức chuyên môn và phòng hộ bản thân. Theo đại diện

Bệnh viện Nhi Đồng 1 ( Thành phố Hồ Chí Minh), nhiều trường hợp rất cần được can

thiệp của nhân viên công tác xã hội khi bệnh nhân là trẻ vị thành niên tự tử, chậm phát

triển và bị bạc đãi, bị lạm dụng thể chất và tinh thần ở trẻ nhiễm HIV...

Bài viết “Nhiều khó khăn phát triển nghề công tác xã hội trong nghành y tế”3

đăng tải trên trang web chính thức của Viện huyết học truyền màu TW đã nói lên được

2 http://laodong.com.vn/xa-hoi/phat-trien-nghe-cong-tac-xa-hoi-tai-benh-vien-89297.bld

3http://www.nihbt.org.vn/tin-hoat-dong/nhieu-kho-khan-phat-trien-nghe-cong-tac-xa-hoi-trong-nganh-y-te/p114i7056.html

8

những khó khăn trong công tác tổ chức hành chính. Mô hình công tác xã hội của Viện

là hết sức cần thiết, tuy nhiên vẫn chưa có phòng Công tác xã hội và chưa có cán bộ

chính chuyên trách, những người làm Công tác xã hội của Viện đều là những cán bộ

kiêm nhiệm đang làm việc tại một số khoa, phòng. Vì vậy, công việc của Ban Công tác

xã hội chỉ dừng lại ở việc hỏi thăm, động viên và kêu gọi giúp đỡ từ các nhà hảo tâm

cho bệnh nhân nghèo, hướng dẫn bệnh nhân và vận động người dân tham gia hiến

máu tình nguyện… Việc tư vấn cho người bệnh về phương pháp chữa bệnh, phác đồ

điều trị và hỗ trợ sau điều trị vẫn do cán bộ y tế đảm nhận là chính. Thực chất, đây là

một nghề mới, nên cán bộ làm công tác xã hội tại Viện chưa được đào tạo bài bản,

chưa thực sự “chuyên nghiệp” theo đúng nghĩa của Nghề. “Trong thời gian tới, để

nghề công tác xã hội trong ngành Y tế thực sự phát huy được hiệu quả, Viện rất cần sự

hướng dẫn, quan tâm, đôn đốc và chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ Y tế”, ThS. Lê Lâm

chia sẻ.

Trang báo điện tử baokhanhhoa.com.vn ngày 09/12/2013 có đăng tải bài viết của

tác giả Phú Vinh mang tên “ Các bệnh viện cần có nhân viên công tác xã hội”4. Bài

viết cũng đã nêu lên được tầm quan trọng của nghề công tác xã hội trong bệnh viện,

ngoài việc hỗ trợ cho bệnh nhân, bài viết còn đề cập tới việc hỗ trợ cho đội ngũ y bác

sĩ bệnh viện. Và bài viết cũng có trăn trở “sự cần thiết của nhân viên công tác xã hội

trong bệnh viện đã thấy rõ. Tuy nhiên hiện nay, ở hầu hết các bệnh viện trên địa bàn

tỉnh (Khánh Hòa) vẫn chưa hình thành đội ngũ công tác xã hội chuyên nghiệp. Thiết

nghĩ, ngành Y tế cần sớm phát triển lực lượng này để góp phần nâng cao chất lượng

khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân.”

Có thể thấy, công tác xã hội đặc biệt quan trọng trong nghành Y tế. Không những

giúp các y bác sĩ trong việc hỗ trợ thăm khám bệnh nhân, giúp các bệnh nhân hiểu rõ

bệnh tình, tăng cường hiểu biết, hỗ trợ lẫn nhau trong công tác điều trị. Công tác xã

hội còn là chỗ dựa tinh thần vững chắc giúp bệnh nhân vượt qua được bệnh tật, đặc

biệt là các bệnh nhi. Việc hỗ trợ tinh thần cho các bệnh nhi là vô cùng quan trọng, khi

mà yếu tố tinh thần quyết định rất nhiều trong quá trình điều trị.

4 http://www.baokhanhhoa.com.vn/xa-hoi/yte-suckhoe/201312/cac-benh-vien-can-co-nhan-vien-cong-tac-xa-hoi-2280383/

9

Không những thế, đối với người nhà bệnh nhi, họ cần được hỗ trợ tâm lý, tư vấn về

cách chăm sóc trẻ em, chế đỗ dinh dưỡng,..v..v. Điều này làm công tác xã hội trong

bệnh viện trở nên quan trọng và cần thiết hơn bao giờ hết.

3. Mục tiêu, nhiêm vụ của đề tài:

3.1. Mục tiêu tổng quát:

Tìm hiểu vai trò của nhân viện công tác xã hội đối với bệnh nhi và người nhà bệnh

nhi.

Thông qua những kết quả nghiên cứu đạt được, nhóm chúng tôi sẽ đưa ra một vài

kết luận và kiến nghị phù hợp giúp hỗ trợ tốt hơn về tinh thần cho bệnh nhi và người

nhà bệnh nhi.

3.2. Mục tiêu cụ thể:

Đề tài chủ yếu tập trung vào tìm hiểu vai trò của nhân viên công tác xã hội trong

việc hổ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhân.

Đề tài còn tìm hiểu những yếu tố tác động đến tâm lý, tinh thần của bệnh nhi và

người nhà bệnh nhi.

Những khó khăn và thuận lợi mà nhân viên công tác xã hội gặp phải khi hỗ trợ tinh

thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi.

3.3. Nhiệm vụ của đề tài:

- Nghiên cứu cơ sở lý luận, ý nghĩa thực tiễn của đề tài nghiên cứu.

- Tìm hiểu tầm quan trọng của việc hổ trợ tinh thần cho bệnh nhân nhi và người nhà

bênh nhân.

- Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn trong việc hổ trợ tinh thần cho bệnh nhân

nhi và người nhà bệnh nhi.

- Đề suất ra một số phương pháp nhằm nhân viên công tác xã hội có thể dễ dàng

tiếp cận và hổ trợ tinh thần cho bệnh nhân nhi và người nhà bệnh nhân.

4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu:

4.1. Cơ sở lý luận:

10

4.1.1. Lý thuyết nhu cầu của Maslow5

Theo Maslow về căn bản nhu cầu của con người được chia làm hai nhóm chính: nhu

cầu căn bản và nhu cầu bậc cao. Nhu cầu cơ bản liên quan đến các yếu tố thể lý của

con người như mong muốn có thức ăn, nước uống, được ngủ nghỉ…Những nhu cầu cơ

bản này đều là các nhu cầu không thể thiếu hụt, nếu con người không được đáp ứng đủ

những nhu cầu này, họ sẽ không tồn tại được nên họ sẽ đấu tranh để có được và tồn

tại trong cuộc sống hàng ngày. Các nhu cầu cao hơn nhu cầu cơ bản trên được gọi là

nhu cầu bậc cao. Những nhu cầu này bao gồm nhiều nhân tố tinh thần sự đòi hỏi công

bằng, an tâm , vui vẻ, địa vị xã hội, sự tôn trọng, vinh danh với một cá nhân…Các nhu

cầu cơ bản thường được ưu tiên chú ý trước so với những nhu cầu bậc cao này.

Chi tiết nội dung của tháp nhu cầu:

- Cấu trúc của tháp nhu cầu có 5 tầng, trong đó những nhu cầu con người được

liệt kê theo một trật tự thứ bậc hình kim tự tháp.

- Những nhu cầu căn bản ở phía đáy tháp phải được thỏa mãn trước khi nghĩ đến

các nhu cầu cao hơn. Các nhu cầu bậc cao sẽ nảy sinh và mong muốn được thỏa mãn

ngày càng mãnh liệt khi tất cả các nhu cầu cơ bản ở dưới đã được đáp ứng

đầy đủ.

Dựa trên nội dung học thuyết này, ta đi vào tìm hiểu một số nhu cầu của đối tượng

nghiên cứu:

- Nhu cầu vật chất, bao gồm thực phẩm, nước uống, nơi ở, điều kiện chăm sóc

sức khỏe. Tất cả các yếu tố này đảm bảo cho sự tồn tại và sức khỏe của các bệnh nhi.

- Nhu cầu mái ấm gia đình : đó là tình thương yêu của ba mẹ, anh chị em, họ

hàng. Gia đình êm ấm là chỗ dựa vật chất và tinh thần, là sự an toàn đối với mỗi con

người. Ở đối tượng nghiên cứu đây là một trong những nhu cầu lớn nhất cần phải được

được đáp ứng. Dù trong bất cứ tình huống nào, gia đình luôn là chỗ dựa vững chắc

nhất, những lo lắng, khó khăn trong công việc hay các mối quan hệ dễ làm con người

dễ bị rơi vào trạng thái áp lực hay căng thẳng. Đối với bệnh nhi, được sự quan tâm của

người thân sẽ là điều kiện tốt để bệnh nhi mau hồi phục sức khỏe, trở về với gia đình.

5 Trích: Lê Chí An (2006),Giáo trình công tác xã hội cá nhân, NXB Đại học Mở Tp Hồ Chí Minh

11

- Nhu cầu được tham gia các hoạt động vui chơi thiết thực: hoạt động vui chơi

giải trí rất quan trọng với trẻ em. Chính hoạt động vui chơi sẽ giúp cho các em giải tỏa

và quên đi những cơn đau, nỗi mệt nhọc do bệnh tật mang lại. Vui chơi giúp trẻ em

tăng cường hoạt động, nhanh chóng lành bệnh, ăn nhiều và ngủ ngon hơn. Điều này

không chỉ tốt cho chính bản thân các em mà con có ý nghĩa vô cùng lớn đối với người

nhà các em.

4.2. Phương pháp nghiên cứu:

Đề tài nghiên cứu khoa học yêu cầu luôn cần có sự kết hợp của những phương pháp

khác nhau. Vì vậy chúng tôi sử dụng kết hợp với nhiều phương pháp khác nhau trong

quá trình nghiên cứu.

4.2.1. Phương pháp phân tích tư liệu sẵn có:

Với phương pháp này, chúng tôi thu thập những tài liệu sẵn có thong qua sách, báo,

internet, các bài viết có liên quan đến đề tài. Sau khi thu thập được nhóm đã tổng hợp,

phân tích và sắp xếp cho phù hợp với nội dung của đề tài.

Chúng tôi đã nghiên cứu đề án “ Phát triển nghề công tác xã hội trong lĩnh vực Y

tế giai đoạn 2011 – 2020” của Bộ Y tế ngày 15 tháng 7 năm 2011.

Ngoài ra, chúng tôi còn tham khảo một số bào viết trên các trang tin điện tử uy tín:

- Bài viết “Phát triển nghề công tác xã hội tại bệnh viện"đăng tải trên báo

laodong.com.vn ngày 27/10/2012 của tác giả Phan Minh.

- Bài viết “Nhiều khó khăn phát triển nghề công tác xã hội trong nghành y

tế” đăng tải trên trang web chính thức của Viện huyết học truyền màu TW.

- Bài viết “ Các bệnh viện cần có nhân viên công tác xã hội” đăng tải trên

trang baokhanhhoa.com.vn ngày 09/12/2013 có đăng tải bài viết của tác giả Phú

Vinh,

Đây là phương pháp ít tốn kém thời gian nhưng vẫn thu được kết quả khá hoàn

thiện. Phương pháp này cung cấp những thông tin về những đối tượng mà nhóm chúng

tôi không tiếp xúc được.

4.2.2.Phương pháp quan sát:

12

Trong khi tiếp cận với các đối tượng nghiên cứu, chúng tôi không ngừng quan sát

về các khía cạnh có liên quan. Đồng thời, với thời gian thực tập tại nơi đề tài điển cứu

là điều kiện thuận lợi giúp nhóm chúng tôi thực hiện được phương pháp quan sát một

cách toàn diện nhất.

Phương pháp quan sát được tiến hành trong khung cảnh tự nhiên tạo điều kiện cho

việc tiếp cận đối tượng một cách dễ dàng.

4.2.3. Phương pháp định tính với công cụ phỏng vấn sâu:

Phương pháp chính được sử dụng trong nghiên cứu định tính là phương pháp phỏng

vấn sâu, phương pháp này sử dụng bảng câu hỏi mang tính chất gợi mở. Nhấn vào mô

tả tâm lý bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Nhóm chúng tôi tiến hành phỏng vấn sâu

với tiêu chí chọn mẫu ngẫu nhiên.

Nhóm tiến hành phỏng vấn sâu 15 mẫu. Cụ thể:

+ 6 mẫu dành cho người nhà bệnh nhi.

+ 1 mẫu dành cho đội ngũ y bác sĩ.

+ 2 mẫu dành cho giảng viên khoa Công tác xã hội – nhân viên công tác xã hội

chuyên nghiệp.

+ 6 mẫu dành cho sinh viên Công tác xã hội đang thực tập tại bệnh viện.

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

5.1.Đối tượng nghiên cứu:

Trong đề tài này chúng tôi nghiên cứu vai trò của nhân viên công tác xã hội trong

việc hổ trợ tinh thần cho bệnh nhân nhi và người nhà bệnh nhân nhi tại khoa Nhi –

Bệnh viện Quận Thủ Đức.

5.2.Khách thể:

- Bệnh nhi được điều trị tại khoa Nhi – Bệnh viện Quận Thủ Đức.

- Người nhà của bệnh nhi.

13

- Đội ngũ y bác sĩ làm việc tại khoa Nhi - Bệnh viện Thủ Đức.

- Giảng viên đang giảng dạy tại khoa Công tác xã hội trường Đại học Khoa hoc Xã

hội và Nhân văn thành phố Hồ Chi Minh.

- Nhân viên Công tác xã hội đang thực tập tại khoa Nhi – Bệnh viện Quận Thủ Đức.

5.3. Phạm vi nghiên cứu:

- Về quy mô: Khoa nhi - Bệnh Viện Quận Thủ Đức.

- Thời gian: Đề tài được tiến hành trong vòng 1 năm từ tháng 2 năm 2014 đến tháng

2 năm 2015.

- Về nội dung: Chúng tôi chuyên sâu tìm hiểu về vai trò của nhân viên công tác xã

hội trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và những người nhà bệnh nhi tại khoa nhi

bệnh viện Quận Thủ Đức.

6. Đóng góp mới của đề tài:

Đây là một đề tài mới, rất ít người nghiên cứu qua nên đề tài là sự đóng góp không

nhỏ, trong việc làm rõ vai trò của nhân viên xã hội trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh

nhân nhi mà các đề tài khác chưa đề cập tới. Mở ra một đề tài mới để người sau tiếp

tục nghiên cứu và phát triển.

Đồng thời, đề tài sẽ là tài liệu để nhiều bệnh viên trong địa bàn thành phố nói riêng

và cả nước nói chung tham khảo và tạo điều kiện để công tác xã hội phát triển hơn nữa

trong bệnh viện.

7. Ý nghĩa của đề tài:

7.1. Ý nghĩa lí luận:

Đề tài đi sâu về phân tích nhằm làm rõ vai trò của nhân viên công tác xã hội đối với

việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Góp phần làm phong phú

hơn hệ thống lý luận, lý thuyết về vấn đề này.

Ngoài ra, đề tài còn chỉ rõ những mong muốn, nguyện vọng của người nhà bệnh nhi

nhằm đáp ưng nhu cầu tinh thần của họ. Từ đó, đề tài sẽ trở thành cơ sở lí luận về nhu

cầu tình thần của bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Bổ sung những kiến thức cần thiết

cho chuyên nghành công tác xã hội trong bệnh viện.

7.2. Ý nghĩa thực tiễn:

14

Qua đề tài sẽ giúp bác sĩ và người nhà bệnh nhi nhận thức được vai trò, tầm quan

trọng và tính cấp thiết của việc hình thành một đội ngũ nhân viên công tác xã hội ở

bệnh viện. Biết được vai trò của nhân viên xã hội đối với bệnh nhân nhi và người nhà

của bệnh nhi, đặc biệt là trong vai trò hỗ trợ tinh thần – một nhân tố quan trọng giúp

bệnh nhi nhanh chóng khỏi bệnh, và người nhà bệnh nhi an tâm hơn khi chăm sóc con

em mình. Qua đó thúc đẩy việc thành lập các trung tâm /phòng công tác xã hội tại

bệnh viện.

8. Kết cấu của đề tài:

Đề tài nghiên cứu gồm có ba phần: phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận,

kiến nghị.

Phần nội dung gồm có ba chương:

- Chương 1: Tổng quan cơ sở.

- Chương 2: Tầm quan trọng của việc hổ trợ tinh thần cho bệnh nhân nhi và người

nhà bệnh nhân.

- Chương 3: Khó khăn và thuận lợi trong việc hổ trợ tinh thần cho bệnh nhân nhi và

người nhà bệnh nhi.

15

PHẦN 2: NỘI DUNG

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CƠ SỞ

1. Tổng quan cơ sở:

1.1. Bệnh viện Quận Thủ Đức:

Năm 1997, huyện Thủ Đức được chia tách thành 3 quận: Quận 2, Quận 9, Quận

Thủ Đức. Trung tâm y tế huyện Thủ Đức đổi tên thành Trung Tâm Y Tế Quận Thủ

Đức.

Tháng 2/2000, Trung tâm y tế Quận Thủ Đức tách thành khối phòng bệnh và khối

điều trị gồm: Bệnh viện Đa khoa khu vực Thủ Đức và Trung tâm Y tế Quận Thủ Đức.

Bệnh viện Quận Thủ Đức được thành lập theo quyết định số 32/2007/QĐ-UBND

của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh trên cơ sở chia tách trung tâm y tế quận

Thủ Đức thành 02 đơn vị.

Đến ngày 05/6/ 2009, Bệnh viện được Ủy ban  nhân dân thành phố xếp loại Bệnh

viện Hạng II theo quyết định số 2855/QĐ-UBND, đây là Bệnh viện Hạng II duy nhất

thuộc khối Quận, huyện. Hiện nay, Bệnh viện quận Thủ Đức đã khẳng định được năng

lực khám chữa bệnh đúng với tầm vóc của Bệnh viện cửa ngõ tuyến Thành phốtrong

hệ thống chăm sóc sức khỏe cụm y tế(Hóc môn, Bình chánh, Quận 7, Thủ Đức). Bệnh

viện quận Thủ Đức phục vụ khám chữa bệnh cho cho người dân địa bàn Quận Thủ

Đức và tỉnh lân cận, tránh quá tải cho nhiều bệnh viện tuyến trên. Cùng với sự nỗ lực

phấn đấu không ngừng của tập thề cán bộ viên chức của đơn vị nên chỉ trong vòng hơn

3 năm từ 50 giường bệnh  năm 2007 đã lên đến 500 giường thực hiện trên 3000 lượt

bệnh nhân ngoại trú/ ngày, bình quân tiếp nhân khoảng 100 trường hợp cấp cứu/ ngày,

với đội ngũ nhân sự bệnh viện khoảng hơn 1000 người trong đó trình độ chuyên môn

đại học và sau đại học là 264 người với 8 phòng và 28 khoa tương đương như một

bệnh viện đầu ngành. Bệnh viện xây dựng các chuyên khoa kỹ thuật cao với đầy đủ

các chuyên khoa: Nội, Nhi, Chấn thương chỉnh hình, Thần kinh - cột sống, Ung bướu,

Niệu, Da liễu, Tai – mũi - họng, Giải phẫu thẩm mỹ, Mắt, Răng hàm mặt – nha thẩm

mỹ kỹ thuật cao, Sản, Y học cổ truyền và vât lý trị liệu -phục hồi chức năng, Khoa

dinh dưỡng.

16

Hiện nay, với tổng số 150 cán bộ ( biên chế: 104, hợp đồng: 46), 35 bác sĩ ( thạc sĩ:

35, ck I: 12). Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghệm, tay nghề cao cùng với phương tiện

kỹ thuật hiện đại: CT Scan, máy mổ nội soi, máy kỹ thuật số, máy xét nghiệm huyết

học- sinh hóa miễn dịch- Vi sinh tự động hoàn toàn…. đã đã thu hút các chuyên gia,

các Giáo sư, tiến sĩ chuyên ngành và đội ngũ bác sĩ có trình độ sau đại học ngày càng

đông với tinh thần tận tâm đáp ứng nhu cầu ngày càng phát triển của Bệnh viện tất cả

đều hướng tới đáp ứng mục đích khám chữa bệnh  cho bệnh nhân nhằm tận dụng thật

tốt “ thời gian vàng” trong điều trị, nâng cao khả năng sống cho người bệnh.

1.2. Khoa Nhi – Bệnh viện Quận Thủ Đức:

1.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển:

Khoa nhi được xây dựng và phát triển cùng với Bệnh viện ngày 29 tháng 6

năm  2007. Khoa Nhi được tách ra từ khoa Nội – Nhi của Trung tâm y tế, lúc đầu chỉ

có 2 Bác Sĩ và 4 Điều Dưỡng với 6 giường bệnh. Khoa Nhi đã miệt mài làm việc, học

tập nâng cao trình độ để phục vụ bệnh nhi tốt nhất. Trải qua một quá trình phấn đấu,

gầy dựng niềm tin và uy tín, đến bây giờ Khoa Nhi đã có 15 Bác Sĩ, 25 Điều Dưỡng.

Đội ngũ Y – Bác Sĩ có tay nghề vững chắc và đam mê công việc. Hiện nay, một ngày

khoa nhi khám ngoại trú từ 300 – 350 bệnh nhân, cả nội và ngoại trú là khoảng 800

bệnh nhân.

Năm 2010 Khoa Nhi đã khám 12.586 bệnh Nhi ngoại trú và 2.578 bệnh nhi nội trú.

Số lượng bệnh Nhi tăng lên mỗi ngày và bệnh nhân đã yên tâm ở lại Khoa nhi điều trị

đã nói lên niềm tin của bệnh nhân đối với Khoa nhi nói riêng với bệnh viện nói chung,

đó chính là niềm động viên, khích lệ tinh thần tập thể Khoa nhi giúp tập thể Khoa nhi

vượt qua mọi khó khăn tiếp tục học tập nâng cao trình độ, xây dựng văn hoá Khoa nhi,

phát triển Khoa nhi nhanh mạnh vững chắc để phục vụ bệnh Nhi ngày càng tốt hơn.

1.2.2. Nhiệm vụ, chức năng:

Khoa nhi thực hiện nhiệm vụ chủ yếu: Khám bệnh ngoại trú, điều trị nội trú, tập vật

lí trị liệu hô hấp (nội trú và ngoại trú), phun khí dung (nội trú và ngoại trú), truyền dịch

(nội trú và ngoại trú), giảng dạy và đào tạo các Bác sĩ, Y sĩ, Điều Dưỡng, thực hiện các

nghiên cứu khoa học về chuyên ngành nhi, chỉ đạo chuyên môn cho tuyến dưới và

thông tin tư vấn Nhi khoa, giáo dục Nhi khoa cho cộng đồng.

Quy định cụ thể:

17

* Tại buồng khám bệnh chuyên khoa nhi của khoa khám bệnh:

- Trưởng khoa có trách nhiệm:

+ Đảm bảo các điều kiện, phương tiện phục vụ khám bệnh: dụg cụ khám bệnh phù

hợp với lứa tuổi bệnh nhi; có tranh ảnh đồ chơi cho trẻ em ngồi chờ.

+ Có đầy đủ dụng cụ vệ sinh sẵn sàng phục vụ bệnh nhi tại chỗ.

+ Cơ sở thoáng mát đủ điện, nước, môi trường sạch sẽ không có mùi hôi khai.

- Bác sĩ khám bệnh có trách nhiệm:

+ Khi khám bệnh phải dựa vào cha mẹ,người nuôi dưỡng bệnh nhi, khai thác kỹ tiền

sử bệnh.

+ Sử dụng các dụng cụ khám phù hợp với lứa tuổi bệnh nhi.

+ Kết hợp khám các chuyên khoa có liên quan và các phương tiện xét nghiệm, chẩn

đoán cận lâm sang.

* Tại khoa điều trị:

- Trưởng khoa có trách nhiệm:

+ Sắp xếp bệnh nhi vào từng buồng bệnh theo từng loại bênh, nếu có điều kiện theo

nhóm tuổi:trẻ sơ sinh,trẻ dưới 3 tuổi và trẻ trên 3 tuổi.

+ Bố trí buồng cách ly cho trẻ mắc bệnh truyền nhiễm.

+Buồng cấp cứu riêng, dụng cụ cấp cứu phù hợp với lứa tuổi.

+ Các phác đồ cấp cứu và bảng chỉ số tổng hợp theo dõi chỉ số sinh tồn, các diễn

biến lâm sàng và cận lâm sàng cụ thể từng bệnh.

+ Bố trí nơi pha sữa, nơi dinh dưỡng cho bệnh nhi.

- Bác sĩ điều trị có trách nhiệm:

+ Theo dõi sát sao các diễn biên lâm sàng, ghi đầy đủ các triệu chứng điển hình.

18

+ Xử lý kịp thời các diễn biến nặng như: sốt cao co giật, mất nước rối loạn điện

giải, ngạt thở tím tái...

+ Tiến thành thủ thuật tại buồng riêng; tránh gây cho trẻ sợ hãi...

+ Bảo đảm buồng điều trị có đồ chơi, tranh ảnh cho bệnh nhi.

- Điều dưỡng có trách nhiệm:

+ Thực hiện đúng y lệnh.

+ Cho bệnh nhân ăn theo chế độ bệnh lý và lứa tuổi.

+ Dành thời gian hàng ngày tuyên truyền giáo dục các bà mẹ, người nuôi dưỡng trẻ,

cách chăm sóc bảo vệ sức khỏe trẻ em và đề phòng bệnh tật.

- Hộ lý có trách nhiệm:

+ Lau chùi buồng bệnh thường xuyên,bảo đảm sạch sẽ, hàng tuần phải được khử

khuẩn.

+ Chuẩn bị đầy đủ vệ sinh: bô, khăn thấm, bảo đảm môi trường sạch sẽ không có

mùi hôi khai.

+ Chuẩn bị đầy đủ nước sinh hoạt, nước nóng cho bệnh nhi.

+Giải thích nhắc nhở người nhà ở lại chăm sóc bệnh nhi phải mặc quần áo của bênh

viện và thực hiện đúng nội quy của khoa.

1.2.3. Cơ sở vật chất:

Khoa nhi được trang bị máy thở NCPAP, monitor, bơm tiêm tự động, máy phun khí

dung áp lực âm không dầu 6 đầu ra và các trang thiết bị khác đáp ứng nhu cầu khám

chữa bệnh của bệnh nhi.

Về phòng bệnh, khoa nhi có 9 phòng bệnh chia theo chuyên khoa. Trong đó, 4

phòng dịch vụ có truyền hình cáp, wifi, máy lạnh, nước uống và 5 phòng bệnh thường.

Ngoài ra, khoa còn làm tủ sách cho các bệnh nhi gồm các sách từ lớp 1 đến lớp 12,

các bảng tin truyền thông cho các bậc phụ huynh.

1.2.4. Đào tạo và định hướng phát triển:

1.2.4.1. Đào tạo:

19

Về dài hạn: Khoa khuyến khích, tạo điều kiện để các Bác sĩ đi thi cao học, chuyên

khoa I, chuyên khoa II. Cho Điều dưỡng thi cử nhân điều dưỡng

Về ngắn hạn: Cho Bác sĩ và Điều dưỡng đi học các khoá học ngắn hạn tại các bệnh

viện (đào tạo liên tục) Nhi Đồng I, Nhi Đồng II, vá các trường Đại Học.

1.2.4.2. Định hướng phát triển:

Định hướng phát triển Khoa nhi thành một trung tâm Nhi gồm có Nội Nhi (gồm các

chuyên khoa), hồi sức Nhi, cấp cứu Nhi, ngoại Nhi.

2. Thao tác hóa khái niệm:

2.1. Nhân viên Công tác xã hội:

Trước khi tìm hiểu định nghĩa nhân viên công tác xã hội là gì ?

Hiệp hội các quốc gia các nhân viên công tác xã hội Mỹ (NASW) đã đưa ra định

nghĩa: “ Công tác xã hội là hoạt động mang tính chuyên môn nhằm giúp đỡ các cá

nhân, các nhóm, hoặc cộng đồng tăng cường hoặc khôi phục năng lực thực hiện chức

năng xã hội của họ và tạo ra những điều kiện thích hợp nhằm đạt được mục tiêu ấy.”6

Tháng 7/2000, tại hội nghị Liên đoàn quốc tế nhân viên công tác xã hội (IFSW) tổ

chức tại Canada, các chuyên gia đã đưa ra định nghĩa: “Công tác xã hội chuyên nghiệp

là thức đẩy sự thay đổi xã hội, giải quyết các vấn đề trong các mối quan hệ con người,

tăng quyền lực và giải phóng người dân nhằm giúp cho cuộc sống của họ ngày càng

thoải mái, dễ chịu. Vận dụng các lý thuyết về hành vi con người và hệ thống xã hội,

công tác xã hội can thiệp và những điểm tương tác giữa con người và môi trường của

họ. Nhân quyền và công bằng là các nguyên tắc căn bản của nghề nghiệp công tác xã

hội”.7

Từ những định nghĩ đó, ta suy ra được định nghĩa “ Nhân viên công tác xã hội là

những người được đào tạo một cách chuyên nghiệp về công tác xã hội mà hành động

của họ nhằm mục đích tối ưu hóa sự thực hiện vai trò của con người trong mọi lĩnh

vực đời sống của cá nhân, nhóm và cộng đồng”.8

2.2. Tinh thần: 6 Trang 42 - Công tác xã hội đại cương – TS. Lê Hải Thanh- Nhà xuất bản ĐHQG Tp HCM năm 2011 7 Trang 43 - Công tác xã hội đại cương – TS. Lê Hải Thanh- Nhà xuất bản ĐHQG Tp HCM năm 2011.8 Trang 44 - Công tác xã hội đại cương – TS. Lê Hải Thanh- Nhà xuất bản ĐHQG Tp HCM năm 2011.

20

Tinh thần được xem là rất quan trọng trong quá trình hoạt động sống của con người,

có tinh thần tốt thì con người mới làm việc tốt và cảm thấy yêu đời hơn. Với Bệnh nhi

cũng vậy, có tinh thần tốt thì bệnh mới mau tiến triển theo chiều hướng tốt, nhanh

chóng lành bệnh. Tinh thần không tốt, nhiều khả năng bệnh sẽ xấu đi và lâu lành bệnh

hơn. Với người nhà bệnh nhi, tinh thần thoải mái giúp họ chăm sóc con tốt hơn, bớt lo

lắng về bệnh tật của con cái họ và làm việc củng thoải mái hơn. Vậy tinh thân là gì?

Theo “Từ điển phổ thông”9, tinh thần là tổng thể nói chung những ý nghĩ, tình cảm,

những hoạt động thuộc về đời sống nội tâm của con người đối lập với đối lập với vật

chất, tinh thần còn là sự quan tâm thường xuyên trên cơ sở những nhận thức nhất định.

Theo “Từ điển phổ thông”10, tinh thần là tổng thể nói chung những ý nghĩ, tình

cảm, những hoạt động thuộc về đời sống nội tâm của con người đối lập với đối lập với

vật chất, tinh thần còn là sự quan tâm thường xuyên trên cơ sở những nhận thức nhất

định.

CHƯƠNG 2: VAI TRÒ CỦA NHÂN VIÊN CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG VIỆC

HỖ TRỢ TINH THẦN CHO BỆNH NHI VÀ NGƯỜI NHÀ BỆNH NHI.

9 Từ điển phổ thông, TS.Chu Bình An_PGS.TS. Nguyễn Ngọc Trâm_TS.Nguyễn Thị Thanh Nga_TS.Nguyễn Thúy Khanh_TS.Phạm Hùng Việt, NXB TPHCM năm 2002.

10 Từ điển phổ thông, TS.Chu Bình An_PGS.TS. Nguyễn Ngọc Trâm_TS.Nguyễn Thị Thanh Nga_TS.Nguyễn Thúy Khanh_TS.Phạm Hùng Việt, NXB TPHCM năm 2002.

21

2.1. Sức khỏe tinh thần và ảnh hưởng của tinh thần đối với thể chất con người:11

Con người là một tổ hợp Tâm Sinh lý. Thể chất là sự phóng chiếu của tinh thần ra

bình diện vật chất. Tinh thần là sự tiềm ẩn nội tại của thể chất. Sự tương quan giữa thể

chất và tinh thần là mối tương quan gắn bó giữa hai mặt thể hiện của cùng một thực

thể, trong đó tinh thần giữ vai trò quyết định tình trạng thể chất và trạng thái của thể

chất cũng có ảnh hưởng và tác động đến tinh thần.

Sức khỏe, trước tiên tùy thuộc rất nhiều vào sự tích cực và tiêu cực của tinh thần,

sau đó là sự hiểu biết về bản thân, về con người, về cuộc sống, về môi trường thiên

nhiên và môi trường xã hội.

Vậy tinh thần là gì mà lại có một sự ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của con người như

vậy? Tinh thần là tất cả những hoạt động não bộ của con người, trong đó có những

lĩnh vực như tình chí, cảm xúc tư duy và khí chất v.v… của con người. Tinh thần là ý

thức của con người về cuộc sống. Các sinh vật “sống” là nhờ vào sự hoạt động của

phần ý thức này. Tinh thần không hoạt động, cuộc sống con người chỉ còn lại cái “vỏ”

bên ngoài, là phần thể xác vô tri, sự sống ấy được gọi là “đời sống thực vật”, chính vì

vậy tinh thần mới chính là phần cần được quan tâm và chăm sóc nhiều hơn phần thể

chất. Nhưng do thể chất là phần hữu hình nên chúng ta có thói quen chăm sóc cho

phần thể chất nhiều hơn, đối với nhiều người chỉ chú trọng vào thể chất mà không

quan tâm tới tinh thần, đó là một thói quen không tốt, nó là nguyên nhân gây ra rất

nhiều bệnh cho con người. Theo nghiên cứu thì tinh thần ảnh hưởng trực tiếp đến sức

khỏe thể chất. Các cảm xúc của con người như buồn, vui, hờn, giận v.v… đều thể hiện

trên thân xác thông qua hơi thở và nhịp tim, điều phối hệ tuần hoàn và hô hấp. Những

cảm xúc này cũng làm cho tuyến nội tiết tiết ra các nội tiết tố tương ứng với các cảm

xúc ấy. Nếu như các cảm xúc tiêu cực ấy xảy ra thường xuyên với tần suất lớn thì nó

sẽ để lại những hậu quả xấu cho cơ thể. Người ta thấy phần lớn các tổn thương nội

tạng xảy ra là vì những cảm xúc tiêu cực mà con người trải qua, cụ thể như: xúc động

quá hại Tâm, giận dữ quá hại Can, lo nghĩ quá hại Tì, buồn phiền quá hại Phế, sợ hãi

quá hại Thận. Còn những người có tâm trạng vui vẻ, tích cực khiến các tế bào trong cơ

thể họ hoạt động một cách tích cực, hệ thống miễn dịch của họ cũng làm việc tốt, sức

đề kháng với bệnh tật cao. Ngược lại, những người rơi vào tình trạng tiêu cực là những

11 http://www.ge-tvl.com/?php=product&cat=210

22

người có sức đề kháng yếu và dễ mắc bệnh. Đối với người bình thường thì sức khỏe

tinh thần đã có sự ảnh hưởng lớn như vậy thì đối với một người bệnh nó càng quan

trọng gấp bội. Khi bị bệnh cơ thể con người bị kiệt sức và theo đó tinh thần cũng giảm

đi rất nhiều. Nếu tình trạng đó cứ kéo dài thì tình trạng bệnh sẽ càng nặng thêm và ảnh

hưởng tới sức khỏe.

2.2. Thực trạng đời sống tinh thần của bệnh nhân tại Bệnh viện Quận Thủ Đức:

Tình trạng quá tải tại các bệnh viện của nước ta hiện nay ngày càng tăng, vì thế

bệnh nhân không được đáp ứng đầy đủ các nhu cầu mà họ mong muốn cả vật chất lẫn

tinh thần. Những bức xúc, mong muốn, nguyện vọng đó họ không biết nói với ai và

vấn đề là nói như thế nào để có ai đó chịu lắng nghe họ.

Tại Bệnh viện Quận Thủ Đức, nhìn chung đời sống tinh thần của các bệnh nhân ở

đây đã được hỗ trợ phần nào qua các hoạt động từ thiện của các nhà hảo tâm. Ở đây

ngoài các hoạt động khám chữa bệnh thì bệnh viện cũng tổ chức các hoạt động xã hội

bổ trợ, nâng cao sức khỏe cho bệnh nhân như các câu lạc bộ. Đây là nơi các bệnh nhân

có cùng căn bệnh với nhau như: Câu lạc bộ dành cho những người bị bệnh đái tháo

đường, họ tới đây để trao đổi hiểu biết, kinh nghiệm về căn bệnh của mình với mong

muốn nhanh lành bệnh, đồng thời tạo tâm lí thoải mái hơn cho họ trong thời gian nằm

viện. Ngoài việc thành lập các câu lạc bộ bệnh nhân như vậy, bệnh viện còn có các

hoạt động như phát cháo từ thiện cho những bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn vào

mỗi sáng thứ 4 hàng tuần. Các hoạt động đó cũng phần nào hỗ trợ về mặt tinh thần và

vật chất cho bệnh nhân nhưng như thế vẫn chưa đủ. Các hoạt động này chủ yếu nhằm

vào các bệnh nhân lớn tuổi. Riêng khoa Nhi thì chưa có hoạt động gì để hỗ trợ tinh

thần cho bệnh Nhi cả. Mà đặc biệt, bệnh nhi chủ yếu là các em đang ở độ tuổi vui chơi

và học tập, đang trong độ tuổi cực kì hiếu động nhưng phải vào viện làm các em bị gò

bó về mặt thể xác lẫn tinh thần. Họ chỉ biết chăm con, chăm cháu của họ từ sáng đến

tối, từ lúc vào viện cho đến lúc ra viện. Ngoài ra họ không có lấy một hoạt động nào

để giải trí cũng như xem tin tức báo đài. Cuộc sống tinh thần của họ buồn tẻ như thế

đó. Nhưng mấy ai quan tâm đến điều này vì lâu nay ai cũng nghĩ rằng vào bệnh viện là

để chữa bệnh mà là bệnh về thể xác chứ không phải bệnh tinh thần. Nhưng ai biết rằng

tinh thần là một nhân tố cực kì quan trọng trong việc điều trị bệnh cho bệnh nhân.

23

2.3. Những nhận định của bác sĩ về vai trò của nhân viên công tác xã hội, trong

việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi:

Sức khỏe tinh thần đối với bệnh nhân có một ý nghĩa quan trọng như vậy, phải

chăng nên thành lập một đội ngũ công tác xã hội tại bệnh viện để họ là người trực tiếp

hỗ trợ đời sống tinh thần cho bệnh nhân.

Tại bệnh viện Quận Thủ Đức hiện nay, các hoạt động công tác xã hội tại bệnh viện

vẫn mang nặng tính chất từ thiện ban phát và phụ thuôc hoàn toàn vào các đợn vị tài

trợ và mạnh thường quân, đó cũng chính là thực trạng chung của nhiều bệnh viện trên

địa bàn thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung. Các suất ăn tình nghĩa

là hỗ trợ về ăn uống cho bệnh nhân, về những người nghèo khó trong bệnh viện không

có cơm ăn thì có những bữa ăn tình thương hoặc là những bếp ăn tình thương. Ngoài

ra, bệnh viện cũng khuyến khích thành lập các câu lạc bộ cho người bệnh để cùng chia

sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ buồn chán trong quá trình điều trị tại bệnh viện, từ đó tinh

thần trở nên thoải mái tươi vui hơn mà bệnh nhân mau chóng lành bệnh. Bác sĩ Vũ

Hữu Hùng – trưởng khoa Nhi cũng nhận định “Một số cái mình sẽ nhờ các nhà hảo

tâm, nhưng mà nhà hảo tâm không thể giúp được hết đâu. Nếu mà không có thì bệnh

nhân họ cũng tiến triển chậm hay bệnh trở nên nặng hơn. Vì vậy nên bệnh viện tổ chức

các quỹ, bệnh viện sẽ thuê một số người, nhũng người đó sẽ làm và bệnh viện chi tiền

cho họ, chứ không thể chờ được, chờ ở nhà hảo tâm hết thì không ổn”12

Qua phỏng vấn, Bác sĩ Hùng cho biết “công tác để điều trị cho một bé khỏi bệnh thì

không phải bác sĩ họ khám bệnh rồi cho thuốc thì sẽ lành bệnh. Con người có cả thể

xác và tinh thần, nếu thể xác lành mà tinh thần không lành thì cũng đâu lành bệnh

ngay được… Tâm bệnh là do tinh thần tạo ra, nếu mình không hỗ trợ họ về mặt tinh

thần thì họ cứ lo lắng và sợ hãi… như vậy sẽ làm bệnh không tốt đi. Nếu mình mà có

công tác tư tưởng, hỗ trợ họ chia sẻ, giúp đỡ họ thì họ sẽ bớt lo lắng, yên tâm hơn thì

lành bệnh nhanh hơn”13. Qua chia sẻ của bác sĩ đã nhấn mạnh vai trò của nhân viên

công tác xã hội trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Là

người kiểm huấn viên của nhiều nhóm sinh viên khoa Công tác xã hội thực tập tại

khoa Nhi, bác sĩ đánh giá cao những kết quả mà các nhóm sinh viên thực tập ở đây

12 Biên bản phỏng vấn sâu số 113 Biên bản phỏng vấn sâu số 1

24

làm được: “Trẻ con ở đây nó ra nó chơi, nó cười vui. Mà cái cơ sở của miễn dịch đó

là khi trẻ vui thì miễn dịch cơ thể nó tốt lên. Mà khi trẻ buồn, ức chế thì không tạo ra

miễn dịch. Vậy thì khi mà trẻ vui, hệ miễn dịch nó tốt, thì bệnh nó lành nhanh. Mà

nhanh lành thì bác sĩ điều trị nó cũng khỏe, mà uy tín nó cũng tăng lên. Đó, hỗ trợ

được rất là nhiều. Công tác xã hội ở đây mình tổ chức như thế, trẻ con nó chơi, nó vui

mà người nhà cũng vui.”14

Đánh giá tầm cao quan trọng của hoạt động công tác xã hội trong việc hỗ trợ tinh

thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi là hoạt động quan trọng và cực kỳ quan

trong, “con người ta có cả thể xác và tinh thần, nếu thể xác lành mà tinh thần nó

không lành thì nó đâu lành bệnh ngay được, có những bệnh gọi là tâm bệnh mà”15.

Tuy nhiên, ở bệnh viên mới chỉ có các hoạt động nhỏ lẻ, chưa mang tính công tác xã

hội chuyên nghiệp. Hiện tại, thì Bệnh viện Quận Thủ Đức cũng đã tuyển một số người

về làm việc trong lĩnh vực công tác xã hội. Nhưng họ chỉ làm theo những gì họ biết

chứ không qua đào tạo chuyên nghiệp. Vì vậy mà hoạt động công tác xã hội trong

bệnh viên chưa trở nên chuyên nghiệp và nhiều người biết đến. heo như lời của bác sĩ

Vũ Hữu Hùng trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Quận Thủ Đức cho biết nếu muốn thành

lập một phòng công tác xã hội thì phải tốn rất nhiều kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết

bị, và tiền trả lương cho nhân viên công tác xã hội. Vì vậy mà hiện nay bệnh viện vẫn

chưa có khả năng thành lập một phòng công tác xã hội, chủ yếu là sử dụng nguồn lực

sẵn có trong bệnh viện và giúp đỡ được người bệnh, đặc biệt là bệnh nhi được phần

nào hay phần đấy. Còn về việc đưa các hoạt động công tác xã hội trở nên chuyên

nghiệp hơn, bác sĩ cũng chia sẻ tuy đã có kế hoạch, đề án để thành lập phòng công tác

xã hội ở mỗi bệnh viện, nhưng vì có nhiều khó khăn, phụ thuộc vào cơ chế, nên vẫn

chưa được thực hiện tại bệnh viện. Riêng khoa nhi, bác sĩ trăn trở: “ở khoa anh thì

nhân viên công tác xã hội rất là cần, nếu mà bệnh viện cho thì bọn anh sẵn sàng

nhận.”16

Đó chính là những đánh giá và ý kiến tích cực mà đội ngũ y tá, bác sĩ tại khoa Nhi –

bệnh viên Quận Thủ Đức cũng đồng ý. Nhiều nhóm sinh viên khoa Công tác xã hội đã

thực tập và mang lại những kết quả thiết thực, được các y tá, bác sĩ khoa Nhi đánh giá

14 Biên bản phỏng vấn sâu số 115 Biên bản phỏng vấn sâu số 116 Biên bản phỏng vấn sâu số 1

25

cao. Và đó cũng chính là cơ hội đển công tác xã hội được nhiều người biết đến trong

lĩnh vực y tế - bệnh viện.

, họ đã chia sẻ với chúng tôi một cách chân thật. Họ nói những ngày ở đây nhờ có

các bạn sinh viên thực tập mà không khí của bệnh viện vui vẻ hẳn lên, họ cũng thấy

thoải mái khi con họ vui vẻ. Như chị T, 30 tuổi người nhà bệnh nhi nói “rất tốt, thấy

nếu được thì nên có những nhân viên công tác xã hội tại khoa nhi”17. Một trăm phần

trăm những người nhà bệnh nhi được hỏi họ đều nhận định cần có một phòng công tác

xã hội ở khoa nhi và họ cũng đã phần nào thấy được một phần vai trò của nhân viên

công tác xã hội ở bệnh viện. Vì các bạn là sinh viên thực tập không phải là một nhân

viên công tác xã hội chuyên nghiệp nên họ chỉ có thể làm những việc trong khả năng

cho phép, phần nào hỗ trợ về mặt tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi.

2.4. Những nhận định của giảng viên khoa Công tác xã hội – nhân viên công tác

xã hội chuyên nghiệp về vai trò của nhân viên công tác xã hội, trong việc hỗ trợ

tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi:

Trong quá trình thực hiện đề tài, chúng tôi gặp nhiều khó khăn trong tham gia

phỏng vấn các giảng viên khoa Công tác xã hội. Bởi vì các thầy cô rất bận công việc

và địa điểm cách xa. Chính vì vậy, nhóm chúng tôi thực hiện bảng hỏi bằng công cụ

google drive. Trong quá trình thực hiện, chúng tôi đã có được nhiều thông tin bổ ích

phục vụ nghiên cứu đề tài.

Theo đánh giá của các giảng viên, công tác xã hội trong bệnh viện đóng vai trò quan

trọng không chỉ đối với bản thân người bệnh, mà còn cả người nhà, bác sĩ và cả bệnh

viên, mà bệnh nhi là một trong số đó. “- Đối với bệnh nhân: thăm hỏi, trò chuyện,

tham vấn giúp bệnh nhân giảm bớt sự lo lắng, cải thiện đời sống tinh thần của họ.

Ngoài ra, còn có thể tìm hiểu hoàn cảnh gia đình bệnh nhân, tìm hiểu khó khăn khi

khám - chữa bệnh của bệnh nhân, kết nối các dịch vụ để trợ giúp họ.

- Đối với người nhà bệnh nhân: thăm hỏi, trò chuyện, tìm ra điểm mạnh/chỗ dựa vật

chất và tinh thần từ người nhà bệnh nhân cho bệnh nhân trong quá trình khám - chữa

bệnh.

- Đối với đội ngũ cán bộ/nhân viên y tế: giúp họ sắp xếp/quản lý hồ sơ bệnh nhân, phụ

17 Biên bản phỏng vấn sâu số 9

26

giúp nhân viên 1 số công việc: phân loại bệnh nhân, tư vấn khám - chữa bệnh, tư vấn

các giải pháp cho bệnh nhân,... Ngoài ra, nhân viên công tác xã hội còn can thiệp

giải quyết stress cho cán bộ nhân viên y tế, tổ chức các hoạt động vui chơi, giải toả

căng thẳng cho họ.”18 Ngoài những vai trò kể trên, nhân viên công tác xã hội còn có

vai trò “Vận động cho những quyền lợi chính đáng của bệnh nhân. Cung cấp, cập

nhật thông tin về chính sách, phúc lợi dành cho những bệnh nhân đủ điều kiện thụ

hưởng.”19

Đồng thời, các giảng viên cũng đánh giá vai trò quan trọng nhất nhân viên công tác

xã hội khi làm việc tại bệnh viện đó là “hỗ trợ về mặt tinh thần cho bệnh nhân và

người nhà bệnh nhân.”20. Vai trò của nhân viên xã hội trong việc hỗ trợ tinh thần cho

bệnh nhi và người nhà bệnh nhi là cực kỳ quan trọng, giúp họ có một điểm tựa tâm lý

vững vàng để vượt qua những đau đớn của bệnh tật, những bất an, yếu đuối cả về thể

chất và tinh thần trong thời gian bị bệnh, và sự thiếu thoải mái, thiếu tiện nghi trong

thời gian điều trị/chăm sóc bệnh nhi tại bệnh viện.

Hiểu được vai trò to lớn đó của nhân viên công tác xã hội trong bệnh viên, đặc biệt

là đối với bệnh nhi. Khoa Công tác xã hội thường xuyên khuyến khích sinh viên tham

gia thực tập tại bệnh viện, đặc biệt là khoa Nhi. Các hoạt động này đã giúp đỡ rất

nhiều cho bệnh nhi, gia đình bệnh nhi và bác sĩ, bệnh viên. Các sinh viên thực tập

thường xuyên tổ chức các hoạt động, tiếp xúc, chia sẻ những nỗi niềm của người nhà

bệnh nhi. Từ đó, “giúp bệnh nhi mau hết bệnh, đỡ tốn chi phí cho gia đình, cho bệnh

viện; đỡ gây quá tải cho nhân viên cán bộ y tế”21.

Theo nhận định của giảng viên và cũng là nhân viên công tác xã hội chuyên nghiệp, nhân viên công tác xã hội làm việc với bệnh nhi gặp rất nhiều khó khăn như: “bệnh nhi còn nhỏ tuổi nên hoạt động chủ yếu là ăn, ngủ, chơi, nghe nhạc, xem hình, vẽ tranh,... đòi hỏi nhân viên công tác xã hội phải có tính kiên trì, nhẫn nại, yêu trẻ mới làm được. Thường xuyên tiếp xúc ở môi trường có bệnh nên sức khoẻ của nhân viên công tác xã hội cũng cần phải được đảm bảo. Một chú ý khác là phải am hiểu tâm lý lứa tuổi trẻ ấu nhi/nhi đồng - điều này không phải ai cũng biết được.”22 và bệnh nhi cũng chưa có khả năng tự chủ, chưa biết kiểm soát hành vi, cảm xúc của mình. Đồng thời, đa số là sinh viên thực tập nên chưa có nhiều kinh nghiệm và chưa am hiểu tâm

18 Biên bản phỏng vấn sâu số 1319 Biên bản phỏng vấn sâu số 1420 Biên bản phỏng vấn sâu số 1421 Biên bản phỏng vấn sâu số 1322 Biên bản phỏng vấn sâu số 13

27

lý lứa tuổi này. Gặp những khó khăn trở ngại trên, nhưng qua các đợt thực tập của sinh viên của khoa tại khoa Nhi, và các cơ sở y tế khác rất hiệu quả. Bệnh nhi mau hết bệnh hơn, cán bộ nhân viên đỡ vất vả hơn trong quản lý, hướng dẫn bệnh nhân, đời sống tinh thần của cán bộ nhân viên được cải thiện hơn.

Hiện nay, để đáp ứng được yêu cầu của công việc khi làm việc với bệnh nhi nói

riêng, và trong bệnh viện nói chung. Trong chương trình đào tạo, khoa Công tác xã hội

có môn học Công tác xã hội trong y tế - bệnh viện. Nhưng được biết đây chỉ là môn

học tự chọn, nếu có đủ số lượng đăng ký thì nhà trường mới tổ chức lớp học. Ngoài ra,

sinh viên trong khoa còn được trang bị các kiến thức về “kỹ năng tham vấn, kỹ năng

vận động, chính sách xã hội, đặc trưng tâm lý bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và đội

ngũ nhân viên y tế để có thể làm việc hiệu quả trong môi trường bệnh viện”.23 Đặc

biệt, một số sinh viên ra trường cũng đã làm việc trong môi trường y tế như tại bệnh

viên Nhi đồng I, bệnh viện đa khoa Long An,…

Với những vai trò quan trọng đó, những hiện nay vẫn chưa có nhiều phòng công tác xã hội trong các bệnh viện, và cũng chưa có nhiều nhân viên công tác xã hội làm việc tại bệnh viện. Theo các giảng viên, nguyên nhân chính là do “ vì họ chưa thấy rõ được vai trò của nhân viên công tác xã hội trong lĩnh vực này. Trước hết cần để những bệnh viện lớn, có uy tín làm trước, có hiệu quả rồi thì sẽ tuyên truyền, truyền thông tới các bệnh viện khác. Mặt khác, đội ngũ cán bộ nhân viên công tác xã hội được đào tạo bài bản có chuyên môn về lĩnh vực này ở VN hầu như không có nên nếu có cơ sở vật chất mà không có người đạt chuyên môn thì cũng khó đạt hiệu quả.”24

2.5. Những nhận định của sinh viên công tác xã hội về vai trò của nhân viên công

tác xã hội, trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi:

Và cũng qua quan sát của nhóm nghiên cứu chúng tôi tại khoa Nhi bệnh viện Quận

Thủ Đức thì từ khi Khoa có các sinh viên khoa công tác xã hội, Trường Đại học Khoa

học Xã hội và Nhân văn tới đây thực tập thì các bạn sinh viên này đã tổ chức nhiều

hoạt động nhằm hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Và các hoạt

động đó đã thu lại những kết quả rất khả quan. Các hoạt động đó không chỉ giúp ích

cho bệnh nhi, người nhà bệnh nhi mà cũng phần nào giúp đỡ các bác sĩ trong việc điều

trị bệnh cho bệnh nhi. Khi các bạn sinh viên đến đây thực tập thì ban đầu người nhà

của bệnh nhi không tin tưởng cho lắm và ngại tiếp xúc, vì họ sợ bị lừa nhưng qua vài

ngày thực tập thì họ đã tin tưởng hơn và cũng cho con mình tham gia vào các hoạt 23 Biên bản phỏng vấn sâu số 1424 Biên bản phỏng vấn sâu số 13

28

động mà các bạn sinh viên tổ chức. Đến đây hoạt động chủ yếu của các bạn sinh viên

đó là chơi với trẻ, dạy trẻ tập tô màu, mở nhạc cho các bé nghe, và họ cũng giúp người

nhà bệnh nhi trông bé cho bé ăn v.v… Các bạn ấy còn tổ chức các buổi truyền thông

cho người nhà bệnh nhi về các kiến thức cơ bản và cần thiết trong việc chăm sóc trẻ

con. Qua những hoạt động trên mà họ đã tạo nên những tiếng cười vui vẻ cho các bé

và các bậc phụ huynh cũng thấy vui lòng. Xét theo nhiều góc độ từ chủ quan đến

khách quan thì công việc của những nhân viên công tác xã hội đã giúp ích rất nhiều

cho bệnh nhi, các bạn đã tạo cho các bé một tinh thần thật thoải mái, được vui chơi

trong bệnh viện, giúp các bé cảm thấy thoải mái, tinh thần cũng dễ chịu hơn, giúp các

bé phần nào bớt sợ cảm giác ở bệnh viện và đặc biệt là khi gặp bác sĩ. Đa số người nhà

bệnh nhi ở đây đều là công nhân vì vậy có người một mình nuôi con tại bệnh viện nên

gặp rất nhiều khó khăn, nhờ có các bạn sinh viên thực tập đã giúp đỡ họ trông con, bế

con, điều đó cũng giảm đi phần nào gánh nặng cho các chị, mà bé vui thì các chị cũng

vui hơn. Ngoài những hoạt động giúp đỡ đó, các bạn sinh viên cũng thường xuyên mở

các buổi truyền thông cho các bà mẹ, người nhà bệnh nhi. Giúp họ hiểu thêm về các

bệnh thường gặp để phòng tránh cho con mình. Hoạt động này đã đem lại những hiệu

quả khả thi và cũng đã được các bà mẹ đón nhận một cách tận tình. Những hoạt động

này đã được người nhà bệnh nhi công nhận.

Bệnh viện là nơi cần có sự xuất hiện của công tác xã hội nhất. Mỗi bệnh viện nên

thành lập một đơn vị chuyên đảm nhận hoạt động công tác xã hội.Một ngày, có bác sỹ

khám tới vài chục thậm chí tới gần 100 bệnh nhân. Quá tải, bác sỹ không đủ thời gian,

sức lực để tư vấn và trả lời những thắc mắc của người bệnh xung quanh căn bệnh của

họ nhất là đặc biệt là khoa nhi “đây là khoa nhi còn nếu là khoa khác để tâm lý của

một người bệnh trước khi lên giường ngủ cần có một nhân viên tư vấn động viên họ,

tiếp sức cho họ, họ yên tâm còn người nhà họ khi ở ngoài cũng cần sự chia sẽ đó, còn

ở trẻ thì mỗi lần khám tim thuốc thì sẽ khóc rất nhiều thì nếu có môi trường ở đây nếu

có một sân chơi tô màu hoặc vẽ tranh giúp cho nó linh hoạt trong cách tô màu nhận

biết con vật đồ vật, thêm sức sáng tạo, vẽ con vật vẽ màu để nhận biết tính cách”25.

Nếu không có sự cảm thông, mối giao tiếp ấy đôi khi dẫn đến những xung đột đáng

tiếc, nếu các bệnh viện có phòng công tác xã hội thì bác sĩ có thể giới thiệu bệnh nhân

25 Biên bản phỏng vấn sâu số 11

29

đến đó. Nhân viên công tác xã hội sẽ giải thích cặn kẽ hơn về tình trạng bệnh, người

bệnh sẽ cảm thấy yên tâm và hài lòng hơn.

Là bệnh nhân, ai cũng cần ở người thầy thuốc sự trợ giúp về tâm lý, động viên, chia

sẻ, tận tình chăm sóc. Tuy nhiên, do quá tải về số lượng bệnh nhân, áp lực công việc

của người thầy thuốc đã khiến những “liều thuốc” tinh thần cho người bệnh bị hạn chế

chính vì vậy nhân viên xã hội sẽ làm bệnh viên sẽ tạo không khí thoải mái để người

nhà và bệnh nhân đến không thấy đó là bệnh viên mà như đang ở “làm chuông gió

bằng nắp bia, nhiều cái lắm để tạo không gian phòng bệnh cho phụ huynh và trẻ đến

khám để không coi đây là bệnh viện tạo không khí thoải mái, mấy bức tranh của bọn

chị là quê hương để không tạo áp lực để bệnh viên không phải là nơi quá nặng nề”26

Tình trạng bệnh tật gia tăng, nhu cầu khám chữa bệnh có chất lượng cao ngày càng

lớn; trong khi đó, các dịch vụ y tế chưa được liên kết, bệnh nhân hiểu biết về bệnh tật

còn hạn chế, các quy định, chế độ chính sách và cách giao tiếp, ứng xử đôi khi chưa

đúng mực… đã gây nên những bức xúc, căng thẳng trong mối quan hệ giữa bệnh nhân,

người nhà bệnh nhân với nhân viên y tế, cơ sở y tế. “Cái vai trò của nhân viên công

tác xã hội ở đây cũng rât là tốt và cũng có sự kết nối giữa bệnh nhân với bác sĩ và khi

họ cần những thông tin thì mình giữ vai trò kết nối cho họ”27 Đã có không ít vụ việc

người nhà bệnh nhân không kiềm chế hành động vì cho rằng, các y, bác sĩ không tư

vấn, điều trị kịp thời cho bệnh nhân…

Nhưng thực tế, do hệ thống khám, chữa bệnh, nhất là tuyến trên thường trong tình

trạng quá tải nên bác sĩ không còn sức để trả lời cho bệnh nhân về tình trạng bệnh của

họ. Nhân viên y tế không có đủ thời gian và khả năng để giải quyết nhiều nhu cầu bức

xúc của bệnh nhân như: Cung cấp thông tin về giá cả, chất lượng, địa điểm các loại

dịch vụ, tư vấn về phác đồ điều trị, cách phòng ngừa, trấn an tinh thần cho người bệnh

nhân viên công tác xã hội trong lĩnh vực y tế có vai trò rất quan trọng.

Người làm công tác xã hội có thể can thiệp về mặt tâm lý xã hội với vai trò là một

phần của kế hoạch điều trị bệnh, kể cả việc tiếp tục hỗ trợ về mặt xã hội nếu cần các

dịch vụ y tế tiếp theo. Trong một số trường hợp, nhân viên công tác xã hội có liên

quan đến việc thiết lập, quản lý dịch vụ hoặc xây dựng chính sách để tạo ra những dịch

26 Biên bản phỏng vấn sâu số 1127 Biên bản phỏng vấn sâu số 12

30

vụ bảo đảm việc chăm sóc về sau cho người bệnh. Bên cạnh đó, nhân viên công tác xã

hội còn hỗ trợ thầy thuốc giảm bớt áp lực công việc, nâng cao hiệu quả điều trị, chất

lượng dịch vụ; đảm nhiệm vai trò cầu nối giữa người bệnh và bác sĩ, giúp người dân

yên tâm, tăng sự hài lòng khi sử dụng dịch vụ y tế.

Nhưng trong thực tế hiện tại nhân viên công tác xã hội trong bệnh viên chưa phát

triển nên rất khó phát triển và hoạt động trong bênh viên bên cạnh đó người nhà bệnh

nhân còn chưa biết đến ngành công tác xã hội cũng như nhân viên xã hội là những

công việc gì họ còn đang phân vân giữa từ thiện là công tác xã hội “Cái khó khăn mà

bọn chị gặp phải, chị nghĩ cái kho khăn thì cũng là khó khăn chung hầu như mọi người

chưa biết đến ngành của mình công tác xã hội là gì thì tụi chị phải để cho họ biết vai

trò, và nhiệm vụ của mình mục đích của đợt thực tập của mình là gì cung cấp thêm

nhiều kiến thức cho họ”28 đó là vấn đề khó khăn trung đối với nhân viên xã hội. Vì

vậy việc có một phòng công tác xã hội trong bệnh viên là rất khó khăn “vì mình không

thể tiếp xúc với bệnh viên nhưng mình vẫn chia sẽ những suy nghĩ của mình và họ vẫn

nhìn thấy được vai trò rồi nhưng chủ yếu là phải từ trên phải có cái ngành dọc để phát

triển”29 muốn thành lập một phòng công tác xã hội thì ở trên có nghĩa là phải từ các

cấp cao phải nhìn thấy được tầm quan trọng của nhân viên công tác xã hội và phải thấu

hiểu được nhu cầu của bệnh nhân và người nhà bệnh nhân, ví dụ khoa nhi muốn thành

lập một phòng công tác xã hội nhưng ở trên bệnh viên không cấp kinh phí cũng như

lương cho nhân viên xã hội thì khoa nhi cũng không thể thành lập cái khó khăn chính

là ở đó.

Ngoài ra, nhân viên công tác xã hội được xem như là bạn đồng hành của người

bệnh, tạo dựng mối quan hệ hài hòa giữa tinh thần và thể chất người bệnh, giữa người

bệnh với người thân, những người xung quanh và cơ sở y tế… công tác xã hội trong

lĩnh vực y tế phát huy hiệu quả sẽ góp phần thay đổi nhận thức và thúc đẩy hành vi

tích cực, ngăn ngừa, giảm thiểu những tác động tiêu cực ảnh hưởng tới các mối quan

hệ, tạo điều kiện thuận lợi và nâng cao hiệu quả trong hoạt động khám, chữa bệnh cho

nhân dân. “ Theo chị nghĩ cần thiết bởi vì khi mà trẻ vào đây mình thực hiện được vai

trò giúp mẹ cái thứ 2 là mình thay đổi được không gian cho trẻ bơt đi cái tâm lý khi

đến bệnh viện ngoài ra mình cũng có thể kèm cặp trẻ thêm . Cái vai trò của nhân viên

28 Biên bản phỏng vấn sâu số 1229 Biên bản phỏng vấn sâu số 12

31

công tác xã hội ở đây cũng rât là tốt và cũng có sự kết nối giữa bệnh nhân với bác sĩ

và khi họ cần những thông tin thì mình giữ vai trò kết nối cho họ”30 Với những lời

thăm hỏi ân cần, những lời khuyên hữu ích, nhân viên công tác xã hội sẽ giúp người

bệnh giảm bớt cảm giác đau đớn, không bị rơi vào cảm giác bị bỏ rơi, xa lánh. Đây là

một công việc nhỏ nhưng lại mang ý nghĩa xã hội lớn.

Sự cần thiết của nhân viên công tác xã hội trong bệnh viện đã thấy rõ. Tuy nhiên

hiện nay, ở hầu hết các bệnh viện trên địa bàn vẫn chưa hình thành đội ngũ công tác

xã hội chuyên nghiệp ngành Y tế cần sớm phát triển lực lượng này để góp phần nâng

cao chất lượng khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Trên thực tế vì ngành công tác xã hội ở nước ta chưa phát triển được bao lâu, vì vậy

công tác xã hội trong bệnh viện lại càng mới mẻ hơn đối với những người đi theo

ngành học này. Qua những cuộc trò chuyện và tìm hiểu, chúng tôi được biết những

sinh viên công tác xã hội này mới lần đầu đi thực tập ở bệnh viện hoặc có người đi

nhiều nhất là lần thứ hai. Vì là lần đầu tiên nên họ rất chi là bỡ ngỡ, họ không biết

mình tới bệnh viện để làm gì, làm những công việc gì, giúp đỡ được gì cho bệnh nhân.

Các hoạt động ban đầu cũng gặp rất nhiều khó khăn, nhưng dần về sau họ đã quen với

công việc của mình, và họ đã thấy được vai trò của họ trong việc hỗ trợ tinh thần cho

bệnh nhi. Có nhiều người đã tìm được niềm vui niềm yêu thích nghề nghiệp từ đó. Họ

thấy được tầm quan trọng của công việc mà mình đang làm. Như chị Hoàng Anh sinh

viên năm 4 khoa công tác xã hội Trường Đại học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn đã

tâm sự “càng thực tập thì chị thấy công tác xã hội ở bệnh viện là rất cần thiết. Nói

chung nó là một mảng hỗ trợ về tinh thần cho người nhà bệnh nhân và các y bác sĩ

trong quá trình điều trị bệnh nên chị nghĩ là công tác xã hội trong bệnh viện của khoa

mình cũng như trong cả nước nên phát triển hơn”31. Và chị cũng nói thêm đó không

phải là nhận xét chủ quan của riêng chị mà các bạn cùng thực tập với chị cũng nhận

định như vậy, và qua hỏi ý kiến, nhận xét của người nhà bệnh nhân thì họ rất hài lòng

với các hoạt động mà các bạn sinh viên tổ chức.

2.6. Những nhận định của người nhà bệnh nhi về vai trò của nhân viên công tác

xã hội, trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi:

30 Biên bản phỏng vấn sâu số 12

31 Biên bản phỏng vấn sâu số 6

32

Công tác xã hội là một ngành mới ở nước ta, chưa phát triển nên không được mọi

người biết đến rộng rãi. Đặc biệt công tác xã hội trong bệnh viện lại là một khái niệm

càng xa lạ hơn đối với mọi người dân.

Một bệnh nhân khi vào đến bệnh viện không những cần chữa trị về vết thương thể

chất mà còn cần điều trị về tinh thần. Tinh thần là rất quan trọng đối với một người và

còn quan trọng hơn đối với một người bệnh hơn nữa đó là một bệnh nhân nhi. Khi bị

bệnh không những bệnh nhân là người mệt mỏi, đau đớn mà cả người nhà của họ nữa.

vì vậy người nhà bệnh nhân cũng là một trong những đối tượng cần được quan tâm.

Nhưng trong bệnh viện thì các bác sĩ rất bận rộn với công việc khám chữa bệnh nên

không có thời gian quan tâm chăm sóc về tinh thần cho họ. Vì vậy cần một đội ngũ

riêng để làm những công việc này đó là những nhân viên công tác xã hội. Họ là những

người có kĩ năng, có kiến thức về tâm lý và các bệnh khác, là những người cần cù thân

thiện, dễ tiếp xúc với mọi người.

Tại khoa nhi, bệnh viện Quận Thủ Đức chúng tôi khảo sát được. Hiện tại thì bệnh

viện chưa có phòng dành riêng cho nhân viên công tác xã hội. Nhưng tại khoa nhi thì

khoa có nhận một số sinh viên ngành công tác xã hội trường đại học Khoa học Xã hội

và Nhân văn thành phố Hồ Chí Minh vào thực tập. Công việc của họ là giúp đỡ, hỗ trợ

tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Và họ đã nhận được những lời đánh giá

rất tốt từ bác sĩ và người nhà bệnh nhi.

Từ những hoạt động nhỏ của các bạn sinh viên thực tập ở đây, đã giúp đỡ được

phần nào cho các bệnh nhi và người nhà của bệnh nhi. Hoạt động này đã đem lại

những hiệu quả khả thi và cũng đã được các bà mẹ đón nhận một cách tận tình. Những

hoạt động này đã được người nhà bệnh nhi công nhận, họ đã chia sẽ với chúng tôi một

cách chân thật, họ nó những ngày ở đây nhờ có các bạn sinh viên thực tập mà không

khí của bệnh viện vui vẻ hẳn lên họ cũng thấy thoải mái khi con họ vui vẻ. Như chị T,

30 tuổi người nhà bệnh nhi nói “rất tốt, thấy nếu được thì nên có những nhân viên

công tác xã hội tại khoa nhi”.

Qua những cuộc trò chuyện của chúng tôi với người nhà bệnh nhi, thì 100% người

nhà bệnh nhi hài lòng với những hoạt động của những sinh viên thực tập ở đây đưa ra,

và họ nói rằng lúc trước thì họ không hề biết đến ngành công tác xã hội. Nhưng từ khi

33

vào bệnh viện gặp những sinh viên này thì họ biết đến công tác xã hội nhiều hơn và họ

cũng rất cần đến sự giúp đỡ của các sinh viên này trong thời gian con họ nằm viện tại

đây. Có người nói lúc trước họ rất ghét vào bệnh viện, vì vào bệnh viện đều nghe mùi

thuốc, và rất buồn. Nhưng khi vào khoa nhi thì họ thấy hơi bất ngờ vì những bức tranh

tự tay các sinh viên và những em bé nằm viện ở đây vẽ, đã được đóng khung và treo

lên khắp các phòng bệnh và hành lang của khoa, trông cứ giống như nhà trẻ chứ không

phải bệnh viện nữa. Họ cảm thấy thoải mái hơn, và các bé cũng thấy thích thú và vui

vẻ hơn rất nhiều. Điều đó cũng giúp cho các bé có một tinh thần khỏe khoắn và nhanh

chóng hết bệnh. Hơn nữa khi ở đó họ có người để trò chuyện cũng cảm thấy thoải mái

hơn. Có một người nhà bệnh nhi đã đưa ra nhận xét như thế này:“Ngành công tác xã

hội đó là một ngành mang tính nhân văn, đem đến những văn hóa của con người mang

con người đến gần nhau hơn. Người làm công tác xã hội là những người hòa đồng, vui

vẻ. đó là một công tác phi lợi nhuận, nên cái công tác đó đã đem đến một cái hòa khí,

như ban đầu chị đã nói đó là một cái văn hóa giữa con người với nhau cần phải phát

huy nhiều nữa.” khi nghe những lời đánh giá này chúng tôi rất vui mừng vì bao công

sức mà những sinh viên ngành công tác xã hội như chúng tôi đã bỏ ra đã có người nhìn

nhận và coi trọng nó. Từ những hoạt động nhỏ của các bạn sinh thực tập ở đây Khi

chúng tôi phỏng vấn thì 100% người được phỏng vấn đều khẳng định rằng cần ít nhất

một nhân viên công tác xã hội ở bệnh viện. Chứng tỏ họ đã bắt đầu chú ý đến vai trò

của một nhân viên công tác xã hội trong bệnh viện. Tuy chưa biết nhiều về công tác xã

hội, nhưng khi vào bệnh viện họ được tiếp xúc với những bạn sinh viên thực tập, họ

cũng phần nào biết đến công tác xã hội nói chung và công tác xã hội trong bệnh viện

nói riêng. Họ đã bắt đầu chấp nhận một vai trò mới, một công việc mới của nhân viên

công tác xã hội trong bệnh viện. Và họ cũng rất cần sự giúp đỡ của nhân viên công tác

xã hội trong bệnh viện.

Và cũng có nhiều ý kiến cho rằng cần có một tổ nhân viên công tác xã hội hoạt

động tại bệnh viện để có thể thực hiện được nhiều hoạt động hơn và giúp đỡ được

nhiều hơn cho các bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Như vậy qua những lời đánh giá

của người nhà bệnh nhi chứng tỏ nhân viên công tác xã hội có một vai trò rất quan

trọng trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi.

34

Qua những đánh giá khách quan và chủ quan từ bác sĩ , giảng viên khoa công tác xa

hội, nhân viên công tác xã hội và người nhà của bệnh nhi, đã làm rõ lên vai trò của một

nhân viên công tác xã hội trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh

nhi. Đó là một công việc không thể thiếu trong các bệnh viện trong tương lai.

CHƯƠNG 3: NHỮNG KHÓ KHĂN VÀ THUẬN LỢI TRONG VIỆC

HỖ TRỢ TINH THẦN CHO BỆNH NHI VÀ NGƯỜI NHÀ BỆNH NHI

Công tác xã hội đã xuất hiện từ rất sớm trên thế giới và phát triển mạnh ở các nước

công nghiệp phát triển để đáp ứng nhu cầu của xã hội trong quá trình công nghiệp hóa.

35

Hơn 100 năm hình thành và phát triển, ngành công tác xã hội ngày càng đóng vai trò

quan trọng trong việc cung cấp các dịch vụ xã hội ở các nước phát triển. Vị thế của

nghề công tác xã hội, cũng như của các cán bộ xã hội trong đời sống cá nhân, cộng

đồng, xã hội là hết sức quan trọng, dựa trên cơ sở tình cảm tốt đẹp giữa con người và

con người, với lòng tương thân, tương ái. 

Cán bộ xã hội có mặt trong hầu hết các lĩnh vực đời sống của người dân từ văn hóa,

xã hội, giáo dục, y tế đến tư pháp, hành pháp nhằm đảm bảo quyền lợi cho các công

dân, phát triển cộng đồng lành mạnh. Công tác xã hội hành nghiệp ngay trong các lĩnh

vực tệ nạn và tội phạm. Những người nghiện ma tuý, hoạt động mại dâm, người lớn và

trẻ em làm trái pháp luật là đối tượng thường xuyên của chương trình phục hồi xã

hội. Công tác xã hội đối với những người khuyết tật, người cao tuổi. Công tác xã hội

trong bệnh viện và trong trường học, ngoài ra còn có công tác xã hội đối với phát triển

cộng đồng, giải quyết bền vững các vấn đề của cộng đồng như nghèo đói, trẻ em lang

thang, người khuyết tật, người già cô đơn, bảo vệ môi trường, chăm sóc sức khỏe ...

3.1. Khó khăn:

Tuy ngành công tác xã hội ra đời từ rất sớm và có mặt trên mọi lĩnh vực, nhưng có

không ít khó khăn và thử thách. Những khó khăn của các nhân viên công tác xã hội khi

tiếp xúc và làm việc đối với bệnh nhân nhi và người nhà bệnh nhân trong việc hỗ trợ

bác sĩ chữa bệnh không chỉ về mặt thể xác mà còn cả về tinh thần.

Ngành công tác xã hội ra đời từ rất lâu, nó phát triển ở các nước phương tây ,còn ở

Việt Nam thì chưa được phát triển sâu rộng. Chỉ có một số người biết đến ngành công

tác xã hội là như thế nào? là gì? còn phần lớn là số người có nghe đến ngành công tác

xã hội qua sách báo, tivi mà chưa thấy áp dụng thực tế. Vậy cái khó khăn lớn nhất của

nhân viên công tác xã hội khi tiếp xúc với bệnh nhân nhi và người nhà bệnh nhân nhi

đó là họ chưa biết đến ngành công tác xã hội.

Như trong thực tế nhóm chúng tôi khảo sát thì đa số người dân trong bệnh viện khi

hỏi có biết và hiểu về ngành công tác xã hội không thì đa số người dân trả lời là có

nghe đến nhưng họ cứ nghĩ rằng ngành công tác xã hội là đi từ thiện, vì họ chưa được

tiếp xúc. Ví dụ như trường hợp của anh L anh hỏi “ anh có thấy xem trên tivi thấy họ

36

đi tình nguyện, làm từ thiện anh không biết đó có là công tác xã hội không”32 vì họ ít

có cái nhìn đúng, sâu sắc về nhiệm vụ, nghĩa cử của bất kì một việc làm công tác xã

hội nào nên việc tìm đến nhân viên công tác xã hội để hổ trợ là rất ít.

Đối với chị Thanh 30 tuổi chị là dân buôn bán tự do ngoài chợ khi hỏi về chị đã

nghe đến ngành công tác xã hội bao giờ chưa, thì chị trả lời “nghe nhưng chị không

hiểu mấy, vì chị là dân buôn bán ngoài chợ, không dành về mấy vụ này, Vậy ngành

công tác xã hội là gì em?”33 chính vì họ không biết dẫn đến khi giao tiếp, tiếp xúc,

khai thác thông tin gặp rất nhiều khó khăn.

Đối với một trương hợp khác chị Trần thị T“ chị đã nghe về công tác xã hội rồi,

cũng chưa được tiếp xúc nhiều, nhưng mà chị thấy trên báo đài thấy công tác xã hội

chắc có liên quan đến mấy việc từ thiện, ban phát quà cho mấy người đáng thương

ý”34. Họ còn đang nhầm lẫn giữa công tác xã hôi với chương trình từ thiện, cả 2 đều là

hoạt động giúp đỡ người khác, nhưng khác xa về mặt phương pháp, hiệu quả và có khi

ngay cả động cơ.  Trước năm 1975 người ta thường dùng cụm từ “xoa dầu cù là” để

ám chỉ công tác từ thiện vì nó đem lại hiệu quả nhất thời. Ví dụ thấy một em lang

thang, cơ nhỡ bạn cho nó 5000 đồng để nó có được bữa cơm no bụng rồi thôi. Nó tiếp

tục đi ăn xin, sẽ phát triển tính ỉ lại, lười lao động và bộ mặt thành phố tiếp tục xấu,

ngược lại nếu bạn đưa cho nó tới 1 trung tâm xã hội, nơi đó nó được học chữ, học

nghề, trở thành người tốt và có ích cho xã hội. Cho tiền thì dễ, còn giúp cho một kẻ

yếu trở thành tự lực đòi hỏi nhiều kiến thức khoa học, nhiều công phu, giáo dục và

thời gian. Trường hợp trên đòi hỏi sự can thiệp của một nhà chuyên môn gọi là nhân

viên xã hội chuyên nghiệp được đào tạo về Công tác xã hội hẳn hoi.

Chính vì vậy chúng ta cần có nhiều giải pháp như phát triển đội ngũ cán bộ, viên

chức, nhân viên. “Trong đó, mỗi xã, phường, thị trấn có ít nhất từ 01 đến 02 cán bộ,

viên chức, nhân viên công tác xã hội thuộc chức danh không chuyên trách hoặc cộng

tác viên công tác xã hội . Xây dựng tối thiểu 10 mô hình điểm Trung tâm cung cấp

dịch vụ công tác xã hội tại một số quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, của tỉnh,

thành phố trực thuộc”35 Trung ương đại diện cho các khu vực, vùng, miền trong phạm

32 Biên bản phỏng vấn sâu số 10.33 Biên bản phỏng vấn sâu số 9.34 Biên bản phỏng vấn sâu số 7.35 Trích: http://vi.wikipedia.org

37

vi toàn quốc. Đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ

và tập huấn kỹ năng cho cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên công tác xã hội

đang làm việc tại các xã, phường, thị trấn; các cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội

và cơ quan Lao động - Thương binh và Xã hội các cấp. Nâng cao nhận thức của người

dân để họ có cái nhìn về bộ mặt tổng quát cơ cấu vận hành công tác xã hội, hiểu biết

công việc của một nhân viên làm công tác xã hội, đồng thời, phải nhận định và phân

biệt rõ vai trò công tác xã hội với bất kì chương trình từ thiện nào đó.

Nhưng theo sự khảo sát của nhóm chúng tôi thì nhân viên công tác xã hội gặp rất

nhiều khó khăn trong việc hổ trợ tâm lý cho bệnh nhân cũng như người nhà bệnh nhân

trong quá trình khám và điều trị tại bệnh viện. Thứ nhất đối tượng ở đây chính là trẻ

em mà hầu hết trẻ em đều là trẻ nhỏ, đa số là các trẻ từ 7 tháng tuổi đến 2 tuổi, với độ

tuổi đó thì khó có thể khai thác thông tin, tìm hiểu sâu vào vấn đề bệnh lý cũng như

tâm lý, nên rất khó để đưa ra biện pháp áp dụng.

Còn đối với việc nhân viên công tác xã hội khi tiếp xúc với người nhà bệnh nhận

nhi thì gặp không ít khó khăn với rất nhiều lý do khác nhau. Khi nhóm chúng tôi

phỏng vấn một sinh viên công tác xã hội đi thực tập ở bệnh viện ( khoa nhi) đã thực

tập ở bệnh viện được 5 tháng chị tâm sự “mấy người bên khoa y là các bác sĩ có áo blu

ý. Nên bác sĩ có hỏi gì thì họ cũng trả lời, vì họ tin mà. Còn mình thì không có cái đồ

đồng phục nào, khi mình đến thì họ cứ tưởng là lừa đảo, khi tiếp xúc với người ta thì

người ta không muốn và né tránh”.36

Cái chính ở đây là người ta chưa tin tưởng mình vì mình chưa tạo cho người ta cảm

giác tin tưởng, khi hoạt động công tác xã hội chúng ta cần phải có đồng phục riêng,

nếu tác phong cũng như phong cách làm việc riêng tạo cho mọi người có cái nhìn thân

thiện, cảm thấy tin tưởng, từ đó có thể khai thác sâu được thông tin. Trong quá trình

làm việc, tiếp xúc với bệnh nhân cũng như người nhà bệnh nhân, mặc thường phục

không tạo ở họ sự tin tưởng bởi sẽ chẳng phân biệt đâu là nhân viên công tác xã hội và

đâu là người đến khám, điều trị bện . Trong bệnh viên đông người, thành phần phức

tạp nên người ta sợ bị lừa đảo, điều đó là đương nhiên. Khi mình vừa vào bệnh viện

mà có một người đến bắt chuyện hỏi thăm quan tâm đến con mình thì ai mà không

nghi ngờ nên dù nhân viên công tác xã hội có hỏi nói chuyện thì người ta cũng không

36 Biên bản phỏng vấn sâu số 2

38

hài lòng trả lời một cách ngượng ép hoặc họ có nói thì cũng không hoàn toàn đúng sự

thật. Nhân viên công tác xã hội sẽ không nắm bắt được thông tin chính xác để có thể

hiểu sâu và đưa ra những biện pháp để giải quyết vấn đề một cách hiệu quả và tốt nhất.

Một chị khác cũng là sinh viên khoa công tác xã hội năm 4 đi thực tập tại khoa nhi

chị cũng tâm sự “người nhà bệnh nhi thì rất thân thiện, khi tụi chị đến truyền thông

hay nói chuyện thì họ rất vui vẻ, nhưng khó khăn của tụi chị là khi bởi vì tụi chị không

học bên y học nên cũng không biết nhiều về thông tin ý lắm, nên nhiều cái cũng không

tư vấn được, chủ yếu là nói chuyện với người ta là chính thôi chứ không tư vấn được

nhiều” 37vì vậy khi nhân viên công tác xã hội quyết định theo làm công việc trong

bệnh viện thì cần có một số kiến thức về y học để có thể giải quyết được một số tình

huống khi không có bác sĩ kịp thời. Khi vào viện, thân nhân luôn mong muốn tình

trạng bệnh sẽ được cải thiện, người bệnh hết bệnh để có thể trở về với cuộc sống bình

thường, việc giúp đỡ tận tình, hạn chế tốt nhất rủi ro trong quá trình sinh hoạt và điều

trị bệnh sẽ làm cho họ có niềm tin ở các nhân viên công tác xã hội. Từ đó, cởi mở, thân

thiện, sẵn sàng chia sẻ nỗi trăn trở, đau thương và cung cấp những thông tin cần thiết

để nhân viên đưa ra cách giải quyết một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Khi chúng tôi phỏng vấn, chúng tôi thấy sinh viên thực tập ở đây đều nêu lên một

khó khăn đó là việc tiếp xúc với người nhà bệnh nhân nhi là rất khó khăn để lấy được

thông tin chính xác nêu có khai thác được thông tin thì đó cũng chưa thật sự chính xác

và chưa có chiều sâu. Như chị Huệ đã chia sẽ và lấy ví dụ cụ thể “như có một cá nhân

đang gặp khó khăn thì mình muốn theo để giúp nhưng không theo được đến nhà nên

tất cả các chị phải chuyển theo hướng khác, như vậy thời gian mình chỉ có thể tiếp xúc

với người ta chỉ có 2 đến 3 ngày, ngay cái đó chị cảm thấy rất khó”38. Đã khó trong

việc tiếp xúc để lấy thông tin giờ còn cả thời gian cũng hạn chế, tiếp xúc được trong

một thời gian từ 2 đến 3 ngày thì không lấy được bao nhiêu thông tin. Trong khi đó

bệnh nhân ra vào bệnh viện thường xuyên. Trong lúc mình mới bắt đầu nói chuyện

làm quen thường thì người ta không chia sẽ được nhiều vì người ta không biết mình là

ai thế nên chưa tin tưởng. Khi đó thời gian ít lại phải tiếp xúc với nhiều người, không

thể hiểu được nhu cầu, từ đó không thể đánh giá và hổ trợ họ được nhiều.

37 Biên bản phỏng vấn sâu số 3.38 Biên bản phỏng vấn sâu số 5.

39

Đó là đối với người nhà bệnh nhân nhi, còn đối với bệnh nhân nhi cũng gặp rất

nhiều khó khăn trong việc tiếp xúc với các em vì chủ yếu là độ tuổi từ 5 tháng tuổi đến

2 tuổi. Ở độ tuổi này chủ yếu là các em chỉ theo bố mẹ ít khi theo người ngoài vì đi

cùng bố mẹ các em cảm thấy an toàn và được bảo vệ. Chính vì lý do đó nên nhân viên

công tác xã hội rất khó tìm hiểu được vấn đề và đi sâu vào khai thác, như thế rất khó

để đưa ra giải pháp giải quyết vấn đề hiệu quả và nhanh nhất. Ngoài ra ở độ tuổi này

một số em còn chưa biết nói nên rất khó khăn chỉ biết được qua cử chỉ điệu bộ thể hiện

trên gương mặt và những hành động các em thể hiện bên ngoài. Trẻ em ở tuổi hài nhi

và ấu nhi đã có cảm giác và phân biệt được khuôn mặt của mẹ hoặc người thân chăn

sóc chúng, vậy nên gặp người lạ mặt chúng sẽ quấy khóc, không có lợi cho quá trình

lành bệnh. Tâm lý người mẹ để đứa con lành bệnh cũng là một vấn đề rất lớn, đối với

trường hợp này nhân viên công tác xã hội phải hổ trợ từ cả hai phía, đó là đứa trẻ và

người mẹ, tâm lý người mẹ lúc này đang căng thẳng mà đứa con lại khóc quấy thì rất

khó để có thể mở nút thắt ra được, nhân viên công tác xã hội cần có thời gian để tìm

hiểu.

Đó là một số khó khăn mà nhân viên công tác xã hội gặp phải khi tiếp xúc với bệnh

nhân nhi và người nhà bệnh nhân do chưa có nhiều người biết đến ngành công tác xã

hội cũng như nhân viên xã hội họ còn hiểu nhầm giữa những việc nhân viên công tác

xã hội là với từ thiên, và thời gian tiếp xúc người nhà bệnh nhân cũng như bệnh nhân

nhi là rất ít vì trong bệnh viện có rất nhiều người hàng ngày không biết có biết bao

người ra vào, vừa tiếp xúc được một hai ngày thì khi quay lại họ đã ra viện nên nhiều

người còn đang mơ hồ về những việc nhân viên công tác xã hội làm, cần phải được

phổ biến rộng rãi để mọi người đều biết và khi gặp vấn đề khó khăn có thể biết tìm đến

để cần sự giúp đỡ cả về mặt thể chất và tinh thần. Là bệnh nhân, ai cũng cần ở người

thầy thuốc sự trợ giúp về tâm lý, động viên, chia sẻ, tận tình chăm sóc.

Tuy nhiên, do quá tải về số lượng bệnh nhân, áp lực công việc của người thầy thuốc

đã khiến những “liều thuốc” tinh thần cho người bệnh bị hạn chế. Tình trạng bệnh tật

gia tăng, nhu cầu khám chữa bệnh có chất lượng cao ngày càng lớn trong khi đó, các

dịch vụ y tế chưa được liên kết, bệnh nhân hiểu biết về bệnh tật còn hạn chế, các quy

định, chế độ chính sách và cách giao tiếp, ứng xử đôi khi chưa đúng mực… đã gây nên

những bức xúc, căng thẳng trong mối quan hệ giữa bệnh nhân, người nhà bệnh nhân

với nhân viên y tế, cơ sở y tế. Đã có không ít vụ việc người nhà bệnh nhân không kiềm

40

chế hành động vì cho rằng, các y, bác sĩ không tư vấn, điều trị kịp thời cho bệnh

nhân… Nhưng thực tế, do hệ thống khám, chữa bệnh, nhất là tuyến trên thường trong

tình trạng quá tải nên bác sĩ không còn sức để trả lời cho bệnh nhân về tình trạng bệnh

của họ. Nhân viên y tế không có đủ thời gian và khả năng để giải quyết nhiều nhu cầu

bức xúc của bệnh nhân như: Cung cấp thông tin về giá cả, chất lượng, địa điểm các

loại dịch vụ, tư vấn về phác đồ điều trị, cách phòng ngừa, trấn an tinh thần cho người

bệnh…

 3.2. Thuận lợi:

Không chỉ khó khăn mà những nhân viên công tác xã hội cũng gặp được những

thuận lợi trong quá trình hoạt động nghề nghiệp. Nhân viên công tác xã hội am hiểu rất

nhiều kiến thức liên quan đến đời sống và phát triển xã hội. Nhận thức được sự phát

triển của con người ở các mặt thể chất, nhận thức và tâm lý xã hội qua các giai đoạn

phát triển khác nhau, đồng thời lý giải được mối liên hệ mật thiết giữa hành vi con

người và môi trường xã hội. Am hiểu và vận dụng các lý thuyết công tác xã hội căn

bản cũng như các phương pháp thực hành công tác xã hội tổng quát vào quá trình hỗ

trợ các hệ thống thân chủ khác nhau như cá nhân, gia đình, nhóm, tổ chức và cộng

đồng. Nắm vững các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp cũng như các yêu cầu về tư cách

đạo đức nghề nghiệp công tác xã hội và biết cách thể hiện chúng quá trình thực hành

công tác xã hội với những kiến thứ đó. Có khả năng áp dụng những kiến thức và kỹ

năng thực hành công tác xã hội tổng quát đối với cá nhân, gia đình, nhóm, tổ chức và

cộng đồng có nhu cầu. Có khả năng làm việc và hỗ trợ các đối tượng yếu thế như trẻ

em trong hoàn cảnh đặc biệt, người già, người khuyết tật, … bằng phương pháp công

tác xã hội. Với những kiến thức được họ khi còn trong giảnh đường và những kỷ năng

khi được đi thực tế nhiều sẽ giúp cho những nhân viên công tác xã hội chở nên năng

động và sang tạo hơn trong việc giải quyết vấn đề mà thân chủ đang gặp phải một

cách có hiệu quả nhất đưa ra giải pháp hướng đến tương lai sau này.

Theo như nhóm chúng tôi phỏng vấn được thì các sinh viên công tác xã hội thực

tập tại bệnh viện cũng rất hiệu quả được bệnh nhân nhi tham gia và có cả sự tham gia

của người nhà bệnh nhân nhi cũng hưởng ứng và rất thích thú.

Một chị học ngành công tác xã hội chia sẽ chị thực tập ở bệnh viện được khoảng 2

tuần công việc của chị ở đây là “ Ở đây thì các chị tư vấn , tổ chức trò chơi cho mấy

41

bé, vẽ tranh nghe nhac, phụ huynh thì được tư vấn, truyền thông. Có truyền thông

buổi tối theo chủ đề, hai hôm trước các chị có truyền thông những điều tốt nhất mẹ

có thể làm cho con, thực phẩm nào tốt cho bé”39 Những công việc đó làm thì cảm

thấy có hiệu quả vì có sự thuyết phục khiến nhiều phụ huynh của các bé tham gia vị

có chương trình tư vấn và có chổ cho bé chơi. Khi con của họ có thể vui chơi cười

nói thì họ cũng vui, mà họ vui thì có thể dễ dàng tiếp xúc với họ hơn tác nhân quan

trọng đó là đứa trẻ đó là những người nhà bệnh nhi. Khi trẻ con chơi, mà cái cơ sở

của miễn dịch đó là khi trẻ vui thì miễn dịch cơ thể nó tốt lên. Mà khi trẻ buồn, ức

chế thì tạo ra miễn dịch. Vì vậy khi trẻ vui , hệ miễn dịch tốt, thì bệnh sẽ nhanh khỏi.

Khi học ngành công tác xã hội thì các nhân viên xã hội đã được học nhiều về tâm

lý lứa tuổi cũng như các hành vi và đông cơ xuất phát nên hành động của trẻ từ đó

đưa ra được những giải pháp bắt đầu tiếp xúc như thế nào để có thể khai thác được

thông tin cũng như chiều sâu của vấn đề từ đó tiến hành áp dụng những kiến thức đã

được học ở đại học và những gì họ thấy và đã được thực hành để áp dụng đối với

những đối tượng khác nhau.

Nhân viên công tác xã hội có đủ kiến thức, kỹ năng, thái độ phù hợp với các đối

tượng là bệnh nhân nhi và người nhà bệnh nhân này nên hoạt động chăm sóc sức

khỏe trong việc hổ trợ về mặt tinh thần cho bệnh nhân nhi sẽ thực sự hiệu quả. Ở các

bệnh viện chưa có một phòng hay một trung tâm hổ trợ tâm lý cho bệnh nhân nhi và

người nhà bệnh nhân nhi.

Bác sĩ Hùng chia sẻ “trong khoa nhi cần rất là nhiều nhân viên công tác xã hội

công tác để điều trị cho một bé khỏi bệnh thì không phải là bác sĩ khám bệnh, họ cho

uống thuốc là lành bệnh. Con người ta có phần thể xác và tinh thần, nếu thể xác lành

mà tinh thân nó không lành thì nó đâu lành bệnh ngay được, có những bệnh gọi là

tâm bệnh mà. Tâm bệnh là do tinh thần tạo ra. Nêu không hổ trọ họ về mặt tinh thần,

họ cứ lo lắng, sợ hãi, cứ lo tiên bạc không đủ sống, rồi kiến thức không có rồi họ cứ

sợ bệnh diễn biến thế này thế khác” 40

Bác sĩ Hùng cũng đã thấy được tầm quan trọng của việc hổ trợ về mặt tinh thần

cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân như thế nhân viên công tác xã hội sẽ dễ ràng

39 Biên bản phỏng vấn sâu số 4.40 Biên bản phỏng vấn sâu số 4.

42

hơn trong việc tiếp cận người nhà bệnh nhân nhi nếu có sự hợp tác giữa bác sĩ và

nhân viên công tác xã hội bác sĩ sẽ là cầu nối giữa nhân viên công tác xã hội và bênh

nhân nhi và người nhà bệnh nhân nhi. Vì người nhà bệnh nhân nhi rất tin tưởng bác sĩ

vì mục đính cuối cùng của họ đó là con của họ nhanh chóng khỏi bệnh. Như thế bác

sĩ có thể người nhà bệnh nhân nhi đến gặp công tác xã hội để chia sẽ có những bé

không chỉ bị bệnh về thể xác mà các em còn bị về cả tinh thần. Bác sĩ chỉ có thể chữa

được thể xác vì bác sĩ có biết bao nhiêu bệnh nhân không thể ai cũng có thể tư vấn

hết được chính vì thế nhân viên công tác xã hội sẽ thay bác sĩ làm những việc này cả

hai bên cùng đưa ra biên pháp nhằm hổ trợ giúp đở bệnh nhân như tư vấn nghe chia

sẽ tâm sự về những vấn đề người nhà bệnh nhân cũng như bệnh nhân đang gặp phải.

Còn về phía bệnh nhân nhi , tâm lý trẻ nhỏ thường sợ khi đi đến những nơi đông

người nhất là bệnh viện toàn những người lạ trẻ cảm giác không được an toàn, nên

trẻ luôn trong trạng thái phòng thủ. Trong bệnh viện nhiêu trẻ con bạn cùng trang lứa

nhưng bé không quen ai cả chỉ có bố mẹ là người thân duy nhất. Trẻ thấy các trẻ khác

khóc theo tâm lý đám đông trẻ sẽ dễ dàng khóc theo. Khi bác sĩ khám bệnh và chích

thuốc lần thì trẻ sẽ khóc và sẽ sợ những người mặc áo màu trắng, nhân viên công tác

xã hội lúc đó sẽ dễ tiếp xúc hơn đối với những trường hợp như thế nhân viên xã hôi

hiểu được tâm lý của trẻ sẽ giúp trẻ quên đi cảm giác sợ hãi. Khi giúp được trẻ vượt

qua cảm giác sợ hải thì người nhà cảm thấy vui muốn nói chuyện chia sẽ với minh

hơn, có cảm giác tin tưởng đở cảm thấy buồn nhất là khi vào bệnh viện có một mình

thấy con nó khỏe trở lại. Khi đó nhân viên xã hội có thể giúp đỡ cho người nhà bệnh

nhân khi họ cảm thấy tin tưởng về những gì mình đã làm con họ có thể chơi cùng với

minh khi mình tổ chức các trò chơi đối với trẻ con thì rất thích những thứ mới lạ sôi

nổi khi bé thấy thì bé sẽ chú ý và muốn tham gia, khi đó các bé tham gia cùng đồng

nghĩa vơi phụ huynh cũng tham gia cùng với con . Nếu phụ huynh cảm thấy con của

họ chơi thích thú thì mình sẻ dễ tiếp xúc và những thông tin mình nhận được nó cũng

chính xác hơn vì khi đó người ta đã mở lòng tâm sự chia sẻ với mình.

43

PHẦN 3: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

1. Kết luận:

Qua đề tài ngiên cứu, cho thấy đời sống tinh thần là hết sức quan trọng đối với bệnh

nhi và người nhà bệnh nhi. Và cần được quan tâm chăm sóc nhiều không kém gì sức

khỏe thể chất. Nhưng nhu cầu đó hiện giờ vẫn chưa được đáp ứng đầy đủ và chưa

được quan tâm đến. Một phần là mọi người chưa nhận thức được vai trò của sức khỏe

44

tinh thần và sức khỏe thể chất, hơn nữa do chưa có đội ngũ chuyên nghiệp làm công

việc đó.

Ngoài ra, đề tài cũng đã tìm hiểu kĩ và nhận thấy vai trò quan trọng của nhân viên

công tác xã hội trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và người nhà bệnh nhi. Tuy

nhiên, những vai trò đó vẫn chưa có cơ hội để phát huy, vì đó là một lĩnh vực mới, nên

khi thực hiện gặp rất nhiều khó khăn.

2. Kiến nghị:

Dưới đây là một số kiến nghị mà nhóm chúng tôi đưa ra với mong muốn có thể góp

một phần nhỏ công sức của nhỏ đê giúp các em bệnh nhi và người nhà có một môi

trường khám chữa bệnh tốt hơn cả về thể chất và tinh thần:

* Đối với bệnh viện:

Bệnh viện nên mở rộng các hoạt động công tác xã hội. Có đề án, kế hoạch riêng của

bệnh viên nhằm xây dựng đội ngũ nhân viên công tác xã hội chuyên nghiệp trong bệnh

viện phù hợp với đề án “ Phát triển nghề công tác xã hội trong lĩnh vực Y tế giai đoạn

2011 – 2020”41 của Bộ Y tế ngày 15 tháng 7 năm 2011.

Bác sĩ ngoài việc khám chữa bệnh cần quan tâm hơn đến vấn đề sức khỏe tinh thần

cho bệnh nhân nhi và người nhà bệnh nhân trong quá trình điều trị ngoại trú và ngoại

trú.

Tạo điệu kiện cho sinh viên nghành công tác xã hội ở các trường trên địa bàn đến

thực tập, giúp đỡ bệnh nhân. Đó cũng là giải pháp tốt khi mà cơ sở vẫn chưa có đội

ngũ công tác xã hội chuyên nghiệp.

Tăng cường các hoạt động cho các bệnh nhi và người nhà bệnh nhi có cơ hội tiếp

xúc với nhân viên công tác xã hội.

*Đối với sinh viên công tác xã hội thực tập tại bệnh viện:

Cần phải trang bị cho mình những kiến thức cần thiết để có thể áp dụng được đối

với những đối tượng mình đang tiếp cận.

41 http://phapluat.tuoitre.com.vn/Van-ban/Y-te/Quyet-%C4%91inh-2514-Q%C4%90-BYT-nam-2011-phe-duyet-%C4%90e-an---.aspx

45

Quyên góp sách báo cũ từ lớp 1 đến lớp 6 để thành lập tủ sách để các em có thể học

tập khi đang diều trị tại bệnh viên .

Tăng cường các hoạt động tuyên truyền, tư vấn về sức khỏe bà mẹ, và cách chăm

sóc trẻ để người nhà bệnh nhân có thể tham gia và áp dụng vào con cái của họ.

Cần tự tin hơn, gần gũi với bệnh nhi và người nhà bệnh nhi hơn, tham gia thực tập

thường xuyên hơn, đặc biệt là sinh viên năm 2. Chứ không hạn chế 2 buổi/tuần.

1

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bài viết “Nhiều khó khăn phát triển nghề công tác xã hội trong nghành y tế” đăng

tải trên trang web chính thức của Viện huyết học truyền màu TW.

2. Bộ Y tế, (2011), Đề án “ Phát triển nghề công tác xã hội trong lĩnh vực Y tế giai

đoạn 2011 – 2020”.

3. Phan Minh, (27/10/2012), “Phát triển nghề công tác xã hội tại bệnh viện", báo

laodong.com.

4. Phú Vinh, (09/12/2013), bài viết “ Các bệnh viện cần có nhân viên công tác xã

hội” ,baokhanhhoa.com.vn.

5. TS.Chu Bình An, PGS.TS. Nguyễn Ngọc Trâm, TS.Nguyễn Thị Thanh Nga,

TS.Nguyễn Thúy Khanh, TS.Phạm Hùng Việt (2002), Từ điển phổ thông, Nhà

Xuất bản thành phố Hồ Chi Minh.

6. TS. Lê Hải Thanh (2011), Công tác xã hội đại cương, Nhà Xuất bản Đại học Quốc

gia thành phố Hồ Chi Minh.

2

PHỤ LỤC

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 1

Người được phỏng vấn: B.sĩ Vũ Hữu Hùng – Trưởng khoa nhi.

Người phỏng vấn: Phạm Hữu Đức.

Thời gian phỏng vấn: 9h – 9h30.

Người hỏi: Công tác xã hội anh cũng đã biết đến từ lâu, anh có thể nói đôi nét về công

tác xã hội cho chúng em được không ạ?

Trả lời: Anh biết từ hồi anh là sinh viên y cơ. 1991- 1997 anh đã biết rồi. Hồi đó bọn

anh liên hệ làm việc với 1 số tổ chức công dành cho sinh viên ở nước ngoài. Nên mô

hình công tác xã hội anh biết từ hồi đó. Vấn đề là khi ra trường mình không có cái để

mình nhờ vả, các tổ chức hỗ trợ thì mình cũng chấp nhận thôi, chứ nước ngoài thì họ

có sẵn từ lâu rồi, từ hồi đi học là anh đã biết lâu rồi.

Người hỏi: Như vậy là mô hình công tác xã hội trong bệnh viện là nó đã có ở nước

ngoài từ lâu rồi, và anh cũng đã tiếp xúc nhiều rồi đúng không?

Trả lời: Đúng rồi.

Người hỏi: Vậy ở Việt Nam anh đã thấy mô hình công tác xã hội ở bệnh viện chưa ?

Trả lời: Công tác xã hội ở bệnh viện thì có các suất ăn tình nghĩa là hỗ trợ về ăn uống

cho bệnh nhân, về những người nghèo khó trong bệnh viện không có cơm ăn thì có

những bữa ăn tình thương hoặc là những bếp ăn tình thương. Bệnh viện thì cũng có,

như bệnh viện Thủ Đức cũng có nè, là cứ thứ 4 hàng tuần hay thứ mấy đó thì buổi trưa

họ cứ phát cơm miễn phí cho những bệnh nhân nào khó khăn, phát cơm đó là một

cách. Cách thứ hai đó là bệnh viện có nhiều bệnh nhân neo đơn lắm, có những chỗ tắm

từ thiện cho bệnh nhân, gội đầu cho bệnh nhân, đó cũng là mội cái cách. Một cách nữa

đó là hỗ trợ chăm sóc những bệnh nhân neo đơn không có người hỗ trợ. Bệnh viện này

có cái nữa là giảm tiền viện phí hoặc hỗ trợ những người nghèo không có tiền đóng

viện phí, mình cho họ cái tiền đó, cũng là công tác hỗ trợ xã hội. Ngoài ra còn tổ chức

các câu lạc bộ cho bệnh nhân, để họ tham gia các câu lạc bộ, họ tìm hiểu, họ gắn kết

với nhau về mặt xã hội, có nghĩa là có những người cùng bệnh. Ví dụ như bệnh tiểu

3

đường, họ biết nhau, họ đến với nhau, họ trao đổi kinh nghiệm sống với nhau, trao đổi

cách để họ lành bệnh nhanh hơn, thì đó là các câu lạc bộ bệnh nhân.

Người hỏi: Như vậy là các mô hình công tác xã hội như vậy chủ yếu là do các nhà hảo

tâm, những người làm từ thiện hay là nhân viên Công tác xã hội chuyên nghiệp làm

vậy anh ?

Trả lời: Ở cái này thì một là nhu cầu của bệnh viện, cái đó nếu mà mình hỗ trợ được

thì bệnh nhân của mình sẽ tốt hơn, nhanh lành bệnh hơn. Một số cái mình sẽ nhờ các

nhà hảo tâm, nhưng mà nhà hảo tâm không thể giúp được hết đâu. Nếu mà không có

thì bệnh nhân họ cũng tiến triển chậm hay bệnh trở nên nặng hơn. Vì vậy nên bệnh

viện tổ chức các quỹ, bệnh viện sẽ thuê một số người, nhũng người đó sẽ làm và bệnh

viện chi tiền cho họ, chứ không thể chờ được, chờ ở nhà hảo tâm hết thì không ổn. Do

đó mình có tổ chức, nhưng mình tổ chức theo kiểu mình hiểu thì mình làm, chứ theo

kiểu công tác xã hội chuyên nghiệp khì không có. Bọn anh ở đây, thứ nhất là chi một ít

tiền thuê những người ngoài hỗ trợ chứ không phải là công tác xã hội như bọn em.

Công tác xã hội có biên chế rõ ràng, hẳn hoi thì không có.

Người hỏi: Em được biết là theo đề án của bộ Y tế năm 2011 về phát triển nghề công

tác xã hội trong bệnh viện, thì anh có nhận thấy vai trò của nhân viên công tác xã hội

trong bệnh viện quan trọng như thế nào ?

Trả lời: Công tác xã hội là quan trọng, cực kì quan trọng. Mình biết như thế nhưng

vấn đề là cơ sở hạ tầng, nhân sự thì họ phải tuyển mà tuyển thì phải trả lương , rồi phải

có phòng ốc, trang thiết bị, nhiều và rất nhiều thứ. Nhưng vấn đề là mình chưa làm

được, chưa làm được đồng bộ, do đó mình chỉ đang làm lẻ tẻ, trên cơ sở là những gì

mình có sẳn. Đó là nguồn nhân lực mình có sẳn ở đây, nguồn tiền mình làm hỗ trợ

được bệnh nhân phần nào thì tốt phần đó. Chứ mình chưa thể có một quy chế, đồng bộ

từ trên xuống để mà mình làm có kinh phí, làm cho tốt thì mình chưa có hết. Em thấy

khoa nhi đó, rất là nhiều công tác xã hội, công tác để điều trị cho một bé khỏi bệnh thì

không phải là bác sĩ họ khám bệnh, họ cho thuốc là lành bệnh. Con người ta có cả thể

xác và tinh thần, nếu thể xác lành mà tinh thần nó không lành thì nó đâu lành bệnh

ngay được, có những bệnh gọi là tâm bệnh mà. Tâm bệnh là do tinh thần tạo ra. Nếu

mình không hỗ trợ họ về mặt tinh thần , họ cứ lo lắng, sợ hãi, cứ lo tiền bạc không đủ

4

sống, rồi kiến thức không có họ cứ sợ bệnh nó diễn biến thế này thế khác. Mình mà có

công tác tư tưởng, hỗ trợ họ, chia sẻ giúp đỡ họ. Thì họ sẽ giảm bớt lo lắng, yên tâm

hơn thì lành bệnh rất là nhanh.

Người hỏi: Qua thời gian chúng em thực tập ở đây, đó cũng được coi là một mô hình

công tác xã hội, anh nhận thấy nó có vai trò như thế nào với các bệnh nhi và người nhà

bệnh nhi và có giúp đỡ được gì cho các y bác sĩ ở đây không?

Trả lời: Có nhiều chứ, em thấy không ? Trẻ con ở đây nó ra nó chơi, nó cười vui. Mà

cái cơ sở của miễn dịch đó là khi trẻ vui thì miễn dịch cơ thể nó tốt lên. Mà khi trẻ

buồn, ức chế thì không tạo ra miễn dịch. Vậy thì khi mà trẻ vui, hệ miễn dịch nó tốt,

thì bệnh nó lành nhanh. Mà nhanh lành thì bác sĩ điều trị nó cũng khỏe, mà uy tín nó

cũng tăng lên. Đó, hỗ trợ được rất là nhiều. Công tác xã hội ở đây mình tổ chức như

thế, trẻ con nó chơi, nó vui mà người nhà cũng vui. Em nên biết thế này này, một bà

mẹ nếu mà tức giận, lo lắng khi bồng con thì con sẽ khóc, nhưng khi chuyển sang một

người vui vẻ họ bồng thì đứa trẻ nó lại cười. Những đứa con nó cần sự quan tâm của

người mẹ, nó cần sự bao bọc mà nó yên tâm. Đừng thấy nó nhỏ mà nó không biết, nó

không biết nói, nhưng mà cái cảm nhận nó có. Mẹ nó giận hờn, lo lắng thì khi bồng cơ

bắp co lại nên cứng, khi bồng đứa con cảm giác cứng nó lan truyền và đứa con cảm

nhận được, nó thấy sợ hãi và không an toàn cho chính nó thì là nó khóc. Khi mà đứa

con nó khóc, nó quấy thì quá trình lành bệnh không tốt. Tâm lý người mẹ để đứa con

lành bệnh cũng là một vấn đề rất lớn. Vậy thì sao? Mình làm công tác xã hội ở đây

mình giúp được hai vấn đề. Một là giúp cho người mẹ, mình làm cho con họ vui, họ

cũng vui theo, họ cười thế tâm lý họ tốt, cơ bắp họ cũng mềm mại, nhẹ nhàng, sức

khỏe cũng tốt và chăm con tốt hơn. Hai là đứa con nó cười nói thì quá trình điều trị

cũng hiệu quả hơn rất là nhiều.

Người hỏi: Nếu vai trò của nhận viên công tác xã hội là vô cùng quan trọng, thì theo

bác sĩ chúng ta có nên xây dựng một phòng hay trung tâm công tác xã hội trong bệnh

viên hay không? Và mình đã có kế hoạch để xây dựng nó chưa?

Trả lời: Cái đó thì có rồi, và rất cần phải có một phòng công tác xã hội trong bệnh

viện. Họ hỗ trợ được nhiều vấn đề, giúp cho bệnh viện làm việc tốt hơn và bệnh nhân

được hiều thuận lợi hơn. Cơ chế thì anh không dám nói, vì cơ chế thì từ trên ban

5

xuống. Cơ chế còn phụ thuộc nhiều thứ, như lương bổng của những người làm công

tác xã hội chứ họ đâu có làm từ thiện đâu, họ cũng phải có cái gì đó tái tạo sự lao

động của họ chứ. Họ cũng có niềm vui, họ cũng phải có nguồn sống. Thì cái đó phải

có cơ chế, còn ở khoa anh thì nhân viên công tác xã hội rất là cần, nếu mà bệnh viện

cho thì bọn anh sẵn sàng nhận, bọn anh sẽ tạo những điều kiện thuận lợi để các em làm

tốt nhất. Bọn anh cần đó, nhưng cơ chế thì anh không dám nói.

Người hỏi: Dạ vâng, cảm ơn anh.

6

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 2

Người được phỏng vấn: Sinh viên Công tác xã hội thực tập tại bệnh viện.

Người phỏng vấn: Phạm Hữu Đức.

Thời gian phỏng vấn: 10h30 – 11h00.

Người hỏi: Chị đi thực tập ở đây lâu chưa?

Trả lời: Chắc tổng cộng lại chị thực tập cũng đã được 5 tháng rồi.

Người hỏi: Vậy 5 tháng đó mình chủ yếu là làm những công việc gì hả chị ?

Trả lời: Nói chung là chủ yếu hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi và gia đinh bệnh nhi. Phụ

bác sĩ làm mấy việc lặt vặt, dọn dẹp khu này cho trẻ chơi, rồi vẽ tranh, tổ chức các

buổi truyền thông cho gia đình.

Người hỏi: Vậy mình tổ chức các buổi truyền thông chủ yếu là về nội dung gì vậy

chị ?

Trả lời: À mình chỉ tư vấn cho các gia đình cách chăm sóc trẻ, cách phòng bệnh như

bệnh tiêu chảy, bệnh tay chân miệng,… Mình học hỏi rồi chia sẻ cho người ta cách

chăm sóc trẻ tốt nhất.

Người hỏi: Mình thường truyền thông về hình thức nào vậy chị ?

Trả lời: Thứ nhất là mình sử dụng bảng hỏi, hai là chiếu slide, ba là sử dụng hình ảnh,

clip do nhóm chị tự đóng.

Người hỏi: Khi mình đi thực tập ở đây, không biết mình có khó khăn gì khi tiếp xúc

với bệnh nhi và người nhà không ạ?

Trả lời: Mấy người bên khoa y là các y bác sỹ họ có áo blu ý. Nên bác sĩ có hỏi gì thì

họ cũng trả lời, vì họ tin mà. Còn mình thì không có cái đồ đồng phục nào, khi mà

mình đến thì họ cứ tưởng là lừa đảo, khi tiếp xúc với người ta thì người ta không

muốn, né tránh. Nhưng khi mà mình làm ở đây lâu thì họ biết mình là sinh viên thực

tập thì người ta cũng dễ gần, tiếp xúc dễ hơn.

7

Người hỏi: Qua thời gian chị thực tập ở đây chị thấy vai trò của nhân viên công tác xã

hội ở đây có quan trọng không?

Trả lời: Có chứ. Mình hỗ trợ tinh thần, trẻ có vui thì nó mới mau khỏe được. Trước

hết là phải khỏe tinh thần đã. Tinh thần có tốt thì mới chữa được bệnh cho trẻ mau

chóng được. Mà trẻ có quấy khóc thì bố mẹ trẻ cũng tỏ ra khó chịu, con không chịu ăn

rồi đánh con, la con. Nhưng mình chơi với trẻ thì trẻ nó vui, nó chịu ăn, tình trạng

bệnh nó cũng đỡ hơn.

Người hỏi: Dạ vâng, em cảm ơn chị ạ.

8

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 3

Người được phỏng vấn: Sinh viên công tác xã hội thực tập tại bệnh viện.

Người phỏng vấn: Lê Thị Duy Duyên

Thời gian phỏng vấn: 9h00 – 9h30.

Người hỏi: Chào chị, cho hỏi chị tên gì ạ?

Trả lời: Chị tên Huệ.

Người hỏi: Chị bao nhiêu tuổi ?

Trả lời: 23

Người hỏi: Chị đi thực tập ở đây từ khi nào?

Trả lời: Chị đi thực tập ở đây vào đầu kì 2 của năm 4, chắc khoảng ngày 10/2

Người hỏi: Vậy công việc của mấy chị khi đến đây là làm công việc gì?

Trả lời: Vẽ báo tường trong các phòng bệnh, cho trẻ vẽ tranh tô màu, nói chuyện với

trẻ rồi cho trẻ xem phim, mở laptop cho trẻ xem phim và nghe nhạc.

Người hỏi: Chị có tham gia tô màu không (hỏi đùa cho có không khí )?

Trả lời: Chị cũng có tô màu luôn em (vừa nói vừa cười ).

Người hỏi: Khi mà chị tiếp xúc với bệnh nhi và người nhà bệnh nhi thì chị có gặp khó

khăn gì không?

Trả lời: Người nhà bệnh nhi thì rất thân thiện, khi tụi chị tới truyền thông hay nói

chuyện thì họ rất vui vẻ, nhưng khó khăn của tụi chị là khi ( ngập ngừng ) bởi vì tụi chị

không học bên y học nên cũng không biết nhiều về thông tin y học lắm, nên nhiều cái

không tư vấn được, chủ yếu là nói chuyện với người ta là chính thôi chứ không tư vấn

gì nhiều.

Người hỏi: Chị làm việc ở đây có thoải mái không?

Trả lời: Thoải mái lắm em.

9

Người hỏi: Thế y, bác sĩ có tạo áp lực gì cho chị không?

Trả lời: Bác sĩ ở đây thì rất thoải mái, nhưng mình nói chuyện thì cũng cần có thời

gian hợp lí chứ không phải lúc nào cũng nhào dô để nói. Thì mình có thời gian nói

chuyện với bệnh nhân xong cho bệnh nhân nghỉ ngơi, nói chung là bác sĩ ở đây tốt.

Người hỏi: Qua thời gian thực tập ở đây thì chị nhận định như thế nào về vai trò của

nhân viên công tác xã hội ở bệnh viện?

Trả lời: Quan trọng em,nó rất cần thiết.

Người hỏi: Lí do gì mà chị cho là cần thiết?

Trả lời: Khi mình dô nói chuyện với người bệnh, tổ chức nhiều trò chơi, như bữa

trước tụi chị dô truyền thông thì họ rất là thích và tham gia rất nhiệt tình rất là vui vẻ.

Người hỏi: Vậy theo chị thì việc chăm sóc tinh thần cho bệnh nhi có giúp gì được

trong quá trình điều trị bệnh không?

Trả lời: Giúp đỡ về tinh thần thì nó rất là quan trong, tại vì tinh thần tốt thì bệnh cũng

mau bớt , bác sĩ thì chữa trị bệnh về thể chất còn tụi chị thì hổ trợ về mặt tinh thần như

vậy thì bệnh nhân sẽ mau hết bệnh hơn.

Người hỏi: Dậy xem ra chúng ta là bác sĩ tinh thần hả chị?

Trả lời: Là bác sĩ thứ 2 đó em ( vừa nói vừa cười ).

10

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 4

Người được phỏng vấn: Sinh viên Công tác xã hội đang thực tập tại bệnh viện.

Người phỏng vấn: Nguyễn Thị Trà

Thời gian phỏng vấn: 8h30 – 9h00.

Người hỏi: Chào chị hiện tại chúng em đang làm môt đề tài ngiên cứu khoa học chị

có thể dành một ít phút trả lời cho em một số câu hỏi được không?

Trả lời: Được em.

Người hỏi: Dạ chị có thể cho e biết tên ,và chị học năm mấy được không:

Trả lời: Chị tên Yến , sinh viên năm 4, khoa công tác xã hội.

Người hỏi: Chị đi thực tập ở đây được bao lâu rồi ak?

Trả lời: Chị đi thực tập ở đây được 3 tháng và mới bắt đầu lại từ ngày 20/2/2014

Người hỏi: Ở đây thì chị làm những công việc gì?

Trả lời: Ở đây thì các chị tư vấn, tổ chức trò chơi cho mấy bé, vẽ tranh nghe nhạc, phụ

huynh thì được tư vấn , truyền thông .Có truyền thông buổi tối theo chủ đề, hai hôm

trước các chị có truyền thông những điều tốt nhất cho mẹ có thể làm cho con, thực

phẩm nào tốt cho bé.

Người hỏi: Những việc chị đã làm thì chị có thấy hiệu quả không?

Trả lời: Chị thấy cũng có hiệu quả, nhưng mà chưa được sâu rộng cho lắm.

Người hỏi: Chị có gặp khó khăn gì khi tiếp xúc vơi bệnh nhân và người nhà bệnh

nhân nhi không?

Trả lời: Đương nhiên là có rồi. Trong thời gian đi thực tập hai ngày thì có một ngày

nghĩ đến khi đi thực tập lại thì mình lại gặp người khác vì bệnh nhân ra vào thường

xuyên. Trong lúc mình mới bắt đầu nói chuyện làm quen thường thì người ta không

chia sẽ được nhiều vì người ta chưa biết mình là ai chưa tin tưởng nên họ sẽ không

chia sẽ nhiều.trong khi đó thời gian ít lại phải tiếp xúc với nhiều người, nên không thể

11

biết nhiều về người ta để có thể hiểu được nhu cầu , những vấn đề người ta đang gặp

phải từ đó không thể đánh giá hổ trợ cho họ nhiều.

Người hỏi: Chị làm việc ở đây có cảm thấy thoải mái không? Ví dụ như thời gian

cũng như công việc , những người xung quanh?

Trả lời: thoải mái chứ ,vì ở đây bác sỹ Hùng đã tạo mọi điều kiện như cho chị mượn

những vật dụng, bọn chị cần gì thì bác sĩ đều hổ trợ nếu nằm trong khả năng. Bác sĩ

nêu ra những ý kiến đóng góp để bọ chị làm những kế hoạch tốt hơn.

Người hỏi: Qua thời gian thực tập ở bệnh viện chị cảm thấy có cần có nhân viên công

tác xã hội ở trong bệnh viện không?

Trả lời: Đương nhiên là cần thiết rồi em, nhưng thật sự ngành công tác xã hội còn

đang mờ nhạt lắm so với mọi người, chị đến đây thực tập đã 3 tháng nhưng nói về

ngành công tác xã hội thì không ai biết heetshoj hỏi là giáo viên mầm non, hay học

trường mỹ thuật ak.Trong bệnh viện thực tế mà nói nhân viên công tác xã hội chưa

được phổ biến

Người hỏi: Theo chị nghĩ gì về vai trò của việc chăm cóc tinh thần cho bệnh nhân và

người nhà bệnh nhân nhi trong quá trình điều trị bệnh?

Trả lời: Đương nhiên là quan trọng có nhiều người làm công nhân có một mình người

mẹ đưa con đi khám bệnh. Cách đây hai hôm có một người nhờ mà đi cả buổi, nào là

đi lấy nước mua thức ăn, pha chóa, giặt đồ. Các chị chỉ có thể hổ trợ một phần nào vì

các chị chỉ là sinh viên thực tập , về mặt y học cái người ta cần nhất là con mong

chóng khỏi bệnh mà trong khi đó bọn chị chỉ giúp được một phần nào thôi bọn chị cố

gắng hết sức mình giúp được bao nhiêu tốt bấy nhiêu thôi.

Người hỏi: Dạ em cảm ơn chị đã giành thời gian giúp chúng em ak

Trả lời: Không có gì đâu em

Người hỏi: Dạ em chào chị.

12

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 5

Người được phỏng vấn: Sinh viên Công tác xã hội đang thực tập tại bệnh viện.

Người phỏng vấn: Nguyễn Thị Trà.

Thời gian phỏng vấn: 9h15 – 10h40.

Người hỏi: Chào chị hiện tại chúng em đang làm môt đề tài nghiên cứu khoa học chị

có thể dành một ít phút trả lời cho em một số câu hỏi được không?

Trả lời: Được em.

Người hỏi: Dạ chị có thể cho e biết tên ,và chị học năm mấy được không:

Trả lời: Chị tên Huệ , sinh viên năm 4, khoa công tác xã hội.

Người hỏi: Chị đi thực tập ở đây được bao lâu rồi ak?

Trả lời: Chị đi thực tập ở đây được 2 tuần rồi em.

Người hỏi: Ở đây thì chị làm những công việc gì?

Trả lời: Công việc của bọn chị đó là trang trí các phòng bệnh, ở đây có 2 loại phòng

đó là phòng bệnh một đó là phòng bệnh giành cho những người có bảo hiểm y tế 2 đó

là phòng dịch vụ. Mới đi thực tập được hai tuần nên các chị tuyên truyền một số biện

pháp phòng bênh, và dán những bẳng tin từ đó người nhà bệnh nhân có thể đọc và có

thêm kiến thức, bọ chị thường dùng những từ ngữ thông dụng đó là kế hoạch đầu tiên

của bọn chị

Người hỏi: Những việc chị đã làm thì chị có thấy có hiệu quả không?

Trả lời: Về sau khi kế hoạch của bọn chị được triển khai thì có thể dễ dang tiếp xúc

với người nhà bệnh nhần từ đó đần tớ bệnh nhân ví dụ nhứ có thể giúp người nhà cho

các em hít khí dung đối với các em bị viêm phổi, có thể giúp gia đình cùng cho trẻ ăn

và có người nhà có thể chia sẽ với mình từ đó mình sẽ đóng góp ý kiến liên kiểm huấn

viên cơ sở ở đây.

Người hỏi: Với những việc chị đẫ làm ở đây chị có cảm thấy hài lòng không?

Trả lời: Chị rất hài lòng với những gì hiện tại chị đang làm.

13

Người hỏi: Chị có gặp khó khăn gì trong việc tiếp xúc với bệnh nhân nhi và người

nhà bệnh nhi?

Trả lời: Đối với bệnh nhân việc khó khăn nhất đó là việc khai thác thông tin để làm

bài.khai thác về chiều sâu của nó. Ví dụ như có 1 cá nhân dang gặp khó khăn thì mình

muốn theo để giúp nhưng không theo được vì trong bệnh viện thì không được đến nhà

nên tất cả các chị đề chuyên theo hướng khác, như vậy mình chỉ có thể tiếp xúc với

người ta được 2, 3 ngày cái đó là chị cảm thấy khó khăn.

Người hỏi: Còn về người nhà bệnh nhân nhi có hổ trợ cho chị trong việc tiếp xúc với

trẻ không?

Trả lời: Họ cũng niềm nở, chia sẽ, nói chuyện con họ bị như thế nào, không cảm thấy

khó khăn khi tiếp xúc với người nhà, nhưng có một số người không muốn mình tiếp

xúc nên người ta nói qua loa, vì họ chưa tin tưởng mình.

Người hỏi: Chị làm việc ở đây có thoãi mái không? Bác sĩ có tạo áp lược gì cho chị

không?

Trả lời: Chị cảm thấy thoải mái, nhưng đôi khi cảm thấy môi trường ở bệnh viện ồn

ào, đôi khi không chị được nên cảm thấy đau đầu, còn về phía bác sĩ thì không tạo áp

lực gì cả, mọi công việc đầu được làm theo kế hoạch không có gì gò bó cả, mọi nhân

viên cũng niềm nở giúp đỡ.

Người hỏi: Qua thời gian thực tập ở đây chị có thấy vai trò của nhân viên công tác xã

hội ở bệnh viện có quan trọng không?

Trả lời: Nói về vai trò của nhân viên công tác xã hội thì chị nghĩ là cần, đối với nước

mình thì nhân viên công tác xã hội thì họ hỏi làm về cái gì, còn đối với phương tây ở

các bệnh viện công tác xã hội phát triển rất nhiều, chị nghĩ là rất cần thiết bác sĩ chỉ có

thể chăm lo về sức khỏe chứ không thể quan tâm hết được đến cả đời sống tâm lý của

bệnh nhân.

Người hỏi: Dạ em cảm ơn chị đã giành thời gian giúp chúng em.

Trả lời: Không có gì đâu em.

Người hỏi: Dạ em chào chị.

14

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 6

Người được phỏng vấn: Sinh viên công tác xã hội thực tập tại bệnh viện.

Người phỏng vấn: Lê Thị Duy Duyên.

Thời gian phỏng vấn: 10h30-11h00.

Người hỏi: Chào chị, cho hỏi chị tên gì?

Trả lời: Chị tên H. A.

Người hỏi: Chị đi thực tập ở đây từ khi nào vậy chị?

Trả lời: Chị đi thực tập ở đây từ đầu kì một của năm tư.

Người hỏi: Vậy là chị đi ở đây cũng lâu rồi, chắc là có rất nhiều kinh nghiệm vậy thời

gian chị tới đây là làm về cái gì, thời gian trước và bây giờ?

Trả lời: Kì 1 của năm thứ 4 thì chị làm với vai trò là công tác xã hội trong bệnh viện

thì những công việc chính thì chia thành 2 mảng, chị làm bên mảng hỗ trợ và giúp đỡ

bệnh nhân, mảng thứ 2 là một phần nào đó hỗ trợ công việc cho bác sĩ. Về mảng bệnh

nhân và người nhà bệnh nhân thì mình giúp đỡ là chơi cùng với trẻ, giúp đỡ người nhà

bệnh nhân cho trẻ ăn, nếu trẻ khóc thì mình phụ bế cùng hay là những trẻ đang ở độ

tuổi đi học thì dạy học hoặc cho trẻ tô màu, vẽ tranh, đọc truyện cho trẻ nghe.

Còn về phía bên bác sĩ thì tổ chức các buổi giải trí đầu giờ để tạo bầu không khí

tốt trước khi các bác sĩ bắt tay vào làm việc.

Người hỏi: Vậy công việc của chị làm khi đó chị có gặp khó khăn gì không khi mà

tiếp xúc với bệnh nhi và người nhà bệnh nhi?

Trả lời: Đây là một lĩnh vực mới, nên là lúc mình tiếp cận với bệnh nhân về mảng tâm

lí nên lúc mà vào thì rất chi là bỡ ngỡ thậm chí là bệnh nhân có một cái khoảng cách

với tụi chị rất nhiều, nhưng mà sau đó tụi chị tiếp xúc một cách tự nhiên và chân

thành, không có ngụ ý gì khác ngoài việc tiếp xúc và giúp đỡ cho bệnh nhân thì dần

dần người ta cũng hiểu và tạo điều kiện để cho mình thực tập tại bệnh viện.

15

Người hỏi: Qua hai đợt làm việc ở đây thì chị cảm thấy có thoải mái không? Bác sĩ có

tạo áp lực cho mình không?

Trả lời: Đây là một lĩnh vực mới trong ngành công tác xã hội nên đây là lần đầu tiên

tụi chị đi thực tập ở bệnh viện nhưng thấy bác sĩ ở đây cũng rất thoải mái hỗ trợ về mặt

tinh thần và một phần vật chất để tụi chị hoàn thành công tác thực tập trong bệnh viện,

chị thấy là nói chung là tốt.

Người hỏi: Qua hai đợt thực tập thì chị nhận định như thế nào về vai trò của nhân viên

công tác xã hội ở bệnh viện?

Trả lời: Càng thực tập thì chị thấy công tác xã hội ở bệnh viện là rất cần thiết nói

chung nó là một mảng hổ trợ về tinh thần cho người nhà bệnh nhân và các y bác sĩ

trong quá trình chăm sóc sức khỏe nên chị nghĩ là công tác xã hội trong bệnh viện của

khoa mình cũng như trong Việt Nam nên phát triển hơn.

Người hỏi: Qua hai đợt thực tập ở đây thì chị thấy việc chăm sóc tinh thần của bệnh

nhi có giúp ích gì cho việc điều trị bệnh cho bệnh nhân không?

Trả lời: Không phải chị nhận xét theo chủ quan mà là qua mấy lần phỏng vấn và tiếp

xúc với người nhà của bệnh nhân thì đa số là người nhà của bệnh nhân rất hài lòng, vui

vẻ và cảm thấy tụi chị đã đem lại thú vui chơi cho trẻ qua những hoạt động tụi chị tổ

chức có nhiều người còn nói rằng từ khi có tụi chị đến đây thì khoa nhi cũng trở nên

vui hơn hẳn và các bé cũng vui hơn.

16

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 7

Người được phỏng vấn: Trần Thị T. – Người nhà bệnh nhi.

Người phỏng vấn: Phạm Hữu Đức.

Thời gian phỏng vấn: 9h45 – 10h15.

Người hỏi: Chào chị, chị đã nghe về công tác xã hội bao giờ chưa ?

Trả lời: Rồi em, chị nghe công tác xã hội nhiều rồi.

Người hỏi: Vậy chị nghĩ sao về công tác xã hội ạ?

Trả lời: Cũng chưa được tiếp xúc nhiều, nhưng mà chị thấy trên báo đài thấy công tác

xã hội chắc nó liên quan đến mấy việc mà từ thiện, ban phát quà cho mấy người đáng

thương ý.

Người hỏi: À vâng. Vậy chị ở trong bệnh viện hay đi những bệnh viện khác chị đã

thấy những người làm công tác xã hội trọng bệnh viện bao giờ chưa?

Trả lời: Thực sự chị tới nhiều bệnh viện rồi, nhưng mói chỉ thấy ở bệnh viện này có

nhận viên công tác xã hội làm việc như thế này.

Người hỏi: Trong những ngày ở đây thì chị thấy thái độ của các nhân viên công tác xã

hội như thế nào hả chị?

Trả lời: Chị thấy mấy bạn đó rất là vui vẻ, nhiệt tình. Thấy bé khóc thì lại giúp đỡ các

gia đình á. Bé nó cũng vui hơn, chịu chơi hơn.

Người hỏi: Chị cảm thấy như thế nào khi tiếp xúc với nhân viên công tác xã hội ạ?

Trả lời: Chị chưa được gặp những người thật sự chuyên nghiệp, nhưng thấy các bạn

đến thực tập ở đây thì làm việc rất là tốt, mà nhìn cũng ra dáng dấp là nhân viên

chuyên nghiệp rồi đấy.

Người hỏi: Chị thấy các hoạt động mà các anh chị thực tập làm có giúp ích gì cho các

bé hay chính bản thân bố mẹ các bé hay không?

17

Trả lời: Có. Đơn giản thôi, con chị không chịu ăn thì thấy các chị bày tranh mở nhạc

cho nó nghe thì các bé cũng chạy lại. Chị cũng cho bé ăn nhanh hơn, bé cũng vui vẻ

hơn.

Người hỏi: Ở đây các anh chị thực tập hay tổ chức các buổi truyền thông về dinh

dưỡng hay các bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ. Chị có tham gia không và chị cảm thấy nó như

thế nào?

Trả lời: Hôm bữa chị cũng có tham gia 1 buổi. Các bạn làm về dinh dưỡng, chị thấy

cũng có nhiều người tham gia cùng. Chủ đề cũng khá là hữu ích, dễ áp dụng với chị.

Người hỏi: Chị thấy hài lòng với các hoạt động ở mà các chị thực tập ở đây làm

không?

Trả lời: Chị thấy cũng được, nhưng cũng muốn các bạn đầu tư hơn, làm nhiều chương

trình hơn nữa.

Người hỏi: Theo chị, trong các bệnh viện hiện nay, có nên thành lập các phòng công

tác xã hội, các mô hình như thế này hay không?

Trả lời: Có chứ em. Không biết sau này có được mở không, nhưng chị thấy mỗi bệnh

viện, mỗi khoa nên có một phòng, để mà giúp đỡ bệnh nhân, gia đình bệnh nhân. Chị

thấy nhiều nơi, người ta hỗ trợ về việc làm giấy tờ cho những gia đình người ta không

biết làm, giấy tờ như là bảo hiểm. nhiều người neo đơn, người ta chỉ có một mình, các

em có thể hỗ trợ họ làm giấy tờ, giúp đỡ họ về mặt tinh thần.

Người hỏi: Dạ vâng, cảm ơn chị rất nhiều.

18

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 8

Người được phỏng vấn: Người nhà bệnh nhi.

Người phỏng vấn: Lê Thị Duy Duyên.

Thời gian phỏng vấn: 9h45 – 10h15.

Người hỏi: Dạ cho hỏi chị tên gì ạ?

Trả lời: Chị tên M.

Người hỏi: Chị đưa trẻ đến đây nhập viện lâu chưa ?

Trả lời: Cũng được 5 hôm rồi đó em.

Người hỏi: Vậy trong thời gian nằm viện ở đây thì chị thấy có mấy chị hay tổ chức

cho mấy bé chơi, vậy chị đã thấy những hoạt động này ở bệnh viện khác chưa?

Trả lời: Không chị tới đây chị mới thấy.

Người hỏi: Chị thấy mấy chị kia có tổ chức những hoạt động gì giúp ích cho chị và bé

không?

Trả lời: À ! Chẳng hạn chơi với bé, cho bé tập tô, dậy mấy bé hát nữa.

Người hỏi: Chị thấy thái độ của mấy chị đó như thế nào có tốt không vui tươi hòa nhã

không?

Trả lời: Chị thấy mấy đứa cũng vui tươi hòa nhã với mọi người cũng rất quý em bé.

Người hỏi: Vâng, vậy lúc đầu khi mà chị tiếp xúc với các chị đó thì có khó khăn hay

ngần ngại gì không?

Trả lời: Không em, mấy đứa đều hòa đồng hết, dễ gần dễ nói chuyện nên cũng không

có khó khăn gì.

Người hỏi: Theo chị thì những hoạt động mấy chị tổ chức thì đã được chưa? Chị có ý

kiến gì không?

Trả lời: Theo chị như dậy là đã tạm được rồi.

19

Người hỏi: Sau khi chơi với mấy chị thì chị thấy tinh thần của bé như thế nào?

Trả lời: Chị cũng có mấy lần gửi bé cho mấy em thì chị thấy bé cũng vui và cũng

thích chơi với mấy chị.

Người hỏi: Chị thấy có cần xây dựng một đội ngũ công tác xã hội ở đây không?

Trả lời: Được, dậy thì quá tốt chứ sao, đây là một hoạt động vui tươi và lành mạnh

mà.

Người hỏi: Trước khi tới đây chị có biết tới công tác xã hội không chị?

Trả lời: Không, sau khi tới đây thì chị mới biết.

Người hỏi: Vậy chị đã từng thấy những người hoạt động gioonsg tụi em ở đâu chưa?

Trả lời: Chưa tới đây chị mới thấy.

20

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 9

Người được phỏng vấn: Người nhà bệnh nhi.

Người phỏng vấn: Nguyễn Thị Trà.

Thời gian phỏng vấn: 9h45 – 10h15.

Người hỏi: Chào chị hiện tại chúng em đang làm môt đề tài nghiên cứu khoa học chị

có thể dành một ít phút trả lời cho em một số câu hỏi được không?

Trả lời: Được em.

Người hỏi: Chị có thể cho em biết chị tên là gì được không ạ? Chị bao nhiêu tuổi ?

Và chị đang làm gì được không ạ?

Trả lời: Chị tên Thanh, chị 30 tuổi và chị đang bán hàng tự do ở chợ.

Người hỏi:: Chị đã nghe đến công tác xã hội bao giờ chưa?

Trả lời: Nghe những chị cũng không hiểu mấy, vì mình là dân buôn bán ngoài chợ

không dành về mấy vụ này. Vậy nghành công tác xã hội là sao em?

Người hỏi: Công tác xã hội là một chuyên ngành để giúp đỡ cá nhân, nhóm hoặc

cộng đồng tăng cường hay khôi phục việc thực hiện các chức năng xã hội của họ và

tạo những điều kiện thích hợp nhằm đạt được các mục tiêu đó.

Người hỏi: Hiện tại ở bệnh viện đang có các chị sinh viên thực tập ở đây tương lai sẽ

là những nhân viên công tác xã hội. Theo chị thấy thái độ cũng như cách làm việc của

họ như thế nào?

Trả lời: Nói chuyện vui vẻ. Hòa đồng có một mình chị trong bệnh viện thì các chị ấy

cũng giúp đở bế bồng phụ hộ, thấy cũng được, cũng tốt nếu như ở bệnh viện có những

người như các chị ấy cũng tốt lắm đó, như chị ở quê lên đi làm ăn xa có một thân một

mình không có ai chăm sóc phụ, giúp ít cũng là niềm vui lắm rồi.

Người hỏi: Ở đây chị có thấy nhân viên công tác xã hội tổ chức hoạt động gì không?

Trả lời: Có. Họ có tuyên truyền, dạy bé vẽ tranh, có cho bé nghe nhạc, ca hát.

21

Người hỏi: Với những hoạt động đó bé nhà chị có tham gia không hay chị cùng tham

gia với bé?

Trả lời: Với những hoạt động đó bé nhà chị không tham gia được vì bé nhà chị với

được 5 tháng tuổi, nhưng chị có tham gia hoạt động tuyên truyền.

Người hỏi: Chị cảm thấy những hoạt động đó như thế nào?

Trả lời: Rất tốt, thấy nếu mà được thì các bệnh viện nhi nên có.

Người hỏi: Chị có thấy nên xây dựng một đội ngũ nhân viên công tác xã hội ở trong

bệnh viện không?

Trả lời: Chị nghĩ là nên và cần thiết.

Người hỏi: Dạ em cảm ơn chị đã giành thời gian giúp chúng em ạ.

Trả lời: Không có gì đâu em.

Người hỏi: Dạ em chào chị.

22

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 10

Người được phỏng vấn: Người nhà bệnh nhi.

Người phỏng vấn: Nguyễn Thị Trà.

Thời gian phỏng vấn: 10h30-11h00.

Người hỏi: Chào anh hiện tại chúng em đang làm môt đề tài nghiên cứu khoa học anh

có thể dành một ít phút trả lời cho em một số câu hỏi được không?

Trả lời: Được em.

Người hỏi: Anh có thể cho em biết anh tên là gì được không ạ? Anh bao nhiêu tuổi ?

Và anh đang làm gì được không ạ?

Trả lời: Ừ, anh tên là L, năm nay anh 28 tuổi, đang làm việc ở kĩ sư ở khu công nghệ

cao gần Suối Tiên đó em.

Người hỏi: Con anh vào viện bao lâu rồi?

Trả lời: Con nhà anh vào viện hôm qua, con anh nó bị tiêu chảy nên đưa vào bệnh

viện, giờ nó cũng đở hơn hôm qua xíu rồi.

Người hỏi: Anh đã từng nghe về nghành công tác xã hội bao giờ chưa?

Trả lời: Anh có thấy xem trên tivi thấy họ đi tình nguyện, làm từ thiện anh không biết

đó có là công tác xã hội không em?

Người hỏi: Dạ cũng đúng đó anh. Công tác xã hội là một chuyên ngành để giúp đỡ cá

nhân, nhóm hoặc cộng đồng tăng cường hay khôi phục việc thực hiện các chức năng

xã hội của họ và tạo những điều kiện thích hợp nhằm đạt được các mục tiêu đó. Chỉ

giúp đỡ chứ không phải hoàn toàn cho họ tất cả mà chỉ cho họ có cái khởi đầu và từ đó

họ phát triển và nhân rộng ra thôi.

Người hỏi: Những ngày anh ở đây thì anh có thấy mô hình công tác xã hội nào không?

Trả lời: Anh không rõ lắm vì cũng không biết mô hình đó như thế nào. Nhưng ngày

hôm qua với ngày hôm nay thì anh thấy có mấy bạn sinh viên thực tập tới đây chơi với

trẻ mở phim hoạt hình, nghe nhạc, dạy tập vẽ nữa.

23

Người hỏi: Vậy anh thấy thái độ của những người đó có nhiệt tình không?

Trả lời: Cũng có một số thì cũng niềm nở nói chuyện cười, một số ít thì cũng không

được thân thiện cho lắm. Một số dễ gần họ chủ động tới nói chuyện chơi với bé luôn.

Người hỏi: Vậy có giúp đỡ gì cho anh không?

Trả lời: Cũng có. Hôm qua nó cũng mệt lắm được chơi với mấy cô nó cũng cười nó

cũng nói ăn uống, cũng chịu chơi, ở nhà nó cũng biếng ăn .

Người hỏi: Với những hoạt động của nhân viên công tác xã hội ở đây anh có cảm thấy

hài lòng không?

Trả lời: Anh mới vào được hai hôm, nhưng cũng thấy được một số hoạt động, nói

chung là anh thấy cũng ổn, và cần có một số hoạt động phong phú hơn, sáng tạo hơn

để cho mấy em có thể chơi như anh thấy thì bên phòng bệnh bên này thì có chơi còn

bên phòng bên kia thì không thấy có hoạt động.

Người hỏi: Trong thời gian diễn ra hoạt động anh có cho bé tham gia không?

Trả lời: Có. Trong hoạt động tập tô vì bé đang đi học mẫu giáo nên cũng thích mấy

hoạt động đó lắm. Qua đó tô cho nó vui vẽ ở trong phòng nhiều cũng chán, nó không

có vui.

Người hỏi: Theo anh thì có cần xây dựng một đội ngũ nhân viên công tác xã hội trọng

bệnh viện không?

Trả lời: Theo anh nghĩ là rất cần bệnh viện nào cũng nên phải có.

Người hỏi: Dạ em cảm ơn anh đã giành thời gian giúp chúng em ạ.

Trả lời: Không có gì đâu em.

Người hỏi: Dạ em chào anh.

24

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 11

Người được phỏng vấn: Sinh viên công tác xã hội thực tập tại bệnh viện.

Người phỏng vấn: Nguyễn Thị Trà.

Thời gian phỏng vấn: 9h30-10h30.

Người hỏi: Chị cho em hỏi chị tên là gì?

Trả lời: Trần T.T.T, sinh viên K5 khoa Công tác xã hội trường ĐHKHXH&NV

TP.HCM.

Người hỏi: Chị đi thực tập ở đây lâu chưa?

Trả lời: Chị đi thực tập ở đây là tuần thứ 4 rồi đó.

Người hỏi: Trong 4 tuần đó thì chị làm những công việc gì?

Trả lời: Bọn chị thực tập ở đây chủ yếu là thực tập công tác xã hội cá nhân với công

tác xã hội nhóm, nhưng cái thời gian trước tết bọn chị bị gián đoạn nên thời gian trước

tết bọn chị sẽ tổ chức các hoạt động thứ nhất tạo môi trường giải trí cho trẻ như tô màu

và bọn chị làm mấy bức tranh ngày tết để chuẩn bị mùa xuân ở phòng khoa và phòng

khám và làm hoa bỏ ở phòng bác sĩ. Mấy bọn chị có nhiều ý tưởng lắm như là chuông

gió bằng nắp bia, nhiều cái lắm để tạo không gian phòng bệnh cho phụ huynh và trẻ

đến khám để không coi đây là bệnh viện, tạo không khí thoải mái, mấy bức tranh của

bọn chị là quê hương để không tạo áp lực để bệnh viên không phải là nơi quá nặng nề.

Người hỏi: Trong thời gian thực tập ở đây chị có tổ chức những buổi truyền thông hay

tổ chức trò chơi gì không?

Trả lời: Chị tính thứ 3 hoặc thứ 4 tuần này bọn chị sẽ tổ chức buổi truyền thông.

Người hỏi: Truyền thông đó về nội dung gì chị?

Trả lời: Đó là chủ đề tiếp sức cùng mẹ chăm sóc con ngoan, trong đó nội dung ý

tưởng bọn chị đó là cách nhận biết trẻ ăn dặm, chế độ đối với trẻ ăn dặm, trẻ biếng ăn

thì dấu hiệu nguyên nhân và biện pháp của nó về chế độ dinh dưởng cho trẻ ví dụ như

rau ăn bao nhiêu một ngày thì đủ, trẻ chủ yếu là 30% là lượng mỡ 70% là lượng dầu,

25

đa phần phụ huynh cho trẻ chủ yếu toàn thịt nạc không và những dấu hiệu nhận biết trẻ

đi phân lỏng hoặc bị sốt cảm nhức đầu nên làm gì và trẻ ngủ bao nhiêu tiếng một ngày

là đủ, lượng nước trong một ngày. Bọn chị lấy thông tin chủ yếu là ở viện nghiên cứu

và hỏi ý kiến của bác sĩ, không lấy ở trên mạng vì có nhiều trang web nó không có

đúng.

Người hỏi: Cách thức chị truyền thông bằng hình thức nào chị?

Trả lời: Chị chủ yếu chiếu power point, đầu tiên là tập hợp, mấy đứa chị làm buổi tối

vì ban ngày là chủ yếu là đi khám với phân phát thuốc, buổi tối họ rảnh thì bọn chị tập

trung lại đầu tiên là bọn chị nhảy múa hát để tạo không khí và chủ yếu là câu hỏi trắc

nghiệm 10 đến 15 câu hoặc 20 câu diễn ra trong vòng 45 phút chiếu power point chủ

yếu là xem hình ảnh, sau khi hỏi xong phụ huynh mà trả lời đúng câu hỏi thì được

nhận bóng bay hoặc tặng quà.

Người hỏi: Các buổi truyền thông thì có bác sĩ tham gia không chị?

Trả lời: Tại chị chưa tổ chức buổi truyền thông nào, nhưng bọn chị hỏi thì bác sĩ chỉ

có ban ngày, buổi tối bác sĩ không làm việc ở đây.

Người hỏi: Nếu như trong trường hợp khó mà phụ huynh hỏi thì bọn chị giải quyết

bằng cách nào?

Trả lời: Cái đó nếu phụ huynh có câu hỏi khó đó thì phụ huynh sẽ ở đây thì như bọn

chị học công tác xã hội không phải cái gì bọn chị cũng biết, bọn chị sẽ gặp bác sĩ và

hỏi rồi sẽ hẹn phụ huynh trả lời sau chứ mình không tự tiện trả lời được.

Người hỏi: Khi mình đi thực tập ở đây thì chị có gặp vấn đề khó khăn gì không?

Trả lời: Việc tiếp xúc với người nhà bệnh nhân ở đây thì chị thấy bình thường, bọn

chị không mặc áo blu nên dễ tiếp xúc vì trong tâm trí nó luôn hiện hình ảnh bác sĩ tiêm

thuốc đau mặc áo màu trắng, nên rất khó tiếp xúc, giống như phụ huynh ra đây nói

chuyện bình thường không khó gì cả.

Người hỏi: Chị có gặp khó khăn khi mình chưa có một cái áo đồng phục hay một cái

tên gì đó?

26

Trả lời: Phụ huynh cũng đã thấy bọn chị ngồi ở đây rồi đó. Còn về đồng phục bọn chị

mặc áo sơ mi trắng bác sĩ cũng yêu cầu bọn chị mặc đồng phục nên bọn chị mặc áo sơ

mi trắng.

Người hỏi: Qua thời gian thực tập ở đây chị có thấy vai trò của nhân viên công tác xã

hội có cần thiết không?

Trả lời: Chị thấy nó cần thiết, những mà muốn nó phát triển hơn nữa thì cần đi chuyên

sâu và một lĩnh vực có nghĩa ở đây chủ yếu là sức khỏe cộng đồng, tham vấn tâm lý

mà bên tâm lý của ta cũng với có một phần còn sức khỏe cộng đồng thì với có một ít

chua đủ nếu như mà mình muốn thì cần phải học chuyên sâu nữa ta phải học thêm.

Người hỏi: Lý do đâu mà chị nghĩ cần có nhân viên công tác xã hội trong bệnh viện ?

Trả lời: Ví dụ như ở đây là khoa nhi còn nếu là khoa khác để tâm lý của một người

bênh trước khi lên giường ngủ cần có một nhân viên tư vấn động viên họ, tiếp sức cho

họ, họ yên tâm còn người nhà họ khi ở ngoài cũng cần sự chia sẽ đó, còn ở trẻ thì mỗi

lần khám tiêm thuốc thì sẽ khóc rất nhiều thì nếu có môi trường ở đây nếu có một sân

chơi tô màu hoặc vẽ tranh giúp cho nó linh hoạt trong cách tô màu nhận biết con vật

đồ vật, thêm sức sáng tạo, vẽ con vật vẽ màu để nhận biết tính cách.

Người hỏi: Trong thời gian thực tập ở đây chị có góp ý hay đóng góp cho bệnh viên

không?

Trả lời: Góp ý hay đóng góp cho bệnh viên cái đó ta không có quyền đâu. Cái đó là

mình nói vậy thôi chứ thực tế làm gì mình đủ cái đó, mình thực tập ở đây bác sĩ đã tạo

điều kiện môi trường cho mình thực tập rồi cũng trao đổi với bác sĩ nên có một phòng

công tác xã hội, nếu có một phòng đó ta chỉ để sinh hoạt thôi ngồi ngoài hành lang đâu

làm được nhiều đâu có được công nhận, như vậy công tác xã hội với phát triển được.

Các bệnh viện lớn có phòng công tác xã hội nhưng chỉ được đếm trên đầu ngón tay

còn rất là ít. Nhưng công tác xã hội ta đang hướng đến bệnh viện và trường học.

Người hỏi: Em cảm ơn chị đã giúp giành thời gian trả lời giúp em.

27

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 12

Người được phỏng vấn: Sinh viên công tác xã hội thực tập tại bệnh viện.

Người phỏng vấn: Nguyễn Thị Trà.

Thời gian phỏng vấn: 10h30-11h15.

Người hỏi: Chị cho em hỏi chị tên là gì ạ?

Trả lời: P.T.T, sinh viên K5 khoa Công tác xã hội Trường Đại học Khoa Học Xã Hội

và Nhân Văn thành phố Hồ Chi Minh.

Người hỏi: Chị đi thực tập ở đây lâu chưa?

Trả lời: Chị đi thực tập vừa rồi là 3 tháng rưỡi với bắt đầu đợt này là 1 tháng nữa.

Người hỏi: Trong thời gian thực tập ở đó thì chị làm những công việc gì?

Trả lời: Đợt trước thực tập thì có khác đợt này vì đợt trước có anh chị khác thực tập

bọn chị cung cấp thêm những kiến thức chăm sóc bé, chế độ dinh dưỡng để cho phụ

huynh họ theo dõi cho bé vẽ tranh, tô màu sinh hoạt qua những cái đó bọn chị dạy

thêm cho trẻ về những kỹ năng, và xem những clip về cách cư xử sau những các clip

đó tụi chị trang trí thêm khoa nhi, thay đổi không gian trong khoa để cho trẻ có thêm

không gian trang trí tranh A3 và có những buổi truyền thông cho phụ huynh.

Người hỏi: Trong những buổi truyền thông đó chị truyền thông về vấn đề gì?

Trả lời: Đợt trước thì chị có 3 buổi truyền thông bao gồm những nội dung quản lý

stress cho trẻ, truyền thông thông qua phụ huynh, buổi thứ 2 cùng mẹ tiếp sức con

ngoan trong cái đó bọn chị cũng cấp thêm kiến thức về dinh dưỡng những bệnh lý

thường gặp của trẻ để cho phụ huynh biết và cách xử trí mà trẻ mắc bệnh như vậy, cái

thứ 3 đó là quản lý strest cho phụ huynh khi mà con bị bệnh hay áp lực công việc để

họ có cái bảng biểu thời gian làm việc của mình.

Người hỏi: Những hình thức truyền thông của mình là những hình thức gì?

28

Trả lời: Các hình thức thì do ở đây phụ huynh đa dạng nên bọn chị không đi theo lối

mòn thuyết trình mà bọn chị sẽ thay đổi những hình thức game show bằng những câu

hỏi trắc nghiệm hoặc đuổi hình bắt chữ cho lôi cuốn phong phú hơn.

Người hỏi: Vậy chị thấy như thế nào sau những buổi truyền thông?

Trả lời: Khi mà bọn chị truyền thông cái đầu tiên thì bọn chị phải biết được nhu cầu

lúc này của phụ huynh là gì thì bọn chị với đưa ra cái chủ đề mà bọn chị sẽ truyền

thông lúc đó phù hợp và hiệu quả hơn, thì lúc mình truyền thông đó thì phụ huynh họ

rất là quan tâm đó cũng là một cái thành công của bọn chị.

Người hỏi: Khi chi thực tập ở đây chị có gặp khó khăn gì không ?

Trả lời: Cái khó khăn mà bọn chị gặp phải, chị nghĩ cái khó khăn thì cũng là khó khăn

chung hầu như mọi người chưa biết đến ngành của mình công tác xã hội là gì thì tụi

chị phải để cho họ biết vai trò, và nhiệm vụ của mình mục đích của đợt thực tập của

mình là gì cung cấp thêm nhiều kiến thức cho họ

Người hỏi: Trong thời gia chị thực tập ở đây chị có cảm thấy ở bệnh viên có cần thiết

có nhân viên công tác xã hội không ?

Trả lời: Theo chị nghĩ cần thiết bởi vì khi mà trẻ vào đây mình thực hiện được vai trò

giúp mẹ cái thứ 2 là mình thay đổi được không gian cho trẻ bớt đi cái tâm lý khi đến

bệnh viện ngoài ra mình cũng có thể kèm cặp trẻ thêm. Cái vai trò của nhân viên công

tác xã hội ở đây cũng rất là tốt và cũng có sự kết nối giữa bệnh nhân với bác sĩ và khi

họ cần những thông tin thì mình giữ vai trò kết nối cho họ.

Người hỏi: Theo chị có cần một phòng dành cho nhân viên công tác xã hội trong bệnh

viên không?

Trả lời: Nói chung là ý của chị cũng có hướng mình làm được công tác xã hội trong

bệnh viện thì đó cũng là một thành công trong mình rồi. Chị nghĩ nếu như cái điều

kiện của mình có được mỗi khoa một nhân viên công tác xã hội chuyên nghiệp thì

chắc cần có thời gian rất là dài trước mắt minh hướng đến cái mong muốn của mình là

hướng đến trong bệnh viên có ngành công tác xã hội để mọi người biết ngành công

tác xã hội và cái vai trò của mình dần dần được xây dựng từ cái cơ sở nền tảng đó đến

từng khoa thì nó sẽ tốt

29

Người hỏi: Trong thời gian chị thực tập ở đây chị có đóng góp ý kiến hay góp phần

xây dựng bệnh viện gì không ?

Trả lời: Thì thực ra những cái đóng góp không to lớn nhưng mà những cái tụi chị giúp

được trẻ và phụ huynh giúp họ làm vật lý trị liệu cho trẻ để nó vui vẽ và tinh thần thoải

mái hơn cho nó ăn uống ngon miệng và nhanh hơn góp phần cho trẻ mau hết bệnh

hơn.

Người hỏi: Chị có góp ý hay chia sẽ với bệnh viện về việc xây dựng một phòng công

tác xã hội không?

Trả lời: Thực ra thì cái đóng góp mình cũng không giám nói là cái đóng góp nhưng

mà mình chỉ chia sẽ với lại khoa vì mình không thể tiếp xúc với bệnh viên nhưng mình

vẫn chia sẽ những suy nghĩ của mình và họ vẫn nhìn thấy được vai trò rồi nhưng chủ

yếu là phải từ trên phải có cái ngành dọc để phát triển.

Người hỏi: Như vậy là khoa nhi cũng mong muốn có một phòng nhân viên công tác

xã hội ?

Trả lời: Tất nhiên là mang tính chất như bây giờ mình đến mình làm thành nguyện

viên thì họ rất là muốn giúp gắn kết với bệnh nhân với bệnh viện.

Người hỏi: Cái điều khó khăn mà em thấy chị chia sẽ đó là ở bên trên?

Trả lời: Phải có một ngành dọc, những cái mình làm nó chỉ trên mức đề án mà chưa

được thực hiện.

Người hỏi: Em cảm ơn chị đã giúp giành thời gian trả lời giúp em.

30

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 13

Người được phỏng vấn: Giảng viên khoa công tác xã hội Trường Đại học Khoa Học

Xã Hội và Nhân Văn thành phố Hồ Chi Minh.

Người phỏng vấn: Phạm Hữu Đức.

Thời gian phỏng vấn:

Người hỏi: Thầy (cô) đã công tác tại khoa công tác xã hội bao nhiêu năm ?

Trả lời: 07 năm.

Người hỏi: Chuyên môn giảng dạy chính của quý thầy cô là?

Trả lời: Công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp hình sự, Chính sách xã hội, Thực hành

Công tác xã hội

Người hỏi: Hiện nay, công tác xã hội là 1 nghề mới, đặc biệt là công tác xã hội trong

bệnh viện. Theo thầy (cô), vai trò của nhân viên xã hội trong bệnh viên là gì?

Trả lời:

- Đối với bệnh nhân: thăm hỏi, trò chuyện, tham vấn giúp bệnh nhân giảm bớt sự lo

lắng, cải thiện đời sống tinh thần của họ. Ngoài ra, công tác xã hội còn có thể tìm hiểu

hoàn cảnh gia đình bệnh nhân, tìm hiểu khó khăn khi khám - chữa bệnh của bệnh

nhân, kết nối các dịch vụ để trợ giúp họ.

- Đối với người nhà bệnh nhân: thăm hỏi, trò chuyện, tìm ra điểm mạnh/chỗ dựa vật

chất và tinh thần từ người nhà bệnh nhân cho bệnh nhân trong quá trình khám - chữa

bệnh.

- Đối với đội ngũ cán bộ/nhân viên y tế: giúp họ sắp xếp/quản lý hồ sơ bệnh nhân, phụ

giúp nhân viên 1 số công việc: phân loại bệnh nhân, tư vấn khám - chữa bệnh, tư vấn

các giải pháp cho bệnh nhân,... Ngoài ra, nhân viên công tác xã hội còn can thiệp giải

quyết stress cho cán bộ nhân viên y tế, tổ chức các hoạt động vui chơi, giải toả căng

thẳng cho họ.

Người hỏi: Theo thầy (cô), vai trò nào là quan trọng nhất?

31

Trả lời: Vai trò đối với bệnh nhân rất quan trọng. Khi bệnh nhân mau khoẻ, mau hết

bệnh thì bệnh viện giảm bớt quá tải, đội ngũ cán bộ y tế cũng giảm bớt căng thẳng.

Người hỏi: Trong quá trình sinh viên học tập tại khoa công tác xã hội tại trường, sinh

viên có được trang bị những kiến thức về công tác xã hội tại bệnh viện không? Và đó

là những kiến thức nào?

Trả lời: Kiến thức này được trang bị ở môn công tác xã hội trong y tế - bệnh viện.

Đây là môn học tự chọn nên nếu sinh viên có nhu cầu và đủ số lượng thì nhà trường sẽ

phân công giảng viên dạy.

Ngoài ra, hàng năm, các khoá sinh viên khi đi thực tập cũng được lựa chọn những cơ

sở, trung tâm y tế để đưa kiến thức từ giảng đường vào thực tế và ngược lại.

Người hỏi: Hiện nay, sinh viên của khoa tốt nghiệp đã có ai tham gia vào hoạt động

CTXH tại bệnh viện chưa? Và đó là những bệnh viên nào?

Trả lời: Có một số sinh viên làm ở Bệnh viên, Trung tâm tham vấn cộng đồng như

Bệnh viện đa khoa Long An, Trung tâm tham vấn cộng đồng Quận 9.

Người hỏi: Công việc chính của những nhân viên xã hội này là gì?

Trả lời: - Đối với bệnh nhân: thăm hỏi, trò chuyện, tham vấn giúp bệnh nhân giảm bớt

sự lo lắng, cải thiện đời sống tinh thần của họ. Ngoài ra, nhân viên công tác xã hội còn

có thể tìm hiểu hoàn cảnh gia đình bệnh nhân, tìm hiểu khó khăn khi khám - chữa bệnh

của bệnh nhân, kết nối các dịch vụ để trợ giúp họ.

- Đối với người nhà bệnh nhân: thăm hỏi, trò chuyện, tìm ra điểm mạnh/chỗ dựa vật

chất và tinh thần từ người nhà bệnh nhân cho bệnh nhân trong quá trình khám - chữa

bệnh.

- Đối với đội ngũ cán bộ/nhân viên y tế: giúp họ sắp xếp/quản lý hồ sơ bệnh nhân, phụ

giúp nhân viên 1 số công việc: phân loại bệnh nhân, tư vấn khám - chữa bệnh, tư vấn

các giải pháp cho bệnh nhân,... Ngoài ra, nhân viên công tác xã hội còn can thiệp giải

quyết stress cho cán bộ nhân viên y tế, tổ chức các hoạt động vui chơi, giải toả căng

thẳng cho họ.

Người hỏi: Thầy (cô) đánh giá thế nào về hiệu quả hoạt động của nhân viên công tác

xã hội tại các bệnh viện kể trên?

32

Trả lời: Qua quá trình sinh viên thực tập tại cơ sở y tế, theo đánh giá của đại diện cơ

sở thì hoạt động trợ giúp của sinh viên công tác xã hội rất hiệu quả. Bệnh nhân mau

hết bệnh hơn, cán bộ nhân viên đỡ vất vả hơn trong quản lý, hướng dẫn bệnh nhân, đời

sống tinh thần của cán bộ nhân viên được cải thiện hơn.

Người hỏi: Hiện nay, đề án của Bộ Y tế bắt buộc các bệnh viện phải có phòng công

tác xã hội. Tuy nhiên hiện nay, chỉ mới có một số bệnh viện làm thí điểm. Theo thầy

(cô) tại sao nhiều bệnh viện vẫn chưa có phòng công tác xã hội trong bệnh viện?

Trả lời: Vì họ chưa thấy rõ được vai trò của nhân viên công tác xã hội trong lĩnh vực

này. Trước hết cần để những bệnh viện lớn, có uy tín làm trước, có hiệu quả rồi thì sẽ

tuyên truyền, truyền thông tới các bệnh viện khác. Mặt khác, đội ngũ cán bộ nhân viên

công tác xã hội được đào tạo bài bản có chuyên môn về lĩnh vực này ở Việt Nam hầu

như không có nên nếu có cơ sở vật chất mà không có người đạt chuyên môn thì cũng

khó đạt hiệu quả.

Người hỏi: Theo thầy (cô), đứng với góc độ vừa một nhân viên công tác xã hội

chuyên nghiệp và là giảng viên khoa công tác xã hội, vai trò của nhân viên công tác xã

hội đối với việc hỗ trợ tinh thần bệnh nhi và người nhà bệnh nhi có tầm quan trọng nhu

thế nào đối với quá trình điều trị của bệnh nhi?

Trả lời: Giúp bệnh nhi mau hết bệnh, đỡ tốn chi phí cho gia đình, cho bệnh viện; đỡ

gây quá tải cho nhân viên cán bộ y tế.

Người hỏi: Những khó khăn nào của nhân viên công tác xã hội gặp phải khi làm việc

với đối tượng bệnh nhi?

Trả lời: Bệnh nhi còn nhỏ tuổi nên hoạt động chủ yếu là ăn, ngủ, chơi, nghe nhạc,

xem hình, vẽ tranh,... đòi hỏi nhân viên công tác xã hội phải có tính kiên trì, nhẫn nại,

yêu trẻ mới làm được. Thường xuyên tiếp xúc ở môi trường có bệnh nên sức khoẻ của

nhân viên công tác xã hội cũng cần phải được đảm bảo. Một chú ý khác là phải am

hiểu tâm lý lứa tuổi trẻ ấu nhi/nhi đồng - điều này không phải ai cũng biết được.

Người hỏi: Hằng năm sinh viên của khoa công tác xã hội Trường Đại học Khoa Học

Xã Hội và Nhân Văn thành phố Hồ Chi Minh đều được tham gia thực tập tại khoa Nhi,

bệnh viện Quận Thủ Đức, thầy (cô) đánh giá về hoạt động thực tập này như thế nào?

33

Trả lời: Hoạt động này rất bổ ích. Nó giúp bệnh nhi mau hết bệnh, đỡ tốn chi phí cho

gia đình, cho bệnh viện; đỡ gây quá tải cho nhân viên cán bộ y tế.

Ngoài ra, cả giảng viên và sinh viên đều có cơ hội được trang bị những kiến thức thực

tế mà kiến thức trong sách vở chưa trang bị cho sinh viên đầy đủ.

34

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 14

Người được phỏng vấn: Giảng viên khoa công tác xã hội Trường Đại học Khoa Học

Xã Hội và Nhân Văn thành phố Hồ Chi Minh.

Người phỏng vấn: Phạm Hữu Đức.

Thời gian phỏng vấn:

Người hỏi: Thầy (cô) đã công tác tại khoa công tác xã hội bao nhiêu năm ?

Trả lời: 3 năm.

Người hỏi: Chuyên môn giảng dạy chính của quý thầy cô là?

Trả lời: Tiếng Anh chuyên ngành công tác xã hội.

Người hỏi: Hiện nay, công tác xã hội là 1 nghề mới, đặc biệt là công tác xã hội trong

bệnh viện. Theo thầy (cô), vai trò của nhân viên xã hội trong bệnh viên là gì?

Trả lời: Hỗ trợ về mặt tinh thần cho bệnh nhân và người chăm sóc bệnh nhân.

Cầu nối giữa bệnh nhân với bác sỹ và nhân viên y tế

Vận động cho những quyền lợi chính đáng của bệnh nhân.

Cung cấp, cập nhật thông tin về chính sách, phúc lợi dành cho những bệnh nhân đủ

điều kiện thụ hưởng.

Người hỏi: Theo thầy (cô), vai trò nào là quan trọng nhất?

Trả lời: Hỗ trợ về mặt tinh thần cho bệnh nhân và người chăm sóc bệnh nhân.

Người hỏi: Trong quá trình sinh viên học tập tại khoa công tác xã hội tại trường, sinh

viên có được trang bị những kiến thức về công tác xã hội tại bệnh viện không? Và đó

là những kiến thức nào?

Trả lời: Có. Sinh viên công tác xã hội được học kỹ năng tham vấn, kỹ năng vận động,

chính sách xã hội, đặc trưng tâm lý bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và đội ngũ nhân

viên y tế để có thể làm việc hiệu quả trong môi trường bệnh viện.

Người hỏi: Hiện nay, sinh viên của khoa tốt nghiệp đã có ai tham gia vào hoạt động

công tác xã hội tại bệnh viện chưa? Và đó là những bệnh viện nào?

35

Trả lời: Em Nhung, lớp CTXH K2 đã từng làm việc ở Bệnh viện Long An.

Người hỏi: Công việc chính của những nhân viên công tác xã hội này là gì?

Trả lời: Tiếp xúc, chia sẻ nỗi đau của bệnh nhân và nỗi lo lắng, vất vả của người nhà

bệnh nhân. Kết nối bệnh nhân với BS và nhân viên y tế.

Góp ý cho bệnh nhân về lựa chọn dịch vụ y tế.

Người hỏi: Thầy (cô) đánh giá thế nào về hiệu quả hoạt động của nhân viên công tác

xã hội tại các bệnh viện kể trên?

Trả lời: Các nhân viên công tác xã hội này đã hỗ trợ rất nhiều cho bệnh viện, cho

bệnh nhân và người nhà.

Người hỏi: Hiện nay, đề án của Bộ Y tế bắt buộc các bệnh viện phải có phòng công

tác xã hội. Tuy nhiên hiện nay, chỉ mới có một số bệnh viện làm thí điểm. Theo thầy

(cô) tại sao nhiều bệnh viện vẫn chưa có phòng công tác xã hội trong bệnh viện?

Trả lời: Lãnh đạo các bệnh viện chưa thấy vai trò quan trọng của 1 nhân viên công tác

xã hội trong bệnh viện. Họ không muốn bỏ thêm chi phí cho 1 phòng nhân viên công

tác xã hội tại bệnh viện. Chưa tìm được ứng cử viên đáp ứng được nhu cầu tuyển

dụng.

Người hỏi: Theo thầy (cô), đứng với góc độ vừa một nhân viên công tác xã hội

chuyên nghiệp và là giảng viên khoa công tác xã hội, vai trò của nhân viên công tác xã

hội đối với việc hỗ trợ tinh thần bệnh nhi và người nhà bệnh nhi có tầm quan trọng nhu

thế nào đối với quá trình điều trị của bệnh nhi?

Trả lời: Vai trò của nhân viên công tác xã hội trong việc hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi

và người nhà bệnh nhi là cực kỳ quan trọng, giúp họ có 1 điểm tựa tâm lý vững vàng

để vượt qua những đau đớn của bệnh tật, những bất an, yếu đuối cả về thể chất và tinh

thần trong thời gian bị bệnh, và sự thiếu thoải mái, thiếu tiện nghi trong thời gian điều

trị/chăm sóc bệnh nhi tại bệnh viện.

Người hỏi: Những khó khăn nào của nhân viên công tác xã hội gặp phải khi làm việc

với đối tượng bệnh nhi?

36

Trả lời: Khó kết nối với bệnh nhi nếu nhân viên công tác xã hội chưa am hiểu tâm lý

lứa tuổi này

Mệt mỏi, áp lực vì bệnh nhi chưa có khả năng tự chủ, chưa biết kiểm soát cảm xúc và

hành vi của mình.

Người hỏi: Hằng năm sinh viên của khoa công tác xã hội Trường Đại học Khoa Học

Xã Hội và Nhân Văn thành phố Hồ Chi Minh đều được tham gia thực tập tại khoa Nhi,

bệnh viện Quận Thủ Đức, thầy (cô) đánh giá về hoạt động thực tập này như thế nào?

Trả lời: Nếu sinh viên ý thức được tầm quan trọng của việc tự học hỏi và nhìn ra cơ

hội học hỏi từ những sự kiện, biến cố nhỏ nhất diễn ra tại bệnh viện thì đây là một hoạt

động thực tập hiệu quả và có ý nghĩa.

37

BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU SỐ 15

Người được phỏng vấn: Sinh viên công tác xã hội thực tập tại bệnh viện.

Người phỏng vấn: Lê Thị Duy Duyên.

Thời gian phỏng vấn: 10h30-11h15.

Người hỏi: Chào chị, cho hỏi chị tên gì?

Trả lời: Chị tên là Đ.T.M.Q.

Người hỏi: Năm nay chị bao nhiêu tuổi ạ?

Trả lời: Năm nay chị 36 tuổi, có con tên là N.P.M.A

Người hỏi: Chị nghe đến ngành công tác xã hội bao giờ chưa ạ?

Trả lời: Công tác xã hội hả, có

Người hỏi: Chị nghe về ngành đó ở đâu ạ?

Trả lời: Chị nghe từ những nơi sinh hoạt cộng đồng, những nơi như là trong một môi

trường văn hóa, ví dụ như là những nơi như trường học, bệnh viện, những nơi như làm

từ thiện.

Người hỏi: Vậy chị nghĩ sao về ngành công tác xã hội?

Trả lời: Đó là một ngành mang tính nhân văn, đem đến những văn hóa của con người

mang con người đến gần nhau hơn.

Người hỏi: Vậy chị có thấy những người làm công tác xã hội ở bệnh viện này hay

bệnh viên khác bao giờ chưa?

Trả lời: Có chị thấy có khá là nhiều nhóm, nhiều đội, nhiều trường, cụ thể hơn là

những công việc như là từ thiện hay công tác hỗ trợ khám chữa bệnh.

Người hỏi: Chị thấy thái độ của những nhân viên công tác xã hội sao hả chị?

Trả lời: Hòa đồng, vui vẻ thì mới làm công tác xã hội được chứ em cái đó là tiêu chí

tối ưu nhất mà, cho nên các bạn ai cũng là người dễ thương hết.

38

Người hỏi: Chị cảm thấy như thế nào khi tiếp xúc với những nhân viên công tác xã

hội ạ?

Trả lời: Đó là một công tác phi lợi nhuận, nên cái công tác đó đã đem đến một cái hòa

khí, như ban đầu chị đã nói đó là một cái văn hóa giữa con người với nhau cần phải

phát huy nhiều nữa kìa. Bây giờ tất cả các nơi như trường học, bệnh viện, ngay cả

công ty cũng vậy cũng cần công tác xã hội chứ không phải là không, các công ty xí

nghiệp cũng mở công tác xã hội để chi, để họ đến với con người gần hơn.

Người hỏi: Chị đến bệnh viện này lâu chưa chị?

Trả lời: Chị là khách hàng thân thiết ở đây.

Người hỏi: Các anh chị sinh viên công tác xã hội hoạt động ở đây có giúp ích được gì

cho chị không ạ?

Trả lời: Có chứ, ít nhất là một nụ cười, thứ hai là cho chị biết những thông tin cơ bản

và gần gũi nhất trong bệnh viện này, thí dụ như là những chương trình của các bạn

đăng thông tin lên, những cành hoa các bạn làm cũng tạo cho trẻ một cái nhìn là trong

cái thế giới hoa này thì cũng có những loài hoa do con người làm ra, và hoa tự nhiên

tạo ra, ít nhất là như vậy. Thứ hai là những cái tranh ảnh minh họa các bạn tạo ra cũng

làm cho các bé mường tượng ra đâu là bác sĩ, đâu là bệnh nhân, đâu là con thú này đâu

là con thú kia, đâu là cành hoa này cánh đồng nọ…nói chung là các bạn đem đến cho

trẻ rất là tốt.

Người hỏi: Ở đây thì chị có thấy các chị sinh viên công tác xã hội tổ chức các buổi

truyền thông như là về chế độ dinh dưỡng, hay bảo vệ trẻ khi thay đổi thời tiết không

chị?

Trả lời: Các chương trình đó thì rất tiếc cho chị là chị đưa bé đi khám định kỳ nên

những buổi đó thì chị không gặp, nhưng các bạn là những người chị thấy thường ngày

lâu lâu chị lên chị thấy vẫn là những người thực tập cũ.

Người hỏi: Nếu gặp chị có tham gia không ạ?

Trả lời: Có chứ, với điều kiện là chị có thời gian một chút, thời gian đó chị phải xem

thử nó có phù hợp với mình không đã.

39

Người hỏi: Chị có thấy hài long với các hoạt động mà các chị sinh viên công tác xã

hội thực tập ở đây đưa ra không ạ?

Trả lời: Quá hưởng ứng, con chị sau này chị cũng sẽ dành cho bé một khoảng không

gian về công tác xã hội ví dụ như là thứ 7, chủ nhật. Ví dụ như hiện giờ bé lớn chị là 5

tuổi, chị cũng hay dẫn bé đi Củ Chi chơi vắt sữa bò hay là trồng cây gây rừng tập cho

bé tiếp xúc với môi trường bên ngoài.

Người hỏi: Như vậy theo chị nghĩ ở bệnh viện có cần một phòng công tác xã hội riêng

không chị?

Trả lời: Phòng thì không nên mà chỉ là một tổ, một ban, vì phòng thì nó mang tính

chất vi mô. Nó còn rời rạt quá, nếu mà tổ chức thì người ta thường đi từ cái nhỏ tới cái

lớn ví dụ như từ tổ lên tới ban, từ ban mới lên tới phòng, trước mắt thì giờ tổ có thể

được rồi còn khi lên tới phòng thì phải phân cấp trưởng, phó phòng thì nó là phức tạp.

Người hỏi: Theo chị nghĩ là vậy ạ?

Trả lời: Đúng rồi.