1

ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü

Atık ve Kimya Tesisleri Şubesi

Emin ESENYük. Çevre Mühendisi

2

ÇED YÖNETMELİĞİ

UYGULAMALARI

3

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED):

“Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalar bütünü” olarak tanımlanmıştır.

4

Projenin ÖzellikleriUluslararası Standartlar

Diğer Ulusal Mevzuat

Alanın çevresel özellikleri

Sosyo-ekonomik

Çevre

DoğalÇevre

2872 sayılı Çevre

Kanunu

İmar Kanunu, Umumi

Hıfzıssıhha Kanunu,İş Güvenliği Tüzüğü vb

Etkilerin belirlenmesi ve önlenmesi

(uygun tahmin yöntemleri ile)

Benzer tesisÖlçüm-analizModel çalışmasıPilot tesis

ÇED

5

* * * (Yürürlükte bulunan 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ÇED Yönetmeliği)

Madde 3: Hukuki dayanak

09.08.1983 tarih ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 10. maddesi

Madde 5: Yetki

Yetki Bakanlığa ait olup, sınırları belirtilmek suretiyle bir kısmı Valiliklere devredilebilir.

Mevcut uygulama;EK-1 prosedürü BakanlıkEK-2 prosedürü Valiliklerce yürütülmektedir.

6

Madde 7: ÇED’e bağlı projeler- “EK-1 Listesi”nde yer alan projeler- “ÇED Gereklidir” kararı verilen projeler

Madde 8: İDK (İnceleme-Değerlendirme Komisyonu) teşkiliKomisyon üyeleriİlgili kurum ve kuruluşlarProje sahibiRaporu hazırlayan kurum-kuruluş

Gerektiğinde,Sivil toplum örgütleriÜniversitelerUzman kişiler görev alırlar

7

UYGULANAN ÇED PROSEDÜRÜ

ÇED Başvuru Dosyasının Bakanlığa Sunulması

ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı

Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı

ÇED Raporunun Bakanlığa Sunulması

İnceleme Değerlendirme Komisyonu Toplantısı

ÇED Olumlu Kararı ÇED Olumsuz Kararı 4

8

Madde 9: Halkın katılımı• Projeden en çok etkilenen halkın kolaylıkla

katılabileceği bir yer.• Toplantı günü Bakanlıkça belirlenir.• Toplantı yeri ve saati Valililik ve proje sahibi

tarafından belirlenir.

Madde 10: Kapsamlaştırma Özel Formatın belirlenmesiFormat tarihinden itibaren ÇED Raporunun 1 yıl

içerisinde Bakanlığa sunulması gerekmektedir. (Süre bitiminden önce Bakanlığa başvurulması durumunda bir defaya mahsus olmak üzere 6 ay’a kadar ek süre verilebilir.

9

Madde 12: ÇED Raporlarının incelenmesiÇED Raporunun bilimsel esaslara dayanıp

dayanmadığı,Halkın katılımı toplantısında gündeme getirilen

konulara çözüm getirilip getirilmediği

hususlarını inceler.

Madde 13: Nihai ÇED Raporların Bakanlığa sunulması Proje sahibi İDK toplantısının (ÇED Raporunun Nihai

ÇED Raporu olarak kabul edilmesi) sona ermesinden sonra 5 işgünü içerisinde Nihai ÇED Raporunu Bakanlığa sunmakla yükümlüdür.

10

Madde 14: ÇED Olumlu/Olumsuz Kararı

Çoğaltılan Nihai ÇED Raporlarının Bakanlığa sunulmasını müteakip 5 işgünü içerisinde Bakanlıkça ÇED Olumlu/Olumsuz Kararı verilir.

“ÇED Olumlu” kararının alınması durumunda gerekli diğer izinler alınarak yatırıma başlanır.

“ÇED Olumsuz” kararının alınması durumunda ise projenin gerçekleştirilmesi mevzuat açısından mümkün değildir.

Proje için 7 yıl içerisinde yatırıma başlanmaz ise “ÇED Olumlu” kararı geçersiz sayılır.

11

Madde 15: Seçme - Eleme Kriterine tabi projeler

EK-2 Listesinde yer alan projeler

Kapasite artış toplamı Ek-2 de belirtilen sınır değeri aşmayan projeler

12

UYGULANAN ÇED PROSEDÜRÜ

Proje Tanıtım Dosyasının Valiliğe Sunulması

(25 İş Günü )

ÇED Gerekli Değildir Kararı ÇED Gereklidir Kararı

(Proje için EK-I prosedürünün

devam ettirilmesi)

6

13

Madde 16: Başvuru ve inceleme

Hazırlanan dosya taahhütname ile birlikte Valiliğe sunulur.Valilikçe 25 işgünü içerisinde “ÇED Gerekli Değildir/Gereklidir” kararı verilir.

5 işgünü 15 işgünü 5 işgünü

Formata uygunluk İnceleme Karar süreci

*Dosyada eksik bulunması durumunda dosya iade edilir. 6 ay içinde eksiklikleri giderilmeyen dosya ile ilgili başvuru geçersiz sayılır.

14

Madde 18: Yatırımın izlenmesi ve kontrolü - Taahhütlerin yerine getirilip getirilmediği Bakanlık

ve Valilikçe denetlenir.

Madde 19: Yönetmeliğe aykırı uygulamaların durdurulması

Yönetmelik hükümlerini yerine getirmeyen projelerden;

Ek-1 Listesinde yer alan projeler Bakanlıkça Ek-2 Listesinde yer alan projeler Valilikçe

durdurulur.* Taahhütlere uyulmadığının tespiti halinde

taahhütlere uyulması için Bakanlıkça/Valilikçe süre verilebilir.

15

Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Resmi Gazete 13.05.2006 tarih ve 26167 sayı)

Madde 7: 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 10. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum kuruluş ve işletmeler ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlamakla yükümlüdürler.

ÇED Olumlu Kararı veya ÇED Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.”

16

Madde 9: 2872 Sayılı çevre Kanunu’nun 12. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“İlgililer, Bakanlığın veya denetimle yetkili diğer mercilerin isteyecekleri bilgi ve belgeleri vermek, yetkililerin yaptıracakları analiz ve ölçümlerin giderlerini karşılamak, denetim esnasında her türlü kolaylığı göstermek zorundadır.”

17

Madde 12 : 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 15. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“ÇED İncelemesi yapılmaksızın başlanan faaliyetler Bakanlıkça, proje tanıtım dosyası hazırlamaksızın başlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur.

Süre verilmesi ve faaliyetin durdurulması, bu kanunda öngörülen cezaların uygulanmasına engel teşkil etmez.”

18

Madde 14: 2872 Sayılı Çevre kanunu’ nun 20. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“ ÇED sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere yapılan proje bedelinin yüzde ikisi oranında idari para cezası verilir. Cezaya konu olan durumlarda yatırımcı faaliyet alanını eski haline getirmekle yükümlüdür.ÇED sürecinde verdikleri taahhütnameye aykırı davrananlara her bir ihlal için 10.000 tl idari para cezası verilir.12. maddede öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere 6.000 tl idari para cezası verilir.”

19

Madde 18: 2872 Sayılı Çevre kanunu’ nun 26. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bu kanunun 12 inci maddesinde öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüğüne aykırı olarak yanlış ve yanıltıcı bilgi verenler, altı aydan bir yıla kadar hapis ile cezalandırılır.

Bu kanunun uygulanmasında yanlış ve yanıltıcı belge düzenleyenler ve kullananlar hakkında 26.09.2004 tarih ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümler uygulanır.”

20

…ÇED Yönetmeliği (devam)

Madde 21: Proje sahibinin değişmesi

Proje sahibinin herhangi bir nedenle değişmesi durumunda yeni sahibi önceki sahibinin taahhüt ve yükümlülüklerini başka bir işleme gerek kalmaksızın yüklenmiş sayılır. Bunu bir yazı ile Bakanlığa bildirir.

Madde 23: Askeri projeler Askeri projeler ile ilgili prosedür ilgili kurumun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.

21

Madde 25: Entegre projeler Birden fazla projeyi kapsayan entegre bir projenin planlanması halinde Bakanlıkça tek bir ÇED Başvuru Dosyası/Proje Tanıtım Dosyasının hazırlanması istenir.

Örnek:

Baraj + Malzeme OcaklarıTermik Santral + Kül Depolama Sahası

Termik Santral + Kül Depolama Sahası + Derin Deniz DeşarjıTermik Santral + Kül Depolama Sahası + Derin Deniz Deşarjı + Liman

22

KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER

Uygun yer seçiminin yapılmaması, alternatif alanların araştırılmaması,

Faaliyet sahiplerinin projeye ilgisiz kalmaları, Halkın Katılımı, Kapsamlaştırma ve İDK Toplantılarına katılımın sağlanmaması,

Rapor içeriğinin ve taahhütlerin bilinmemesi,

Mevzuat açısından uygun olmayan alanların seçilmesi,

23

…KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER

ÇED Olumlu veya ÇED Gerekli Değildir kararından sonra proje değişikliğine gidilmesi (teknoloji, kapasite artışı vb.),

Planlama aşamasında Bakanlığa başvuru yapılmaması,

ÇED kararı alındıktan sonra yapılan değişikliklerin Bakanlığa bildirilmemesi,

Bakanlıkça verilen kararların yargıya taşınması,

Projenin yöre halkına tam olarak anlatılmaması.

24

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Fizibilite, jeolojik etüt ve ÇED çalışmalarının eş zamanlı olarak yürütülmesi,

Yakın dönemde yapılması düşünülen kullanımların ÇED Raporu içerisinde anlatılması,

Yer ve teknoloji alternatiflerinin araştırılması,

Proje sahiplerinin toplantılara aktif katılımlarının sağlanması.

25

SAĞLANAN FAYDALARProjenin amacı ve kapsamı ayrıntılı olarak

değerlendirilir. Proje sahibi projeyi yeniden gözden geçirme imkanı bulur.

Projenin çevresel etkileri ve etkileri önleme maliyeti ile ilgili bilgi sahibi olurlar.

Kamuoyu tepkisini görme imkanına kavuşurlar.

Uluslararası kabul gören bir belgeye sahip olurlar.

Çevre görevlileri kılavuz niteliğinde bir dökümana sahip olurlar.

26

T.C.T.C.ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞIÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI

ÇED ve Planlama Genel MüdürlüğüÇED ve Planlama Genel MüdürlüğüAtık ve Kimya Tesisleri Şube Müdürlüğü İlginize Atık ve Kimya Tesisleri Şube Müdürlüğü İlginize

Teşekkür Eder…Teşekkür Eder…

Bu dünya bizim… Çöplüğe çevirmeyelim!!!