Bilimsel Çalışmaların Yazımı, Yayınlanması ve Sunulması

Bir araştırma sorum var.

Araştırma sorumla ilgili yapılan önceki çalışmaları okudum.

Araştırma sorusunu hangi kuram çerçevesinde ve hangi yöntemlerle çalışacağıma karar verdim.

Çalışmamın değişkenlerini belirledim, denenceleri oluşturdum.

Karar verdiğim yöntem dahilinde araştırmayı yürüttüm, veriyi topladım.

Verileri analiz ettim, bulgular elde ettim.

Bulgularımı yorumladım, başlangıçtaki araştırma soruma cevap ürettim.

Ben bir araştırmacıyım…

SONRA??? YAZMAM GEREK:

Ne yaptım?

Ne buldum?

Bulduklarım, daha önceki genel bilgi birikimi ile nasıl bir ilişki içinde?

Bilimsel çalışmalar yazılı bir rapor haline getirilip sunulmadıkça, bilimsel araştırma süreci tamamlanmış olmaz. Bilimsel araştırmalar, bilimsel dergilerde yayınlanır ve böylece bu çalışmalar yoluyla üretilen bilgiler, genel bilimsel bilgi birikimine dahil edilir. Bilim adamı araştırmasını sadece kendi bilimsel meraklarını gidermek için değil, bu çalışmaları başka bilim adamlarının ve ilgi duyan herkesin hizmetine sunmak için üretir. Araştırmacılar ,kendi çalışmalarını geliştirmeden önce yayınlanmış raporları okuyarak hangi bilgilerin zaten üretilmiş olduğunu, hangi yeni bilgilere ihtiyaç duyulduğunu, önceki çalışmalarda eksik ya da hatalı görünen noktaların ne olduğunu belirlerler. Yeni fikirler, önceki çalışmaların raporlarını okuyarak geliştirilir. Raporlarda, sadece yapılan çalışmaların bulguları değil, bütün bir çalışma süreci ve kullanılan yöntemler anlatılır. Böylece daha sonra isteyen araştırmacı, çalışmayı tekrar edebilir.

Bilimsel bilgi, kamu malıdır.

Bilimin ölçütleri

Gözlenebilirlik: Gözlenemeyen hiçbir olgu bilimin konusu olamaz. Doğrudan gözlemlenebilir olmayan olgular, gözlemlenebilir hale getirilir : Kişilik, yaratıcılık, zeka…

Ölçülebilirlik: Gözlenebilir olgular, sayılarla ifade edilebilir. Gözlenen olgular arasındaki farklar standart birimlerle ifade edilerek karşılaştırılabilir.

İletilebilirlik: Ortak, genel geçer bilgilere ulaşabilmek için bilgilerin başkalarına aktarılabilmesi gerekir. Bilginin aktarımında herkesin aynı anlamı vereceği işaret ve semboller kullanılır, somut tanımlamalar yapılır, ortak bir bilim dili kullanılır. Matematik ve istatistik, iletilebilirliğin temelini oluşturur.

Tekrarlanabilirlik: Bir araştırma ile elde edilen bilgiler, aynı yöntem, araç-gereç ve koşullar kullanılarak yeniden üretilebilir. Çeşitli tekrarlarda aynı sonuçların elde edilmesi, bilginin güvenirliğini arttırır.

Sağdanabilirlik: Tekrarlı araştırmalarla doruluğu test edilen bilgi göreli kesinlik kazanır, giderek bilimsel yasa durumuna gelir.

Bilimsel bilgi nerelerde sunulabilir?

Bilimsel kongre

Sempozyum

Sözlü bildiri

Poster bildirisi

İşlik çalışmaları

Davetli konuşma

Panel

Kollokyum

Bienal

Seminer

Bilimsel kongre

Poster bildirisi

İşlik çalışmaları (Workshops)

Davetli konuşma (Konferans)

Panel

Sözlü bildiri Görgül çalışma ya da derleme çalışmasının izleyiciler önünde sözel olarak sunulması

Kongre merkezinin belirlenen yerindeki panolarda, belirli biçimsel ölçütler çerçevesinde, araştırmacının görsel malzemeler (tablo, şekil ve resimler) sunarak hazırladığı posteri sunması

Belirli bir konuda yeni geliştirilen bir teknik veya aracın, o konudaki bir uzman tarafından, ilgili izleyiciler önünde (ve genellikle onların da katılımıyla), uygulamalı bir biçimde, genellikle bir veya iki gün boyunca eğitiminin verilmesi

Belirli bir konu hakkında belirli görüşlere sahip birkaç uzmanın,bir düzenleyici başkanın (moderatör) öncülüğünde, o konudaki görüşlerini bir grup önünde sunması, tartışması ve izleyicilerin sorularını yanıtlaması

Özel bir alanda uzman bir kişinin, bir konu hakkında, izleyiciler önünde bir seferde yaptığı görece uzun konuşma

Bilimsel bilgi nerelerde sunulabilir?

Bilimsel kongre

Sempozyum

Kollokyum

Bienal

Seminer

Sözlü bildiri

İşlik çalışmaları

Davetli konuşma

Panel

Poster bildirisi

Bir alanın özel bir alt alanında, kongreye göre daha küçük bir grubun, önceden belirlenmiş konular üzerinde konuşmalar, sunumlar yaptıkları etkinlik

Bir bireyin, özellikle akademik yükseltmelerde, bir grup jüri üyesinin sorularına bir izleyici önünde yanıt verdiği, sorgulandığı bir etkinlik türü

İki yılda bir düzenlenen kongre ve sempozyum benzeri bilimsel etkinlik

Alanında uzman bir kişinin, bir konu üzerinde birkaç günlük kısa süreli ders niteliğinde, belirli bir program dahilinde belirli bir hedef gruba yönelik eğitim vermesi şeklindeki etkinlik

Bilimsel rapor, çok iyi yapılandırılmış bir metindir.

Bilimsel bir raporun pek çok farklı bölümü vardır ve her bir bölümde neyin anlatılacağı ve nasıl anlatılacağı kesin olarak belirlenmiştir.

Başlık sayfası

Raporun başlığı

Yazar(lar)ın adı

Yazar(lar)ın kurum(lar)ının ad(lar)ı

Kısa başlık

Çalışmadaki başlıca değişkenler ya da çalışmada kullanılan kuramın adı başlıkta yer almalı

10-12 kelime uzunluğunda

İlk yazar, en önemli katkıyı sağlayan kişi

Üniversite ya da araştırma merkezi

Her sayfanın başında görünecek olan başlık

Yak. 50 karakter uzunluğunda

Ünvanlar yazılmaz.

Özet Çalışmada ne yapıldığının ve ne bulunduğunun bir paragraflık özeti

Raporun 2. sayfası

Özet, bütün raporun yazımı bittikten sonra yazılır.

Çalışmanın en önemli bölümüdür: Okuyucular, bir raporu okuyup okumayacaklarına özetini okuyarak karar verirler.

Çalışmada ne araştırıldı, araştırma sorusu neydi? (Tek cümle)

Katılımcılar kimdi?

Yöntem ve işlem

Başlıca bulgular

Sonuç ve katkılar

Özet’e ne yazılır?

Giriş

Bu araştırmada hangi konu araştırılıyor ve bunu araştırmak neden önemli?

Daha önce bu konuda ne gibi araştırmalar yapılmış?

Yalnızca yaptığınız araştırmayla doğrudan doğruya ilişkili olan araştırmalardan bahsedin. Her bir araştırmayı tek tek özetlemeyin; aynı konuda yapılmış pek çok araştırmanın bütünleştirilmiş bir özetini verin. Literatürde değindiğiniz her bir makale, sizin yaptığınız araştırmanın gerekçesini ve mantığını anlatmaya yönelik olmalıdır.

Sizin araştırmanızda hangi değişkenler inceleniyor ve bunlar arasında nasıl bir ilişki bekleniyor?

(Çok kısaca) çalışmanın yöntemi

Denencelerin sıralanması

Yöntem

Katılımcılar ya da Denekler

Materyaller ya da Araçlar

İşlem

Denekler Katılımcılar

•Kaç adet?•Irkı, türü?•Satın alınan yer?•Nerede bakıldılar ve büyütüldüler?•Cinsiyet, yaş, ağırlık?

•Kaç kişi?•Nasıl seçildiler?•Yaş, cinsiyet, etnik köken?•Diğer ilgili değişkenler: (Psikopatolojik tanı, IQ düzeyi gibi)

Araçlar Materyaller

•Masa-sandalye•Kronometre•Oyuncak•Bilgisayar programı(Sözel anlatım, resim, çizim)

Ölçeklerin isimleri, kısa tanmlamaları, çalışmadaki işlevi (hangi değişkeni ölçmek için kullanılıyor?), ölçeği geliştirenlere atıf, madde sayıları, güvenirlik değerleri

Araştırma koşulları, katılımcılara verilen yönergeler, veri toplama işleminin süresi, kaç aşamada gerçekleştiği…vb.

Bulgular

Çalışma denencelerini test etmek için hangi analizlerin yapıldığı ve analizlerin sonuçlarının ne olduğu “bulgular” kısmında verilir.

Denenceleri test etmeye dayalı analizlere geçmeden önce, “betimsel analizler” alt başlığı ile, çalışmada yer alan değişkenlerin betimsel özellikleri verilebilir.

Sonuçlarla ilgili tablo ve şekiller (grafikler) burada verilir.

Bazı makalelerde bulgular ve tartışma bir arada verilir.

Tartışma

Araştırmanın denencelerinden hangisi doğrulandı, doğrulanmayanlar neden doğrulanmamış olabilir?

Bulguların yorumlanması; Bulgular “ne demek istiyor?”

Özeleştiri; bu çalışmada neler yapılamadı? İleriki çalışmalarda neler yapılabilir? Çalışma verilerinin pratik yaşama katkıları

Elde edilen veriler araştırmanın sınırlılıkları dahilinde ne ölçüde genellenebilir?

Sonuç ve öneriler

Her makalede olmaz; bulgular çok fazlaysa ve tartışma kısmında tek tek bulguların ne anlama geldiği anlatılmış fakat genel fikir yeterince açık ve öz biçimde anlatılamadıysa, “sonuç ve öneriler” kısmına ihtiyaç duyulabilir.

Genel tartışma

Bazı makalelerde birden fazla çalışma anlatılır: “Deney 1”, “Deney 2” gibi başlıklar taşıyan bölümlerin altında her deneyin kendi yöntemi, bulguları ve tartışması olur; bu durumda bütün bu bölümlere ek olarak bir de genel tartışma bölümü yazılır.

Örnek makale:Türk Psikoloji Dergisi 2001, 16(48), 57-68

Kaynaklar PSİ 1004’te öğrendiklerinizi hatırlayınız.

Ekler Metin içinde verildiğinde metnin akışını bozacağı düşünülen belgeler metnin sonunda “ekler” bölümünde verilebilir.

ARAŞTIRMA ÖNERİSİ

Önerinin verileceği kurumu ikna etmek

araştıracağınız problemin önemine, getirdiği yeniliğe,

Bunun için kullandığınız yöntemlerin sağlamlığına

DPT TÜBİTAK

Avrupa Birliği

Dünya Bankası

Neye ikna etmek?

Hangi kurumları ikna etmek?

ARAŞTIRMA ÖNERİSİ ‘nde Giriş ve Yöntem vardır, Bulgular ve Tartışma yoktur.

ARAŞTIRMA ÖNERİSİnin yapısı ve dili, ARAŞTIRMA RAPORU’ndan ne şekilde farklıdır?

ARAŞTIRMA ÖNERİSİ ‘nde “….yapılacaktır.”, “….edilecektir” gibi ifadeler kullanılır.

ARAŞTIRMA ÖNERİSİ ‘nde Bulgular yerine “Verilerin Analizi” başlıklı bir bölüm olur.

ARAŞTIRMA ÖNERİSİ ‘nde “İhtiyaçlar” veya “Planlama” başlıklı bir bölüm olur.

ZAMAN PLANLAMASI PARASAL PLANLAMA ELEMAN PLANLAMASI

Giriş

Yöntem

Veri analizi

Kaynaklar

Ekler

(gerekliyse)

Sizin araştırma önerinizde hangi bölümler olacak?

Araştırma Projesi Nasıl Tasarlanır?

• Projenin amacını tanımlayın.

• Araştırmak istediğiniz kavramların kesin işevuruk tanımlarını yapın.

• Araştırma yöntemini belirle.

• Sonuçları nasıl ölçeceğine karar ver.

• Daha önce bu amaca yönelik nasıl çalışmalar yapılmış? Araştırın, dikkatlice okuyun.

• Okuduklarınızdan yola çıkarak, araştırma fikirler üretin. Aklınıza gelen fikirleri şu kıstaslar açısından değerlendirin:

• Bu araştırmayı yapmam sonucu ortaya nasıl bir bilgi çıkacak? Bu bilgi, kimler için, ne açıdan önemli, değerli bir bilgi olacak, ne fayda sağlayacak?

• Daha önceki çalışmalarda yapılanlardan farklı ne bulmayı amaçlıyorum?

• Araştırmam, alandaki hangi eksikliği kapatıyor ya da çelişkiyi gideriyor?

Sayıl, M., Güre, A., Uçanok, Z. & Pungello,E. P. (2009). Çalışan ve ilk kez anne olan kadınların bebeklerini bakımı ve işe geri dönme süreci: İleriye dönük çoklu etkiler, Türk Psikoloji Dergisi,24(64), 1-14.

Çalışan annelerin annelik, bebeğin bakımı ve işiyle ilgili konularda kara verirken elinde hangi seçenekler vardır? Her bir seçeneğin olumsuz yönleri nedir?

kreş

Akrabaların bakımı

Annenin işten ayrılıp çocuğuna kendi bakması

Kreşlerin nitelik ve nicelik olarak yetersizliği, maliyetlerin yüksekliği

Akrabalık ilişkilerinde yaşanacak çatışmalar

Ekonomik sorunlar; annenin yeniden işe dönmek istediğinde iş bulamaması

Araştırmacılar, ele aldıkları konuyu hangi kuramsal çerçeve kapsamında inceliyorlar?

Pungello ve Kurtz-Costes (1999) Modeli

Annenin iş ve bebek bakımına yönelik kararı, inançlarına bağlıdır.

Annenin inançlarını •Annenin demografik özellikleri•Bebeğin özellikleri•Çevrenin özellikleri etkiler.

•Tercih edilen bakım türü•Annenin çalışmasına ilişkin kararlar•Araçsal inançlar

•Yaş•Meslek•Eğitim düzeyi•SED

•Yaş•Mizacı•Özel durumu •Yaş

•Mizacı•Özel durumu

Çalışmanın örneklemi nasıl seçilmiştir?

Çalışmadaki veri toplama aracı nedir?

Çalışma verisi kaç aşamada toplanmıştır?

Çalışmanın hangi aşamasında ne sebeple veri kaybı yaşanmıştır?

Çalışmanın bulgular kısmında yer alan alt-başlıklar nelerdir?

Çalışmadaki tablolar, okuyuculara hangi bilgileri sağalamaktadır?

Çalışmanın tartışma bölümünde şunların olduğu paragrafları işaretleyiniz:

•Çalışma bulgularının literatürdeki diğer bilgilerle karşılaştırılması ve bulgular literatürle uyumlu olduğunun vurgulanması

•Literatürdeki bilgilerle uyumsuzluk gösteren çalışma bulgularının neden uyumsuzluk göstermiş olabileceği hakkında yorum yapılması

Makalede, annelerin bebek bakımını ne şekilde sağladığı ile Pungello ve Kurtz-Costes (1999) Modeli’nde yer alan değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koyan bazı çalışmaların sonuçları verilmiştir. Bu çalışmalar hangileridir?

Araştırmanın amacı nedir?

Böyle bir araştırma yapmak neden önemlidir? (Literatüre katkısı açısından ve uygulamaya yönelik katkıları açısından)

Araştırmada test edilen denenceler nedir?

GİRİŞ Araştırma konusu: “Değerlendirme tekniğinin (Not vermenin) öğrenci başarısına olan etkisi”

3. Problemin Tanımlanması: Bu aşamada, seçilen problem

dilimi(Değerlendirme tekniği) ilgili kuramsal ve pratik yönleriyle ayrıntılı olarak tanımlanır.

Değerlendirme tekniklerinin türleri, bunların kuramsal özellikleri,uygulamalar, kullanılmasında karşılaşılan kuramsal ve pratik sorunlar, varsa ilgili araştırma sonuçlarıyla birlikte ele alınır.

Başarı ile değişken arasındaki ilişkilerin belirlenmesi, ya da bu amaçla toplanmak istenen verileri soran “soru cümleleri” gelir.

2. Problemin Sınırlandırılması:Başarıya etkisi araştırılmak istenen değişken, problem dilimi seçilerek(Değerlendirme tekniği) ayrı bir paragrafta belirtilir.

1. Problemin Bütünleşmesi: Önce öğrenci başarısının anlamı

üzerinde durularak, başarıyı etkilemesi olası (Öğretmen, Program, Bina vb.) değişkenlerin neler olabileceği, değerlendirme tekniğini de içeren bir kapsamda tartışılır.

(Bu amaç ve alt amaçlar olarak da ele alınabilir)

Problem cümlesi alt problemlere göre geneldir. Alt problemler ise genel problemin alt alanları ile sınırlıdır.

Alt problemler(Amaçlar) iki şekilde ifade edilebilir:

1. Soru cümlesi olarak

2. Denence(Hipotez) olarak.

Problem Cümlesi ve Alt Problemlerin Yazılması

ÖRNEK:Problem: Türkiye’deki okullaşma

oranının bugünkü düzeyi nedir?

Alt problemler:1. Okullaşma oranının cinsiyete

göre dağılımı nedir?2. Okullaşma oranının yerleşim

merkezlerine göre dağılımı nedir?

3. Okullaşma oranının bölgelere göre dağılımı nedir?

4. Yaşa göre dağılımı nedir?

SINIRLILIKLARAraştırmacının ideal gördüğü ve normal olarak yapmak isteyip de çeşitli nedenlerle vazgeçmek zorunda kaldığı durumlar araştırmanın sınırlılıklarıdır.

•ÖRNEK:Eğitimde değerlendirme sistemi incelenirken, tüm sistemlerin yerine yalnız liselerdeki uygulamaların ele alınması bir sınırlılıktır.

Belli bir konuyu tarih boyutu içinde ele alırken, belli yıllar arasında çıkan belgelerin incelenmesi zaman ve kaynak yönünden bir sınırlılıktır.

Bu araştırma sınavların başarıya etkisi ile sınırlıdır.