bevraging huisartsen

22

Upload: wim-van-hauwaert

Post on 14-Apr-2017

117 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: bevraging huisartsen
Page 2: bevraging huisartsen

Inhoud:

1. Inleiding 3

2. Profiel 52.1. Beroepscontext 5 2.2. Complexiteit 5 2.3. Verantwoordelijkheid 5 2.4. Zelfstandigheid 6 2.5. Kerntaken 62.5.1. Onthaal 6 2.5.2. Administratie 6 2.5.3. Logistiek 6 2.5.4. Voorlichting 6 2.5.5. Medischhandelen 7 2.5.6. Functiegebondentaken 7

2.6. Attitudes 72.6.1. Omgangsvorm 7 2.6.2. Prioriteitenstellen 7 2.6.3. Communicatie 7 2.6.4. Assertiviteit 7

3.SpecifiekBrusselsesituatie 9

4.Bevraging114.1. Objectief 11 4.2. Methodologie 11 4.3. Resultaten 12

5.Conclusiesenbedenkingen 17

Page 3: bevraging huisartsen

2

ISerIndeBr

uSSeLSegez

OndheIdSzOrg

PLA

AtSVO

OrdOKt

erSA

SSISte

nte

n?

Page 4: bevraging huisartsen

3

1. Inleiding

1. Inleiding

Inhetkadervandewerkgroep“modelleneerstelijnsgeneeskundevoordetoekomstvandegezondheidszorginBrussel”vanhetprojectCoördinatiegezondheidszorgBrusselvandeBWr,wenstenwijdenoodaanopleidingtot(huisartsen)praktijkassistent inkaarttebrengen.deBWrheeft ineensamenwerkingsverbandmettracé(initiatiefvooropleidingentewerkstellingvanwerkzoekendeninhetBrusselshoofdstedelijkgewest) in2006reedsdeopleiding“modulairkwalificatietrajectpersonenzorg/logistiekassistent”gerealiseerd.Wewensennugraagtebekijkenhoedehuisartsenpraktijkendenoodaaneenopleiding“assistenthuisartsenpraktijk”ervaren.eriseentoenemendezorgvraagtengevolgevandevergrijzing,dediversiteitindezorgvraag,veranderingeninlevensstijlenziektebelevingvandezorgvragers.hetaanbodaannederlandskundigehuisartseninBrusselisnureedsbeperkt.daarbijmerktmendatdeuitstroomuithetberoepgroterisdandeinstroom.Omeentoekomstigtekortaanzorgverlenersaantepakkeniséénvandepistesdeartsenmeerteondersteunenzodatzijzichophunkerntakenkunnenconcentreren.Inanderelandenzoalsbijvoorbeldnederlandwerktmenreedslangmethuisarts-assistenten.3InVlaanderenheeftdeVlaamseverenigingvantandartsen(VVt)endeVlaamsedienstvoorArbeidsbemiddelingenBeroepsopleiding(VdAB)eencursustandarts-assistentopgestartomaaneenidentiekevraagtegemoettekomen.5

deoverheidheeftop3septembereenKoninklijkbesluitinhetStaatsbladgepubliceerddatvoorzietinsubsidiesvoorsamenwerkendehuisartsendiezichlatenondersteunendooreenonthaal-ofadministratiefbediende.nudeze“ImpulseoII”inwerkinggetredenis,iseenopleidingtotpraktijkassistentmeerdanooitaandeorde.eenopleidingtervoorbereidingtoteendergelijkefunctiewordtnognietgeorganiseerdinBrusselofVlaanderen.hetprojecthuisartsensamenwerking(huSAM)vandomusMedicawerktereedseendraaiboekpraktijkassistentievoordehuisartsenpraktijkuit.1Sinds13novemberheeftdittotdeoprichtingvaneenmodulaireopleidinggeleidvoorpersonendienureedsdezefunctieuitvoeren.

een initiatiefgroep “Praktijkassistent in de eerstelijnsgezondheidszorg” verenigt de Vlaamse vakgroepenhuisartsgeneeskunde,hogescholenendomusMedica.dezeintiatiefgroepisop15juli2008samengekomenophetkabinetvandeVlaamseministervanOnderwijs.erwerdafgesprokeneennotanaardeSociaaleconomischeraadvanVlaanderen(SerV)testureninverbandmeteenberoepscompetentieprofiel.eentweedebijeenkomstophetkabinetvandeVlaamseministervanOnderwijsop18september2008resuleerdeindeopmaakvaneennotaaanMinisterOnkelinxmetdevraagomdeprocedure in gang te zettenvoordeerkenningvanhetparamedischberoepvan“praktijkassistentindeeerstelijnsgezondheidszorg”enterzakehetadviesvandenationaleraadvandeparamedischeberoepentevragen.

Page 5: bevraging huisartsen

4

ISerIndeBr

uSSeLSegez

OndheIdSzOrg

PLA

AtSVO

OrdOKt

erSA

SSISte

nte

n?

Page 6: bevraging huisartsen

55

2.Profiel

2. Profiel

eenberoepsprofielvaneenhuisartsenassistentzoukunnengebruiktwordenalskaderomdeopleidingoptimaaltelatenaansluitenbijdegangbareofgewenstepraktijkwerking.hetkaninzichtbiedenindebehoefteaanscho-ling.hetkanookalsbasisdienenvoordeontwikkelingvanrichtlijnenenprotocollenvoordeberoepsuitoefening.uvindthiereenweergavevaneenprofieldatwijhebbenuitgewerktbeginjuli2007opbasisvandeverzameldeinformatie 1,3,4.

2.1. Beroepscontext

de huisartsenassistent werkt in opdracht van de werkgever, meestal de huisarts. Afhankelijk van het typehuisartsenpraktijkendeafsprakendiebinnendepraktijkgemaaktzijn,kandehuisartsenassistentooktakenuitvoereninopdrachtvandeanderezorgverleners,verpleegkundigen,kinesitherapeutenenanderen.

de essentie van de functie is het scheppen van randvoorwaarden zodat de zorgverlener de zorgvrager zoefficiënteneffectiefmogelijkkanbehandelen.daarbijvervultdehuisartsenassistentzoweleenuitvoerende,ondersteunendealsadviserenderol.

2.2. Complexiteit

decomplexiteitisafhankelijkvanmeerderefactorenzoalsdediversiteitvandezorgvraagendeorganisatievandepraktijk.heteigenhandelenenadviserenmoettendienstestaanvanhetresultaatdatdezorgvragerwilbereiken.hetisdaarbijvanbelangdatdehuisartsenassistentdegevolgenvanzijnhandelenvoordezorgvrageroverziet. het exact kunnen inschatten van de urgentie van de vraag van de patiënt is noodzakelijk om hetgepasteprocesinwerkingtezetten. hethandelenvandehuisartsenassistentmoetookafgestemdwordenophethandelenvandezorgverlener(s).Omditterealiserenkangebruikgemaaktwordenvanprotocollen,richtlijnen,eigendeskundigheidenvinding-rijkheid.deassistentmoet snel kunnenoverschakelen tussenverschillendewerkzaamhedenenmoetdaarbijprioriteiten kunnen stellen.

2.3. Verantwoordelijkheid

dehuisartsenassistentheefteenverantwoordelijkheidvoorhetuitvoerenvandetakenenvoordeafstemmingvandezorg-endienstverlening.dehuisartsenassistentwerktonderdeeindverantwoordelijkheidvandewerkgever.Onderstriktevoorwaardenkunnendezorgverlenersdehuisartsenassistentopdragenombepaaldevoorbehoudenhandelingen te verrichten. hierbij moeten zowel de huisartsenassistent als de zorgverlener redelijkerwijsaannemendatdehuisartsenassistentbekwaamisomdehandelinguittevoeren.dezorgverlenermoetdaarbijdenodigeaanwijzingengeven,toezichthoudenendemogelijkheidvanzijntussenkomstvoldoendeverzekeren.

Page 7: bevraging huisartsen

6

2.Profie

lISerIndeBr

uSSeLSegez

OndheIdSzOrg

PLA

AtSVO

OrdOKt

erSA

SSISte

nte

n?

2.4. Zelfstandigheid

de huisartsenassistent voert zelfstandig zijn werkzaamheden uit volgens richtlijnen en protocollen en steltprioriteiten.Bijtwijfeloverlegthijmetdezorgverleners.

2.5. Kerntaken

Ineencompetentieprofielgevendekerntakenaanwatdehuisartsenassistent inessentiedoet.dekerntakenvormeneensetinhoudelijksamenhangendeberoepsactiviteiten.Afhankelijkvanhettypepraktijkzullenbepaaldekerntaken of competenties minder of meer nadruk krijgen of kunnen taken ook door andere personeelsleden wordenuitgevoerd.

2.5.1. Onthaal

hetaannemenvandetelefoon,e-mail,deontvangsten/ofheteerstegesprekmetdezorgvrager.dehulpvraagvandezorgvragerdienthierbijverhelderdteworden.dehuisartsenassistentdientteachterhalenwatdeklachtenurgentieis.eenafspraakofvisitemetdebehandelaarwordtgepland,relevanteinformatieenadvieswordtaandezorgvragerverstrekt.

Bepalenwanneer een zorgvrager voorrang heeft afhankelijk van demate van urgentie is eenwerkwijze die“triage” genoemdwordt.Afhankelijk van de aard van de vraag kan ook doorverwezenworden naar anderepersonenofinstanties.hierbijdientookdenodigeinformatieverstrekttewordenaandezorgverlenerofdienstwaarnaardezorgvragerverwezenwordt.

dehuisartsenassistentmoetrekeninghoudenmetdeprivacywetgevingenwetenwanneerenaanwiehijwelofnietinformatiemoetgeven.

2.5.2. Administratie

zorgvuldigeverslaggevingiseenvereiste.derelevanteverkregenengegeveninformatieslaatdehuisartsenassistentopineendossierofinformatiesysteem.dehuisartsenassistentbeheert,archiveertdemedischedossiers.Ook de patiëntengebonden correspondentie (attesten, verslagen, brieven, …)wordt verwerkt, opgevolgd engearchiveerd.

dehuisartsenassistentbeheertenonderhoudtdeagenda,plantspreekurenenvisites.deassistentdenkthierbijvooruitenbereidtspreekurenenvisitesvoor.Vóórdeafspraakplaatsvindtwordendeinformatieendematerialenverzamelddiedezorgverlenernodigzalhebben.hethoudenvanhetoverzichtopdecontinuïteitvandewerkingendeafsprakenvergtalertheidenaanpassingsvermogen.

dehuisartsenassistentbeheertsomsookdefinanciëleadministratie,deadministratievoorderegelingderdebetaler,opvolgingvanderIzIVnomenclatuurenreglementeringen.

2.5.3. Logistiek

dehuisartsenassistentbeheertdevoorraden(bureelbenodigdheden,medischmateriaal,abonnementen,stalen,…),decomputer,dewerkruimtes,dereiniging,ontsmettingensterilisatievanhetbehandelingsmateriaal,deverzendingvanlaboratoriumstalen,hetsorterenvanhetafval,…

hetonderhoudvandebehandelingslokalenofdeopdrachtdaarvoorgeven.

2.5.4. Voorlichting

Voorlichting betreft het geven van informatie over specifieke onderwerpen gericht op het voorkomen vanproblemen en het bevorderen van gezondheid. Voorlichting is gericht op preventie van bepaalde klachtenofhetomgaanmeteenklacht.devoorlichtingkanzichrichtenopzelfzorg,behandelingen,ofopvolgenvanbehandelingen,medicatiegebruik,…

Page 8: bevraging huisartsen

77

2.Profiel

hetup-to-datehoudenvanberichtenen foldermateriaal indewachtkamerbehoortooktotdetakenvandehuisartsenassistent.

2.5.5. Medisch handelen

hetinstallerenvandepatiëntindebehandelingseenheidendepatiëntvoorzienvanbeschermendekledij.hetergonomischopstellenvanhetmaterieelenhet instrumentarium.deevolutievandebehandelingvolgenenspontaan de nodige materialen of producten aanreiken.

tothetmedischhandelenkunnenooktakenbehorenwaarvoorprotocollenuitgewerktzijnzoals:eKgafname,spirometrie,huidtesten,eenvoudigewondzorg,bloeddrukmeten,orenuitspuiten,…

2.5.6. Functiegebonden taken

Opleidenenbegeleidenvanstagiaireseninwerkenvannieuwemedewerkers.

2.6. Attitudes

deattitudesbetreffendeproblemen,dilemma’sofkansendienietspecifiekinverbandstaanmetééntaakmaarmetmeerdereaspectenvandefunctievervulling.

2.6.1. Omgangsvorm

dehuisartsenassistentmoetprofessioneelhandelenenbeseffenwaardepersoonlijkeenethischegrenzenliggen.Aandezorgvragerwordtduidelijkgemaaktwaardegrenzenindeomgangzichsitueren.zowordtescalatievanongewenstgedragenfrustratiesvoorkomen.

2.6.2. Prioriteiten stellen

dehuisartsenassistentisinstaateenschattingtemakenvandeprioriteitopbasisvandebeschikbareinformatieensnelteschakelentussendeverschillendewerkzaamhedendietegelijkertijdaandachtvragen.

2.6.3. Communicatie

doorhelderecommunicatiemetdeanderedisciplineskanmenduidelijkmakenwatanderenkunnenverwachtenenwatvananderenverwachtwordt.hetisdebasisvangezamenlijkeverantwoordelijkheidtenbehoevevaneenzogoedmogelijkesamenwerking.

2.6.4. Assertiviteit

dehuisartsenassistentdientleemtesinhaardeskundigheidtesignalerenaandewerkgever,zodatdewerkgevervoorwaardenvoordeskundigheidsbevorderingkancreëren.ditvraagteenactieveopstellingtenopzichtevandeeigen ontwikkeling.

hetinventariserenensignalerenvanwenselijkeveranderingenindezorghelptbijtedragentotdekwaliteitszorg.hetreflecterenoverdeuitgevoerdehandelingenlaattoealertteblijvenopdekwaliteitvandedienstverleningenhetresultaatvandehandeling.

Page 9: bevraging huisartsen

8

ISerIndeBr

uSSeLSegez

OndheIdSzOrg

PLA

AtSVO

OrdOKt

erSA

SSISte

nte

n?

Page 10: bevraging huisartsen

9

3. Brusselse situatie

3.SpecifiekBrusselsesituatie

hetisonzebekommernisnategaanofdeopleidingtotpraktijkassistentoptimaalkanaansluitenbijdegangbareofgewenstepraktijkwerking.decomplexiteitvandeopleidingzalafhankelijkzijnvanmeerderefactorenzoalsdeorganisatievandepraktijkendetakendiedehuisartsenpraktijkenweggelegdzienvooreenpraktijkassistente,dediversiteitvandezorgvraag,...

daarenbovenmoetde gezondheidszorg in Brussel gezienworden in de specifiekeBrusselse contextmet zijncomplexe taalsituatie en multiculturele samenleving. de huisartsenpraktijken worden geconfronteerd metverschillendetalenenculturen.MenwordtvaakgeconfronteerdmetpatiëntenmeteenbeperktekennisvanhetBelgischegezondheidssysteemendievaakgeenvastehuisartshebben.dezepatiëntenhebbennoodaanvoorlichting over dewerkwijze van de huisartsenpraktijken geïntegreerd in het gezondheidszorgsysteem. dehuisartsenassistentenmoeteneenduidelijkbeeldverwervenvandezecontextommededevoorlichtingvandepatiëntenopzichtekunnennemen.

Page 11: bevraging huisartsen

10

ISerIndeBr

uSSeLSegez

OndheIdSzOrg

PLA

AtSVO

OrdOKt

erSA

SSISte

nte

n?

Page 12: bevraging huisartsen

11

4.Bevraging

4.Bevraging

4.1. Objectief

In Vlaanderen blijkt nogmaar weinig onderzoek gedaan te zijn naar de verwachtingen van huisartsen naarpraktijkassistenten.Wij achttenhetdus gewenst ombij bestaandehuisartsenpraktijkenna te gaanwathunideeënzijn inverbandmetdewerkingvanpraktijkassistentenenonseenbeeld tevormenvandebehoefteaandezevormvanpraktijkondersteuning.Wijwildennagaanofdehuisartsendenkendateenpraktijkassistentdeze behoefte kan invullen en welke bijkomende ondersteuning nodig geacht wordt voor het in dienstnemen van een praktijkassistent. Bovendien wensten wij na te gaan of er nood is aan een opleiding voorhuisartsenpraktijkassistenten.

4.2. Methodologie

Omdezebevragingzogebruiksvriendelijkmogelijktelatenverlopenenzoweinigmogelijkvandetijdvandezorgverlenersinbeslagtenemen,isvooreentelefonischebevraginggeopteerd.erwerdendaarbijenkelekortevragengesteldzodatinenkeleminutendenodenkenbaarkondengemaaktworden.de146huisartsenwerkzaamin114praktijkenwerdenvoorafgaandelijkperbriefverwittigdvandezebevraging.Inbijlagebevindtzicheenkopijvandezebrief.

Volgendevragenwerdenaanéénhuisartsperpraktijkgesteld:• heeftdepraktijkreedseenpraktijkassistentindienst?

o Zo jaWelketakenwordentoevertrouwdaandePA?

• Onthaal(triërentelefoonoproepen,agendabeheer)• Administratievetaken(boekhouding,personeelsadministratie,stockbeheer)• Itvaardigheden(gMd,e-mail,informatiefoldersopstellen,aanvraagformulieren,

verwijsbrieven,vacinet)• (Para)medischetaken(eKgspirometer,huidtesten,eenvoudigewondzorg,

bloeddrukmeten,orenuitspuiten,zorgprogrammauitwerken,gVOpreventie,laboenonderzoeksresultaten)

• Middelenmanagement(gebouwen,bureaumateriaal,medischmateriaal,voertuigen,financiëlemiddelen)

o Zo neeOverweegtuwpraktijkomeenPAindiensttenemen?WelketakenzouudantoevertrouwenaandePA?WelkehinderpalenzietubijdeaanwervingvaneenPA?

• tijd• Financieel• Logistiek

• VindtudaternoodisaaneenopleidingtotPAinBrussel?

• IsuwpraktijkbereidalsstageplaatstefunctionerenbereidteinhetkadervaneenIndividueleberoepsopleidingindeonderneming(IBO)stage?

o Jao Neeo Wenstmeerinformatieoverdestagewerking

Page 13: bevraging huisartsen

12

4.Bevraging

4.3. Resultaten

68vande114huisartsenpraktijken(60%),hebben68praktijkendevragentelefonischbeantwoord.driepraktijkenhebben deelname aan de bevraging geweigerd. huisartsen uit de 43 andere praktijken werden minimaal 3maalopgebeld.hierbijbeantwoordeofwelniemanddeoproep,ofwerdeenberichtophetantwoordapparaatachtergelaten,ofkongeenafspraakverkregenworden(38solopraktijken,2duopraktijken,1groepspraktijken2wijkgezondheidscentra).Viersolo-artsenweigerdenaandezebevragingmeetewerken.

11vande51solowerkendehuisartsenhebbenspontaangemelddatzijweldragepensioneerdzullenzijn.datismeerdan20%vandebevraagdesoloartsen.ditbevestigtdevreesdatdoordevergrijzingvandezorgverlenershetreedsbeperkteaanbodaannederlandskundigehuisartseninBrusselnogverderzalafnemendaardeinstroomvannieuwenederlandskundigehuisartsenbeperktis.ditonderstreeptdenoodaanbijkomendeinitiatievenomde praktijkwerking nog meer te ondersteunen.

Vande68praktijkenuitBrussel(67)enderand(1)diedetelefonischevragenbeantwoordhebbenzijner7duopraktijken, 5 groepspraktijkenwaarmeer dan 2 huisartsenwerkzaan zijn en 4wijkgezondheidscentra ofMaisonsMédicaleswaarnederlandskundigehuisartsenwerkzaamzijn.

Vande68praktijkenbeschouwt50%hetopstartenvaneenopleidingvoorhuisartsassistentenalseeninitiatiefwaarnoodaanis.Vandezepraktijkenzijnertwaalf(ditis1op3)bereidalsstageplaatstefunctioneren.nog11anderepraktijkenwensenmeerduidelijkheidomtrentdepraktischeimplicatiesvandestagewerking.Voor8vandepraktijkenishetnietduidelijkofhetaanwervenvaneenpraktijkassistentfinancieelhaalbaaris.(zietabel1)

tabel1:

heeftreedseenPAindienst

takendiekunnenwordentoevertrouwdaandePA OverweegteenPAaantewerven

Nood aan opleiding

Stage-plaats

Meeruitleg

Financieelniet haalbaaronthaal admin It med stock

totaal68huisartsenpraktijken

Aantal 17 32 32 26 10 18 15 34 12 11 8

% 25,00% 47,06% 47,06% 38,24% 14,71% 26,47% 22,06% 50,00% 17,65% 16,18% 11,76%

7duo-praktijken

Aantal 1 4 4 3 1 2 3 3 2 1 3

% 14,29% 57,14% 57,14% 42,86% 14,29% 28,57% 42,86% 42,86% 28,57% 14,29% 42,86%

5groepspraktijken

Aantal 2 5 5 3 0 4 2 5 1 2 0

% 40,00% 100,00% 100,00% 60,00% 0,00% 80,00% 40,00% 100,00% 20,00% 40,00% 0,00%

4WgC

Aantal 4 4 3 3 0 2 2 4 1 2 0

% 100,00% 100,00% 75,00% 75,00% 0,00% 50,00% 50,00% 100,00% 25,00% 50,00% 0,00%

51solo-praktijken(*)

Aantal 10 19 20 17 9 10 8 22 8 6 5

% 19,61% 37,25% 39,22% 33,33% 17,65% 19,61% 15,69% 43,14% 15,69% 11,76% 9,80%

%zonderweldra gepensio-neerden

22,50% 45,00% 47,50% 42,50% 22,50% 25,00% 20,00% 52,50% 20,00% 15,00% 12,50%

(*)waarvan11aangevenweldragepensioneerdtezijn=21,57%van de bevraagde solowerkende huisartsen

Intabel1vindtueenweergavevanderesultatenvandebevraging.decelfrequentieszijntebeperktomChi-kwadraattoetsenuittevoerenensignificanteverbandentussenvariabelenaantetonen.Onthaal en administratie werden door 47% van de bevraagde praktijken als de voornaamste taken van depraktijkassistentbeschouwd.deuitvoeringvantakenmetbehulpvaninformaticawerddoor38%vandebevraagdepraktijkenalsnoodzakelijkgeacht.hetmiddelenbeheerkanvolgens26%vandebevraagdehuisartsenpraktijken

Page 14: bevraging huisartsen

13

4.Bevraging

doordepraktijkassistentopgenomenworden.15%vandepraktijkenzijnbereidparamedischeofmedischetakentoetevertrouwenaandepraktijkassistentenmitsdenodigeopleiding.(zietabel1)

grafiek1:

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%

50,00%

Bevraging 68 Nederlandskundige BrusselseHuisartsenpraktijken

Percentage van de bevraagden die deze taken aan een PA toevertrouwen

Vande68praktijkendiedebevragingbeantwoorddengaven35praktijkenaanwelketakenvolgenshennaardepraktijkassistentenkunnenwordengedelegeerd.Onthaalenadministratiewerdendoor91%vandezepraktijkenalsdevoornaamstetakenvandepraktijkassistentbeschouwd.deuitvoeringvantakenmetbehulpvaninformaticawerdalsnoodzakelijkgeachtdoor74%vandezebevraagdepraktijken.hetmiddelenbeheerkanvolgens20%van deze huisartsenpraktijken door de praktijkassistent opgenomenworden. Van deze praktijken denkt 18%datparamedischeofmedischetakenaandepraktijkassistentenkunnenwordentoevertrouwdmitsdenodigeopleiding.(grafiek1)

grafiek2:

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

90,00%

100,00%

onthaal admin IT Med Stock

Bevraging van 17 huisartsenpraktijken die reeds een PA in dienst hebben

Percentage van de praktijken die reeds een PA in dienst hebben

erzijn17huisartspraktijkenwaarreedspraktijkassistentenaldannietbezoldigdwerkzaamzijnofberoepdoenop een telesecretariaat (de 4WgC, 2 groepspraktijken, 1 duo-praktijk en 10 solopraktijken). dit is 1 op 4bevraagdepraktijken.dezepraktijkenbeschouwenonthaalalsdevoornaamstetaakvandepraktijkassistentinhethuidigetakenpakket(100%).88%vandebevraagdepraktijkenmeteenpraktijkassistentindienstvertrouweninhethuidigetakenpakketadministratievetakenaandepraktijkassistenttoe.Voordeuitvoeringvantakenisvoor64%vandezepraktijkendetoepassingvaninformaticavereist.hetmiddelenbeheerwordtvolgens35%vande bevraagde huisartsenpraktijken door de praktijkassistent opgenomen. 18% van deze praktijken vertrouwtparamedischeofmedischetakentoeaandepraktijkassistentdiedaartoebeschiktoverdenodigeopleiding.Vierpraktijkengavenaandat-indienhethuidigetakenpakketkonuitgebreidworden-zezoudenopterenvoorhetinschakelenvandeassistentinIntercultureleBegeleiding.(zietabel1engrafiek2)

15praktijkengevenaaneenpraktijkassistenttewillenaanwerven.ditis22%vandebevraagdepraktijken(8solopraktijken,3duopraktijken,2groepspraktijkenen2wijkgezondheidscentra).tweewijkgezondheidscentra

Page 15: bevraging huisartsen

14

ISerIndeBr

uSSeLSegez

OndheIdSzOrg

PLA

AtSVO

OrdOKt

erSA

SSISte

nte

n?

4.Bevraging

eneengroepspraktijkhebbenaleenpraktijkassistentindienstenwillenernogeenbijkomendeaanwerven.

grafiek3:

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

90,00%

100,00%

onthaal admin IT Med Stock

Bevraging van 12 huisartsenpraktijken die een praktijk assistent wensen aan te werven

Percentage van de praktijken die een praktijk assistent wensen aan te werven

doorde12bevraagdepraktijkendieoverwegenomeenpraktijkassistentaantenemenenernunoggeenindiensthebben,wordenadministratievetakenvandepraktijkassistentverwacht.Voor100%vandezepraktijkenwordtvoordeuitvoeringvantakentoepassingvaninformaticaalsnoodzakelijkgeacht.92%vandezepraktijkenwensendepraktijkassistentonthaalfuncties toe te vertrouwen.hetmiddelenbeheer kanvolgens75%vandebevraagde huisartsenpraktijken door de praktijkassistent opgenomen worden. 42% van deze praktijken zijnbereidparamedischeofmedischetakentoetevertrouwenaandepraktijkassistentenmitsdenodigeopleiding.(zietabel1engrafiek3)

Solopraktijken de bevraging is bij 51 solopraktijken uitgevoerd. Onthaal en administratie werden door respectievelijk 37%en39%vandezepraktijkenalsdevoornaamstetakenvandepraktijkassistentbeschouwd.deuitvoeringvantakenmetbehulpvaninformaticawerdalsnoodzakelijkgeachtdoor33%vandezebevraagdepraktijken.hetmiddelenbeheer kan volgens 20% van deze solopraktijken door de praktijkassistent opgenomenworden. Vandeze solopraktijken denkt 18% dat paramedische of medische taken aan de praktijkassistenten kan wordentoevertrouwdmitsdenodigeopleiding.(zietabel1)

grafiek4:

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

90,00%

100,00%

onthaal admin IT Med Stock

Bevraging van 21 solopraktijken die taken aan een PA wensen te delegeren

Percentage van de praktijken die taken naar de PA wensen te delegeren

Vande51solopraktijkendiedebevragingbeantwoordengaven21praktijkenaanwelketakenvolgenshennaardepraktijkassistentenkunnenwordengedelegeerd.1daarvanheeftreedseenPAindienst,8wenseneenPAin

Page 16: bevraging huisartsen

15

4.Bevraging

diensttenemen.Vooralvandezepraktijkenkunnenonthaal(91%)enadministratie(95%)alsdevoornaamstetakenvandepraktijkassistentbeschouwdworden.deuitvoeringvantakenmetbehulpvan informaticawerddoor81%vandebevraagdeduo-praktijkenalsnoodzakelijkgeacht.hetmiddelenbeheerkanvolgens48%vandebevraagdehuisartsenpraktijkendoordepraktijkassistentopgenomenworden.43%vandezepraktijkenzijnbereidparamedischeofmedischetakentoetevertrouwenaandepraktijkassistentenmitsdenodigeopleiding.(ziegrafiek4)

Duopraktijkenerwerden7duo-praktijkenbevraagd.Voor57% vandezeduopraktijken kunnenonthaal enadministratie alsde voornaamste taken van de praktijkassistent beschouwdworden.de uitvoering van takenmet behulp vaninformaticawerddoor43%vandebevraagdeduo-praktijkenalsnoodzakelijkgeacht.hetmiddelenbeheerkanvolgens29%vandebevraagdehuisartsenpraktijkendoordepraktijkassistentopgenomenworden.14%vandepraktijkenzijnbereidparamedischeofmedischetakentoetevertrouwenaandepraktijkassistentenmitsdenodigeopleiding.(zietabel1)

grafiek5:

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

90,00%

100,00%

onthaal admin IT med stock

Bevraging 4 Nederlandskundige Brusselse duopraktijken die taken naar een PA wensen te delegeren

Percentage van de bevraagde duopraktijken die deze taken toevertrouwen aan praktijkassistenten

Vande7duopraktijkendiedebevragingbeantwoordengaven4praktijkenaanwelketakenvolgenshennaardepraktijkassistentenkunnenwordengedelegeerd.eéndaarvanheeftreedseenPAindienst,3wenseneenPAindiensttenemen.Vooralvandezeduopraktijkenkunnenonthaalenadministratiealsdevoornaamstetakenvandepraktijkassistentbeschouwdworden.deuitvoeringvantakenmetbehulpvaninformaticawerddoor75%vandebevraagdeduo-praktijkenalsnoodzakelijkgeacht.hetmiddelenbeheerkanvolgens50%vandebevraagdehuisartsenpraktijkendoordepraktijkassistentopgenomenworden.25%vandepraktijkenzijnbereidparame-discheofmedischetakentoetevertrouwenaandepraktijkassistentenmitsdenodigeopleiding.(ziegrafiek5)

Page 17: bevraging huisartsen

16

ISerIndeBr

uSSeLSegez

OndheIdSzOrg

PLA

AtSVO

OrdOKt

erSA

SSISte

nte

n?

4.Bevraging

Groepspraktijken

grafiek6:

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

90,00%

100,00%

onthaal admin IT med stock

Bevraging van 5 Nederlandskundige Brusselse groepspraktijken (met meer dan 2 huisartsen)

Percentage van de groepspraktijken die deze taken toevertrouwen aan praktijkassistenten

Van de 5 bevraagde groepspraktijken (praktijken waar meer dan 2 huisartsen werkzaam zijn) hebben er 2reedseenPAindienstenwensener2anderegroepspraktijkeneenPAindiensttenemen.deze5praktijkenbeschouwenonthaalenadministratiealsdevoornaamstetakenvandepraktijkassistent.deuitvoeringvantakenmet behulp van informaticawerd door 60% van de bevraagde groepspraktijken als noodzakelijk geacht.hetmiddelenbeheerkanvolgens75%vandebevraagdehuisartsenpraktijkendoordepraktijkassistentopgenomenworden.geenenkelevandezepraktijkenisbereidparamedischeofmedischetakentoetevertrouwenaandepraktijkassistentenookalbeschikkenzijoverdenodigeopleiding.(zietabel1engrafiek6)

Wijkgezondheidscentra

grafiek7:

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

90,00%

100,00%

onthaal admin IT med stock

Bevraging van 4 Nederlandskundige Brusselse wijkgezondheidscentra

Percentage van de wijkgezondheidscentra die deze taken aan de praktijkassistenten toevertrouwen

Alle4bevraagdewijkgezondheidscentrahebbenreedseenPA indienst.2daarvanwensennogbijkomendeenPAindiensttenemen.dooraldezepraktijkenwordtonthaalalsdevoornaamstetaakvandepraktijkassistentbeschouwd. Voor 70% van de 4 bevraagde wijkgezondheidscentra kunnen administratieve taken aan depraktijkassistent toevertrouwd worden. de uitvoering van taken met behulp van informatica werd door 75%vandebevraagdewijkgezondheidscentraalsnoodzakelijkgeacht.hetmiddelenbeheerkanvolgens50%vandebevraagdewijkgezondheidscentradoordepraktijkassistentopgenomenworden.netzoalsbijdegroepspraktijkenisgeenenkelevandezewijkgezondheidscentrabereidparamedischeofmedischetakentoetevertrouwenaandepraktijkassistentenookalbeschiktdepraktijkassistentoverdenodigeopleiding.(zietabel1engrafiek7)

Page 18: bevraging huisartsen

17

5.Conclusies

5.Conclusiesenbedenkingen

1. zoalsinhetberoepsprofieldatdoordeinitiatiefgroep“Praktijkassistentindeeerstelijnsgezondheidszorg”naar voor wordt geschoven, wordt ook hier duidelijk dat niet alleen de grootte van de praktijk eeninvloedheeftophet takkenpakket,maarookdevisievandehuisartsopde taakverdeling.geziendetaakinvullingperpraktijkverschiltengeziendediversiteitaanpraktijken,zaldetaakinvullingtussendepraktijkassistentenvaakdusergverscheidenzijn.

2. Slechtsineenkleinaantalgevallen(zowelbijreedswerkzamepraktijkassistentenalsbijartsendieeenPAindienstwensentenemen)worden(para)medischetakenvandePAverwacht.IndientochmedischehandelingenvaneenPAverwachtworden,zijnhetvooralduo(14%)eninmeerderematenogsolopraktijken(18%)waardithetgevalis.depraktijkendiereedseenpraktijkassistentindiensthebben,verwachtenminderdatdepraktijkassistentmedische taken uitvoert dan de praktijken die aangeven dat ze wensen een praktijkassistent aan tewerven.Indepraktijklijkthettoevertrouwenvanmedischehandelingenaaneenpraktijkassistentondertoezichtdusnietzovanzelfsprekend.

3. hetParitairComitéwaarpraktijkassistentenondervallenishetPC330.00voorgezondheidsinrichtingen

endienstenwaargeenspecifiekeCAOvoorwerdafgesloten.PAzoudenonderadministratiefpersoneelcategorie4vallen.ditbetekenteenstartbrutomaandloonvan1416,66€enna29jaardienst2.316,18€. (Aanpassing op 1 september 2008, Index 2 % volgens deWet van 2 augustus 1971, zowel voor deschaallonenalsvoordereëlelonen).2

De categorie 4 in het PC 300.00 is voorzien voor bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door:2

1. een vorming gelijkwaardig aan dewelke wordt verkregen door volledig middelbaar onderwijs, aangevuld met speciaal vakonderwijs van eenzelfde niveau of de verwerving van een praktische opleiding door stages of door het bekleden van identieke of gelijkaardige betrekkingen;

2. een beperkte tijd van aanpassing;

3. een meer uiteenlopend zelfstandig werk dat vanwege hem die het uitvoert een meer dan middelmatige vakkennis, initiatief en verantwoordelijkheidszin vereisen;

4. de mogelijkheid : a) al de mindere werkzaamheden van hun specialiteit uit te voeren;

b) al de bestanddelen van de hun toevertrouwde werkzaamheden samen te voegen, eventueel met de hulp van de bedienden van de lagere categorieën.

Voorbeelden : o Stenotypist secretaris bekwaam om initiatieven te nemen; o Stenotypist die in de twee landstalen of in één landstaal en in één vreemde taal kan

werken; o Hoofdbediende van de dienst “lonen en sociale wetten”; o Boekhouder; o Hoofdbediende van het economaat.

enkelebijkomendeberekeningen:1.Vooreenwerknemerzonderanciënniteit:

1416,66€-13,07%werknemersbijdragerSz-30%belastingen=862,05€nettomaandloonvoordewerknemer=10.344,6€perjaar

1416,66€+33,03werkgeversbijdragerSz=1.884,58€ kostvoordewerkgever=22.916,99€perjaar2.Vooreenwerknemermet29jaaranciënniteit:

2316,18€-13,07%werknemersbijdragerSz-30%belastingen=1.409,42€nettomaandloonvandewerknemer=16.913,02€perjaar

2316,18€+33,03werkgeversbijdragerSz=3.081,21€ kostvoordewerkgever=36.974,57€perjaar

Page 19: bevraging huisartsen

18

ISerIndeBr

uSSeLSegez

OndheIdSzOrg

PLA

AtSVO

OrdOKt

erSA

SSISte

nte

n?

5.Con

clusies

Indezeberekeningzijnbepaaldekostenzoalsverzekeringenverplaatsingsvergoedingnietinbegrepen.debijdragedieImpulseoIIvoorzietismaximaal1/2vandekostvandewerkgevermeteenplafondvan16.500€perjaar

Indiendemedischetakentothettakenpakketbehoren,kanmenverwachtendatdeloonvereistenzullentoenemen.nureedsgaven8vandedooronsbevraagdepraktijkenaandatzevrezendathunpraktijkdeaanwervingvaneenpraktijkassistentnietaankan.tweebijkomendebevraagdepraktijkenhaaldenookeengebrekaanwerkruimtevooreenpraktijkassistentaanalsobstakel.

4. geziendeevolutienaargroepspraktijken,geziendebeperktevraagnaarmedischetaakinvullingvandePAinhetalgemeeneningroepspraktijkeninhetbijzonder,stellenwijonsdevraagofhetopportuunisdittypetakeninhetbasistakenpakketvaneenPAtevoorzienenbijgevolgdusookindeopleidingtotPA.dezeafbakeninglijktonsmoeilijkterijmenmethetuitvoerenvangeprotocolleerdeuitvoerendehandelingenindeaanwezigheidvandehuisartsmedischehandelingenzoalsbloedafnameenhetverwijderenvanhechtingen.

hetlijktonsdathetopnemenvandemedischetakeninhetprofielgoedoverwogenmoetworden.depraktijkendiedezetakenwelwensentoetevertouwenaaneenmedewerkerkunnenberoepdoenoppersonenmeteenuitgesprokenparamedischprofiel.degroepspraktijkenenwijkgezondheidscentrabevraagdindezenavraagwenstenmogelijksomdezeredengeenmedischetakentoetevertrouwenaandepraktijkassistent.

doorhetvrijkomenvanmiddelenvoorhetaanwervenvanpraktijkassistentenindehuisartsenpraktijkviaImpulseoII,geziendeevolutienaargroepspraktijkenengeziendevraagnaarPAbijdezegroterblijkttezijn,willenwijpleitenvoorsnelinzetbarepraktijkassistenten. gezienhetgrosvandehuisartsennietonmiddellijkvragendepartijisvooreenpraktijkassistentdieook(para)medischehandelingenstellen,willenwijpleitenvooreenniettehooggegrepenprofiel,mederekeninghoudendmetdeloonaspiratiesvan(para)medischgeschooldpersoneelendegeplafonneerdebijdragevanImpulseoII.

Onsinzienszijner2mogelijkheden1. eénprofielvoor‘praktijkassistentindeeerstelijnsgezondheidszorg’,waarbijeensubprofielvoor(para)

medischegeschooldepraktijkassistentenPAvoorzienwordt2. tweeprofielen,waarbijhetniet(para)medischprofielbv‘praktijkassistentinde

eerstelijnsgezondheidszorg’kangenoemdworden,hetanderbv‘huisartsenpraktijkassistent’

uithetfeitdat11praktijkenmeerinformatiewensenalvorenszealsstageplaatswensentefunctioneren,leidenwijafdatdeorganisatievaneeninformatiemomentoverdepraktischeimplicatiesvandevormingenaanwervingvaneenpraktijkassistentaangewezenis.ditzullenwijdanookismdebevoegdepartnersvoorzien.

Bibliografiegeraadpleegdedocumenten

1. Cuypersr,grouwelsd,nicolaig(2006)draaiboekpraktijkassistentevoordehuisartsenpraktijk.Berchem:domusMedica,projecthuSAM,

2. FOdWerkgelegenheid,ArbeidenSociaalOverleg(2008)PC330.00gezondheidsinrichtingenen–diensten.Brussel3. nederlandsInstituutvoorzorgenWelzijn(2004)Beroepsprofieldoktersassistent,nIzWProfessionalisering.4. Sociaal-economischeraadvanVlaanderen(2008)Beroepscompetentieprofieltandartsenassistent,Brussel.5. Vlaamseonderwijsraad(2008)Omgevingsanalysehulpberoepenindetandheelkunde,Brussel.

geraadpleegdewebpagina’s• rIzIV(2008),ImpulseoII-Financieringbediendevoorhuisartsgroeperingen.,laatstbezocht10/12/2008.http://www.riziv.fgov.

be/care/nl/doctors/specific-information/impulseo/index_impulseoII.htm• VdAB(2006)BeroepenficheMedischeSecretaresse(M/V),laatstbezocht10/12/2008http://cobra.vdab.be/cobra/cobra?event=alge

meneFiche&clusterBeroep=131• VdAB(2006)Beroepenfichetandartsassistent,laatstbezocht10/12/2008

http://cobra.vdab.be/cobra/cobra?event=algemeneFiche&clusterBeroep=812• VdAB(2008),IndividueleBeroepsopleidingindeOnderneming(IBO)laatstbezocht10/12/2008

http://www.vdab.be/ibo/ibo.shtml

Page 20: bevraging huisartsen

19

Bijlagen

Bijlage 1

Brussel,21oktober2008

BesteCollega,

zoalsureedsvernamheeftderegering,opaangevenvanMinistervanSocialezakenenVolksgezondheid,beslistomdehuisartsenfinancieelteondersteunenbijhetaanwervenvaneenpraktijkassistent.ditinitiatiefkreegdenaamImpulseoIIenwerdformeelgepubliceerdinhetKBvan12augustus2008.ImpulseoIIwilopdezemanierdesamenwerkingtussenhuisartsen,aldannietwerkendineenzelfdepraktijkgebouw,ondersteunen.ImpulseoIIstaatopenvoorelkevormvanpraktijkenisdusooktoegankelijkvoordesoloartsdiestreeftnaarsamenwerkingmetcollega-artsenvianetwerking.

Omeendreigendtekortaanzorgverlenersaantepakkeniséénvandepistesdehuisartsenmeerteondersteunenzodatdehuisartsenzichophunkerntakenkunnenconcentreren.Bovendienblijktuitbevragingvanartsenenanderezorgverlenersdierecentmetpersoneelzijnbeginnenwerken,datdearbeidstevredenheidduidelijktoegenomenisendateenpraktijkassistentzichzelfterugbetaalt.

VoorBrusselwensenwij,inhetkadervanhetproject‘CoördinatiegezondheidszorgBrussel’,inkaarttebrengenwatdemogelijkevraagvanwegedehuisartsenisaanpraktijkondersteuningviahetaanwervenvaneen praktijkassistent.hieronderkuntumeerinformatievindenbetreffendedevoorwaardenwaaraaneenpraktijkmoetvoldoenominaanmerkingtekomenvooreenfinanciëletussenkomtvanwegedeoverheidbijhetaanwervenvaneenpraktijkassistentendemogelijkepistesdieinBrusselkunnenondernomenwordenomdezestapvoordehuisartstevergemakkelijken(opleidings-enstagemogelijkheden).

definanciëletussenkomstvanwegedeoverheidbijhetaanwervenvaneenpraktijkassistentisgekoppeldaanvolgendevoorwaarden:

o MinimumtweeerkendehuisartsendieindezelfdehuisartsenzonewerkenenbeantwoordenaandecriteriavoorzieninhetMBvan21/02/2006(criteriavoorerkenningenbehoudvandebijzondereberoepstitelvanhuisarts).

o ermoeteen geschreven samenwerkingscontract bestaandatdemodaliteiten vandeaanwerving vanhetpersoneelslid,vanhetinternoverlegenvandebeveiligdetoegankelijkheidvandegMd’s(globaalMedischdossier)voordedeelnemendeartsenvastlegt.

o Methetpersoneelslidmoeteenarbeidsovereenkomstmettaakomschrijvingafgeslotenwordenenhetminimumbaremamoetgerespecteerdworden.

Maximum50%vandebewezenkostenwordenvergoedmeteenmaximumvan16.500€perjaarvoorminimum3huisartsendiesamen1000gMd’sbeherenen8250€perjaarvoorminimum2huisartsendiesamen500gMd’sbeheren.

Voor2007en2008wordendebovenvermeldeaantallengMd’smet20%verminderd.devermeldeminimumaantallenbeheerdegMd’swordenverminderdmet50%voorgroeperingendieuitsluitendbestaanuithuisartsendiehunerkenninghebbenbekomeninhetvoorgaandkalenderjaar.

MeerinformatieoverImpulseoIIvindtuterugopderIzIVwebsitemetonderstaandelink:http://www.riziv.fgov.be/care/nl/doctors/specific-information/impulseo/index_impulseoII.htm

Page 21: bevraging huisartsen

20

nu“ImpulseoII”inwerkinggetredenis,iseenopleiding tot praktijkassistent meer dan ooit aan de orde. Een opleidingtervoorbereidingtoteendergelijkefunctiewordtnognietgeorganiseerdinBrusselofVlaanderen.InVlaanderenheeftdeVVt(Vlaamseverenigingvantandartsen)endeVdABin2006eencursustandartsassistentopgestartomaaneenidentiekevraagtegemoettekomen.Wijwensentebekijkenofeengelijkaardiginitiatiefookvoorhuisartsassistentenkanondernomenworden.eerstecontactenmetdeVdABenBrusselseopleidingsinstellingenwerdenreedsgelegd.MedeophunvraagschrijvenwijuaanominkaarttebrengenoferbijdeBrusselsehuisartseneenreële vraag is naar praktijkassistentie, naar het profiel dat u daarbij voor ogen hebt en naar de termijn waarop u denkt te willen starten met een praktijkassistent.

hetisonzebekommernisdeopleidingtotpraktijkassistentoptimaaltelatenaansluitenbijdegangbareofgewenstepraktijkwerking.decomplexiteitvandeopleidingzalafhankelijkzijnvanmeerderefactorenzoalsdeorganisatievandepraktijkendetakendieuweggelegdzietvooreenpraktijkassistente,dediversiteitvandezorgvraag...

naasteentheoretischeopleidingkanaandekandidaatpraktijkassistentendemogelijkheidgebodenwordenominhetkadervaneenIndividuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) stagetevolgenalspraktijkgerichteafwerkingvandeopleiding.deIBO-formuleiseenvoudigenergaantrekkelijk:deopgeleidewerkzoekendeloopteenstageinuwpraktijk,daarnawordthij/zijvoorminstensdeduurvandestageindienstgenomen.tijdensdestagebetaaltugeenloonofrSz,maarweleenproductiviteitspremie.diepremieisgelijkaanhetnormaleloonvoordejobmindegemiddeldewerkloosheidsuitkering.uvergoedtookdeverplaatsingskostenvanuwcursistenverzekerthemofhaartegenarbeidsongevallen.eenVdABconsulentvolgthetverloopvandeopleidingop.VerlooptdeIBOnietoptimaal,dankandeaangesteldeVdABconsulenthelpenbijdebijsturingvandestage.nadeopleidingbiedtudewerkzoekendeeencontractvanonbepaaldeduuraanwaarbijdepraktijkassistentminstensdeduurtijdvandestageindienstdientgenomenteworden.tijdensdezetewerkstellingsperiodekanuvandeondersteuninginhetkadervanImpulseoIIgenieten.MeerinformatieoverIBOvindtuterugopdeVdABwebsitemetonderstaandelink:http://www.vdab.be/ibo/ibo.shtml

Wijrichtenuditschrijvenomonseenbeeldtekunnenvormenvanuwbehoefteaanpraktijkondersteuning.Wewensenuhierbijtevragenofumeentdateenpraktijkassistentdezebehoeftekaninvullenenwelkebijkomendeondersteuningunodigachtbijhetindienstnemenvaneenpraktijkassistent.

Omdezebevragingzogebruiksvriendelijkmogelijktelatenverlopenenzoweinigmogelijkvanuwtijdinbeslagtenemen,stellenwevoordatéénvandeprojectmedewerkerstelefonischcontactmetuopneemt.erzullenudanenkelekortevragengesteldwordenzodatuinenkeleminutenuwnodenkankenbaarmaken.Ookindienumeerinformatiewenstofeenaantalzakenonduidelijkzijn,kanuditaandeprojectmedewerkervragen.Indienueentijdstipwenstaantegevenwaaropubijvoorkeurgecontacteerdwordt,[email protected].

hopendeutehebbenkunnenovertuigenvanhetbelangvanuwbijdrageviahetbeantwoordenvanenkelevragenensteedsbereiduverdereinformatieteverschaffen.

Dr Caroline Verlindegezondheidscoö[email protected]

Medenamens,dr.Milanroex, Mvr.OliviaVanMechelenVoorzitterBhAK directeurBWr

Page 22: bevraging huisartsen