avrupa birliği fonları için proje yönetimi - abmaliye.gov.tr fonlari icin proje yonetimi.pdf ·...
TRANSCRIPT
111
T.C.Maliye Bakanlığı
Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
AVRUPA BİRLİĞİ FONLARI İÇİN PROJE YÖNETİMİ
Dr. Hakan KARABACAK
Ankara, 2011
2
05.12.1951 tarih ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre bu eserin bütün yayın, tercüme ve iktibas hakları, Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı’na aittir. Bu kitabın tamamı ya da bir kısmı ilgili yasanın hükümlerine göre, izin olmaksızın çoğaltılamaz, yazılı, sözlü, görsel-işitsel kitle iletişim araçları yoluyla yayınlanamaz, depolanamaz, kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.Yayının içeriğinden yazar sorumludur.
Kapak Resmi: Dr. Hakan KARABACAK
Ankara, 2011
Tasarım: İvme 0312 210 67 01
3333
ÖNSÖZ
2004 yılında basılarak dağıtımı AB ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığınca gerçekleştirilen “Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali İşbirliği ve Proje Yönetimi Yaklaşımı” başlıklı kitap Avrupa Birliği’nin sağladığı mali yardımları ve proje yönetimi yaklaşımını tanıtan ilk kitaplardan biriydi. Avrupa Birliği ile mali işbirliği sürecinde katedilen mesafe tamamen güncellenmiş ve yenilenmiş bir çalışmanın yapılması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışma hibe nitelikli AB mali yardımlarından yararlanmak isteyen kamu kurumlarına ve hibe programı yararlanıcılarına proje hazırlık çalışmalarında ihtiyaç duyabilecekleri teknik bilgileri sunmayı ve rehberlik etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçtan hareketle güncel başvuru belgeleri ve standart formlar esas alınarak örneklerle anlatım yöntemi tercih edilmiştir. Uygulamaya yönelik bir bakış açısı ile AB’nin proje yönetimine ilişkin benimsediği temel yaklaşımlar, yöntemler ve kavramlar vurgulanmıştır. Bu anlamda çalışmanın ilgililere bir başvuru kaynağı olmasını ümit ediyorum. Çalışma süresince ilgisini ve desteğini esirgemeyen Daire Başkanım Sayın Pelin KUZEY’e şükranlarımı sunarım.
Ankara, 2011 Dr. Hakan Karabacak
4
5555
KISALTMALAR
AB – Avrupa Birliği
ABGS – Avrupa Birliği Genel Sekreterliği
AP (Accession Partneship) - Katılım Ortaklığı (Belgesi)
CARDS (Community Assistance for Reconstruction, Development and Stability) – Yeniden Yapılanma, Kalkınma ve İstikrar İçin Topluluk Yardımı
DPT – Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı
EC (European Commission) – Avrupa Komisyonu
EP (European Partnership) – Avrupa Ortaklığı
IB (Institution Building) – Kurumsal Yapılanma
INV (Investment) – Yatırım
IPA (Instrument for Pre Accession) – Katılım Öncesi Mali Araç
ISPA (Instrument for Structural Policies for Pre-Accession) – Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı
KOBİ – Küçük ve Orta Büyüklükte İşletmeler
LFM (Logical Framework Matrix) – Matıksal Çerçeve Matrisi
MDAÜ – Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri
MEDA (Mediterranean Development Aid) – Akdeniz Kalkınma Yardımları
MFİB – Merkezi Finans ve İhale Birimi
MIPD (Multi-annual Indicative Planning Document) – Çok Yıllı Endikatif Planlama Belgesi
NPAA (National Programme for the Adoption of the Acquis) – Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı
PHARE (Poland and Hungary: Action for the Reconstruction of the Economy) – Polonya ve Macaristan Ekonomilerinin Yeniden Yapılandırılmasına Yönelik Destek
SAA (Stabilisation and Association Agreement) – İstikrar ve Ortaklık Anlaşması
SAPARD (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development) – Tarım ve Kırsal Kalkınma İçin Özel Katılım Öncesi Program
YED – Yerleşik Eşleştirme Danışmanı
6
7777
İÇİNDEKİLER
Giriş ......................................................................................................9
I. Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) ve Hibe Programları..............11
II. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ve Mantıksal Çerçeve Matrisi ...............20
II.1 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı .....................................................20
II.2 Mantıksal Çerçeve Matrisi .........................................................23
III. Proje Başvuru Formu .....................................................................42
III.1 Proje Başvuru Formlarında Talep Edilen Başlıca Ortak Bilgiler .42
III.2 Proje Başvuru Formlarında Talep Edilen Bazı Özel Bilgiler .......48
IV. Bütçe ............................................................................................57
IV.1 Proje Fişinde Bütçe ile İlgili Kısımlar .......................................57
IV.2 Hibe Başvuru Formu ve Ekinde Bütçe ile İlgili Kısımlar ...........61
V. Proje Tekliflerinin Değerlendirilmesi .................................................81
Sonuç ................................................................................................91
Ek-1 Proje Başvuru Formlarında Yer Alan Ortak Bilgiler .....................96
Ek-2 Çalışmada Kullanılan Bazı Temel Terimlerin İngilizce Karşılıkları ..97
8
9999
Giriş
Avrupa Birliği mali yardımları bir takım programlar (veya araçlar) kapsamında sağlanmaktadır. 2007 yılından önce Avrupa Birliği’nin aday ve potansiyel aday ülkelere yönelik tek bir mali yardım programı yoktu ve bu programlar öncelik alanlarına veya hedef aldığı aday ülkelere göre çeşitlilik göstermekteydi.1 Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkelerine yönelik PHARE, ISPA ve SAPARD Programları, Güney Doğu Avrupa Ülkelerine yönelik CARDS Programı ve Türkiye’ye yönelik katılım öncesi mali yardım programları dayandıkları hukuksal metinlerle yürürlükteydi.
Avrupa Birliği 2007 yılından itibaren aday ve potansiyel aday ülkelere sağladığı mali yardımları Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) adını verdiği tek bir program kapsamına almıştır. IPA kapsamında sağlanan hibe nitelikli mali yardımlarından yararlanmak ancak hazırlanacak projelerle mümkün olabilmektedir. Proje belirlenmiş bir bütçe ile sınırlı bir zaman dilimi içerisinde açıkça ortaya konan hedefleri gerçekleştirmeyi amaçlayan faaliyetler serisi olarak tanımlanabilir.2 Avrupa Birliği, hazırlanacak projelerin teknik anlamda belli niteliklere veya standartlara sahip olmasını beklemektedir. Projelerin biçim ve içerik yönünden aranan niteliklere sahip olması ise proje yönetimine ilişkin olarak Avrupa Birliği tarafından geliştirilen bir takım araç ve yöntemlerle sağlanmaktadır.
Avrupa Birliği’nin proje yönetimi yaklaşımı içinde yer alan en önemli yöntem ve araçlardan biri Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ve bu yaklaşımın sonucunda hazırlanan Mantıksal Çerçeve Matrisi’dir. Kamu kurumları, yerel idareler, KOBİ’ler, sivil toplum kuruluşları, sanayi, ticaret, ziraat odaları, meslek odaları, vakıflar, dernekler, sendikalar, kooperatifler, üniversiteler ve enstitüler gibi kurum ve kuruluşlar hibe nitelikli AB yardımlarından yararlanmak üzere bu Matrisi hazırlar. Avrupa Birliği fonlarıyla desteklenecek projelerin başvuru paketi içerisinde yer alan en önemli belgelerden biri olan Mantıksal Çerçeve Matrisi proje başvuru formunun ekidir.
Proje başvuru formunun Mantıksal Çerçeve Matrisinden sonra hazırlanması uygundur. Merkezi düzeydeki kamu kurumlarınca doldurulan ve proje fişi olarak adlandırılan standart proje başvuru formu ile hibe 1 Aday ülkeler Türkiye’nin yanı sıra Hırvatistan, İzlanda, Karadağ ve Makedonya; potansiyel aday ülkeler ise Arnavutluk, Bosna-Hersek, Sırbistan, ve Birleşmiş Milletlerin 1244 sayılı ilke kararı doğrultusunda özel bir statü verilen Kosova’dır.2 European Commission, Aid Delivery Methods, Volume 1: Project Cycle Management Guidelines, March 2004
10
programlarından yararlanmak üzere doldurulan standart hibe başvuru formu arasında önemli farklar bulunmaktadır. Bu farklılık gerek başvuru formlarının biçimi açısından gerekse talep edilen bazı bilgiler ve ekleri açısından ortaya çıkmaktadır. Diğer yandan, Avrupa Birliği’nin hibe nitelikli mali yardımlarından yararlanmak üzere hazırlanan proje başvuru formlarında talep edilen bazı bilgiler değişmemektedir. Doldurulması gereken alan başlıkları farklı da olsa Avrupa Birliği’nin her proje başvurusunda olmasını talep ettiği ortak bilgiler bulunmaktadır.
Ayrıntılı harcama kalemlerini ve yapılacak sözleşmeleri içeren bütçe formları ve tabloları proje başvuru paketi içinde teslim edilmesi gereken önemli belgelerdendir. AB’nin hibe nitelikli mali yardımlarından yararlanmak üzere hazırlanan tüm projelerde bütçe formunun ve harcamaları gösteren kısımların titizlikle doldurulması gerekmektedir. Projelere aktarılan hibe nitelikli mali yardımlar ancak hazırlanan projelerin bütçe formlarında yer alan harcamalara yönelik olarak kullanılabilmektedir.
Başvuru sahipleri tarafından hazırlanan proje başvuru formu, mantıksal çerçeve matrisi ve bütçe formlarını içeren proje teklifleri, kabul veya red yönünde karar verilmek üzere bir değerlendirme sürecinden geçmektedir. Değerlendirme süreci sonunda aranan niteliklere sahip projeler tespit edilerek bunların finansmanına karar verilmektedir.
Beş kısımdan oluşan bu çalışmanın ilk kısmında IPA ve hibe programlarının bir tanıtımı yapılacaktır. İkinci kısımda Mantıksal Çerçeve Yaklaşımına ve bu yaklaşımın sonucunda hazırlanan Mantıksal Çerçeve Matrisine yer verilecektir. Üçüncü kısımda proje başvuru formlarında talep edilen bilgiler ve doldurulması gereken alanlar açıklığa kavuşturulacaktır. Proje bütçesinin hazırlanmasına ilişkin açıklamalara dördüncü kısımda yer verilecektir. Son kısımda proje tekliflerinin değerlendirilmesi konusuna değinilecektir.
111111
I. KISIMKatılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) ve
Hibe Programları
IPA’nın yasal çerçevesini IPA Tüzüğü ve IPA Uygulama Tüzüğü oluşturmaktadır.3 Uygulama dönemi 31 Aralık 2013 tarihinde sona erecek olan IPA, katılıma yönelik diğer mali yardım programlarını yürürlükten kaldırmış veya diğer bir ifadeyle uygulaması devam eden bu programların yerini almıştır.4 İdari ve ekonomik reformlarla iktisadi ve sosyal kalkınmanın desteklenmesi, yoksulluk seviyesinin azaltılması, aday ülkeler için üyelikten sonra da sürdürülecek ve geliştirilecek yasal ve kurumsal bir altyapının oluşturulması IPA’nın temel hedefleri arasında sıralanmaktadır. Bu hedefleri gerçekleştirmek üzere sağlanan IPA mali yardımı aşağıdaki beş bileşen altında kullandırılmaktadır:
� IPA Bileşenleri
IPA I : Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma,
IPA II : Sınır Ötesi İşbirliği,
IPA III : Bölgesel Kalkınma,
IPA IV : İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi,
IPA V : Kırsal Kalkınma.
Bu bileşenler kapsamında sağlanan yardımların miktarı Çok Yıllı Endikatif Mali Çerçeve’de belirtilmekte ve bu yardımların yöneleceği öncelik alanları Çok Yıllı Endikatif Planlama Belgesi’nde ortaya konmaktadır.5 Merkezi 3 IPA Tüzüğü için bkz. Council Regulation (EC) No 1085/2006 of 17 July 2006 establishing an Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA) (OJ L 210/82 of 31.07.2006) ve IPA Uygulama Tüzüğü için bkz. Commission Regulation (EC) No 718/2007 of 12 June 2007 implementing Council Regulation (EC) No 1085/2006 establishing an instrument for pre-accession assistance (IPA) (OJ L 170/1of 29.06.2007). 4 IPA mali yardımına ve uygulanmasına ilişkin genel kuralları belirlemek üzere Komisyon ve yararlanıcı ülke bir çerçeve anlaşma imzalamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Avrupa Toplulukları Komisyonu Arasında Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) ile Temin Edilen Yardımın Uygulanması Çerçevesinde Türkiye Cumhuriyetine Sağlanan Avrupa Topluluğu Mali Yardımlarıyla İlgili İşbirliği Kuralları Hakkında Çerçeve Anlaşma 11 Temmuz 2008 tarihinde imzalanmıştır. Söz konusu Anlaşmanın onaylanması 5824 sayılı Kanunla uygun bulunmuş ve Anlaşma, 24 Aralık 2008 tarih ve 27090 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2008/14450 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe girmiştir. 5 Bu belgeler üç yıllık olarak hazırlanmaktadır. AB Komisyonu tarafından hazırlanan güncel Çok Yıllı Endikatif Mali Çerçeve için bkz. Communication from the Commission to the
12
düzeydeki kamu kurumları öncelikli alanlarını gerçekleştirmeye yönelik projeler hazırlamaktadır. Hazırlanan projelerden bir kısmının bütçesi bizzat proje hazırlayan kurumca AB müktesebatına uyuma yönelik ihtiyaçları doğrultusunda kullanılmaktadır. Bütçesi bizzat projeyi hazırlayan merkezi düzeydeki kamu kurumlarınca kullanılan projeler makro projeler olarak adlandırılabilir. Bu projelerden bazılarının bütçesi ise hibe programları ile yerel idareler, KOBİ’ler, sivil toplum kuruluşları, sanayi, ticaret, ziraat odaları, meslek odaları, vakıflar, dernekler, sendikalar, kooperatifler, üniversiteler ve enstitüler gibi kurum ve kuruluşlara kullandırılmaktadır.6 Hibe programları kapsamında diğer kurumlarca hazırlanan projeler ise mikro projeler olarak adlandırılabilir. Hibe programları, makro projelerin bir uygulama yöntemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Böylece merkezi düzeydeki kamu kurumları dışında yer alan kurumların da AB uyum çalışmalarına katılımlarının teşvik edilmesi ve IPA’nın hedeflerine ulaşmaya katkıda bulunmaları amaçlanmaktadır.
Merkezi olmayan idari yapılanma içinde katılım öncesi yardım kaynaklarının yöneleceği öncelik alanlarına, bu yardımların kullanım şekline ve seçilecek makro projelere ilişkin kararlar mali işbirliği programlaması adı verilen bir süreçte alınmaktadır. Bu süreçte kamu kurumlarının hazırlayacakları makro projelere yönelik proje çağrıları Avrupa Birliği Genel Sekreterliği (ABGS) tarafından yapılmaktadır. Programlama süreci sonucunda üzerinde uzlaşı sağlanmış makro projeleri içeren proje paketleri ortaya çıkmaktadır. Proje paketine dahil bu projelerin uygulanması Türkiye ve AB Komisyonu arasında ilgili programlama yılına ve IPA bileşenine ilişkin olarak imzalanan Finansman Anlaşmaları ile mümkün olmaktadır.
Kamu kurumları veya hibe programlarının yararlanıcı kuruluşları tarafından hazırlanan projelerin seçilmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi, ihale, sözleşme ve ödemelerinin gerçekleştirilmesi gibi işlevler ülkemizde merkezi olmayan bir yapılanma sisteminin kişileri ve kurumları tarafından yerine getirilmektedir.
Council and the European Parliament: Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA) Multi Annual Indicative Financial Framework for 2010-2012, Brussels, 5 November 2008, COM (2008) 705 Final. Ülkemiz ve AB Komisyonu tarafından işbirliği halinde hazırlanan Taslak 2011-2013 Çok Yıllı Endikatif Planlama Belgesi’ne yakın bir zamanda AB Komisyonu tarafından resmiyet kazandırılması beklenmektedir.6 Hibe programları IPA Tüzüğüne gore IPA I. bileşeni kapsamında sağlanacak yardım biçimlerinden biridir.
111333
� Avrupa Birliği tarafından tüm aday ülkelerden istenen bu idari yapılanma, Ülkemizde 18 Temmuz 2001 tarih ve 2001/41 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile oluşturulmuş ve 4 Aralık 2009 tarih ve 2009/18 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile kapsamlı biçimde değiştirilmiştir.7
7
2009/18 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca, katılım öncesi yardımın genel koordinasyonunu sağlamak üzere Ulusal Katılım Öncesi Yardım Koordinatörü olarak Avrupa Birliği Genel Sekreteri görevlendirilmiştir. Ulusal Katılım Öncesi Yardım Koordinatörünün sekretarya hizmetleri ABGS tarafından yürütülmektedir. IPA 1. bileşenine ilişkin programlama ve izleme sürecini yürütmek ve koordine etmek ABGS’nin görevleri arasındadır. Ayrıca Katılım Öncesi Yardım Aracı 2. bileşeni ile ilgili olarak, Türkiye’nin katılım sağladığı ve önümüzdeki dönemde katılacağı programlarla ilgili çalışmaları yürütmek üzere ABGS Ulusal Otorite olarak belirlenmiştir.8
Ulusal Yetkilendirme Görevlisi, Avrupa Birliğinden sağlanacak fonların mali yönetimi, işlemlerin mevzuata uygunluğu ile yönetim ve kontrol sistemlerinin etkin işlemesinden sorumludur. Ulusal Yetkilendirme Görevlisi olarak Hazine Müsteşarı görevlendirilmiştir. Hazine Müsteşarlığı bünyesinde bulunan Ulusal Fon, Ulusal Yetkilendirme Görevlisinin sorumluluğu altında, Katılım Öncesi Yardım Aracı çerçevesinde sağlanacak yardımların mali yönetimi ile görevlidir.
IPA’nın 3. 4. ve 5. bileşenlerinin uygulanmasına ilişkin ayrıntılar bunlara ilişkin hazırlanan operasyonel programlarda yer almaktadır. Katılım Öncesi Yardım Aracı 3. ve 4. Bileşenleri için ilgili operasyonel programların ve Katılım Öncesi Yardım Aracı 5. Bileşeni için Kırsal Kalkınma Programının hazırlanması ve uygulamanın yürütülmesinden sorumlu kurumlar Program Otoriteleri olarak adlandırılmaktadır. Katılım Öncesi Yardım Aracının 3., 4. ve 5. Bileşenlerine ilişkin olarak Operasyonel Programların hazırlanması ve uygulanmasından aşağıdaki kurumlar yetkili ve sorumludur.
7 Katılım Öncesi AB’den Sağlanacak Fonların Yönetimine ilişkin 2009/18 sayılı Başbakanlık Genelgesi 4 Aralık 2009 tarih ve 27422 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 8 ABGS bu görevi, Merkezi Finans ve İhale Birimi ile işbirliği içerisinde yürütmektedir.
14
BileşenOperasyonel
ProgramProgram Otoritesi
(3) Bölgesel Kalkınma
Çevre Çevre ve Orman Bakanlığı
Ulaştırma Ulaştırma Bakanlığı
Bölgesel Rekabet Edebilirlik
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
(4) İnsan KaynaklarınınGeliştirilmesi
İnsan KaynaklarınınGeliştirilmesi
Çalışma ve Sosyal GüvenlikBakanlığı
(5) Kırsal Kalkınma
Kırsal Kalkınma
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (Yönetim Otoritesi); Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Ajansı)
Katılım Öncesi Yardım Aracının 3. ve 4. Bileşenleri kapsamında sağlanacak yardımların koordinasyonunu sağlamak üzere, Stratejik Koordinatör sıfatı ile Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşar Yardımcısı görevlendirilmiştir. Stratejik Koordinatörün sekretarya hizmetleri DPT Müsteşarlığı tarafından yerine getirilmektedir.
Merkezi düzeydeki kamu kurumları gerek bu idari yapılanmada kendilerine verilen görevlere dayanarak gerekse proje hazırlayıcı ve uygulayıcı kurumlar sıfatıyla merkezi olmayan yapılanmanın farklı kurumları ile temas halindedir. Mali yardımların kullanmaya yönelik idari yapılanmanın kurumlarından biri de Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB)’dir. MFİB ilgili IPA bileşenleri kapsamındaki projelerin Avrupa Komisyonu tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ihale, sözleşme, ödeme ve raporlama işlemlerini üstlenmiştir.9 Hazine Müsteşarlığına bağlı olarak faaliyet gösteren bu kurum hibe programlarının duyurusu yapma ve başvuru ve değerlendirmenin koordinasyonunu sağlama görevlerini yerine getirmektedir. Dolayısıyla, hibe programları kapsamında mikro projeler hazırlayan kurumlar merkezi olmayan yapılanma içerisinde sadece MFİB ile temas halindedir.
Hibe Programlarında proje başvuru süreci sözleşme makamı olan MFİB’in proje teklif çağrısına ilişkin duyurusu ile başlamaktadır. Teklif çağrıları, ilgili olduğu hibe programına ait duyuruları, hibe başvuru rehberini, ön teklif formunu, hibe başvuru formunu, bu forma ek yapılacak çok sayıda standart formu ve hibe programına ilişkin özel koşul ve düzenlemeleri 9 Katılım Öncesi Yardım Aracının 5. Bileşeni kapsamında, başvuru çağrı ilanlarına çıkılması, proje seçimi, sözleşme, ödeme ve raporlama işlemlerinin yürütülmesinden Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu sorumludur.
1115555
açıklayan belgeleri içermektedir. Her bir hibe programının teklif çağrısı programa özel olup, dikkatli okunmalı ve bağımsız değerlendirilmelidir.
Teklif çağrısı ile yayımlanan hibe başvuru rehberi ait olduğu hibe programının anayasasıdır. Hibe programından yararlanmak üzere hazırlanacak projelerde ihtiyaç duyulabilecek bilgileri, farklı anlayışlara mahal bırakmayacak şekilde sunmaktadır. Bu çerçevede, rehberler ait olduğu teklif çağrısının kurallarını, ilgili hibe programından desteklenecek projelerin taşıması gereken nitelikleri ve başvuruların seçimi ve değerlendirilmesinde izlenecek usulleri ayrıntılı olarak açıklamaktadır.
� Hibe başvuru rehberleri aşağıda yer alan konu başlıklarına ait bilgiler vermektedir:
Programın hedefleri ve destekleyeceği öncelik alanları,�
Sağlanacak mali destek miktarları ve her bir proje için alt ve üst � sınırlar,
Başvuru sahiplerinin ve ortaklık şartı aranıyorsa ortakların � nitelikleri ve sağlayacağı koşullar (başvuru sahibi ve ortaklarının uygunluğu),
Hibe başvurusunda bulunulacak projelerin süresi, konusu, � yeri, türleri, kapsayabileceği ve kapsayamayacağı faaliyetler (faaliyetlerin uygunluğu),
Hibeden karşılanabilecek ve hibeden karşılanamayacak maliyetler � (maliyetlerin uygunluğu),
Başvuru şekline, yapılacak işlemlere ve son tarihlere ilişkin � bilgiler,
Başvuruların değerlendirilmesi ve seçimine ilişkin bilgiler,�
Değerlendirme aşama ve kriterlerine ilişkin bilgiler,�
Sözleşme makamı (MFİB) tarafından işletilecek sürece ilişkin � ayrıntılar,
Başvuru esnasında sunulacak, başvuru sonrasında hazırlanacak � ve referans alınacak belgelere ilişkin bilgiler.
Hibe programlarına başvurular Türkçe veya İngilizce olarak yapılabilmektedir. Hibe programından yararlanmak üzere hazırlanan projenin başvurusu esnasında sunulan belgelerin listesi için hibe başvuru
16
rehberlerine bakılmalıdır. Genel fikir vermek amacıyla Hibe Başvuru Rehberi altında yer alan ve bu çalışmada yer verilen eklerin hiyerarşik listesi aşağıda sunulmaktadır:Hibe Başvuru Rehberi Doldurulacak Belgeler EK A – Başvuru Formu (word formatında) Kısım A – Proje Ön Teklifi Bölüm 1. Ön Tekliflerin Hazırlanmasına İlişkin Kılavuz Bölüm 2. Ön Teklif Kontrol Listesi (Sınırlı Teklif Çağrısı için) Bölüm 3. Ön Teklif için Başvuru Sahibinin Beyanı (Sınırlı Teklif
Çağrısı için) Bölüm 4. Ön Teklif için Değerlendirme Tablosu (Sınırlı Teklif
Çağrısı için) Kısım B – Tam Başvuru Formu Bölüm 1. Genel Bilgi Bölüm 2. Proje Bölüm 3. Başvuru Sahibi Bölüm 4. Başvuru Sahibinin Projeye Katılan Ortakları Bölüm 5. Başvuru Sahibinin Projeye Katılan İştirakçileri Bölüm 6. Başvuru Formu için Kontrol Listesi Bölüm 7. Başvuru Sahibinin Beyanı Bölüm 8. Başvuru Formu için Değerlendirme Tablosu EK B – Bütçe (Excel formatında) (4 farklı çalışma sayfası vardır). EK C – Mantıksal Çerçeve (Excel formatında) EK D – Tüzel Kişilik Belgesi (Excel formatında) EK E – Mali Kimlik Formu Bilgilendirici Belgeler EK G – Standart Hibe Sözleşmesi
Bu belgelerin şablonları teklif çağrısı ile yayımlanmaktadır.10
Teklif çağrıları sınırlı teklif çağrısı ve açık teklif çağrısı olmak üzere iki farklı usulde ilan edilebilmektedir. Sınırlı teklif çağrılarında ilk aşamada sadece “proje ön teklifleri” değerlendirilmek üzere teslim edilmektedir. Proje ön teklifleri başarılı bulunan başvuru sahipleri hibe başvuru formlarını ve eklerini sunmaya davet edilmektedir. Açık teklif çağrısında ise başvuru formunun tamamı (Kısım A: ön teklif formu ve Kısım B: tam başvuru formu), bütçe ve mantıksal çerçeve değerlendirilmek üzere ilk
10 Teklif çağrısı ile yayımlanan belgeler, 1 Kasım 2010 tarihi itibariyle güncellenmiştir.
111777
aşamada teslim edilmektedir. Ancak Ön Teklif Formunda yer alan 2, 3 ve 4. Bölümler teslim edilmemektedir. Bununla beraber, ilk adımda yine sadece proje ön teklifleri değerlendirilmekte ve ön elemeyi geçenlerin başvuru paketi değerlendirilmeye alınmaktadır. Başvuru sahibi ön teklif veya başvuru formunu eksiksiz doldurduğunu bunlara ait Kontrol Listesi ile doğrulamakta, Başvuru Sahibinin Beyanı ile yükümlülüklere uyacağını ve sunduğu bilgilerin doğruluğunu kabul etmektedir.
Ön teklif formunda başvuru formunda istenen bilgilerin 5 sayfayı geçmeyecek şekilde geniş bir özeti sunulmaktadır. Gerek proje ön teklifinde gerekse başvuru formlarında sunulan bilgilerin anlaşılır olmaması ve bu yüzden Sözleşme Makamı’nın tarafsız bir değerlendirme yapmasına engel teşkil etmesi durumunda başvuru sahibinden, ek açıklama talep edilebilmektedir. Bütçede yer verilen rakamlarla başvuru formundaki rakamların uyumsuz olması gibi tutarsızlıklar başvurunun reddi ile sonuçlanabilmektedir. Mantıksal çerçeve matrisi ve bütçe formu gibi hibe başvuru formunun eklerinin de gerekli tüm bilgileri içerecek biçimde doldurularak teslim edilmesi gerekmektedir. Hibe başvuru rehberlerinde belirtilenler dışında Ön Teklif Formuna ve Hibe Başvuru Formuna ilave olarak başka bir ek gönderilmemelidir.
Ön teklif formlarının ve hibe başvuru formlarının nereye ve nasıl gönderileceğine ilişkin ayrıntılara hibe başvuru rehberlerinde yer verilmektedir. Buna göre başvurular, kapalı (mühürlü) zarf içinde iadeli taahhütlü posta ile, özel kargo şirketi ile veya elden son başvuru tarihi ve saatine kadar MFİB’in elinde olacak şekilde teslim edilmektedir. Faks ve elektronik posta ile gönderilen veya ilan edilen son başvuru tarih ve saatinden sonra yapılan başvurular reddedilmektedir. El yazısı ile doldurulan belgeler kabul edilmemektedir. Hibe başvuru formunun ilgili tüm bölümleri mutlaka doldurulmalıdır. İlgili olmayan bölümler silinmemelidir. Bunların altına bu bölümün geçerli olmadığını belirten “not applicable” ifadesi yazılmalıdır. Başvuruda istenen belgelerin elektronik formatta (CD-Rom) sunulması da gerekmektedir. Elektronik format, matbu versiyonla birebir aynı içeriğe sahip olmalıdır.
Bazı hibe programlarında “ortaklık” şartı aranmaktadır. Ortaklık şartının aranması durumunda, projeye dahil olacak ortakların niteliklerine ve sayılarına ilişkin olarak gerekli açıklamalar hibe başvuru rehberlerinde yapılmaktadır. Bu durumda, başvuru sahiplerinin rehberde belirlenen
18
koşulları karşılayan ortaklarla birlikte başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Ortaklar projenin tasarımına ve uygulamasına katılmaktadırlar. Dolayısıyla hibe başvuru rehberlerinde başvuru sahipleri için belirlenen uygunluk kriterleri ortakları da kapsamaktadır. Ortaklar, hibe başvuru formunun içinde yer alan ve iyi ortaklık prensiplerini kabul ettiklerini gösteren bir Ortaklık Beyannamesi imzalarlar.
Hibe başvuru rehberlerinde yer verilen diğer iki önemli paydaş, iştirakçiler ve alt yüklenicilerdir. Bunlar ortak olarak kabul edilmemektedir ve ortaklık beyannamesi imzalamak zorunda değillerdir. Projede yer alan iştirakçi kuruluşlar proje faaliyetlerinde çeşitli görevler alırlar. Ancak iştirakçi kuruluşlar için, hibe başvuru rehberlerinde belirtilen uygunluk kriterlerini sağlama şartı aranmamaktadır. Hibe yararlanıcıları projelerde tanımlı işleri alt yüklenicilere ihale edebilirler. Örneğin bir eğitim faaliyeti proje sahibi tarafından düzenlenmeyip bir danışmanlık firmasına yaptırılabilir. Alt yükleniciler ortak ya da iştirakçi olmayıp, hibe başvuru rehberlerinin ekinde bulunan standart hibe sözleşmesinde yer verilen satın alma kurallarına tabidirler.11
Hibe Programlarına ilişkin teklif çağrıları ve ilgili tüm belgeler MFİB ve ABGS’nin internet sayfalarında yayımlanmaktadır. Teklif çağrılarına ilişkin düzenli bir duyuru zamanlaması bulunmamaktadır. Bir hibe programı kapsamında teklif çağrısının yapılması ile projelerin son teslim tarihi arasındaki süre 2-3 aydır. Dolayısıyla, yararlanmak isteyen kurumlarca ilgili internet sayfalarının düzenli olarak takip edilmesi gerekmektedir.12
11 Hibe programlarına ilişkin açıklamalarda MFİB’in internet sayfasında yayımlanan hibe başvuru rehberlerinden ve EuropeAid’in internet sayfasından yararlanılmıştır:http://www.cfcu.gov.tr/tender.php?lng=en&action=tender_search (Merkezi Finans ve İhale Birimi)http://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/grants/index_en.htm (AB Komisyonu Yardım ve İşbirliği Ofisi (EuropeAid))12 Merkezi Finans ve İhale Birimi’nin internet sayfası: www.cfcu.gov.tr; Avrupa Birliği Genel Sekreterliği’nin internet sayfası: www.abgs.gov.tr
1119999
� Özet
Avrupa Birliği tarafından aday ülkelere sağlanan tüm mali yardımlar � 2007 yılından itibaren IPA adı verilen tek bir program kapsamına alınmıştır.
IPA mali yardımı 5 bileşen kapsamında kullandırılır. �
Türkiye’de mali yardımların kullanımına yönelik merkezi olmayan bir � uygulama sistemi kurulmuştur.
AB mali yardımlarından yararlanmak üzere AB’nin istediği standartlara � sahip projeler hazırlamak gerekmektedir.
Hibe programı merkezi düzeydeki merkezi düzeydeki kamu kurumları � tarafından hazırlanan projelerin bir uygulama yöntemidir.
Merkezi düzeydeki kamu kurumları için proje başvuru süreci ABGS’den � gelecek proje çağrısı ile başlar.
Hibe programları yararlanıcıları için proje başvuru süreci MFİB’nin � proje çağrısı ile başlar.
Teklif çağrısı ile hibe başvuru rehberi başta olmak üzere hibe programına � ait tüm ilgili belgeler yayımlanmaktadır. Proje hazırlamadan önce hibe başvuru rehberleri dikkatle okunmalıdır.
Hibe Programlarına ilişkin teklif çağrıları ve ilgili tüm belgeler MFİB ve � ABGS’nin internet sayfalarında yayımlanmaktadır.
20
II. KISIM
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ve
Mantıksal Çerçeve Matrisi
II.1 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı
1960’ların sonlarında geliştirilen Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı, projelerin planlanması, yönetilmesi ve değerlendirilmesine yönelik önemli bir metodolojidir. AB Komisyonu 1993 yılından bugüne proje yönetiminin bir parçası olarak bu yaklaşımın projelerde kullanımını zorunlu tutmaktadır. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı sistematik, analitik ve mantığa dayalı bir düşünce biçimi sunmaktadır. PHARE Programlama Rehberinde yer alan aşağıdaki ifadeler Mantıksal Çerçeve Yaklaşımının önemini ortaya koymaktadır:13
� “Proje fişlerinin hazırlanması aşamasında, yararlanıcı Mantıksal Çerçeve Yaklaşımını kullanmalıdır. Mantıksal Çerçevenin hazırlanması, projenin hedeflerini, girdilerini, çıktılarını, risklerini ve varsayımlarını açıkça ortaya koyan bir süreçtir. Bu nedenle, Mantıksal Çerçeve, tüm paydaşlarla işbirliği halinde hazırlanmalıdır. Ulusal Mali Yardım Koordinatörü, programlama döneminin başlarında, Komisyon Temsilciliği ile istişare halinde, proje fişinin hazırlanmasına esas teşkil eden Mantıksal Çerçeve Yaklaşımının eksiksiz biçimde anlaşılmasını sağlamalıdır. Bunun için, muhtemel yararlanıcıların ne gibi eğitim ve becerilere ihtiyaç duyacaklarını göz önüne almalıdır.”
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımının iki genel aşaması bulunmaktadır. Bunlar Analiz Aşaması ve Planlama Aşaması’dır. Mevcut uygulamaya bakıldığında planlama aşamasının proje başvuru formunun içinde veya ekinde yer alacak temel belgelerin hazırlanmasına yönelik olmasından dolayı proje sahibi kurumlarca uygulandığı, analiz aşamasının ise proje hazırlıklarında vakit kaybı olarak algılandığı ve benimsenmediği görülmektedir. Ancak proje başvuru belgeleri hazırlanırken temellerin sağlam biçimde atılması son derece önemlidir. Analiz aşaması yola eksiksiz ve doğru biçimde çıkılmasını sağlayacaktır. Dolayısıyla bir projenin farklı
13 European Commission, Directorate General for Enlargement, Coordination of financial instruments, PHARE Programming Guide 2004.
2222111
boyutlarıyla tanımlanmasını ve düşünsel çerçevesinin ortaya konmasını sağlayan bu aşamanın proje hazırlık sürecinde dikkate alınması yararlı olacaktır.
Analiz aşamasında mevcut durum analiz edilir. Amaç, “gelecekte istenen durum” ile ilgili bir vizyon geliştirmek ve bu vizyonu başarmaya yönelik uygulanacak stratejileri seçmek üzere mevcut durumu incelemektir. Bu aşamada, hedef kitlelerin ilgi ve ihtiyaçlarını karşılamak veya sorunlarına çözüm bulmak üzere projeler tasarlanmaktadır.
Analiz aşamasının birbirini izleyen dört adımı bulunmaktadır:
� Paydaş Analizi
� Sorun Analizi
� Hedef Analizi
� Strateji Analizi
� Paydaş analizi önerilen projeden olumlu veya olumsuz yönde etkilenebilecek tüm paydaşların tespit edilmesini, bunların ilgi alanlarının, sorunlarının, potansiyellerinin ve diğer özelliklerinin belirlenmesini ve analizini ifade etmektedir. Projelerin faaliyet veya çıktılarından (sonuçlarından) doğrudan veya dolaylı olarak olumlu veya olumsuz yönde etkilenebilecek veya proje sürecini etkileyebilecek tüm kişiler, kurumlar ve toplumsal kesimler paydaş tanımı içine girmektedir.
Projenin uygulanmasından bir şekilde fayda sağlayan yararlanıcılar da paydaş kapsamına dahildir. Bu çerçevede Bakanlıklar, uygulayıcı birimler gibi projeyi tasarlamak ve uygulamak üzere Avrupa Komisyonu tarafından kaynak sağlanan kurum ve kuruluşlar “proje ortakları” veya “doğrudan yararlanıcılar” olarak adlandırılır. Proje amacına doğrudan bağlı olarak doğrudan ve olumlu yönde projeden etkilenecek olan yararlanıcılar (gruplar ve kuruluşlar) “hedef kitle”dir. Hedef kitlelerin ötesinde, projeden uzun vadede fayda sağlayacak olan toplumsal kesimler veya sektörler ise “nihai yararlanıcılar” olarak adlandırılmaktadır.
22
�Tarımsal üretimin iyileştirilmesine yönelik bir projede:
bu projeyi üstl• enen ve AB’den kaynak alan kurum doğrudan yararlanıcı,
proje amaçları çerçevesinde yeni tarımsal üretim teknikleri • konusunda eğitilen tarımsal üreticiler hedef kitle ve iyileştirilmiş tarımsal ürünleri alacak olan tüm tüketiciler nihai yararlanıcı olarak tanımlanabilir.
Paydaş analizi, projenin sosyal ve kurumsal faydalarını azami düzeye çıkarmak ve muhtemel olumsuz etkilerini en aza indirmek üzere yapılmaktadır. Bu analizin bir projenin erken safhalarında yapılması önemlidir. Bir sorunla ilgili kişilerin görüşleri alınmadan, işin niteliği, ihtiyaçlar ve nihai çözümler açık ve net bir şekilde belirlenemez. Paydaş analizinin sonuçları proje tasarımına veya proje başvuru belgelerine yansıtılır. Paydaş analizi:
� Önemli çıkar gruplarının tespitine ve katılımına imkan tanır;
� İlgili tarafların algılama farklılıklarını ortaya çıkarır;
� Farklı ihtiyaçların belirlenmesini sağlar;
� Gerekli bilgilerin elde edilmesine imkan tanır;
� Muhtemel çatışma ve riskleri tanımlamaya yardımcı olur;
� Uygun hedeflerin belirlenmesine ve strateji seçimine yardımcı olur.
� Sorun analizi mevcut bir durumun olumsuz yönlerini belirleyen ve mevcut sorunlar arasında neden-sonuç ilişkileri kuran yapısal bir incelemedir. Sorun analizinde öncelikle analiz konusu eksiksiz biçimde tanımlanmakta ve hedef kitle ve yararlanıcıların karşılaştığı başlıca sorunlar belirlenmektedir. Tüm sorunlar tespit edildikten sonra bunları neden – sonuç ilişkilerini göstermek üzere sorun ağacı veya sorunlar hiyerarşisi olarak adlandırılan bir diyagram şeklinde sunmak yararlı olur. Sorunlar hiyerarşisi bir sorunun etkilerini üstte, nedenlerini altta gösteren bir diyagram biçimindedir. Bu hiyerarşik yaklaşımla mevcut olumsuz durumun kapsamlı bir resmi ortaya çıkarılmış olmaktadır.
� Hedef analizi gelecekte gerçekleşmesi istenen hedeflerin belirlenmesini amaçlayan metodolojik bir yaklaşımdır. Bu analizle, gelecekteki durum
2222333
tanımlanmış olur. Hedef analizi sonucunda yine bir hedef ağacı veya hedefler hiyerarşisi ortaya konmaktadır. Hedefler hiyerarşisi sorun ağacı’nın içerdiği olumsuz durumların, olumlu başarılar olarak ifade edilebilecek çözümlere dönüştürülmesi ile elde edilebilir. Örneğin tekstil işçilerinin ücretlerinin düşük olması projede bir sorun olarak tespit edilmişse, tekstil işçilerinin ücret durumlarının iyileştirilmesi bir hedef olarak belirlenecektir. Bu yöntemle sorunlar hiyerarşisi, hedefler hiyerarşisine dönüştürülür. Ancak hedefler hiyerarşisindeki tüm hedefler tek bir proje ile gerçekleştirilemeyebilir.
� Strateji analizi yürütülecek proje kapsamına alınacak ve kapsam dışı bırakılacak hedef kümelerine karar verme sürecidir. Strateji analizinde stratejilere ilişkin seçim yapmak üzere açık kriterler belirlenir, hedefleri başarmak üzere olası tüm farklı stratejiler tanımlanır ve proje stratejisi seçilir. En uygun strateji seçiminde dikkate alınabilecek olası kriterler arasında öncelikli alanlara katkı, hedef kitlenin verdiği önem, bütçe kısıtları, çevresel etki, uzmanlığın mevcut olması, uygulanabilirlik, başarı ihtimali, kurumsal kapasite oluşturmaya katkı, aciliyet durumu gibi unsurlar göz önünde bulundurulur.
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı, sihirli sonuçlar sunmamakla beraber iyi anlaşıldığı ve akıllıca uygulandığı zaman oldukça etkin bir analitik yöntem ve yönetim aracıdır. Bununla beraber, deneyimin ve uzmanlaşmış kararların yerini alamaz. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı karar almaya yönelik farklı kurumsal araçların ve çalışma tekniklerinin kullanımı ile tamamlanmalıdır.14
Analiz aşamasının tamamlanmasının ardından planlama aşamasına geçilebilir. Planlama aşamasında ise proje fikri daha da geliştirilerek uygulamaya hazır hale getirilmektedir. Bu aşamada faaliyet ve kaynakların tanımlanmasının yanı sıra Mantıksal Çerçeve Matrisi hazırlanır.
II.2 Mantıksal Çerçeve Matrisi
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımının başlıca çıktısı, bir projenin en önemli unsurlarını veya özünü kapsamlı, anlaşılabilir ve mantıksal bir biçimde gösteren Mantıksal Çerçeve Matrisi veya kısaca Mantıksal Çerçeve’dir. Mantıksal Çerçevenin proje başvuru formunun fişinin tamamlanmasından önce hazırlanması yararlı olacaktır. 14 European Commission, Aid Delivery Methods, Volume 1: Project Cycle Management Guidelines, March 2004
24
Mantıksal Çerçeve;
� proje amacı, sonuçları, faaliyetleri ve araçları gibi hazırlanacak projeye ait temel unsurların birlikte değerlendirilmesini sağlar;
� tüm riskleri dikkate alan, ölçülebilir hedefleri içeren tutarlı ve bütünsel bir proje geliştirmeye yardımcı olur.
Mantıksal Çerçeve Matrisinin yapısı aşağıdaki tabloda görülmektedir. Matrisin içindeki rakamlar kutucukların doldurulma sırasını göstermektedir. Matrisin boyutu proje ölçeğine ve karmaşıklığına bağlıdır. Matriste yer alan terimler aşağıda açıklanmaktadır.
MüdahaleMantığı
Tarafsız Doğrulanabilir
Başarı Göstergeleri
Doğrulama Kaynakları ve
Araçları
Varsayımlar
Genel Hedef(ler)(1)(2)
(8)
(9)
Proje Amacı (2)(1)
(10)
(11)
(7)
Beklenen Sonuçlar 1.2.
... (3)
(12)
(13)
(6)
Faaliyetler 1.1. 1.2....2.1.2.2.....
(4)
Araçlar (fiziksel veya fiziksel olmayan girdiler)
Maliyetler
(5)
Ön Koşullar1.2....
22225555
Genel Hedef(ler): Projenin toplum için taşıdığı öneme ve projelerine mali yardım sağlayan doğrudan yararlanıcılar için uzun vadeli ve geniş ölçekli faydalara işaret eder. Genellikle AB ve hükümetin bölgesel veya sektörel politikalarına ve genel siyasi hedeflerine projenin nasıl uyum sağladığını ortaya koyar. Bu bölüm genel olarak müktesebatın bir bölümümün üstlenilmesine veya Katılım Ortaklığı Belgesindeki bir önceliğe atıfta bulunur.
� Projenin Genel Hedef(ler)i tek başına gerçekleştirmesi beklenmez. Proje sadece Genel Hedef(ler)in gerçekleşmesine katkı sağlayacaktır. Dolayısıyla Genel Hedef(ler) proje ile başarılabileceklerin ötesinde olmalıdır. Projede ifade edilen Genel Hedef(ler)e ulaşılması ancak başka projelerin de katkılarıyla mümkündür.
Genel hedef(ler) kesin bir dille ve açık biçimde yazılmış olmalıdır. Proje amacı, sonuçlar, faaliyetler veya araçlar ile içiçe geçmiş Genel Hedef yazımından kaçınılmalıdır.
Proje Amacı: Projenin uygulanması ile gerçekleştirilecek başlıca hedeftir. Proje Amacı, projenin cevap bulmayı hedeflediği temel soruna bir çözüm sunar ve projenin sonuçları gerçekleştiğinde yararlanıcılar için ortaya çıkacak başlıca faydayı mümkün olduğunca somut biçimde tanımlar. Proje Amacı üstlenilen projedeki sonuçların elde edilmesiyle tamamen gerçekleştirilmelidir.
26
� Proje amacı ile ilgili olarak sağlanması gereken kriterler şunlardır:
� Proje Amacı yazılan Genel Hedef(ler)e doğrudan katkı yapmalıdır. Genel Hedef(ler)in gerçekleşmesi ancak Proje Amacının (ve Proje Amacı düzeyindeki varsayımların) gerçekleşmesi halinde doğrudan desteklenecektir.
� Her projenin sadece bir adet proje amacı olmalıdır. Birden fazla proje amacı, projenin aşırı derecede karmaşık olması anlamına gelir ve dolayısıyla bu durum, muhtemel proje yönetim sorunlarını beraberinde getirecektir. Birden fazla proje amacı oldukça istisnai durumlara özgüdür.
� Açık ve kesin bir ifadeyle yazılmalıdır. Mümkünse tek cümle ile ifade edilmelidir. Proje amacının genel hedef(ler)i, sonuçları, faaliyetleri ve araçları içermesinden kaçınılmalıdır.
� Proje amacı teknik, kurumsal, ekonomik veya sosyal bir değişime işaret etmelidir. Tüm projeler amaçlanan bir değişimi başarmaya yöneliktir.
� Proje amacı projenin yaşamı içinde veya bitmesinin hemen ardından ulaşılabilir olmalıdır.
Beklenen Sonuçlar: Sonuçlar proje yöneticisinin projenin tamamlanma tarihine kadar gerçekleştirmekle yükümlü olduklarını ortaya koyar. Üstlenilen faaliyetlerin “çıktıları” veya projenin doğrudan faydalarını belirtir. İyileştirilmiş hizmetler, yeni imkanlar, güçlendirilmiş kurumlar, oluşturulan sistemler, hazırlanan mevzuat biçiminde proje tarafından sunulacak mal veya hizmetler olarak ifade edilmektedir. Her sonuç projede erişilen bir başarı olarak tanımlanmalıdır. Sonuçların bir araya gelmesiyle (ve ilgili varsayımların gerçekleşmesi halinde) Proje Amacına ulaşılır. Bu bakımdan her Sonucun Proje Amacına doğrudan katkı yapması beklenir. Sonuçlar mümkün olduğunca açık ve ölçülebilir olmalıdır. Sonuçların üretilmesi, proje uygulayıcılarının doğrudan kontrolü altındadır ve projeye ilişkin kaydedilen ilerlemenin izlenmesine temel oluşturmaktadır. Eğer bir Sonucun gerçekleşmesi proje uygulayıcısının doğrudan kontrolü altında değilse, faaliyetlerin karşısına uygun bir Varsayım yazılmalıdır. Sonuçlar ilgili faaliyetleri ile ilişkilendirilmek üzere numaralandırılır. Beklenen sonuçların yazımında geçmiş zaman yapısının kullanılması tavsiye edilir.
2222777
Faaliyetler: Proje sonuçlarına ulaşmak için gerçekleştirilmesi gereken eylemlerdir. Sonuçları gerçekleştirmek üzere projenin yaşamı boyunca üstlenilecek belirli görevleri ifade ederler. Faaliyetler projede neyin yapılacağını özetlemektedir. Mantıksal Çerçeveye başlıca faaliyetler eklenir. Ayrıca, her bir faaliyet ait olduğu Sonuçlar dikkate alınarak numaralandırılır ve böylece Sonuçlarla ilişkilendirilir. Bu yöntem Faaliyetler ve Sonuçlar arasında neden – sonuç ilişkilerinin sürdürülmesine yardımcı olmaktadır.
Müdahale Mantığı: Mantıksal Çerçevenin birinci sütununu ifade etmektedir. Bu sütunda yukarıdan aşağıya doğru Genel Hedefler, Proje Amacı, Sonuçlar ve Faaliyetler yer almaktadır. Müdahale Mantığı projenin özetlenmiş bir tarifidir ve projenin temel stratejisini ortaya koyar.15
� Müdahale Mantığı gereğince;
Araçların (fiziksel ve fiziksel olmayan girdiler) seferber edilmesiyle faaliyetler üstlenilir;
Üstlenilen faaliyetler yoluyla Sonuçlara erişilir;
Sonuçlar toplu olarak Proje Amacını gerçekleştirir;
Proje Amacı Genel Hedeflere katkı sağlar.
Özellikle daha büyük ve karmaşık projelerde (merkezi düzeydeki kamu kurumlarınca hazırlanan bazı büyük projelerde) birbirleriyle yakından ilişkili proje sonuçlarını, bunlara bağlı faaliyetleri ve araçları “bileşen” adı altında gruplandırmak yararlı olabilir. Bu bileşenler “proje stratejileri” olarak da değerlendirilebilir. Bileşenleri oluşturmada birçok farklı kriter gözetilebilir. Bu çerçevede gerekli teknik uzmanlığa, yönetim sorumluluklarına, coğrafi konuma ve proje faaliyetlerinin aşamalarına başlıca gruplandırmalar yapılabilir. Bu gruplandırmanın yapılması durumunda numaralandırma sistemine “bileşenler” de dahil edilir. Müdahale Mantığının unsurları arasındaki ilişki aşağıdaki örnek şemada görülmektedir.
15 Müdahale Mantığının Analiz Aşamasında yer alan hedefler hiyerarşisi ile doğrudan ilişkisi bulunmaktadır. Proje kapsamına girebilecek Genel Hedefler, Proje Amacı, Sonuçlar ve Faaliyetler, hedefler hiyerarşisinden Mantıksal Çerçeve Matrisinin birinci sütununa aktarılırlar. Faaliyetler, Sonuçlar, Proje Amacı ve Genel Hedefler toplu biçimde “Hedefler” olarak anılmaktadır. Bunun nedeni Hedef Ağacından aktarılmalarıdır.
28
Faaliyetler, sonuçlar, proje amacı ve genel hedef(ler) arasındaki bu ilişki aşağıda örneklerle gösterilebilir.16 Bu örneklerde seçilen 2 adet faaliyete, 1 adet sonuca, proje amacına ve genel hedefe yer verilmektedir.
16 Bu çalışmada yer verilen tüm proje örnekleri için kaynak: http://ec.europa.eu/enlargement/candidate-countries/turkey/financial-assistance/index_en.htm (AB Komisyonu Genişleme Genel Müdürlüğü). Bu internet sayfasından Türkiye’ye yönelik IPA-2007, 2008 ve 2009 yılı proje paketleri içinde yer alan projelere ulaşmak mümkündür.Ayrıca,http://ec.europa.eu/enlargement/fiche_projet/index.cfm?page=415392&c= TURKEY internet sayfasından Türkiye’ye yönelik 2002-2006 yılları arası mali işbirliği dönemine ait tüm projelere ve eklerine erişmek mümkündür.
Genel Hedef
Proje Amac�
Sonuç 1.1
Sonuç 1.3
Sonuç 1.2
Sonuç 3.1
Sonuç 2.2
Sonuç 2.1
Faaliyet 1.1.1
Faaliyet 1.1.2 vs.
Faaliyet 1.3.1
Faaliyet1.3.2 vs.
Faaliyet 1.2.1
Faaliyet 1.2.2 vs.
Faaliyet 3.1.1
Faaliyet3.1.2 vs.
Faaliyet 2.2.1
Faaliyet 2.2.2 vs.
Faaliyet 2.1.1
Faaliyet2.1.2 vs.
Bileşen 1 Bileşen 2 Bileşen 3
22229999
� Maliye Bakanlığı’nın IPA-2008 yılı proje paketine dahil “kamu finansmanında karar alma ve performans yönetimi ” projesi:
Genel Hedef : Mali kararlar alma ve performans yönetimi konusunda kamu kurumlarının idari kapasitelerinin güçlendirilmesi
Proje Amacı : Maliye Bakanlığı, Başbakanlık, DPT ve Hazine Müsteşarlığı’ndaki strateji geliştirme birimlerinin mali kararlar alma, stratejik planlama ve performansa dayalı bütçelemeye ilişkin uygulamalarının güçlendirilmesi
Sonuç 1 : Bütünsel Karar Destek Sistemi ve Performans Yönetim Modeli geliştirildi.
Faaliyet 1.1 : Strateji Geliştirme Birimlerinde mevcut bilginin kullanımına yönelik tutumlar tespit edilerek mevcut durum analizi yapılması
Faaliyet 1.2 : Kamu kaynaklarının kullanımı ve yönetimindeki riskli alanların tespit edilmesi
� İçişleri Bakanlığı’nın IPA-2008 yılı proje paketine dahil “organize suçlarla mücadelede Türk polisinin ve jandarmasının soruşturma kapasitesinin güçlendirilmesi” projesi:
Genel Hedef : Organize suçlarla mücadelede Türkiye’nin mevcut kapasitesinin güçlendirilmesi
Proje Amacı : Türkiye’de organize suç faaliyetlerini tespit edip önlemek ve Ulusal Organize Suç Stratejisini daha etkin uygulamak için Türk Polis Teşkilatının ve Jandarma Genel Komutanlığı’nın teknik soruşturma kapasitenin güçlendirilmesi
Sonuç 1 : AB’nin koşullarına ve en iyi uygulamalarına uyum sağlamak üzere pilot olarak seçilen organize suçlarla mücadele birimlerinin kurumsal kapasitesi güçlendirildi
Faaliyet 1.1 : AB’nin en iyi uygulamalarına dayanan kurumsal ve örgütsel modellere göre pilot illerin seçimi
Faaliyet 1.2 : Organize suçlarla mücadele birimlerinde çalışacak personel seçimi için gerekli kriterlerin tespit edilmesi
30
� Adalet Bakanlığı’nın IPA-2009 proje paketine dahil “cezaevlerinde ruh sağlığı bakım ve madde bağımlılığı tedavi hizmetlerinin geliştirilmesi” projesi:
Genel Hedef : Uluslararası ve AB’deki standartlarla uyumlu olarak Türkiye’deki cezaevi sisteminin iyileştirilmesi
Proje Amacı : Teşhis, tespit ve tedaviye ilişkin yeterli modellerin geliştirilmesini de içerecek biçimde cezaevlerinde ruh sağlığı ve madde bağımlılığı rehabilitasyon hizmetlerinin iyileştirilmesi
Sonuç 1 : Yükümlüler için yüksek kalitede ruh sağlığı bakım ve tedavisi sağlandı.
Faaliyet 1.1 : Ruh sağlığı yerinde olmayan ve madde bağımlısı yükümlülülerin takibi için bir yazılım programının hazırlanması.
Faaliyet 1.2 : Takip sisteminin yürütülmesine yönelik olarak en az 20 psikososyal ve sağlık hizmeti personeli için eğiticilerin eğitimi programının düzenlenmesi.
� Çevre ve Orman Bakanlığı’nın IPA-2008 yılı proje paketine dahil “emisyon kontrolünün iyileştirilmesi” projesi:
Genel Hedef : Hava kalitesine ilişkin olarak çevre alanındaki AB müktesebatının Türkiye tarafından uygulanması yoluyla çevresel koşulların iyileştirilmesi
Proje Amacı : Ulusal Emisyon Tavanları Direktifinin (2001/81/EC) ulusal mevzuata aktarılması ve uygulanması için Çevre ve Orman Bakanlığı’nda gerekli kapasitenin oluşturulması
Sonuç 1 : Hava kalitesinin iyileştirimesine yönelik olarak üzerinde uzlaşı sağlanan uzun vadeli ve kapsamlı bir strateji geliştirildi.
Faaliyet 1.1 : Envanter ve tahminler için yöntem ve modellerin etkili kullanımına yönelik olarak rehberlerin hazırlanması.
Faaliyet 1.2 : Sektörel bazda 4 adet çevre kirletici madde için emisyon azaltma yol haritasının hazırlanması.
3333111
� Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın IPA-2007 yılı proje paketine dahil “çalışma alanlarında mesleki sağlık ve güvenliğin geliştirilmesi” projesi:
Genel Hedef : İşçilerin çalışma alanlarında sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi ve bu alandaki AB müktesebatının uygulanmasının sağlanması
Proje Amacı : Mesleki sağlık ve güvenliğe ilişkin kayıt sisteminin güncellenmesi ve madencilik, inşaat ve metal sanayiye odaklanarak işyerlerinde mesleki sağlık ve güvenlik kültürünün geliştirilmesi.
Sonuç 1 : İnşaat, madencilik ve metal sektörlerinde bir mesleki sağlık ve güvenlik yönetim sistemi modeli kullanıma hazır hale getirildi.
Faaliyet 1.1 : Geliştirilen modelin test edilmesi.
Faaliyet 1.2 : Kayıt sisteminin pilot sektörlerde ve pilot şehirlerde uygulanması.
� Sosyal Güvenlik Kurumu’nun IPA-2007 yılı proje paketine dahil “Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kapasitenin geliştirilmesi” projesi:
Genel Hedef : Sosyal güvenlik sistemlerinin ve sosyal güvenlik politikasının koordinasyonu alanında AB müktesebatına uyum sağlanması.
Proje Amacı : Sosyal güvenlik sistemlerinin ve sosyal güvenlik politikasının koordinasyonu alanlarında uyumlaştırılmış politikaların geliştirilmesine yönelik olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) kurumsal ve idari kapasitesinin güçlendirilmesi
Sonuç 1 : SGK ve ilgili paydaşların sosyal güvenlik alanındaki AB mevzuatı ve politikalarına ilişkin bilgileri artırıldı ve SGK’nın sosyal güvenlik alanındaki müktesebatı üstlenme ve uygulamaya yönelik sorumluluklarını yerine getirmede kurumsal kapasitesi geliştirildi.
Faaliyet 1.1 : Sosyal güvenlik sistemleri ve politikalarının koordinasyonu konusunda SGK’nın eğitim ihtiyaçlarına ilişkin bir analiz yapılması ve model eğitim programlarının hazırlanması.
Faaliyet 1.2 : 96/97, 79/7, 86/613 nolu Direktiflere ilişkin olarak 20 kişiye eğitim verilmesi.
32
Genel hedef, proje amacı, sonuç ve faaliyetler arasındaki bu dikey ilişki hibe programlarında da geçerlidir. Hibe programlarına yazılacak genel hedef ve proje amaçlarına ilişkin aşağıdaki örnekler verilebilir:17
� Genel Hedefler:
Kendine önem bilinci ve anlayışının toplumsal olarak geliştirilmesi � için eğitim ve bilgiye dayalı eşitsizliği olabildiğince azaltacak yenilikçi faaliyetler düzenlemek;
Sosyal destek ve eğitim merkezlerinin her ikisine de odaklanmış � sürdürülebilir bir yerel ortam oluşturmak;
Dezavantajlı gruplar ile yerel yetkililer arasında etkin bir uyum ve � işbirliğini sağlayacak fırsatlar yaratmak;
Ulusal düzeyde ve AB düzeyinde yaygın olarak kullanılabilecek � başarılı deneyimlerin / yöntemlerin paylaşımı için aktif bir ağın yaratılması;
Yerel bilgi teknolojileri ve hizmetlerinin kullanımı sayesinde � yararlanıcıların kendi gelirlerini ve bunun yanı sıra yerel düzeyde sosyal çevrelerinin gelirlerini artırmalarını sağlayacak bir modelin yaratılması ve uygulanması;
Yararlanıcıların ve ailelelerinin yerel işgücü piyasasında aranan � niteliklere sahip olabilmeleri için becerilerinin artırılması.
� Proje Amacı:
“...” bölgesinde bir sosyal destek merkezinin kurulması;�
“...” şehrinde, belediye tarafından belediye sınırları dahilinde � yaşayan yararlanıcılar ile çalışacak bir sosyal destek merkezinin kurulması;
İletişim ve bilgi teknolojileri, istihdam ve girişimcilik temalı üç ana � başlık altında otuz (30) eğitim semineri düzenlenmesi;
Yararlanıcı grupları için faydalı olacak istihdam olanaklarının � araştırılarak bunların gerçekleşmesine yönelik kaynakların sağlanması;
Yerel düzeyde hedef gruplar için faydalı olabilecek çeşitli bilgileri � içeren bir veritabanının oluşturulması.
17 Salih Kaya, Avrupa Birliği Fonları için Proje Nasıl Hazırlanır? – Project Cycle Management, Avrupa Birliği Hibe Programları için Proje Olgusu, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009
3333333
Araçlar ve Maliyetler: Genellikle “girdiler” olarak adlandırılır. Araçlar, planlanan faaliyetleri yürütmek ve projeyi yönetmek için gerekli olan fiziksel ve fiziksel olmayan kaynaklardır. Araçlar yazılırken insan kaynakları ve malzeme kaynakları arasında bir ayırım yapılabilir. Maliyetler ise, belirlenen tüm araçların mali açıdan tasviridir. Maliyetler AB, hükümet, hedef kitle ve yararlanıcılar gibi tarafların katkısını açıkça belirtecek biçimde sunulmalıdır.
� Araçlar kısmında ilgili faaliyetlerin karşısına yazılan “1 adet hizmet sözleşmesi”, “1 adet eşleştirme sözleşmesi” gibi araçlar bu faaliyetlerin hangi enstrümanlarla hayata geçirileceğini göstermektedir. Bu sözleşmelerin karşısında yer alan Maliyetler kısmına ise “2.000.000 Avro”, “3.750.000 Avro” gibi sözleşme tutarları yazılır.
Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri: Mantıksal çerçevenin üst üç basamağındaki hedeflere (Genel Hedefler, Proje Amacı ve Sonuçlar) ulaşılıp ulaşılmadığını gösterecek olan ölçülebilir göstergelerdir. Bunlar, nitelik, nicelik, hedef gruplar, zaman ve yer açısından projenin hedeflerini tanımlarlar. İyi bir Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergesi kesin (ölçmesi gerekeni ölçen); makul bir maliyet ile ölçülebilir ve erişilebilir; hedeflerle ilişkili ve zamanla sınırlı olmalıdır.18 Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri izleme sisteminin temelini oluştururlar. Bu göstergelerden bazıları devam eden bir projede kaydedilen ilerlemenin izlenmesine yöneliktir, bazıları ise proje sona erdikten sonra yapılacak bir değerlendirmede kullanılmaya daha elverişlidir.
Genel Hedeflerin göstergeleri, genellikle, projenin öncelik alanına veya programın hedeflerine katkıyı tarif ederler (örn. yaratılan net istihdam sayısı, GSMH’daki artış gibi). Sonuçların göstergeleri, genellikle, somut faaliyetleri (örn. fiziksel altyapı, eğitim, danışmanlık) sayılarla tarif ederler (km cinsinden yol uzunluğu, m² cinsinden sanayi alanı gibi).
18 Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergelerinin bu niteliği Proje Yönetimi Yaklaşımında İngilizce Specific, Measurable, Available, Relevant ve Time-bound kelimelerinin başharfleri olan SMART kelimesi ile ifade edilmektedir. Projenin Genel Hedefi ve Amacının yazımında da aynı ilkelere sadık kalınır.
34
� Göstergelerin yazımında sıkça yapılan hatalardan biri farklı hedefler için göstergelerin aynı yazılmasıdır. Göstergeler birbirinden bağımsız olmalıdır. Genel hedefin karşısına yazılan bir gösterge proje amacı karşısına yazılan gösterge ile aynı olmamalıdır. Benzer şekilde sonuçların göstergeleri de genel hedef ve proje amacının göstergelerinden farklı olmalıdır. Sonuçların göstergeleri olarak bu sonuçlara ait faaliyetlerin yazılması sıkça yapılan bir diğer hatadır. Sonuçların göstergeleri faaliyetlerin gerçekleştirilmesinin ölçülebilir sonuçlarını ifade etmelidir.
Genellikle, bir hedef için birkaç göstergenin oluşturulması gereklidir. Bu göstergelerin tamamı, hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığına ilişkin güvenilir bilgi sağlayacaktır. Mantıksal Çerçevede faaliyetler için doğrulanabilir göstergeler bulunmamaktadır. Mantıksal Çerçeve Matrisinde yer alan Araçlar ve Maliyetler kutuları, faaliyetler seviyesinde “Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri” ve “Doğrulama Kaynakları ve Araçları”nın yerine kullanılır.
Doğrulama Kaynakları ve Araçları: Doğrulama Kaynakları ve Araçları Mantıksal Çerçevenin üçüncü sütununu oluştururlar. Genel Hedefler, Proje Amacı ve Sonuçların gerçekleştirilmesine ilişkin (Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri tarafından tanımlanan) bilgilerin nerede ve ne şekilde bulunabileceği gösterirler. Bunlar, Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergelerinin kontrolüne imkan tanıyan bilgilerin yer aldığı belgeler, raporlar ve diğer kaynaklardır. Doğrulama Kaynakları ve Araçları, bilginin yer alacağı kaynağın niteliğini (ilgili belgeler, raporlar, resmi istatistikler vs.), bu bilginin kim tarafından, hangi zaman aralıklarında (aylık, üç aylık, yıllık vs.) sağlanacağını açıkça belirtmelidir. Çoğunlukla, Doğrulama Kaynağının karmaşıklığı ile maliyeti arasında doğrusal bir ilişki vardır. Eğer bir Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergesi çok pahalı veya elde edilmesi zor görülürse, daha basit ve ucuz bir Gösterge ile değiştirilmelidir.
� Mantıksal Çerçeve Matrisinde, Genel Hedeflerin, Proje Amacının veya Sonuçların, Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri ve Doğrulama Kaynakları ve Araçları ile ilişkisi yatay mantık olarak adlandırılır. Yatay mantık uyarınca Genel Hedef(ler)in, Proje Amacının ve Sonuçların sağında her birinin Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergesi, her bir Göstergenin sağında ise, bu bilgilerin edinilebileceği Doğrulama Kaynakları ve Araçları yer almalıdır.
33335555
Yatay mantığa göre genel hedefin, proje amacının ve sonuçların Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri ve Doğrulama Kaynakları ve Araçları ile ilişkisi aşağıdaki örnekte görülebilir:
� Sağlık Bakanlığı’nın IPA-2009 yılı proje paketine dahil “doku ve hücrelerin nakline ilişkin AB müktesebatına uyum” projesi:
Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri
Doğrulama Kaynakları ve Araçları
Genel HedefAB müktesebatı ile uyumlu olarak insan doku ve hücrelerinin donörden hastaya güvenli ve kaliteli naklini sağlayarak Türk hükümetinin çabalarına katkıda bulunmak
2015 yılının sonuna kadar nakil sayısı 4.000’e çıktı.
Nakil yapılan hastalarda, tekrar hastalığa yakalanmama ve hayatta kalma oranı 2015 yılına kadar AB ülkeleri düzeyine yükseldi.
Donör bekleme listesine ilişkin bekleme sorunu 2015 yılına kadar ortadan kaldırıldı.
Nakil yapılan hastalarda ilk 100 günlük ölüm oranları, 2015 yılına kadar otolog nakillerde yüzde 5’in altına, allojenik hastalarda yüzde 20’nin altına düştü.
Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKÖK) istatistik birimi raporları
Sağlık Bakanlığı’nın denetim raporları
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun geri ödeme bildirimleri
Bilimsel danışma kurullarının kayıtları
Proje AmacıTürkiye’de hematopoetik (kan hücresi yapan) kök hücre nakli tedavisi ve çalışmalarında koordinasyon ve gözetimin sağlanması ve donörlerin sayısının artırılması
2015 yılının sonuna kadar bir milyon kişilik nüfus başına düşen donör sayısı 3.000’e çıktı.
2015 yılının sonuna kadar hastaların yüzde 60’ı tedavi edildi.
Sağlık Bakanlığı iletişim merkezi kayıtları
Hasta tatmin anketleri
Sonuç 1Doku ve hücrelere ilişkin mevzuat AB müktesebatı ile uyumlaştırıldı.
2011 yılının 1 inci çeyreğinde mevzuat kabul edildi ve yürürlüğe girdi.
Tedavi oranı %25’ten %60’a ve yatak işgal oranı %45’ten %60’a çıktı.
5 adet kemik iliği nakli merkezi, 5 adet doku tipleme laboratuarı ve 2 adet kordon kanı bankası akreditasyon aldı.
AB Resmi Gazetesi
AB İlerleme Raporları
Sağlık Bakanlığı tarafından verilen sertifika numaralarına ait kayıtlar
Yurtdışından alınan sertifika numaralarına ait kayıtlar
Dünya Sağlık Örgütü kayıtları
Proje yıllık raporları
Sonuç 2Doku veri bankası, gönüllü donör merkezleri ve kordon kanı bankalarında çalışan personelin idari kapasiteleri geliştirildi.
Sonuç 3Veri toplama sistemi güçlendirildi
Sonuç 4Kemik iliği merkezleri, doku tipleme laboratuarları ve kordon kanı bankalarına yönelik uluslararası standartlara ulaşıldı.
36
Varsayımlar: Mantıksal Çerçeve Matrisinin dördüncü sütununda yer alırlar. Varsayımlar projenin ilerleyişini, başarısını veya uzun vadede sürdürülebilirliğini etkileyebilmekle beraber ortaya çıkması proje yöneticisinin doğrudan kontrolünde olmayan dış etkenlerdir.19 Proje uygulayıcısının kontrolü dahilindeki faktörler varsayım tanımı içine girmezler. Varsayımlar projenin uygulanması esnasında yakından izlenmesi gereken alanları ifade eder. Projenin başarılması için varsayımlar olarak nitelendirilecek bu koşulların karşılanması şarttır. Varsayımlar gerçekleştiği sürece proje uygulaması açısından sorun bulunmamaktadır. Bu bakımdan varsayımlar olumlu bir cümle ile ifade edilirler (örn. Kamu Yönetimi Reformu başarılı biçimde uygulandı).
Varsayımlarla ilişkilendirilebilecek konular arasında proje yönetimine doğrudan katılmayan diğer paydaşların faaliyetleri, hedef kitlelerin proje çerçevesinde yürütülen faaliyetlere yaklaşımları, fon sağlayıcıların koordinasyonu, mali kaynağın zamanında ödenmesine yönelik konular, proje girdi ve çıktılarına yönelik fiyat dalgalanmaları, devlet politikalarındaki değişimler, ekonomik verilere ilişkin değişimler sayılabilir. Aşağıda varsayımlara ilişkin örneklere yer verilmektedir:
� Yükseköğretim Kurumu’nun (YÖK) IPA-2009 yılı proje paketine dahil “yüksek eğitimin Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA) ile uyumlaştırılması” projesi:
� Özel sektör, YÖK bürokratları, YÖK üyeleri, Milli Eğitim Bakanlığı ve siyasetçiler projeyi sahiplendiler.
� Üniversiteler koordinasyona yönelik istekli oldular.
� YÖK üyeleri projeye yönelik taahhütlerini sürdürdü.
� Ekonomik ve siyasi istikrar devam etti.
� YÖK idaresi projeye yönelik desteğini sürdürdü.
� Yükseköğretime ilişkin tüm paydaşlar eğitim faaliyetlerine aktif katılım sağladı.
� Proje öngörülen dönemde ve zamanında faaliyetlerine başladı ve ilerlemesini sürdürdü.
� Tutarlı bir “genel yeterlilikler sistemi”ne duyulan ihtiyaç konusunda ilgili paydaşlar arasında uzlaşı sağlandı.
19 Varsayımlar genellikle Strateji Analizi sonucunda Müdahale Mantığına dahil edilmeyen hedeflerle bağlantılı olarak oluşmaktadır.
3333777
Önkoşullar: Mantıksal Çerçeve Matrisinin dördüncü sütununun en altında Ön Koşullar yer almaktadır. Bir Ön Koşul proje başlamadan önce karşılanması gereken belli bir zorunluluğa işaret etmektedir. Ön Koşullar gerçekleşebilir nitelikte olmalıdır. Bu koşullar gerçekleşmeden proje faaliyetlerine başlanamamaktadır. Ön Koşullar bunların kimler tarafından ve ne zaman yerine getirileceğini içerecek şekilde yazılmalıdır.
� Çevre ve Orman Bakanlığı’nın IPA-2007 proje paketine dahil “Marmara Bölgesinde hava kalitesine ilişkin kurumsal yapılanma” projesinde ön koşul olarak “Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından projenin başlamasından önce İstanbul’da Bölgesel Hava Temizliği Merkezine ait binanın ve personelin hazır hale getirilmesi” ifadesi yer almaktadır.
� Mantıksal Çerçeve Matrisinde birinci ve dördüncü sütunlar arasındaki ilişki dikey mantık olarak adlandırılır. Dikey mantığın işlemesi şu şekildedir:
� Ön Koşullar karşılandığı takdirde Araçların kullanımı ile faaliyetler başlayabilir;
� Faaliyetler yürütüldüğü takdirde ve eğer bu düzeydeki varsayımlar gerçekleşirse, Sonuçlar başarılacaktır;
� Bu Sonuçlar ve bu düzeydeki varsayımlar gerçekleştiği takdirde Proje Amacı başarılacaktır.
� Proje Amacı başarıldığı takdirde ve bu düzeydeki varsayımlar gerçekleşirse, proje tarafından Genel Hedeflerin başarılmasına katkı sağlanacaktır.
38
Bu ilişki aşağıdaki Mantıksal Çerçeve Matrisinde gösterilmektedir:
MüdahaleMantığı
Tarafsız Doğrulanabilir
Başarı Göstergeleri
Doğrulama Kaynakları ve Araçları
Varsayımlar
Genel Hedef(ler)Proje Amacı
BeklenenSonuçlar
Faaliyetler
Ön Koşullar
� Proje Amacının karşısındaki Varsayım, Proje Amacının gerçekleşmesine yönelik bir varsayım değildir. Bu Varsayım Genel Hedef(ler)in gerçekleşmesine yönelik bir varsayımdır. Benzer şekilde, Sonuçların karşısındaki Varsayımlar Proje Amacının, Faaliyetlerin karşısındaki Varsayımlar ise Sonuçların gerçekleşmesine yönelik Varsayımlardır.
Sonuç olarak, Mantıksal Çerçeve Matrisi bir projenin hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde kullanılır. Projenin hedeflerini ortaya koyar, etkin bir izlemeye imkan sağlar ve değerlendirmeye temel oluşturur. Proje tasarımında ölçülebilir hedefler, ulaşılabilir amaçlar, uygun göstergeler ve doğrulama kaynakları ve araçlarını içeren kuvvetli bir iç mantığın kurulmasına imkan tanır.20
20 Bu kısımda Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ve Mantıksal Çerçeve Matrisine ilişkin yapılan açıklamalarda şu kaynaklardan yararlanılmıştır:European Commission, Aid Delivery Methods, Volume 1: Project Cycle Management Guidelines, March 2004Avrupa Birliği Genel Sekreterliği-Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği, Proje Döngüsü Yönetimi El Kitabı, Ağustos 2002.European Commission, Project Cycle Management Handbook, EuropeAid Cooperation Office, March 2002.Hakan Karabacak, Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali İşbirliği ve Proje Yönetimi Yaklaşımı, Maliye Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Ayrıntı Basımevi, Ankara, 2004
33339999
Aşa
ğıda
Man
tıksa
l Çer
çeve
Mat
risi ö
rneğ
i yer
alm
akta
dır:
�G
ümrü
k M
üste
şarlı
ğı’n
ın IP
A-20
09 y
ılı p
roje
pak
etin
e da
hil
“Tür
k G
ümrü
k İd
ares
i’nin
Mod
erni
zasy
onu
VI”
proj
esi
Gen
el H
edef
Tar
afsı
z do
ğrul
anab
ilir
başa
rı g
öste
rgel
eri
Doğ
rula
ma
kayn
akla
rı v
e ar
açla
rı
AB
üye
si ü
lkel
erin
güm
rük
idar
eler
inde
n be
klen
en g
örev
ve
yükü
mlü
lükl
eri y
erin
e ge
tireb
ilen
mod
ern
bir
Tür
k G
ümrü
k İd
ares
i (T
Gİ)
ile A
B’n
in g
elec
ekte
ki d
ış
sını
rların
ın u
ygun
biç
imde
kor
unm
asın
ın
sağl
anm
ası
Uyg
ulam
a dö
nem
inin
ta
mam
lanm
asın
ı ta
kibe
n 2
yıl
için
de
ulus
lara
rası
ve
ul
usal
ka
çakç
ılık
rota
ların
ın d
eğiş
miş
olm
ası
AB
İler
lem
e R
apor
u•
TG
İ Yıll
ık r
apor
u•
Dün
ya G
ümrü
k Ö
rgüt
ü (W
CO
) •
Rap
orla
rıB
alka
n B
ilgi S
iste
mi G
eri B
ildiri
m
• R
apor
ları
Uyu
ştur
ucu
Traf
iğin
e ili
şkin
•
Kaç
akçı
lık v
e O
rgan
ize
Suç
lar
Şub
esin
in R
apor
u
Pro
je A
mac
ıT
araf
sız
doğr
ulan
abili
r ba
şarı
gös
terg
eler
iD
oğru
lam
a ka
ynak
ları
ve
araç
ları
Var
sayı
mla
r
Plan
lana
n ve
iş
lene
n su
çlar
la
daha
za
man
ında
ve
etki
n bi
çim
de m
ücad
ele
edeb
ilmek
am
acıy
la
TG
İ’nin
iz
lem
e,
araş
tırm
a ve
m
üdah
ale
kapa
site
sini
n ar
tırıla
rak
Tür
k gü
mrü
k bö
lgel
erin
de
güm
rük
göze
tim
ve
kont
rol
işle
vini
gü
çlen
dirm
ek
Uyg
ulam
a dö
nem
inin
ta
mam
lanm
asın
ı •
taki
ben
2 yı
l iç
inde
TG
İ ta
rafın
dan
tesp
it ed
ilen
ve e
le g
eçiri
len
mik
tarla
rda
en a
z %
10 a
rtış
Tür
kiye
çık
ışlı
araç
ve
hizm
etle
rde
kom
şu
• ül
kele
r ve
tica
ret o
rtak
ları
tara
fında
n te
spit
edili
p ya
kala
nan
mik
tarla
rda
düşü
ş
TG
İ web
say
fası
ve
rapo
rları
• T
Gİ y
ıllık
rap
oru
• A
B İl
erle
me
Rap
oru
• Pr
oje
Ara
Dön
em v
e N
ihai
•
Değ
erle
ndirm
e R
apor
ları
Tür
kiye
AB
üye
liğin
e ili
şkin
•
hede
fler
doğr
ultu
sund
a ile
rlem
eye
deva
m e
der.
TG
İ’nin
üst
yön
etim
i pro
je
• ko
nusu
ndak
i taa
hhüt
lerin
e sa
dık
kalır
.K
aray
olu
sını
r ka
pıla
rında
ki
• in
şaat
lar
plan
lana
n ta
kvim
iç
inde
tam
amla
nır.
Bek
lene
n S
onuç
lar
Kar
asul
arı,
liman
lar,
hava
alan
ları
1. ve
ka
rayo
lu
güm
rük
kapı
ları
dahi
l ol
mak
üz
ere
Tür
k gü
mrü
k bö
lges
inde
gü
mrü
k gö
zetim
iş
levi
gü
çlen
diril
di.
(Uyg
ulam
a dö
nem
inin
tam
amla
nmas
ında
n 2
yıl s
onra
) T
Gİ t
araf
ında
n te
spit
edile
n ve
ele
geç
irile
n •
mik
tarla
rda
en a
z %
5 ar
tış.
deni
zde
ve
kara
sa
hası
nda
şüph
eli
• du
rum
lara
m
üdah
ale
zam
anın
da
en
az
%15
düş
üş.
TG
İ’nin
Eği
tim Ş
ubes
i tar
afın
dan
• ha
zırla
nan
yıllı
k ra
por.
TG
İ web
say
fası
ve
rapo
rları
• T
Gİ y
ıllık
rap
oru
• A
B İl
erle
me
Rap
oru
• T
Gİ’n
in r
esm
i ist
atis
tikle
ri•
Mal
i kay
nakl
ar z
aman
ında
•
kulla
nım
a ha
zırd
ır.T
ürk
Hük
ümet
i yat
ırım
•
dest
eğin
e ili
şkin
eşf
inan
sman
ı sa
ğlar
.
40
Mob
il ta
ram
a si
stem
lerin
in
2. de
vrey
e gi
rmes
iyle
de
netim
ka
pasi
tesi
iyile
ştiri
ldi.
Proj
enin
ta
mam
lanm
asın
ın
2 yı
l •
sonr
asın
da
tara
nan
araç
ların
ve
ko
ntey
nırla
rın s
ayıs
ında
%20
’ye
kada
r ar
tış.
Suç
u te
spit
etm
ede
%10
’a k
adar
art
ış.
•
TG
İ yıll
ık r
apor
u•
AB
İler
lem
e R
apor
u•
TG
İ’nin
res
mi i
stat
istik
leri
•
TG
İ’nin
üs
t yö
netim
i O
pera
syon
el
• si
stem
lerin
ve
uzm
anla
şmış
biri
mle
rin
kuru
lmas
ına
önce
lik v
erirl
erT
üm
düze
yler
de
uzm
anla
şmış
•
birim
ler
istik
rarlı
biç
imde
çal
ışm
alar
ını
sürd
ürür
ler.
Mer
kezd
e ve
lim
anla
ra s
ahip
Böl
ge
3. M
üdür
lükl
erin
de
bir
e-le
arni
ng
mod
ülü
işle
vsel
ve
eriş
ime
süre
kli
açık
hal
e ge
tirild
i.
E-le
arni
ng
mod
ülün
ün
işle
vsel
•
olm
asın
ın a
rdın
dan
deni
z fa
aliy
etle
rine
ilişk
in e
ğitim
mal
iyet
inde
düş
üş.
TG
İ web
say
fası
ve
rapo
rları
• T
Gİ y
ıllık
rap
oru
• A
B İl
erle
me
Rap
oru
• Pr
oje
Ara
Dön
em v
e N
ihai
•
Değ
erle
ndirm
e R
apor
ları
Mal
i ka
ynak
lar
zam
anın
da k
ulla
nım
a •
hazı
rdır.
TG
İ’nin
üs
t yö
netim
i O
pera
syon
el
• si
stem
lerin
ve
uzm
anla
şmış
biri
mle
rin
kuru
lmas
ına
önce
lik v
erirl
er
Faa
liyet
ler
Ara
çlar
1.1
Den
izle
rde
dene
timi
dest
ekle
mek
üze
re 1
0 ad
et
devr
iye
botu
nun
teda
riki
Teda
rik S
özle
şmes
i (de
vriy
e bo
tların
ın,
• de
vriy
e ar
açla
rının
ve
mob
il de
netim
ar
açla
rının
teda
riki)
Eşl
eştir
me
Söz
leşm
esi (
eğiti
m)
•
: 4
mily
on A
vro
1.1
: 0
.80
mily
on A
vro
1.2
(4.8
mily
on A
vro
tuta
rında
teda
rik
sözl
eşm
esi ö
ngör
ülm
ekte
dir.
Bun
un y
üzde
15’
i ulu
sal b
ütçe
den
karş
ılana
cakt
ır).
Tür
k H
üküm
eti
yatır
ım
dest
eğin
e •
ilişk
in e
şfin
ansm
anı s
ağla
r.G
ümrü
k m
emur
ları
yeni
eki
pman
ve
• do
nanı
mı
kulla
nma
konu
sund
a ye
teri
kada
r eğ
itilm
işle
rdir.
Eği
tim a
laca
klar
eüğ
itim
lere
tam
amen
•
katıl
ım s
ağla
rlar
1.2
Mob
il ek
iple
rin O
pera
syon
el
kapa
site
lerin
in g
eliş
tirilm
esi i
çin
25 d
evriy
e ar
acın
ın a
lımı
2.1
Ara
çlar
ve
kont
eynı
rlar
için
5
mob
il de
netim
sis
tem
inin
alım
ı
2.1
:
10 m
ilyon
Avr
o.(1
0 m
ilyon
Avr
o tu
tarın
daki
teda
rik
sözl
eşm
esin
in y
üzde
15’
i ulu
sal
bütç
eden
kar
şıla
naca
ktır)
.
3.1
Gör
evle
ri ve
ope
rasy
onla
r ko
nusu
nda
liman
per
sone
line
eğiti
m v
erilm
esi
3.1
ve 3
.2:
0.8
mily
on A
vro
tuta
rında
ki
eşle
ştirm
e sö
zleş
mes
inin
%5’
i ul
usal
büt
çede
n ka
rşıla
naca
ktır)
.3.
2 D
eniz
lere
ve
liman
lara
iliş
kin
gü
mrü
k fa
aliy
etle
ri ko
nusu
nda
bir
e-le
arni
ng m
odül
ünün
ha
zırla
nmas
ı
4444111
� ÖzetMantıksal Çerçeve Yaklaşımı, projelerin planlanması, yönetilmesi ve � değerlendirilmesine yönelik önemli bir sistemdir.
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımının Analiz Aşaması ve Planlama Aşaması � olmak üzere iki genel aşaması bulunmaktadır.
Analiz aşamasının dört adımı sırasıyla Paydaş Analizi, Sorun Analizi, � Hedef Analizi ve Strateji Analizidir.
Planlama Aşamasında Mantıksal Çerçeve Matrisi oluşturulur. Mantıksal � Çerçeve bir projenin en önemli unsurlarını kapsamlı, anlaşılabilir ve mantıksal bir biçimde gösterir.
Mantıksal Çerçeve Matrisinin ilk sütunu müdahale mantığıdır. Buna � göre araçların seferber edilmesiyle faaliyetler üstlenilir, üstlenilen faaliyetlerle sonuçlar elde edilir, sonuçlar proje amacını gerçekleştirir ve proje amacı genel hedefe katkı sağlar.
Araçlar, planlanan faaliyetleri yürütmek ve projeyi yönetmek için � gerekli olan fiziksel ve fiziksel olmayan kaynaklardır.
Faaliyetler proje sonuçlarına ulaşmak için gerçekleştirilmesi gereken � eylemlerdir.
Sonuçlar üstlenilen faaliyetlerin çıktıları veya proje tarafından sunulacak � mal veya hizmetlerdir.
Proje Amacı, projenin sonuçları gerçekleştiğinde yararlanıcılar için � ortaya çıkacak başlıca faydadır.
Genel Hedef, projenin tek başına gerçekleştiremeyeceği, ancak katkı � sağlayabileceği uzun vadeli ve geniş ölçekli faydadır.
Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri Genel Hedeflere, Proje � Amacına ve Sonuçlara ulaşılıp ulaşılmadığını ölçmeye yarayacak göstergelerdir.
Doğrulama Kaynakları ve Araçları Tarafsız Doğrulanabilir Başarı � Göstergelerinin bulunacağı belge ve raporları ifade eder.
Mantıksal Çerçeve Matrisinde, Genel Hedeflerin, Proje Amacının veya � Sonuçların, Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri ve Doğrulama Kaynakları ve Araçları ile ilişkisi yatay mantık olarak adlandırılır.
Varsayımlar projenin başarısını etkileyebilen ve ortaya çıkması proje � yöneticisinin doğrudan kontrolünde olmayan dış etkenlerdir.
Mantıksal Çerçeve Matrisinde müdahale mantığı ile varsayımlar � arasındaki ilişki dikey mantık olarak adlandırılır.
42
III. KISIMProje Başvuru Formu
Proje başvuru formu aday ülkeler ile Avrupa Birliği Komisyonu arasında yürütülmekte olan mali işbirliği çerçevesinde, AB’den fon sağlamak üzere finansman teklifinin iletildiği belgedir. Avrupa Birliği’nin ilgili birimleri tarafından projeye finansman desteği sağlanıp sağlanmaması ile ilgili olarak yapılacak değerlendirmenin temelini oluşturan ana dokümandır. Kamu kurumları proje teklifleri için proje fişi adı verilen şablon belgeyi, hibe programları kapsamında proje teklifinde bulunanlar ise ilgili hibe programına ilişkin hibe başvuru formunu doldururlar.
Bu kısımda öncelikle Avrupa Birliği’nin proje başvuru formlarında olmasını talep ettiği ortak bilgilere yer verilecektir. Bu bilgiler proje başvuru formlarında bazen farklı başlıklar altında talep edilmektedir. İkinci olarak proje başvuru formlarında doldurulması talep edilen diğer bazı başlıklara yer verilecektir. Proje başvuru formlarında yer alan ortak bilgilere ilişkin başlıkları ve birbirleri ile olan ilişkilerini gösteren tablo Ek-1’de yer almaktadır.
III.1 Proje Başvuru Formlarında Talep Edilen Başlıca Ortak Bilgiler
Proje başvuru formlarında yer alan başlıca ortak bilgiler proje başlığı, yer, genel hedef(ler), proje amacı, sonuçlar, faaliyetler, projenin (eylemin) bağlantısı, projenin gerekçesi, projenin sürdürülebilirliği, bağlantılı faaliyetler ve çıkarılan dersler, çarpan veya yayılma etkisi, kurumsal çerçeve ve metodoloji başlıkları altında özetlenebilir.
Başlık: Proje amacını göz önüne alarak kısa bir proje başlığı seçilmelidir. İyi seçilmiş bir proje başlığı dikkatleri üzerine toplayacaktır. Bu bakımdan, projenin başarmak istediği ile ilgili iyi bir fikir veren, dikkat çekici bir başlık aranmalıdır.
� Proje başlığına “cezaevlerinde ruh sağlığı bakım ve madde bağımlılığı tedavi hizmetlerinin geliştirilmesi”, “emisyon kontrolünün iyileştirilmesi”, “çalışma alanlarında mesleki sağlık ve güvenliğin geliştirilmesi” gibi örnekler verilebilir.
4444333
Yer: AB mali yardımından yararlanacak ülke(ler), bölge(ler) ve şehir(ler) yazılır. Birçok yatırım projesinde projenin yerini tespit etmek kolay olacaktır. Köprüler, yollar gibi yatırımlar, açık bir coğrafi yer tanımlamasına sahiptir. Diğer yandan kurumsal yapılanma projeleri için yeri tespit etmek daha güç olabilmektedir. Örneğin kamu görevlilerinin terörizmin finansmanı ile mücadele konusunda bilgilendirilmesi yerel birimlerde, merkezde veya yurt dışında olabilir. Bu tür durumlarda projesi için AB’den finansman sağlayan kuruluşun merkezinin bulunduğu yer dikkate alınır.
Genel Hedef(ler): Mantıksal Çerçeve Matrisinin anlatıldığı kısımda yer verilmiştir. Proje başvuru formuna yazılan Genel Hedef(ler) Mantıksal Çerçeve Matrisine yazılan Genel Hedef (ler)ile uyumlu olmalıdır.
Proje Amacı: Mantıksal Çerçeve Matrisinin anlatıldığı kısımda yer verilmiştir. Proje başvuru formuna yazılan Proje Amacı Mantıksal Çerçeve Matrisine yazılan Proje Amacı ile uyumlu olmalıdır.
Sonuçlar: Mantıksal Çerçeve Matrisinin anlatıltığı kısımda yer verilmiştir. Proje başvuru formuna yazılan Sonuçlar Mantıksal Çerçeve Matrisine yazılan Sonuçlar ile uyumlu olmalıdır.
Hibe başvuru formunda Sonuçların, hedef kitlenin ve yararlanıcıların durumunu ve hedef kitlenin (veya varsa yerel ortakların) teknik ve yönetim kapasitelerini ne şekilde iyileştireceği açıklanmalıdır. Hibe başvuru formunda Sonuçlar açıklanırken Genel Hedef(ler)e ve Proje Amacına atıf yapılmaktadır.
Faaliyetler: Mantıksal Çerçeve Matrisinin anlatıldığı kısımda yer verilmiştir. Proje başvuru formuna yazılan Faaliyetler Mantıksal Çerçeve Matrisine yazılan Faaliyetler ile uyumlu olmalıdır.
Hibe başvuru formunda Sonuçlara ulaşmak amacıyla gerçekleştirilecek her bir faaliyetin adı ve detaylı açıklaması, bu faaliyetlerin seçilme nedenleri ve eğer varsa, her bir ortağın (veya iştirakçilerin ve alt yüklenicilerin) faaliyetlerdeki rolü belirtilmelidir. Hibe başvuru formunda Faaliyetler açıklanırken Genel Hedef(ler)e ve Proje Amacına atıf yapılmaktadır.
Projenin (Eylemin) Bağlantısı: Projeler, AB ile Türkiye arasında önceden tespit edilen ve uzlaşılan bazı öncelikli alanları hedef almalı ve bu öncelikli alanlar çerçevesinde faaliyet göstereceğini açıkça ortaya koymalıdır. Bu
44
kısımda projenin AB’nin temel belgelerinde ortaya konan öncelikler ile bağlantısı açıklanmalıdır.
Kamu kurumları tarafından hazırlanan projelerde Katılım Ortaklığı � Belgesi, Ulusal Program, İlerleme Raporu ve Çok Yıllı Endikatif Planlama Belgesi gibi AB veya Türkiye tarafından hazırlanan temel belgelere açıkça atıf yapılmalıdır. Atıf yapılan belgelerin güncel versiyonları dikkate alınmalıdır. Eğer varsa projenin ulusal kalkınma planlarına ve sektörel veya ulusal yatırım planlarına bağlantısı da gösterilmelidir.
Hibe programlarından yararlanmak üzere hazırlanan projelerde ise � ilgili hibe programına ait hibe başvuru rehberindeki veya program çağrısındaki önceliklere uygunluğun hibe başvuru formlarında gösterilmesi gerekmektedir. Bunu yaparken proje önceliklerinin sıralandığı temel belgelerin ilgili kısımları belirtilmeli ve projenin bu önceliklere nasıl katkıda bulunacağı ortaya koyulmalıdır.
Projenin Gerekçesi: Üstlenilecek projenin hedef kitle tarafından karşılaşılan mevcut sorunlara bir çözüm getirmesi beklenmektedir. Dolayısıyla bu kısımda projenin odaklanacağı belli sorunlar ve projenin bu sorunları nasıl çözüme kavuşturacağı tanımlanır. Proje teklifinin ardındaki nedenlere değinilir. Projeden olumlu yönde etkilenecek olan yararlanıcıların veya hedef kitlenin ayrıntılı tasvirine yer verilir. Proje tarafından hedef kitlenin ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağı ve arzulanan çözümlerin nasıl sağlanacağı açıklanır.
Kurumsal Çerçeve ve Metodoloji: Projelerin yürütüleceği kurumsal çerçeve ve proje uygulama yöntemleri açıkça tanımlanır. Bu çerçevede aşağıdaki konulara yer verilir:
Projenin uygulamasına ilişkin organizasyon yapısı, �
Uygulamada sorumluluğu bulunanlar (proje uygulama ekibinin � isimlerinin belirtilmesine gerek yoktur),
Eşgüdüm mekanizması,�
Danışılması gereken, talimat alınacak veya talimat verilecek � kuruluşlar ve birimler,
Projenin takibine ve değerlendirmesine ilişkin prosedürler, �
44445555
Hedef kitlenin, yerel ortakların ve diğer paydaşların projedeki rolleri � ve projeye katılımlarına ilişkin hususlar,
Hedef kitlenin, yerel ortakların ve diğer paydaşların rollerinin � kendilerine tahsis edilme nedenleri.
Ayrıca çeşitli yararlanıcıları veya kurumları içeren bir projenin idaresi, normal olarak bir gözetim komitesi ve çalışma grubu tarafından yerine getirilmektedir. Bu tür bir yapının nasıl oluşturulacağı, hangi sıklıkla toplanacağı, üyelerinin kimler olacağı, komiteye kimin başkanlık edeceği, burada ne tür kararların alınacağı ve sekretaryanın kimin tarafından sağlanacağı bu kısımda açıklığa kavuşturulmalıdır.
Bağlantılı Faaliyetler ve Çıkarılan Dersler: Projenin varsa ilgili alanda daha önce üstlenilen, süregelen veya planlanan AB projeleriyle, ulusal bütçeden veya diğer fon sağlayıcılardan kaynak aktarılan faaliyetlerle bağlantısı açıklanır. Önerilen projenin, daha önce üstlenilen bir projenin devamı olması durumunda önceki projenin sonuçlarına nasıl katkı yapacağı veya bunları nasıl tamamlayacağına ilişkin bilgiler verilir. Daha önce yürütülen projeler değerlendirilerek çıkarılan sonuçlar ve tavsiyelere değinilir. Bu çerçevede, önceki projelerde karşılaşılan sorunlar tanımlanarak bunlardan nasıl kaçınıldığına ilişkin hususlara yer verilir.
� Projelerin bağlantılı faaliyetlerin anlatıldığı kısımlarda genellikle proje sahibi tarafından ilgili alanda uygulanmış veya uygulaması devam eden projelerin alt başlıklar halinde sıralandığı ve üstlenilmesi öngörülen proje ile bağlantılarına ilişkin olarak birer paragraf bilgi verildiği görülmektedir.
46
� Ulaştırma Bakanlığı’nın IPA-2007 proje paketine dahil “Türkiye’de demiryollarının reformu” projesi:
“Türk demiryolu sektörünün yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesi projesinden çıkarılan aşağıdaki dersler önerilen bu projenin uygulanmasında dikkate alınacaktır:
Projenin uygulanmasından sorumlu personel aşırı iş yoğunluğu • altında ezilmemelidir. Bu durum projenin verimliliğini düşürmektedir. Yararlanıcı kurumlar proje uygulamasına yönelik tam zamanlı personel atamasını gerçekleştirmelidirler.
Projenin resmi dili İngilizce olmasına rağmen, tüm raporların Türkçe • versiyonları da İngilizce versiyonla beraber teslim edilmelidir.
Proje çıktılarının sürdürülebilirliğinden sorumlu personel bu işe kendini • adamalıdır.
TCDD, ihale ve sözleşme usulleri ve proje uygulaması dahil olmak üzere AB kaynaklarından desteklenen projelerin yönetimi alanında iyi bir deneyim kazanmıştır. Çalışmaları esnasındaki uluslararası danışmanlık sayesinde bu alanda en iyi uygulamalara aşina olmuştur.”
Projenin Sürdürülebilirliği: Bu kısımda proje sonuçlarını, proje tamamlandıktan sonra sürdürülebilir kılmak üzere yararlanıcı tarafından sağlanacak taahhütlere ve kaynaklara yer verilmektedir. Bu çerçevede sürdürülebilirliği sağlamak üzere eyleme geçirilecek belli tedbir ve stratejilere, devam faaliyetlerine ve hedef kitlenin sahiplenmesine ilişkin hususlara değinilebilir. Aşağıda sürdürülebilirlik konusunda projelerden örnekler yer almaktadır:
� Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) IPA-2009 yılı proje paketine dahil “Türkiye’nin istatistik sisteminin geliştirilmesi” projesi:
“…Türkiyenin İstatistik Sisteminin başlıca kuruluşu olan TÜİK bu proje kapsamında öngörülen yatırımları sürdürebilmek üzere yeterli kapasiteye sahiptir. Bu proje kapsamında satın alınacak ekipmanın işletme ve bakım maliyetleri TÜİK tarafından karşılanacaktır…”
4444777
� Sağlık Bakanlığı’nın IPA-2009 yılı proje paketine dahil “doku ve hücrelerin nakline ilişkin AB müktesebatına uyum” projesi:
“…Bu proje kapsamında kurulacak sistem, ulusal koordinasyon sisteminin bir parçası olacaktır. Döner sermayeden ve ulusal bütçeden aldığı kaynaklar ile faaliyetlerine devam edecektir...”
� İçişleri Bakanlığı’nın IPA-2008 yılı proje paketine dahil “yerel düzeyde katılımcı stratejik yönetişim” projesi:
“Projenin yerel idarelerde verilen sürekli eğitim faaliyetleriyle proje tarafından sunulan analitik araçları sürekli geliştirirerek ve iyileştirerek sürdürülebilirliği sağlaması beklenmektedir. Proje tarafından geliştirilen araçların ve mekanizmaların kullanımı Türkiye’deki tüm yerel idarelere yaygınlaştırılacaktır…”
Çarpan veya Yayılma Etkisi: Hibe başvuru formunda sürdürülebilirlik başlığı altında projenin çarpan etkileri belirtilmektedir. Çarpan etkileri diğer yararlanıcılar veya paydaşlar için projenin örnek alınmasına ve proje çıktılarının yaygınlaştırılmasına dair olasılıkları ve bu yönde yapılan planları ifade etmektedir. Bu kısımda projenin öngörülen yayılma kanallarına da açıkça yer verilmektedir.
Proje fişinde yer alan “Katalitik Etki” başlığı ise, AB desteği ile yürütülen bu projenin katılıma yönelik başka eylemleri başlatma veya hızlandırma etkisini ifade etmektedir. Bu kısımda, projenin diğer yararlanıcılar ve paydaşlar için neden olduğu bir takım pozitif yayılma etkilerine veya ilave faydalara yer verilmesi gerekmektedir. AB desteği olmaması durumunda öncelik alanlarındaki bu eylem(ler)in diğer yararlanıcılar veya paydaşlar tarafından gerçekleştirilmemiş olacağı veya daha ileri bir tarihte gerçekleşeceği belirtilmelidir. Aşağıda çarpan veya yayılma etkisi konusunda projelerden örnekler yer almaktadır:
� Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın IPA-2008 yılı proje paketinde yer alan “koyun ve keçilerin küpelenmesi ve aşılanması” projesi:
“Bu projedeki tecrübeler Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın, hayvanların tanımlanması ve kaydı (I&R) sisteminin uygulama koşullarını tespit etmesine imkan tanıyacak ve ardından bu sistem diğer hayvanların da tanımlanması ve kaydına yönelik olarak genişletilebilecektir…”
48
� Çevre ve Orman Bakanlığı’nın IPA-2008 yılı proje paketine dahil “emisyon kontrolünün iyileştirilmesi” projesi:
“Bu proje emisyon projeksiyonlarının tahmin edilmesi, emisyonu azaltmaya yönelik alınacak teknik tedbirlerin ve muhtemel finansal araçların belirlenmesi açısından uzun vadeli katalitik etkileri beraberinde getirecektir. Bu proje ayrıca ulusal stratejik plana girecek muhtemel ilave tedbirlerin seçimini sağlayacak, sanayi sektörlerinde temiz teknolojilere geçişi ve gerek ulaştırmada gerekse ısınmada daha iyi yakıt kalitesinin kullanımını artıracaktır.”
� Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) IPA-2009 proje paketinde yer alan “sivil toplum diyaloğu – AB-Türkiye Odalar Forumu II” projesi:
“Bu projede edinilen deneyimler odaların AB’ye üyelik sürecine ve sivil toplum diyaloğuna aktif katılımlarını daha da teşvik edecektir. Odaların kendilerine üye şirketleri bilgilendirmeleriyle ve politika yapımı ve müzakere hazırlıklarına TOBB kanalıyla aktif katılım sağlamalarıyla bu proje yaygın etkiler doğuracaktır.”
III.2 Proje Başvuru Formlarında Talep Edilen Bazı Özel Bilgiler
Başvuru formlarında talep edilen ortak bilgilerin yanında gerek proje fişinde gerekse hibe başvuru formunda doldurulması gereken özel kısımlar bulunmaktadır. Proje fişine özel kısımlar arasında “paralel konular”, “gösterge uygulama takvimi” ve “koşul ve sıralama” başlıklarına, hibe başvuru formuna özel kısımlar arasında ise “projenin süresi ve uygulamayla ilgili faaliyet planı taslağı” ve “benzer proje tecrübesi” başlıklarına yer verilebilir.
Proje fişine özel kısımlar
Paralel Konular (varsa): Paralel konular kapsamında, cinsiyet eşitliği, çevre, azınlıklar ile sivil toplumun ve paydaşların katılımı gibi konuların proje tasarımı ve uygulaması aşamalarında ne şekilde dikkate alınacağı açıklanır.
Cinsiyet eşitliği başlığı altında projeye kadın ve erkeklerin eşit bir biçimde katılımlarının nasıl sağlanacağı ve kadınların katılımının nasıl ölçüleceği gösterilmektedir. Buradaki açıklamalar mümkün olduğunca açık ve somut olmalıdır. Projeye cinsiyetlerin eşit katılımın sağlanma yöntemleri
44449999
ve cinsiyet eşitliğini sağlamak üzere gözetilecek ilkeler hakkında bilgi verilmelidir. Örneğin herhangi bir eğitim programında eğitim göreceklerin (ve eğitmenlerin) seçiminde gözetilecek ilkelere yer verilebilir.
Çevre başlığı altında çevrenin korunmasına yönelik konuların proje tasarımında nasıl ele alındığına yönelik bilgi verilmektedir. Projenin başlıca tahmin edilen çevresel etkileri kısaca açıklanmaktadır. Bir projenin AB tarafından desteklenebilmesi için çevre üzerinde fark edilebilir bir etkiye sebep olmaması veya böyle bir etkiye sebep oluyorsa, bu etkinin zararlı olarak değerlendirilmemesi gerekmektedir. Bu bölüm genellikle yatırım projeleri için doldurulmaktadır.
Projenin azınlıkları ve hassas grupları nasıl dikkate aldığı tanımlanmalıdır. Sivil toplumun ve diğer ilgili paydaşların projenin tasarım ve uygulama aşamalarına katılımına yönelik alınan tedbirler açıklığa kavuşturulmalıdır. Ayrıca projenin hazırlanışı esnasında danışılan sivil toplum kuruluşları veya kar amacı gütmeyen organizasyonlara, danışma faaliyetlerinin nasıl düzenlendiğine ve bunun sonuçlarına yer verilebilir. Burada önemli olan husus adil biçimde tüm paydaşların projeye dahil edildiğinin gösterilmesidir.
� Çevre ve Orman Bakanlığı’nın IPA-2009 yılı proje paketine dahil “su kalitesinin izlenmesinde kapasite oluşturma” projesi:
Cinsiyet eşitliği: Bu projeye katılım sektördeki kadın ve erkeklere eşit derecede açık olacaktır. Projeye ilişkin tüm faaliyetlere çalışanların katılımına yönelik kayıtlar, bu eşitliği yansıtacak ve proje dokumantasyonu içinde muhafaza edilecektir.
Çevre: Proje Türkiye’de çevresel koşulların iyileştirilmesine odaklanmaktadır. Proje muhtemelen çevre üzerinde herhangi bir olumsuz etki yaratmayacaktır (ulaştırma gibi olağan faaliyetlere bağlı olanlar haricinde). Olağan faaliyetlerde de ilke olarak çevresel etkiler asgari düzeye indirilecektir (örn. kağıtların geri dönüşümü).
Azınlıklar: Türk anayasasına göre azınlık kelimesi, Türkiye’nin taraflarından biri olduğu çok taraflı veya iki taraflı anlaşmalar temelinde tanımlanan veya tanınan grupları kapsamaktadır. Bu proje azınlıklar ve hassas gruplar üzerinde hiçbir bir olumsuz etkiye sahip değildir. Ayrıca faaliyetlerin hassas biçimde tasarlanması yoluyla engellilere diğer tüm katılımcılarla aynı düzeyde projeye erişim sağlanacaktır.
50
Sivil Toplum: İlgili tüm STK’lar [TÜDAV (Türk Deniz Araştırmaları Vakfı), SAD (Sualtı Araştırmaları Derneği), AFAG (Akdeniz Foku Araştırma Grubu), WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), Bölgesel Çevre Merkezi Türkiye (REC) ve Üniversiteler vs.] bu projenin faaliyetlerine ve sonuçlarına ilişkin olarak bilgilendirilecek ve toplantılara ve çalıştaylara sıralanan bu STK’ların katılımları sağlanacaktır.
Gösterge Uygulama Takvimi (3 aylık dönemler itibariyle): Bu kısımda yapılacak sözleşmeler altında ihale çağrısının yapılmasına, sözleşmenin imzasına ve projenin tamamlanmasına yönelik tarihler verilir. Teknik şartnameler ve iş tanımları ile beraber satın alım dosyalarının kimler tarafından ve nasıl hazırlanacağı, bunun için dışarıdan hazırlık çalışmalarına veya uzmanlığa ihtiyaç duyulup duyulmadığı belirtilmelidir. Dışardan alınacak uzmanları işe alma biçimi ve satın alma dosyalarının hazırlanmasına yönelik öngörülen plan açıklığa kavuşturulmalıdır. Gösterge uygulama takviminin örneği aşağıda verilmektedir:
� Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın IPA-2009 yılı proje paketine dahil “engellilerin topluma entegrasyonunun iyileştirilmesi” projesi:
Sözleşmelerİhale Çağrısının
BaşlamasıSözleşmenin İmzalanması
Projenin Tamamlanması
Hizmet Sözleşmesi
2010 / 1 inci çeyrek2010 / 3 üncü
çeyrek2012 / 2 inci çeyrek
Hibe Sözleşmesi2010 / 3 üncü
çeyrek2011 / 1 inci çeyrek 2013 / 2 inci çeyrek
Tedarik Sözleşmesi
2010 / 4 üncü çeyrek
2011 / 1 inci çeyrek2011 / 3 üncü
çeyrek
Merkezi düzeydeki kamu kurumlarınca hazırlanan projeler Finansman Zaptı’nın imzalanmasının ve proje fişlerinin ilgililere iletilmesinin ardından, uygulama takvimi ile uyumlu olarak uygulamaya başlanmaktadır. Tüm projelerin prensip olarak Finansman Anlaşmasının imzalanmasını izleyen birinci çeyrek içinde ihaleye çıkılmasına hazır olması gerekmektedir.
Uygulama takviminde sözleşmeler sütununa tedarik, hizmet, inşaat, doğrudan hibe, teknik yardım veya eşleştirme gibi bileşenler (sözleşmeler veya uygulama araçları) yazılabilmektedir.
5555111
Hizmet sözleşmesi teknik yardım ve araştırmalar gibi hizmetlerin sunumuna yönelik olarak hizmet sunucu ile Sözleşme Makamı arasında imzalanan bir sözleşme türüdür. Araştırma sözleşmeleri, projelerin belirlenmesi ve hazırlanmasına yönelik araştırmalar, fizibilite çalışmaları, ekonomik araştırmalar ve piyasa araştırmaları, teknik çalışmalar, değerlendirmeler ve denetimleri içerir. Teknik yardım sözleşmesinde ise hizmet sunucu istişari bir rol üstlenir; bir projeyi gözetip denetleyerek yönetir ve sözleşmede şart koşulan danışmanları sağlar. Tedarik sözleşmeleri, ürünlerin satın alınmasını, kiralanmasını (leasing), taksitle ve opsiyonlu veya opsiyonsuz olarak alımını içerir. Ürünlerin tedariki veya kurulumuna yönelik bir sözleşme tedarik sözleşmesi olarak düşünülmelidir. İnşaat sözleşmeleri, Sözleşme Makamınca belirtilen koşullara uygun olarak inşaatların (bina ve yapı işlerinin) yapım ve/veya tasarımını kapsar. Hibe, bir AB politika hedefini desteklemek üzere Sözleşme Makamınca belli bir alıcıya bir faaliyeti yürütmesi için (veya bazı durumlarda bütçesinin bir kısmının finansmanı için) yapılan ve kar amacı niteliği taşımayan doğrudan bir ödemeyi ifade etmektedir.21
� Gösterge Uygulama Takvimi verilen “engellilerin topluma entegrasyonunun iyileştirilmesi” projesinin aşağıda yer alan iki adet Beklenen Sonucu bulunmaktadır.
1. Sivil Toplum Örgütlerinin kapasitesi artırıldı
2. Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın kurumsal kapasitesi güçlendirildi
İlk bileşen olan hibe programının yürütülmesine yönelik faaliyetler, ilk sonucu elde etmeye yönelik faaliyetler arasında yer almaktadır. Diğer bir ifadeyle sivil toplum örgütlerinin kapasitesinin artırılması için bir hibe programı açılacaktır. Ekipman alımına yönelik faaliyetler, ikinci sonucu elde etmeye yönelik faaliyetler arasında yer almaktadır. Bu satın alma ikinci bileşen olan tedarik sözleşmesi ile yapılacaktır. Üçüncü bileşen olan Teknik Yardım bileşeni kapsamında ise projede bir adet teknik yardım ekibinin görev yapması planlanmaktadır. Bu ekip hibe programının, sivil toplum örgütlerine yönelik eğitim programlarının ve ekipman tedarikinin hazırlık ve uygulama aşamalarında Özürlüler İdaresi Başkanlığına yardımcı olacaktır.
21 Avrupa Komisyonu Dış Yardım Sözleşme Usulleri Uygulama Rehberi Sözlüğü:http://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/general/documents/a1_glossary_en.doc
52
Eşleştirme aday ülkelerin, AB’nin gelecekteki üye ülkeleri olarak Topluluk mevzuatını uygulayabilmeleri için gerekli idari kapasitelerini güçlendirmelerinde destek olmaya yönelik bir işbirliği aracı olarak tasarlanmıştır. Eşleştirme projesinin nitelikleri, bileşenleri ve Teknik Yardım bileşeninden farkları aşağıda maddeler halinde sıralanmaktadır:
Eşleştirme mekanizmasında proje sahibi kurumlar, projelerini � üye ülke(ler)den seçecekleri ortaklarla uygularlar. Üye ve aday ülke arasında yakın bir ortaklık ve işbirliği öngörülür. Üye ülkenin idari sisteminin aday ülkeye kopyalanması değil, müktesebat ile bağlantılı olarak AB’nin en iyi uygulamalarının tanıtılması amaçlanır.
Herbir ortağın sorumluluk üstlendiği bu süreçte eşleştirme � ortaklarının deneyim ve uzmanlığı paylaşılır. Bir eşleştirme projesi sadece tavsiye vermek veya diğer geleneksel Teknik Yardım biçimlerinde olduğu gibi tek yönlü destek sağlamak üzere tasarlanmaz.
Uzmanlık paylaşımı, üye ülke uzmanlarının proje yararlanıcısı � aday ülke kurumlarında tam zamanlı görevlendirilmeleri yoluyla gerçekleşir. Uzun dönemli olarak görevlendirilen bu uzmanlar “Yerleşik Eşleştirme Danışmanları” (YED) olarak adlandırılır.
YED’ler kesintisiz en az 12 ay boyunca proje yararlanıcısı � kurumda bulunmak ve çalışmak üzere görevlendirilen kamu görevlisi ya da dengi personeldir. Ayrıca, eşleştirme süresince orta veya kısa vadeli üye ülke uzmanları da proje faaliyetlerinde görevlendirilebilmektedir.
Eşleştirmenin sorunsuz biçimde uygulanması için üye ülke � ile projeden faydalanan ülkenin kurumlarında görevlendirilen birer Proje Lideri bulunur. Proje liderleri, kendi kurumlarındaki görevlerine devam ederken zamanının bir kısmını da uygulamanın gözetimine, yönlendirilmesine ve koordinasyonuna ayırırlar. Siyasi düzeyde etkili diyaloğa sahip üst düzey yetkililerden seçilen Proje Liderleri danışman değildir.
Eşleştirme projelerinde yararlanıcı ülke, müktesebatın ilgili kısmı � ve işbirliği yapılacak alan konusunda yeterli algıya sahip ve benimsemek istediği sisteme veya modele karar vermiş olmalıdır. Yararlanıcı ülkenin reform seçeneklerinin (seçilecek modellerin)
5555333
daha iyi tanımlanmasına ihtiyaç duyması halinde geleneksel Teknik Yardım kullanılabilir.
Eşleştirme projesinin temel özelliği “zorunlu sonuçlar” elde � etmeyi amaçlamasıdır. Her iki proje ortağı ortak proje uygulama sürecinde üzerinde uzlaşı sağladıkları sınırları belli, iyi tanımlanmış ve ölçülebilir kurumsal hedefleri elde etmeye odaklanır.22
Koşul ve Sıralama: Koşullar, sözleşmelerin sonuçlandırılmasından önce üstlenilmesi veya onaylanması gereken faaliyetleri ifade etmektedir. Bu kısımda her bir durumda ne yapılması gerektiğini, ne zaman ve kimin tarafından yapılacağını açık biçimde gösteren belirgin ve başarılabilir koşullar tanımlanmaktadır. Bu tür bir kesinlik belirtilemiyorsa koşula yer verilmemelidir. Proje yönetiminin kontrolü dışındaki bir koşul bu kısma yazılmamalıdır.
Sıralama kısmında ise hazırlık faaliyetlerinin veya çalışmalarının, sözleşmelerin ve uygulamaya ilişkin başlıca aşamaların sıralamasına yer verilmektedir. Koşul ve sıralamaya ilişkin örnekler aşağıda verilmektedir:
� Çevre ve Orman Bakanlığı’nın IPA-2007 proje paketine dahil “çevre alanında kapasite geliştirme” projesi:
“Projenin etkin biçime yönetim ve uygulamasını sağlamak üzere REC Türkiye ve Milli Eğitim Bakanlığı arasında gerek REC Türkiye ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın gerekse Proje Gözetim Komitesi’nin rol ve sorumluluklarının belirlenmesine yönelik olarak bir protokol imzalanacaktır.”
22 European Commission, Institution Building in the Framework of European Union Policies, A Reference Manual on “Twinning Projects”, Revision May (2005).
54
� Ulaştırma Bakanlığı’nın IPA-2009 proje paketine dahil “Türkiye’de inter modal taşımacılığın güçlendirilmesi” projesi:
“Çalışma ziyaretleri ve eğitim seminerleri birbirine paralel gerçekleşecektir. Başlıca faaliyetler aşağıdaki sıralama ile gerçekleştirilecektir:
Projenin başlamasından önce Danışma Komisyonu toplantısı,•
Eğitim ve eğitmen ihtiyaçlarının tespiti,•
Politika yapıcıların eğitimi,•
Ulaştırma Bakanlığı’ndaki yasa taslağı çalışmalarına paralel olarak • stajların başlaması,
Inter modal taşımacılık stratejisi taslağı hazırlıkları,•
Kombine taşımacılık yasasına ilişkin olarak tüm paydaşlarla • seminerler,
Inter modal taşımacılık yasasına ilişkin olarak tüm paydaşlarla • seminerler.” (kısaltılmıştır)
Hibe başvuru formuna özel kısımlar
Projenin süresi ve uygulamayla ilgili faaliyet planı taslağı: Hibe başvuru formunda verilen şablon kullanılarak öngörülen faaliyet planı hazırlanmaktadır. Bu faaliyet planında projenin kesin bir başlangıç tarihinin verilmesi gerekmemekte ve belirli tarihlere ya da aylara atıfta bulunmak yerine “1. ay”, “2. ay” şeklinde bir süre tanımlanmaktadır.
� Faaliyet planında gösterilen faaliyetlerin, hibe başvuru formunda faaliyetlerin açıklandığı kısma ve Mantıksal Çerçeve Matrisinde tanımlanan faaliyetlere uygun olması gerekmektedir.
Başvuru sahipleri, uygulama süresini etkileyebilecek ilgili tüm faktörleri göz önünde bulundurarak, her bir faaliyetle ilgili tahmini süreyi, en kısa süre değil en olası süre esasını dikkate alarak tanımlamalıdırlar.
Faaliyet planında öngörülen faaliyetlerin kimler tarafından uygulanacağı bilgisinin “uygulama birimi” alanında gösterilmesi gerekmektedir. Başvuru sahibi, herhangi bir ortağı, iştirakçi ya da alt yüklenici uygulama birimi olabilirler. Herhangi bir faaliyetin öngörülmediği aylar ya da ara
55555555
dönemler de faaliyet planında yer almalı ve bu süreler projenin toplam tahmini süresi hesaplanırken dikkate alınmalıdır. Faaliyet planı şablonuna hibe başvuru formunda yer verilmektedir. Projenin 1 yıldan daha uzun sürmesi durumunda tablo tüm uygulama dönemini kapsayacak şekilde uzatılmalıdır. Eklenecek satır sayısı proje faaliyetlerine bağlı olarak değişmektedir. Faaliyet planının bir örneği aşağıda sunulmaktadır.
1. Yıl 1. Yarıyıl 2. Yarıyıl
Faaliyet Ay1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Uygulama birimi
Hazırlık faaliyeti 1 (proje ekibinin kurulması ve hazırlık toplantıları yapılması)
Yerel ortak 1
Hazırlık faaliyeti 2 (eğitim salonunun eğitime hazır hale getirilmesi)
Uygulama faaliyeti 1 (Bilgisayar eğitiminin verilmesi)
Yerel ortak 1
Uygulama Faaliyeti 2 (Eğitim değerlendirme toplantıları düzenlenmesi)
Yerel ortak 2
Benzer Proje Tecrübesi: Bu kısımda hibe başvuru formunda verilen şablon kullanılarak proje başvurusu yapan kurum tarafından son üç yılda yürütülen projeler hakkında ayrıntılı bilgi verilmektedir. Bu çerçevede, projenin uygulandığı yer, uygulandığı tarih aralığı, maliyeti, proje ortakları, projeye finansman sağlayan kuruluş ve sağlanan katkı tutarı gibi konular yazılmaktadır. Bu bilgiler, proje başvurusu yapan kurumun hibe talebinde bulunduğu proje ile aynı sektörde ve karşılaştırılabilir ölçekte projeleri yönetme konusunda, yeterli deneyime sahip olup olmadığının değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.23
23 Bu kısımda proje başvuru formlarına ilişkin açıklamalarda şu kaynaklardan yararlanılmıştır:http://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/grants/index_en.htm (AB Komisyonu Yardım ve İşbirliği Ofisi (EuropeAid))
56
� Özet
Proje başvuru formu projeye finansman desteği sağlanıp sağlanmaması � ile ilgili olarak yapılacak değerlendirmenin temelini oluşturur.
Kamu kurumları proje teklifleri için proje fişi adı verilen standart � belgeyi, hibe programları kapsamında proje teklifinde bulunanlar ise ilgili hibe programına ilişkin hibe başvuru formunu doldururlar.
Proje başvuru formlarında talep edilen ortak bilgilerin yanı sıra proje � fişine ve proje başvuru formuna özel olarak doldurulması gereken kısımlar da bulunmaktadır.
Proje başvuru formlarına yazılan Genel Hedef(ler), Proje Amacı, � Sonuçlar ve Faaliyetler Mantıksal Çerçeve Matrisine yazılanlar ile uyumlu olmalıdır.
Proje başvuru formları, projenin hangi öncelikli alanlar çerçevesinde � faaliyet göstereceğini ilgili belgelere atıflar yaparak açıkça ortaya koymalıdır.
Proje başvuru formları, projenin hedef kitle tarafından karşılaşılan � mevcut sorunlara nasıl çözüm önerileri getirdiğini açıkça ortaya koymalıdır.
Proje başvuru formlarında projelerin yürütüleceği kurumsal çerçeve � ve proje uygulama yöntemleri açıkça tanımlanmaktadır.
Proje başvuru formlarında projeleri tamamlandıktan sonra � sürdürülebilir kılmak üzere yapılacaklara yer verilmektedir.
Proje başvuru formları doldurulurken formlarda yer alan açıklamalar � dikkatle okunmalıdır.
http://www.cfcu.gov.tr/tender.php?lng=en&action=tender_search (Merkezi Finans ve İhale Birimi).Hakan Karabacak, Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali İşbirliği ve Proje Yönetimi Yaklaşımı, Maliye Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Ayrıntı Basımevi, Ankara, 2004
5555777
IV. KISIMBütçe
Projede bütçe ile ilgili bölümleri ve formları hazırlamadan önce uygun maliyet kavramının bilinmesine ihtiyaç vardır. Uygun maliyetler, proje bütçesinden karşılanabilecek maliyetleri ifade etmektedir. Proje için uygun maliyetlerin toplamı proje bütçesini oluşturmaktadır. Uygun olmayan maliyetler ise IPA fonlarından veya ulusal bütçeden karşılanamayacak maliyetleri ifade etmektedir.
� IPA Uygulama Tüzüğü prensip olarak mali yardımdan karşılanamayacak veya uygun olmayan harcamaları belirtmiştir. Buna göre aşağıdaki harcamalar uygun maliyet olarak değerlendirilmez:
Katma değer vergileri dahil olmak üzere vergiler;• Gümrük ve ithalat vergileri ile diğer her türlü harçlar;• Arazi veya mevcut binaların alımı, kiralanması veya leasing’ine yönelik • harcamalar;Para cezaları ve mahkeme giderleri;• İşletme maliyetleri;• İkinci el ekipmana yönelik harcamalar;• Banka ücretleri, teminat giderleri ve benzeri harçlar;• Avro hesaplarıyla ilgili her türlü para birimi dönüşüm maliyeti, ücretleri • ve kur kayıpları, ayrıca diğer mali harcamalar;Ayni katkılar.•
Ayrıca IPA Uygulama Tüzüğünde her bir IPA bileşeni altında bu giderlerden uygun kabul edilenler ile uygun olmayan ilave gider kalemleri ayrıca gösterilmektedir. Bu kısımda öncelikle proje fişinde ve ardından hibe başvuru formu ve ekinde bütçe ile ilgili bölümlere yer verilecektir.
IV.1 Proje Fişinde Bütçe ile İlgili Kısımlar
Proje fişinde projenin bütçesi ile ilgili bilgi istenen ilk alan finansman başlığıdır. Bu başlık altında projenin toplam maliyeti ve AB katkısı sorulmaktadır. Projenin toplam maliyetinin KDV hariç tutar olarak yazılması gerekmektedir. Bunun nedeni vergiler, mali yükler ve harçların
58
IPA kapsamında finanse edilmemesidir. Bu çerçevede katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, gümrük ve ithalat vergileri, veraset ve intikal vergisi, damga vergisi, tescil harcı, özel iletişim vergisi ve motorlu taşıtlar vergisi veya eş etkili diğer vergiler ve harçlar Topluluk mali yardımlarından karşılanması uygun olmayan harcama kalemleri arasındadır.
� Vergiler ve diğer mali yüklerin IPA’dan finanse edilmemesi hükmü IPA Tüzüğünün 15. Maddesinde, IPA Uygulama Tüzüğü’nün 34. Maddesinde ve IPA Çerçeve Anlaşması’nın 26. Maddesinde yer bulmuştur. IPA Çerçeve Anlaşması’nın 26 ncı maddesinde yer alan vergi muafiyetlerine ilişkin hükümlerin uygulama usul ve esaslarını açıklığa kavuşturmak üzere Maliye Bakanlığı tarafından “Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması Genel Tebliği (Sıra No: 1)” 08.05.2009 tarih ve 27222 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Proje fişinde AB katkısının ayrı başlıkta sorulması ise hibe nitelikli AB mali yardımlarındaki ortak finansman ilkesinden kaynaklanmaktadır. Bu ilke gereğince, IPA bileşenleri altında mali yardım alan projeler yararlanıcı ülke ve Topluluk tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Dolayısıyla AB mali yardımlarından finanse edilen projelerin toplam bütçelerinin bir kısmı yararlanıcı ülkenin ulusal bütçesinden ayrılacak kaynaklarla karşılanmaktadır. Bu katkı payı “ulusal eş finansman” olarak adlandırılmaktadır.24 Her bir IPA bileşeni için Topluluk katkı oranları, IPA Uygulama Tüzüğü’nde belirlenmiş olup aşağıdaki tabloda yer almaktadır:25
IPA Bileşenleri Topluluk Katkısı (Tavan)
IPA I Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma
Genel uygulama: %85İstisnai durumlar: %85 - %100
IPA II Sınır Ötesi İşbirliği
Genel uygulama: %85Taban katkı: %20
IPA III Bölgesel Kalkınma
Genel uygulama: %85
IPA IVİnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi
Genel uygulama: %85
IPA VKırsal Kalkınma
Genel uygulama:%75İstisnai durumlar: %80, %85, %100
24 Vergiler, mali yükler ve harçların ulusal eş finansmandan karşılanması da mümkün değildir.25 Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma Bileşeni ile Bölgesel Kalkınma Bileşeni için Topluluk katkı oranları 28 Ocak 2010 tarihli ve 80/2010 sayılı Komisyon Tüzüğü’yle değişikliğe uğramıştır.
55559999
Bütçe tablosu doldurulurken projede öngörülen farklı sözleşme türleri için proje fişinde gösterilen ulusal eş finansman oranları dikkate alınmalıdır. Bütçe tablosunda her bir sözleşmeye ayrılan fon miktarları Topluluk veya yararlanıcı ülke katkılarını göstererek ilgili sütunlar altına yazılmalıdır. Projede eşleştirme bileşeninin bulunması durumunda eşleştirme sözleşmesinin beklenen bütçesi de açıkça belirtilmelidir.
Bütçe tablosunda ilk iki sütun kurumsal yapılanma (IB) ve yatırım (INV) sütunlarıdır. Bunlar projede öngörülen sözleşmeleri en genel anlamda iki gruba ayırmaktadır.26
� Kurumsal yapılanma kurumlarda ilgili yapıların, beşeri kaynakların ve yönetim becerilerinin geliştirilmesini ifade etmektedir. Bu çerçevede, yönetim sistemleri tasarlanmakta, geniş bir yelpazede kamu görevlileri, uzmanlar ve ilgili aktörler eğitilmektedir. Daha genel ifadeyle kurumsal yapılanma, teknik yardım, eğitim ve incelemeler gibi tedbirlerle Topluluk müktesebatının uygulanmasında sorumluluğa sahip kurumların, kamu idaresinin ve organizasyonların güçlendirilmesi ve uyarlanmasıdır. Eşleştirme mekanizması bunu gerçekleştirmenin yollarından biridir.26
Bütçe tablosunda kamu harcaması ve toplam harcama sütunları yer almaktadır. Kamu harcaması, faaliyetlerin finansmanına yapılan kamu katkısının toplamını ifade etmektedir. Bu miktar, Topluluğun bütçesinden, yararlanıcı ülke kamu idarelerinin bütçesinden, kamu kurumu niteliğindeki birimlerin ve bölgesel veya yerel otoritelerin oluşturduğu birliklerin bütçesinden karşılanacak tüm miktarların toplamını ifade etmektedir. Ayrıca uluslararası finansman kuruluşlarından (IFIs) sağlanacak miktarlar da kamu harcamasına dahildir. Toplam harcama ise kamu harcaması ve faaliyetlerin finansmanına yapılan her türlü özel katkının toplamını ifade etmektedir.27
26 European Commission, Enlargement Directorate General, Enlargement of the European Union-an historic opportunity, Brussels, 2003 ISBN: 92-894-5601-927 Kamu harcaması ve toplam harcama kavramları IPA Uygulama Tüzüğü’nün 2. maddesinde tanımlanmaktadır.
60
�M
illi E
ğitim
Bak
anlığ
ı’nın
IPA-
2008
yılı
pro
je p
aket
ine
dahi
l “ok
ul ö
nces
i eği
tim
in g
üçle
ndir
ilmes
i” p
roje
si:
Oku
l Önc
esi E
ğitim
in G
üçle
ndiri
lmes
i Pr
ojes
i
FO
N K
AYN
AK
LAR
I
TO
PLA
M
HA
RC
AM
A
TO
PLA
M K
AM
U
HA
RC
AM
AS
IIP
A T
OP
LULU
K
KA
TK
ISI
ULU
SA
L K
AM
U K
AT
KIS
IÖ
ZE
L K
AT
KI
FA
ALİ
YET
LER
IB
(1)
INV
(1)
EU
R
(a)=
(b)+
(e)
EU
R
(b)=
(c)+
(d)
EU
R
(c)
%
(2)
Topl
am
EU
R
(d)=
(x)+
(y)+
(z)
%
(2)
Mer
kezi
E
UR
(x)
Böl
gese
l/ Ye
rel
EU
R
(y)
IFIs
EU
R
(z)
EU
R
(e)
%
(3)
Doğ
ruda
n A
lım
Söz
leşm
esi
X8,
008,
006,
6583
1,35
170,
35-
1,00
-
Teda
rik S
özle
şmes
iX
3,00
3,00
2,25
750,
7525
0,75
--
-
Hib
e S
özle
şmes
iX
5,86
5,27
5,00
950,
275
0,27
--
0,59
10
TO
PLA
M I
B13
,86
13,2
711
,65
1,62
0,62
1,00
0,59
TO
PLA
M I
NV
3,00
3,00
2,25
0,75
0,75
TO
PLA
M P
RO
JE B
ÜT
ÇE
Sİ
16,8
616
,27
13,9
2,37
1,37
-1,
000,
59
6666111
IV.2 Hibe Başvuru Formu ve Ekinde Bütçe ile İlgili Kısımlar
Bütçe ile ilgili bölümleri ve dosyaları doldurmadan önce mutlaka hibe başvuru rehberinin bütçe ile ilgili kısımlarını incelemek gerekmektedir. Bütçe, hem bir maliyet tahmini hem de “uygun maliyetler” için tavan niteliğindedir. Hibe başvuru rehberinde ilgili hibe programı kapsamında hazırlanacak projeler için uygun ve uygun olmayan maliyetlerin listesi verilmektedir. Sadece uygun maliyetler hibeden desteklenebilmektedir. Maliyetlerin uygun olarak kabul edilebilmesi için Standart Hibe Sözleşmesindeki koşulları karşılaması gerekmektedir.28 Bu koşullar aşağıda sıralanmaktadır:
Projenin uygulanması sürecinde, yararlanıcı ya da ortakları � tarafından yapılmış olmalıdır;
Projenin tahmini genel bütçesinde belirtilmiş olmalıdır;� Hibe konusu olan projenin uygulanabilmesi için gerekli olmalıdır;� Tanımlanabilir ve doğrulanabilir olmalıdır, özellikle yararlanıcının � muhasebe hesaplarında kayıtlı olmalıdır;
Makul, gerekçelendirilebilir ve sağlam mali yönetim ilkeleri ile � uyumlu olmalıdır.
Bu koşullara ve sözleşme prosedürlerine bağlı olmak üzere, uygun doğrudan maliyet kalemleri aşağıda belirtilmiştir:
Projede görevlendirilen personelin maaşları, sosyal güvenlik
primleri ve diğer özlük hakları ile ilgili ödemeler; projenin yürütülmesi için gerekli olduğu ispatlanmadıkça, söz konusu ücret ve diğer personel maliyetleri yararlanıcı ve ortaklarının olağan maliyet düzeyini aşmamalıdır.
Faydalanıcı veya ortaklarının olağan maliyet düzeyini aşmaması
koşuluyla Proje uygulamasına katılan personel ve diğer kişilerin seyahat ve harcırah giderleri. Harcırah giderleri ile ilgili herhangi bir sabit oranlı geri ödeme, bu sözleşmenin imzalandığı anda AB Komisyonu tarafından yayınlanan oranları aşmamalıdır.
28 Standart Hibe Sözleşmesi, hibe programından mali yardım almaya hak kazanan ya-rarlanıcılarla imzalanmaktadır. Bu Sözleşmenin eklerinden biri (Annex 2), “Dış Yardımlar İçin Avrupa Topluluğu Tarafından Finanse Edilen Hibe Sözleşmelerine Uygulanabilir Genel Koşullar” adlı belgedir. Bu belgenin 14. maddesinde “uygun maliyetler”in taşıması gereken koşullar sıralanmaktadır.
62
Piyasa fiyatları ile uyumlu olmaları kaydı ile, özellikle proje amacına
yönelik ekipman ve malzeme (yeni veya kullanılmış) kiralama veya satın alma maliyetleri ve hizmet satın alma maliyetleri;
Sarf malzemeleri giderleri,
Taşeron giderleri,
Doğrudan doğruya Sözleşmenin gereklerinden kaynaklanan
maliyetler (bilgi yayımı, projeye özel değerlendirme çalışması, denetimler, tercüme, baskı ve fotokopi, sigorta vb. giderler) ve bunlarla ilgili finansal hizmetlerin maliyetleri (özellikle havale ve mali teminat hizmetleri maliyetleri);
Açılan her hibe programının hibe başvuru rehberinde uygun olmayan maliyetler ayrıntılı olarak sıralanmaktadır. Bununla beraber Hibe Sözleşmesinin genel koşulları arasında yer verilen uygun olmayan maliyetler şunlardır:
Borçlar ve bunların faizleri;
Zararlar veya gelecekteki yükümlülükler için ayrılmış karşılıklar;
Borçlu olunan faiz giderleri,
Başka program veya proje tarafından finanse edilen harcama kalemleri,
Projenin uygulanması için doğrudan gerekli olmadıkça, proje bitiminde projenin nihai yararlanıcılarına ve/veya yerel ortaklarına, en geç projenin bitiminde devredilmek üzere arsa veya bina satın alımı;
Döviz kurundan kaynaklanan kayıplar;
Faydalanıcının (veya ortaklarının), vergi iadesinin talep edilemediğini gösterebilmesi hariç olmak üzere, katma değer vergisi de dâhil olmak üzere vergiler;
Özel Koşullar arasında aksi belirtilmediği sürece üçüncü taraflara verilen krediler.
Ayrıca yararlanıcı, ortakları veya başka herhangi bir kaynak tarafından yapılan herhangi bir ayni katkı, aksi belirtilmedikçe gerçek harcamaları temsil etmedikleri için uygun maliyet olarak değerlendirilmemektedir. Genel uygulama olarak yararlanıcı bu maliyetleri eş finansman olarak
6666333
gösterememektedir. Ancak istisnai olarak Sözleşme Makamı, gerekli ve uygun gördüğü durumlarda ve belli sınırlar içinde ayni katkıları eş finansman olarak kabul edebilmektedir. Ayni katkılara ilişkin koşullara hibe başvuru rehberlerinde yer verilmektedir.
Ortaklar tarafından proje faaliyetleri çerçevesinde yapılacak giderler proje bütçesinden karşılanabilecek uygun maliyetler arasında değerlendirilmektedir. Projede yer alan iştirakçiler, günlük harcırahlar ve seyahat giderleri haricinde, hibeden yararlanamamaktadır.
� Örneğin sağlık alanında faaliyet gösteren bir derneğin projesine Sağlık Bakanlığı’nın da iştirakçi olarak katılması durumunda Bakanlık verilecek eğitimler için salon tahsis edebilir veya broşürler basabilir. Ancak tüm bu masraflar proje bütçesinden değil, Bakanlık bütçesinden karşılanacaktır.
Başvuru formundaki ve bütçeye ilişkin eklerde yer alan dosyalardaki rakamlar birbirleri ile tamamen aynı olmalıdır. Hibe başvuru rehberinde, hibe verilmesi yönünde yapılacak tavsiye kararının, sözleşmenin imzalanmasından önceki kontrol sürecinde bütçe değişikliği gerektiren herhangi bir sorun çıkmaması koşuluna bağlı olduğu belirtilmektedir. Hesaplamalarda aritmetik hatalar yapılması, bütçeye tutarsız ve gerçekçi olmayan maliyetlerin veya diğer uygun olmayan maliyetlerin konulması gibi sorunlar için başvuru sahibinden ilave açıklama istenebilmektedir. Ayrıca bu sorunlar Sözleşme Makamının hibe tutarında değişiklik yapmasını veya indirime gitmesini gerektirebilmektedir. Bütçedeki bu muhtemel düzeltmelerle, Sözleşme Makamından talep edilen hibe miktarında ya da eş finansman yüzdesinde artış yapılması mümkün değildir. Bu sebeple, başvuru sahiplerinden gerçekçi ve maliyet-etkin bütçeler sunmaları talep edilmektedir. Bütçeye konulan rakamların piyasa fiyatlarının altında veya üstünde olmamasına dikkat edilmelidir.
Hibe başvuru rehberlerinde proje başına verilebilecek hibenin alt ve üst sınırları belirtilmektedir. Ayrıca proje başına verilecek hibe tutarının projenin toplam uygun maliyetleri içindeki azami ve asgari oranları verilmektedir. Proje bütçesi ile proje başına verilecek hibe tutarı arasındaki fark “eş finansman katkısı” olarak başvuru sahibinin ya da ortaklarının kendi kaynaklarından veya Avrupa Topluluğu bütçesi (ve Avrupa Kalkınma Fonu) dışındaki başka bir kaynaktan sağlanacaktır.
64
� Bir hibe programında proje başına verilecek hibeler için asgari hibe miktarı 5.000 Avro, azami hibe miktarı 10.000 Avro olarak belirlenmiş olsun. Ayrıca hibe tutarının, projenin toplam uygun maliyetleri toplamının (bütçesinin) %90’ından fazla olamayacağı hükmüne yer verilsin. Bu durumda önerilen projenin toplam uygun maliyeti 10.000 Avro ise, talep edilen hibe tutarı 9.000 Avro’nun üzerinde olamaz. Kalan 1.000 Avro başvuru sahibi tarafından karşılanacaktır. Diğer yandan, hibe tutarının, proje’nin toplam uygun maliyetleri toplamının %50’sinden az olamayacağı hükmüne yer verilsin. Bu durumda önerilen projenin toplam uygun maliyeti 15.000 Avro ise, talep edilen hibe tutarı 7.500 Avro’nun altında olamaz. Eğer önerilen projenin toplam uygun maliyeti 30.000 Avro ise, söz konusu proje bu program kapsamında hibe başvurusu için uygun değildir. Çünkü toplam uygun maliyetin %50’si olan 15.000 Avro, azami hibe tutarını aşmaktadır.
Proje teklifi başarılı olan yararlanıcılarla Hibe Sözleşmesi imzalanmaktadır. Ancak Hibe Sözleşmesinin imzalanmasından sonra yapılan maliyetler uygun (veya proje bütçesinden karşılanabilecek) maliyetler olarak değerlendirilir. Örneğin, hibe almaya hak kazanan başvuru sahiplerinin, sözleşme hazırlıkları için başvuru formlarını İngilizceye çevirmeleri gerekmektedir. Fakat bu giderlere hibe Sözleşmesinin imzalanmasından önce katlanıldığı için proje bütçesinden karşılanamamaktadır.
Yıllık projelerde AB’den alınacak hibe tutarının yüzde 80’i sözleşmenin imzalanmasını izleyen 45 gün içinde proje için açılacak banka hesabına havale edilmektedir. Alınacak hibe tutarının kalanı ise projenin sonunda nihai raporların (ara teknik ve mali rapor) kabulünün ardından yatmaktadır. İki yıllık projelerde ise genellikle her yıl için yatırılan miktar yüzde 40 olarak gerçekleşmektedir. Projelerde başvuru sahibi ve ortaklarının nakit katkı payının ise (eş finansman katkısı) sözleşmenin imzalanmasının ardından hemen yatırılması gerekmemektedir. Bu katkı payı projenin uygulama süresi içinde yapılabilmektedir. Ayrıca, yararlanıcının uygulama sırasında yaptığı tüm harcamaları belgelendirmesi ve bunları projenin banka hesabı üzerinden gerçekleştirmesi gerekmektedir.
Hibe başvuru formunda, “projenin tahmini toplam uygun maliyeti”,
66665555
“sözleşme makamından talep edilen tutar” ve “projenin tahmini toplam uygun maliyetleri içindeki yüzdesi” sorulmaktadır.29 Ancak başvuru sahibinin vergileri iade alamadığını göstermesi durumunda bu vergi tutarı projenin tahmini toplam uygun maliyetlerine dahil edilmektedir.
Projenin bütçesine ilişkin doldurulması gereken ayrıntılı dosyalar başvuru formunun ekinde yer almaktadır. Bu kapsamda “proje bütçesi”, “finansman kaynakları” ve “proje bütçesinin gerekçelendirilmesi” formlarının doldurulması gerekmektedir.3031
� Proje bütçesi formunda, “insan kaynakları”, “seyahat”, “ekipman ve malzemeler”, “yerel ofis”, “diğer maliyetler, hizmetler” ve “diğer” başlıkları altında projenin doğrudan uygun maliyetleri gösterilmektedir. Bu harcama başlıklarının toplamı doğrudan uygun maliyetlerin ara toplamını ifade etmektedir.
Proje uygulamasında ortaya çıkabilecek beklenmeyen giderleri karşılamak üzere bu ara toplamın yüzde 5’ini aşmayan bir yedek akçe bütçede yer alabilmektedir.30 Ayrılan yedek akçe tutarının ara toplam tutarına eklenmesi ile doğrudan uygun maliyetler toplamına ulaşılmaktadır.
Yararlanıcı, proje ile ilgili gerçekleştirdiği genel idari maliyetleri karşılamak için, bu toplam tutarın azami yüzde 7’si kadar bir tutarı dolaylı maliyet olarak talep etmektedir.31 Doğrudan uygun maliyetler toplamının dolaylı maliyetler (genel idari maliyetler) ile toplanması sonucu toplam uygun maliyete ulaşılmaktadır.
Tüm uygun maliyet kalemleri ve alınan toplamlar vergi hariç tutarlar olarak yazılmaktadır. Ancak yararlanıcı veya ortağı tarafından iade alınamadığının gösterilmesi durumunda KDV dahil olmak üzere vergiler, bütçe formuna yazılmakta ve proje bütçesinden karşılanabilmektedir. Bu durumda projenin toplam uygun maliyeti bu vergileri de içerecektir.
29 Projenin toplam uygun maliyetleri içindeki yüzdesi sözleşme makamından talep edilen tutarın projenin toplam uygun maliyetine bölünmesi ile bulunmaktadır.30 Ancak bu harcama Sözleşme Makamının yazılı ön onayı ile kullanılabilmektedir.31 Dolaylı maliyetler açısından sabit fiyat finansmanının muhasebe dokümanlarınca desteklenmesi gerekmemektedir.
66
� “Proje bütçesinin gerekçelendirilmesi” formunda, “bütçe kalemlerinin açıklanması” ve “tahmini maliyetlerin gerekçelendirilmesi” adlarında iki sütun bulunmaktadır. İlk sütunda her bir bütçe kalemi için bu maliyetlerin gerekliliği ve faaliyetlerle ilgisini gösteren kısa açıklamalar yapılmaktadır. Maliyet kalemlerinin faaliyetlerle ilgisi ortaya konurken proje formunda yer alan faaliyetlere atıf yapılmalıdır. İkinci sütunda ise tahmin edilen harcamaların nasıl hesaplandığı yazılmaktadır.
� Bütçe ile ilgili doldurulması gereken bir diğer belge, finansman kaynakları formudur. Bu formda, başvuru sahibinin, sözleşme makamının katkıları, varsa diğer Avrupa kurumları ve AB ülkelerinden yapılan katkılar ve diğer kurumlarca yapılan katkılar ayrı ayrı gösterilmektedir. Varsa projeden elde edilecek gelir ve hibe programında izin veriliyorsa sağlanacak ayni katkılar da bu forma eklenmelidir.
“Proje bütçesi” formuna ilişkin açıklamalar ile “proje bütçesi”, “finansman kaynakları” ve “proje bütçesinin gerekçelendirilmesi” formlarının bir örneği aşağıda sunulmaktadır. Bu formlar standarttır. Gider kalemlerinin tümünün doldurulması gerekmemekte ve doldurulmayan gider başlıkları formlardan silinmemektedir. Bu formlara ilave başlık eklenmemekte ancak ihtiyaç varsa bütçe kalemleri altına ayrıntılı satırlar girilebilmektedir. Örneğin bütçe formunda Teknik Personel başlığının altına proje koordinatörü ve proje koordinatörü asistanı için alt satırlar eklenebilir.32
32 Hibe programları kapsamında bütçe ile ilgili açıklamalarda aşağıdaki internet adreslerinde yer alan hibe başvuru rehberlerinden, standart hibe sözleşmesinden ve bütçe formlarından yararlanılmıştır: http://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/grants/index_en.htm (AB Komisyonu Yardım ve İşbirliği Ofisi (EuropeAid)).http://www.cfcu.gov.tr/tender.php?lng=en&action=tender_search (Merkezi Finans ve İhale Birimi).
6666777
Gid
erle
rA
çıkl
amal
ar 1.
İnsa
n K
ayna
klar
ı
Yara
rlan
ıcı v
e or
takl
arı t
araf
ında
n sö
zleş
mey
e ba
ğlan
an p
roje
per
sone
linin
maa
şlar
ı ve
ücre
tler
i yaz
ılır.
A
lt y
ükle
nici
ye h
aval
e ed
ilen
hizm
etle
r (b
u hi
zmet
ler
için
şir
ketl
ere
yapı
lan
ödem
eler
) 5
Nol
u bü
tçe
başl
ığı a
ltın
a ya
zılm
alıd
ır. Ö
rneğ
in, t
am v
eya
kısm
i zam
anlı
terc
üman
isti
hdam
edi
lmek
iste
niyo
rsa,
bu
mal
iyet
“1.
1.2
İdar
i/des
tek
pers
onel
i” b
aşlığ
ı alt
ında
büt
çele
nmel
idir
. Yay
ınla
rın
çevi
risi
için
bir
şir
ketl
e sö
zleş
me
imza
lanm
ak is
teni
yors
a, m
aliy
etle
r “5
.5 Ç
evir
i” b
aşlığ
ı alt
ına
konm
alıd
ır.
1.1
Maa
şlar
(sos
yal g
üven
lik ö
dem
eler
i ve
ilgili
diğ
er g
ider
ler
de d
ahil
olm
ak ü
zere
brü
t m
aaşl
ar, y
erel
per
sone
l)
Proj
e ek
ibin
de y
er a
lan
Tür
k uz
man
lara
ver
ilen
piya
sa k
oşul
ların
a uy
gun
maa
şlar
yaz
ılır.
Eğe
r per
sone
l pro
jede
ta
m z
aman
lı ol
arak
çal
ışm
ıyor
sa (
proj
e sü
resi
nin
yüzd
e 50
’sin
den
daha
dah
a za
man
lı),
“biri
m”
değe
ri “g
ün”
olar
ak g
öste
rmek
tavs
iye
edilm
ekte
dir.
1.
1.1
Tekn
ikPr
oje
koor
dina
törü
ve
diğe
r kili
t nite
likte
ki p
erso
nelin
maa
şlar
ı vey
a üc
retle
ri ya
zılır
. Alta
sat
ırlar
ekl
enip
uzm
anın
ka
tego
risi b
elirt
ilir
(örn
. pro
je k
oord
inat
örü,
kıd
emli
danı
şman
, eği
tmen
vs.
).
1.1.
2 İd
ari /
des
tek
pers
onel
iS
ekre
ter,
muh
aseb
eci,
terc
üman
gib
i des
tek
pers
onel
inin
maa
ş ve
ücr
etle
ri ya
zılır
.
1.2
Maa
şlar
(sos
yal g
üven
lik ö
dem
eler
i ve
ilgili
diğ
er g
ider
ler
de d
ahil
olm
ak ü
zere
brü
t m
aaşl
ar, y
aban
cı/u
lusl
arar
ası p
erso
nel)
Ulu
slar
aras
ı uzm
anla
ra v
erile
n m
aaşl
ar y
azılı
r.
1.3
Gör
ev/s
eyah
at g
ünde
likle
ri
Gün
delik
ler,
kona
klam
a, ö
ğünl
er,
şehi
r iç
i ula
şım
ve
diğe
r çe
şitli
har
cam
alar
ı kap
sam
akta
dır.
Şeh
irler
ara
sı
ulaş
ım (ö
rn. A
nkar
a-İs
tanb
ul) v
eya
ulus
lara
rası
sey
ahat
“2. S
eyah
at” b
ütçe
baş
lığı a
ltına
kon
mal
ıdır.
Gün
delik
ler
Avru
pa
Kom
isyo
nu
tara
fında
n in
tern
et
sayf
asın
da
(http
://eu
ropa
.eu.
int/c
omm
/eur
opea
id/p
erdi
em/in
dex_
en.h
tm) i
lan
edile
n or
anla
rı aş
mam
alıd
ır.
1.
3.1
Yurt
dış
ı (pr
oje
pers
onel
i)Yu
rtdı
şı s
eyah
atle
re i
lişki
n gü
ndel
ikle
r ya
zılır
. G
ünde
likle
rin t
ahak
kuk
ettiğ
i ül
ke v
e bu
ülk
eye
ait
oran
gö
ster
ilir.
1.
3.2
Yere
l (pr
oje
pers
onel
i)T
ürki
ye’d
eki
seya
hatle
re i
lişki
n gü
ndel
ikle
r ya
zılır
. B
irim
mik
tarla
r ve
gün
delik
tut
arla
rı gö
ster
ilir.
AB
’den
or
takl
ara
ilişk
in g
ünde
likle
r ay
rıca
bütç
elen
ir.
1.
3.3
Sem
iner
/kon
fera
ns k
atılı
mcı
ları
Sem
iner
ve
konf
eran
s ka
tılım
cıla
rı iç
in k
onak
lam
a ve
öğü
nler
e ili
şkin
gün
delik
ler b
elirt
ilir.
Düz
enle
nen
faal
iyet
in
adı b
elirt
ilir
ve a
lt sa
tırla
r ek
leni
r (ö
rn. A
nkar
a’da
ilet
işim
kon
fera
nsı (
3 gü
n x
30 k
atılı
mcı
). S
eyah
at m
asra
fları
2 N
olu
Baş
lık a
ltınd
a bü
tçel
enm
elid
ir. B
ina
ve e
kipm
an k
irala
nmas
ı gib
i mal
iyet
ler 5
.7 N
o.lu
büt
çe b
aşlığ
ında
ve
rilm
elid
ir.
68
2. S
eyah
atP
roje
de ç
alış
an p
erso
nele
iliş
kin
seya
hat
mas
rafla
rı y
azılı
r.
2.1.
Ulu
slar
aras
ı sey
ahat
Kal
kış
ve v
arış
yer
leri,
ula
şım
yön
tem
i ve
(T
ürk
ve A
B v
atan
daşı
) pr
oje
ekib
i ile
sem
iner
kat
ılım
cıla
rının
ul
usla
rara
sı s
eyah
atle
rine
ilişk
in b
irim
mik
tarla
r ve
biri
m m
aliy
etle
r gö
ster
ilmel
idir.
Ayr
ıca
vize
mal
iyet
leri
dahi
l ed
ilmel
idir.
2.2
Yere
l sey
ahat
Bur
aya
sade
ce b
ir ül
keni
n sı
nırla
rı iç
inde
ki ş
ehirl
er a
rası
nda
yapı
lan
seya
hat
gide
rleri
yazı
lır.
(örn
. A
nkar
a-İs
tanb
ul).
Şeh
ir iç
i ula
şım
(ör
n. p
roje
ofis
inde
n ba
nkay
a ul
aşım
) id
ari m
aliy
etle
r al
tına
yazı
lmal
ıdır
(10
No.
lu
bütç
e ba
şlığ
ı). B
ütçe
lem
e ik
i biç
imde
yap
ılabi
lir: a
) ka
lkış
ve
varış
nok
tala
rı, u
laşı
m y
önte
mi,
yere
l sey
ahat
ler
için
biri
m m
ikta
rlar v
e m
aliy
etle
r ver
ilebi
lir v
eya
b) y
erel
sey
ahat
için
ort
alam
a ay
lık m
aliy
etin
tahm
ini b
ir tu
tarı
veril
ebili
r (ö
rn. 1
2 ay
x 1
00 A
vro)
ve
Proj
e B
ütçe
sini
n G
erek
çele
ndiri
lmes
i böl
ümün
de a
çıkl
anır.
3. E
kipm
an v
e m
alze
me
Sad
ece
proj
enin
yür
ütül
mes
i içi
n ge
rekl
i ola
n ek
ipm
an v
e m
alze
mel
er y
azılı
r. F
iyat
lar
piya
sa fi
yatl
arın
a uy
gun
olm
alı v
e bi
r paz
ar a
raşt
ırm
ası s
onuc
unda
tesp
it e
dilm
elid
ir. A
lınac
ak tü
m e
kipm
an v
e m
alze
mel
er
AB
’ye
üye
veya
ada
y ül
kele
rde
veya
Tür
kiye
’de
üret
ilmiş
ürü
nler
olm
alıd
ır. A
yrıc
a, a
lınm
ası ö
ngör
ülen
ek
ipm
an v
e m
alze
mel
er iç
in h
erha
ngi b
ir f
irm
a ve
ya m
arka
adı
bel
irti
lmem
elid
ir.
Alın
acak
ürü
nler
için
te
knik
ifad
eler
kul
lanı
lmal
ıdır
.
3.1
Ara
ç al
ımı v
eya
kira
lanm
ası
Üst
leni
lece
k fa
aliy
etle
r tar
afın
dan
kesi
n ol
arak
ihtiy
aç d
uyul
mad
ığı s
ürec
e ar
açla
rın s
atın
alım
ı vey
a ki
rala
nmas
ı uy
gun
mal
iyet
ola
rak
değe
rlend
irilm
emek
tedi
r.
3.2
Mob
ilya,
bilg
isay
ar e
kipm
anı
Sat
ırlar
ekl
enm
eli (
örn.
bilg
isay
ar) v
e gi
der k
alem
leri,
biri
m m
ikta
rları
ve b
irim
mal
iyet
ler b
elirt
ilmel
idir.
Eki
pman
ve
mal
zem
eler
için
diğ
er b
ir bü
tçe
başl
ığı a
ltına
her
hang
i bir
harc
ama
yazı
lmam
alıd
ır. E
kipm
an v
e m
alze
me
bir
alt y
ükle
nici
faal
iyet
idir
ve g
enel
koş
ulla
ra ta
bi o
lara
k as
gari
düze
yde
tutu
lmas
ı ger
ekm
ekte
dir.
3.3
Mak
inel
er, a
letle
r...
3.4
Yede
k pa
rçal
ar/m
akin
eler
için
eki
pman
lar,
alet
ler
3.5
Diğ
er (l
ütfe
n be
lirtin
iz)
4. Y
erel
Ofis
Sad
ece
proj
e fa
aliy
etle
rini
n yü
rütü
lmes
i içi
n ge
rekl
i ofis
mal
iyet
leri
yaz
ılır.
4.1
Ara
ç m
aliy
etle
riA
raç
alım
ı vey
a ki
rala
nmas
ı son
ucu
(3 N
o.lu
büt
çe b
aşlığ
ı altı
nda)
ort
aya
çıkm
adığ
ı sür
ece
araç
mal
iyet
leri
uygu
n m
aliy
etle
r değ
ildir.
Bur
aya
başv
uru
sahi
bi v
eya
orta
klar
ının
ofis
lerin
in b
ulun
duğu
yer
den
başk
a bi
r yer
de
bir
yere
l of
is k
urul
mas
ı ile
ilg
ili m
aliy
etle
r ya
zılm
akta
dır.
Proj
e yö
netim
am
açla
rı iç
in o
fis k
irala
nmas
ı “i
dari
mal
iyet
ler”
altı
nda
bütç
elen
ir. B
irim
mal
iyet
ler
ve b
irim
ora
nlar
bel
irtilm
elid
ir.
4.2
Ofis
kira
sı
4.3
Tük
etim
mal
zem
eler
i - o
fis m
alze
mel
eri
4.4
Diğ
er h
izm
etle
r (te
l/fak
s, e
lekt
rik/ıs
ınm
a,
bakı
m)
66669999
5. D
iğer
mal
iyet
ler,
hiz
met
ler
Bu
başl
ık a
ltın
da,
tam
amen
alt
yük
leni
ciye
hav
ale
edile
n (d
ışar
dan
alın
an)
faal
iyet
leri
n ve
hiz
met
leri
n m
aliy
etle
ri y
azılı
r. M
aliy
etle
r bi
rim
mik
tar
ve b
irim
mal
iyet
lerl
e aç
ıklığ
a ka
vuşt
urul
ur.
Göt
ürü
tuta
rlar
ka
bul e
dilm
emek
tedi
r.
5.1
Yayı
nlar
Her
bir
yayı
n iç
in a
yrı b
ir sa
tır a
yrılı
r ve
yay
ının
baş
lığı v
e tü
rü (
örn.
eği
tim e
l kita
bı),
kopy
a sa
yısı
ve
kopy
a ba
şına
mal
iyet
bel
irtili
r. Pr
oje
Büt
çesi
nin
Ger
ekçe
lend
irilm
esin
de y
ayın
ın b
asıla
cağı
dill
er,
sayf
a sa
yısı
gib
i ay
rıntıl
ar b
elirt
ilir.
5.2
Etü
d, a
raşt
ırma
Alt
yükl
enic
ilere
hav
ale
edile
cek
etüt
ve
araş
tırm
a gi
bi ç
alış
mal
arın
mal
iyet
leri
yazı
lır.
Göt
ürü
tuta
rlar
kabu
l ed
ilmem
ekte
dir.
5.3
Den
etim
mal
iyet
leri
Tale
p ed
ilen
hibe
tut
arın
ın 5
0.00
0 Av
ro’n
un a
ltınd
a ol
duğu
tek
lif ç
ağrıl
arın
da z
orun
lu d
eğild
ir. B
u kı
sma
ulus
lara
rası
ola
rak
tanı
nan
bir d
enet
im k
urul
uşun
a üy
e, o
nayl
ı bir
dene
tçi t
araf
ında
n ha
zırla
naca
k ha
rcam
alar
ın
teyi
di r
apor
una
ilişk
in m
aliy
etle
r ya
zılır
.
5.4
Değ
erle
ndirm
e m
aliy
etle
riPr
ojen
in d
ış d
enet
imi
öngö
rülü
yors
a, B
aşvu
ru R
ehbe
ri ta
rafın
dan
tale
p ed
iliyo
rsa
ve B
aşvu
ru F
orm
unda
ta
nım
lanı
yors
a bu
kıs
ma
proj
e so
nuçl
arın
a ili
şkin
dış
den
etim
mal
iyet
leri
yazı
lır.
5.5
Terc
üme,
terc
üman
lar
Alt
yükl
enic
iye
hava
le e
dile
n m
üter
cim
terc
üman
lık h
izm
etle
rinin
mal
iyet
leri
yazı
lır.
5.6
Mal
i Hiz
met
ler
(Ban
ka te
min
at g
ider
ler
vs)
Sad
ece
bank
a ha
vale
gid
erle
ri bü
tçel
enir.
Ora
nlar
, bu
tür
hizm
etle
r iç
in a
lınan
ola
ğan
ücre
tleri
aşm
amal
ıdır.
5.7
Kon
fera
ns/s
emin
er m
aliy
etle
ri
Kon
fera
ns v
e se
min
er o
rgan
izas
yonl
arı (
orga
niza
syon
için
kat
ılım
cıla
rın k
onak
lam
ası,
salo
n ki
rala
nmas
ı gib
i hi
zmet
ler
dahi
l) ta
mam
en a
lt yü
klen
iciy
e ha
vale
edi
liyor
sa,
bu m
aliy
etle
r bu
kıs
ma
yazı
lır.
Eğe
r, ko
nfer
ans
orga
niza
syon
u ya
rarla
nıcı
ve
ya
orta
klar
ı ta
rafın
dan
yapı
lıyor
sa,
sade
ce
alan
ve
ek
ipm
anın
ki
rala
nmas
ı m
aliy
etle
ri bü
tçel
enir.
Sey
ahat
gid
erle
ri ba
şlık
2.2
altı
nda
ve g
ünde
likle
r ba
şlık
3.3
altı
nda
veril
mel
idir.
Sat
ırlar
ek
lene
rek
her
bir
orga
niza
syon
a ye
r ve
rilm
elid
ir (ö
rn. N
ihai
kon
fera
ns, e
ğitim
vs.
).
5.8
Tanı
tım fa
aliy
etle
ri
AB
, de
stek
sağ
ladı
ğı p
roje
faa
liyet
lerin
de b
asılı
mat
erya
ller,
bası
n ko
nfer
ansl
arı,
bası
n bi
ldiri
leri,
bas
ın
ziya
retle
ri, s
unum
lar,
brifi
ngle
r, bi
lgile
ndirm
e st
andl
arı,
el k
itapl
arı,
broş
ürle
r ve
diğ
er t
anıtı
m a
raçl
arı i
le A
B
dest
eğin
in v
urgu
lanm
asın
ı tal
ep e
tmek
tedi
r. Pr
oje
faal
iyet
lerin
de A
B’n
in y
azılı
ve
görs
el k
imliğ
inin
uns
urla
rı ku
llanı
lmak
tadı
r. B
unla
rın k
ulla
nım
ına
ilişk
in tü
m a
yrın
tılar
ve
AB
des
teği
nin
başa
rılar
ını v
urgu
laya
cak
dina
mik
bi
r ile
tişim
str
atej
isin
in g
eliş
tirilm
esin
e yö
nelik
tas
arla
nan
diğe
r ar
açla
r “A
B’n
in D
ış E
ylem
leri
İçin
İle
tişim
ve
Gör
ünür
lük
Reh
beri”
nde
yer
alm
akta
dır:
http
://ec
.eur
opa.
eu/e
urop
eaid
/wor
k/vi
sibi
lity/
inde
x_en
.htm
. B
u kı
sma
tanı
tım fa
aliy
etle
rinin
mal
iyet
i bel
irtili
r. B
u fa
aliy
etle
r bi
rim m
ikta
r ve
biri
m m
aliy
etle
ri ile
ayr
ıntıl
ı ola
rak
yazı
lmal
ıdır.
Göt
ürü
tuta
rlar
kabu
l edi
lmem
ekte
dir.
70
6. D
iğer
B
u kı
sma
diğe
r bi
r bü
tçe
başl
ığı
altı
na y
azıla
may
an d
iğer
mal
iyet
ler
yazı
lmak
tadı
r. B
u m
aliy
etle
r aç
ıkça
tan
ımla
nmal
ı, bi
rim
mik
tarl
arı v
e bi
rim
mal
iyet
leri
de
içer
ecek
şek
ilde
tam
amen
ayr
ıntı
lı ol
arak
ya
zılm
alıd
ır.
7. D
oğru
dan
uygu
n m
aliy
etle
r ar
a to
plam
ı (1
-6)
(ver
gile
r ha
riç)
8.Ye
dek
akçe
(ara
topl
am d
oğru
dan
uygu
n pr
oje
mal
iyet
i ola
n ka
lem
7’n
in m
aksi
mum
%
5’i)
İhtiy
ati
gide
rler,
proj
e uy
gula
mas
ına
ilişk
in
cidd
i ris
kler
in
Met
odol
oji
kısm
ında
/Man
tıksa
l Ç
erçe
vede
ta
nım
lanm
ası h
alin
de u
ygun
ola
rak
değe
rlend
irilm
ekte
dir.
Sof
t pr
ojel
erde
(ör
n. e
ğitim
pro
jesi
) bu
mal
iyet
ler
uygu
n de
ğild
ir. Y
edek
akç
e do
ğrud
an u
ygun
mal
iyet
ler
ara
topl
amın
ın (
satır
7)
yüzd
e 5’
ini
geçm
emel
idir.
M
FİB
’in (S
özle
şme
Mak
amı)
yazı
lı ön
ona
yı il
e ku
llanı
labi
lir.
9. D
oğru
dan
uygu
n m
aliy
etle
r to
plam
ı (7+
8)
(ve
rgile
r ha
riç)
10. İ
dari
mal
iyet
ler
(top
lam
doğ
ruda
n uy
gun
proj
e m
aliy
eti o
lan
kale
m 9
’un
mak
sim
um
%7’
si)
İdar
i mal
iyet
ler b
aşvu
ru s
ahib
i ve
orta
ğını
n sa
dece
pro
je fa
aliy
etle
rinin
uyg
ulan
mas
ına
ilişk
in d
olay
lı gi
derle
ridir.
H
ibe
yara
rlanı
cısı
ve
orta
ğını
n st
anda
rt m
uhas
ebe
uygu
lam
asın
a uy
umlu
ola
rak
götü
rü t
utar
da t
espi
t ed
ilmek
tedi
r. İd
ari m
aliy
etle
r, do
ğrud
an u
ygun
mal
iyet
ler
opla
mın
ın (s
atır
9) y
üzde
7’s
ini g
eçm
emel
idir.
11. T
opla
m u
ygun
pro
je m
aliy
eti (
9+10
) (v
ergi
ler
hari
ç)
Kay
nak:
ww
w.m
fib.g
ov.tr
/atta
chm
ents
/tend
er/1
028/
Ann
ex_B
_Bud
get.x
ls v
e ht
tp://
ec.e
urop
a.eu
/eur
opea
id/w
ork/
proc
edur
es/im
plem
enta
tion/
prac
tical
_gui
de/
docu
men
ts/2
010_
prag
_en.
7777111
Pro
je B
ütçe
si31
T
üm Y
ıllar
1. Y
ıl32
Gid
erle
rB
irim
Bir
im
Say
ısı
Bir
im
Mal
iyet
(A
vro)
Top
lam
M
aliy
et
(Avr
o)
Bir
imB
irim
S
ayıs
ıB
irim
M
aliy
et
(Avr
o)
Top
lam
Mal
iyet
(A
vro)
1. İn
san
Kay
nakl
arı
1.1
Maa
şlar
(sos
yal g
üven
lik ö
dem
eler
i ve
ilgili
diğ
er
gide
rler
de d
ahil
olm
ak ü
zere
brü
t maa
şlar
, yer
el p
erso
nel)33
1.
1.1
Tekn
ikAy
lık18
1.00
018
.000
Aylık
121.
000
12.0
00
1.
1.2
İdar
i / d
este
k pe
rson
eli
Aylık
1840
07.
200
Aylık
1240
04.
800
1.2
Maa
şlar
(sos
yal g
üven
lik ö
dem
eler
i ve
ilgili
diğ
er
gide
rler
de d
ahil
olm
ak ü
zere
brü
t maa
şlar
, yab
ancı
/ul
usla
rara
sı p
erso
nel)
Aylık
Aylık
1.3
Gör
ev/s
eyah
at g
ünde
likle
ri34
1.
3.1
Yurt
dış
ı (pr
oje
pers
onel
i)G
ünde
lik12
148
1.77
6G
ünde
lik6
148
888
1.
3.2
Yere
l (pr
oje
pers
onel
i)G
ünde
lik2
100
200
Gün
delik
120
020
0
1.
3.3
Sem
iner
/kon
fera
ns k
atılı
mcı
ları
Gün
delik
250
8020
.000
Gün
delik
150
8012
.000
İnsa
n K
ayna
klar
ı Alt
Top
lam
ı47
.176
29.8
88
31 B
ütçe
, sad
ece
Söz
leşm
e M
akam
ı kat
kısı
nı d
eğil,
pro
jeni
n uy
gun
tüm
mal
iyet
lerin
i kap
sam
alıd
ır. B
ütçe
kal
emle
rinde
n he
r biri
yet
erin
ce d
etay
land
ırılm
alı
ve k
endi
içer
isin
de a
nlam
lı bi
r şe
kild
e te
mel
bile
şenl
erin
e ay
rılm
alıd
ır. H
er b
ileşe
n iç
in b
irim
say
ısı v
e bi
rim m
aliy
etle
ri ay
rı ay
rı be
lirtil
mel
idir.
Biri
m
mal
iyet
leri,
ihtiy
aç o
lduğ
unda
ort
alam
a de
ğerle
re d
ayan
abili
r.32
Bu
bölü
m, p
roje
nin
12 a
ydan
dah
a uz
un b
ir sü
re u
ygul
anm
ası d
urum
unda
dol
duru
lmak
tadı
r.33
Eğe
r pe
rson
el P
roje
hes
abın
a ta
m z
aman
lı ça
lışm
ıyor
ise,
çal
ışm
a sü
resi
yüz
de o
lara
k sö
z ko
nusu
büt
çe k
alem
inin
tan
ımı y
anın
da b
elirt
ilmel
i ve
‘mik
tar’
sütu
nund
a ya
nsıtı
lmal
ıdır
(‘biri
m m
aliy
et’ s
ütun
unda
değ
il). Y
erel
ve
ulus
lara
rası
per
sone
le ö
dene
n m
aaşl
ar b
rüt m
ikta
rlard
ır. Y
asal
kes
intil
erin
pr
oje
yara
rlanı
cısı
kur
um ta
rafın
dan
yatır
ılmas
ının
ard
ında
n ilg
ilile
re n
et m
aaşl
arı ö
deni
r. 34
Har
cıra
hlar
ın h
angi
ülk
e iti
barı
ile ta
hakk
uk e
ttiği
hus
usu
ile g
eçer
li gü
nlük
har
cıra
h tu
tarı
belir
tilm
elid
ir (b
u tu
tar,
sözl
eşm
enin
imza
lanm
ası s
üres
inde
72
2. S
eyah
at35
2.1.
Ulu
slar
aras
ı sey
ahat
Her
uçu
ş iç
in15
400
6.00
0H
er u
çuş
için
940
03.
600
2.2
Yere
l sey
ahat
Aylık
Aylık
Sey
ahat
Alt
Top
lam
ı6.
000
3.60
0
3. E
kipm
an v
e m
alze
me36
3.1
Ara
ç al
ımı v
eya
kira
lanm
ası
Her
ara
ç iç
inH
er a
raç
için
3.2
Mob
ilya,
bilg
isay
ar e
kipm
anı
5010
05.
000
5010
05.
000
3.3
Mak
inel
er, a
letle
r...
1480
011
.200
1480
011
.200
3.4
Yede
k pa
rçal
ar/m
akin
eler
için
eki
pman
lar,
alet
ler
3.5
Diğ
er (l
ütfe
n be
lirtin
iz)
Eki
pman
ve
Mal
zem
e A
lt T
opla
mı
16.2
0016
.200
4. Y
erel
Ofis
4.1
Ara
ç m
aliy
etle
riAy
lıkAy
lık
4.2
Ofis
kira
sıAy
lık18
400
7.20
0Ay
lık12
400
4.80
0
4.3
Tük
etim
mal
zem
eler
i - o
fis m
alze
mel
eri
Aylık
1850
900
Aylık
1250
600
4.4
Diğ
er h
izm
etle
r (te
l/fak
s, e
lekt
rik/ıs
ınm
a, b
akım
)Ay
lık18
801.
440
Aylık
1280
960
Yere
l Ofis
Alt
Top
lam
ı9.
540
6.36
0
Avru
pa K
omis
yonu
tara
fında
n ht
tp://
ec.e
urop
a.eu
/eur
opea
id/w
ork/
proc
edur
es/in
dex_
en.h
tm a
dres
inde
yay
ınla
nmış
ola
n m
ikta
rları
aşm
amal
ıdır)
. Eğe
r bi
lgi y
eter
li de
ğils
e ye
rel b
ir m
ikta
r yaz
ılmal
ıdır.
Har
cıra
h tu
tarı,
kon
akla
ma,
yem
ek v
e gö
rev
yeri
sını
rları
dâhi
linde
sey
ahat
gid
erle
ri ile
muh
telif
gid
erle
ri ka
psam
akta
dır.
35
Kal
kış
ve V
arış
nok
tala
rı be
lirtil
mel
idir.
Eğe
r bi
lgile
ndirm
e ye
terli
değ
ilse
yere
l bir
mik
tar
ekle
nmek
tedi
r.36
Sat
ın a
lma
veya
kira
lam
a m
aliy
eti.
37 A
yrı a
yrı k
alem
ler
halin
de b
elirt
ilmek
tedi
r. G
ötür
ü m
ikta
rlar
kabu
l edi
lmem
ekte
dir.
7777333
5. D
iğer
mal
iyet
ler,
hiz
met
ler37
5.1
Yayı
nlar
500
52.
500
250
51.
250
5.2
Etü
d, a
raşt
ırma
32.
000
6.00
02
2.00
04.
000
5.3
Den
etim
mal
iyet
leri
5.4
Değ
erle
ndirm
e m
aliy
etle
ri
5.5
Terc
üme,
terc
üman
lar
310
030
02
100
200
5.6
Mal
i Hiz
met
ler
(Ban
ka te
min
at g
ider
ler
vs)
5.7
Kon
fera
ns/s
emin
er m
aliy
etle
ri38
5.8
Tanı
tım fa
aliy
etle
ri3918
200
3.60
012
200
2.40
0
Diğ
er M
aliy
etle
r, H
izm
etle
r A
ra T
opla
mı
12.4
007.
850
Gid
erle
rB
irim
Bir
im
Say
ısı
Bir
im
Mal
iyet
(A
vro)
Top
lam
M
aliy
et
(Avr
o)B
irim
Bir
im
Say
ısı
Bir
im
Mal
iyet
(A
vro)
Top
lam
Mal
iyet
(A
vro)
6. D
iğer
Diğ
er A
lt T
opla
mı
7. D
oğru
dan
uygu
n m
aliy
etle
r ar
a to
plam
ı (1-
6)
(ver
gile
r ha
riç)
91.3
1663
.898
38 5
.1 Y
ayın
lar,
5.2
Etü
t, ar
aştır
ma
ve 5
.7 K
onfe
rans
/ S
emin
er m
aliy
etle
rinde
sad
ece
hizm
et ta
mam
ı ile
yük
leni
ciye
ihal
e ed
iliyo
rsa
belir
tilm
ekte
dir.
39 İl
etiş
im v
e gö
rünü
rlük
faal
iyet
leri
proj
enin
her
aşa
mas
ında
doğ
ru ş
ekild
e pl
anla
nmal
ı ve
bütç
elen
diril
mel
idir.
Bu
aktiv
itele
r sad
ece
proj
eye
yapı
lan
AB
ka
tkıs
ı üze
rine
yoğu
nlaş
mam
alı,
proj
enin
çık
tılar
ı ve
etki
lerin
e yö
nelm
elid
ir.
74
8.Ye
dek
akçe
(ara
topl
am d
oğru
dan
uygu
n pr
oje
mal
iyet
i ol
an k
alem
7’n
in m
aksi
mum
%5’
i)4.
500
3.00
0
9. D
oğru
dan
uygu
n m
aliy
etle
r to
plam
ı (7+
8)
(ver
gile
r ha
riç)
95.8
1666
.898
10. İ
dari
mal
iyet
ler
(topl
am d
oğru
dan
uygu
n pr
oje
mal
iyet
i ol
an k
alem
9’u
n m
aksi
mum
%7’
si)
6.70
04.
600
11. T
opla
m u
ygun
pro
je m
aliy
eti (
9+10
) (v
ergi
ler
hari
ç)10
2.51
671
.498
12. V
ergi
ler40
13. P
roje
nin
Top
lam
Uyg
un /
Kab
ul E
dile
n M
aliy
etle
ri
(11+
12)
102.
516
71.4
98
Kay
nak:
Tab
lo, r
ehbe
r ve
form
lard
aki b
ütçe
ye il
işki
n aç
ıkla
mal
ara
uygu
n ol
arak
yaz
ar ta
rafın
dan
oluş
turu
lmuş
tur.
40 K
DV
dahi
l olm
ak ü
zere
ver
gi tu
tarla
rı, y
arar
lanı
cını
n (v
eya
vars
a or
takl
arın
ın) i
ade
alam
adık
ların
ı gös
term
eler
i dur
umun
da y
azılm
akta
dır.
77775555
Pro
je B
ütçe
sini
n G
erek
çele
ndir
ilmes
i
Tüm
Yıll
ar
Gid
erle
rB
ütçe
Kal
emle
rini
n A
çıkl
anm
ası
Tah
min
i Mal
iyet
leri
n G
erek
çele
ndir
ilmes
i 1.
İnsa
n K
ayna
klar
ı
1.1
Maa
şlar
(sos
yal g
üven
lik ö
dem
eler
i ve
ilgili
diğ
er g
ider
ler
de d
ahil
olm
ak ü
zere
brü
t m
aaşl
ar, y
erel
per
sone
l)
1.
1.1
Tekn
ik1
adet
pr
oje
koor
dina
törü
1.
000
Avro
ay
lıkla
ta
m
zam
anlı
olar
ak
çalış
acak
tır.
Proj
e sü
resi
nce
istih
dam
edi
lece
ktir.
Pro
je f
aaliy
etle
rinin
ta
mam
ı ile
meş
gul o
laca
ktır.
18
ay
X 1
.000
Avr
o =
18.
000
Avro
1.
1.2
İdar
i / d
este
k pe
rson
eli
1 ad
et p
roje
sek
rete
ri eğ
itim
ler ö
nces
inde
ger
ekli
yazı
şmal
arın
yap
ılmas
ı, çi
zelg
eler
in t
akib
i ve
proj
e sü
resi
nce
sekr
etar
ya h
izm
etle
rinde
n so
rum
lu
olac
aktır
. Pro
je s
üres
ince
istih
dam
edi
lece
ktir.
18
ay
X 4
00 A
vro
= 7
.200
Avr
o
1.2
Maa
şlar
(sos
yal g
üven
lik ö
dem
eler
i ve
ilgili
diğ
er g
ider
ler
de d
ahil
olm
ak ü
zere
brü
t m
aaşl
ar, y
aban
cı/u
lusl
arar
ası p
erso
nel)
1.3
Gör
ev/s
eyah
at g
ünde
likle
ri
1.
3.1
Yurt
dış
ı (pr
oje
pers
onel
i)2
eğitm
en e
ğitim
mod
ülle
rinin
pay
laşı
lmas
ı ve
en
iyi
uygu
lam
alar
ın
araş
tırılm
ası
amac
ıyla
2 d
efa,
3 g
ünlü
ğüne
İst
anbu
l’dan
Hol
land
a’ya
uç
akla
gid
ecek
lerd
ir.
2 ki
şi X
2 a
d. X
3 g
ün X
148
Avr
o =
1.
776
Avro
1.
3.2
Yere
l (pr
oje
pers
onel
i)Pr
oje
koor
dina
törü
sö
zleş
men
in
imza
lanm
ası
ve
kesi
n he
sapl
arın
gö
rüşü
lmes
i içi
n İs
tanb
ul’d
an A
nkar
a m
erke
ze 2
kez
uça
kla
gide
cekt
ir.2
ad. X
100
Avr
o =
200
Avr
o
1.
3.3
Sem
iner
/kon
fera
ns k
atılı
mcı
ları
Her
pro
gram
son
unda
eği
timi t
amam
laya
nlar
a İs
tanb
ul’d
a bi
r ta
nıtım
ve
iletiş
im k
onfe
rans
ı düz
enle
nece
ktir.
Baş
arılı
ola
nlar
a se
rtifi
ka v
erile
cek
ve
gele
cek
döne
mde
yap
ılaca
klar
anl
atıla
cakt
ır.
5 ad
. X 5
0 ki
şi X
80
Avro
= 2
0.00
0 Av
ro
İnsa
n K
ayna
klar
ı Alt
Top
lam
ı
76
2. S
eyah
at
2.1.
Ulu
slar
aras
ı sey
ahat
Her
pro
gram
son
unda
baş
arılı
bul
unan
3 k
ursi
yer
bilg
i al
ışve
rişin
de
bulu
nmak
üze
re H
olla
nda’
daki
X te
sisl
erin
i ziy
aret
ede
cekt
ir.5
ad. X
3 k
işi X
400
= 6
.000
Avr
o
2.2
Yere
l sey
ahat
Sey
ahat
Alt
Top
lam
ı
3. E
kipm
an v
e m
alze
me
3.1
Ara
ç al
ımı v
eya
kira
lanm
ası
3.2
Mob
ilya,
bilg
isay
ar e
kipm
anı
Kurs
iyer
in k
ulla
nım
ı iç
in t
opla
ntı
salo
nlar
ına
yerle
ştiri
lmek
üze
re 1
00-
250-
150c
m e
batla
rında
50
mas
a ve
san
daly
e sa
tın a
lınac
aktır
.50
kiş
i X 1
00 A
vro
= 5
.000
Avr
o
3.3
Mak
inel
er, a
letle
r...
Kurs
iyer
lerin
uy
gula
mal
ı eğ
itim
ya
pmal
arı
için
to
plan
tı sa
lonl
arın
a ye
rleşt
irilm
ek ü
zere
14
adet
Y m
akin
ası s
atın
alın
acak
tır.
14 a
d. X
800
Avr
o =
11.
200
Avro
3.4
Yede
k pa
rçal
ar/m
akin
eler
için
eki
pman
lar,
alet
ler
3.5
Diğ
er (l
ütfe
n be
lirtin
iz)
Eki
pman
ve
Mal
zem
e A
lt T
opla
mı
4. Y
erel
Ofis
4.1
Ara
ç m
aliy
etle
ri
4.2
Ofis
kira
sıKu
rsiy
erle
re v
e eğ
itim
sal
onun
a ul
aşım
kol
aylığ
ını s
ağla
mak
ve
proj
e ile
ilg
ili e
vrak
ve
dosy
alam
a iş
lerin
in iş
lerin
tak
ibi i
çin
proj
e sü
resi
nce
şehi
r m
erke
zind
e 1
ofis
kira
lana
cakt
ır.18
ay
X 4
00 A
vro
= 7
.200
Avr
o
4.3
Tük
etim
mal
zem
eler
i - o
fis m
alze
mel
eri
Ofis
te p
roje
faa
liyet
lerin
e yö
nelik
kul
lanı
m i
çin
proj
e sü
resi
boy
unca
ka
ğıt,
kale
m, d
osya
, gib
i ger
ekli
kırt
asiy
e m
alze
mel
eri a
lınac
aktır
. 18
ay
X 5
0 Av
ro =
900
Avr
o
4.4
Diğ
er h
izm
etle
r (te
l/fak
s, e
lekt
rik/ıs
ınm
a,
bakı
m)
Proj
e sü
resi
nce
gerç
ekle
ştiri
lece
k fa
aliy
etle
r iç
in 3
0 Av
ro te
lefo
n ve
faks
, 50
Avr
o el
ektr
ik v
e ıs
ınm
a ol
mak
üze
re a
ylık
ort
alam
a 80
Avr
o tu
tarın
da
bir
gide
rin o
rtay
a çı
kaca
ğı h
esap
lanm
akta
dır.
18
ay
X 8
0 Av
ro =
1.4
40 A
vro
Yere
l Ofis
Alt
Top
lam
ı
7777777
5. D
iğer
mal
iyet
ler,
hiz
met
ler
5.1
Yayı
nlar
9.
ve
18
. ay
lard
a 25
0’şe
r ad
et
olm
ak
üzer
e T
ürkç
e ol
arak
50
sa
yfa
yöne
rgel
er
ve
davr
anış
ku
ralla
rını
içer
en
bir
tanı
tım
kita
pçığ
ı ba
stırı
laca
ktır.
500
ad. X
5 A
vro
= 2
.500
Avr
o
5.2
Etü
d, a
raşt
ırma
Proj
e uy
gula
ma
süre
sind
e 6
ayda
bir
işgü
cü v
e is
tihda
mın
gel
iştir
ilmes
i ko
nulu
bir
saha
ara
ştırm
ası y
aptır
ılaca
k ve
ara
ştırm
a so
nuçl
arı i
lgili
lerle
pa
ylaş
ılaca
ktır.
3 ad
X 2
.000
Avr
o =
6.0
00 A
vro
5.3
Den
etim
mal
iyet
leri
5.4
Değ
erle
ndirm
e m
aliy
etle
ri
5.5
Terc
üme,
terc
üman
lar
Proj
e uy
gula
ma
döne
min
de 6
ayd
a bi
r ya
pıla
cak
araş
tırm
a so
nuçl
arın
ın
İngi
lizce
ye ç
evril
mes
ine
yöne
lik o
lara
k çe
viri
gide
rinin
ort
aya
çıka
cağı
ön
görü
lmek
tedi
r. 3
ad. X
100
Avr
o =
300
Avr
o
5.6
Mal
i Hiz
met
ler
(Ban
ka te
min
at g
ider
ler
vs)
5.7
Kon
fera
ns/s
emin
er m
aliy
etle
ri
5.8
Tanı
tım fa
aliy
etle
riPr
oje
ile g
erçe
kleş
tirile
n hi
zmet
lerin
ve
AB
des
teği
nin
tanı
tımın
a yö
nelik
ol
arak
pro
jeni
n uy
gula
ma
döne
mi
boyu
nca
her
3 ay
da b
ir 50
0 ad
et
tanı
tım k
itapç
ığı b
asıla
cakt
ır ve
dağ
ıtım
ı yap
ılaca
ktır.
6
ad. X
600
Avr
o =
3.6
00 A
vro
Diğ
er M
aliy
etle
r, H
izm
etle
r A
ra T
opla
mı
Tüm
Yıll
ar
Gid
erle
rB
ütçe
Kal
emle
rini
n A
çıkl
anm
ası
Tah
min
i Mal
iyet
leri
n G
erek
çele
ndir
ilmes
i
6. D
iğer
78
Diğ
er A
lt T
opla
mı
7. D
oğru
dan
uygu
n m
aliy
etle
r ar
a to
plam
ı (1
-6)
(ver
gile
r ha
riç)
8.Ye
dek
akçe
(ara
topl
am d
oğru
dan
uygu
n pr
oje
mal
iyet
i ola
n ka
lem
7’n
in m
aksi
mum
%
5’i)
Uyg
ulam
a sı
rası
nda
orta
ya
çıka
bile
cek
öngö
rüle
mey
en
gide
rler
için
do
ğrud
an u
ygun
pro
je m
aliy
eti a
ra to
plam
ının
aza
mi y
üzde
5’i
oran
ında
ye
dek
akçe
ayr
ılmış
tır.
91.3
16 A
vro
X 0
,05
= 4
.500
9. D
oğru
dan
uygu
n m
aliy
etle
r to
plam
ı (7+
8)
(ve
rgile
r ha
riç)
10. İ
dari
mal
iyet
ler
(topl
am d
oğru
dan
uygu
n pr
oje
mal
iyet
i ola
n ka
lem
9’u
n m
aksi
mum
%
7’si
)
Proj
e ile
ilgi
li ge
rçek
leşe
n ge
nel i
dari
mal
iyet
leri
karş
ılam
ak iç
in, d
oğru
dan
uygu
n m
aliy
etle
r to
plam
ının
aza
mi y
üzde
7’s
i ora
nınd
a bi
r İd
ari M
aliy
et
ayrıl
mış
tır.
95.8
16 A
vro
X 0
,07
= 6
.700
11. T
opla
m u
ygun
pro
je m
aliy
eti (
9+10
) (v
ergi
ler
hari
ç)
12. V
ergi
ler
13. P
roje
nin
Top
lam
Uyg
un /
Kab
ul E
dile
n M
aliy
etle
ri (
11+
12)
Kay
nak:
Tab
lo, r
ehbe
r ve
form
lard
aki b
ütçe
ye il
işki
n aç
ıkla
mal
ara
uygu
n ol
arak
yaz
ar ta
rafın
dan
oluş
turu
lmuş
tur.
77779999
Finansman KaynaklarıTutar(Avro)
Toplamın Yüzdesi(%)
Başvuru Sahibinin Mali Katkısı 11.266 %10,99
Bu Başvuruda Aranan AB/AKF Katkısı
91.250 %89,01
Diğer AB Kurumları veya AB Üye Ülkelerinden yapılan katkı(lar)
0
Adı Koşullar
Diğer Kurumlarca Yapılan Katkılar 0
Adı Koşullar
TOPLAM KATKILAR 102.516 %100
Projeden elde edilen doğrudan gelir 0
(eğer program rehberinde izin veriliyorsa: ayni katkılar)
GENEL TOPLAM 102.516 %100
Kaynak: Tablo, rehber ve formlardaki bütçeye ilişkin açıklamalara uygun olarak yazar tarafından oluşturulmuştur.
%89.01 oranı “Bu Başvuruda Aranan AB/AKF (Avrupa Kalkınma Fonu) Katkısı” tutarının “Toplam Katkılar” tutarınına bölünmesi ile elde edilmiştir. Tüm oranlarda virgülden sonra iki basamak alınmaktadır. Bu formda, AB tarafından proje başına verilecek hibe tutarının projenin toplam uygun maliyetleri içindeki azami oranının %90 olduğu varsayılmıştır. Hibe tutarı, Hibe Başvuru Rehberlerinde ortaya konan azami ve asgari oranlar arasında olmalıdır. Bu koşul, azami hibe oranının virgülden sonraki rakamlarla dahi olsa kesinlikle aşılmaması anlamına gelir.
80
� ÖzetUygun maliyetler, proje bütçesinden karşılanabilecek maliyetleri ifade � etmektedir.
Bütçe, hem bir maliyet tahmini hem de “uygun maliyetler” için tavan � niteliğindedir.
Vergiler, mali yükler ve harçlar uygun olmayan maliyetler arasındadır ve � IPA kapsamında finanse edilemezler. Bu mali yüklerin eş finansmandan karşılanması da mümkün değildir.
Ayni katkılar, aksi belirtilmedikçe gerçek harcamaları temsil etmedikleri � için uygun maliyet olarak değerlendirilmemektedir.
Hibe programlarında ortaklar tarafından proje faaliyetleri çerçevesinde � yapılacak giderler proje bütçesinden karşılanabilecek uygun maliyetler arasında değerlendirilmektedir.
Hibe programlarında projede yer alan iştirakçiler, günlük harcırahlar � ve seyahat giderleri haricinde, hibeden yararlanamamaktadır.
Ortak finansman ilkesi gereğince projeler yararlanıcı ülke ve AB � tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Projeye ulusal bütçe kaynaklarından aktarılan katkı payı “ulusal eş finansman” olarak adlandırılmaktadır.
Proje fişinde yer alan bütçe tablosunda, uygulamada öngörülen � sözleşmeler altında kurumsal yapılanma ve yatırım harcamaları ayrı ayrı gösterilmektedir. Ayrıca projeye sağlanan tüm kaynaklar ayrı başlıklar altında gösterilmektedir.
Proje başvuru formunda ve bütçeye ilişkin eklerde yer alan dosyalardaki � rakamlar birbirleri ile tamamen aynı olmalıdır.
Hibe programlarında proje bütçesine ilişkin doldurulması gereken � ayrıntılı dosyalar eklerde yer almaktadır. Bu kapsamda “proje bütçesi”, “finansman kaynakları” ve “proje bütçesinin gerekçelendirilmesi” formlarının doldurulması gerekmektedir.
Hibe programları için bütçe ile ilgili kısımlara yazılan hibe tutarları � ve ilgili oranlar, Hibe Başvuru Rehberlerinde ortaya konan azami ve asgari tutarlar ve oranlar arasında olmalıdır.
8888111
V. KISIMProje Tekliflerinin Değerlendirilmesi
Merkezi düzeydeki kamu kurumları tarafından hazırlanan proje fişiyle veya hibe programının başvuru sahipleri tarafından hazırlanan hibe başvuru formuyla sunulan proje teklifleri bunların finansmanına yönelik kabul veya red yönünde karar verme amacıyla değerlendirilmektedir.
Proje fişleri ile sunulan tekliflerin değerlendirilmesi programlama süreci içerisinde gerçekleşmektedir. Bu süreçte proje fişleri, başvuru sahibi kurum ile merkezi olmayan yapılanmanın ilgili tarafları ve zaman zaman AB Komisyonu arasında gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde, üzerinde mutabık kalınan konularda hazırlanmakta ve karşılıklı görüş alışverişleri ve temaslarla olgunlaştırılarak nihai halini almaktadır. Diğer bir ifadeyle, projenin AB mali kaynaklarından destek alıp alamayacağı genellikle proje fişi nihai halini almadan belli olmaktadır.
Diğer yandan hibe programı kapsamında hazırlanan proje tekliflerinin değerlendirilmesi proje fişlerinin değerlendirilmesi sürecine benzememektedir. Hibe programlarından yararlanmak üzere hazırlanan proje başvuru paketinin nihai hali son teslim tarihinde Sözleşme Makamı olan MFİB’e teslim edilene kadar MFİB hazırlanan projeden habersizdir. Ayrıca başvuru sahibi MFİB tarafından ilan edilene kadar projesinin finansman için kabul alıp alamadığını bilememektedir. Hibe programına başvurular Sözleşme Makamı ve bağımsız değerlendiriciler tarafından incelenmekte ve değerlendirilmektedir. Tüm başvurular değerlendirme tabloları üzerinden puanlama sistemine dayalı olarak yapılan oldukça standart bir değerlendirme sürecinden geçmektedir.
82
� Proje tekliflerinin değerlendirilmesine yönelik standart değerlendirme tabloları her ne kadar değerlendiriciler tarafından doldurulsa da, başvuru formlarının istenen niteliklerde hazırlanabilmesini kolaylaştırmak amacıyla hibe başvuru rehberlerinde verilmektedir. Ayrıca formlarda bulunan puanlama sütunu, Komisyonun değerlendirmede ağırlık verdiği yönlere de işaret etmektedir. Bu formlarda sorgulanan değerlendirme ölçütlerinin büyük kısmı gerek hibe programı başvuru formunda gerekse proje fişinde yer alması gereken ortak bilgilere yöneliktir. Dolayısıyla bu ölçütler merkezi düzeydeki kamu kuruluşlarının da hazırlayacakları proje fişlerinin nasıl olması gerektiği konusunda da yönlendirici olabilecektir.
Hibe programlarından yararlanmak üzere başvuru sahiplerince sunulan tüm projelerin değerlendirilmesi belli aşamalarla gerçekleştirilir. Bu aşamalara ve standart değerlendirme tablolarına aşağıda yer verilmektedir:
1. Aşama: Açılış Oturumu & İdari Kontrol ve Ön Tekliflerin Değerlendirilmesi
Bu aşamada öncelikle teslimde son başvuru tarihine riayet edilip edilmediği değerlendirilmektedir. Eğer son başvuru tarihine riayet edilmemişse, teklif otomatik olarak reddedilmektedir. İkinci olarak Sınırlı Teklif Çağrısında Ön Teklif Formuna ait Kontrol Listesine, Açık Teklif Çağrısında ise Başvuru Formuna ait Kontrol Listesine bakılmakta ve bu formların bütün kriterleri karşılayıp karşılamadıkları değerlendirilmektedir. İstenilen bilgilerden herhangi biri eksik veya yanlış ise, proje teklifi yalnızca bu esasa dayanarak reddedilebilmekte ve bu noktadan sonra değerlendirilmemektedir.
İlk idari kontrolü geçen Proje Ön Teklifleri projenin ilgililiği ve tasarımı açısından değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. Bu değerlendirme, aşağıda verilen Değerlendirme Tablosunda yer alan başlıklar altında ve toplam 50 puan üzerinden yapılmaktadır (1= çok zayıf; 2= zayıf; 3= yeterli; 4= iyi; 5= çok iyi).
8888333
1. Projenin ilgililiğiPuanlar
Alt puan 30Proje, Teklif Çağrısının hedef ve öncelikleriyle ne kadar ilgili? 1.1 5x2**
1.2 Proje, hedef ülkenin veya bölgenin ihtiyaçları ve sorunlarıyla ne kadar ilgili (diğer AB destekleri ile sinerjisi ve başka bir programdan desteklenmemesi konuları dahil)?
5x2*
1.3 Projeye katılanlar (nihai yararlanıcılar, hedef gruplar) açık biçimde ne kadar tanımlanıyor mu ve bunlar stratejik olarak ne kadar dikkate alınıyor? Bunların ihtiyaçları açık biçimde tanımlanıyor mu ve proje teklifi bu ihtiyaçlara olması gerektiği gibi yöneliyor mu?
5
1.4 Proje, çevresel konular, cinsiyet eşitliği ve eşit fırsatların geliştirilmesi, engellilerin ihtiyaçlarının karşılanması, azınlık ve yerel halkların haklarının korunması veya yenilikçilik ve en iyi uygulamaların benimsenmesi gibi belli katma değer unsurları içeriyor mu?
5
2. Projenin tasarımı Alt puan 20
2.1 Projenin genel tasarımı ne kadar tutarlı? Özellikle, ilgili sorunlar analiz ediliyor mu ve dış etmenler ve ilgili paydaşlar dikkate alınıyor mu?
5x2**
2.2 Proje hedefler ve beklenen sonuçlara ilişkin olarak başarılabilir mi ve tutarlı mı?
5x2**
TOPLAM PUAN 50* 5 puanı (çok iyi), ancak proje teklifinin program hedefleri arasında gösterilen gerekli asgari sayıdaki öncelikten daha fazlasına işaret etmesi durumunda verilecektir. ** Bu puanlar önemlerinden ötürü 2 ile çarpılmaktadır.
Tüm Proje Ön Teklifleri değerlendirildikten sonra, teklif edilen projelerin aldıkları toplam puanlara göre sıralandığı bir liste hazırlanmaktadır. Toplamda en az 30 puan alan proje teklifleri ön seçimde başarılı kabul edilmektedir.
Ön Tekliflerin değerlendirilmesinin ardından Sözleşme Makamı tüm başvuru sahiplerine, başvurularının son teslim tarihinden önce teslim edilip edilmediğine, başvurularına verilen referans numarasına ve başvuru formlarının değerlendirme için önerilip önerilmediğine dair bir mektup göndermektedir. Bu aşamadan sonra Değerlendirme Komitesi, Sınırlı Teklif Çağrıları için ön seçimi geçen başvuru sahiplerini başvuru formlarını sunmaya davet etmekte; Açık Teklif Çağrılarında ise ön seçimi geçen başvuru sahiplerinin başvuru formlarını değerlendirmeye başlamaktadır.
84
2. Aşama: Başvuru Formunun Değerlendirilmesi
Sınırlı Teklif Çağrılarında öncelikle başvuru formunun tesliminde son başvuru tarihine riayet edilip edilmediği değerlendirilmektedir. Eğer son başvuru tarihine riayet edilmemişse, teklif otomatik olarak reddedilmektedir.
Bu aşamada, teklif edilen bütçe dâhil olmak üzere, başvuruların kalitesinin ve başvuru sahibinin ve ortaklarının kapasitesinin değerlendirilmesi aşağıda yer alan Değerlendirme Tablosundaki kriterlere göre yapılmaktadır. Bu kapsamda seçim kriterleri ve hibe verme kriterleri olmak üzere genel anlamda iki tür değerlendirme kriteri bulunmaktadır:
Seçim kriterleri, aşağıda belirtilen hususları yerine getirmede, başvuru sahiplerinin mali ve operasyonel kapasitelerinin değerlendirilmesine yardımcı olmak için kullanılmaktadır:
Projenin yürütüldüğü süre içerisinde faaliyetlerini sürdürmek ve � gerektiğinde projenin finansmanına katkıda bulunmak için istikrarlı ve yeterli finansman kaynaklarına sahip olmak;
Teklif edilen projeyi başarı ile tamamlamak için gerekli yönetim � kapasitesine, profesyonel yeterliliğe ve niteliklere sahip olmak. Bu husus başvuru sahibinin tüm ortakları için de geçerlidir.
Hibe verme kriterleri, sunulan başvuruların, belirlenen hedefler ve öncelikler bakımından değerlendirilmesine ve hibelerin, teklif çağrısının genel etkinliğini azami düzeye çıkartan projelere verilmesine imkan sağlamaktadır. Bu kriterler, projenin ilgililiği, teklif çağrısı hedefleriyle uyumu, kalitesi, beklenen etkisi, sürdürülebilirliği ve maliyet etkinliği gibi hususları içermektedir.
88885555
BölümEn Yüksek
Puan
1. Mali ve Operasyonel Kapasite 20
1.1 Başvuru sahibi ve eğer varsa ortakları proje yönetimi konusunda yeterli deneyime sahip mi?
5
1.2 Başvuru sahibi ve eğer varsa ortakları yeterli teknik uzmanlığa sahip mi? (ele alınacak konular hakkında yeterli bilgileri var mı?)
5
1.3 Başvuru sahibi ve eğer varsa ortakları yeterli yönetim kapasitesine sahip mi? (personel, ekipman ve proje bütçesini idare edecek bilgi ve beceri dahil olmak üzere)
5
1.4 Başvuru sahibi istikrarlı ve yeterli finansman kaynaklarına sahip mi? 5
2. İlgililik 30
Proje Ön Teklifine yönelik değerlendirme puanı yazılır.
3. Etkinlik ve Uygulanabilirlik 20
3.1 Önerilen faaliyetler uygun mu, uygulanabilir mi, hedeflerle ve beklenen sonuçlarla tutarlı mı?
5
3.2 Proje faaliyet planı açık ve uygulanabilir nitelikte mi? 5
3.3 Teklifte, projenin sonucuna yönelik objektif olarak doğrulanabilir göstergeler yer alıyor mu? Değerlendirme öngörülüyor mu?
5
3.4 Ortakların projeye katılım ve katkı düzeyi yeterli mi? 5
4. Projenin Sürdürülebilirliği 15
4.1 Projenin, hedef grupları üzerinde somut bir etkisi olması bekleniyor mu?
5
4.2 Projenin çarpan etkileri olacak mı? (proje sonuçlarının yinelenmesi ve daha geniş alanları etkilemesi ile bilginin duyurulması dahil olmak üzere)
5
4.3 Teklif edilen projenin beklenen sonuçları sürdürülebilir mi?mali açıdan (finansman sona erdikten sonra faaliyetler nasıl -finanse edilecek?)kurumsal açıdan (faaliyetlerin devam ettirilmesine imkan tanıyan -yapılar proje sonunda da devam edecek mi? Projenin sonuçları yerel olarak sahiplenilecek mi?)politika düzeyinde (eğer varsa) (projenin yapısal etkisi -ne olacaktır - örneğin mevzuatta, davranış kurallarında, yöntemlerde vb. bir iyileşme sağlayacak mı?)çevresel düzeyde (eğer varsa) (projenin çevreye olumlu/olumsuz -etkileri var mı?)
5
5. Bütçe ve Maliyet Etkinliği 155.1 Faaliyetler bütçeye olması gerektiği gibi yansıtılmış mı? 5x2*5.2 Tahmini maliyetler ile beklenen sonuçlar arasındaki oran yeterli mi? 5 En Yüksek Toplam Puan 100
* Bu puan öneminden ötürü 2 ile çarpılmaktadır.
Değerlendirme tablosunda “Bölüm 1: Mali ve Operasyonel Kapasite”den alınan puan 12’den düşükse, proje teklifi reddedilmektedir.
86
Aşama 3: Başvuru Sahibi ve Ortakların Uygunluğunun Teyidi
İkinci aşamayı geçen başvuru sahipleri şartlı olarak kabul edilmiş sayılır. MFİB şartlı olarak kabul edilen veya yedek listede bulunan başvuru sahiplerini yazılı olarak bilgilendirmekte ve başvuru sahiplerinin ve ortaklarının uygunluğunu doğrulamak amacıyla, söz konusu başvuru sahiplerinden “destekleyici belgeler”i sunmasını istemektedir. Destekleyici belgelere ilişkin ayrıntılara hibe başvuru rehberlerinde yer verilmektedir. Bu belgeler arasında;
Başvuran kuruluşa ve her bir ortak � kuruluşa ait tüzük veya kuruluş belgesi;
Başvuru sahibi ve her bir ortak kuruluşun (varsa) � en son hesapları (hesapların kapandığı önceki yıla ait faaliyet raporları, kar-zarar tablosu ve bilançosu);
Başvuru sahibini temsil ve ilzama yetkili kişi(ler) tarafından � doldurulan Tüzel Kişilik Belgesi;
Ödemenin yapılacağı banka tarafından onaylanmış � Mali Kimlik Formu yer almaktadır.33
Ayrıca açılan hibe programına bağlı olarak hibe başvuru rehberlerinde ilave destekleyici belgeler talep edilmektedir.
� Destekleyici belgelerin MFİB tarafından gönderilen mektupta belirtilen son tarihten önce sunulmaması durumunda başvuru reddedilebilmektedir.
Uygunluk Kontrolü Sözleşme Makamı tarafından istenilen destekleyici belgelere dayanmakta ve aldıkları puana göre sadece şartlı olarak kabul edilmiş olan projeler için yapılmaktadır. Uygunluk kontrolünde ilk olarak Başvuru Sahibinin Beyanı (Hibe Başvuru Formu, Kısım B, Bölüm 6), başvuru sahibi tarafından sağlanan destekleyici belgeler ile karşılıklı olarak kontrol edilmektedir.
� Destekleyici belgelerdeki bir eksiklik veya Başvuru Sahibinin Beyanı ile destekleyici belgeler arasındaki tutarsızlık olması durumunda, başvuru bu esasa bağlı olarak otomatik olarak reddedilmektedir.
33 Söz konusu banka başvuru sahibinin kayıtlı olduğu ülkede olmalıdır.
8888777
Uygunluk Kontrolünde ayrıca başvuru sahibinin, ortaklarının ve projenin uygunluğu hibe başvuru rehberinde belirtilen kriterlere göre incelenmekte ve doğrulanmaktadır. Yukarıda belirtilen analizi takiben ve gerekli görüldüğü durumda reddedilen projenin yerini, yedek listede en iyi puana sahip olan proje almaktadır. Bu yeni proje daha sonra başvuru sahibi ve ortaklarının uygunluğu bakımından incelenmektedir.
Destekleyici belgelerin doğrulanmasının ardından Değerlendirme Komitesi, hibe alacak proje teklifleriyle ilgili nihai önerisini, bu konuda kararı verecek olan MFİB’e iletmektedir. Başvuru sahipleri, başvuruları ile ilgili MFİB’in kararı ve başvurunun reddi halinde bunun gerekçeleri hakkında yazılı olarak bilgilendirilmektedir. Hibe verilmesiyle ilgili süreçte bir hata ya da usulsüzlük nedeniyle mağdur olduklarını düşünen başvuru sahipleri, yazılı bir dilekçeyle başvurabilmektedir. Hibe programı kapsamında hibe sözleşmelerinin imzalanmasına kadar öngörülen takvim hibe başvuru rehberinde yayımlanmaktadır.34
Proje fişleri ve proje başvuru formlarına yönelik değerlendirme süreci farklılık gösterse de başvuru belgelerindeki ortak alanlar ve proje yönetiminin temel kavramları açısından bakıldığında değerlendirilen ölçütler arasında benzerlik bulunmaktadır. Değerlendirme sürecinde temelde kalite değerlendirme parametreleri olarak bilinen uygunluk, uygulanabilirlik ve sürdürülebilirlik unsurları dikkate alınmaktadır.35
Uygunluk, proje hedeflerinin, hedef kitlenin ve yararlanıcıların gerçek sorunlarını, ihtiyaçlarını ve önceliklerini karşılama ölçüsüne işaret eder. Bir projenin uygunluğu, önerilen müdahalenin (projenin), hedef kitlenin gerçek sorunlarına cevap verebilme derecesidir. Uygunluk incelemesi, projenin ilgili olduğu kişileri belirlemekle başlamaktadır. “Proje amacı düzeyinde” proje, hedef kitlenin belli sorunlarına hitap etmelidir (örn. küçük ölçekli tarımsal üreticilerin gelirlerinin düşmesi). “Genel hedefler” düzeyinde proje, amaçla ilgili fakat bir bütün olarak toplumun daha geniş ölçekli sorunlarına ve sektör düzeyindeki sorunlara hitap etmelidir (örn.
34 Hibe Programları kapsamında yapılan proje tekliflerinin değerlendirilmesine ilişkin açıklamalarda kaynaklar: http://www.cfcu.gov.tr/tender.php?lng=en&action=tender_search (Merkezi Finans ve İhale Birimi)http://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/grants/index_en.htm (AB Komisyonu Yardım ve İşbirliği Ofisi (EuropeAid))35 European Commission, Assessing the Quality of a Financing Proposal, e-Quality Assessment Tool, EuropeAid Cooperation Office, November 1999
88
kırsal alanlarda yaşam standartlarının düşmesi). Genel hedefler AB’nin politika hedefleri içinde yer almalıdır. Uygun bir proje aşağıdaki koşulları karşılar:
� Başlıca paydaşlar açıkça belirlenmiş ve tanımlanmıştır;
� Hedef kitle ve nihai yararlanıcılar açıkça belirlenmiştir;
� Doğrudan yararlanıcılar açıkça belirlenmiştir.
� Hedef kitle ve yararlanıcıların sorunları yeterince açıklanmıştır;
� Sorun analizi yeterince kapsamlıdır;
� Genel hedefler projenin sosyal ve sektörel gelişme için niçin önem taşıdığını açıklamaktadır;
� Proje amacı hedef kitle için doğrudan bir faydayı ifade etmektedir.
Uygulanabilirlik, proje hedeflerinin gerçekten ulaşılabilir olup olmadığına işaret etmektedir. Bu parametre, projenin müdahale mantığı ile varsayımların tutarlılığını ve proje faaliyetlerinin takvime göre üstlenilmesi için uygulamacı kuruluşun gerekli kaynakları ve uzmanlığı seferber etme yeteneğini değerlendirir. Uygulanabilirlik kriterini karşılayan bir proje aşağıdaki koşulları karşılar:
� Proje Amacı Genel Hedeflere katkı sağlamaktadır (varsayımlar gerçekleştiği takdirde);
� Sonuçlar Faaliyetlerin sonucu olarak tanımlanmaktadır;
� Tüm Sonuçlara erişildiği takdirde Proje Amacı başarılacaktır;
� Araçlar nicel hedeflerle yeterince desteklenmektedir;
� Önemli dış etmenler belirlenmiştir (varsayımlar olarak);
� Varsayımların gerçekleşme ihtimali proje için kabul edilebilir düzeydedir (ihtimal yeterince düşüktür);
� Uygulayıcı birimler projeyi uygulayabilecek kapasiteye sahiptir.
Sürdürülebilirlik, dış desteğin (yardım) sona ermesinin ardından projeden elde edilen faydaların devam etmesi olasılığını ifade etmektedir. Sürdürülebilirliğe ilişkin geleceğe dönük bir öngörü yapılabilir. Sürdürülebilir bir proje aşağıdaki koşulları karşılar:
� Hedef kitle veya yararlanıcılar tarafından proje yeterince sahiplenilecektir;
88889999
� Uygulama esnasında ve proje tamamlandıktan sonra ilgili makamlar politika desteği sağlayacaklardır;
� Teknoloji yerel koşullara uygundur;
� Proje esnasında ve sonrasında ekolojik çevre korunacaktır;
� Tüm hedef gruplar ve yararlanıcılar proje esnasında ve sonrasında fayda ve ürünlere yönelik yeterli erişime sahip olacaklardır;
� Proje cinsiyet eşitliğine katkı sağlayacaktır;
� Uygulayıcı birimler proje sonrası destek sağlayabileceklerdir.
Bu koşulların karşılanması uygunluk, uygulanabilirlik ve sürdürülebilirlik parametrelerinin proje döngüsünde gözetilmiş olduğu anlamına gelmektedir. Projenin başarılı olabilmesi için ilgili belgelerde ve rehberlerde ortaya konan hedefler ve öncelik alanlarına hitap etmesi, hedef kitlenin gerçek sorunlarını hedef alan bir çözüm üretmesi, paydaşların katılımını gözetmesi ve yeterli bir örgütsel kapasite içinde uygulanması şarttır.
90
� ÖzetDeğ� erlendirme için tüm başvuru belgelerinin ve destekleyici belgelerin son başvuru tarih ve saatlerine kadar MFİB’nin elinde olacak şekilde teslimine azami derecede dikkat edilmelidir.
Proje fişleri ile sunulan tekliflerin değerlendirilmesi programlama süreci � içerisinde gerçekleşmektedir.
Hibe programı kapsamında proje teklifleri MFİB ve bağımsız � değerlendiriciler tarafından incelenmekte ve değerlendirilmektedir.
Hibe programlarından yararlanmak üzere başvuru sahiplerince sunulan � tüm projelerin değerlendirilmesi belli aşamalarla gerçekleştirilir.
Birinci aşamada idari kontrol yapılmakta ve ön teklifler � değerlendirilmekte, ikinci aşamada başvuru formu değerlendirilmekte, üçüncü aşamada başvuru sahibi ve ortakların uygunluğu istenen destekleyici belgelere bakılarak teyit edilmektedir.
Başvuru sahibinin mali ve operasyonel kapasitesi, projenin önceliklerle � ve hedef kitlenin sorunlarıyla ilgili olması, etkin, uygulanabilir ve sürdürülebilir olması ve maliyet etkinliğine sahip olması değerlendirilen kriterler arasındadır.
Hibe başvuru formlarının istenen niteliklerde hazırlanabilmesini � kolaylaştırmak amacıyla hibe başvuru rehberlerinde puanlama esasına dayalı değerlendirme tabloları verilmektedir.
Hibe başvurularına yönelik değerlendirme ölçütleri merkezi düzeydeki � kamu kuruluşlarının hazırlayacakları proje fişlerinin nasıl olması gerektiği konusunda da yönlendirici olabilir.
Değerlendirme süreci sonunda hibelerin, ilgili programların ve teklif � çağrısının genel etkinliğini azami düzeye çıkartan projelere verilmesi amaçlanmaktadır.
Değerlendirme için teslim edilecek bir projenin uygunluk, uygulanabilirlik � ve sürdürülebilirlik unsurlarını sağlamış olmasına dikkat edilmelidir.
Uygunluk, proje hedeflerinin hedef kitlenin ve yararlanıcıların gerçek � sorunlarını, ihtiyaçlarını ve önceliklerini karşılama ölçüsünü gösterir.
Uygulanabilirlik, proje hedeflerinin gerçekten ulaşılabilir olup olmadığını � gösterir.
Sürdürülebi� lirlik, mali yardımın sona ermesinin ardından projeden elde edilen faydaların devam etmesi olasılığını gösterir.
9999111
Sonuç
Avrupa Birliği ile katılım öncesi mali işbirliği süreci, aday ülkeleri üyeliğe hazırlama mekanizması olarak işlev görmektedir. Bu süreçte, Avrupa Birliği ile üzerinde uzlaşı sağlanan hedeflerin gerçekleştirilmesi ve önceliklerin hayata geçirilmesine yönelik projeler geliştirilmekte ve uygulanmaktadır. Hazırlanan bu projelere AB tarafından hibe nitelikli mali yardımlar sağlamaktadır. Bir projenin hibe nitelikli AB mali yardımlarından yararlanabilmesi için istenen koşulları karşılaması, gerekli nitelikleri taşıması ve standart süreçlerden geçmesi gerekmektedir. AB ile mali işbirliği çerçevesinde aday ülkelerde geliştirilen tüm projeler aynı şartlara tabidir. Bu projelerin hazırlanması bir dizi önerilen yöntemin, standart araçların ve şablon formların kullanımını beraberinde getirmektedir. Tüm bu yöntemler, araçlar ve formlar AB’nin proje yönetimi yaklaşımı adı verilen genel bir çerçeve içinde yer almaktadır. Diğer bir ifadeyle AB ile mali işbirliği sürecinde hazırlanan tüm projeler, proje yönetimi yaklaşımına uygun usul ve esaslar doğrultusunda hazırlanmaktadır.
Gerek kamu kurumlarınca gerekse hibe programlarından yararlanmak isteyen kuruluşlarca hazırlanan tüm projeler AB’nin proje yönetimine ilişkin ortak anlayışını yansıtır. Diğer bir ifadeyle, kamu kurumunca hazırlanan büyük ölçekli bir proje ile hibe programı kapsamında hazırlanan küçük ölçekli bir proje beraber değerlendirildiği zaman bunların aynı uluslarüstü kurum (AB) tarafından istenen koşullara göre biçimlendiği anlaşılabilir. Bu durum her ne kadar projelerin ölçekleri, kapsamları ve bunları hazırlayan kuruluşların niteliği farklı da olsa tümünün AB’nin proje yönetimi yaklaşımı esaslarına bağlı olduğunu göstermektedir.
Bu çalışmada en genel anlamda AB’nin proje yönetimi yaklaşımı açıklanmıştır. Mantıksal çerçeve matrisi, proje başvuru formu, bütçe formu AB’nin proje yönetimi yaklaşımına göre hazırlanması gereken temel belgeler arasındadır. Gerek kamu kurumlarının gerekse hibe programlarından yararlanmak isteyen yerel idareler, KOBİ’ler, sivil toplum kuruluşları, sanayi, ticaret, ziraat odaları, meslek odaları, vakıflar, dernekler, sendikalar, kooperatifler, üniversiteler ve enstitüler gibi kurum ve kuruluşların mantıksal çerçeve matrisini, proje başvuru formlarını ve ilgili bütçe formlarını başvuruları esnasında teslim etmeleri gerekmektedir. Ayrıca proje tekliflerinin değerlendirme kriterleri, usülleri ve aşamaları hibe nitelikli AB mali yardımlarından yararlanmak üzere proje hazırlayan
92
kurumlar için oldukça önemlidir. Proje tekliflerinin nasıl değerlendirildiğinin bilinmesi aynı zamanda bu projelerin nasıl hazırlanması gerektiği yönünde fikir vermektedir. Proje başvurusunda istenen tüm belge ve formların standartlara uygun olarak ve değerlendirme kriterleri bilinerek hazırlanması başarılı bir proje uygulamasının ilk adımını oluşturacaktır.
9999333
KAYNAKLAR
Avrupa Birliği Genel Sekreterliği-Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği, Proje Döngüsü Yönetimi El Kitabı, Ağustos 2002.
Commission Regulation (EC) No 718/2007 of 12 June 2007 implementing Council Regulation (EC) No 1085/2006 establishing an instrument for pre-accession assistance (IPA) (OJ L 170/1 of 29.06.2007).
Commission Regulation (EU) No 80/2010 of 28 January 2010 amending Regulation (EC) No 718/2007 implementing Council Regulation (EC) No 1085/2006 establishing an instrument for pre-accession assistance (IPA) (OJ L 25/1 of 29.01.2010).
Communication from the Commission to the Council and the European Parliament: Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA) Multi Annual Indicative Financial Framework for 2010-2012, Brussels, 5 November 2008, COM (2008) 705 Final.
Council Regulation (EC) No 1085/2006 of 17 July 2006 establishing an Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA) (OJ L 210/82 of 31.07.2006).
European Commission, Institution Building in the Framework of European Union Policies, A Reference Manual on “Twinning Projects”, Revision May (2005).
European Commission, Project Cycle Management Handbook, EuropeAid Cooperation Office, March 2002.
European Commission, Assessing the Quality of a Financing Proposal, e-Quality Assessment Tool, EuropeAid Cooperation Office, November 1999
European Commission, Directorate General Enlargement, Coordination of Financial Intruments, PHARE Programming Guide 2004.
European Commission, Enlargement Directorate General, Enlargement of the European Union - an historic opportunity, Brussels, 2003
European Commission, Aid Delivery Methods, Volume 1: Project Cycle Management Guidelines, March 2004
Hakan Karabacak, Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali İşbirliği ve Proje Yönetimi Yaklaşımı, Maliye Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Ayrıntı Basımevi, Ankara, 2004
94
Katılım Öncesi AB’den Sağlanacak Fonların Yönetimine ilişkin 2009/18 sayılı Başbakanlık Genelgesi, 4 Aralık 2009 tarih ve 27422 sayılı Resmi Gazete
Salih Kaya, Avrupa Birliği Fonları için Proje Nasıl Hazırlanır? – Project Cycle Management, Avrupa Birliği Hibe Programları için Proje Olgusu, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Avrupa Toplulukları Komisyonu Arasında Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) ile Temin Edilen Yardımın Uygulanması Çerçevesinde Türkiye Cumhuriyetine Sağlanan Avrupa Topluluğu Mali Yardımlarıyla İlgili İşbirliği Kuralları Hakkında Çerçeve Anlaşma, 24 Aralık 2008 tarih ve 27090 sayılı Resmi Gazete.
Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması Genel Tebliği (Sıra No: 1), 08.05.2009 tarih ve 27222 sayılı Resmi Gazete
99995555
Internet Sayfaları
AB Komisyonu Genişleme Genel Müdürlüğühttp://ec.europa.eu/enlargement/candidate-countries/turkey/financial-assistance/index_en.htm http://ec.europa.eu/enlargement/fiche_projet/index.cfm?page=415392&c=TURKEY
AB Komisyonu Yardım ve İşbirliği Ofisi (EuropeAid) http://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/grants/index_en.htm
AB’nin Dış Eylemleri İçin İletişim ve Görünürlük Rehberihttp://ec.europa.eu/europeaid/work/visibility/index_en.htm
Avrupa Birliği Genel Sekreterliğiwww.abgs.gov.tr
Merkezi Finans ve İhale Birimiwww.cfcu.gov.trhttp://www.cfcu.gov.tr/tender.php?lng=en&action=tender_searchwww.mfib.gov.tr/attachments/tender/1028/Annex_B_Budget.xls
Avrupa Komisyonu Dış Yardım Sözleşme Usulleri Uygulama Rehberi (PRAG) (Kasım 2010)http://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/practical_guide/documents/2010_prag_en.pdf
Avrupa Komisyonu Dış Yardım Sözleşme Usulleri Uygulama Rehberi Sözlüğühttp://ec.europa.eu/europeaid/work/procedures/implementation/general/documents/a1_glossary_en.doc
96
Ek.
1:
Pro
je B
aşvu
ru F
orm
ları
nda
Yer
Ala
n O
rtak
Bilg
iler
Bu
Çal
ışm
adak
i Baş
lıkP
roje
Fiş
ine
Kar
şılık
Gel
en B
aşlık
H
ibe
Baş
vuru
For
mun
a K
arşı
lık G
elen
Baş
lık
Tür
kçe
İngi
lizce
Tür
kçe
İngi
lizce
Baş
lıkB
aşlık
Ti
tleB
aşlık
Ti
tleYe
rYe
rLo
catio
nYe
rLo
catio
n(s)
Gen
el H
edef
(ler)
Gen
el H
edef
Ove
rall
Obj
ectiv
eH
edef
(ler)
- O
vera
ll O
bjec
tive(
s)-
Des
crip
tion
of t
he a
ctio
n an
d its
effe
ctiv
enes
s
Proj
e A
mac
ıA
maç
Pr
ojec
t Pur
pose
Hed
efle
r(le
r)-
Spe
cific
Obj
ectiv
e(s)
- D
escr
iptio
n of
the
act
ion
and
its e
ffect
iven
ess
Son
uçla
r S
onuç
lar
ve Ö
lçül
ebili
r G
öste
rgel
erR
esul
ts a
nd M
easu
rabl
e In
dica
tors
Eyl
emin
Tan
ımı v
e E
tkin
liği
Des
crip
tion
of
the
actio
n an
d its
effe
ctiv
enes
s
Faal
iyet
ler
Faal
iyet
ler
Act
iviti
esE
ylem
in T
anım
ı ve
Etk
inliğ
iD
escr
iptio
n of
th
e ac
tion
and
its e
ffect
iven
ess
Proj
enin
(E
ylem
in)
Bağ
lant
ısı
-AP/
NPA
A/E
P/S
AA
/İler
lem
e R
apor
u ile
ba
ğlan
tısı
- M
IPD
ile
bağl
antıs
ı-U
lusa
l Kal
kınm
a Pl
anı i
le b
ağla
ntıs
ı (va
rsa)
-Sek
tör
stra
tejil
eri v
e ul
usal
/sek
töre
l yat
ırım
pl
anla
rı ile
bağ
lant
ısı (
vars
a)
- L
ink
with
AP/
NPA
A /
EP/
SA
A/ P
rogr
ess
Rep
ort
- Li
nk w
ith M
IPD
- Li
nk w
ith N
atio
nal D
evel
opm
ent P
lan
(whe
re
appl
icab
le)
- Li
nk w
ith s
ecto
r st
rate
gies
and
nat
iona
l/ se
ctor
al in
vest
men
t pla
ns(w
here
app
licab
le)
Eyl
emin
İlgi
siR
elev
ance
of t
he A
ctio
n
Proj
enin
Ger
ekçe
siA
rka
Plan
ve
Ger
ekçe
Bac
kgro
und
and
Just
ifica
tion
Eyl
emin
İlgi
siR
elev
ance
of t
he A
ctio
n
Proj
enin
S
ürdü
rüle
bilir
liği
Proj
e et
kisi
nin,
ka
talit
ik
etki
nin,
sü
rdür
üleb
ilirli
ğin
ve
sını
r öt
esi
etki
nin
değe
rlend
irilm
esi (
vars
a)
Ass
essm
ent
of p
roje
ct im
pact
, ca
taly
tic e
ffect
, su
stai
nabi
lity
and
cros
s bo
rder
im
pact
(w
here
ap
plic
able
)S
ürdü
rüle
bilir
likS
usta
inab
ility
of t
he A
ctio
n
Bağ
lant
ılı F
aaliy
etle
r ve
Ç
ıkar
ılan
Der
sler
Bağ
lant
ılı F
aaliy
etle
rÇ
ıkar
ılan
Der
sler
- Li
nked
Act
iviti
es-
Less
ons
Lear
ned
Met
odol
oji
Met
hodo
logy
Çar
pan
veya
Ya
yılm
a E
tkis
iK
atal
itik
Etk
iC
atal
ytic
Effe
ctS
ürdü
rüle
bilir
likS
usta
inab
ility
of t
he A
ctio
n
Kuru
msa
l Ç
erçe
ve
ve
Met
odol
oji
Ek
3: K
urum
sal Ç
erçe
veni
n Ta
nım
ıA
nnex
3:
D
escr
iptio
n of
In
stitu
tiona
l Fr
amew
ork
Met
odol
oji
Met
hodo
logy
9999777
Ek-2: Çalışmada Kullanılan Bazı Terimlerin İngilizce Karşılıkları
Açık teklif çağrısı – Open call for proposals
Amaç – Purpose
Araçlar – Means
Avrupa Komisyonu – European Commission (EC)
Ayni katkı – Contribution in kind
Bağlantılı faaliyetler – Linked activities
Başlık – Title
Bileşen – Component
Bölgesel Kalkınma – Regional Development
Cinsiyet eşitliği – Gender equality
Concept note – Ön teklif formu
Çalışma planı – Workplan
Çıkarılan dersler – Lessons learned
Çok Yıllı Endikatif Mali Çerçeve – Multi-annual Indicative Financial Framework (MIFF)
Çok Yıllı Endikatif Planlama Belgesi – Multi-annual Indicative Planning Document (MIPD)
Decleration by the applicant – Başvuru sahibinin beyanı
Değerlendirme – Evaluation
Destekleyici belgeler – Supporting documents
Dikey mantık – Vertical logic
Doğrudan uygun maliyetler – Direct eligible costs
Doğrudan yararlanıcılar – Direct beneficiaries
Doğrulama kaynakları ve araçları – Sources and means of verification (SOV)
Eş finansman – Cofinancing
Eşleştirme – Twinning
Eşleştirme sözleşmesi – Twinning contract
Etki – Impact
Etkinlik – Effectiveness
98
Eylem planı – Action plan
Faaliyetler – Activities
Finansman anlaşması – Financing agreement
Finansman kararı – Financing decision
Finansman teklifi – Financing proposal (FP)
Finansman zaptı – Financing memorandum (FM)
Geçiş dönemi desteği ve kurumsal yapılanma - Transition assistance and institution building
Genel hedef(ler) – Overall objective(s)
Gözetim komitesi - Steering committee
Grant – Hibe
Guidelines for Grant Applicant – Hibe başvuru rehberi
Hafif tedbirler – Soft measures
Hedef ağacı – Objective tree
Hedef analizi – Analysis of objectives
Hedef kitle – Target groups
Hedef(ler) – Objective(s)
Hedefler hiyerarşisi – Hierarchy of objectives
Hizmet sunucu – Service provider
İdari maliyetler – Administrative costs
İhale / teklif çağrısının başlaması – Start of tendering/call for proposals
İlerleme Raporu – Progress report
İnsan kaynaklarının geliştirilmesi – Human resources development
İştirakçiler – Associates
İzleme – Monitoring
İzleme raporları – Monitoring reports
Kamu harcaması – Public expenditure
Katalitik etki – Catalytic effect
Katılım ortaklıkları - Accession partnerships (APs)
Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı – Instrument for Pre Accession Assistance (IPA)
Katılım öncesi strateji – Pre-accession strategy
99999999
Kurumsal çerçeve – Institutional framework
Kurumsal yapılanma – Institution building
Mantıksal çerçeve – Logical framework (logframe)
Mantıksal Çerçeve Metodu – Logical Framework Methodology (LFM)
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – Logical Framework Approach (LFA)
Merkezi Finans ve İhale Birimi – Central Finance and Contracts Unit (CFCU)
Merkezi olmayan uygulama sistemi – Decentralised implementation system (DIS)
Mutabakat zaptı – Memorandum of understanding (MoU)
Müdahale mantığı – Intervention logic
Nihai yararlanıcılar – Final beneficiaries
Operasyonel program –Operational programme
Ön koşullar – Pre-conditions
Paralel konular – Cross Cutting Issues
Paydaş analizi – Stakeholder analysis
Paydaşlar – Stakeholders
Program – Programme
Program Yetkilendirme Görevlisi – Programme Authorizing Officer (PAO)
Programlama - Programming
Proje – Project
Proje amacı – Project purpose
Proje fişi – Project fiche
Proje lideri – Project leader
Proje ortakları – Project partners
Proje yöneticisi – Project manager
Projenin geçmişi ve gerekçesi – Background and justification
Sınır ötesi işbirliği - Cross border cooperation (CBC)
Sınırlı teklif çağrısı – Restricted call for proposals
Sınır-ötesi Etki – Cross border impact
Sonuçlar – Results
Sorun ağacı – Problem tree
100
Sorun analizi – Problem analysis
Sorunlar hiyerarşisi – Hierarchy of problems
Sözleşme – Contract
Sözleşme makamı – Contracting authority
Strateji analizi – Analysis of strategies
Stratejik koordinatör – Strategic coordinator
Sürdürülebilirlik – Sustainability
Tanım – Description
Tarafsız doğrulanabilir başarı göstergeleri – Objectively verifiable indicators of achievement (OVI)
Teklif çağrısı – Call for proposal
Teklifçi – Tenderer
Teknik yardım – Technical assistance (TA)
Toplam harcama – Total expenditure
Ulusal Fon – National fund
Ulusal katılım öncesi mali yardım koordinatörü – National IPA coordinator (NIPAC)
Uygulanabilirlik – Feasibility
Uygun dolaylı maliyetler – Eligible indirect costs (overheads)
Uygun maliyet – eligible cost
Uygunluk – Relevance
Uygunluk kriterleri – Eligibility criteria
Varsayımlar – Assumptions
Verimlilik – Efficiency
Visibility actions – Tanıtım faaliyetleri
Yararlanıcılar – Beneficiaries
Yatay mantık – Horizontal logic
Yedek akçe – Contingency reserve
Yerleşik eşleştirme danışmanı – Resident twinning advisor (RTA)
Yüklenici – Contractor
111000011
YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ
Dr. Hakan KARABACAK
1977 yılında Antalya’da doğdu. 1999 yılında Boğaziçi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümünü bitirdi. Çalışma hayatı boyunca Akdeniz Üniversitesi’nde Araştırma Görevlisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nde Türkiye Sektör Meclisleri Müdürü, Kara Harp Okulu’nda öğretim elemanı ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının verdikleri eğitimlerde bağımsız proje eğitmeni olarak görev yaptı. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı’nda “Avrupa Birliği’nin Mali Yardım Prosedür ve Teknikleri ve Türkiye ile Mali İşbirliği” konulu tez çalışması ile AB uzmanı oldu. Kamuda ve özel sektörde AB mali yardımlarından ve hibe programlarından yararlanmaya yönelik olarak çok sayıda proje hazırlama eğitimi verdi. Ankara Üniversitesi SBF İşletme Bölümünde “Oyun Teorisi ve Kamuyu Aydınlatmada bir Denge Modeli” başlıklı tez çalışması ile 2008 yılında doktorasını tamamladı. Yazarın “Türkiye – Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali İşbirliği ve Proje Yönetimi Yaklaşımı” adlı bir kitabı ve ulusal ve uluslararası dergilerde yayımlanmış çok sayıda makalesi bulunmaktadır.
102