ATAK TEDAVİSİ

Dr. Dilek SakaAtatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi

Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara

Adile Berna Dursun

Çıkar Çatışması Beyanı

Konuşma içeriği ile ilgili Son üç yıl içinde:

Bir ticari kuruluşta çalışma,mal ortaklığı: YOK

Danışmanlık,danışma kurulu üyeliği,uzman tanıklık: YOK

Yazarlık,editörlük,moderatörlük,konuşma ücretleri: YOK

Bağışlar (Araştırma-eğitim-cihaz): YOK

Kongre,toplantı sponsorluğu: YOK

• Atak tanımı• Atak epidemiyolojisi• Atak nedenleri• Atak ağırlığının belirlenmesi• Atak ağırlığına göre tedavi yaklaşımları• Atak sonrası tedavi planı

Sunum planı

Astım atağı, astımlı bir hastada ilerleyen nefes darlığı,

öksürük, hışıltı veya göğüste baskı hissi yakınmalarının

ortaya çıkışı ve bunlara PEF, FEV1 azalması gibi solunum

fonksiyon testi (SFT) bozukluklarının eşlik etmesi olarak

tanımlanır. TTD Astım Tanı ve Tedavi Rehberi, 2010

Astım atak: tanım

Hastanın ek tedavi ihtiyacı olacak kadar semptom artma dönemleriATS/ERS Statement: Asthma Control and Exacerbations, 2009

• Literatür verileri gerçek hayatı yansıtmıyor• Cinsiyet etkisi

– Puberteden önce erkek çocuklarda– Puberte ile erkek-kız eşitleniyor– Erişkin dönemde kadınlarda

• Hastane yatış sayı ve süresi, tekrar başvuru daha fazla

• Dönem– Çocuklarda okul açılınca, “September Epidemic”– Erişkinlerde kış sezonu

Astım atak: epidemiyoloji

1.Tetikleyicilerle karşılaşma(virüsler, allerjenler, mesleksel maruziyet,

hormonlar, ilaçlar, egzersiz, emosyonel durum, hava kirliliği, değişik hava şartları)

2. Antiinflamatuvar tedavinin yetersiz kalması

Astım atak: nedenler

Astım atak: ağırlık belirleme

• Ağır/ciddi atak– En az 3 gün sistemik KS gerektiren

• Orta atak– En az 2 gün süreyle– Semptom ve/veya akc fonksiyonlarında kötüleşme– Kurtarıcı ilaç ihtiyacında artış– Ama KS başlama ve/veya hastaneye başvurma

gerektirmeyen

• Hafif atakATS/ERS Statement: Asthma Control and Exacerbations, 2009

Astım atak: ağırlık belirleme

• PEF <%20 azalma• Gece uyanma• Β2 agonist kullanımında artış

Evde atak tedavisi

Yazılı eylem planı !!!!

Tetikleyiciden uzaklaşma

Bronkodilatör tedavi

Steroid• İnhaler KS dozu: x2 ! vs. x4• Sistemik KS: 0,5-1 mg/kg/gün prednizolon

ACİL

SERVİS

ÖYKÜ

FM

İLK TDV

Astım öyküsüAtak nedeniyle entübasyon ve mekanik ventilasyon öyküsü olan astımlılarSon 1 yılda astım nedenli ≥2 hastaneye yatış Son 1 yılda astım nedenli ≥ 3 acil başvurusuSon ayda astım nedeni ile acil başvurusu veya hastaneye yatışAyda 2 kutudan fazla kısa etkili β2 agonist kullanan hastalarSemptom algılaması düşük hastalarDiğer risk faktörleri varlığı: yazılı astım eylem planı olmayan, Alternaria duyarlı olan

Sosyal öyküDüşük SED Majör psikososyal problemler

Eşlik eden hastalıkKardiyovasküler hastalıkDiğer kronik akciğer hastalıklarıKronik psikiyatrik hastalık

TetkikPEF

SatO2

Akc filmi

AKG

Kan

1. Oksijen2. İnhale KEBA3. Sistemik KS4. İnhale ipratropium

1 saat sonra değerlendirme

1 saat sonra değerlendirme

1-2 saat sonra değerlendirme

• Acil serviste tedaviye yanıtsız veya gittikçe bozulan ağır astım atakları,

• Solunum yetmezliğine gidiş: Oksijen desteğine rağmen düzelmeyen hipoksemi (PaO2< 60 mmHg) ve/veya hiperkapni (PaCO2 > 45 mmHg),

• Bilinç bozukluğu, siyanoz ve sessiz akciğer, uzamış nefes darlığı ve tüm bunlar nedeniyle çok bitkin düşmüş hasta,

• Kalp veya solunum durması.

Yoğun Bakım Tedavisi ve Ventilatör Desteği

• Antibiyotik• Mukolitik• Antihistaminik• Fizik tedavi-rehabilitasyon• Anksiyolitik-hipnotik

Astım atak: diğer tedaviler

• Çoğu 2-3 saat içinde düzelir ve eve gönderilir.

• Gönderilenlerin %3’ü aynı gün, %7’si 1 hf içinde

yeniden acile gelir.

• Hastaların %20-30’unun hastaneye yatırılmaları

gerekmektedir.

• Hastanede atakların tamamen düzelmesi yavaş

olmaktadır

Astım atak: doğal seyir

Astım atak: taburculuk kriterleri

•Kısa etkili β2 agonistlere 3–4 saatten daha kısa aralıklarla

gereksinim olmaması,

•SaO2 > %90 olması (oda havasında),

•Hastanın rahatça yürür durumda olması,

•Gece ya da sabaha karşı nefes darlığı ile uyanmıyor olması,

•Fizik muayenenin normal ya da normale yakın olması,

•PEF veya FEV1 değerinin %70’in üzerinde olması,

•İnhalerleri düzgün durumda kullanıyor olmasıDurumun farkında olması !!!!

• En az 7–10 günlük sistemik steroid tedavi • Bronkodilatatör tedavi semptomatik ve objektif kriterlere

dayanarak kademeli azaltılmalı• İpratropim bromür atak bitiminde kesilmeli• İnhale steroide başlanmalı veya kullanıyorsa devam edilmeli• Atakta kesilmiş olan uzun etkili β2 agonist tekrar başlanmalı

• İnhaler kullanım teknikleri ve yapıyorsa evde PEF kullanımı gözden geçirilmeli, atağa götüren nedenlerden korunma öğretilmeli

• Takiplerini yapan doktorla 24 saat içinde görüşmesi önerilmelidir.

Astım atak: taburculuk kriterleri

• Japonya: Persistan havayolu obstrüksiyonu• ABD: 3000 astım, “frequent fliers to ED”, (≥6)

– İleri yaş– Düşük SES– “nonwhite race”– Medicaid/ no insurance

• Avrupa: 136 tedavisi zor astım, – Psikosoyal labilite (OR: 10.8)– Tekrarlayan solunum yolu enf (OR: 6.9)– GÖRH (OR: 4.9)– Ciddi sinonasal hastalık (OR: 3.7)– OSA (OR: 3.4)

Astım atak: atak sıklığı