‘nmosd tedavisi’ · sunum planı • atak tedavisi ... • yan etkiler (ciddi komplikasyon...

24
‘NMOSD Tedavisi’ Dr. Serhan Sevim Mersin Üniversitesi Nöroloji A. D. 17 Şubat 2019 Ankara [email protected]

Upload: others

Post on 28-May-2020

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

‘NMOSD Tedavisi’

Dr. Serhan SevimMersin Üniversitesi Nöroloji A. D.

17 Şubat 2019

[email protected]

Page 2: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Sunum Planı

• Atak Tedavisi

• Profilaktif Tedavi

• Denemekte olan tedaviler

Page 3: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

NMOSD-Atak Tedavisi

• Amaç atak süresini kısaltmak, oluşacak engellilikleri önlemek

• Ataklar MS’le karşılaştırıldığında daha ağırdır, ağır sekel

bırakabilir, ölümcül olabilir

• Progresif seyreden ya da sonradan progresif faza geçen hasta çok

az

• Atakların erken ve etkin tedavisi en az progresyon profilaksisi

kadar önemli

Page 4: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

NMOSD-Atak Tedavisi

• 3-10 gün 1000mg metilprednizolon(MP) ve ardından 2-8 hafta

1mg/kg oral uygulama

• Yanıt vermeyen hastalarda plazmaferez(PLEX)

• Önceki ataklarında PLEX etkinse MP+PLEX öneriliyor

– EDSS artışı→ MP+PLEX = %35; sadece PRED=%65

Abboud, Mult Scler, 2016

Page 5: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

NMOSD-Atak Tedavisi

• MP ve PLEX tedavisini yanıt vermeyen ve IVIG uygulanan 11

hastanın 5inde EDSS azaldı, 5’inde aynı kaldı

Elsone, Mult Scler, 2014

• Bazı gözlemsel çalışmalarda anti-MOG (+) hastaların MP’a yanıtı

daha iyi

Jarius, J Neuroinflamm, 2016

Page 6: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Steroidler

• T ve B lenfosit ve nöronal hücrelerde özgün membran reseptörleri

• Genomik + nongenomik antiinflamatuar etki gösterirler (dual etki):

– Genomik yol: Düşük dozla ve adrenal uyarıyla sitozolik reseptör

aktivasyonu

– Nongenomik yol: Hızlı tedavi yanıtı → membran üzerine direkt etki →

iyon transportu bozulur → bölünen T hücrelerinde apoptoz

indüklenir

Gold, Neuroimmunol, 2001, Frohman, Neurotherapeutics, 2007

Page 7: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Steroidler

• MSS’e inflamatuar hücre göçünü engeller

• İntratekal IgG sentezini, MBP antikorunu, adezyon

moleküllerini ve nörodejenerasyon ürünlerini azaltır

Sloka, Mult Scler, 2005

• Kontrast tutulumunu azaltır (7-9 hafta boyunca)

• Ataklarda iyileşmeyi hızlandırır (I. derecede kanıt)

Durelli, Neurology, 1986

Page 8: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Metilprednizolon

• Kortizolün sentetik bir türevi

– Etki süresi daha uzun, glukokortikoid etkisi ↑,

mineralokortikoid etkisi ↓

• Dolaşımdaki yarı ömrü 1.5 saat, metabolitlerinin yarı

ömrü 4 saat

• Plazmada en yüksek konsantrasyona 2. saatte, BOS’ta 6.

saatte ulaşır

Page 9: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Uygulama

• En sık 1mg/gün-3-10 gün süre ile

• Sabah saatlerinde uygulanması doğru (biyoritm) mu?Glass-Marmor, JNNP, 2007

• 60-90dk’da gidecek şekilde

• Prednol-L ampul 250mg

– 4 ampul (1000mg/gün)

• 100-150ml medifleks içinde

– DM ve HT varsa %5 Dx veya %0,09 NaCl tercih edilebilir

• İMT ve immunsupresanlarla birlikte uygulanabilir

Page 10: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Plazmaferez (PLEX)

• Santral ya da periferik venöz kateterle

• Plazma volümün 1,5 katı gün aşırı değiştirilir

– Toplam 5-7 uygulama

• Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8)

– Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-

elektrolit dengesizliği

• Kontrendikasyonlar

– Aktif infeksiyon, hipotansiyon, bradikardi, dehidratasyon,

lökopeni

Page 11: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit
Page 12: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

NMOSD-Profilaksi

• MS’in aksine immunomodülatör tedaviler etkisiz

• İmmunsupresif ilaçlar uygulanır

• Randomize plasebo kontrollü çalışmalar yok, uygulamalar

ampirik

– En sık Rituksimab (RTX), Mikofenolat Mofetil (MM) ve

Azathiopurine (AZA)

– iki retrospektif çalışmada RTX ile hastaların yarısında remisyon

Mealy, JAMA Neurol; Torres, J Neurol Sci, 2015

• Bunlar dışında MTX, CYC ve MRX

Page 13: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Rituximab

• 1997den beri B hücreli lenfomalarda kullanılmakta

• B hücrelerinin yüzeyinde yer alır

• Kan beyin bariyerini geçemez, çok küçük bir kısmı difüzyon yoluyla

SSSne geçer

• BOS düzeyi genellikle serum düzeyinin %1’i kadar

• Yarı ömrü 120 saat, vücutta 6-9 ay kadar kalabilir

• 1 ay içinde dolaşımdaki CD20 (+)B hücreleriharap eder

• B hücrelerinin normal düzeye gelmesi 9-12 ay sürer

Page 14: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Rituximab

• Randomize kontrollü çalışma yok

• 438 hastayı içeren metaanalizde ARR 0,79 oranında azalma, EDSS

0,64 iyileşme, %26sında yan etkiler

– %10→infüzyonla ilişkili reaksiyon, %9 → enfeksiyon %5 → peristan

lökopeni ve 2 → hastada PRES, 7 → hastada ölüm

Danmato, JAMA Neurol, 2016

Page 15: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Mikofenolat Mofetil

• 1980’den beri organ translantasyonunda ve otoimmun

hastalıklarda (off-label) kullanılıyor

• Aktif metaboliti mikofenolik asitin (MFA) yarı sentetik türevi

• Yarı ömrü 17 saat

• ‘İnozin 5 fosfat dehidrojenaz Tip II’yi bloke ederek IFN-gama, IL-6

ve oksidatif stresi azaltır

• T ve B hücre proliferasyonunu, transendotelial migrasyonunu,

makrofaj aktivasyonunu, Ig üretimini baskılar

Allison, Immunopharmachology, 2000

Page 16: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Mikofenolat Mofetil

• Günlük doz 1500-3000 mg

• 2000mg/gün kullanan 67 naif hastanın %49’unda 2 yıllık gözlem

süresince yeni atak Ø ; %80’inde EDSS’de stabilizasyon ya da

iyileşme

Montcuquet, Mult Scler, 2017

• İlk 2-3 ayında birlikte oral steroid verilmesi öneriliyor

• Yan etkiler (%20) hastaların GİS ve enfeksiyon artışı şeklinde

• Genelde iyi tolore edilen bir ilaç

Page 17: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Azathiopurine

• 1960’larda böbrek transplantasyonunda kullanıldı

• 6-merkaptopürin’in öncü formu, yarı ömrü 1 saat

• Önce doğrudan 6MP’e ardından da aktif metaboliti 6-tiyosinosinik

aside dönüşür

• 6-tiyosinosinik asit bir pürin antagonisti → RNA ve DNA sentezini

bloke eder

• T hücre aktivasyonunu, antikor oluşumunu ve dolaşımdaki

monosit ve granülosit sayısını azaltır.

• İkiye bölünmüş dozlarla günde 2-4mg/kg şeklinde kullanılır

Page 18: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

Azathiopurine-Çalışmalar

• 200’den fazla AQP4 (+) hastanın değerlendirildiği çalışmada

ARR’yi %70 oranında azalttığı gösterildi

Costanzi, 2011, Neurology

• AZT 3-4mg/kg/gün + 3-6 ay 1mg/kg/günMP

– 100 hastanın izlemi: İlk 5 yıl içinde ‘hazard ratio’da %80 avantaj;

Ortalama 8 yıllık izlemde ciddi yan etkiler Ø

– En sık görülen yan etkileri GİS, KCFT artışı, alopesi ve enfeksiyonlar

Mealy, JAMA Neurol, 2014

• Etkinliği MM ve RTX’a göre daha düşük

Jeong, Mult Scler 2016; Nikoo, J Neurol, 2017

Page 19: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

NMOSD-Profilakside kullanılan ilaçlar

İlaç Başlangıç Dozu Yan EtkilerRituximab Bir hafta arayla 2-4 kez

1000mgEnfeksiyon, lökopeni, KCFT↑, PML (çok nadir)

Azathiopurine 2-4mg/kg/gün(oral steroidle birlikte)

Bulantı, diyare, lökopeni, cilt döküntüsü, KCFT↑ lenfoma riskinde ↑

Myocophelonatemofetil

1000-2000mg/gün(oral steroidle birlikte)

Fotosensivite, başağrısı, konstipasyon, enfeksiyon, lökopeni, KCFT↑, PML (çok nadir)

Mitoxantrone 12mg/m2 (3-6 ay süreyle) Bulantı, saç dökülmesi, lökopeni, amenore, cilt döküntüsü, KCFT↑, kalp yetmezliği, akut lösemi (çok nadir)

Methotrexate Haftada 7.5mg(oral steroidle birlikte)

Pnömoni, GİS yan etkiler, sitopeni, hepatotoksisite

Page 20: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

•Tocilizumab: IL-6 reseptörüne bağlanır, RA’te kullanıldı

Plazmablastların yaşam süresini kısaltır, AQP4-ab

oluşumunu azaltır; iki Faz III çalışması sonlandı

•Satralizumab: IL-6 reseptörünü hedef alır bağlanır

Faz III sonuçları Ekim 2018’de açıklandı

ARR’nı %62 azalttı. (HR = 0,38)

ARR 48. ve 98. haftalarda satralizumab %89 ve %78;

plaseboda %66 ve %59

Denenmekte olan tedaviler

Page 21: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

•Ecilizumab:Kompleman proteini C5’i bloke ederek kompleman

kaskadını bozar

Açık etiketli prospetif bir çalışmada atak sıklığını ve

engelliği azalttığı gösterildi Pittock, Lancet Neurol, 2013

Faz III sonuçları:

Ecilizumab grubunda 48 hafta sonunda hastaların %98’i

plasebo grubunun %6’ü ataksız

Denenmekte olan tedaviler

Page 22: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

•Aquaporumab: rekombinan insan MKA; Fc bölümü AQP4’e sıkıca

bağlanır, Fc bölümü ise kompleman kaskadını bloke eder

Hayvan modellerinde lezyon gelişimini bloke ettiTradtrantip, Ann Neurol, 2012, Verkman, Acta Pharmacol Sin, 2011

•Silvastat: Japonya’da ARDS’nda kullanılıyor; ‘nötrofil elastazı’

bloke eder, hayvan modellerinde ve AQP4-IgG enjekte edilen

farelerde inflamasyonu belirgin şekilde azalttı

Hayvan modellerinde lezyon gelişimini bloke ettiHerges, Mult Scler, 2012; Saadoon, Ann Neurol, 2012

Denenmekte olan tedaviler

Page 23: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

•Cetrizine: Antihistaminik;

beyinlerine AQP4-ab enjekte edilen farelerde lezyon

yükünü ve eozinofil infiltrasyonunu azalttığı gösterildi

Zhang, J Clin Invest, 2013

•Ufukta görünenler: İmmuntoleransı yenileme teknikleri:

DNA aşılama

tolerojenik dendritik hücre uygulamaları

peptid eşleme

Denenmekte olan tedaviler

Page 24: ‘NMOSD Tedavisi’ · Sunum Planı • Atak Tedavisi ... • Yan etkiler (Ciddi komplikasyon riski %5-8) – Tromboz, sepsis, pnömotoraks, anaflaksi, hipotansiyon, sıvı-elektrolit

‘Yan etkisi olmayan tek ilaç sevdiğine sarılmaktır’

[email protected]