an application of design - based research for development ... · ปีที่ 9...

12
http://e-jodil.stou.ac.th ปีท่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562 111 วารสารอิเล็กทรอนิกส์การเรียนรู ้ทางไกลเชิงนวัตกรรม การประยุกต์ใช้การวิจัยอิงการออกแบบเพื่อพัฒนากระบวนการชี้แนะทางปัญญา ร่วมกับกลยุทธ์อภิปัญญาเพื่อเสริมสมรรถนะการวิจัยของอาจารย์ โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร (ฝ่ายมัธยม) An Application of Design - Based Research for Development of Cognitive Coaching Process Cooperating with Metacognitive Strategies to Enhance Research Competencies of Teachers in Srinakharinwirot University Prasarnmit Demonstration School (Secondary) ทิชากรช์ อาทิตวรากูล 1 Thichakorn Arthitwarakull [email protected] อิทธิพัทธ์ สุวทันพรกูล 2 Ittipaat Suwathanpornkul บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนากระบวนการชี้แนะทางปัญญาร่วมกับกลยุทธ์อภิปัญญาเพื่อเสริมสมรรถนะการ วิจัย ดาเนินการวิจัยด้วยการวิจัยอิงการออกแบบ กลุ่มตัวอย่าง คือ อาจารย์โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร (ฝ่ายมัธยม) จานวน 22 คน ระยะเวลาในการทดลอง 20 ชั่วโมง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบ บันทึกการชี้แนะ แบบบันทึกสะท้อนคิด และแบบบันทึกการดาเนินการวิจัย วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์สถิติพื้นฐาน ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่งเบนมาตรฐานและการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการชี้แนะทางปัญญา ฯ มีองค์ประกอบเชิงหลักการและวัตถุประสงค์ กระบวนการและเงื่อนไขการนา กระบวนการไปใช้ ขั้นตอนของกระบวนการประกอบด้วย 3 ขั้นตอนหลัก ได้แก่ ขั้นที่ 1 เตรียมความพร้อม 1.1) สร้างความ ไว้วางใจ 1.2) กาหนดแผนการชี้แนะ 1.3) ให้สาระแก่นวิจัย ขั้นที่ 2 ปฏิบัติการชี้แนะ 2.1) ผสานความรู้ 2.2) ตกผลึกความคิด สู่การปฏิบัติ 2.3) ชี้แนะเพื่อสร้างการเรียนรู2.4) สะท้อนผลการเรียนรู้ ขั้นที่ 3 ทบทวนไตร่ตรอง 3.1) สะท้อนงานบุคคล 3.2) สะท้อนกระบวนการ และเงื่อนไขสาหรับผู้รับการชี้แนะ ต้องใช้กลยุทธ์อภิปัญญาเพื่อกากับการเรียนรู้ ซึ่งประกอบด้วย การ วางแผน การควบคุม และการประเมินการคิด คาสาคัญ: การวิจัยอิงการออกแบบ, กระบวนการชี้แนะทางปัญญา, กลยุทธ์อภิปัญญา 1 นิสิตปริญญาเอก สาขาวิชาการวิจัยและพัฒนาศักยภาพมนุษย์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ Ph.D. student in Research and Development on Human Potentials program, Faculty of Education, Srinakharinwirot University 2 ภาควิชาวัดผลและวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ Department of Educational Measurement and Research, Faculty of Education, Srinakharinwirot University Received: 22-06-2019 Revised: 08-07-2019 Accepted: 10-07-2019

Upload: others

Post on 26-Jul-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

111

วารสารอเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม

การประยกตใชการวจยองการออกแบบเพอพฒนากระบวนการชแนะทางปญญา รวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจยของอาจารย

โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (ฝายมธยม) An Application of Design - Based Research for Development of Cognitive Coaching Process Cooperating with Metacognitive Strategies to Enhance

Research Competencies of Teachers in Srinakharinwirot University Prasarnmit Demonstration School (Secondary)

ทชากรช อาทตวรากล1

Thichakorn Arthitwarakull [email protected]

อทธพทธ สวทนพรกล2 Ittipaat Suwathanpornkul

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอพฒนากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย ด าเนนการวจยดวยการวจยองการออกแบบ กลมตวอยาง คอ อาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (ฝายมธยม) จ านวน 22 คน ระยะเวลาในการทดลอง 20 ชวโมง เครองมอทใชในการวจยประกอบดวยแบบบนทกการชแนะ แบบบนทกสะทอนคด และแบบบนทกการด าเนนการวจย วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหสถตพนฐาน ไดแก คาเฉลย สวนเบงเบนมาตรฐานและการวเคราะหเนอหา ผลการวจยพบวา

กระบวนการชแนะทางปญญา ฯ มองคประกอบเชงหลกการและวตถประสงค กระบวนการและเงอนไขการน ากระบวนการไปใช ขนตอนของกระบวนการประกอบดวย 3 ขนตอนหลก ไดแก ขนท 1 เตรยมความพรอม 1.1) สรางความไววางใจ 1.2) ก าหนดแผนการชแนะ 1.3) ใหสาระแกนวจย ขนท 2 ปฏบตการชแนะ 2.1) ผสานความร 2.2) ตกผลกความคดสการปฏบต 2.3) ชแนะเพอสรางการเรยนร 2.4) สะทอนผลการเรยนร ขนท 3 ทบทวนไตรตรอง 3.1) สะทอนงานบคคล 3.2) สะทอนกระบวนการ และเงอนไขส าหรบผรบการชแนะ ตองใชกลยทธอภปญญาเพอก ากบการเรยนร ซงประกอบดวย การวางแผน การควบคม และการประเมนการคด ค าส าคญ: การวจยองการออกแบบ, กระบวนการชแนะทางปญญา, กลยทธอภปญญา 1 นสตปรญญาเอก สาขาวชาการวจยและพฒนาศกยภาพมนษย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ Ph.D. student in Research and Development on Human Potentials program, Faculty of Education, Srinakharinwirot University 2 ภาควชาวดผลและวจยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ Department of Educational Measurement and Research, Faculty of Education, Srinakharinwirot University

Received: 22-06-2019 Revised: 08-07-2019 Accepted: 10-07-2019

Page 2: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

112 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

Electronic Journal of Open and Distance Innovative Learning (e-JODIL)

Abstract This design-based research aimed to develop cognitive coaching process cooperating with metacognitive strategies to enhance research competencies of teachers. The sample consisted of 22 teachers teaching in Srinakharinwirot University Prasarnmit Demonstration School (Secondary). The experiment lasted 20 hours. The research instruments included coaching notes, reflection records, and research process records. The data were analyzed by using mean, standard deviation and content analysis. The results of this research were as follows: The cognitive coaching process features elements of principles and objectives, procedures and conditions for utilizing the process. The process consisted of 3 main steps: Step 1 Preparation: 1.1) build trust, 1.2) set coaching plan, and 1.3) provide research essence. Step 2 Coaching operation: 2.1) merge knowledge, 2.2) turn ideas into action, 2.3) provide coaching to generate learning, and 2.4) reflect on learning results. Step 3 Reflection: 3.1) reflect on individual's work, and 3.2) reflect on the process. These could be done on the condition that coachees need metacognitive strategies in monitoring their learning which includes planning, monitoring, and evaluating their thinking processes. Keywords: design-based research, cognitive coaching process, metacognitive strategies ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ครนกวจย (Teacher as researcher) เปนอกมตหนงในการพฒนาวชาชพครทจะน ามาซงความเชยวชาญ เพอใหสอดคลองกบองคความรทมความเปลยนแปลงอยางรวดเรวในสงคม ทตองการแสวงหาความรโดยตงอยบนพนฐานทฤษฎทมขอมลสนบสนนอยางเชอถอได ท าใหครเ ก ด ค ณ ล ก ษ ณ ะ ใ น ก า ร แ ส ว ง ห า ค ว า ม ร โ ด ย ใ ชกระบวนการวจยมาใชในการเรยนการสอน การวเคราะหปญหา สรางกจกรรม การประเมน และแกไข พฒนาผเรยนไดอยางเปนระบบ ครนกวจยไดมการกลาวถงมากขนตงแตป ค.ศ.1980 ตามกระแสปฏรปการศกษาทไดใหความส าคญกบความสามารถทจะตรวจสอบไดถงผลการปฏบตตาง ๆ ทจะท าใหผเรยนเกดการเรยนร น าไปสการขยายมโนทศนของยทธวธ การวจยทางการศกษาทเหมาะสมขน ท าใหครมการพฒนาความเขาใจอยางลกซง ชดเจน เกยวกบวธการเรยนร และเนอหาสาระในศาสตรตาง ๆ ทจะน าไปสการปรบปรงโครงสราง ใหมความสามารถในการตรวจสอบได โดยโรงเรยน นกการศกษา คร ผปกครอง ตลอดจนแนวคดเกยวกบการสรางความรใหม ทมเปาหมายพฒนาบคคลใหมความสามารถในการคด พฒนาการเรยนรจากภายในตว

บคคล สรางความรใหมเพอน าไปสความรความเขาใจและน าไปใชประโยชนตอไป (วรรณะ บรรจง. 2551: 35 ; อางองจากHenson. 1996: 96) ประกอบกบการท าวจยในชนเรยนเปนภารกจทส าคญและจ าเปนส าหรบครไมยงหยอนไปกวาการสอน เนองจากผลการวจยในชนเรยนสามารถน าไปใชในการปรบปรงแกไขวธการเรยนของนกเรยนแตละคน แตละกลม หรอทงชนเรยน ปรบปรงวธการสอนและการวดผลการเรยนของครใหเหมาะสมกบตวนกเรยนแตละวชาทสอน ตลอดจนใชในการจดสภาพแวดลอมของหองเรยนใหเหมาะสมกบการเรยนการสอน (สรชย พศาลบตร, 2549, ค าน า) กระบวนการทจะใชพฒนาคณภาพการศกษาของไทยซงมบรบทของนกเรยนและโรงเรยนทแตกตางกนนน ตองเปนกระบวนการทตอบสนองตอความหลากหลายและความแตกตางของนกเรยนรายบคคล และควรมรปแบบทกอใหเกดองคประกอบดานกระบวนการและองคประกอบดานผลลพธทสอดคลองกบเปาหมายของโรงเรยนแตละแหง นอกจากนการปฏบตหนาทของผมสวนเกยวของทกคนควรมความสมพนธกบบรบทและสภาพแวดลอมของโรงเรยน โดยกระบวนการดงกลาวควรตงอยบนพนฐานของการ

Page 3: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

113

วารสารอเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม

วเคราะหสภาพจรง มการด าเนนงานอยางเปนระบบใชการสรปผล ประเมนผลทนาเชอถอ และสามารถน าผลมาใชเปนขอมลในการพฒนาโรงเรยนได ซงกระบวนการดงกลาวมความสอดคลองกบกระบวนการในการแสวงหาความร ความจร ง และการแกปญหาด วยกระบวนการทางวทยาศาสตรอยางเปนระบบ ทไดรบการยอมรบกนอยางกวางขวางวาเปนกระบวนการทมประสทธภาพมากทสดในปจจบน นนคอ “กระบวนการวจย” ส าหรบมโนทศนใหมของการจดการเรยนร จะเหนวาการจดการเรยนรและการวจยไมไดแยกออกจากกน แตการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการจ ดการ เ ร ยนร ห ร อ เป นส วนหน ง ของกระบวนการเรยนร ท าใหครอาจารยมบทบาทเปนครอาจารยนกวจย โดยท าหนาทในการจดการเรยนร เมอมปญหาการเรยนรเกดขน ครอาจารยกศกษาคนหาวธการหรอนวตกรรมเพอแกปญหาหรอพฒนาผ เรยน โดยใชกระบวนการวจยสอดแทรกเปนสวนหนงของกระบวนการจดการเรยนรในลกษณะใหเรยนรควจย กลาวคอ จดการเรยนรและท าการวจยควบคไปดวย (พชต ฤทธจรญ, 2559, น. 3) แตครไทยสวนใหญยงขาดความรเรองการท าวจยในชนเรยน และมทศนคตวาเปนเรองทยาก และยงไมไดเลงเหนประโยชนของการท าวจยในชนเรยนอยางแทจรง ดงท Koongaew (2006) ไดสรปวา สภาพปญหาการวจยในชนเรยนของครผสอนโดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานแลว พบวา ครผสอนสวนใหญมปญหาอยในระดบมาก เชน ทกษะและประสบการณในการท าวจยในชนเรยน ความสามารถในการเขยนรายงาน ผเชยวชาญทใหค าปรกษา ทกษะในการสรางเครองมอ งบประมาณสนบสนน ความรความเขาใจในการเลอกใชสถตและการวเคราะหขอมล แหลงคนควาเพอการเขยนรายงาน ความรในการน าเทคนค วธการหรอสอการสอนทน ามาใชแกปญหา ขนตอนการวจย ความมนคง ความรวมมอ และความชวยเหลอของเพอนรวมงาน

การพฒนาครอยางยงยนจ าเปนทจะตองใหครเกดการตระหนกรในตนเอง สามารถมองเหนตนเองตามความเปนจรง รบรในสงทตนเองเปนและเหนการกระท าของตนเองตามจรง การรบรดงกลาวนชวยใหครคลายกรอบความคดทยดตดและน าพาตนเองไปสเสนทางการพฒนา

ตนเอง การพฒนาใหครเกดการเปลยนแปลงทแทจรงจ าเปนตองอาศยการเรยนรทใหความส าคญกบมตดานในของคร โดย เปนการ เปล ยนจากด านในส ด านนอก กระบวนการพฒนาในลกษณะนตองอาศยเวลา การฝกฝน ความไววางใจ และทส าคญตองเปนการเรยนรทระเบดจากดานในทตองมาจากตวคร ดงนนกระบวนการทควรน ามาใชในการพฒนาครควรประกอบดวยวธการทหลากหลายทเปดโอกาสใหครสงเกตและรบรตนเองในแงมมทหลากหลาย พฒนาใหครสามารถน าประสบการณตาง ๆ ทเกดขนมาไตรตรองและใครครวญอยางลกซง เพอน าไปสการเหนและรบรความจรงโดยเฉพาะในสวนทไมเคยรบรมากอน นนคอกระบวนการพฒนาครใหประสบความส าเรจควรค านงถงการชวยเหลอใหครเชอมโยงสงทเรยนรลงสการปฏบตงานไดจรง โดยมผใหความชวยเหลอและสนบสนนจนครเกดความมนใจและสามารถน าความร ทกษะและวธการใหมไปใชพฒนาตนได อย า งมประสทธภาพ ด งท Joyce and Showers (2003) ไดเสนอรปแบบการพฒนาครดวยการชแนะ (coaching) ทเนนการท างานรวมกน การศกษาร วมกน เปนทม การแกปญหาด วยกน และการน าประสบการณของตนเองไปใชจรง ซงการพฒนาครตามแนวคดนเปนการพฒนาทไมแยกสวนและตงอยในบรบทการด าเนนงานจรง ท าใหครผกพนกบงานและสามารถทจะน าการพฒนามาสมพนธกบงานไดโดยตรง สงผลใหครมความสามารถในการน าความรและทกษะมาใชไดในทางปฏบตและเกดความรคงทนยงยน

รปแบบทสนใจน ามาพฒนาคร คอ การชแนะทางปญญา (Cognitive Coaching) ซ งการ ชแนะลกษณะนมงเนนพฒนาความสามารถใหบคคลเตบโตและพฒนาจนเปนผทสามารถก ากบการเรยนรของตนเองได การชแนะทางปญญาสามารถน ามาใชเปนขนตอนการฝกอบรมทชวยครน าความรความเขาใจทไดรบจากการฝกอบรมในหองอบรมลงสในสถานการณจรงโดยสอดแทรกเขากบชวตการท างานประจ าวนของคร การชแนะทางปญญาสามารถชวยครวางแผนงาน กระตนใหคด สามารถวพากษวจารณและแกปญหางาน รวมทงสงเสรมใหเกดการชวยเหลอกนและกนระหวางคร สงเหลานท าใหเกดการเรยนรและการพฒนาทขบเคลอนดวยตวคร (ธญพร ชนกลน, 2553, น. 12; อางอง

Page 4: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

114 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

Electronic Journal of Open and Distance Innovative Learning (e-JODIL)

จาก Costa & Garmston, 2002, p. 40) อกทงการพฒนาทขบเคลอนดวยตวครยอมเปนการพฒนาทยงยน ซงการพฒนาทยงยนนนบคคลจะสามารถสรางความรใหเกดภายในตนเอง และนาจะมความเกยวของกบโครงสรางทางปญญาอกสวนหนง ทท าหนาทวางแผน ก ากบควบคม และประเมนการใชกลวธตาง ๆ เหลานนดวย โดรงสรางทางปญญาดงกลาวคอ “อภปญญา” (Metacognition) ผวจยจงเหนวากลยทธอภปญญา (Metacognitive Strategies) นาจะเปนอกแนวคดหนง ทมความส าคญตอการพฒนาตนเองของบคคล ดวยเหตทอธบายถงกลวธทบคคลใชควบคม ก ากบควบคม และประเมนการคด โดย “อภปญญา” (Metacognition) คอ การควบคมและประเมนการคดของตนเอง ความสามารถของบคคลทไดรบการพฒนาเพอควบคมก ากบกระบวนการทางปญญาหรอกระบวนการคด มความตระหนกในงานและสามารถใชยทธวธท างานจนส าเรจอยางสมบรณ จากงานวจยดานทฤษฎการเรยนร เกยวกบอภปญญาชใหเหนวา การใชยทธวธอภปญญา (Metacognitive Strategies) ชวยใหบคคลสามารถทจะพฒนาตนเองไดอยางบรรลเปาหมาย (ทศนา แขมมณ และคณะ, 2553)

จากเหตผลดงกลาวขางตน ผวจยจงมความสนใจทจะพฒนากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย การด าเนนการวจยในครงนผวจยเลอกใชวธการวจยองการออกแบบ (Design – Based Research: DBR) ซ งเปนการวจยทมการท างานรวมกบครตลอดเวลา โดยครจะอยในฐานะของนกปฏบต (practitioner) และผวจยจะอยในฐานะของนกออกแบบ (designer) ทงสองฝายจะท างานรวมกนเพอออกแบบและปรบกระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาอยางตอเนอง โดยด าเนนการวจยเปนวงจรซ า 4 ขนตอน คอ 1) ก าหนดเปาหมายและวางแผนการด า เนนการใชกระบวนการชแนะทางปญญาฯ 2) ส ารวจสภาพและปญหาการใชกระบวนการชแนะทางปญญาฯ 3) วเคราะหขอมลและสะทอนคดรวมกนถงสาเหตของปญหา 4) ออกแบบกระบวนการชแนะทางปญญาฯ ใหครอบคลมสงทเปนปญหาอย ทงนเพอใหกระบวนการชแนะทางปญญาฯ เกดความเหมาะสมในการน าไปใชเสรมสมรรถนะการวจยของ

อาจารย ซงลกษณะการท างานรวมกนของครและผวจยในการปรบการออกแบบนวตกรรมนท าใหการวจยองการออกแบบมวธด าเนนการวจยทแตกตางจากการวจยประเภทอน ซ งผลผลตหรอนวตกรรมท ได จากการวจยจะเปนแนวทางในการเสรมสมรรถนะการวจยใหกบครไดอยางเหมาะสมตามบรบทและสอดคลองกบวฒนธรรมการท างานของอาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร(ฝายมธยม) วตถประสงค

เพอพฒนากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจยของอาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร(ฝายมธยม) นยามศพท

1. กระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย หมายถง ขนตอนและวธการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย ทผชแนะและครรวมกนออกแบบและพฒนาขน ประกอบดวย 3 ขนตอนหลก คอ ขนท 1 เตรยมความพรอม ขนท 2 ปฏบตการชแนะ ประกอบดวย 4 ขนยอย 1) ผสานความร 2) ตกผลกความคดสการปฏบต 3) ชแนะเพอสรางการเรยนร 4) สะทอนผลการเรยนร ขนท 3 ทบทวนไตรตรอง โดยมรายละเอยด ดงน

1.1 ขนเตรยมความพรอม เปนการสรางความไววางใจ ก าหนดแผนการชแนะและใหสาระแกนวจยโดยผชแนะและผรบการชแนะด าเนนการดงน

1.1.1 สรางความไววางใจ ผชแนะกระตนใหผรบการชแนะเปดใจ เปดความคด เปดพลงความมงมนใหผรบการชแนะมองเหนเปาหมายในการด าเนนงาน

1.1.2 ก าหนดแผนการชแนะ ผชแนะและผรบการชแนะรวมกนก าหนดแผนการชแนะเพอพฒนาสมรรถนะการวจย

1.1.3 ใหสาระแกนวจย ผ ชแนะอบรมเพมพนความรโดยใหมโนทศนส าคญเกยวกบการวจยเพอพฒนาการเรยนร ไดแก การก าหนดปญหาการวจย การ

Page 5: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

115

วารสารอเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม

ก าหนดชอเรองการวจย ความเปนมาของปญหาการวจย วตถประสงคของการวจย ขอบเขตของการวจย การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง นยามศพทเฉพาะ การทบทวนเอกสารทเกยวของ กรอบแนวคด สมมตฐานการวจย การระบเครองมอในการวจย การระบขนตอนการสรางและวธตรวจสอบคณภาพของเครองมอในการวจย การออกแบบการวจย การเกบรวบรวมขอมลการวจย การเลอกใชวธการวเคราะหขอมล การเขยนเคาโครงการวจย การรายงานผลการวเคราะหขอมล การสรปและอภปรายผลการวจย และการเขยนรายงานการวจย

1.2 ขนปฏบตการชแนะ เปนการปฏบตการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย โดยผชแนะใชกระบวนการชแนะทางปญญาและผรบการชแนะใชกลยทธอภปญญา รายละเอยดดงน

1.2.1 ผสานความร ผ ชแนะใชค าถามกระตนใหผรบการชแนะคดทบทวนสาระความรทเกยวกบการวจย เพ อพฒนาการเร ยนร โดยผ ชแนะใ ช CPQ Technique เพอท าใหเกดความชดเจน มความเขาใจทตรงกน พาผรบการชแนะคด ทบทวน รวมถงน าผรบการชแนะกลบเขาสประเดนทก าลงพดคยกนอย ประกอบดวย Clarify : การท าให ชดเจน Placement : ทวนซ าความเขาใจเพอสรป และ Question : ถามเปดประเดนเพอใหคดตอ พรอมทงเตมเตมความรและใหเรยนรผานเอกสารเสรมความร

1.2.2 ตกผลกความคดสการปฏบต ผชแนะกระตนใหผ ไดรบการชแนะใชกลยทธอภปญญาประกอบดวย การวางแผนการคด (planning) การควบคมคว ามค ด (monitoring) แล ะกา รประ เ ม นก ารค ด (evaluation) เพ อร างประเดนความคดเก ยวกบการออกแบบการวจยเพอพฒนาการเรยนร

1.2.3 ชแนะเพอสรางการเรยนร ผชแนะใหการชแนะเปนรายบคคลแบบเผชญหนา และผานสอสงคมออนไลนอยางตอเนอง เพอความส าเรจของการออกแบบการวจยเพอพฒนาการเรยนร และผไดรบการชแนะใชกลยทธอภปญญาเพอการเรยนรประกอบดวย การว า งแผนกา รค ด ( planning) ก า รควบค มความค ด (monitoring) และการประเมนการคด (evaluation)

1.2.4 สะทอนผลการเรยนร ผ ชแนะกระตนใหผรบการชแนะคดทบทวน สะทอนความคดความรสกทเกดขนจากประสบการณการเรยนร เพอน าไปสมมมองความคดและการเรยนรเพอการพฒนา ดวยเทคนค Feed - up : การใหขอมลกระตนการเรยนร , Feedback : การใหขอมลยอนกลบ , Feed - forward : การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด และผไดรบการชแนะใชกลยทธอภปญญาเพอการเรยนรประกอบดวย การวางแผนการคด (planning) การควบคมความคด (monitoring) และการประเมนการคด (evaluation)

1.2.4.1 Feed - up คอ การใหขอมลกระตนการเรยนร กระตนแรงจงใจภายในใหเกดการเรยนร สรางความเชอมนและความภาคภมใจในตนเองใหกบผรบการชแนะ

1.2.4.2 Feedback คอ การใหขอมลยอนกลบ เกยวกบสาระส าคญทไดเรยนรรวมกน ชนชมการใชความพยายามและความมงมน สะทอนจดดและจดทตองพฒนา เสนอแนะแนวทางการปรบปรงและพฒนา

1.2.4.3 Feed - forward คอ การใหขอมลเพอการเรยนรตอยอด เปนการใหก าลงใจผไดรบการชแนะเพอการเรยนรและการพฒนาตอยอด แลกเปลยนเรยนรซงกนและกนเพอเพมความเขาใจ ชประเดนทผไดรบการชแนะควรศกษาคนควาหรอฝกหดเพมเตม

1.3 ขนทบทวนไตรตรอง เปนการสะทอนผลการปฏบตงานซงมรายละเอยดดงน

1.3.1 สะทอนงานบคคล ผชแนะกระตนใหผรบการชแนะมองยอนเสนทางการพฒนาสมรรถนะการวจยของตนเอง และคดไตรตรองถงการเรยนรและการเปลยนแปลงของตนเอง

1.3.2 สะทอนกระบวนการ ผชแนะกระตนใหผรบการชแนะรวมกนสรปกระบวนการเรยนรทงหมดทเกดขน และแลกเปลยนแบงปนมมมองความคดเพอการพฒนาตอยอด

2. การวจยองการออกแบบ (Design – Based Research : DBR) หมายถง วธการวจยส าหรบการพฒนากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจยของอาจารย มการท างานรวมกน

Page 6: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

116 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

Electronic Journal of Open and Distance Innovative Learning (e-JODIL)

ตลอดระยะเวลาการวจยระหวางนกออกแบบและนกปฏบต ซงในการวจยครงนนกออกแบบคอตวผวจยสวนนกปฏบตคอตวอาจารยทเปนกลมทดลอง ทงสองฝายจะท างานรวมกนเพอออกแบบและปรบกระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาอยางตอเนอง โดยด าเนนการวจยเปนวงจรซ า 4 ขนตอน คอ 1) ก าหนดเปาหมายและวางแผนการด าเนนการใชกระบวนการชแนะทางปญญาฯ 2) ส ารวจสภาพและปญหาการใชกระบวนการชแนะทางปญญาฯ 3) วเคราะหขอมลและสะทอนคดรวมกนถงสาเหตของปญหา 4) ออกแบบกระบวนการชแนะทางปญญาฯ ใหครอบคลมสงทเปนปญหาอย ทงนเพอใหกระบวนการชแนะทางปญญาฯ เกดความเหมาะสมในการน าไปใชเสรมสมรรถนะการวจยของอาจารย ประโยชนทไดรบจากการวจย

1. ประโยชนเชงนโยบาย ผบรหารทเกยวของกบระบบบรหารงานวจยในโรงเรยน ไดแนวนโยบายดานการน ากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจยของอาจารยท ไดจากการวจยนไปใชเปนกรอบในการวางแผนเพอเสรมสมรรถนะการวจยของอาจารยใหเกดประสทธผล อาจารยสามารถท าวจยไดอยางมคณภาพ รวมทงสงเสรมใหเกดวฒนธรรมการวจยทยงยนตอไป

2. ประโยชนเชงวชาการ ไดนวตกรรมเกยวกบกระบวนการชแนะทางปญญาฯ ซงจะเปนประโยชนกบคร อาจารย บคลากรทางการศกษาหรอผทเกยวของกบระบบบรหารงานวจยของหนวยงานสามารถน าไปใชเปนแนวทางในการเสรมสมรรถนะการวจยของบคลากรใหเกดประสทธผลได วธการวจย

การด าเนนการพฒนารปแบบการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจยของอาจารย มรายละเอยดในการด าเนนการวจยดงน ขนตอนท 1 การศกษาเอกสาร งานวจยทเกยวกบแนวคด และทฤษฎ เพอน าขอมลมาวเคราะหเปนกรอบแนวคดในการสรางการบวนการเสรมสมรรถนะการวจย

1. ผวจยไดศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของกบแนวคด ทฤษฎของการชแนะทางปญญาและกลยทธ อภปญญา เพอสรางความเขาใจเกยวกบการออกแบบกระบวนการ ความเขาใจเกยวกบการน ากระบวนการชแนะทางปญญา และความเขาใจเกยวกบการน ากลยทธอภปญญาไปใชเพอเสรมสมรรถนะการวจยของอาจารย 2. ผวจยไดศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของกบแนวคด ทฤษฎของการวจยองการออกแบบ (Design – Based Research) เพอสรางความเขาใจเกยวกบกรอบการออกแบบตามหลกการออกแบบ (design principle) และการพฒนากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจยตามแนวทางของการวจยองการออกแบบ

ขนตอนท 2 ก าหนดกรอบแนวคดในการออกแบบและพฒนากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธ อภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย

ก าหนดกรอบแนวคดในการสรางและพฒนากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย จากขอสรปทไดจากการสงเคราะหแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ รวมกบแนวคดและกรอบการออกแบบตามหลกการออกแบบ (design principle) ซงการก าหนดหลกการออกแบบประกอบดวย 1) การก าหนดเปาหมายของการชแนะทางปญญารวมกบ กลยทธอภปญญา 2) การก าหนดบรบทของการทดลองใชตนแบบกระบวนการ 3) การออกแบบกจกรรมสงเสรม 2 สวน ไดแก 3.1) องคประกอบหลกของการสงเสรม และ 3.2) คณลกษณะยอยทเปนกระบวนการด าเนนงานใหบรรลเปาหมายตามองคประกอบหลก โดยกจกรรมทออกแบบจะมาจากขออางเชงเหตผลทเปนฐานความเชอส าหรบการออกแบบ รายละเอยดของการก าหนดหลกการออกแบบมดงน

1) เปาหมายของการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญา ไดแก เสรมสมรรถนะการวจย

2) บรบทของการวจย ไดแก โร งเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร(ฝายมธยม)

3) การออกแบบกจกรรมสงเสรม เปนไปตามองคประกอบหลกอยภายใตขออางเชงเหตผลซงเปนความ

Page 7: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

117

วารสารอเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม

เชอทไดจากแนวคดทฤษฎทไดจากการศกษาเอกสารทเกยวของ และทมออกแบบ (ในทนคอผวจยและอาจารยทป ร กษา ) เ พ อ ใ ช ใ นกา รออกแบบต ว แทรกแซ ง X (intervention) โดยบรบทของการศกษาครงนเปนโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โดยองกรอบการออกแบบตามหลกการออกแบบ (design principle) ทเสนอโดย van den Akker (1999) ดงน “ถาตองการออกแบบตวแทรกแซง X เพอวตถประสงคหรอฟงกชน Y ในบรบท Z ควรท าใหตวแทรกแซงมลกษณะ A, B และ C (จดเนนเชงสาระ) และด าเนนการผานกระบวนการ K, L และ M (จดเนนเชงกระบวนการ) ดวยขออางเชงเหตผล P, Q และ R” (van den Akker.1999; สวมล วองวาณช. 2559) ในการวจยนจงมการก าหนดขออางเชงเหตผลเพอใ ช ในการก าหนดจด เนน เ ช งคณลกษณะด านสาระ (substantive emphasis) และจดเนนของกระบวนการด า เนนงาน (procedural emphasis) ทสอดคลองและตอบสนองตอจดเนนเชงสาระของกจกรรม ส าหรบขออางเชงเหตผลไดองความเชอทไดจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคดการชแนะทางปญญาและกลยทธอภปญญา

ขนตอนท 3 ผวจยน า (ราง) กระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย เสนอผเชยวชาญ จ านวน 5 คน เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ตลอดจนความครบถวนสมบรณ และความครอบคลมของกระบวนการ โดยผเชยวชาญทง 5 คน ประเมนความเหมาะสม และความเปนไปไดของกระบวนการเกยวกบ (ราง) กระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาฯ ในดานความเหมาะสมและความเปนไปไดของชอกระบวนการ หลกการ วตถประสงค องคประกอบเชงกระบวนการ และการก าหนดแผนการจดกจกรรม โดยการตรวจสอบของผเชยวชาญจะพจารณาความเหมาะสมองเกณฑการประเมน 5 ระดบ และค าถามปลายเปดใหแสดงความคดเหนเพมเตม

ขนตอนท 4 น าแบบประเมนความเหมาะสมของกระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาฯ มาค านวณคาเฉลย ส วนเบ ยง เบนมาตรฐาน แลวแปล

ความหมายเปนความเรยง สวนค าถามปลายเปดน ามาวเคราะหเนอหา จดหมวดหม และน าเสนอขอมลโดยการตความสรปขอมล หลงจากนนผวจยพจารณาผลการประเมนความเหมาะสมของกระบวนการ ชแนะฯ แลวปรบปรงแกไขรายละเอยดตามค าแนะน าของผเชยวชาญใหมความเหมาะสม ชดเจน มากขน

ส าหรบเกณฑการแปลความหมายผลการประเมนคณภาพของกระบวนการชแนะทางปญญาฯ ก าหนดเกณฑไวดงน คะแนนเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง กระบวนการมความเหมาะสม/ความเปนไปได อยในระดบมากทสด คะแนนเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง กระบวนการมความเหมาะสม/ความเปนไปได อยในระดบมาก คะแนนเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง กระบวนการมความเหมาะสม/ความเปนไปได อยในระดบปานกลาง คะแนนเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง กระบวนการมความเหมาะสม/ความเปนได อยในระดบนอย คะแนนเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง กระบวนการมความเหมาะสม/ความเปนไปไดอยในระดบนอยทสด

ขนตอนท 5 ประยกตใชการวจยองการออกแบบเพอพฒนาตนแบบกระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจยใหตอบสนองตอความตองการของผใชใหมากทสด กลมตวอยางเปนอาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (ฝายมธยม) ทปฏบตงานไมเกน 3 ปและยงไมเคยท าวจยขณะท เรมปฏบตงานทโรงเรยนแหงน จ านวน 22 คน ระยะเวลาในการทดลอง 20 ชวโมง ในระหวางทดลองเปนการท า ว จ ย ร วมก นระหว า งผ ว จ ย ในฐานะน กว จ ย ( researcher) และอาจารยท เ ปนต วอย า ง ในฐานะผปฏบตการ (practitioners) โดยด าเนนการวจยเปนวงจรซ า 4 ขนตอน คอ 1) ก าหนดเปาหมายและวางแผนการด าเนนการใชกระบวนการชแนะทางปญญาฯ 2) ส ารวจสภาพและปญหาการใชกระบวนการชแนะทางปญญาฯ 3) วเคราะหขอมลและสะทอนคดรวมกนถงสาเหตของปญหา 4) ออกแบบกระบวนการชแนะทางปญญาฯ ใหครอบคลมสงทเปนปญหาอย ทงนเพอใหกระบวนการชแนะทางปญญาฯ เกดความเหมาะสมในการน าไปใชเสรมสมรรถนะการวจย

Page 8: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

118 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

Electronic Journal of Open and Distance Innovative Learning (e-JODIL)

ของอาจารย และมการเกบรวมรวมขอมลดวยแบบบนทกการชแนะ แบบบนทกสะทอนคด และแบบบนทกการด าเนนการวจย

ผลการวจยและอภปรายผล

กระบวนการชแนะทางปญญา ฯ ทพฒนาขนประกอบดวย 4 องคประกอบ ไดแก 1) หลกการ 1.1) การสรางปฏสมพนธซงกนและกน 1.2) การกระตนใหเกดการเรยนรจากภายในตน เปดใจ เปดพลงความคด และพลงความมงมนควบคมก ากบกระบวนการคด 1.3) การชน าตนเองใหเกดการเรยนรจนบรรลเปาหมายทตงไว1.4) การแลกเปลยนเรยนรผานประสบการณน าสขอสรปท เปนรปธรรมสการปฏบต 1.5) การแกปญหารวมกนดวยการวพากษประสบการณในอดตน าสการคนพบวธการแกปญหา

อยางสรางสรรค 2) จดมงหมาย เพอเสรมสรางสมรรถนะการวจย 3) ขนตอนของกระบวนการ ประกอบดวย 3 ขนตอนหลก คอ ขนท 1 เตรยมความพรอม 1.1 สรางความไววางใจ 1.2 ก าหนดแผนการชแนะ 1.3 ใหสาระแกนวจย ขนท 2 ปฏบตการชแนะ 2.1 ผสานความร 2.2 ตกผลกความคดสการปฏบต 2.3 ชแนะเพอสรางการเรยนร 2.4 สะทอนผลการเรยนร ขนท 3 ทบทวนไตรตรอง 3.1 สะทอนงานบคคล 3.2 สะทอนกระบวนการ และ 4) องคประกอบดานเงอนไขส าหรบผรบการชแนะ ผรบการชแนะใชกลยทธอภปญญาเพอก ากบการเรยนรมงมนสเปาหมาย 1. การวางแผนการคด 2. การควบคมความคด 3. การประเมนการคด สรปไดดงภาพประกอบ 1

Page 9: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

119

วารสารอเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม

กระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย มผลประเมนจากผเชยวชาญทง 5 ทานโดยมรายการประเมนครอบคลมชอกระบวนการ หลกการ วตถประสงค องคประกอบเชงกระบวนการ และการก าหนดแผนการจดกจกรรม สรปวา รายละเอยดกระบวนการและเอกสารประกอบกระบวนการ มความเหมาะสมตงแต 4.60 – 5.00 ความเปนไปได 5.00 ทกรายการประเมน สามารถน าไปใชได โดยผเชยวชาญมขอคดเหนโดยรวมวา วตถประสงคของกระบวนการสามารถ

วดไดจรง หลกการของกระบวนการมจดเนนชดเจนเปนรปธรรม เนอหาสาระมความสอดคลองกบสภาพการปฏบตงานจรงของคร กจกรรมตามกระบวนการสามารถท าใหเกดการเรยนรทคาดหวงได ทงนอาจเนองมาจากผวจยไดพฒนากระบวนการชแนะทางปญญาฯ อยางเปนระบบ โดยเรมจากกรอบแนวคดทฤษฎทเกยวกบการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาจากการศกษาเอกสารทเกยวของ ประกอบกบกระบวนการพฒนาตนแบบในขนตนไดอง

ขนท 1 เตรยมความพรอม 1.1) สรางความไววางใจ 1.2) ก าหนดแผนการชแนะ 1.3) ใหสาระแกนวจย

ขนท 2 ปฏบตการชแนะ 2.1) ผสานความร 2.2) ตกผลกความคดสการปฏบต 2.3) ชแนะเพอสรางการเรยนร 2.4) สะทอนผลการเรยนร

ขนท 3 ทบทวนไตรตรอง 3.1) สะทอนงานบคคล 3.2) สะทอนกระบวนการ

ผไดรบการชแนะใชกลยทธอภปญญาเพอการเรยนร 1) การวางแผนการคด 2) การควบคมความคด 3) การประเมนการคด

ขนตอนของกระบวนการ

เทคนคสะทอนผลการเรยนร - Feed-up - Feedback - Feed-forward

CPQ Technique: เทคนคทบทวน ความเขาใจกอนถามตอ Clarify Placement Question

ภาพประกอบ 1 กระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย

Page 10: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

120 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

Electronic Journal of Open and Distance Innovative Learning (e-JODIL)

ขนตอนของการคดในการออกแบบ (design thinking) เพอการยกรางตนแบบ ดงน “การออกแบบตวแทรกแซง [กระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญา] เพอใหเกดผลลพธ [ระดบสมรรถนะการวจย] ในบรบท [อาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (ฝายมธยม)] ควรจะท าใหตวแทรกแซง [กระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญา ] ดงกลาว มคณลกษณะของจดเนนเชงสาระ 2 ประการ ไดแก [กระบวนการของผชแนะ] และ [กระบวนการท างานของผรบการชแนะ] และ [ขอตกลงรวมกนของผชแนะและผรบการชแนะ] โดยมการด าเนนการตามจดเนนเชงกระบวนการ 3 ขนตอนหลก ไดแก ขนท 1 เตรยมความพรอม ขนท 2 ปฏบตการชแนะ [ผสานความร ตกผลกความคดสการปฏบต ชแนะเพอสรางการเรยนร สะทอนผลการเรยนร ] และขนท 3 ทบทวนไตรตรอง”

ผ ว จ ย ในฐานะนกวจ ยท ท าหน าท ออกแบบกระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาฯ และอาจารยในฐานะนกปฏบตตองท าหนาทใกลชดกนเปนอยางมากในทก ๆ ขนตอน ตองมการสะทอนคด แลกเปลยนเรยนรรวมกนอยางตอเนอง ตองเปดใจกวางรบฟงปญหาของสงทออกแบบเมอน าไปปฏบต ตองใชกระบวนการคดและวางแผนรวมกน ชวยเหลอและสนบสนนดานตาง ๆ เพอทจะพฒนาและปรบปรงนวตกรรมทออกแบบใหมประสทธภาพมากยงขน การท างานลกษณะนเปนจดเดนของการวจยองการออกแบบทแตกตางกบการวจยประเภทอน ๆ ประกอบกบการวจยองการออกแบบจะเชอมโยงการวจยตามหลกทฤษฎ กบการน าผลการวจยไปปฏบต นนคอเปนกลยทธทนกวจยใชใหเกดการพฒนาและปรบเปลยนทฤษฎใหเหมาะสมกบการปฏบตใชจรง มใชเพยงแคทดสอบทฤษฎทมอยแลว ผลการวจยองการออกแบบจงเปนการพฒนาทฤษฎและการออกแบบใหสามารถน าไปปฏบตไดอยางเหมาะสม อนจะชวยสรางเสรมและขยายฐานความรดานการพฒนานวตกรรมอยางเกดประสทธผล ซงเปนคณคาของการวจยองการออกแบบทจะชวยในการปรบปรงทฤษฎเชงชแนวทาง (Prescriptive Theory) ใหสามารถปฏบตไดดขน โดยเฉพาะการปรบปรงทฤษฎการออกแบบ

การเรยนร (Edelson, 2002; สวมล วองวาณช, 2556) อกท งกรอบการออกแบบ (Design Framework) ซ ง เปนแนวทางทเปนระบบและเปนวธการแกไขปญหาใหประสบความส าเรจในบรบทเฉพาะ ผลลพธทไดมาจากการวเคราะหสภาพปญหา บรบท ทฤษฎทจะน ามาใชในการแกไขปญหาในกระบวนการออกแบบ (Design Procedure) ของนกออกแบบ และผลลพธประการสดทาย คอ วธวทยาการออกแบบ (Design Methodology) หลกการออกแบบกระบวนการซงจะเปนสงทบอกวาจะน ากระบวนการออกแบบนไปใชอยางไรเพอใหประสบความส าเรจตามสงทมงหวงไว โดยจะระบขนตอนการท างานทประกอบดวย การอธบายวตถประสงค กระบวนการ และบคคลทมสวนรวมในแตละขนตอน (Edelson, 2002; สวมล วองวาณช, 2556) ประกอบกบกระบวนการวจยองการออกแบบเปนวงจรซ า 4 ขนตอน คอ 1) ก าหนดเปาหมายและวางแผนการด าเนนการใชกระบวนการชแนะทางปญญาฯ 2) ส ารวจสภาพและปญหาการใชกระบวนการชแนะทางปญญาฯ 3) วเคราะหขอมลและสะทอนคดรวมกนถงสาเหตของปญหา 4) ออกแบบกระบวนการชแนะทางปญญาฯ ใหครอบคลมสงทเปนปญหาอย ทงนเพอใหกระบวนการชแนะทางปญญาฯ เกดความเหมาะสมในการน าไปใชเสรมสมรรถนะการวจยของอาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (ฝายมธยม) บทสรป

การประยกตใชการวจยองการออกแบบเพอพฒนากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธ อภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย เปนการน าแนวคด ทฤษฎหรอหลกการเพอน าไปสการออกแบบ พฒนาและปรบปรงโดยการท างานรวมกนระหวางผวจยในฐานะนกวจย (researcher) และกลมตวอยางในฐานะผปฏบตการ (practitioners) ด าเนนการวจยเปนวงจรซ า ๆ เพอใหไดรปแบบทม ความเหมาะสมสอดคลองกบบรบทของกลมเปาหมายและตอบสนองตอความตองการของผใชใหมากทสด ทงนการออกแบบกระบวนการตองอาศยกลมคนหลายฝ ายในการท างานรวมกนท งผ ปฏบตการและนกวชาการทมความเชยวชาญ

Page 11: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

121

วารสารอเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช ในการน ากระบวนการชแนะทางปญญาฯ ไปใช ผ

จดกระบวนการชแนะทางปญญาฯ ควรมความรดานการวจย และกอนด าเนนการชแนะควรศกษาคมอการใชกระบวนการชแนะทางปญญาฯ ใหชดเจนในเรองของหลกการของกระบวนการ ขนตอนของกระบวนการ และควรไดรบการฝกฝนในเรองการชแนะ ใหเขาใจในบทบาทของผทท าหนาชแนะ สามารถสรางความไววางใจได มความเขาใจและสามารถใชเทคนควธการตาง ๆ เชน การตงค าถาม การสงเกต ความเงยบ การใหขอมลยอนกลบ เปนตน ทชวยน าผรบการชแนะไปสการเปลยนแปลงจนบรรลตามเปาหมายทก าหนดไว

ขอเสนอแนะเพอสรางเสรมศาสตรการวจยองการออกแบบ การประยกตใชแนวคดการวจยองการออกแบบมาเปนฐานคดในการออกแบบ ปรบปร ง แก ไข พฒนากระบวนการชแนะทางปญญารวมกบกลยทธอภปญญาเพอเสรมสมรรถนะการวจย เปนตวอยางของการวจยองการออกแบบทใหบทเรยนทนาสนใจและมคณคาตอผลผลตทเปนนวตกรรมทสอดคลองกบบรบทของผใช สงทนาสนใจในการวจยน คอ การใหกลมตวอยางสะทอนคดตลอดระยะ เวลาการทดลองซ ง ได ขอม ลท สะทอนถ งการเปลยนแปลงทเกดขนกบกลมตวอยางทงในดานความร ทกษะและเจตคตตอการวจย ตลอดจนสะทอนอารมณ

ความรสกของกลมตวอยาง ซงถอเปนจดเดนของการวจยองการออกแบบทเนนการพฒนานวตกรรมทตอบสนองความตองการและสอดคลองกบบรบทการปฏบตงานจรงของกลมตวอยาง เนนท าความเขาใจอารมณความร ของผ ใ ชนวตกรรมเปนส าคญ หลกการออกแบบใหมทไดจากการวจยนควรมการเผยแพรเพอใหเหนคณคาของแนวคดการวจยองการออกแบบ (Design – Based Research) ทท าใหกระบวนการออกแบบนวตกรรมมทมาอยางเปนระบบ ท าใหผลผลตนวตกรรมมความนาเชอถอยงขน โดยเฉพาะในสวนของการออกแบบตนแบบของนวตกรรมทมขอมลเชงประจกษสนบสนนหนกแนน ดงนนนกวจยทางการศกษาควรใหความส าคญกบการน าแนวคดการวจยองการออกแบบไปประยกต ใ ชในการพฒนานวตกรรมทางการศกษา และเผยแพรหลกการออกแบบทพฒนาขนจากการวจยใหมากยงขน เนองจากการวจยองการออกแบบมประโยชนอยางยงในการพฒนานวตกรรมทางการศกษา เพราะท าใหไดผลการวจยทงสวนทเปนหลกการออกแบบทสอดคลองกบบรบทแตละพนท และผลตามทฤษฎทคาดหวงไว รปแบบการวจยเหมาะสมทจะน าไปเปนแบบอยางในการวจยในอนาคต

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ควรมการศกษาและวจยโดยการน ากระบวนการชแนะทางปญญาฯ นไปปรบใชกบกลมตวอยางใหม เชน กลมอาจารยทก าลงวางแผนท างานวจยเพอขอต าแหนงทางวชาการ กลมอาจารยพเลยง กลมนสตฝกประสบการณวชาชพคร

บรรณานกรม

ทศนา แขมมณ, ศรนธร วทยสรนนท, และปทมศร ธรานรกษ. (2553). ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการ เรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ธญพร ชนกลน. (2553). ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ธญพร ชนกลน. (2553). การพฒนารปแบบการโคชเพอพฒนาสมรรถนะการจดการเรยนรของอาจารยพยาบาลทสงเสรม ทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลในสงกดสถาบนพระบรมราชชนกกระทรวง (วทยานพนธ ดษฎนพนธปรชญาดษฎบณฑต). บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร .นครปฐม. พชต ฤทธจรญ. (2559). เทคนคการวจยเพอพฒนาการเรยนร. กรงเทพฯ: ศนยหนงสอแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Page 12: An Application of Design - Based Research for Development ... ·  ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562

122 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562

Electronic Journal of Open and Distance Innovative Learning (e-JODIL)

วรรณะ บรรจง. (2551). ปจจยเชงสาเหตและผลของเอกลกษณนกศกษาครและการรบรความสามารถของตนในการเปนคร นกวจยทมตอพฤตกรรมครนกวจยของนกศกษาครในยคปฏรปการศกษา. (ปรญญานพนธวทยาศาสตรดษฎบณฑต). บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. กรงเทพฯ. สรชย พศาลบตร. (2549). การท าวจยในชนเรยนรกนไดใน 5 ชวโมง. กรงเทพฯ: วทยพฒน. สวมล วองวาณช. (2556). การวจยเพอพฒนานวตกรรมทางการศกษา. บทความเผยแพรในทประชมวชาการ Thailand Research Expo 2013 จดโดยส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) Twilight Program. วนศกรท 23 สงหาคม 2556 ณ โรงแรมเซนทาราแกรนด และบางกอกคอนเวนชนเซนเตอรเซนทรลเวลด กรงเทพฯ. สวมล วองวาณช. (2559). วธวทยาการวจยทางการศกษา จดประกายความคดใหม. กรงเทพฯ: ไอคอนพรนตง. Edelson, D. C. (2002). Design research: What we learn when we engage in design. Journal of the Learning Sciences, 11, 105-121. Joyce, V., & Showers, B. (Producer). (2003). Student achievement through staff development. Retrieved from http://test.updc.org/asset/files/professional_development/umta/lf/randd-engaged-joyce.pdf. Koongaew, A. (2006). Classroom research. Phetchaboon: Phetchaboon Rajabhat University. Van den Akker. (1999). Principles and methods of development research. In design approaches and tools

in education and training, 1-14, Springer Netherlands.