thaumazein 2011 - febreiro
Post on 09-Mar-2016
284 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Índice
Deliberacións
Mon Búa Soneira Terra, Territorio e Croma. Dende un apunte deleuziano (8) ...............
Sergio Cernadas LeisGemeinschaft (9) .............................................................................................
Senén Ínsua Redonda Poder, Ciencia, Foucault e outros contos... (10) .....................................
Mon Búa Soneira O Croma (11) ...................................................................................................
Fotografía
Santiago Caneda Lata ....................................................................................................................
Carlota González Diesel, Benzin / Infinito / Zombies ........................................................
Arte
Borja Santiago Arnoso El Realismo Socialista: la pintura al servicio de la política ...............
Sergio Cernadas LeisWassily Kandisnsky: a arte como expresión do mundo interior .......
Grafías Errantes
Man_Hauser O in-org@nico ...................................................................................................
Javier Turnes O arsenal dos instantes eternos ................................................................
Ignacio Castro Las estaciones del templo ............................................................................
Zoé_s
Raquel García Canosa Miñato Real (descrición e debuxo) .............................................................
Literatura
Ramón Gil SánchezVigilantes ..........................................................................................................
2-11
Presentación
Universidade Cromáticadas Virtudes
Nesta segunda edición, “Thaumazein” bota unha
ollada cara o interior, cara lugares máis cercanos e
obsesións máis cotiás.
Na selección de textos que presentamos, poderase
observar unha multiplicidade de temáticas atravesadas por
un nexo común: o desexo de atoparnos a nós mesmos. O
desexo de atopar ese lugar ou contexto dende o que tal
inclinación brota. A través da escritura. Do tanteo constante.
Nese tanteo, contamos tamén coa compaña dalgún
texto elaborado por amigos e cómplices que camiñan canda
nós, e comparten as súas obsesións con este pequeno grupo
de viaxeiros.
Non podemos esquecer que isto non é máis que o
principio, a segunda etapa deste noso camiño. E que, como
todo camiñar, supón os seus tropezos, as súas caídas e, por
que non, tamén os seus tramos nos que os nosos pasos
afanse ao ritmo da pesquisa e fan firme nese chan que
tremía.
12-13
14-19
20-23
24
24-25
26-31
32-33
34-41
42-43
44-50
51
52-56
Índice
Deliberacións
Mon Búa Soneira Terra, Territorio e Croma. Dende un apunte deleuziano (8) ...............
Sergio Cernadas LeisGemeinschaft (9) .............................................................................................
Senén Ínsua Redonda Poder, Ciencia, Foucault e outros contos... (10) .....................................
Mon Búa Soneira O Croma (11) ...................................................................................................
Fotografía
Santiago Caneda Lata ....................................................................................................................
Carlota González Diesel, Benzin / Infinito / Zombies ........................................................
Arte
Borja Santiago Arnoso El Realismo Socialista: la pintura al servicio de la política ...............
Sergio Cernadas LeisWassily Kandisnsky: a arte como expresión do mundo interior .......
Grafías Errantes
Man_Hauser O in-org@nico ...................................................................................................
Javier Turnes O arsenal dos instantes eternos ................................................................
Ignacio Castro Las estaciones del templo ............................................................................
Zoé_s
Raquel García Canosa Miñato Real (descrición e debuxo) .............................................................
Literatura
Ramón Gil SánchezVigilantes ..........................................................................................................
2-11
Presentación
Universidade Cromáticadas Virtudes
Nesta segunda edición, “Thaumazein” bota unha
ollada cara o interior, cara lugares máis cercanos e
obsesións máis cotiás.
Na selección de textos que presentamos, poderase
observar unha multiplicidade de temáticas atravesadas por
un nexo común: o desexo de atoparnos a nós mesmos. O
desexo de atopar ese lugar ou contexto dende o que tal
inclinación brota. A través da escritura. Do tanteo constante.
Nese tanteo, contamos tamén coa compaña dalgún
texto elaborado por amigos e cómplices que camiñan canda
nós, e comparten as súas obsesións con este pequeno grupo
de viaxeiros.
Non podemos esquecer que isto non é máis que o
principio, a segunda etapa deste noso camiño. E que, como
todo camiñar, supón os seus tropezos, as súas caídas e, por
que non, tamén os seus tramos nos que os nosos pasos
afanse ao ritmo da pesquisa e fan firme nese chan que
tremía.
12-13
14-19
20-23
24
24-25
26-31
32-33
34-41
42-43
44-50
51
52-56
O suxeito e o obxecto dan seus familiares elementais para
unha mala aproximación do desterritorializar o territorio (do
pensamento. Pensar non é un territorio a terra). Os movementos de
regato ou fío que está separado desterritorialización non son sepa-
entre un suxeito e un obxecto, rábeis dos territorios que ábrense
a maneira na que hai unha sobre outro lado alleo, e os procesos
relación entre un Un e Outro, de reterritorialización non son
non se trata de un Un que separábeis da terra que volve a
poderíamos chamar activo –no proporcionar territorios.
sentido de que é axente; e -A desterritorialización, estase
Outro que pasivamente é o decindo que non se pode entender
paciente, nin unha revolución separadamente dos territorios, non
de Un ao redor do Outro. Non das terras, que o que crean é
hai esa separación.aperturas sobre outro lado distinto
Pensar faise máis ben coa ao do territorio, por iso que é alleo.
forma relacionada do espazo, -Os procesos de reterritoria-
entre as súas compoñencias, lización, por outra banda –poderíase
nas cales si se pode tensar ou dicir, non se entenden separados da
destensar fíos de elementali-terra que volve a proporcionar
dade. Polo tanto, pensar dase territorios.
na relación entre territorio e
terra, non entre suxeito obxecto. Repito isto para clarexar a doble Sen separación, senón unión. A concepción de terra e territorio, terra non é nada que a miúdo debido a que o primeiro termo se poida entender exenta de reterritorialízase para dar lugar ao todos os demáis, non pode segundo; tal como se di: a terra entenderse como elemento inde- reterritorialízase para proporcio-pendente. Pois aúna todos os narnos un territorio. E o territorio seus elementos irmáns nun desterritorialízase para dar lugar ao mesmo vínculo, utilizando aos alleo como apertura –dun espazo de
terra, de aí o paso do territorio luto cando a terra penetra nun mero
a terra. Hai unha relación plano de inmanencia dun pensamen-
tensada entre terra e territorio, to. Un plano de inmanencia non é
a terra vai de re-territorializar un concepto, nin o concepto de
cara un territorio, e este último tódolos conceptos, non é un concep-
de des-territorializar cara un to pensable nin pensado, senón a
abrirse sobre outro lado alleo imaxe dun pensamento. “A imaxe
(terra). que se da a si mesmo do que
significa pensar, facer uso do pensa-Trátase de dúas compoñen-
mento, orientarse no pensamento”. cias, o territorio e a terra, con
“Non é un método”. É idóneo, e zonas de indiscernibilidade, a
crucial non confundir o plano de desterritorialización (do territorio
inmanencia e os conceptos que o a terra) e a reterritorialización
ocupan. “O plano non ten máis (da terra ao territorio).
rexións que as tribus que o habitan
en pobos e que se desprazan en él”. Antes podía entenderse alleo “Garantiza o contacto entre concep-como outro lado, ou trascen-tos”. Así, o máis importante do dencia; isto é un matiz porque asunto é o papel do pensar neste ese distinto lugar de apertura é termo de inmanencia. Pensar a mesma terra –espazo alleo, consiste en tender un plano de debido a que non esta territo-inmanencia que absorba a terra (ou rializado. Polo tanto des-(do máis ben a “adsorba”). A desterri-territorio a terra)-re-(da terra ao torialización consiste en deixar que a territorio) territorializar. Sabendo terra penetre no plano de inmanen-que estos procesos son dúas cia dun pensamento, como decíamos zonas de indescernibilidade, non ao principio do párrafo. A terra-son separadas, non son discer-p e n e t r a - u n m e r o p l a n o d e níbeis, van tensadas unha da inmanencia- dun pensamento, o outra.pensamento déixase no plano de
O desterritorializar é abso- inmanencia ser penetrado pola terra,
1 O texto que se vai presentar agora, ven dado dunha lectura ao Que é a filosofía? de Guilles Deleuze e Félix Guattari; todas as citas que aparecen entre comiñas veñen do que compoñe a primeira parte da obra: I. Filosofía, e sobre todo facendo incapé nos puntos: 1. ¿Que é un concepto?, 2. O plano de inmanencia, 4. Xeofilosofía.
Terra, Territorio e Croma.Dende un apunte deleuziano
1<<Deliberación oitava >>
- 2 - - 3 -
O suxeito e o obxecto dan seus familiares elementais para
unha mala aproximación do desterritorializar o territorio (do
pensamento. Pensar non é un territorio a terra). Os movementos de
regato ou fío que está separado desterritorialización non son sepa-
entre un suxeito e un obxecto, rábeis dos territorios que ábrense
a maneira na que hai unha sobre outro lado alleo, e os procesos
relación entre un Un e Outro, de reterritorialización non son
non se trata de un Un que separábeis da terra que volve a
poderíamos chamar activo –no proporcionar territorios.
sentido de que é axente; e -A desterritorialización, estase
Outro que pasivamente é o decindo que non se pode entender
paciente, nin unha revolución separadamente dos territorios, non
de Un ao redor do Outro. Non das terras, que o que crean é
hai esa separación.aperturas sobre outro lado distinto
Pensar faise máis ben coa ao do territorio, por iso que é alleo.
forma relacionada do espazo, -Os procesos de reterritoria-
entre as súas compoñencias, lización, por outra banda –poderíase
nas cales si se pode tensar ou dicir, non se entenden separados da
destensar fíos de elementali-terra que volve a proporcionar
dade. Polo tanto, pensar dase territorios.
na relación entre territorio e
terra, non entre suxeito obxecto. Repito isto para clarexar a doble Sen separación, senón unión. A concepción de terra e territorio, terra non é nada que a miúdo debido a que o primeiro termo se poida entender exenta de reterritorialízase para dar lugar ao todos os demáis, non pode segundo; tal como se di: a terra entenderse como elemento inde- reterritorialízase para proporcio-pendente. Pois aúna todos os narnos un territorio. E o territorio seus elementos irmáns nun desterritorialízase para dar lugar ao mesmo vínculo, utilizando aos alleo como apertura –dun espazo de
terra, de aí o paso do territorio luto cando a terra penetra nun mero
a terra. Hai unha relación plano de inmanencia dun pensamen-
tensada entre terra e territorio, to. Un plano de inmanencia non é
a terra vai de re-territorializar un concepto, nin o concepto de
cara un territorio, e este último tódolos conceptos, non é un concep-
de des-territorializar cara un to pensable nin pensado, senón a
abrirse sobre outro lado alleo imaxe dun pensamento. “A imaxe
(terra). que se da a si mesmo do que
significa pensar, facer uso do pensa-Trátase de dúas compoñen-
mento, orientarse no pensamento”. cias, o territorio e a terra, con
“Non é un método”. É idóneo, e zonas de indiscernibilidade, a
crucial non confundir o plano de desterritorialización (do territorio
inmanencia e os conceptos que o a terra) e a reterritorialización
ocupan. “O plano non ten máis (da terra ao territorio).
rexións que as tribus que o habitan
en pobos e que se desprazan en él”. Antes podía entenderse alleo “Garantiza o contacto entre concep-como outro lado, ou trascen-tos”. Así, o máis importante do dencia; isto é un matiz porque asunto é o papel do pensar neste ese distinto lugar de apertura é termo de inmanencia. Pensar a mesma terra –espazo alleo, consiste en tender un plano de debido a que non esta territo-inmanencia que absorba a terra (ou rializado. Polo tanto des-(do máis ben a “adsorba”). A desterri-territorio a terra)-re-(da terra ao torialización consiste en deixar que a territorio) territorializar. Sabendo terra penetre no plano de inmanen-que estos procesos son dúas cia dun pensamento, como decíamos zonas de indescernibilidade, non ao principio do párrafo. A terra-son separadas, non son discer-p e n e t r a - u n m e r o p l a n o d e níbeis, van tensadas unha da inmanencia- dun pensamento, o outra.pensamento déixase no plano de
O desterritorializar é abso- inmanencia ser penetrado pola terra,
1 O texto que se vai presentar agora, ven dado dunha lectura ao Que é a filosofía? de Guilles Deleuze e Félix Guattari; todas as citas que aparecen entre comiñas veñen do que compoñe a primeira parte da obra: I. Filosofía, e sobre todo facendo incapé nos puntos: 1. ¿Que é un concepto?, 2. O plano de inmanencia, 4. Xeofilosofía.
Terra, Territorio e Croma.Dende un apunte deleuziano
1<<Deliberación oitava >>
- 2 - - 3 -
na desterritorialización –déixase que fragmentario. Polo tanto,
a terra, e abárcase un territorio. decimos que o concepto é absoluto e
A través dun desplazamento relativo á vez. E fragmentario polo
nómade, dun camiñar nun para que está composto por compoñentes,
outro. que son polos que se debe coñecer
máis vehemente, non só totalidade, O movemento abarcouno xa
senón formado. Para entender isto todo, na terra como movemento
debemos saber, que este plano de in f in i t o - “ o pensamento
inmanencia que é cheo polo concep-reivindica <<só>> o movemento
to ten dúas facetas: Como Pensa-que pode ser levado ao infinito”.
mento (concepto) e pola Natureza, Sempre hai un modo no que a
como Nous e Physis, que máis desterritorialización absoluta
adiante retomaremos. “É polo que nun plano de inmanencia asu-
sempre hai moitos movementos me o relevo dunha desterrito-
infinitos, entrelazados e uns dentro rialización relativa nun ámbito
doutros”. Por isto resulta esencial determinado. Pois non é un
non confundir o plano de inmanen-desterr i tor ia l i zar completo
cia cos conceptos que o ocupan, sempre, senón pode ser un
porque nun plano existe unha modo no que a desterritoria-
multiplicidade enrizada de Pensa-lización pode non ser absoluta,
mento (creación do concepto) e e ser relativa: entón non cubre
Natureza (instauración do concepto todo plano de inmanencia senón
no territorio).un ámbito determinado. Relativo
ou absoluto, é unha forma de O concepto exprésase como
separalos, pero un pode estar acontecemento, non na esencia ou
dentro ou ser outro. na cousa; o acontecemento é
acontecer do outro, non expresa O concepto é o que chea o
unha entidade, unha pureza. Os plano de inmanencia. Debemos
compoñentes que o forman non se saber que un concepto sempre
entenden separados de él, este é ten a verdade que corresponde
incorpóreo de compoñentes hertero-en función da súa creación.
xéneos tensados entre eles, no O concepto, relacionado co
concepto. O concepto ten un papel anterior, é absoluto como
de chear o plano de inmanencia; totalidade, pero relativo en tanto
este último esta circunscrito por
ilusións, non abstractas, senón ao concepto”, <<do preconcepto>>, o
espexismos do pensamento. Se que xa había antes da creación
a Filosofía empeza coa creación filosófica, dun pensalo acontece-
de conceptos, o plano de mento histórico do ser, nun plano
inmanencia ten que ser consi- de inmanencia anterior. Isto pódenos
derado prefilosófico. A Filosofía plantexar que a Filosofía non ten
é a vez creación dun concepto e existencia, debido a súa falta de
a vez instauración. O concepto entender a preexistencia, é a súa
é o inicio da Filosofía, pero o tarefa a que propiamente impide o
plano de inmanencia é o seu seu ser concebida. Porque non é só
lugar de instauración, que unha creadora de conceptos, se así
estaba antes da filosofía mesma. fose, ela nunca puido ser creada
Isto de considerar o prefilo- como tal, necesita algo máis –un
sófico, aseméllase a invocación territorio. Decímos con Deleuze,
heideggeriana de <<comprensión entón, algo que nos cabe pensar:
preontolóxica do Ser>>, tal “Tal vez o non filosófico esté máis no
como afirma Deleuze. Nun miolo da filosofía que a propia
plano de inmanencia onde filosofía, e significa que a filosofía
habitan preconceptos (anteriores non pode contentarse con ser
a F i l o s o f í a ) d i a s í : “ E n comprendida únicamente dun modo
Descartes, tratábase dunha filosófico ou conceptual, senón que
comprensión subxetiva e implí- se dirixe tamén aos non filósofos, na
c i ta po lo Eu penso como súa esencia.” A filosofía non se pode
concepto primeiro; en Platón, entender de maneira simple como
era a imaxe virtual dun xa creadora de conceptos senón como
pensado que duplicaba calquer instauradora de planos, tamén. A
concepto actual. Heidegger filosofía non fica cerrada nun crear o
invoca unha <<comprensión concepto e representar un pensa-
preontolóxica do Ser>>, unha mento, soamente, senón en re-
comprensión <<preconceptual>> fundar e coller un territorio para o
que parece efectivamente impli- seu pensamento. Necesita algo non
car a incautac ión dunha filosófico, necesita ao territorio, o
materia do ser relacionada que podería ser “a súa esencia”.
cunha disposición do pensa- E s t e é u n d i c i r q u e a n t e s
mento.” Trátase da posible alertabamos de tomar máis adiante,
capacidade de pensar do “antes é o de que: o plano de inmanencia
- 4 - - 5 -
na desterritorialización –déixase que fragmentario. Polo tanto,
a terra, e abárcase un territorio. decimos que o concepto é absoluto e
A través dun desplazamento relativo á vez. E fragmentario polo
nómade, dun camiñar nun para que está composto por compoñentes,
outro. que son polos que se debe coñecer
máis vehemente, non só totalidade, O movemento abarcouno xa
senón formado. Para entender isto todo, na terra como movemento
debemos saber, que este plano de in f in i t o - “ o pensamento
inmanencia que é cheo polo concep-reivindica <<só>> o movemento
to ten dúas facetas: Como Pensa-que pode ser levado ao infinito”.
mento (concepto) e pola Natureza, Sempre hai un modo no que a
como Nous e Physis, que máis desterritorialización absoluta
adiante retomaremos. “É polo que nun plano de inmanencia asu-
sempre hai moitos movementos me o relevo dunha desterrito-
infinitos, entrelazados e uns dentro rialización relativa nun ámbito
doutros”. Por isto resulta esencial determinado. Pois non é un
non confundir o plano de inmanen-desterr i tor ia l i zar completo
cia cos conceptos que o ocupan, sempre, senón pode ser un
porque nun plano existe unha modo no que a desterritoria-
multiplicidade enrizada de Pensa-lización pode non ser absoluta,
mento (creación do concepto) e e ser relativa: entón non cubre
Natureza (instauración do concepto todo plano de inmanencia senón
no territorio).un ámbito determinado. Relativo
ou absoluto, é unha forma de O concepto exprésase como
separalos, pero un pode estar acontecemento, non na esencia ou
dentro ou ser outro. na cousa; o acontecemento é
acontecer do outro, non expresa O concepto é o que chea o
unha entidade, unha pureza. Os plano de inmanencia. Debemos
compoñentes que o forman non se saber que un concepto sempre
entenden separados de él, este é ten a verdade que corresponde
incorpóreo de compoñentes hertero-en función da súa creación.
xéneos tensados entre eles, no O concepto, relacionado co
concepto. O concepto ten un papel anterior, é absoluto como
de chear o plano de inmanencia; totalidade, pero relativo en tanto
este último esta circunscrito por
ilusións, non abstractas, senón ao concepto”, <<do preconcepto>>, o
espexismos do pensamento. Se que xa había antes da creación
a Filosofía empeza coa creación filosófica, dun pensalo acontece-
de conceptos, o plano de mento histórico do ser, nun plano
inmanencia ten que ser consi- de inmanencia anterior. Isto pódenos
derado prefilosófico. A Filosofía plantexar que a Filosofía non ten
é a vez creación dun concepto e existencia, debido a súa falta de
a vez instauración. O concepto entender a preexistencia, é a súa
é o inicio da Filosofía, pero o tarefa a que propiamente impide o
plano de inmanencia é o seu seu ser concebida. Porque non é só
lugar de instauración, que unha creadora de conceptos, se así
estaba antes da filosofía mesma. fose, ela nunca puido ser creada
Isto de considerar o prefilo- como tal, necesita algo máis –un
sófico, aseméllase a invocación territorio. Decímos con Deleuze,
heideggeriana de <<comprensión entón, algo que nos cabe pensar:
preontolóxica do Ser>>, tal “Tal vez o non filosófico esté máis no
como afirma Deleuze. Nun miolo da filosofía que a propia
plano de inmanencia onde filosofía, e significa que a filosofía
habitan preconceptos (anteriores non pode contentarse con ser
a F i l o s o f í a ) d i a s í : “ E n comprendida únicamente dun modo
Descartes, tratábase dunha filosófico ou conceptual, senón que
comprensión subxetiva e implí- se dirixe tamén aos non filósofos, na
c i ta po lo Eu penso como súa esencia.” A filosofía non se pode
concepto primeiro; en Platón, entender de maneira simple como
era a imaxe virtual dun xa creadora de conceptos senón como
pensado que duplicaba calquer instauradora de planos, tamén. A
concepto actual. Heidegger filosofía non fica cerrada nun crear o
invoca unha <<comprensión concepto e representar un pensa-
preontolóxica do Ser>>, unha mento, soamente, senón en re-
comprensión <<preconceptual>> fundar e coller un territorio para o
que parece efectivamente impli- seu pensamento. Necesita algo non
car a incautac ión dunha filosófico, necesita ao territorio, o
materia do ser relacionada que podería ser “a súa esencia”.
cunha disposición do pensa- E s t e é u n d i c i r q u e a n t e s
mento.” Trátase da posible alertabamos de tomar máis adiante,
capacidade de pensar do “antes é o de que: o plano de inmanencia
- 4 - - 5 -
compónse por dúas facetas, un Obxecto senón ten un territorio.
Pensamento e Natureza. O que Posee unha forma pretérita, presente
a filosofía incumbe neste dicir é e tal vez futura. Reterritorializar, re-
que ademáis de ter unha faceta fundar, ir da terra ao territorio, é
no plano como creadora de unha tarefa da conceptualización
conceptos que o chean (“o filosófica. Aínda que o pensamento,
concepto chea o plano de quede envolto no que se pode
inmanencia” ) – is to é o chamar multiplicidade e movemento
Pensamento; e tamén, ten unha infinito que reside sempre nun plano
faceta de reterritorializar, re- de inmanencia como territorio de
fundar, tomar territorio co seu seu. Neste sentido é onde imos a
propio concepto creado (no que recrear o noso pensamento cromá-
anteriormente, pódese entender, tico, máis adiante. Pero antes,
como un espazo desterrito- introduzámonos nunha lectura
rializado, ou simplemente terra) deleuziana destes “conceptos”
–Natureza. De aí que a filosofía explicados.
será productivamente reterrito-“Nos Estados imper ia is , a
rial izadora, no sentido de desterritorialización é de trascen-
“instaurarse” na terra e conver-dencia: tende a levarse a cabo ao
tila en territorio. alto, verticalmente, seguindo un
Vo l v endo ao de an t es compoñente celeste da terra. O
–uníndoo con isto, a desterrito- territorio convertiuse en terra
rialización absoluta non se deserta, pero un Extranxeiro celeste
realiza sen unha reterritoria- ven a re-fundar o territorio ou a
lización. Non se pode ir do reterritorializar a terra. Na cidade,
territorio a terra, se non se polo contrario, a desterritorialización
efectúa un da terra ao terri- é de inmanencia: libera a un
torio; aínda que non queda moi Autóctono, é dicir a unha potencia
claro cal de ambos vai antes, o da terra que segue un compoñente
principio, a causa, o precon- marítimo que pasa a súa vez por
ceptual, o porqué. A Filosofía debaixo das augas para refundar o
reterritorialízase (da terra ao territorio”.
territorio) no concepto. O As proxeccións da rigurosidade
concepto non é obxecto, senón planaria de Deleuze, arquipiélagas,
que é territorio; é dicir, non ten
dínnos que constan dunha na que asentará un novo
desterrit-rialización (do territorio pensar, como novo territorio. É
á terra) no Estado Imperial e na o Extranxeiro porque ven de
cidade. E unha reterritoria- fóra (da terra) e cun pensa-
lización nos mesmos espazos, m e n t o n o v o , f a i d e l u n
que se dan en mans de: no pensamento propio (territorio),
Estado Imperial un Estranxeiro, instaura o seu pensar nun
na cidade un Autóctono. territorio.
- No Estado Imperial é - Na cidade é de inmanencia,
de trascendencia, poderíase poderíase dicir: porque se da un
dicir: porque se da unha “dentro de” cómo inmanente “en
tendencia ao “xeral”, ao si mesmo”, máis cidade grega e
alto: celeste, intocable como unión de faceres propios,
concepto; cara ao máis alto particularidade conxunta, unha
–onde non estamos, e non cidade que nos é máis cercana,
se sabe se chegamos. O máis preto (como realidade
convertese en terra deserta, física concebida) que o Estado
isto é a desterritoriali- Imperial. Así é, que Deleuze usa
zación. Pero un Estranxeiro a “Atenas autóctona e comer-
ven a reterritorializar (da ciante” como separada dos
terra ao territorio) a terra, Estados Imperiais de Oriente e
re- fundar o terr i tor io , que pode sacárlles proveito sen
encárgase de facer propio s e g u i r o s e u m o d e l o d e
un lugar ocupado, ao xeito Trascendencia. “Atenas autóc-
dun estranxeiro cotiá (que tona e comerciante” súmase
non o é o Estranxeiro, pero nun compoñente novo, de modo
aseméllase en isto), e fai particular de desterritorialización
dela un territorio con seu por inmanencia. A desterrito-
pensamento. Ao estilo do rialización da cidade non é
antes dito, o Extranxeiro unha apertura cara o celeste e
filosofeará no sentido de trascendente como o Estado
que é quen t r a t a o s Imperial, senón inmanente. Pero
compoñentes (do concepto) un Autóctono ven a reterritoria-
de novo para a creación lizar (da terra ao territorio), ven
propia e a territorialidade a re-fundar o territorio, que
- 6 - - 7 -
compónse por dúas facetas, un Obxecto senón ten un territorio.
Pensamento e Natureza. O que Posee unha forma pretérita, presente
a filosofía incumbe neste dicir é e tal vez futura. Reterritorializar, re-
que ademáis de ter unha faceta fundar, ir da terra ao territorio, é
no plano como creadora de unha tarefa da conceptualización
conceptos que o chean (“o filosófica. Aínda que o pensamento,
concepto chea o plano de quede envolto no que se pode
inmanencia” ) – is to é o chamar multiplicidade e movemento
Pensamento; e tamén, ten unha infinito que reside sempre nun plano
faceta de reterritorializar, re- de inmanencia como territorio de
fundar, tomar territorio co seu seu. Neste sentido é onde imos a
propio concepto creado (no que recrear o noso pensamento cromá-
anteriormente, pódese entender, tico, máis adiante. Pero antes,
como un espazo desterrito- introduzámonos nunha lectura
rializado, ou simplemente terra) deleuziana destes “conceptos”
–Natureza. De aí que a filosofía explicados.
será productivamente reterrito-“Nos Estados imper ia is , a
rial izadora, no sentido de desterritorialización é de trascen-
“instaurarse” na terra e conver-dencia: tende a levarse a cabo ao
tila en territorio. alto, verticalmente, seguindo un
Vo l v endo ao de an t es compoñente celeste da terra. O
–uníndoo con isto, a desterrito- territorio convertiuse en terra
rialización absoluta non se deserta, pero un Extranxeiro celeste
realiza sen unha reterritoria- ven a re-fundar o territorio ou a
lización. Non se pode ir do reterritorializar a terra. Na cidade,
territorio a terra, se non se polo contrario, a desterritorialización
efectúa un da terra ao terri- é de inmanencia: libera a un
torio; aínda que non queda moi Autóctono, é dicir a unha potencia
claro cal de ambos vai antes, o da terra que segue un compoñente
principio, a causa, o precon- marítimo que pasa a súa vez por
ceptual, o porqué. A Filosofía debaixo das augas para refundar o
reterritorialízase (da terra ao territorio”.
territorio) no concepto. O As proxeccións da rigurosidade
concepto non é obxecto, senón planaria de Deleuze, arquipiélagas,
que é territorio; é dicir, non ten
dínnos que constan dunha na que asentará un novo
desterrit-rialización (do territorio pensar, como novo territorio. É
á terra) no Estado Imperial e na o Extranxeiro porque ven de
cidade. E unha reterritoria- fóra (da terra) e cun pensa-
lización nos mesmos espazos, m e n t o n o v o , f a i d e l u n
que se dan en mans de: no pensamento propio (territorio),
Estado Imperial un Estranxeiro, instaura o seu pensar nun
na cidade un Autóctono. territorio.
- No Estado Imperial é - Na cidade é de inmanencia,
de trascendencia, poderíase poderíase dicir: porque se da un
dicir: porque se da unha “dentro de” cómo inmanente “en
tendencia ao “xeral”, ao si mesmo”, máis cidade grega e
alto: celeste, intocable como unión de faceres propios,
concepto; cara ao máis alto particularidade conxunta, unha
–onde non estamos, e non cidade que nos é máis cercana,
se sabe se chegamos. O máis preto (como realidade
convertese en terra deserta, física concebida) que o Estado
isto é a desterritoriali- Imperial. Así é, que Deleuze usa
zación. Pero un Estranxeiro a “Atenas autóctona e comer-
ven a reterritorializar (da ciante” como separada dos
terra ao territorio) a terra, Estados Imperiais de Oriente e
re- fundar o terr i tor io , que pode sacárlles proveito sen
encárgase de facer propio s e g u i r o s e u m o d e l o d e
un lugar ocupado, ao xeito Trascendencia. “Atenas autóc-
dun estranxeiro cotiá (que tona e comerciante” súmase
non o é o Estranxeiro, pero nun compoñente novo, de modo
aseméllase en isto), e fai particular de desterritorialización
dela un territorio con seu por inmanencia. A desterrito-
pensamento. Ao estilo do rialización da cidade non é
antes dito, o Extranxeiro unha apertura cara o celeste e
filosofeará no sentido de trascendente como o Estado
que é quen t r a t a o s Imperial, senón inmanente. Pero
compoñentes (do concepto) un Autóctono ven a reterritoria-
de novo para a creación lizar (da terra ao territorio), ven
propia e a territorialidade a re-fundar o territorio, que
- 6 - - 7 -
puido ser froito dunha real e física que vése disposta
terra desterritorializada e él ao desplazamento infinito. Pero
ven a “re-facerse cómo”. Tal no sentido do supremo decimos
como se di na cita: “un dúbidativamente: Pois o lonxe
Autóctono, é dicir, unha -Estado Imperial- metafísica-
potencia da terra que segue ontoloxía-control dudamos moito
un compoñente marítimo de que exista como camiño
que pasa a súa vez por n e s t a p e q u e n a p o r c i ó n
debaixo das augas para territorial, quén sabe? ou, Deus
refundar o territorio” e saberá?
faino esquecéndose, en Unha vez entendidos os concep-
parte, de que fai parte dun tos e seguidos ata esta tensada ex-
Estado, e querendo ser plicación, de compoñentes formantes
“psicosocialmente” produc-para un concepto novo e re-fundador
tivo por si mesmo –co seu cromático, vamos a proceder co
n o v o p e n s a m e n t o r e -mesmo. Pois este apunte deleuziano,
fundador. Cando decimos sírvenos de axuda para situar a
q u e a c i d a d e é d e nosa actividade, e a nosa imaxe da
inmanencia, encontrámonos ex i s t enc i a no s eo da banda
cos tres rasgos gregos: cromática.
Inmanencia, amizade e
opinión. Neste sentido a Saber que o Croma é unha rede nosa comunidade cromática espacial de fluído sorpresivo, actuar síntese máis vinculada con co coñecemento (non só recibir), ao este tipo de cidade, pois a igual que dun artefacto mental súa maneira de actuar e creativo e volitivo faise “de repente”. vivir síntese un pouco De maneira esquecida coma un alonxada do Estado, e susto de iniciación ao facer; o que coma un dicir: -eu nunca se chama “ter unha Idea”, non é vin o Estado sequera, máis que unha necesidade de existe? A nosa actitude é desplazamento polo territorio, o cal artísticamente cidadá e leva unha dinámica como a que m e s m a n o q u e p o d e antes explicábamos. É facelo de coñecer de preto. Vivimos repente, sen máis, instintivamente, c o m u n i t a r i a m e n t e , convertir a activi-dade do pensar gemeinschaft, nunha illa
nun instinto que desemboque anima que comparto do noso irmán
na creación. Xa que instin- comunitario Keko; ademáis este
tivamente, como unha bioloxía pensamento ten unha tendencia cara
ou unha terra incrustada nun o facerse e levarse adiante de
home necesita facer diso un maneira inocente, facer creativo, sen
territorio, unha creación concep- intencións crematísticas nin de
tual que permita un círculo, recibimento- como recuperación da
eido ou comunidade de cores. Vontade de poder nietzscheana da
que nos conta a nosa irmá femenina As cores son o que hai
Vanesa; e todo isto integrado nunha dentro das formas, en tal caso
maneira de facer non xeralizante, sen formas, sen ese límite
nin mecánica, nin con porqué cerrante e determinista, tal
(exemplo: sen ideoloxía), é dicir, como a metafísica; o que nos
unha <<virtude>> que non é dos queda é a cor en si mesma, e
virtuosos senón do ser alleo, do ser non esencia : a cor como
da humildade, do ser da desper-sustrato de terra que unha
tenza, do ser que non é senón comunidade ocupa. A cor, a
acaece e fai: sucedido en boca do xente ocupa un escenario sen
meu irmán e bluseiro compadre determinismo espacial, que
Senén. acábase facendo territorio,
debido a reterritorialización. Antes de iniciar o pensamento do
que sería o Croma, no re-funda-Aínda que non só iso,
mento, e na súa creación concep-tamén é un levarse a cabo nun
tual: ambos en amalgama; quería instante para un novo crear
presentar a Comunidade Cromática surxido do pensamento mutante
–con facer de Universidade -do pobre e transformador, nun territorio
e descoñecido -non académico, e con que se transforma. Este pensa-
Virtudes de índole inxenua-delirante-mento do que falamos tanto,
creante: como presentación, por ten que ver co pensamento da
suposto, do significado e significante Reterritorialización deleuziana,
do Croma, e da súa conceptua-como dicía.
lización –filosófica. Hai unha mella
cromática nunha das súas facetas Pero ademáis, está intima-respecto as que ocupa no plano de mente unido co Thaumazéin inmanencia, na de conceptuar e na aristotélico que é narrado por
- 8 - - 9 -
puido ser froito dunha real e física que vése disposta
terra desterritorializada e él ao desplazamento infinito. Pero
ven a “re-facerse cómo”. Tal no sentido do supremo decimos
como se di na cita: “un dúbidativamente: Pois o lonxe
Autóctono, é dicir, unha -Estado Imperial- metafísica-
potencia da terra que segue ontoloxía-control dudamos moito
un compoñente marítimo de que exista como camiño
que pasa a súa vez por n e s t a p e q u e n a p o r c i ó n
debaixo das augas para territorial, quén sabe? ou, Deus
refundar o territorio” e saberá?
faino esquecéndose, en Unha vez entendidos os concep-
parte, de que fai parte dun tos e seguidos ata esta tensada ex-
Estado, e querendo ser plicación, de compoñentes formantes
“psicosocialmente” produc-para un concepto novo e re-fundador
tivo por si mesmo –co seu cromático, vamos a proceder co
n o v o p e n s a m e n t o r e -mesmo. Pois este apunte deleuziano,
fundador. Cando decimos sírvenos de axuda para situar a
q u e a c i d a d e é d e nosa actividade, e a nosa imaxe da
inmanencia, encontrámonos ex i s t enc i a no s eo da banda
cos tres rasgos gregos: cromática.
Inmanencia, amizade e
opinión. Neste sentido a Saber que o Croma é unha rede nosa comunidade cromática espacial de fluído sorpresivo, actuar síntese máis vinculada con co coñecemento (non só recibir), ao este tipo de cidade, pois a igual que dun artefacto mental súa maneira de actuar e creativo e volitivo faise “de repente”. vivir síntese un pouco De maneira esquecida coma un alonxada do Estado, e susto de iniciación ao facer; o que coma un dicir: -eu nunca se chama “ter unha Idea”, non é vin o Estado sequera, máis que unha necesidade de existe? A nosa actitude é desplazamento polo territorio, o cal artísticamente cidadá e leva unha dinámica como a que m e s m a n o q u e p o d e antes explicábamos. É facelo de coñecer de preto. Vivimos repente, sen máis, instintivamente, c o m u n i t a r i a m e n t e , convertir a activi-dade do pensar gemeinschaft, nunha illa
nun instinto que desemboque anima que comparto do noso irmán
na creación. Xa que instin- comunitario Keko; ademáis este
tivamente, como unha bioloxía pensamento ten unha tendencia cara
ou unha terra incrustada nun o facerse e levarse adiante de
home necesita facer diso un maneira inocente, facer creativo, sen
territorio, unha creación concep- intencións crematísticas nin de
tual que permita un círculo, recibimento- como recuperación da
eido ou comunidade de cores. Vontade de poder nietzscheana da
que nos conta a nosa irmá femenina As cores son o que hai
Vanesa; e todo isto integrado nunha dentro das formas, en tal caso
maneira de facer non xeralizante, sen formas, sen ese límite
nin mecánica, nin con porqué cerrante e determinista, tal
(exemplo: sen ideoloxía), é dicir, como a metafísica; o que nos
unha <<virtude>> que non é dos queda é a cor en si mesma, e
virtuosos senón do ser alleo, do ser non esencia : a cor como
da humildade, do ser da desper-sustrato de terra que unha
tenza, do ser que non é senón comunidade ocupa. A cor, a
acaece e fai: sucedido en boca do xente ocupa un escenario sen
meu irmán e bluseiro compadre determinismo espacial, que
Senén. acábase facendo territorio,
debido a reterritorialización. Antes de iniciar o pensamento do
que sería o Croma, no re-funda-Aínda que non só iso,
mento, e na súa creación concep-tamén é un levarse a cabo nun
tual: ambos en amalgama; quería instante para un novo crear
presentar a Comunidade Cromática surxido do pensamento mutante
–con facer de Universidade -do pobre e transformador, nun territorio
e descoñecido -non académico, e con que se transforma. Este pensa-
Virtudes de índole inxenua-delirante-mento do que falamos tanto,
creante: como presentación, por ten que ver co pensamento da
suposto, do significado e significante Reterritorialización deleuziana,
do Croma, e da súa conceptua-como dicía.
lización –filosófica. Hai unha mella
cromática nunha das súas facetas Pero ademáis, está intima-respecto as que ocupa no plano de mente unido co Thaumazéin inmanencia, na de conceptuar e na aristotélico que é narrado por
- 8 - - 9 -
de instaurar un territorio, na de mento que chea o p lano de
reterritorializar; aínda que a vez inmanencia e que re-funda un
vai ligada a de desterritorializar territorio. O que interesa non é a
–poidase entender cíclicamente. visión completa dos compoñentes do
concepto cromático, senón as súas Volvendo ao epicentro da
diminutas actividades alarman-tes e explicación deleuziana, atopa-
de inseguridade cara a cór que se mos un luga r no que a
cumpren no pensamento, que se explicación do Croma teña unha
“inmana” nos planos. Non é nada, coherencia. Sitúase sumerxido
que se poida pensar dende un nunha totalidade, pois como
principio, tampouco o Croma é un concepto filosófico pode enten-
pensamento en si, senón un proceso derse que chea un plano de
a pensar, un aínda non feito. inmanencia, que é froito da
filosofía, e que como tal Primeiro é unha reacción senso-
concepto ocupa un territorio. O rial coa cor máis diminuta, que con-
territorio que encara o Croma é tinúa co asombro máis escandaloso
o mesmo que calquera concep- até o coñecemento (Thaumazein),
to, un máis, onde o ser non é capaz de desenrolar unha acción (a
un, senón multiplicidade de nosa Virtude) por motivos inocentes
topos, onde non hai punto (Vontade de poder) que volva a
senón l iña e ve loc idades representar o sentido da cor inicial,
mesurables. Aí onde se sitúa o pero de maneira mutante e transfor-
Croma, é un asombrarse e madora. Iso é o Croma.
abraiarse dentro do plano de Toda esta continuidade de move-
inmanencia. Antes comentaba mento infinito como concepto que se
que o plano de inmanencia non xera na casualidade máis íntima, e
era entendido polo lugar que que ocupa un territorio de forma
ocupa o concepto, e isto é algo reterritorializante. Da terra ao
que se debe agora ter en conta. territorio, da cór (terra) ao espazo do
Surxe un susto, unha patada pensamento ou concepto (territorio)
mental cara o facer despreocu-que a cor habita , ou mel lor
padamente, isto é un pensa-2instaura . Entre este proceso de
reterritorialización, neste ir a re- proceso, un Croma nun territorio
fundar un territorio, do que i n s t au rado , un C roma como
p o d e s e r q u e p r o v e ñ a iniciativa reterritorializante, un
desterritorializado, sucede o Croma como concepto creado, un
Croma como proceso “ en posible Croma como maneira de vivir
paralelo”, cíclicamente ao ritmo –dígase, posible ética,… que non é
d a n a t u r e z a . X a q u e o máis que o que decíamos que sería
Thaumazein, pódese dicir, é o “fliparse” con: que é, en si, nada
principio da filosofía, polo tanto, máis que o que queremos facer con:
o principio da creación de O Croma.
conceptos que se instauran nun E isto sirva de escusa, de boa fé,
plano de inmanencia (territorio), para utilizar e re-fundar a filosofía
e o Croma é un proceso similar, allea, a nós –no sentido de cercanía,
en canto a mezcla, coa forma que se nos planta diante coma un
de facer filosofía con cores, pensamento familiar: sexa Aristó-
dende as cores e cara as cores teles, sexa Spinoza, sexa Nietzsche,
no territorio; estaría ben mutar-sexa Heidegger, sexa Deleuze,…
se de maneira relativa e ficar Sempre intentando dar un énfase
n o C r o m a c o m o p r o c e s o propio, que nos leve a nosa super-
conxunto (paralelo) do ir a re-vivencia sostida de creación de
fundar un territorio, co pensa-conceptos e ocupacións dos mesmos
mento desta poiesis cromática en territorios de pensamento.
cara o plano de inmanencia que
o pensa-mento do Croma chea. A crear! A instaurar!Logo, sería un Croma como
2 Respecto a cantidade de plano de inmanencia que o Croma establece en si mesmo é algo que nos despreocupa, tampouco sabemos que é cuantificar un concepto –impedimento de liberalo.
Mon Búa Soneira
- 10 - - 11 -
de instaurar un territorio, na de mento que chea o p lano de
reterritorializar; aínda que a vez inmanencia e que re-funda un
vai ligada a de desterritorializar territorio. O que interesa non é a
–poidase entender cíclicamente. visión completa dos compoñentes do
concepto cromático, senón as súas Volvendo ao epicentro da
diminutas actividades alarman-tes e explicación deleuziana, atopa-
de inseguridade cara a cór que se mos un luga r no que a
cumpren no pensamento, que se explicación do Croma teña unha
“inmana” nos planos. Non é nada, coherencia. Sitúase sumerxido
que se poida pensar dende un nunha totalidade, pois como
principio, tampouco o Croma é un concepto filosófico pode enten-
pensamento en si, senón un proceso derse que chea un plano de
a pensar, un aínda non feito. inmanencia, que é froito da
filosofía, e que como tal Primeiro é unha reacción senso-
concepto ocupa un territorio. O rial coa cor máis diminuta, que con-
territorio que encara o Croma é tinúa co asombro máis escandaloso
o mesmo que calquera concep- até o coñecemento (Thaumazein),
to, un máis, onde o ser non é capaz de desenrolar unha acción (a
un, senón multiplicidade de nosa Virtude) por motivos inocentes
topos, onde non hai punto (Vontade de poder) que volva a
senón l iña e ve loc idades representar o sentido da cor inicial,
mesurables. Aí onde se sitúa o pero de maneira mutante e transfor-
Croma, é un asombrarse e madora. Iso é o Croma.
abraiarse dentro do plano de Toda esta continuidade de move-
inmanencia. Antes comentaba mento infinito como concepto que se
que o plano de inmanencia non xera na casualidade máis íntima, e
era entendido polo lugar que que ocupa un territorio de forma
ocupa o concepto, e isto é algo reterritorializante. Da terra ao
que se debe agora ter en conta. territorio, da cór (terra) ao espazo do
Surxe un susto, unha patada pensamento ou concepto (territorio)
mental cara o facer despreocu-que a cor habita , ou mel lor
padamente, isto é un pensa-2instaura . Entre este proceso de
reterritorialización, neste ir a re- proceso, un Croma nun territorio
fundar un territorio, do que i n s t au rado , un C roma como
p o d e s e r q u e p r o v e ñ a iniciativa reterritorializante, un
desterritorializado, sucede o Croma como concepto creado, un
Croma como proceso “ en posible Croma como maneira de vivir
paralelo”, cíclicamente ao ritmo –dígase, posible ética,… que non é
d a n a t u r e z a . X a q u e o máis que o que decíamos que sería
Thaumazein, pódese dicir, é o “fliparse” con: que é, en si, nada
principio da filosofía, polo tanto, máis que o que queremos facer con:
o principio da creación de O Croma.
conceptos que se instauran nun E isto sirva de escusa, de boa fé,
plano de inmanencia (territorio), para utilizar e re-fundar a filosofía
e o Croma é un proceso similar, allea, a nós –no sentido de cercanía,
en canto a mezcla, coa forma que se nos planta diante coma un
de facer filosofía con cores, pensamento familiar: sexa Aristó-
dende as cores e cara as cores teles, sexa Spinoza, sexa Nietzsche,
no territorio; estaría ben mutar-sexa Heidegger, sexa Deleuze,…
se de maneira relativa e ficar Sempre intentando dar un énfase
n o C r o m a c o m o p r o c e s o propio, que nos leve a nosa super-
conxunto (paralelo) do ir a re-vivencia sostida de creación de
fundar un territorio, co pensa-conceptos e ocupacións dos mesmos
mento desta poiesis cromática en territorios de pensamento.
cara o plano de inmanencia que
o pensa-mento do Croma chea. A crear! A instaurar!Logo, sería un Croma como
2 Respecto a cantidade de plano de inmanencia que o Croma establece en si mesmo é algo que nos despreocupa, tampouco sabemos que é cuantificar un concepto –impedimento de liberalo.
Mon Búa Soneira
- 10 - - 11 -
Ferdinand Tönnies (1855- moito máis complexa, provocando
1936) foi un sociólogo alemán que, un deterioro dos vínculos sociais.
a pesares de non gozar, na Unha empresa na que predominen
actualidade, do suficiente prestixio as relacións formais podería ser
e recoñecemento, fixo no seu un bo exemplo de Gesellschaft, no
momento algunhas contribucións sentido de que os membros de dita
relevantes á teoría sociolóxica. sociedade fican unidos polo
Unha delas, foi a súa distinción obxectivo ou interese individual de
(algo que posteriormente tamén gañar cartos.
farán outros autores) entre a Do mesmo xeito, poderiamos
comunidade, a “Gemeinschaft”, e a considerar a Gemeinschaft como
sociedade ou “Gesellschaft”. A semellante a un grupo primario,
primeira delas ven caracterizada na medida en que os seus
por tratarse dunha asociación de membros, dalgún xeito, fican
individuos na cal estes se orientan unidos por vínculos afectivos e
á comunidade tanto ou máis que ó duradeiros. A Gesellschaft, pola
seu propio interese. Así, a súa banda, asemellaríase máis a
G e m e i n s c h a f t c o n s t i t u i r í a , un grupo secundario, xa que os
segundo Tönnies, unha “Unidade seus integrantes permanecen
de Vontade”. A escasa división do unidos únicamente pola conse-
trabal lo, os fortes vínculos cución dun f in común. As
persoais entre os membros ou a relacións entre eles posúen un
ex i s t enc i a dun s en t imen to carácter formal e conxuntural,
colectivo de pertenza e lealtade á pero non afectivo. Asimesmo, en
comunidade, son outros dos termos durkheiminianos, podemos
rasgos máis significativos da caracterizar a forma de solidarie-
Gemeinschaft.dade na Gemeinschaft como
Na Gesellschaft, pola contra, mecánica, propia dunha escasa
os intereses individuais priman división do traballo e na que a
sobre os colectivos, polo que o comunidade está por riba dos
s e n t i m e n t o d e p e r t e n z a á individuos que a compoñen; e a
comunidade ou sociedade, e polo f o rma de so l idar i edade da
tanto a cohesión social, é menor Gesellschaft como orgánica, na
que na Gemeinschaft. A división medida en que se da unha maior
do traballo, por outra banda, é división do traballo, e os intereses
individuais priman sobre os Invisible, dunha diferenciación
colectivos. f u n d a m e n t a l , a s a b e r , d a
diferenciación entre “o” político e Pois ben, a Universidade
“a” política. “O” político, por unha Cromática das Virtudes (UCV),
banda, englobaría todas aquelas adopta a forma da comunidade, da
accións encamiñadas á construción Gemeinschaft. A nosa, a de todos,
do común; en termos tiqqunianos, é unha comunidade de amigos, no
“o” político consistiría o libre xogo sentido spinoziano do termo, é
das formas de vida, é dicir, na dicir, do amigo como aquel ente,
guerra civil entendida como xogo suxeito, da-sein, ser calquera,
netamente político da construcción bloom... que, no contacto coa súa
(e destrucción) de comunidades. presenza, aumenta o meu, o teu, o
“A” política, por outra banda, sería noso poder. Intercambio de enerxía
tan só aquela porción do político, é positiva, vital, creadora!
dicir, aquela actividade levada a
cabo por especialistas (políticos) no Pero tamén da comunidade e ido do Es tado , e na que como “Unidade de Vontade”, a participan tamén os MCM, os saber, como un conxunto de sindicatos ou os movementos mentes/corpos creadores, fraca-sociais, que deviu, para dicilo sados, triunfadores... A nosa vulgarmente, nun “mercadillo” de vontade é unha vontade de poder, votos.unha vontade do facer por facer,
do crear por crear, como ben nos Nós, eses seres calquera,
di Vanessa; unha vontade sen máis situámonos fora da política, e
obxecto nin fin que o de perma-facémolo porque ficamos conven-
necer nesa espiral, nese círculo cidos de que o modo de proceder
eterno do pensamento creativo, da da mesma é só un de tantos, é
acción creadora.dicir, é unha forma de facer, pero
non a única. Asimesmo, afirmamos Mais tamén a Gemeinschaft se a nosa condición de comunidade erixe, mal que lle pese a algúns, do político, e facémolo porque, como unha comunidade política, xustamente, a afirmación do ou mellor, como unha comunidade político implica, irremediablemente, do político. En outros termos, e co a negación da política. obxecto de resolver as dúbidas que
poidesen xurdir con respecto á
afirmación precedente, a cuestión
viría plantexada do seguinte xeito:
partimos aquí, seguindo ó Comité
Sergio Cernadas Leis
Gemeinschaft.<<Deliberación novena>>
- 12 - - 13 -
Ferdinand Tönnies (1855- moito máis complexa, provocando
1936) foi un sociólogo alemán que, un deterioro dos vínculos sociais.
a pesares de non gozar, na Unha empresa na que predominen
actualidade, do suficiente prestixio as relacións formais podería ser
e recoñecemento, fixo no seu un bo exemplo de Gesellschaft, no
momento algunhas contribucións sentido de que os membros de dita
relevantes á teoría sociolóxica. sociedade fican unidos polo
Unha delas, foi a súa distinción obxectivo ou interese individual de
(algo que posteriormente tamén gañar cartos.
farán outros autores) entre a Do mesmo xeito, poderiamos
comunidade, a “Gemeinschaft”, e a considerar a Gemeinschaft como
sociedade ou “Gesellschaft”. A semellante a un grupo primario,
primeira delas ven caracterizada na medida en que os seus
por tratarse dunha asociación de membros, dalgún xeito, fican
individuos na cal estes se orientan unidos por vínculos afectivos e
á comunidade tanto ou máis que ó duradeiros. A Gesellschaft, pola
seu propio interese. Así, a súa banda, asemellaríase máis a
G e m e i n s c h a f t c o n s t i t u i r í a , un grupo secundario, xa que os
segundo Tönnies, unha “Unidade seus integrantes permanecen
de Vontade”. A escasa división do unidos únicamente pola conse-
trabal lo, os fortes vínculos cución dun f in común. As
persoais entre os membros ou a relacións entre eles posúen un
ex i s t enc i a dun s en t imen to carácter formal e conxuntural,
colectivo de pertenza e lealtade á pero non afectivo. Asimesmo, en
comunidade, son outros dos termos durkheiminianos, podemos
rasgos máis significativos da caracterizar a forma de solidarie-
Gemeinschaft.dade na Gemeinschaft como
Na Gesellschaft, pola contra, mecánica, propia dunha escasa
os intereses individuais priman división do traballo e na que a
sobre os colectivos, polo que o comunidade está por riba dos
s e n t i m e n t o d e p e r t e n z a á individuos que a compoñen; e a
comunidade ou sociedade, e polo f o rma de so l idar i edade da
tanto a cohesión social, é menor Gesellschaft como orgánica, na
que na Gemeinschaft. A división medida en que se da unha maior
do traballo, por outra banda, é división do traballo, e os intereses
individuais priman sobre os Invisible, dunha diferenciación
colectivos. f u n d a m e n t a l , a s a b e r , d a
diferenciación entre “o” político e Pois ben, a Universidade
“a” política. “O” político, por unha Cromática das Virtudes (UCV),
banda, englobaría todas aquelas adopta a forma da comunidade, da
accións encamiñadas á construción Gemeinschaft. A nosa, a de todos,
do común; en termos tiqqunianos, é unha comunidade de amigos, no
“o” político consistiría o libre xogo sentido spinoziano do termo, é
das formas de vida, é dicir, na dicir, do amigo como aquel ente,
guerra civil entendida como xogo suxeito, da-sein, ser calquera,
netamente político da construcción bloom... que, no contacto coa súa
(e destrucción) de comunidades. presenza, aumenta o meu, o teu, o
“A” política, por outra banda, sería noso poder. Intercambio de enerxía
tan só aquela porción do político, é positiva, vital, creadora!
dicir, aquela actividade levada a
cabo por especialistas (políticos) no Pero tamén da comunidade e ido do Es tado , e na que como “Unidade de Vontade”, a participan tamén os MCM, os saber, como un conxunto de sindicatos ou os movementos mentes/corpos creadores, fraca-sociais, que deviu, para dicilo sados, triunfadores... A nosa vulgarmente, nun “mercadillo” de vontade é unha vontade de poder, votos.unha vontade do facer por facer,
do crear por crear, como ben nos Nós, eses seres calquera,
di Vanessa; unha vontade sen máis situámonos fora da política, e
obxecto nin fin que o de perma-facémolo porque ficamos conven-
necer nesa espiral, nese círculo cidos de que o modo de proceder
eterno do pensamento creativo, da da mesma é só un de tantos, é
acción creadora.dicir, é unha forma de facer, pero
non a única. Asimesmo, afirmamos Mais tamén a Gemeinschaft se a nosa condición de comunidade erixe, mal que lle pese a algúns, do político, e facémolo porque, como unha comunidade política, xustamente, a afirmación do ou mellor, como unha comunidade político implica, irremediablemente, do político. En outros termos, e co a negación da política. obxecto de resolver as dúbidas que
poidesen xurdir con respecto á
afirmación precedente, a cuestión
viría plantexada do seguinte xeito:
partimos aquí, seguindo ó Comité
Sergio Cernadas Leis
Gemeinschaft.<<Deliberación novena>>
- 12 - - 13 -
Poño en dúbida que A. Comte Paralelamente ó clima acadé-
pensase en tal resultado cando mico brevemente descrito antes,
afirmou que “a liña directriz do dase unha alma social de total
ser humano era o progreso do relativismo, lugar éste, que
coñecemento” -pensamento . quizáis para moitos sempre estivo
Visionaria en certo modo, anun- rexido polo se di, se comenta…
ciaría un estadio do saber pero que hoxe torna un cariz de
paradóxicamente dualizado: veracidade e coherencia nunca
antes, salvo contadas ocasións de Por un lado supón, a día de
certa euforia social, irrumpira con hoxe, o asentamento dunha visión
tanta forza e tanto énfase por positivista por parte dos saberes
desoír todo tipo de coidado ou do\sobre o home adquirindo una
prudencia. ¿Por que?... e algo que posición de condición sine qua
desexaría, por mor da extensión, non que descalificará e etiquetará
tratar noutro artigo aparte, e coma doxa calquera desviación
centrarme neste no papel que teórica que non leve ensamblado
xoga nas humanidades o proceso un dos chamados “fundamentos
de obxectivación do seu obxecto duros”. Non conformes coa súa
(valla a redundancia) de estudo e propia condición (que para nada o
a súa relación coa conformación é), esixen gozar do carácter
de seu coma un saber científico.progresivo e novidoso herdado dos
sempre constantes esforzos das Para os meus propósitos, e a
humanidades por asemellarse ás modo de ilustración ou contex-
ciencias naturais; só serán de tualización do que considero o
interese (os saberes) para a verdadeiro target desta pequena academia en canto ó seu valor disertación: o PODER\SABER como continuación da constante dentro do propio saber, virarei r e v o l u c i ó n n a q u e e s t á n cara unha descrición contextual.
inmiscuidos; O novo pasa a ser Centrarei o meu mirar por 1rutina.tanto sobre a Ciencia Política
Poder, Ciencia, Focault e outros contos.<<Deliberación décima>>
(Politoloxía) a modo, un tanto desta nova autoritas, e súa
vago, de xenealoxía; a razón é que incidencia na formación dunha
t ra ta r t ódo l os campos das “policía do pensamento”.
“ciencias” humanas faría isto, 1º Agora ben, non entendamos
excesivamente longo e 2º unha estas escolas de pensamento, na
ardua tarefa. De certo podería ter medida en que participan e son
escollido outra, pero creo que é na atravesadas pola relación entre
Ciencia Pol í t ica onde maior poder e saber, coma institución ou
presenza adquire a relación organismos racionais con arrego a
foucaultiana antes sinalada. Como fins; non son unha posición de
un saber se conforma como tal “privilexio adquirido, se non o
nunha parte do entramado de efecto de conxunto das súas
relacións de poder é farto evidente 2posicións estratéxicas” (verase (sobre todo no presente caso),
mellor despois); de como dispón pero non por elo irrelevante; tanto
os seus medios o saber, e como máis cando pode ser útil como
plantexa usalos sobre o seu faro que posibilite a dilucidación
obxecto de estudo, na medida en do confuso e estraño poder de
que ésta queira “dominalo”. E que creación de discursos ou linguaxes
dita relación entre Poder/Saber que dotan de veracidade ás
non é disociativa-conflitiva senón formulacións intelectuais que
que “se implican directamente o un fundamentan cada “casa do saber”
ó outro […], que non existe relación particular. Un dotar que, máis
d e p o d e r s e n c o n s t i t u c i ó n que verdade, aporta autoridade. 3correlativa dun campo de saber” .Como se non exp l i car as
Sabendo isto enténdese mellor tendencias escolásticas das cien-
o porqué do reducionismo á c ias e do pensamento? Na
politoloxía. Aínda que tardaría uns politoloxía o behavioralismo, o
anos en cristalizar como saber, vai comparativismo…; na socioloxía o
da man dos orixes sociais a estruturalismo, o funcionalismo…;
apar i c ión das re lac ións de na historia a escola metódica, os
dominio, e con elas as relacións historicistas…; na filosofía os
políticas-sociais coa súa pertinente hermeneutas, os positivistas… Ou
linguaxe (ou discurso).o que é máis importante, o porqué
1 Gianni Vattimo. El fin de la modernidad. Ed. Gedisa 2007 (Introducción). 2 Michael Foucault. Vigilar y castigar: El origen de la prisión. Ed. Siglo XXI 2007
3 Ibid.
- 14 - - 15 -
Poño en dúbida que A. Comte Paralelamente ó clima acadé-
pensase en tal resultado cando mico brevemente descrito antes,
afirmou que “a liña directriz do dase unha alma social de total
ser humano era o progreso do relativismo, lugar éste, que
coñecemento” -pensamento . quizáis para moitos sempre estivo
Visionaria en certo modo, anun- rexido polo se di, se comenta…
ciaría un estadio do saber pero que hoxe torna un cariz de
paradóxicamente dualizado: veracidade e coherencia nunca
antes, salvo contadas ocasións de Por un lado supón, a día de
certa euforia social, irrumpira con hoxe, o asentamento dunha visión
tanta forza e tanto énfase por positivista por parte dos saberes
desoír todo tipo de coidado ou do\sobre o home adquirindo una
prudencia. ¿Por que?... e algo que posición de condición sine qua
desexaría, por mor da extensión, non que descalificará e etiquetará
tratar noutro artigo aparte, e coma doxa calquera desviación
centrarme neste no papel que teórica que non leve ensamblado
xoga nas humanidades o proceso un dos chamados “fundamentos
de obxectivación do seu obxecto duros”. Non conformes coa súa
(valla a redundancia) de estudo e propia condición (que para nada o
a súa relación coa conformación é), esixen gozar do carácter
de seu coma un saber científico.progresivo e novidoso herdado dos
sempre constantes esforzos das Para os meus propósitos, e a
humanidades por asemellarse ás modo de ilustración ou contex-
ciencias naturais; só serán de tualización do que considero o
interese (os saberes) para a verdadeiro target desta pequena academia en canto ó seu valor disertación: o PODER\SABER como continuación da constante dentro do propio saber, virarei r e v o l u c i ó n n a q u e e s t á n cara unha descrición contextual.
inmiscuidos; O novo pasa a ser Centrarei o meu mirar por 1rutina.tanto sobre a Ciencia Política
Poder, Ciencia, Focault e outros contos.<<Deliberación décima>>
(Politoloxía) a modo, un tanto desta nova autoritas, e súa
vago, de xenealoxía; a razón é que incidencia na formación dunha
t ra ta r t ódo l os campos das “policía do pensamento”.
“ciencias” humanas faría isto, 1º Agora ben, non entendamos
excesivamente longo e 2º unha estas escolas de pensamento, na
ardua tarefa. De certo podería ter medida en que participan e son
escollido outra, pero creo que é na atravesadas pola relación entre
Ciencia Pol í t ica onde maior poder e saber, coma institución ou
presenza adquire a relación organismos racionais con arrego a
foucaultiana antes sinalada. Como fins; non son unha posición de
un saber se conforma como tal “privilexio adquirido, se non o
nunha parte do entramado de efecto de conxunto das súas
relacións de poder é farto evidente 2posicións estratéxicas” (verase (sobre todo no presente caso),
mellor despois); de como dispón pero non por elo irrelevante; tanto
os seus medios o saber, e como máis cando pode ser útil como
plantexa usalos sobre o seu faro que posibilite a dilucidación
obxecto de estudo, na medida en do confuso e estraño poder de
que ésta queira “dominalo”. E que creación de discursos ou linguaxes
dita relación entre Poder/Saber que dotan de veracidade ás
non é disociativa-conflitiva senón formulacións intelectuais que
que “se implican directamente o un fundamentan cada “casa do saber”
ó outro […], que non existe relación particular. Un dotar que, máis
d e p o d e r s e n c o n s t i t u c i ó n que verdade, aporta autoridade. 3correlativa dun campo de saber” .Como se non exp l i car as
Sabendo isto enténdese mellor tendencias escolásticas das cien-
o porqué do reducionismo á c ias e do pensamento? Na
politoloxía. Aínda que tardaría uns politoloxía o behavioralismo, o
anos en cristalizar como saber, vai comparativismo…; na socioloxía o
da man dos orixes sociais a estruturalismo, o funcionalismo…;
apar i c ión das re lac ións de na historia a escola metódica, os
dominio, e con elas as relacións historicistas…; na filosofía os
políticas-sociais coa súa pertinente hermeneutas, os positivistas… Ou
linguaxe (ou discurso).o que é máis importante, o porqué
1 Gianni Vattimo. El fin de la modernidad. Ed. Gedisa 2007 (Introducción). 2 Michael Foucault. Vigilar y castigar: El origen de la prisión. Ed. Siglo XXI 2007
3 Ibid.
- 14 - - 15 -
Proseguindo co dito antes Mais, a medida que avanza a
desta aclaración sería esclarecedor década faise máis patente a
v e r c o m o s e a m o s a n e s e s incapacidade da ciencia para
discursos e esas relacións nun ceñirse á realidade dende esta
estrato escollido a tal efecto, da postura aséptica e elitista; sumado
evolución do pensamento dentro a toda unha nova oleada de
dunha das escolas da Ciencia críticas recriminándolle a falta de
Política: As Políticas Públicas. O utilidade real, e a torpeza que
cal, e tratando o tema “de amosou non sabendo previr a II
pasada”, demostra que á par Guerra Mundial nin os seus
dunha forza centrífuga da relación efectos na conxugación dos dous
p o d e r / s a b e r e x i s t e u n h a bloques ideolóxicos. Será entón
centrípeta. Esta escola, coma cando a ciencia, pola súa parte,
asuma ditas crít icas como todas, preséntase como nova
v e r d a d e i r a s c a r e n c i a s q u e posibilidade, como única chance. necesitaba solventar; sofre unha
Na década dos 50 a politoloxía revolución interna cara o post-
atópase nunha situación de positi-behavioralismo coma alternativa
vismo absoluto onde consideraba que achegaba (ou iso parece que
que “o coñecemento relevante das pretendía) a politoloxía e a política
leis naturais e da sociedade debía en xeral a unha realidade ora si
obterse a través dunha ciencia que, contextual e sobre a que se debía
por medio dunha abstracción operar; así as cousas, é normal
rigorosa dende o coñecemento que nun futuro próximo esta nova
común (nomotécnico), se separase perspectiva a fixese proceder coma 4do contexto de aplicación” ; pero 5unha “ciencia de laboratorio”
que, non obstante, aínda gardaba onde o home funciona como
u n h a c e r t a s i n t o n í a c o a obxecto no que verter as variables,
tecnocracia. Unha relación ésta, e as institucións e a sociedade
feble con vistas a aplicación a coma probetas nas que se contén
longo prazo, pois a actuación a mestura. E se ben isto é unha
inmediata carecía de importancia visión totalitaria que pouco ten
en aras dunha posibilidade futura que ver cos comezos da nova
de aplicación máis efectiva.tendencia, a día de hoxe si se
intúe un clima similar. En Cómo pensamos Dewey
p r o p u ñ a u n h a v i s i ó n d o Así, non nos confunda o
pensamento como máqu ina carácter laxo e f lexible dos
programada para a resolución de primeiros “revolucionarios”, posto
problemas, polo cal, aplicando que o seu aférremo seguidor e
esta capacidade á vida pública gran pioneiro Easton xa postulara
conseguirase conxurar a ciencia a incapacidade da comprensión
coa sociedade democrática activa; humana a priori, e a necesidade
Non contaba co bombardeo dunha comprobación a posteriori.
informativo confuso e contraditorio Non obstante, Easton só iniciaba
ó que estamos sometidos. Só unha proposta de acercamento da
despois advertiría que tal situa-ciencia á realidade social, pero
ción facía imposible que o público desterrando, a ésta última, de
tivese a imparcialidade necesaria toda calidade que non fose a de
para emitir xuízo, e será por iso ser unha mera “caixa negra” das
mesmo polo que “… continuou institucións políticas. Serían as
facendo advertencias sobre a 6teorías de Dewey e Merriam as necesidade dunha oligarquía de
que sentarán as bases do post- 7expertos…” á hora de afrontar os b e h a v i o r a l i s m o d e E a s t ó n ,
problemas públicos, ou o que é o Lasswell ou Lindblom. Ambos
mesmo, á hora de “atacar” o seu coinciden en pretensións: a
obxecto de estudo. O máis aplicación práctica da ciencia ó
revelador é a concepción que ten ámb i t o s o c i a l púb l i c o e a
do modo de resolución social de educación da cidadanía nunha
problemas coma proceso de erro e cultura política cívica participativa;
ensaio. Non direi nada máis. mais difiren en modos.
4 James Faar, John F. Drryzer, Stephen, T. Leonard. (Eds) La Ciencia Política en la historia.
VV.AA Itsmo 1999
5 Cada día é máis común oír falar de grupos de opinión e avaliación que serven para medir
as repercusións dun determinado programa político, de técnicas conductivistas que someten
ó individuo a determinadas variables e así medir as súas incidencias sobre a conducta de
seu, métodos de investigación participante, etc.
6 Sinalar que tanto Dewey coma Merriam son ben anteriores a época dos anos 50, o que
non incide para nada na influencia do seu pensamento.
7 James Faar, John F. Drryzer, Stephen T. Leonard (Eds) La Ciencia Política en la historia.
VV.AA Itsmo 1999
- 16 - - 17 -
Proseguindo co dito antes Mais, a medida que avanza a
desta aclaración sería esclarecedor década faise máis patente a
v e r c o m o s e a m o s a n e s e s incapacidade da ciencia para
discursos e esas relacións nun ceñirse á realidade dende esta
estrato escollido a tal efecto, da postura aséptica e elitista; sumado
evolución do pensamento dentro a toda unha nova oleada de
dunha das escolas da Ciencia críticas recriminándolle a falta de
Política: As Políticas Públicas. O utilidade real, e a torpeza que
cal, e tratando o tema “de amosou non sabendo previr a II
pasada”, demostra que á par Guerra Mundial nin os seus
dunha forza centrífuga da relación efectos na conxugación dos dous
p o d e r / s a b e r e x i s t e u n h a bloques ideolóxicos. Será entón
centrípeta. Esta escola, coma cando a ciencia, pola súa parte,
asuma ditas crít icas como todas, preséntase como nova
v e r d a d e i r a s c a r e n c i a s q u e posibilidade, como única chance. necesitaba solventar; sofre unha
Na década dos 50 a politoloxía revolución interna cara o post-
atópase nunha situación de positi-behavioralismo coma alternativa
vismo absoluto onde consideraba que achegaba (ou iso parece que
que “o coñecemento relevante das pretendía) a politoloxía e a política
leis naturais e da sociedade debía en xeral a unha realidade ora si
obterse a través dunha ciencia que, contextual e sobre a que se debía
por medio dunha abstracción operar; así as cousas, é normal
rigorosa dende o coñecemento que nun futuro próximo esta nova
común (nomotécnico), se separase perspectiva a fixese proceder coma 4do contexto de aplicación” ; pero 5unha “ciencia de laboratorio”
que, non obstante, aínda gardaba onde o home funciona como
u n h a c e r t a s i n t o n í a c o a obxecto no que verter as variables,
tecnocracia. Unha relación ésta, e as institucións e a sociedade
feble con vistas a aplicación a coma probetas nas que se contén
longo prazo, pois a actuación a mestura. E se ben isto é unha
inmediata carecía de importancia visión totalitaria que pouco ten
en aras dunha posibilidade futura que ver cos comezos da nova
de aplicación máis efectiva.tendencia, a día de hoxe si se
intúe un clima similar. En Cómo pensamos Dewey
p r o p u ñ a u n h a v i s i ó n d o Así, non nos confunda o
pensamento como máqu ina carácter laxo e f lexible dos
programada para a resolución de primeiros “revolucionarios”, posto
problemas, polo cal, aplicando que o seu aférremo seguidor e
esta capacidade á vida pública gran pioneiro Easton xa postulara
conseguirase conxurar a ciencia a incapacidade da comprensión
coa sociedade democrática activa; humana a priori, e a necesidade
Non contaba co bombardeo dunha comprobación a posteriori.
informativo confuso e contraditorio Non obstante, Easton só iniciaba
ó que estamos sometidos. Só unha proposta de acercamento da
despois advertiría que tal situa-ciencia á realidade social, pero
ción facía imposible que o público desterrando, a ésta última, de
tivese a imparcialidade necesaria toda calidade que non fose a de
para emitir xuízo, e será por iso ser unha mera “caixa negra” das
mesmo polo que “… continuou institucións políticas. Serían as
facendo advertencias sobre a 6teorías de Dewey e Merriam as necesidade dunha oligarquía de
que sentarán as bases do post- 7expertos…” á hora de afrontar os b e h a v i o r a l i s m o d e E a s t ó n ,
problemas públicos, ou o que é o Lasswell ou Lindblom. Ambos
mesmo, á hora de “atacar” o seu coinciden en pretensións: a
obxecto de estudo. O máis aplicación práctica da ciencia ó
revelador é a concepción que ten ámb i t o s o c i a l púb l i c o e a
do modo de resolución social de educación da cidadanía nunha
problemas coma proceso de erro e cultura política cívica participativa;
ensaio. Non direi nada máis. mais difiren en modos.
4 James Faar, John F. Drryzer, Stephen, T. Leonard. (Eds) La Ciencia Política en la historia.
VV.AA Itsmo 1999
5 Cada día é máis común oír falar de grupos de opinión e avaliación que serven para medir
as repercusións dun determinado programa político, de técnicas conductivistas que someten
ó individuo a determinadas variables e así medir as súas incidencias sobre a conducta de
seu, métodos de investigación participante, etc.
6 Sinalar que tanto Dewey coma Merriam son ben anteriores a época dos anos 50, o que
non incide para nada na influencia do seu pensamento.
7 James Faar, John F. Drryzer, Stephen T. Leonard (Eds) La Ciencia Política en la historia.
VV.AA Itsmo 1999
- 16 - - 17 -
Merriam, polo seu lado, ache- antes, o que pretende é formar un
gábase máis ó concepto de campo cómodo sobre o que
phronêsis aristotélica que promo- operar.
vese unha educación da cidadanía Concluíndo: o único feito
como medio de conformación dun verdadeiro fora de toda aparencia
“saber” que adquire certa trascen-é que o valor progresista e novi-
dencia, pero que non alcanza doso da ciencia só é un continuo
base suficiente como para ter a retomar do anterior aplicándolle a
mesma relevancia ca ciencia.ciruxía pertinente que o amolde
O que ven a diferencialo de ás premisas da actualidade na
Dewey é o gran énfase por un que se vexa integrada. -O mesmo
método de ensinanza correlativo ó que apreciou, a un nivel inter-
contexto político e social que pretativo moi superior ó meu,
procure o acoplamento perfecto Michel Foucault cando estuda o
ente cidadán e goberno, que pro- sistema penitenciario: non cambia
porcionase un contexto adecuado se non que adapta os seus medios
para a institucionalización dunha e saberes-.
ciencia aplicable. : non é unha cuestión de
replantexamentos absolutos senón Non extendéndome máis do
de “especifidade de mecanismos e debido só concluirei que, máis alá
modalidade”. Por moito que se do que se fai patente, a todo isto
in ten te xus t i f i ca r a t ecno-subxace unha realidade ben
c ra t i zac ión como med io de distinta ó suposto achegamento
achegamento, de ente lequia “quente” e solidario do que están
soidaria entre a ciencia e o seu a falar: o único que conseguirían
o b x e c t o , n o n e x i s t e u n h a é unha irrupción masiva da
concordancia tal polo mero feito tecnocracia que, se ben é certo
de ser isto un disfrace que oculta que achega ás dúas partes
unha perpetuación das relacións implicadas, faríao con carácter
de dominio Goberno/cidadanía, aséptico e unidireccional, polo cal
Ciencia/ obxecto, que queda o achegamento só se pode
patente nas tendencias dos xa concebir como unha relación de
citados Lasswell e Lindblom, de dominio tanto do sistema político
fomento da ciencia da adminis-co cidadán, e o correlat ivo
tración, e dunha ciencia da dominio da ciencia sobre o seu
estratexia para saír do paso.obxecto, pois, como dixemos
Quod erat demons-
trandum
Bibliografía
· James Faar
John F. Drryzer
Stephen T. Leonard
(Eds) La Ciencia Política en la historia. VV.AA Itsmo 1999.
· Michael Foucault
Vigilar y Castigar: Origen de la prisión.Siglo XXI 2007.
· John Dewey
La escuela y la sociedad. The public and its problems.
· Gianni Vattimo
El fin de la modernidad Gedisa 2007 (Introducción)
Dúas incidencias últimas: grafía que deu pé a este artigo
con intención de que certas 1ª- Se o acto de escribir xa é
cuestións que quedaron suspensas de por si discriminatorio, máis o é
podan ser aclaradas por aquel o o de intentar sintetizar un artigo
que lle interese.de apenas tres páxinas.
2ª- Non hai ética algunha Coñecendo isto adxunto a biblio-
implícita neste artigo.
Senén Ínsua Redonda
- 18 - - 19
Merriam, polo seu lado, ache- antes, o que pretende é formar un
gábase máis ó concepto de campo cómodo sobre o que
phronêsis aristotélica que promo- operar.
vese unha educación da cidadanía Concluíndo: o único feito
como medio de conformación dun verdadeiro fora de toda aparencia
“saber” que adquire certa trascen-é que o valor progresista e novi-
dencia, pero que non alcanza doso da ciencia só é un continuo
base suficiente como para ter a retomar do anterior aplicándolle a
mesma relevancia ca ciencia.ciruxía pertinente que o amolde
O que ven a diferencialo de ás premisas da actualidade na
Dewey é o gran énfase por un que se vexa integrada. -O mesmo
método de ensinanza correlativo ó que apreciou, a un nivel inter-
contexto político e social que pretativo moi superior ó meu,
procure o acoplamento perfecto Michel Foucault cando estuda o
ente cidadán e goberno, que pro- sistema penitenciario: non cambia
porcionase un contexto adecuado se non que adapta os seus medios
para a institucionalización dunha e saberes-.
ciencia aplicable. : non é unha cuestión de
replantexamentos absolutos senón Non extendéndome máis do
de “especifidade de mecanismos e debido só concluirei que, máis alá
modalidade”. Por moito que se do que se fai patente, a todo isto
in ten te xus t i f i ca r a t ecno-subxace unha realidade ben
c ra t i zac ión como med io de distinta ó suposto achegamento
achegamento, de ente lequia “quente” e solidario do que están
soidaria entre a ciencia e o seu a falar: o único que conseguirían
o b x e c t o , n o n e x i s t e u n h a é unha irrupción masiva da
concordancia tal polo mero feito tecnocracia que, se ben é certo
de ser isto un disfrace que oculta que achega ás dúas partes
unha perpetuación das relacións implicadas, faríao con carácter
de dominio Goberno/cidadanía, aséptico e unidireccional, polo cal
Ciencia/ obxecto, que queda o achegamento só se pode
patente nas tendencias dos xa concebir como unha relación de
citados Lasswell e Lindblom, de dominio tanto do sistema político
fomento da ciencia da adminis-co cidadán, e o correlat ivo
tración, e dunha ciencia da dominio da ciencia sobre o seu
estratexia para saír do paso.obxecto, pois, como dixemos
Quod erat demons-
trandum
Bibliografía
· James Faar
John F. Drryzer
Stephen T. Leonard
(Eds) La Ciencia Política en la historia. VV.AA Itsmo 1999.
· Michael Foucault
Vigilar y Castigar: Origen de la prisión.Siglo XXI 2007.
· John Dewey
La escuela y la sociedad. The public and its problems.
· Gianni Vattimo
El fin de la modernidad Gedisa 2007 (Introducción)
Dúas incidencias últimas: grafía que deu pé a este artigo
con intención de que certas 1ª- Se o acto de escribir xa é
cuestións que quedaron suspensas de por si discriminatorio, máis o é
podan ser aclaradas por aquel o o de intentar sintetizar un artigo
que lle interese.de apenas tres páxinas.
2ª- Non hai ética algunha Coñecendo isto adxunto a biblio-
implícita neste artigo.
Senén Ínsua Redonda
- 18 - - 19
Di Rilke, sobre os momentos nos da ficción dos límites e outras que o saber vese máis aló dos caralladas que os fan “ser”, no sentidos e os presentimentos… peor sentido da esencia, e que ese
é o ser que chaman “identidade”, <<…Pois aqueles son momentos en
do que nós con lexanía nos que algo novo, algo descoñecido
decimos. Pois, non é a identidade entrou en nosco; nosos sentidos isa personificación textual dunha fican mudos sobrecollidos de temor; apariencia común, con rasgos todo en nós retráese; prodúcese conxuntos, destinada á coactivizar, unha trégola, e o novo, o que nadie coaccionar, colectivizar, e outros coñece, érguese no medio e cala. >>“co” en grupo? Realmente, nós
De tan repetidas veces que isto somos xente moi soa que decidiu sucede, a cotío, aparecen meigallos xogarlle unha partida, xente que de luz mutante que dan a realizar cada día pensa máis na mudanza, iniciativas en toda orde prácticas: e se tan abertamente estamos aos revistas, ciclos de cine, xuntazas, que se identifiquen con nós, así comelladas, faladorías, lecturas, tamén nos inquedan aqueles dos debates, hipnose, éxtase, orxías, que soamente queda non poder aleacións transformantes e outros dicir por desaparición, os outros. conxuros do porvir. Así somos nós. Os que non se identifican con nós, Os que, como todos din, fanse eses son os que sempre máis pasar por uns novos rapaces con interesan. Os que por algunha moitas gañas e propostas intelec- razón non siguen a nosa horda tuais, chamándose “cromáticos” salvaxe, é dicir, á maioría. Podríase non polas cores e das virtudes non dicir que somos un grupo mino-por “Virtuosos”. O peor do asunto ritario, unha minoría. Unha non é o de que sexan unha nova actuación privada. Aínda que isto identidade de masas na Costa, tamén se refutará proximamente, senón un grupo que intenta pois non somos parte de ningún “desidentidadizar” un grupo identi- bando ou grupo no sentido de cara zadamente calqueriento. Un grupo á acción dunha maioría ou minoría no que se ve identidade pero non política: como polo xeral, enténdese calqueridade, identifícano coa minoría. A nosa acción é un “identidade” sendo él, máis que refuxio.nada, calqueriento. Con iso afastá-
Onde o miolo principal son os monos, de si a nosa raza nacida outros, os que nin sequera son, nun territorio ten unhas propie-sexamos nós eses outros que non dades culturais únicas e auténticas están, e que polo restante están no (típicas do racismo) que nos fan outro, que dixen? Sexamos nós? diferentes, e todo iso cun orgullo Quén? Eses que coma outros de ideloxía cheirante e afectiva á puideron ser, pero foi unha mera vez, que as modas máis doídas das xuntanza calquera, a modo de eiras políticas levantaron en nome
O Croma<<Deliberación última>>
actividade no guetto, ou de partida poderes principal, así é como de baralla na tasca, ou de circulan as liortas entre maiorías e chegados da Universidade capital e minorías na nosa actualidade. no pobo se preguntan, que se fai? Entón revivindo a identidade, se Isto, que se acerca máis ao sexo nós encontrámonos fóra deste ser que a nada político-sociatificante. ou non-ser, o que se nos planta é: Digo que procurando irnos dun que facer?, pois, que somos(?) iso, ser, sexa identidade, sexa masa, ou en tal caso, xa o sabemos: nin un sexa tamén minoría, polo tanto, da nin outro, ou ambos, pero menos unidade, intentamos camiñar en un que ningún outro, ou viceversa presenza de todos cunha invisi- –aurea mediocritas aristotélica; o bilidade virulenta. “que facer” vese contestado en:
para non saír da súa actividade e O mutante: a cor está en presenza
poder desvincularnos da tarefa da eterna, menos para os cegos (outra
conquista do poder o mellor é usar minoría), envolve a Urdimbre do
o disfraz dun deles, e facerse pasar real e defíneo todo, pero o mal nun
por outro. Para conseguilo, débese corpo pequeno rompe o corpo bon,
ter coidadiño e pintarse con iso é crear un cambio, muta ;
tingues de sanidade, pigmentos coma a mutación nas cores nós
visibles, e iniciativas aceptables temos unha función de envolver á
pero cun fondo de cor vírica hacia realidade, pero hai algo que na
un campo cromáticamente ines-realidade-imaxe a nivel pigmen-
perado, usamos a súa estratexia tación e percepción sensorial é
biopolítica, pero co énfase no imposiblemente visible: o croma
teatralmente descoñecido: da das virtudes, a súa mutación nos
virtude cromática. Para facerse corpos.
pasar por cromático non fai falla Resulta que falando na “caverna de “ser”, senón precísase “ser sabendo Platón” ou no recoñecido Café Bar que se é, de maneira onírica ou Sirena decatámonos de que os disfrazada”, ou a máxima de corpos grandes normalmente son Vattimo -“soñar sabendo que se sans, e os virus na súa forma de está soñando”, así sería para o pequeno tamaño e forza sobre a noso caso: actuar coma un virus totalidade encárganse de destruir o san nunha sociedade enferma. Polo seu amigo de convivencia, a saúde. tanto, ante todo recoñecer que o O que as éticas aplicadas fan hoxe, corpo é pequeno e residualmente en mans dun Estado bonito, perxudicial, nalgún sentido para o hixiénico, con cheiro a lexía seca mercadillo de poderes no conxunto porque se traballa dende moi cedo (os bos e os malos), e san porque é intentar que o “habitat” síntase aparentemente non dana ningún limpo e sexa limpado de virus e tipo de estructura social nin outras bacterias acollo-antes (do política, sempre máis preto da castelán “acojonantes”), e poida creación que da destrucción, crítica distraer o tempo en cousas que entendida coma interpretación, non resten poder ao mercadillo de dígase logo actividade creacioneira.
- 20 - - 21 -
Di Rilke, sobre os momentos nos da ficción dos límites e outras que o saber vese máis aló dos caralladas que os fan “ser”, no sentidos e os presentimentos… peor sentido da esencia, e que ese
é o ser que chaman “identidade”, <<…Pois aqueles son momentos en
do que nós con lexanía nos que algo novo, algo descoñecido
decimos. Pois, non é a identidade entrou en nosco; nosos sentidos isa personificación textual dunha fican mudos sobrecollidos de temor; apariencia común, con rasgos todo en nós retráese; prodúcese conxuntos, destinada á coactivizar, unha trégola, e o novo, o que nadie coaccionar, colectivizar, e outros coñece, érguese no medio e cala. >>“co” en grupo? Realmente, nós
De tan repetidas veces que isto somos xente moi soa que decidiu sucede, a cotío, aparecen meigallos xogarlle unha partida, xente que de luz mutante que dan a realizar cada día pensa máis na mudanza, iniciativas en toda orde prácticas: e se tan abertamente estamos aos revistas, ciclos de cine, xuntazas, que se identifiquen con nós, así comelladas, faladorías, lecturas, tamén nos inquedan aqueles dos debates, hipnose, éxtase, orxías, que soamente queda non poder aleacións transformantes e outros dicir por desaparición, os outros. conxuros do porvir. Así somos nós. Os que non se identifican con nós, Os que, como todos din, fanse eses son os que sempre máis pasar por uns novos rapaces con interesan. Os que por algunha moitas gañas e propostas intelec- razón non siguen a nosa horda tuais, chamándose “cromáticos” salvaxe, é dicir, á maioría. Podríase non polas cores e das virtudes non dicir que somos un grupo mino-por “Virtuosos”. O peor do asunto ritario, unha minoría. Unha non é o de que sexan unha nova actuación privada. Aínda que isto identidade de masas na Costa, tamén se refutará proximamente, senón un grupo que intenta pois non somos parte de ningún “desidentidadizar” un grupo identi- bando ou grupo no sentido de cara zadamente calqueriento. Un grupo á acción dunha maioría ou minoría no que se ve identidade pero non política: como polo xeral, enténdese calqueridade, identifícano coa minoría. A nosa acción é un “identidade” sendo él, máis que refuxio.nada, calqueriento. Con iso afastá-
Onde o miolo principal son os monos, de si a nosa raza nacida outros, os que nin sequera son, nun territorio ten unhas propie-sexamos nós eses outros que non dades culturais únicas e auténticas están, e que polo restante están no (típicas do racismo) que nos fan outro, que dixen? Sexamos nós? diferentes, e todo iso cun orgullo Quén? Eses que coma outros de ideloxía cheirante e afectiva á puideron ser, pero foi unha mera vez, que as modas máis doídas das xuntanza calquera, a modo de eiras políticas levantaron en nome
O Croma<<Deliberación última>>
actividade no guetto, ou de partida poderes principal, así é como de baralla na tasca, ou de circulan as liortas entre maiorías e chegados da Universidade capital e minorías na nosa actualidade. no pobo se preguntan, que se fai? Entón revivindo a identidade, se Isto, que se acerca máis ao sexo nós encontrámonos fóra deste ser que a nada político-sociatificante. ou non-ser, o que se nos planta é: Digo que procurando irnos dun que facer?, pois, que somos(?) iso, ser, sexa identidade, sexa masa, ou en tal caso, xa o sabemos: nin un sexa tamén minoría, polo tanto, da nin outro, ou ambos, pero menos unidade, intentamos camiñar en un que ningún outro, ou viceversa presenza de todos cunha invisi- –aurea mediocritas aristotélica; o bilidade virulenta. “que facer” vese contestado en:
para non saír da súa actividade e O mutante: a cor está en presenza
poder desvincularnos da tarefa da eterna, menos para os cegos (outra
conquista do poder o mellor é usar minoría), envolve a Urdimbre do
o disfraz dun deles, e facerse pasar real e defíneo todo, pero o mal nun
por outro. Para conseguilo, débese corpo pequeno rompe o corpo bon,
ter coidadiño e pintarse con iso é crear un cambio, muta ;
tingues de sanidade, pigmentos coma a mutación nas cores nós
visibles, e iniciativas aceptables temos unha función de envolver á
pero cun fondo de cor vírica hacia realidade, pero hai algo que na
un campo cromáticamente ines-realidade-imaxe a nivel pigmen-
perado, usamos a súa estratexia tación e percepción sensorial é
biopolítica, pero co énfase no imposiblemente visible: o croma
teatralmente descoñecido: da das virtudes, a súa mutación nos
virtude cromática. Para facerse corpos.
pasar por cromático non fai falla Resulta que falando na “caverna de “ser”, senón precísase “ser sabendo Platón” ou no recoñecido Café Bar que se é, de maneira onírica ou Sirena decatámonos de que os disfrazada”, ou a máxima de corpos grandes normalmente son Vattimo -“soñar sabendo que se sans, e os virus na súa forma de está soñando”, así sería para o pequeno tamaño e forza sobre a noso caso: actuar coma un virus totalidade encárganse de destruir o san nunha sociedade enferma. Polo seu amigo de convivencia, a saúde. tanto, ante todo recoñecer que o O que as éticas aplicadas fan hoxe, corpo é pequeno e residualmente en mans dun Estado bonito, perxudicial, nalgún sentido para o hixiénico, con cheiro a lexía seca mercadillo de poderes no conxunto porque se traballa dende moi cedo (os bos e os malos), e san porque é intentar que o “habitat” síntase aparentemente non dana ningún limpo e sexa limpado de virus e tipo de estructura social nin outras bacterias acollo-antes (do política, sempre máis preto da castelán “acojonantes”), e poida creación que da destrucción, crítica distraer o tempo en cousas que entendida coma interpretación, non resten poder ao mercadillo de dígase logo actividade creacioneira.
- 20 - - 21 -
Este “virus san”, con corpo de decidir de que bando está (bos ou minoría e apariencia de maioría, malos), senón que entra adecua-habita nun lugar, como nón, damente no ritmo da sociedade contradictorio: sociedade enferma. enfermada, nada a favor da A mesma é ela en si unha maioría corrente, sabendo que inconscien-c o n p r o b l e m a s , u n g r u p o temente hai un proceso que desvía heteroxéneo que intenta chamarse ao átomo na súa uniformidade homoxéneo, de aí tantos problemas lineal e comúnmente paralela, coa identidade e o racismo, pero sabendo que o desgarro da que sobre todo é un conxunto de Urdimbre é o seu camiño, sabendo ideas mesturadas que xuntas que é un virus san no seo dunha abarcan o que elas chaman un fin sociedade enferma: unha aparente práctico: a consecución de armas cor, inconsciente, facéndose pasar que os mercaderes do mercadillo por, disfrazada de, soñando que é de poderes afilan tódos os días nas minoría nunha real maioría súas ferreterías de valores éticos, perxudicada e perxudicante. A empresariais, do comercio e inter- actividade do croma grazas a un cambio xustificado polo capital teatro que matinalmente comeza co sexa igual circulante que fixo, e o thaumazein, e remata coa virtude que máis nos enloquece da cultura cromática, precedido por revela-“aplicada a”, feitos-nomes que cións clorificadas e clorificantes enchen carteis moi importantes nas nosas mercedes que son o para o estreñimento dos que se residuo máis relevante dun calque-pasan por cromáticos na Costa, na riento individuo.mísera da costa de residuos
Un, como colleríamos de Rilke contaminantes recibidos polos
“novo”, non novum a ritmo de mass media, onde o mar e as cores
Bloch nin de esperanza até á son o máis inspirante para todos
p leni tude (progreso ) , que é os que a habitan. En fin, o da
imposiblemente visible, o mesmo é sociedade enferma enténdese
dicir “descoñecido” que entra en dende miles de perspectivas mino-
nosco, e tal como xa se dixo ristas, dende calquera minoría,
anteriormente imprégnanos de cando a minoría que a critica
forma revelativa, manifestante, e tamén é un problema. Pois, na súa
acontecedora no tempo. Cando ese maioria a minoría no destino do
novo, ou ese calquera momento social é sempre unha valoración
definido por croma faise ver, o crítica ao capital dominante,
thaumazein é indudábel, a reac-sociedade enferma, e revolucionario
ción afectivo fisiolóxica tamén, vai radical de maneira consciente, o
cara ao que é o que importa: a problema de ser minoría está no
virtude iníciase. “Prodúcese unha “ser”, entón é un problema
trégola”, que no silenzo o asombro psicoloxicamente da consciencia.
e a repentividade alumbra, a un Pero é que a actividade cromática
crear de novo, pero como sempre non se lanza ao miolo das liortas
da maneira máis calquerienta, de de cabezas, collendo ticket para
xeito alter, e no tempo alteridade, conformaría unha posible ética do non como conxuro de identidades p e n s a m e n t o c r o m á t i c o , d o nin outros progresismos neomar- pensamento das explosividades xistas, senón no tempo celestial. O virtuoso-afectivas nun mar salgado que “nadie coñece” é máis ben e negrificado. Así, poderíamos unha patada divina, porque se fose concluir que o que Rilke adianta humana sería únicamente efecto- na cita da súa VIII carta a Kappus causa e describiriase pragmá- sobre os momentos nos que o ticamente dunha forma conductista saber vése máis aló dos sentidos e polos novos psicólogos do cogni- os presentimentos, como formato tivismo estresante actual, divina ou da tristeza, o croma aparécenos máis ben divinizante porque ten coma algo semellante, pero con capacidade de levar a cabo un feito tingues menos ascéticos e quizáis non real: a virtude cromática, que menos despoxados á soidade e ao sería o que conformaría toda a amor, e máis adiantados a ét ica posible do proceso; é operación comunal e emocio-social: principalmente o que nos ocorre na así como as grandes thyasas Costa. Tan pronto chega a órfico-báquicas sectarias do pitago-mercancía do coñecemento dende o rismo, nas que se procuraban ceo, ábrennos as mans as cores e g r a n d e s m o m e n t o s , d í g a s e o c h e i r o d o m a r a t a q u e cromáticos, como a salvación da instauramos a nosa praxe. O que alma, a purificación, a transmi-“érguese no medio e cala” son o gración das almas desprendidas momento no que tales formas por un pneuma infinito: isto é algo naturais do afecto (cores e outras que só co disfraz das cores revelacións), déixanse estar no enténdese, e que únicamente nun regazo do interior consciente (cara pobo de estudantes residuais, a actividade cromática) e con coma Rilke, se verte nun lixo cheo apoteose virulentamente faise de cores permufadas, chamadas: despertante: na virtude. O que gañas de foder unha cor mutante. antes díxose que podería ser o que
Afastémonos do cosmos, viaxemos xuntos;Collamos os brazos do mar e enlacémolos.No máis letargante estado é onde sou bruto;Viaxemos ao Norte a encherse, pensémoloAs cavernas son de intrusos,As cavernas son de muxosque por comer e fumarliscan de nós, os ilusos.Que por descoñecer calane logo din: somos “muitos”.Trincádeme os beizos de cores aterradas,Chupádella de canto!Pois en músicas descoñecidasEu tamén calo,E logo non digo, senón canto.
Viaxe a caverna,Imos trataloDa deliberación,Até á descripción.
Mon Búa Soneira
- 22 - - 23 -
Este “virus san”, con corpo de decidir de que bando está (bos ou minoría e apariencia de maioría, malos), senón que entra adecua-habita nun lugar, como nón, damente no ritmo da sociedade contradictorio: sociedade enferma. enfermada, nada a favor da A mesma é ela en si unha maioría corrente, sabendo que inconscien-c o n p r o b l e m a s , u n g r u p o temente hai un proceso que desvía heteroxéneo que intenta chamarse ao átomo na súa uniformidade homoxéneo, de aí tantos problemas lineal e comúnmente paralela, coa identidade e o racismo, pero sabendo que o desgarro da que sobre todo é un conxunto de Urdimbre é o seu camiño, sabendo ideas mesturadas que xuntas que é un virus san no seo dunha abarcan o que elas chaman un fin sociedade enferma: unha aparente práctico: a consecución de armas cor, inconsciente, facéndose pasar que os mercaderes do mercadillo por, disfrazada de, soñando que é de poderes afilan tódos os días nas minoría nunha real maioría súas ferreterías de valores éticos, perxudicada e perxudicante. A empresariais, do comercio e inter- actividade do croma grazas a un cambio xustificado polo capital teatro que matinalmente comeza co sexa igual circulante que fixo, e o thaumazein, e remata coa virtude que máis nos enloquece da cultura cromática, precedido por revela-“aplicada a”, feitos-nomes que cións clorificadas e clorificantes enchen carteis moi importantes nas nosas mercedes que son o para o estreñimento dos que se residuo máis relevante dun calque-pasan por cromáticos na Costa, na riento individuo.mísera da costa de residuos
Un, como colleríamos de Rilke contaminantes recibidos polos
“novo”, non novum a ritmo de mass media, onde o mar e as cores
Bloch nin de esperanza até á son o máis inspirante para todos
p leni tude (progreso ) , que é os que a habitan. En fin, o da
imposiblemente visible, o mesmo é sociedade enferma enténdese
dicir “descoñecido” que entra en dende miles de perspectivas mino-
nosco, e tal como xa se dixo ristas, dende calquera minoría,
anteriormente imprégnanos de cando a minoría que a critica
forma revelativa, manifestante, e tamén é un problema. Pois, na súa
acontecedora no tempo. Cando ese maioria a minoría no destino do
novo, ou ese calquera momento social é sempre unha valoración
definido por croma faise ver, o crítica ao capital dominante,
thaumazein é indudábel, a reac-sociedade enferma, e revolucionario
ción afectivo fisiolóxica tamén, vai radical de maneira consciente, o
cara ao que é o que importa: a problema de ser minoría está no
virtude iníciase. “Prodúcese unha “ser”, entón é un problema
trégola”, que no silenzo o asombro psicoloxicamente da consciencia.
e a repentividade alumbra, a un Pero é que a actividade cromática
crear de novo, pero como sempre non se lanza ao miolo das liortas
da maneira máis calquerienta, de de cabezas, collendo ticket para
xeito alter, e no tempo alteridade, conformaría unha posible ética do non como conxuro de identidades p e n s a m e n t o c r o m á t i c o , d o nin outros progresismos neomar- pensamento das explosividades xistas, senón no tempo celestial. O virtuoso-afectivas nun mar salgado que “nadie coñece” é máis ben e negrificado. Así, poderíamos unha patada divina, porque se fose concluir que o que Rilke adianta humana sería únicamente efecto- na cita da súa VIII carta a Kappus causa e describiriase pragmá- sobre os momentos nos que o ticamente dunha forma conductista saber vése máis aló dos sentidos e polos novos psicólogos do cogni- os presentimentos, como formato tivismo estresante actual, divina ou da tristeza, o croma aparécenos máis ben divinizante porque ten coma algo semellante, pero con capacidade de levar a cabo un feito tingues menos ascéticos e quizáis non real: a virtude cromática, que menos despoxados á soidade e ao sería o que conformaría toda a amor, e máis adiantados a ét ica posible do proceso; é operación comunal e emocio-social: principalmente o que nos ocorre na así como as grandes thyasas Costa. Tan pronto chega a órfico-báquicas sectarias do pitago-mercancía do coñecemento dende o rismo, nas que se procuraban ceo, ábrennos as mans as cores e g r a n d e s m o m e n t o s , d í g a s e o c h e i r o d o m a r a t a q u e cromáticos, como a salvación da instauramos a nosa praxe. O que alma, a purificación, a transmi-“érguese no medio e cala” son o gración das almas desprendidas momento no que tales formas por un pneuma infinito: isto é algo naturais do afecto (cores e outras que só co disfraz das cores revelacións), déixanse estar no enténdese, e que únicamente nun regazo do interior consciente (cara pobo de estudantes residuais, a actividade cromática) e con coma Rilke, se verte nun lixo cheo apoteose virulentamente faise de cores permufadas, chamadas: despertante: na virtude. O que gañas de foder unha cor mutante. antes díxose que podería ser o que
Afastémonos do cosmos, viaxemos xuntos;Collamos os brazos do mar e enlacémolos.No máis letargante estado é onde sou bruto;Viaxemos ao Norte a encherse, pensémoloAs cavernas son de intrusos,As cavernas son de muxosque por comer e fumarliscan de nós, os ilusos.Que por descoñecer calane logo din: somos “muitos”.Trincádeme os beizos de cores aterradas,Chupádella de canto!Pois en músicas descoñecidasEu tamén calo,E logo non digo, senón canto.
Viaxe a caverna,Imos trataloDa deliberación,Até á descripción.
Mon Búa Soneira
- 22 - - 23 -
Lata. Santiago Caneda
Disesel Benzin. Carlota
Infinito. Carlota
Zombies. Carlota
- 24 - - 25 -
Lata. Santiago Caneda
Disesel Benzin. Carlota
Infinito. Carlota
Zombies. Carlota
- 24 - - 25 -
<<Queremos: abstraccionismo es antihumano y hostil a todo lo que es verdade-independencia del arte – para la ramente humano. Es enemigo del revolución; la revolución – para la
1 realismo y enemigo del arte liberación definitiva del arte.>>socialista y, en general, de todo André Bretón y Diego Rivera. (La
3arte progresista y avanzado...>>firma de Diego Rivera corresponde realmente a León Trotsky) Federov Davidov
Tres enfoques; esperanza, desi-<<El arte soviético adolece,
lusión y rechazo, tres caras de un precisamente de considerable
mismo ser, el arte soviético, el descuido de la forma, acaso en su
Realismo Socialista. La faceta frustrado cuanto angustiado deseo
ilusionante, un arte transmisor del de ajustarse, primero al esquema
ideario comunista y representación socio-político impuesto por el
de la libertad revolucionaria de los partido, y, luego, a las capaci-
hombres. La desilusión, la crítica dades estéticas de lo que se ha
de un arte politizado, en el dado en llamar la “gente sencilla”,
sentido de atado y controlado, que que después de todo, no es tan
no enseña nada, que no emocio-sencilla como parece. Tan penosa
na, una simple herramienta del limitación impide, de hecho, profun-
poder que pretende ser arte y, dizar en el “fondo”, y obtener finalmente, la postura oficial, realizaciones en la “forma”. Forma controladora, despectiva y domi-y fondo, así, fluyen débiles, nante poseedora de la verdad achaparrados, descoloridos en un artística. Entre estas tres posturas país de poderoso color social y
2 se movió el Realismo Socialista político.>>marcando su desarrollo artístico
Mahfud Massis dentro y fuera de la URSS. En el seno de los países socialistas
<<El abstraccionismo es una primaba, ya sea por imposición o escuela negativa y profundamente por omisión de otras opciones, la reaccionaria del arte burgués. El visión positiva y en el resto de
El Realismo Socialista; la pintura al servicio de la política.
1 BRETON, A. ARAGON, L. Surrealismo frente a Realismo Socialista. Tusquets Edt. 1967. Pág. 332 MASSIS. M. La polémica del arte en la URSS y el formalismo. Edición Digital.3 KURZ MUÑOZ, Alberto. El arte en Rusia. La era soviética. Instituto de Historia del arte ruso y
soviético. 1991. Pág. 138.
occidente la postura negativa o gandística el valor estético no indiferente pero siempre profunda- desaparece por completo. mente crítica con el arte ruso y
El Realismo Social no fue sus autores.
enten-dido en la URSS como una <<El realismo socialista, por ser corriente sino como un método. El
el método de base a la literatura y término responde a cualquier obra de la crítica soviética, exige del realizada dentro del socialismo y artista una representación verídica, aunque se inscribe a una serie de históricamente concreta de la parámetros establecidos por el realidad en su desarrollo revolucio- Partido, son pocas las obras que nario. Además, el carácter verda- dentro del período soviético dero e históricamente concreto de puedan ser excluidas perma-dicha representación artística de la nentemente del Realismo Social. realidad debe combinarse con el Se puede tener la tentación de deber de transformación ideológica denominarlo arte oficial pero sería y de educación de las masas den- una visión simplista ya que, el
4tro del espírito del socialismo>> arte no estaba realizado por políticos sino por artistas que
Esa es la definición oficial del expresaban sus ideas y aunque
Realismo Socialista que apareció atados a un método elegían la
en los estatutos de la Unión de temática y la mostraban según
Escritores Soviéticos en 1932. Es sus ideas. Como ejemplo la obra
por lo tanto una definición ade-de Deineka Futuros Avia-dores,
cuada a la literatura pero es clara en su temática, juventud y
válida de igual modo para la pin-futuro, pero hermosa en la forma
tura. Realismo Social, Socialista o que expresa la libre creación.
Soviético son tres términos que hablan no solo de una corriente sino también de una forma de entender el arte. Una concepción ligada a una ideología y por ello se suele considerar al arte Soviético una mera propaganda del régimen antes que arte como tal. Pero lo cierto es que la propaganda está dirigida a las masas y aunque la temática de una obra pueda resultar propa-
4 BRETON, A. ARAGON, L. Surrealismo frente a Realismo Socialista. Tusquets Editor. 1967. Pág. 74
Aleksandr Deineka. Futuros aviadores
- 26 - - 27 -
<<Queremos: abstraccionismo es antihumano y hostil a todo lo que es verdade-independencia del arte – para la ramente humano. Es enemigo del revolución; la revolución – para la
1 realismo y enemigo del arte liberación definitiva del arte.>>socialista y, en general, de todo André Bretón y Diego Rivera. (La
3arte progresista y avanzado...>>firma de Diego Rivera corresponde realmente a León Trotsky) Federov Davidov
Tres enfoques; esperanza, desi-<<El arte soviético adolece,
lusión y rechazo, tres caras de un precisamente de considerable
mismo ser, el arte soviético, el descuido de la forma, acaso en su
Realismo Socialista. La faceta frustrado cuanto angustiado deseo
ilusionante, un arte transmisor del de ajustarse, primero al esquema
ideario comunista y representación socio-político impuesto por el
de la libertad revolucionaria de los partido, y, luego, a las capaci-
hombres. La desilusión, la crítica dades estéticas de lo que se ha
de un arte politizado, en el dado en llamar la “gente sencilla”,
sentido de atado y controlado, que que después de todo, no es tan
no enseña nada, que no emocio-sencilla como parece. Tan penosa
na, una simple herramienta del limitación impide, de hecho, profun-
poder que pretende ser arte y, dizar en el “fondo”, y obtener finalmente, la postura oficial, realizaciones en la “forma”. Forma controladora, despectiva y domi-y fondo, así, fluyen débiles, nante poseedora de la verdad achaparrados, descoloridos en un artística. Entre estas tres posturas país de poderoso color social y
2 se movió el Realismo Socialista político.>>marcando su desarrollo artístico
Mahfud Massis dentro y fuera de la URSS. En el seno de los países socialistas
<<El abstraccionismo es una primaba, ya sea por imposición o escuela negativa y profundamente por omisión de otras opciones, la reaccionaria del arte burgués. El visión positiva y en el resto de
El Realismo Socialista; la pintura al servicio de la política.
1 BRETON, A. ARAGON, L. Surrealismo frente a Realismo Socialista. Tusquets Edt. 1967. Pág. 332 MASSIS. M. La polémica del arte en la URSS y el formalismo. Edición Digital.3 KURZ MUÑOZ, Alberto. El arte en Rusia. La era soviética. Instituto de Historia del arte ruso y
soviético. 1991. Pág. 138.
occidente la postura negativa o gandística el valor estético no indiferente pero siempre profunda- desaparece por completo. mente crítica con el arte ruso y
El Realismo Social no fue sus autores.
enten-dido en la URSS como una <<El realismo socialista, por ser corriente sino como un método. El
el método de base a la literatura y término responde a cualquier obra de la crítica soviética, exige del realizada dentro del socialismo y artista una representación verídica, aunque se inscribe a una serie de históricamente concreta de la parámetros establecidos por el realidad en su desarrollo revolucio- Partido, son pocas las obras que nario. Además, el carácter verda- dentro del período soviético dero e históricamente concreto de puedan ser excluidas perma-dicha representación artística de la nentemente del Realismo Social. realidad debe combinarse con el Se puede tener la tentación de deber de transformación ideológica denominarlo arte oficial pero sería y de educación de las masas den- una visión simplista ya que, el
4tro del espírito del socialismo>> arte no estaba realizado por políticos sino por artistas que
Esa es la definición oficial del expresaban sus ideas y aunque
Realismo Socialista que apareció atados a un método elegían la
en los estatutos de la Unión de temática y la mostraban según
Escritores Soviéticos en 1932. Es sus ideas. Como ejemplo la obra
por lo tanto una definición ade-de Deineka Futuros Avia-dores,
cuada a la literatura pero es clara en su temática, juventud y
válida de igual modo para la pin-futuro, pero hermosa en la forma
tura. Realismo Social, Socialista o que expresa la libre creación.
Soviético son tres términos que hablan no solo de una corriente sino también de una forma de entender el arte. Una concepción ligada a una ideología y por ello se suele considerar al arte Soviético una mera propaganda del régimen antes que arte como tal. Pero lo cierto es que la propaganda está dirigida a las masas y aunque la temática de una obra pueda resultar propa-
4 BRETON, A. ARAGON, L. Surrealismo frente a Realismo Socialista. Tusquets Editor. 1967. Pág. 74
Aleksandr Deineka. Futuros aviadores
- 26 - - 27 -
Los orígenes más remotos del corte liberal y progresista la idea Realismo Social se encuentran en el de la dictadura del proletariado no origen del mismo Realismo. Desde les agradaba en absoluto. Pero no mediados del siglo XIX con el todos se marcharon. Había secto-agotamiento del romanticismo, los res innovadores y rupturistas que cambios sociales y la aparición del veían en la revolución un ejemplo positivismo, el Realismo cobra fuerza de nueva creación y de inspira-en las artes plásticas. Su premisa ción. Pensaron que la Revolución básica era representar la realidad lo y la revolución artística irían más fielmente posible, apartando lo parejas.ideal y buscando lo bello en la misma
Este fue el caso de Konstantin realidad. De hecho, muchos autores
Yuon (1875-1958). Al estallar la hicieron una transición directa de
Revolución cerró su escuela de este realismo decimonónico al
arte, estaba emocionado por los Realismo Social. Este es el caso de
acontecimientos y se dedicaría a Nesterov, que cambió a sus clientes
plasmar el momento en su arte. aristócratas por lideres del partido y
Así nace Planeta Nuevo en 1921, trabajadores.
una emotiva obra en la que Dentro del ámbito ruso, otra hombres jalean al universo el
de las influencias fueron los nacimiento de un nuevo orden. Ambulantes del siglo XIX que
tuvieron un gran impacto en al arte ruso y su influencia se dejó notar hasta los años 20. En sus obras se retrataban situaciones de denuncia social y campesinos idealizados (Fedotov, Reptin o Venetsianov). A finales del siglo XIX también aparece el grupo llamado el Mundo del Arte que tachaba a los Ambulantes de obsoletos y apostaban por un arte
Desgraciadamente para los más accesible , indiv idual y creyen-tes artístico-revolucionarios espiritual y supusieron el regreso los acontecimientos se tornaron al arte por el arte.oscuros para el arte. Se colocó a
El estallido de la Revolución Lunakarskii como Comisario Popu-Rusa provocó el exilio de muchos lar de Cultura que por su vida en de los intelectuales y artistas que el extranjero se había movido por vivían en Rusia. Aunque eran de los círculos artísticos occidentales
y conocía algunas de las vanguar- que buscaban un nuevo arte dias del momento. Si bien estas industrial de la nueva sociedad, de inicio no fueron objeto de Pímenov se situó en otra posición. crítica no tardarían en serlo, el Defendió la pintura de caballete y arte burgués no tenía cabida en la la complejidad técnica represen-
5 tando la sociedad trabajadora de nueva patria .la bulliciosa y creciente Moscú.
En 1918 Lenin comienza a exponer su preocupación por el arte y comienzan a erigirse por toda Rusia monumentos a los héroes revolucionarios. El arte comenzaba a ponerse a los pies del poder. El Departamento de Bellas Artes, dependiente del Comisariado Popular de Cultura, inspirado por las ideas de Lenin abrió por toda Rusia museos fuertemente subvencionados en los que las obras eran seleccionadas minuciosamente. También puso en marcha una reforma institucional de todas las escuelas y centros artísticos con el fin de tenerlos más próximos al poder. La temá-tica se vuelve clara, el soldado ruso, la industria, la formación del país, el culto al hombre conforme al ideal heleno y los líderes son el centro del arte.
Será Yuri Pímenov (1903- 1977) el que haga suyas estas temáticas dotándolas de una belleza idealizada. Frente a los
5 <<La pintura abstracta no empezó a cotizarse a precios elevados hasta la guerra fría cuando,
por cierto, se benefició de la hostilidad que Hitler y Stalin habían mostrado hacia ella. Y así se
convirtió en una suerte de arte oficial del “mundo libre” contra el “totalitarismo”: curioso destino
para los enemigos de los convencionalismos burgueses.>>
HOBSBAWN, Eric. A la zaga. Decadencia y fracaso de las vanguardias del siglo XX.
Ed. Crítica. Barcelona. 2009. Pág. 23
Konstantin Yuon. Planeta Nuevo
Yuri Pimenov.La expansión de los edificios de Moscú
Yuri Pimenov.Boda en la calle de mañana
- 28 - - 29 -
Los orígenes más remotos del corte liberal y progresista la idea Realismo Social se encuentran en el de la dictadura del proletariado no origen del mismo Realismo. Desde les agradaba en absoluto. Pero no mediados del siglo XIX con el todos se marcharon. Había secto-agotamiento del romanticismo, los res innovadores y rupturistas que cambios sociales y la aparición del veían en la revolución un ejemplo positivismo, el Realismo cobra fuerza de nueva creación y de inspira-en las artes plásticas. Su premisa ción. Pensaron que la Revolución básica era representar la realidad lo y la revolución artística irían más fielmente posible, apartando lo parejas.ideal y buscando lo bello en la misma
Este fue el caso de Konstantin realidad. De hecho, muchos autores
Yuon (1875-1958). Al estallar la hicieron una transición directa de
Revolución cerró su escuela de este realismo decimonónico al
arte, estaba emocionado por los Realismo Social. Este es el caso de
acontecimientos y se dedicaría a Nesterov, que cambió a sus clientes
plasmar el momento en su arte. aristócratas por lideres del partido y
Así nace Planeta Nuevo en 1921, trabajadores.
una emotiva obra en la que Dentro del ámbito ruso, otra hombres jalean al universo el
de las influencias fueron los nacimiento de un nuevo orden. Ambulantes del siglo XIX que
tuvieron un gran impacto en al arte ruso y su influencia se dejó notar hasta los años 20. En sus obras se retrataban situaciones de denuncia social y campesinos idealizados (Fedotov, Reptin o Venetsianov). A finales del siglo XIX también aparece el grupo llamado el Mundo del Arte que tachaba a los Ambulantes de obsoletos y apostaban por un arte
Desgraciadamente para los más accesible , indiv idual y creyen-tes artístico-revolucionarios espiritual y supusieron el regreso los acontecimientos se tornaron al arte por el arte.oscuros para el arte. Se colocó a
El estallido de la Revolución Lunakarskii como Comisario Popu-Rusa provocó el exilio de muchos lar de Cultura que por su vida en de los intelectuales y artistas que el extranjero se había movido por vivían en Rusia. Aunque eran de los círculos artísticos occidentales
y conocía algunas de las vanguar- que buscaban un nuevo arte dias del momento. Si bien estas industrial de la nueva sociedad, de inicio no fueron objeto de Pímenov se situó en otra posición. crítica no tardarían en serlo, el Defendió la pintura de caballete y arte burgués no tenía cabida en la la complejidad técnica represen-
5 tando la sociedad trabajadora de nueva patria .la bulliciosa y creciente Moscú.
En 1918 Lenin comienza a exponer su preocupación por el arte y comienzan a erigirse por toda Rusia monumentos a los héroes revolucionarios. El arte comenzaba a ponerse a los pies del poder. El Departamento de Bellas Artes, dependiente del Comisariado Popular de Cultura, inspirado por las ideas de Lenin abrió por toda Rusia museos fuertemente subvencionados en los que las obras eran seleccionadas minuciosamente. También puso en marcha una reforma institucional de todas las escuelas y centros artísticos con el fin de tenerlos más próximos al poder. La temá-tica se vuelve clara, el soldado ruso, la industria, la formación del país, el culto al hombre conforme al ideal heleno y los líderes son el centro del arte.
Será Yuri Pímenov (1903- 1977) el que haga suyas estas temáticas dotándolas de una belleza idealizada. Frente a los
5 <<La pintura abstracta no empezó a cotizarse a precios elevados hasta la guerra fría cuando,
por cierto, se benefició de la hostilidad que Hitler y Stalin habían mostrado hacia ella. Y así se
convirtió en una suerte de arte oficial del “mundo libre” contra el “totalitarismo”: curioso destino
para los enemigos de los convencionalismos burgueses.>>
HOBSBAWN, Eric. A la zaga. Decadencia y fracaso de las vanguardias del siglo XX.
Ed. Crítica. Barcelona. 2009. Pág. 23
Konstantin Yuon. Planeta Nuevo
Yuri Pimenov.La expansión de los edificios de Moscú
Yuri Pimenov.Boda en la calle de mañana
- 28 - - 29 -
6 suprimieron escuelas de arte y el En 1922 Kandinski , Pevser, canon socialista se impuso por Gabo y Puni se vieron obligados al doquier. El objetivo estaba claro exilio. La obra de Kandinski no en una sociedad revolucionaria, tenía cabida en la Rusia revolu-con un gobierno revolucionario era cionaria. Aunque logró inaugurar necesario crear un arte revolucio-una exposición denominada Del nario y cualquier aspecto que no impresionismo al suprematismo en encajase debía ser depurado. La la que se exhibían 163 obras temática paso a ser el héroe ruso suyas, el plan de reforma que victorioso, el trabajo, el socialismo presentó para el Instituto de y la nueva sociedad. A aquellos Cultura Artística fue “excesivo” y autores que no entraban este rechazado por todos los asociados.canon se les censuraba y se les
Los que se quedaron se acusaba de formalismo artístico. dedicaron al diseño industrial Sin embargo, a pesar de las para librarse de la represión y restricciones hubo autores que se solo unos pocos continuaron con adaptaron y compartieron las la crítica desde dentro. Malevich preocupaciones de l Part ido. rechazaba la pintura realista por Aleksandr Deineka (1899-1969) es centrarse en lo material. Por su uno de los máximos represen-par te Pe t rov -Vodk in se v io tantes del Realismo Socialista y obligado a reformar un cuadro sus obras le jos de parecer suyo de la guerra civil por no propaganda, ese fue su inicio en entrar dentro de los cánones. la pintura, adquieren personalidad Nesterov pasó de los paisajes al propia. La belleza se muestra a retrato de funcionarios. El Partido través de los cánones revolucio-puso todo su empeño en crear un narios. Durante la Segunda arte nuevo antiburgués. Los Guerra Mundial Deineka da a luz -ismos que proliferaron por todo a toda una serie de obras bélicas occidente debían desaparecer y de fervor patrio contra los agreso-con ellos un sin fin de artistas res y su arte se cargó de conte-salieron del país; Benois, Somov, nidos heróicos y épicas batallas.Dobujinski, Chejonin, Roerij, Bask,
La sorpresa estalla en el arte Korovin, Iakulev, Grigoriev... soviético con la aparición, en
Con Stal in se in ic ia un 71 9 5 4 , d e E l D e s h i e l o d e proceso de censura sin límites
Ehremburg, que junto con otras dedicado a controlar todo el arte
obras literarias, mostraron que se nacido en el seno de la URSS. Se
estaba abriendo en el régimen un
cierto margen para la creación. Se (1878-1927) que había permane-permitió una pequeña dosis de cido en el olvido por sus retratos crítica y algunos de los escritores y paisajes atípicos.del per íodo anter ior fueron
Hacia finales de los años 80 recuperados. Sin embargo, la
con la Perestroika y la política de decepción fue mayúscula en el
apertura de Gorbachov el Realis-campo de la pintura, no se
mo Socialista siguió vigente como produjo tal avance y el Realismo
estilo artístico oficial hasta la Social permaneció casi inmutable.
desaparición de la Unión Soviética. El reflejo más evidente fue la
El programa artístico se derrumbó recuperación de algunos artistas
junto al gobierno y se abrió un de la década de los 20 que habían
nuevo período artísticosido condenados con anterioridad. Ese fue el caso de Bóris Kustódiev
6 Entre 1914 y 1921 tuvo cierta libertad para expresarse desde la abstracción. A partir de 1922
se vio obligado al exilio por el desprecio de su arte desde las autoridades.
7 <<Una minoría creativa, compuesta por directores teatrales y cinematográficos, editores de
revistas, abogados, historiadores y filósofos, empezó a poner a prueba los límites de la
censura estatal, aventurándose a saltar las fronteras de la disciplina de partido en su
búsqueda de la innovación y la originalidad.>> ZUBOK, Vladislav M. Un Imperio Fallido.
Ed. Crítica. Barcelona. 2008. Pág. 252
Aleksandr Deineka. La defensa de Sebastopol
Borja Santiago
- 30 - - 31 -
6 suprimieron escuelas de arte y el En 1922 Kandinski , Pevser, canon socialista se impuso por Gabo y Puni se vieron obligados al doquier. El objetivo estaba claro exilio. La obra de Kandinski no en una sociedad revolucionaria, tenía cabida en la Rusia revolu-con un gobierno revolucionario era cionaria. Aunque logró inaugurar necesario crear un arte revolucio-una exposición denominada Del nario y cualquier aspecto que no impresionismo al suprematismo en encajase debía ser depurado. La la que se exhibían 163 obras temática paso a ser el héroe ruso suyas, el plan de reforma que victorioso, el trabajo, el socialismo presentó para el Instituto de y la nueva sociedad. A aquellos Cultura Artística fue “excesivo” y autores que no entraban este rechazado por todos los asociados.canon se les censuraba y se les
Los que se quedaron se acusaba de formalismo artístico. dedicaron al diseño industrial Sin embargo, a pesar de las para librarse de la represión y restricciones hubo autores que se solo unos pocos continuaron con adaptaron y compartieron las la crítica desde dentro. Malevich preocupaciones de l Part ido. rechazaba la pintura realista por Aleksandr Deineka (1899-1969) es centrarse en lo material. Por su uno de los máximos represen-par te Pe t rov -Vodk in se v io tantes del Realismo Socialista y obligado a reformar un cuadro sus obras le jos de parecer suyo de la guerra civil por no propaganda, ese fue su inicio en entrar dentro de los cánones. la pintura, adquieren personalidad Nesterov pasó de los paisajes al propia. La belleza se muestra a retrato de funcionarios. El Partido través de los cánones revolucio-puso todo su empeño en crear un narios. Durante la Segunda arte nuevo antiburgués. Los Guerra Mundial Deineka da a luz -ismos que proliferaron por todo a toda una serie de obras bélicas occidente debían desaparecer y de fervor patrio contra los agreso-con ellos un sin fin de artistas res y su arte se cargó de conte-salieron del país; Benois, Somov, nidos heróicos y épicas batallas.Dobujinski, Chejonin, Roerij, Bask,
La sorpresa estalla en el arte Korovin, Iakulev, Grigoriev... soviético con la aparición, en
Con Stal in se in ic ia un 71 9 5 4 , d e E l D e s h i e l o d e proceso de censura sin límites
Ehremburg, que junto con otras dedicado a controlar todo el arte
obras literarias, mostraron que se nacido en el seno de la URSS. Se
estaba abriendo en el régimen un
cierto margen para la creación. Se (1878-1927) que había permane-permitió una pequeña dosis de cido en el olvido por sus retratos crítica y algunos de los escritores y paisajes atípicos.del per íodo anter ior fueron
Hacia finales de los años 80 recuperados. Sin embargo, la
con la Perestroika y la política de decepción fue mayúscula en el
apertura de Gorbachov el Realis-campo de la pintura, no se
mo Socialista siguió vigente como produjo tal avance y el Realismo
estilo artístico oficial hasta la Social permaneció casi inmutable.
desaparición de la Unión Soviética. El reflejo más evidente fue la
El programa artístico se derrumbó recuperación de algunos artistas
junto al gobierno y se abrió un de la década de los 20 que habían
nuevo período artísticosido condenados con anterioridad. Ese fue el caso de Bóris Kustódiev
6 Entre 1914 y 1921 tuvo cierta libertad para expresarse desde la abstracción. A partir de 1922
se vio obligado al exilio por el desprecio de su arte desde las autoridades.
7 <<Una minoría creativa, compuesta por directores teatrales y cinematográficos, editores de
revistas, abogados, historiadores y filósofos, empezó a poner a prueba los límites de la
censura estatal, aventurándose a saltar las fronteras de la disciplina de partido en su
búsqueda de la innovación y la originalidad.>> ZUBOK, Vladislav M. Un Imperio Fallido.
Ed. Crítica. Barcelona. 2008. Pág. 252
Aleksandr Deineka. La defensa de Sebastopol
Borja Santiago
- 30 - - 31 -
Wassily Kandinsky:a arte como expresión do mundo interior.
pintura, e non outra, sexa a hexémonica no seu tempo, é produto do paso por unha etapa histórica dominada polas correntes materia-listas. Así, a pintura eríxese como aquela disciplina encargada de plasmar, e en definitiva de emular, o mundo visible ou perceptible. Isto é o que ocorrerá, por exemplo, nos estados socialistas como a URSS, <<A supresión dos sons interiores onde o realismo domina o espectro que constitúen a esencia das da producción artística.cores, a dispersión das forzas do
artista no vacío, é a arte pola Por realizar un pequeno achega-1arte>> mento a Marx (e ó seu pensamento),
Wassily Kandinsky atrevémonos a dicir que, en parte, é a súa concepción da conciencia como
É obxecto desta pequena mero reflexo do mundo percibido polo
exposición tratar de explorar suxeito a que posibilita este tipo de
mínimamente as críticas que pintura, unha pintura que se
recibe o materialismo, e o pensa-conforma coa plasmación do mundo
mento de Marx en particular, que podemos chamar material. O
dende o “mundo” da arte por espíritu, o que Ignacio designa no
parte de autores como o ruso seu texto como “adentro”, é neutra-
Wassily Kandinsky. O núcleo lizado, velado. O individuo concebido
desta crítica sitúase, a meu modo por Marx é un desalmado, un home
de ver, no mesmo punto no que que non posúe relación co seu
se apoia a de Ignacio, a saber, no mundo interior, co seu fondo
olvido (ou rexeitamento) marxiano sombrío, e polo tanto coa división ou
do espíritu, con todo o que iso fractura que o constitúe.
conleva.Froito deste plantexamento é o
Kandinsky, na súa loita feito de que, por dicilo dalgún xeito,
encarni-zada contra a pintura tampouco a arte se relacione con
figurativa, decátase de que o feito aquilo que na maioría dos casos non
de que esa forma de entender a é susceptible de ser racionalizado,
tasado e medido. É sinxelo inferir mente espiritual), ese mundo que, a identidade dun suxeito a como sabemos, non está composto partires das súas percepcións por figuras ou corpos, senón por económicas, do lugar que ocupa sentimentos, inquedanzas e, en na estructura económica (clase), definitiva, por fracturas e contradic-pero non en función das veces cións. Por iso a pintura ten que ser, que chora, das ocasións nas que segundo Kandinsky, abstracta. sinte ledicia, da “forma” que Nos cadros de Kand insky adoptan os seus soños, da podemos percibir como as formas, as relación que mantén ese suxeito figuras, convírtense nun mero coa súa finitude, etc; e non o é soporte das cores, unhas cores que, porque, xustamente, todas estas á súa vez, son o medio a través do situacións escapan ao cerco da cal o artista expresa os seus senti-identidade. mentos máis profundos. Parafra-
A loita de Kandinsky vai na seando ao pintor ruso, as cores dirección de recuperar o espíritu, serían as encargadas de facer chegar tanto para a arte como para o ao observador sensible da obra os propio individuo. Se dixemos que sentimientos ou inquedanzas que a pintura figurativa era a bandei- esconde ese mundo interior, un ra da arte digamos materialista, a mundo que representa para o noso pintura abstracta desempeñará o autor nada menos que a esencia mesmo papel nunha concepción verdadeira do home. da arte que él mesmo designa En toda a obra de Kandinsky como espiritual. Profundicemos está presente, como un espectro que un pouco máis nesta cuestión. recorre todos os seus cadros, unha
Para Kandinsky, e este é o mordaz crítica ao materialismo, unha gran motivo do seu rexeitamento corrente que, para o noso artista, con respecto á pintura figurativa, supón un atraso no avance do a arte non debe ter por cometido espíritu humano. Isto é o que levou, a emulación do mundo visible. entre otras cosas, a que algúns Ante todo, a pintura, as obras autores definan a súa obra como pictóricas, deben ser producto da unha tarefa guiada por un ansia de expresión do que él mesmo destrución ou devastación da designa como mundo interior do materia.artista (un “paraxe” eminente-
1 Kandinsky, Wassily, Sobre lo Espiritual en el Arte, p.25
Bibliografía:· Sociedad y Barbarie. Marx como fuente de desarraigo. Ignacio Castro
· Sobre lo Espiritual en el Arte. Wassily Kandinsky
· El Realismo Socialista; la belleza de la pintura al servicio de la política. Borja Santiago
- 32 - - 33 -
Sergio Cernadas Leis
Wassily Kandinsky:a arte como expresión do mundo interior.
pintura, e non outra, sexa a hexémonica no seu tempo, é produto do paso por unha etapa histórica dominada polas correntes materia-listas. Así, a pintura eríxese como aquela disciplina encargada de plasmar, e en definitiva de emular, o mundo visible ou perceptible. Isto é o que ocorrerá, por exemplo, nos estados socialistas como a URSS, <<A supresión dos sons interiores onde o realismo domina o espectro que constitúen a esencia das da producción artística.cores, a dispersión das forzas do
artista no vacío, é a arte pola Por realizar un pequeno achega-1arte>> mento a Marx (e ó seu pensamento),
Wassily Kandinsky atrevémonos a dicir que, en parte, é a súa concepción da conciencia como
É obxecto desta pequena mero reflexo do mundo percibido polo
exposición tratar de explorar suxeito a que posibilita este tipo de
mínimamente as críticas que pintura, unha pintura que se
recibe o materialismo, e o pensa-conforma coa plasmación do mundo
mento de Marx en particular, que podemos chamar material. O
dende o “mundo” da arte por espíritu, o que Ignacio designa no
parte de autores como o ruso seu texto como “adentro”, é neutra-
Wassily Kandinsky. O núcleo lizado, velado. O individuo concebido
desta crítica sitúase, a meu modo por Marx é un desalmado, un home
de ver, no mesmo punto no que que non posúe relación co seu
se apoia a de Ignacio, a saber, no mundo interior, co seu fondo
olvido (ou rexeitamento) marxiano sombrío, e polo tanto coa división ou
do espíritu, con todo o que iso fractura que o constitúe.
conleva.Froito deste plantexamento é o
Kandinsky, na súa loita feito de que, por dicilo dalgún xeito,
encarni-zada contra a pintura tampouco a arte se relacione con
figurativa, decátase de que o feito aquilo que na maioría dos casos non
de que esa forma de entender a é susceptible de ser racionalizado,
tasado e medido. É sinxelo inferir mente espiritual), ese mundo que, a identidade dun suxeito a como sabemos, non está composto partires das súas percepcións por figuras ou corpos, senón por económicas, do lugar que ocupa sentimentos, inquedanzas e, en na estructura económica (clase), definitiva, por fracturas e contradic-pero non en función das veces cións. Por iso a pintura ten que ser, que chora, das ocasións nas que segundo Kandinsky, abstracta. sinte ledicia, da “forma” que Nos cadros de Kand insky adoptan os seus soños, da podemos percibir como as formas, as relación que mantén ese suxeito figuras, convírtense nun mero coa súa finitude, etc; e non o é soporte das cores, unhas cores que, porque, xustamente, todas estas á súa vez, son o medio a través do situacións escapan ao cerco da cal o artista expresa os seus senti-identidade. mentos máis profundos. Parafra-
A loita de Kandinsky vai na seando ao pintor ruso, as cores dirección de recuperar o espíritu, serían as encargadas de facer chegar tanto para a arte como para o ao observador sensible da obra os propio individuo. Se dixemos que sentimientos ou inquedanzas que a pintura figurativa era a bandei- esconde ese mundo interior, un ra da arte digamos materialista, a mundo que representa para o noso pintura abstracta desempeñará o autor nada menos que a esencia mesmo papel nunha concepción verdadeira do home. da arte que él mesmo designa En toda a obra de Kandinsky como espiritual. Profundicemos está presente, como un espectro que un pouco máis nesta cuestión. recorre todos os seus cadros, unha
Para Kandinsky, e este é o mordaz crítica ao materialismo, unha gran motivo do seu rexeitamento corrente que, para o noso artista, con respecto á pintura figurativa, supón un atraso no avance do a arte non debe ter por cometido espíritu humano. Isto é o que levou, a emulación do mundo visible. entre otras cosas, a que algúns Ante todo, a pintura, as obras autores definan a súa obra como pictóricas, deben ser producto da unha tarefa guiada por un ansia de expresión do que él mesmo destrución ou devastación da designa como mundo interior do materia.artista (un “paraxe” eminente-
1 Kandinsky, Wassily, Sobre lo Espiritual en el Arte, p.25
Bibliografía:· Sociedad y Barbarie. Marx como fuente de desarraigo. Ignacio Castro
· Sobre lo Espiritual en el Arte. Wassily Kandinsky
· El Realismo Socialista; la belleza de la pintura al servicio de la política. Borja Santiago
- 32 - - 33 -
Sergio Cernadas Leis
1. Cal é a di ferenza entre o
orgánico e o in-orgánico? Seica non O in-orgánico é a terra, a
está tan clara. Mais eu quero, mate-ria sen alma.
percorrer agora a súa diferenza, ata O in-orgánico é o morto. O chegar á comunicación, ao tránsito,
s e n a l e n t o . O i n e r t e . O á ponte, á transformación, ao fluxo, corpuscular. O estrutural. O á continuidade do proceso......estrato. O estratificado.
Vida – morte. Alento sen fin, O in-orgánico é todo aquilo suspiro que é aire, gas, moléculas,
que non ten Espírito... po, minerais, terra...
O in-orgánico é aquilo onde O auga vólvese xeo, e cristaliza. caemos, onde nos desva- Corta así toda posibilidade de vida. necemos, onde descansamos, Sen embargo tamén os corpos inconscientes, é o noso soño mantéñense en xeo para conservar profundo, cando o corazón late as súas calidades vitais, orgánicas.... por si mesmo repousando nun Como? A través da morte? Do in-corpo que está... ausente, en orgánico?off, separado, brando ou duro,
Da terra xorden as plantas, os ríxido de frío ou suave da
alimentos, as flores.... Que nós calor........
comemos, que outros animais O in-orgánico do noso corpo comen, para logo devolver á terra, e
son sempre os ósos: pura facela máis rica, máis nutrinte, máis materia cálcica, mineral, terra mineralizada, mellor, máis diversa e mesma, po (o po de Quevedo...), diferente.as cinzas, o ignoto.......
O problema da reciclaxe do lixo Sen embargo, ata eses ósos nas sociedades contemporáneas
conteñen líquidos orgánicos acontece precisamente neste ámbito esenciais para a nosa vida e de coñecemento: trátase de aprender para a nosa saúde; nutrintes.... a compostar o lixo, tamén a separalo
adecuadamente. Que quere dicir “a vida é só unha variedade
separalo adecuadamente? Consiste da morte” Nietzsche, A gaia
precisamente en INTRODUCIR A ciencia.........
DIFERENZA NO IN-ORGÁNICO, no
O in-org@nico. aparentemente homoxéneo... O supremo e celestial. Se cabe é máis
in-orgánico non é algo homoxé- homoxéneo o ceo, baleiro, silencioso,
neo sen máis: como a Morte! A sen deuses nin ídolos, sempre
Terra! A Merda! Hai unha dife- ausente de resposta (así é como
renza inherente ao in-orgánico Zaratustra se atopa repetidas veces
que o percorre ao seu través o ceo, ao que lle pide e cuestiona
como surcando un corpo (sen sen resultado)... Mentres na terra,
órganos!) intensivo, potencial no po, na merda.... atopamos o
desta maneira, no que a vida principio diferencial da vida, de tal
latexa ao fondo, case invisíbel, maneira que en verdade nada-queda-
como unha forma mesma da fóra, nada-sobra, a riqueza e o
Morte, da Terra, da Merda..... I absoluto está no presunto lixo, máis
é precisamente ese diferencial que no presunto ceo... -Unha nova
que habita esa aparente homo- forma de idealismo??
xeneidade sen vida o que 2.
posibilita todo o demais; as O in-orgánico non é o obsceno formas máis excelsas.
nin o macabro; mais está moi preto O in-orgánico non é o
de ambos, pois os dous outórganlle homo-xéneo sen máis, nin o
unha especie de morte á vida, ou de non-orgánico...... Hai unha
vida á morte como veremos a organicidade implícita no in-
continuación. No macabro isto se orgánico, que é esa potencia
cadra é máis claro: no obsceno é a diferencial que atravesa a súa
des-composición do orgánico a que aparente homoxeneidade. Na
tende a un grado cero, homoxéneo merda mesma están todas as
polo cal chega a con-fundirse coa formas posíbeis da vida como
masa, como nun desexo de in-agochadas, latexando, implí-
diferenciarse... Por exemplo: todo é citas, todo un tesouro de
polla, todo é carne, todo é fluxo, riquezas........
sexo, babas... homoxeneidade na que
-Sexa o superhome o sen- a vida parece por fin acabar. Pola
tido da terra! Que quixo dicir contra, o macabro da morte cara a
Nietzsche con estas verbas? vida, cara o movemento... –caveira
Algo así como: aprendede a que ri, que chora, que sinte, á que
reciclar e compostar mellor. sentimos...
Aprendede a apreciar o máis Entre eles, o diferencial do in-
baixo, o ínfimo, en relación co orgánico, a súa potencia, non é nin
- 34 - - 35 -
1. Cal é a di ferenza entre o
orgánico e o in-orgánico? Seica non O in-orgánico é a terra, a
está tan clara. Mais eu quero, mate-ria sen alma.
percorrer agora a súa diferenza, ata O in-orgánico é o morto. O chegar á comunicación, ao tránsito,
s e n a l e n t o . O i n e r t e . O á ponte, á transformación, ao fluxo, corpuscular. O estrutural. O á continuidade do proceso......estrato. O estratificado.
Vida – morte. Alento sen fin, O in-orgánico é todo aquilo suspiro que é aire, gas, moléculas,
que non ten Espírito... po, minerais, terra...
O in-orgánico é aquilo onde O auga vólvese xeo, e cristaliza. caemos, onde nos desva- Corta así toda posibilidade de vida. necemos, onde descansamos, Sen embargo tamén os corpos inconscientes, é o noso soño mantéñense en xeo para conservar profundo, cando o corazón late as súas calidades vitais, orgánicas.... por si mesmo repousando nun Como? A través da morte? Do in-corpo que está... ausente, en orgánico?off, separado, brando ou duro,
Da terra xorden as plantas, os ríxido de frío ou suave da
alimentos, as flores.... Que nós calor........
comemos, que outros animais O in-orgánico do noso corpo comen, para logo devolver á terra, e
son sempre os ósos: pura facela máis rica, máis nutrinte, máis materia cálcica, mineral, terra mineralizada, mellor, máis diversa e mesma, po (o po de Quevedo...), diferente.as cinzas, o ignoto.......
O problema da reciclaxe do lixo Sen embargo, ata eses ósos nas sociedades contemporáneas
conteñen líquidos orgánicos acontece precisamente neste ámbito esenciais para a nosa vida e de coñecemento: trátase de aprender para a nosa saúde; nutrintes.... a compostar o lixo, tamén a separalo
adecuadamente. Que quere dicir “a vida é só unha variedade
separalo adecuadamente? Consiste da morte” Nietzsche, A gaia
precisamente en INTRODUCIR A ciencia.........
DIFERENZA NO IN-ORGÁNICO, no
O in-org@nico. aparentemente homoxéneo... O supremo e celestial. Se cabe é máis
in-orgánico non é algo homoxé- homoxéneo o ceo, baleiro, silencioso,
neo sen máis: como a Morte! A sen deuses nin ídolos, sempre
Terra! A Merda! Hai unha dife- ausente de resposta (así é como
renza inherente ao in-orgánico Zaratustra se atopa repetidas veces
que o percorre ao seu través o ceo, ao que lle pide e cuestiona
como surcando un corpo (sen sen resultado)... Mentres na terra,
órganos!) intensivo, potencial no po, na merda.... atopamos o
desta maneira, no que a vida principio diferencial da vida, de tal
latexa ao fondo, case invisíbel, maneira que en verdade nada-queda-
como unha forma mesma da fóra, nada-sobra, a riqueza e o
Morte, da Terra, da Merda..... I absoluto está no presunto lixo, máis
é precisamente ese diferencial que no presunto ceo... -Unha nova
que habita esa aparente homo- forma de idealismo??
xeneidade sen vida o que 2.
posibilita todo o demais; as O in-orgánico non é o obsceno formas máis excelsas.
nin o macabro; mais está moi preto O in-orgánico non é o
de ambos, pois os dous outórganlle homo-xéneo sen máis, nin o
unha especie de morte á vida, ou de non-orgánico...... Hai unha
vida á morte como veremos a organicidade implícita no in-
continuación. No macabro isto se orgánico, que é esa potencia
cadra é máis claro: no obsceno é a diferencial que atravesa a súa
des-composición do orgánico a que aparente homoxeneidade. Na
tende a un grado cero, homoxéneo merda mesma están todas as
polo cal chega a con-fundirse coa formas posíbeis da vida como
masa, como nun desexo de in-agochadas, latexando, implí-
diferenciarse... Por exemplo: todo é citas, todo un tesouro de
polla, todo é carne, todo é fluxo, riquezas........
sexo, babas... homoxeneidade na que
-Sexa o superhome o sen- a vida parece por fin acabar. Pola
tido da terra! Que quixo dicir contra, o macabro da morte cara a
Nietzsche con estas verbas? vida, cara o movemento... –caveira
Algo así como: aprendede a que ri, que chora, que sinte, á que
reciclar e compostar mellor. sentimos...
Aprendede a apreciar o máis Entre eles, o diferencial do in-
baixo, o ínfimo, en relación co orgánico, a súa potencia, non é nin
- 34 - - 35 -
unha nin outra cousa en si I é que o mesmo pasa cos
mesma; senón anacos de cada nómadas: en principio son aqueles
cousa que si se poden derivar... que viven no deserto, non se sabe
moi ben cómo nin de qué. Mais son 3.
precisamente eles a comunidade Cando Zaratustra chega ao escollida (por Deleuze, por exemplo,
deserto... cando o camelo se por moitos máis...)... Porque viven atopa no medio do deserto... desa transformación das enerxías. atópase presuntamente ante a Porque saben aproveitar o sutil e homoxeneidade da terra, ante a viver entre as correntes, os fluxos súa pobreza sen saída, onde un que percorren o corpo sen órganos soamente pode obedecer e do deserto. De novo, no aparente someterse ao dado, non ten homoxéneo, hai un sen fin de fluxos forzas para iniciar... subterráneos que enriquecen e for-
man a diferenza. Quizais unha Sorprendentemente, é no
diferenza máis intensa que a que medio do deserto que se produ-
atopamos noutros lugares do ce a primeira transformación: o
planeta. De certo: os grandes camelo convértese en león, des-
xacementos petroleiros... onde se tapa a súa forza, converte o seu
atopan? Tesouros in-orgánicos que resentimento, o seu nihilismo
producen enerxía máxima. O segredo en positivo, como sabemos a
da nosa época, do noso porvir: esta figura que logo dará lugar ao
mutación da enerxía. Mutación do neno. Pois ben, isto non o
homoxéneo en d i f e renza . In -podería facer se non atopase
organicidade.forzas coas que transformarse
nese deserto. Forzas que están 4.dalgunha maneira implícitas
Pero é que todo isto está nese deserto, nesa rúa sen
ademais relacionado co comezo da saída ata a que fomos condu-
1filosofía, e con Parménides . Se c i d o s . B a i x o o a p a r e n t e
investigamos un pouco na vida deste sometemento do simplemente
“filósofo” vemos que era algo máis reactivo (a materia, a masa que
que o iniciador dunha tradición é o pobo e o camelo...) xorden
lóxica baseada no principio de non-as forzas individualizantes afir-
contradicción e a racionalidade. mativas, as forzas diferenciais
Parece que Parménides, como moitos da vontade de poder que afirma
outros supostos presocráticos, era o león...
unha sorte de médica, sanador, hipnose, nun estado de durmevela,
chamán, ademais de lexislador e entre o soño e a vixía, onde
político. As súas prácticas con- propiamente ten que situarse o
sistían en permanecer durante poema de Parménides . Desta
longos períodos en lugares maneira, o poema, tantas veces
sagrados, moitos deles naturais, apropiado pola tradición lóxica e
como covas, cavernas, abruptos analítica europea... sería unha
paisaxes... Nestes lugares, a especie de cántico, un emprego
p rác t i ca da inmob i l i dade “máxico” da palabra, que a través da
consistía en permanecer, COMO repetición suxería, inducía estes
ROCHAS, como MATERIA IN- estados de tránsito... En concreto
ORGÁNICA impasíbeis ante os Parménides (Parmeneides) pensaba
avatares da conciencia. A inmo- que era a maneira de chegar nada
bilidade era unha terapia, para máis e nada menos que ao outro
atoparse cada un consigo lado: á beira da morte, do que é
mesmo, coas inquietudes da eterno, efectivamente, mais por seren
súa conciencia, cos demos da dalgunha maneira in-orgánico, corpo
súa inquietude, todas esas sen órganos da razón e da concien-
cousas que están no funda- cia, verdadeira materia BRUTA da
mento dos nosos problemas e nosa luz e luminosidade...
sobre as que edificamos logo Entón todo cambia: a aparente
sen sabelo, os nosos problemas, REPETICIÓN e tosquedade dos
as nosas feridas que se mani-versos de Parménides semellaban
festan, mais que non son senón máis a modernos e contemporáneos
consecuencia desas pequenas métodos de psicoloxía e hipnose que
gretas na “orixe”... Parménides ao rudo descoido primitivo de quen
desta maneira era como un está comezando a xogar coas verbas
coidador; a xente ía a eses (aínda que por outra banda: hai
lugares a curarse i el os tanta diferenza entre unha cousa e a
colocaba en posición fetal, o outra?). A univocidade do ser
que Kingsley (ver nota) chama excelso, o idealismo da razón que
posición de incubación, coa tanto nos ceos situamos... estaba
orella pegada á terra, os ollos nun principio, en Parménides
pechados, con certa disciplina mesmo, parece que máis preto do
de xexunar... a xente entraba in-orgánico, da materia in-móbil...
ao cabo do tempo, días quizais, que doutra cousa. Habería que ver
nunha sorte de trance, de incluso (e isto é algo que tamén teño
- 36 - - 37 -
unha nin outra cousa en si I é que o mesmo pasa cos
mesma; senón anacos de cada nómadas: en principio son aqueles
cousa que si se poden derivar... que viven no deserto, non se sabe
moi ben cómo nin de qué. Mais son 3.
precisamente eles a comunidade Cando Zaratustra chega ao escollida (por Deleuze, por exemplo,
deserto... cando o camelo se por moitos máis...)... Porque viven atopa no medio do deserto... desa transformación das enerxías. atópase presuntamente ante a Porque saben aproveitar o sutil e homoxeneidade da terra, ante a viver entre as correntes, os fluxos súa pobreza sen saída, onde un que percorren o corpo sen órganos soamente pode obedecer e do deserto. De novo, no aparente someterse ao dado, non ten homoxéneo, hai un sen fin de fluxos forzas para iniciar... subterráneos que enriquecen e for-
man a diferenza. Quizais unha Sorprendentemente, é no
diferenza máis intensa que a que medio do deserto que se produ-
atopamos noutros lugares do ce a primeira transformación: o
planeta. De certo: os grandes camelo convértese en león, des-
xacementos petroleiros... onde se tapa a súa forza, converte o seu
atopan? Tesouros in-orgánicos que resentimento, o seu nihilismo
producen enerxía máxima. O segredo en positivo, como sabemos a
da nosa época, do noso porvir: esta figura que logo dará lugar ao
mutación da enerxía. Mutación do neno. Pois ben, isto non o
homoxéneo en d i f e renza . In -podería facer se non atopase
organicidade.forzas coas que transformarse
nese deserto. Forzas que están 4.dalgunha maneira implícitas
Pero é que todo isto está nese deserto, nesa rúa sen
ademais relacionado co comezo da saída ata a que fomos condu-
1filosofía, e con Parménides . Se c i d o s . B a i x o o a p a r e n t e
investigamos un pouco na vida deste sometemento do simplemente
“filósofo” vemos que era algo máis reactivo (a materia, a masa que
que o iniciador dunha tradición é o pobo e o camelo...) xorden
lóxica baseada no principio de non-as forzas individualizantes afir-
contradicción e a racionalidade. mativas, as forzas diferenciais
Parece que Parménides, como moitos da vontade de poder que afirma
outros supostos presocráticos, era o león...
unha sorte de médica, sanador, hipnose, nun estado de durmevela,
chamán, ademais de lexislador e entre o soño e a vixía, onde
político. As súas prácticas con- propiamente ten que situarse o
sistían en permanecer durante poema de Parménides . Desta
longos períodos en lugares maneira, o poema, tantas veces
sagrados, moitos deles naturais, apropiado pola tradición lóxica e
como covas, cavernas, abruptos analítica europea... sería unha
paisaxes... Nestes lugares, a especie de cántico, un emprego
p rác t i ca da inmob i l i dade “máxico” da palabra, que a través da
consistía en permanecer, COMO repetición suxería, inducía estes
ROCHAS, como MATERIA IN- estados de tránsito... En concreto
ORGÁNICA impasíbeis ante os Parménides (Parmeneides) pensaba
avatares da conciencia. A inmo- que era a maneira de chegar nada
bilidade era unha terapia, para máis e nada menos que ao outro
atoparse cada un consigo lado: á beira da morte, do que é
mesmo, coas inquietudes da eterno, efectivamente, mais por seren
súa conciencia, cos demos da dalgunha maneira in-orgánico, corpo
súa inquietude, todas esas sen órganos da razón e da concien-
cousas que están no funda- cia, verdadeira materia BRUTA da
mento dos nosos problemas e nosa luz e luminosidade...
sobre as que edificamos logo Entón todo cambia: a aparente
sen sabelo, os nosos problemas, REPETICIÓN e tosquedade dos
as nosas feridas que se mani-versos de Parménides semellaban
festan, mais que non son senón máis a modernos e contemporáneos
consecuencia desas pequenas métodos de psicoloxía e hipnose que
gretas na “orixe”... Parménides ao rudo descoido primitivo de quen
desta maneira era como un está comezando a xogar coas verbas
coidador; a xente ía a eses (aínda que por outra banda: hai
lugares a curarse i el os tanta diferenza entre unha cousa e a
colocaba en posición fetal, o outra?). A univocidade do ser
que Kingsley (ver nota) chama excelso, o idealismo da razón que
posición de incubación, coa tanto nos ceos situamos... estaba
orella pegada á terra, os ollos nun principio, en Parménides
pechados, con certa disciplina mesmo, parece que máis preto do
de xexunar... a xente entraba in-orgánico, da materia in-móbil...
ao cabo do tempo, días quizais, que doutra cousa. Habería que ver
nunha sorte de trance, de incluso (e isto é algo que tamén teño
- 36 - - 37 -
investigado) ata qué punto Pasar ao través do home é pasar
Platón non se podería ler dunha a través da tradición esta, á que
maneira semellante. chegamos e que dalgunha maneira
se está a pechar na contem-En xeral temos que ver de
poraneidade. É a tradición do Ser, onde veñen verdadeiramente as
da Razón, da Verdade, do Deus cousas, e ser finos á hora de
xudeu-cristiá, certamente. Pasar ao sacar conclusións e definir
seu través, a través desa positi-traxectorias. A do idealismo,
vización e ontificación da diferenza como unha simple fuxida cara a
ontolóxica, como por unha meseta nada... é unha liña coa que
(in-orgánico!) inter-media, de paso... c a d a v e z e s t o u m á i s e n
Digamos que ese Deus, ese Ser foi o desacordo; pois parece, e baixo
engano da nosa hipnose: aquilo que meu punto de vista así é, que
nos permitiu estar como parvos hai unha UNIVOCIDADE orixi-
ollando para un punto fixo mentres naria e particular do ser
todo ao noso redor cambiaba... Foi humano que constitúe a súa
aquilo que permitiu concentrar a verdadeira potencia de pensa-
nosa capacidade, a nosa univocidade mento, aquilo que o arrexunta
durante o período de tempo sufi-co cosmos enteiro, co absoluto,
ciente como para pasar ao outro e isto por riba de entender un
lado... da conciencia. Claro! Agora absoluto parcial como vida,
non vale quedarse durmidos. Hai razón, etc. Senón un absoluto
que pasar! soltarse do prestidi-cada vez máis en relación co in-
xitador! Deixar a ponte e caer por orgánico tamén, coa morte, coa
fin... da outra banda do río! Pero iso merda, co lixo, máis que un
non é un desfacerse sen máis da 2cosmos un CAOSMOS . Algo así ponte. Non é un destruíla e caer o
sei que suxire nietzsche cando río de diferenza bruta. Non é perder
di iso de que o home é unha a tensión da univocidade que nos
ponte entre a besta e o super-permitiu facer o tránsito, o proceso
home: pois entón é algo preciso da hipnose. Pola contra: grazas a
e necesario. Non é un simple aqueles que permaneceron, incu-
erro sen máis, senón un paso bando, durante séculos, confiando
imprescindíbel do camiño, do en Deus, no Ser, nese punto
proceso, que non cabe obviar permanente e potente de tránsito,
totalmente, senón algo que para os que agora podemos xa
serve para pasar ao seu través.comezar a habitar a outra beira,
pasar a través deles (herme- algún tipo de referencia ao que
néutica!)... permanece, ao que se conserva...
Pois claro!: non dura o mesmo Por exemplo, cando pregunta:
o p r o c e s o d e h i p n o s e e -que é o que é o bo? Contesta:
incubación para unha persoa -aquilo que aumenta e conserva a
que para toda unha especie!! nosa vontade de poder. Onde
salienta (por exemplo no volume de 5.
A vontade de poder) que vai por iso Paradoxalmente isto ten que alén de Espinosa, quen se quedara
ver co soño e a ensoñación que na conservación, na perseveración do propón Brais. Pois como xa Ser no conatus... Mais tamén se sabedes, o soño e a ensoñación sinala como dalgunha maneira se teñen máis que ver con Apolo queda en Esp inosa , é d i c i r , que con Dionisos; máis co contempla tamén a conservación, o idealismo que co corpo, así en que permanece, o que se mantén principio... I é que o mesmo como unha calidade favorable ao Nietzsche no nacemento da tra- verdadeiro e auténtico ser, e polo xedia advertira sobre este perigo tanto unha calidade que se afirma da filosofía de Schopenhauer e no devir.o seu eloxio dunha vontade
Se vamos á lectura deleuziana do dionisíaca: o dionisos que
eterno retorno, atopamos tamén que Nietzsche reclama dende un
a permanencia, o in-móbil, o mes-principio é un dionisos que
mo... forma parte do eterno retorno, xoga, dalgunha maneira con
sutilmente, mais dunha maneira apolo, un vaivén que non se
“fundamental”. O eterno retorno é o resolve en dialéctica; aínda que
retorno do mesmo, mais a través da precisamente por isto é polo
diferenza... dito doutra maneira: para que máis tarde, ao final da súa
que haxa diferenza, ten que haber obra, recoñece “demasiado”
repetición. Soamente no seo da hegelianismo neste nacemento
repetición, do que se conserva, do da traxedia... Sabemos que a
que permanece, soamente dentro da súa fórmula final vai tendendo
U N I V O C I D A D E D O D E V I R . . . cada vez máis a unha non
podemos apreciar, comprender, oposición dos contrarios, a
EXTRAer... unha diferenza, a máis unha especie de afirmación
fundamental, a inmediata... dáse absoluta da vida, do espontá-
nese contexto.neo, da forza... máis sempre hai
- 38 - - 39 -
investigado) ata qué punto Pasar ao través do home é pasar
Platón non se podería ler dunha a través da tradición esta, á que
maneira semellante. chegamos e que dalgunha maneira
se está a pechar na contem-En xeral temos que ver de
poraneidade. É a tradición do Ser, onde veñen verdadeiramente as
da Razón, da Verdade, do Deus cousas, e ser finos á hora de
xudeu-cristiá, certamente. Pasar ao sacar conclusións e definir
seu través, a través desa positi-traxectorias. A do idealismo,
vización e ontificación da diferenza como unha simple fuxida cara a
ontolóxica, como por unha meseta nada... é unha liña coa que
(in-orgánico!) inter-media, de paso... c a d a v e z e s t o u m á i s e n
Digamos que ese Deus, ese Ser foi o desacordo; pois parece, e baixo
engano da nosa hipnose: aquilo que meu punto de vista así é, que
nos permitiu estar como parvos hai unha UNIVOCIDADE orixi-
ollando para un punto fixo mentres naria e particular do ser
todo ao noso redor cambiaba... Foi humano que constitúe a súa
aquilo que permitiu concentrar a verdadeira potencia de pensa-
nosa capacidade, a nosa univocidade mento, aquilo que o arrexunta
durante o período de tempo sufi-co cosmos enteiro, co absoluto,
ciente como para pasar ao outro e isto por riba de entender un
lado... da conciencia. Claro! Agora absoluto parcial como vida,
non vale quedarse durmidos. Hai razón, etc. Senón un absoluto
que pasar! soltarse do prestidi-cada vez máis en relación co in-
xitador! Deixar a ponte e caer por orgánico tamén, coa morte, coa
fin... da outra banda do río! Pero iso merda, co lixo, máis que un
non é un desfacerse sen máis da 2cosmos un CAOSMOS . Algo así ponte. Non é un destruíla e caer o
sei que suxire nietzsche cando río de diferenza bruta. Non é perder
di iso de que o home é unha a tensión da univocidade que nos
ponte entre a besta e o super-permitiu facer o tránsito, o proceso
home: pois entón é algo preciso da hipnose. Pola contra: grazas a
e necesario. Non é un simple aqueles que permaneceron, incu-
erro sen máis, senón un paso bando, durante séculos, confiando
imprescindíbel do camiño, do en Deus, no Ser, nese punto
proceso, que non cabe obviar permanente e potente de tránsito,
totalmente, senón algo que para os que agora podemos xa
serve para pasar ao seu través.comezar a habitar a outra beira,
pasar a través deles (herme- algún tipo de referencia ao que
néutica!)... permanece, ao que se conserva...
Pois claro!: non dura o mesmo Por exemplo, cando pregunta:
o p r o c e s o d e h i p n o s e e -que é o que é o bo? Contesta:
incubación para unha persoa -aquilo que aumenta e conserva a
que para toda unha especie!! nosa vontade de poder. Onde
salienta (por exemplo no volume de 5.
A vontade de poder) que vai por iso Paradoxalmente isto ten que alén de Espinosa, quen se quedara
ver co soño e a ensoñación que na conservación, na perseveración do propón Brais. Pois como xa Ser no conatus... Mais tamén se sabedes, o soño e a ensoñación sinala como dalgunha maneira se teñen máis que ver con Apolo queda en Esp inosa , é d i c i r , que con Dionisos; máis co contempla tamén a conservación, o idealismo que co corpo, así en que permanece, o que se mantén principio... I é que o mesmo como unha calidade favorable ao Nietzsche no nacemento da tra- verdadeiro e auténtico ser, e polo xedia advertira sobre este perigo tanto unha calidade que se afirma da filosofía de Schopenhauer e no devir.o seu eloxio dunha vontade
Se vamos á lectura deleuziana do dionisíaca: o dionisos que
eterno retorno, atopamos tamén que Nietzsche reclama dende un
a permanencia, o in-móbil, o mes-principio é un dionisos que
mo... forma parte do eterno retorno, xoga, dalgunha maneira con
sutilmente, mais dunha maneira apolo, un vaivén que non se
“fundamental”. O eterno retorno é o resolve en dialéctica; aínda que
retorno do mesmo, mais a través da precisamente por isto é polo
diferenza... dito doutra maneira: para que máis tarde, ao final da súa
que haxa diferenza, ten que haber obra, recoñece “demasiado”
repetición. Soamente no seo da hegelianismo neste nacemento
repetición, do que se conserva, do da traxedia... Sabemos que a
que permanece, soamente dentro da súa fórmula final vai tendendo
U N I V O C I D A D E D O D E V I R . . . cada vez máis a unha non
podemos apreciar, comprender, oposición dos contrarios, a
EXTRAer... unha diferenza, a máis unha especie de afirmación
fundamental, a inmediata... dáse absoluta da vida, do espontá-
nese contexto.neo, da forza... máis sempre hai
- 38 - - 39 -
6. o que queda abaixo, afirmado non se
pode dar senón como diferencial, A inversión do platonismo,
tránsito proceso. A terra é ese espa-non é un mero rexeitamento nin
zo, ese corpo sen órganos que está unha mera destrución da
no proceso de desterritorialización-tradición e do pensamento do
territorialización....ser.
A terra é unha unidade diferen-A in-versión do platonismo
cial, in-tensiva, onde o in-orgánico ten que ser unha de-constru-
contén xa en si tódalas formas ción do mesmo, e sabemos que
posteriores e pretéritas, é o máis isto é diferente a unha mera
externo i exterior certamente, soa-destrución, a un mero rexeita-
mente ao prezo de ser tamén o máis mento.
interior; é dicir, o que posúe unha A in-versión do platonismo interioridade máis marcada, máis
pasa por cambiar, por virar o acusada, o que está marcado máis foco ao que tende a nosa intimamente pola diferenza, perco-univocidade: a nosa potencia de rrido por liñas que non soamente pensamento especificamente delimitan espazos, rexións no seu humana. Trátase de enfocar en interior, senón que constitúen eses vez de cara arriba, cara o ceo, mesmos espazos: liñas é diferenzas cara abaixo, cara a terra. que son anteriores aos territorios
que delimitan, que os producen e os Agora ben, isto non significa
xeran... e non viceversa.facer da terra un Deus (nin
sequera, en principio Gaia...). Esta comprensión, esta consti-Senón que no mesmo xiro, na tución da materia, determina incluso mesma viraxe, hai outra cousa a concepción mesma, é o que que tamén cambia. A univo- posibilita o pensamento como tal: o cidade que hai que CONSER- pensamento non é outra cousa que VAR xa non se refire a unha un destes puntos do cosmos, unha unidade que EX-ista, a un máquina sintetizadora, a partir da punto externo, certamente, que cal se visualiza, se con-forma o se ontifique... universo, mais sempre relativamente,
en in-tensidade, a ese punto, a esa Trátase de enfocar, re-verter
posición, a esa perspectiva.esa univocidade cara abaixo,
deixar libre, silencioso, sen O mundo, o cosmos, o universo, ídolos o ceo, certamente... mais o in-orgánico... non é igual nin
interactúa da mesma maneira mesmo... está atravesado por unha...
para todos, senón que a partir diferenza, é diferencial, nada queda
de cada liña de forza, de fóra, nada se rexeita, nada sobra,
consciencia (e inconsciencia), de todo está incluído nun mesmo
permanencia na diferenza... se proceso de re-organización e re-
forma un mundo e un universo, sistencia... Así si que o noso
multi-verso... corazón, con esta sabedoría, pode
descansar, verdadeiramente, onde P e r o po r i s t o mesmo ,
sexa, con esa seguridade de estar, cómpre para a filosofía, un
sempre en casa, dentro, latexar in-estudo, profundo (e superficial)
organicamente...da materia, ou mellor, do in-
orgánico (“a materia é un erro 1 É moi interesante a este
c o m p a r a d o a o d e u s d o s respecto o estudio “En los oscuros 3 lugares del saber, Peter Kingsley, eléatas” ), pois en verdade,
Atlanta.estamos a dicir que o in-
orgánico non é o mesmo que a 2 Concepto Deleuze-Guattari.
materia.3 Niezsche, O gai saber, aforismo
A materia é máis ben unha 109.
consecuencia externa ao proceso
do in-orgánico, verdadeira
matriz da diferenza. A in-
organicidade, como fonte de
vida, como vida mesma, como
aquilo no que xamais atopa-
remos o homoxéneo, pois é
aquilo que por definición ex-clúe
a homoxeneidade... É a esta
univocidade irreferenciable,
i-localizable... á que nos temos
que dedicar, entregar, abrir,
dirixir...
7.
Entón o asunto é este: ata o
máis baixo, o máis ínfimo, o
máis residual e íntimo, o lixo
Man_Hauser
- 40 - - 41 -
6. o que queda abaixo, afirmado non se
pode dar senón como diferencial, A inversión do platonismo,
tránsito proceso. A terra é ese espa-non é un mero rexeitamento nin
zo, ese corpo sen órganos que está unha mera destrución da
no proceso de desterritorialización-tradición e do pensamento do
territorialización....ser.
A terra é unha unidade diferen-A in-versión do platonismo
cial, in-tensiva, onde o in-orgánico ten que ser unha de-constru-
contén xa en si tódalas formas ción do mesmo, e sabemos que
posteriores e pretéritas, é o máis isto é diferente a unha mera
externo i exterior certamente, soa-destrución, a un mero rexeita-
mente ao prezo de ser tamén o máis mento.
interior; é dicir, o que posúe unha A in-versión do platonismo interioridade máis marcada, máis
pasa por cambiar, por virar o acusada, o que está marcado máis foco ao que tende a nosa intimamente pola diferenza, perco-univocidade: a nosa potencia de rrido por liñas que non soamente pensamento especificamente delimitan espazos, rexións no seu humana. Trátase de enfocar en interior, senón que constitúen eses vez de cara arriba, cara o ceo, mesmos espazos: liñas é diferenzas cara abaixo, cara a terra. que son anteriores aos territorios
que delimitan, que os producen e os Agora ben, isto non significa
xeran... e non viceversa.facer da terra un Deus (nin
sequera, en principio Gaia...). Esta comprensión, esta consti-Senón que no mesmo xiro, na tución da materia, determina incluso mesma viraxe, hai outra cousa a concepción mesma, é o que que tamén cambia. A univo- posibilita o pensamento como tal: o cidade que hai que CONSER- pensamento non é outra cousa que VAR xa non se refire a unha un destes puntos do cosmos, unha unidade que EX-ista, a un máquina sintetizadora, a partir da punto externo, certamente, que cal se visualiza, se con-forma o se ontifique... universo, mais sempre relativamente,
en in-tensidade, a ese punto, a esa Trátase de enfocar, re-verter
posición, a esa perspectiva.esa univocidade cara abaixo,
deixar libre, silencioso, sen O mundo, o cosmos, o universo, ídolos o ceo, certamente... mais o in-orgánico... non é igual nin
interactúa da mesma maneira mesmo... está atravesado por unha...
para todos, senón que a partir diferenza, é diferencial, nada queda
de cada liña de forza, de fóra, nada se rexeita, nada sobra,
consciencia (e inconsciencia), de todo está incluído nun mesmo
permanencia na diferenza... se proceso de re-organización e re-
forma un mundo e un universo, sistencia... Así si que o noso
multi-verso... corazón, con esta sabedoría, pode
descansar, verdadeiramente, onde P e r o po r i s t o mesmo ,
sexa, con esa seguridade de estar, cómpre para a filosofía, un
sempre en casa, dentro, latexar in-estudo, profundo (e superficial)
organicamente...da materia, ou mellor, do in-
orgánico (“a materia é un erro 1 É moi interesante a este
c o m p a r a d o a o d e u s d o s respecto o estudio “En los oscuros 3 lugares del saber, Peter Kingsley, eléatas” ), pois en verdade,
Atlanta.estamos a dicir que o in-
orgánico non é o mesmo que a 2 Concepto Deleuze-Guattari.
materia.3 Niezsche, O gai saber, aforismo
A materia é máis ben unha 109.
consecuencia externa ao proceso
do in-orgánico, verdadeira
matriz da diferenza. A in-
organicidade, como fonte de
vida, como vida mesma, como
aquilo no que xamais atopa-
remos o homoxéneo, pois é
aquilo que por definición ex-clúe
a homoxeneidade... É a esta
univocidade irreferenciable,
i-localizable... á que nos temos
que dedicar, entregar, abrir,
dirixir...
7.
Entón o asunto é este: ata o
máis baixo, o máis ínfimo, o
máis residual e íntimo, o lixo
Man_Hauser
- 40 - - 41 -
Nalgún intre nalgún lugar futuro pasado; por iso todo ocorre
p r o b a b l e m e n t e a u n n e n o nun instante: aquí e agora, sen
escoiteille unha definición do elección, sen depender de que eu
tempo como aquilo que fai que non o queira. Quizá por iso os nosos
todo ocorra á vez. Sen dúbida momentos máis íntimos nos asom-
unha definición suxerente, que me bren. Porque todo ocorrer, todo
levou a pensar nunha vivencia movemento, todo ser e toda
íntima e recurrente que afirma percep-ción é un acontecemento
xustamente o contrario, é dicir: ao que asistimos: percibir o
que todo ocorre á vez. E que para mundo é un acontecemento.
nós, a vida apenas consiste en Acontecer consiste en que acaeza
deixarnos decidir pola posibilidade iso que ten lugar unha soa vez e
que nos toca e que abre todo foi e todas as veces.
todo porvir nun instante. Nun Existe algunha lei que nos
instante eterno, máxico.permita saber se somos amigos do
O f i l ó so f o G . Agamben , tempo, se a dirección que toma
comenta nun dos seus textos que noso existir é a correcta, a mellor,
“é probable que a invencible a verdadeira? Afortunadamente,
tristeza na que se precipitan ás esta cuestión non nos invade
veces os nenos xurda da concien- sempre, como dicía, senón que
cia de non ser capaces para a acontece, irrompe sen esperar na
maxia. (…) [porque] aquilo que velocidade variable dos días e as
podemos alcanzar a través dos rutinas (afortunadamente?), mais
nosos méritos ou das nosas enfróntanos ao reflexo do que
fatigas non pode, en efecto, f i xemos de nós a ta agora .
facernos verdadeiramente felices”. Sitúanos radicalmente ante o
significado máis profundo do ético, Ser Nada, ser Ninguén insére-
ante sexa o que sexa nós mesmos. nos no inicio de toda a potencia á
Neses momentos que son a imaxe que nos abre a nosa condición de
do sempre e nos que un se apea mortais e cóntanos que vivir
do tren ou ve como o tren se vai, consiste en algo así como repetir
nesas ocasións -cantas?- nas que na memoria todo o sido, en
un non pertence ao ruído do proxectar na imaxi-nación un
A Escarpadura:o arsenal dos instantes ternos.
social, nas situacións nas que a eterno, é dicir, que está fóra do
un non lle incumbe todo o que se tempo e que o fende con toda a
fai ou se di ou se pensa ou sente verdade deste mundo, con toda a
e entón un párase e entón un non verdade do amor, no fondo: ás
sabe moi ben que ou quen é persoas, ós lugares: toda a maxia
porque toda resposta, porque toda que aínda habita no universo.
decisión ou posibilidade ou contin-O neno que en nós habita
xencia queda en suspenso. É aí imaxina nun intre esa colección
cando parece que nosa historia de momentos eternos, de momen-
enteira, a nosa vida se condensa tos nos que un se pregunta se a
nun instante do que pende a súa vida ten sentido, de momen-
posibilidade de que todo ou tos que son principalmente os que
apenas algo teña sentido. E ata o pasan a formar parte do arsenal
obxecto máis cotián adquire unha dos nosos recordos e que un
presenza estrana. O agora do conserva como o máis valioso dos
enigma da existencia, o momento tesouros. Si, do arsenal ou
dos nomes secretos.almacén xeral de armas e outros
É coma se a historia dun efectos de guerra que nos permite
estivese composta exclusivamente loitar para seguir vivindo. Para
de todos e cada un deses cándos seguir amando este lugar non
condensados no instante da elexido.
decisión. Un instante que é
Javier Turnes
- 42 - - 43 -
Nalgún intre nalgún lugar futuro pasado; por iso todo ocorre
p r o b a b l e m e n t e a u n n e n o nun instante: aquí e agora, sen
escoiteille unha definición do elección, sen depender de que eu
tempo como aquilo que fai que non o queira. Quizá por iso os nosos
todo ocorra á vez. Sen dúbida momentos máis íntimos nos asom-
unha definición suxerente, que me bren. Porque todo ocorrer, todo
levou a pensar nunha vivencia movemento, todo ser e toda
íntima e recurrente que afirma percep-ción é un acontecemento
xustamente o contrario, é dicir: ao que asistimos: percibir o
que todo ocorre á vez. E que para mundo é un acontecemento.
nós, a vida apenas consiste en Acontecer consiste en que acaeza
deixarnos decidir pola posibilidade iso que ten lugar unha soa vez e
que nos toca e que abre todo foi e todas as veces.
todo porvir nun instante. Nun Existe algunha lei que nos
instante eterno, máxico.permita saber se somos amigos do
O f i l ó so f o G . Agamben , tempo, se a dirección que toma
comenta nun dos seus textos que noso existir é a correcta, a mellor,
“é probable que a invencible a verdadeira? Afortunadamente,
tristeza na que se precipitan ás esta cuestión non nos invade
veces os nenos xurda da concien- sempre, como dicía, senón que
cia de non ser capaces para a acontece, irrompe sen esperar na
maxia. (…) [porque] aquilo que velocidade variable dos días e as
podemos alcanzar a través dos rutinas (afortunadamente?), mais
nosos méritos ou das nosas enfróntanos ao reflexo do que
fatigas non pode, en efecto, f i xemos de nós a ta agora .
facernos verdadeiramente felices”. Sitúanos radicalmente ante o
significado máis profundo do ético, Ser Nada, ser Ninguén insére-
ante sexa o que sexa nós mesmos. nos no inicio de toda a potencia á
Neses momentos que son a imaxe que nos abre a nosa condición de
do sempre e nos que un se apea mortais e cóntanos que vivir
do tren ou ve como o tren se vai, consiste en algo así como repetir
nesas ocasións -cantas?- nas que na memoria todo o sido, en
un non pertence ao ruído do proxectar na imaxi-nación un
A Escarpadura:o arsenal dos instantes ternos.
social, nas situacións nas que a eterno, é dicir, que está fóra do
un non lle incumbe todo o que se tempo e que o fende con toda a
fai ou se di ou se pensa ou sente verdade deste mundo, con toda a
e entón un párase e entón un non verdade do amor, no fondo: ás
sabe moi ben que ou quen é persoas, ós lugares: toda a maxia
porque toda resposta, porque toda que aínda habita no universo.
decisión ou posibilidade ou contin-O neno que en nós habita
xencia queda en suspenso. É aí imaxina nun intre esa colección
cando parece que nosa historia de momentos eternos, de momen-
enteira, a nosa vida se condensa tos nos que un se pregunta se a
nun instante do que pende a súa vida ten sentido, de momen-
posibilidade de que todo ou tos que son principalmente os que
apenas algo teña sentido. E ata o pasan a formar parte do arsenal
obxecto máis cotián adquire unha dos nosos recordos e que un
presenza estrana. O agora do conserva como o máis valioso dos
enigma da existencia, o momento tesouros. Si, do arsenal ou
dos nomes secretos.almacén xeral de armas e outros
É coma se a historia dun efectos de guerra que nos permite
estivese composta exclusivamente loitar para seguir vivindo. Para
de todos e cada un deses cándos seguir amando este lugar non
condensados no instante da elexido.
decisión. Un instante que é
Javier Turnes
- 42 - - 43 -
Es casi un tópico decir que el hablen y se pose cerca la
periplo de Os Eidos, un libro inmensidad es uno de los logros
señero en la poética gallega desde de este libro. En otras palabras,
hace más de cincuenta años, reactivar el suelo oriental de
parte y retorna a un mítico lugar nuestra experiencia, una vida que
natal. Las rocas y la toponimia, rodea a la historia, una eternidad
igual que la rotación de las que coexiste con la más breve
estaciones, resuenan en un duración. Desde este instante que
universo poblado de ecos. Como si envuelve al tiempo, Graves dice:
fuesen estados de ánimo de un “¿Tienes miedo a la muerte? La
ser vivo llamado Tierra, giran con muerte no es nada: / el sello de
pasión viajera campos, cielos, plomo aplicado a un frasco
ramas suspendidas. En un artí- repleto”. Novoneyra respira cerca
culo que saludaba la aparición de d e e s t a máx ima , hac i endo
Os Eidos, Otero Pedrayo escribía: moderna la sabiduría popular de
“Hablan las cosas… Un gran una llaneza que tutea a lo más
silencio de montaña y yermo, de ínfimo. Recoge la música que
noche y lobos, de conciencia brota de la fragilidad de los seres
despertada… Las cosas parecen de un día. Música de la fugaci-
solas, aisladas. Bien pronto se dad, de la infancia irremediable de
advierte entre ellas, a su través, lo que muere. El denuedo y la
cómo pasa un tiempo, un viento. alegría de vivir vincula en este
No se describe la montaña y ella libro a todos lo seres, haciéndoles
toda, en marcha, está en cada hermanos del hombre. Pasolini, en
verso, en cada palabra y acorde la época en que escribía en
de silencios, con su misterio, su friuliano, hablaba de mirar duran-
levedad, su pesadumbre. El libro te horas una hoja hasta llegar a
'va', fluye, como una niebla, un comprenderla.
río, un tiempo. El anhelo total Qué duda cabe además que la
informa cada verso. Basta una montaña representa, en muy
palabra. Ninguna es banal”[1].distintas culturas, un signo privi-
Sortear la férrea identidad del legiado de la fuerza terrenal. Las
Yo para permitir que las cosas cumbres elevan a perfil sólido ese
Las estaciones del templo.<<Prólogo a la primera edición bilingüe de Os eidos.Libro del Courel, Árdora, Madrid 2010>>
magma silvestre presentido en el colía, incluso temor: “Un miedo de
laberinto interior del paisaje, en la nada que me puede matar”. Pero
mirada de cualquier criatura. De también un torrente de alegría
ahí que Os Eidos comience vigoro- antigua. Imaginemos al joven
samente con una sucesión de Novoneyra levantándose debilitado
imágenes de la tierra “alta” y de su lecho para atravesar vagua-
“sola” del Courel, que se abre das de helechos en otoño. El
empequeñeciendo al hombre: cansancio nos hace porosos,
“Delante y tras él la sierra larga”. sensibles a la epopeya de todos
La soledad de la montaña se los seres.
presenta en este libro como “Llueve para que yo sueñe”. La
escuela de la soledad del hombre, obra entera de Uxío Novoneyra
un humano que ahora escucha habla de la tierra, incluso desde
ese inmenso clamor confidencial ella. Es característico de su poesía
del que habla la carta de Ramón fundir lo “intelectual” en una
Piñeiro que abre la primera fuerte corriente de imágenes sensi-
edición de Os Eidos. La sierra bles. Ocurre como si el poeta,
parece encarnar la energía del incluso por delicadeza, no se
planeta: la herrumbre de noviem-permitiera nada que no tuviera
bre, los viejos caminos abando-una traducción en la comunidad
nados, el silencio de nieve. Y de los seres mortales. La misma
siempre esa distancia agreste, presencia física de Novoneyra, tan
libre de la “debilidad” de lo social, poderosa, personifica también la
en la que fluye una vida colmada, fuerza de esa riada terrenal que
saturada de enigmas. Es como si reúne materia y leyendas. Lo que
esta providencia poética, que el no está tan claro es que esa
hombre elabora mirando el rostro corriente se pueda entregar sin
de las cosas, conjurase el peligro una previa desprotección del
que para nosotros encierra la hombre, sin una travesía que le
naturaleza, los desastres que ponga a prueba. Más acá de toda
puedan venir de ella. En Os Eidos elaboración histórica, en un plano
nos empuja el viento de una vital común, la cronología del
mirada que acoge el milagro de hombre ya indica que la tierra no
cada ser. Lo simplemente humano le habla al oído, ni llega a la
late enmarcado por el secreto vivo precisión del lenguaje, si antes él
de un territorio. Tal vivencia de la no ha tenido una experiencia
redondez material produce melan-inquietante de las sombras, del
- 44 - - 45 -
Es casi un tópico decir que el hablen y se pose cerca la
periplo de Os Eidos, un libro inmensidad es uno de los logros
señero en la poética gallega desde de este libro. En otras palabras,
hace más de cincuenta años, reactivar el suelo oriental de
parte y retorna a un mítico lugar nuestra experiencia, una vida que
natal. Las rocas y la toponimia, rodea a la historia, una eternidad
igual que la rotación de las que coexiste con la más breve
estaciones, resuenan en un duración. Desde este instante que
universo poblado de ecos. Como si envuelve al tiempo, Graves dice:
fuesen estados de ánimo de un “¿Tienes miedo a la muerte? La
ser vivo llamado Tierra, giran con muerte no es nada: / el sello de
pasión viajera campos, cielos, plomo aplicado a un frasco
ramas suspendidas. En un artí- repleto”. Novoneyra respira cerca
culo que saludaba la aparición de d e e s t a máx ima , hac i endo
Os Eidos, Otero Pedrayo escribía: moderna la sabiduría popular de
“Hablan las cosas… Un gran una llaneza que tutea a lo más
silencio de montaña y yermo, de ínfimo. Recoge la música que
noche y lobos, de conciencia brota de la fragilidad de los seres
despertada… Las cosas parecen de un día. Música de la fugaci-
solas, aisladas. Bien pronto se dad, de la infancia irremediable de
advierte entre ellas, a su través, lo que muere. El denuedo y la
cómo pasa un tiempo, un viento. alegría de vivir vincula en este
No se describe la montaña y ella libro a todos lo seres, haciéndoles
toda, en marcha, está en cada hermanos del hombre. Pasolini, en
verso, en cada palabra y acorde la época en que escribía en
de silencios, con su misterio, su friuliano, hablaba de mirar duran-
levedad, su pesadumbre. El libro te horas una hoja hasta llegar a
'va', fluye, como una niebla, un comprenderla.
río, un tiempo. El anhelo total Qué duda cabe además que la
informa cada verso. Basta una montaña representa, en muy
palabra. Ninguna es banal”[1].distintas culturas, un signo privi-
Sortear la férrea identidad del legiado de la fuerza terrenal. Las
Yo para permitir que las cosas cumbres elevan a perfil sólido ese
Las estaciones del templo.<<Prólogo a la primera edición bilingüe de Os eidos.Libro del Courel, Árdora, Madrid 2010>>
magma silvestre presentido en el colía, incluso temor: “Un miedo de
laberinto interior del paisaje, en la nada que me puede matar”. Pero
mirada de cualquier criatura. De también un torrente de alegría
ahí que Os Eidos comience vigoro- antigua. Imaginemos al joven
samente con una sucesión de Novoneyra levantándose debilitado
imágenes de la tierra “alta” y de su lecho para atravesar vagua-
“sola” del Courel, que se abre das de helechos en otoño. El
empequeñeciendo al hombre: cansancio nos hace porosos,
“Delante y tras él la sierra larga”. sensibles a la epopeya de todos
La soledad de la montaña se los seres.
presenta en este libro como “Llueve para que yo sueñe”. La
escuela de la soledad del hombre, obra entera de Uxío Novoneyra
un humano que ahora escucha habla de la tierra, incluso desde
ese inmenso clamor confidencial ella. Es característico de su poesía
del que habla la carta de Ramón fundir lo “intelectual” en una
Piñeiro que abre la primera fuerte corriente de imágenes sensi-
edición de Os Eidos. La sierra bles. Ocurre como si el poeta,
parece encarnar la energía del incluso por delicadeza, no se
planeta: la herrumbre de noviem-permitiera nada que no tuviera
bre, los viejos caminos abando-una traducción en la comunidad
nados, el silencio de nieve. Y de los seres mortales. La misma
siempre esa distancia agreste, presencia física de Novoneyra, tan
libre de la “debilidad” de lo social, poderosa, personifica también la
en la que fluye una vida colmada, fuerza de esa riada terrenal que
saturada de enigmas. Es como si reúne materia y leyendas. Lo que
esta providencia poética, que el no está tan claro es que esa
hombre elabora mirando el rostro corriente se pueda entregar sin
de las cosas, conjurase el peligro una previa desprotección del
que para nosotros encierra la hombre, sin una travesía que le
naturaleza, los desastres que ponga a prueba. Más acá de toda
puedan venir de ella. En Os Eidos elaboración histórica, en un plano
nos empuja el viento de una vital común, la cronología del
mirada que acoge el milagro de hombre ya indica que la tierra no
cada ser. Lo simplemente humano le habla al oído, ni llega a la
late enmarcado por el secreto vivo precisión del lenguaje, si antes él
de un territorio. Tal vivencia de la no ha tenido una experiencia
redondez material produce melan-inquietante de las sombras, del
- 44 - - 45 -
trabajo solitario en lo negativo. “silencio amigo” en el que palpita
Solamente ahí se nos entrega la la silueta de las cosas. De ahí
forma, la hermandad profunda también que Os Eidos crezca en
que la distancia tensa. buena medida de un modo repen-
tino, como al dictado, durante el Es difícil la llaneza poética de
otoño de 1952 y después de la esta polifonía que se desgrana en
estancia en Compostela y en Os Eidos sin la experiencia de un
Madrid. Después, no antes: una desamparo sólo confesable por
vez que se maduró lentamente ese vías oblícuas, es decir, a través de
rodeo extenuante, esa “herida del una obra. Recordemos que este
camino” que se encarna en el “panteísmo” montañés irrumpe
pensamiento. Si esto es así, el después de un largo esfuerzo
llamado poeta del Courel, con su urbano en Galicia y en Madrid,
proverbial sensibilidad hacia la después también de una lenta
dulzura natural de los seres, no dolencia de la que quedan
estaría tan lejos de la poética más testimonios. Novoneyra, de hecho,
abstracta de un Valente, un siempre ha recordado que él
Méndez Ferrín o un Gamoneda.empezó a escribir relativamente
“tarde”. Además, la reelaboración En este aspecto, sin dejar de
constante de Os Eidos parece ser acertada, puede dar lugar a
tener la función de ajustar la equívocos la afirmación de Piñeiro,
palabra a la intrincada comple- en la carta mencionada, de una
jidad de lo vivido. Aunque se anulación de lo “personal” en
tratara de “imitar” la naturaleza, favor de lo “cósmico”. No es que
según una definición clásica, hoy deje de ser así, y además de un
sabemos que lo natural es un modo muy esencial en esta poesía
inextricable artificio, más cuántico de Novoneyra. Ahora bien, ¿se
que mecánico. La hoja de roble, la trata de un cosmos que podría
nube, el musgo en la piedra hablar sin el desgarramiento
integran una compleja mezcla de interior del logos? La primera
e n e r g í a y d e s o m b r a s . S i relación del primer hombre con la
Novoneyra intenta retratar ese tierra ya es metafórica, cargada de
infinito en acto que está en el rodeos y ambivalencias. Así pues,
borde de las facultades del tanto en poesía como en filosofía
hombre, es normal que haya de la oposición exterior-interior es
someter cada verso a la prueba de harto discutible. Más bien parece
una so ledad universa l , ese que lo personal constituye un
escalón inicial que después ha de i n v i e r n o , ¿ d e q u é t e s o y
ser anulado, la ocasión que conocido?”[2]. En Os Eidos el
permite ese salto. Bendita sea la poeta parece entender que su mal
tierra que surge al otro lado, sea sólo se cura mediante una
en Stevenson o en Eliot, en Rilke vertiginosa incursión en formas
o en Yeats. abiertas, que arden en su soledad.
Habría que pensar si en toda Tienen razón, sin embargo, los
épica de lo terrestre, sea en que se sorprenden de esta
Chéjov o en Whitman, no se da enormidad insólita que recorre Os
primero una caída, antes de que Eidos. El libro se abre a un
el hombre reencuentre el ser de lo territorio que culmina un interior
natal. Eso es lo que late en la que ya no tenía esperanza de
indisoluble mezcla de lo abstracto poder refugiarse. Lo seres que
y lo sensible en los haikus, tan palpitan fuera nos curan con su
caros a Novoneyra, en los mara-variación, con el beneficio del
villosos Pomes pennyeach de tránsito. ¿Qué se le ha dicho
Joyce, en las tardes de los siempre al melancólico, al que
campos de Machado.está devorado por su laberinto?
Haga un viaje. Tanto o más que la No sólo en la poética de
formación especializada, las con- Novoneyra se da este juego de
tingencias del camino contribuyen fatalidad histórica y optimismo
a formarnos. Al caminar nos lim- terrenal. Las saturadas imágenes
piamos, encontramos posibilidades de Sokurov en la película Madre e
que nos libran de la inercia y dan hijo provienen también de una
forma a nuestra desazón. Además vivencia de lo trágico reconciliada
de las múltiples figuras que esa con el esplendor mortal del
angustia fundacional toma en el paisaje. Escuchar la vibración de
libro de Novoneyra —el aullido del las cosas humildes, concedernos
lobo, la noche invernal, las hojas con ellas una segunda posibilidad,
que caen—, veamos cómo aparece es algo que sólo ocurre después
el dolor de la escisión en unos de romper con los límites de una
versos un poco posteriores: “No sé vida antropocéntrica, típicamente
qué es. / Sólo sé que es y que no occidental. En este punto, antes
me es ajeno / Viene como la incluso que su interés por la
lluvia en el preludio oscuro, / sabiduría oriental, Novoneyra debe
abre por dentro su estancia y me algo a la tradición pagana galaica,
hace todo remoto. / ... Viento de a esa fuerza de una remota
- 46 - - 47 -
trabajo solitario en lo negativo. “silencio amigo” en el que palpita
Solamente ahí se nos entrega la la silueta de las cosas. De ahí
forma, la hermandad profunda también que Os Eidos crezca en
que la distancia tensa. buena medida de un modo repen-
tino, como al dictado, durante el Es difícil la llaneza poética de
otoño de 1952 y después de la esta polifonía que se desgrana en
estancia en Compostela y en Os Eidos sin la experiencia de un
Madrid. Después, no antes: una desamparo sólo confesable por
vez que se maduró lentamente ese vías oblícuas, es decir, a través de
rodeo extenuante, esa “herida del una obra. Recordemos que este
camino” que se encarna en el “panteísmo” montañés irrumpe
pensamiento. Si esto es así, el después de un largo esfuerzo
llamado poeta del Courel, con su urbano en Galicia y en Madrid,
proverbial sensibilidad hacia la después también de una lenta
dulzura natural de los seres, no dolencia de la que quedan
estaría tan lejos de la poética más testimonios. Novoneyra, de hecho,
abstracta de un Valente, un siempre ha recordado que él
Méndez Ferrín o un Gamoneda.empezó a escribir relativamente
“tarde”. Además, la reelaboración En este aspecto, sin dejar de
constante de Os Eidos parece ser acertada, puede dar lugar a
tener la función de ajustar la equívocos la afirmación de Piñeiro,
palabra a la intrincada comple- en la carta mencionada, de una
jidad de lo vivido. Aunque se anulación de lo “personal” en
tratara de “imitar” la naturaleza, favor de lo “cósmico”. No es que
según una definición clásica, hoy deje de ser así, y además de un
sabemos que lo natural es un modo muy esencial en esta poesía
inextricable artificio, más cuántico de Novoneyra. Ahora bien, ¿se
que mecánico. La hoja de roble, la trata de un cosmos que podría
nube, el musgo en la piedra hablar sin el desgarramiento
integran una compleja mezcla de interior del logos? La primera
e n e r g í a y d e s o m b r a s . S i relación del primer hombre con la
Novoneyra intenta retratar ese tierra ya es metafórica, cargada de
infinito en acto que está en el rodeos y ambivalencias. Así pues,
borde de las facultades del tanto en poesía como en filosofía
hombre, es normal que haya de la oposición exterior-interior es
someter cada verso a la prueba de harto discutible. Más bien parece
una so ledad universa l , ese que lo personal constituye un
escalón inicial que después ha de i n v i e r n o , ¿ d e q u é t e s o y
ser anulado, la ocasión que conocido?”[2]. En Os Eidos el
permite ese salto. Bendita sea la poeta parece entender que su mal
tierra que surge al otro lado, sea sólo se cura mediante una
en Stevenson o en Eliot, en Rilke vertiginosa incursión en formas
o en Yeats. abiertas, que arden en su soledad.
Habría que pensar si en toda Tienen razón, sin embargo, los
épica de lo terrestre, sea en que se sorprenden de esta
Chéjov o en Whitman, no se da enormidad insólita que recorre Os
primero una caída, antes de que Eidos. El libro se abre a un
el hombre reencuentre el ser de lo territorio que culmina un interior
natal. Eso es lo que late en la que ya no tenía esperanza de
indisoluble mezcla de lo abstracto poder refugiarse. Lo seres que
y lo sensible en los haikus, tan palpitan fuera nos curan con su
caros a Novoneyra, en los mara-variación, con el beneficio del
villosos Pomes pennyeach de tránsito. ¿Qué se le ha dicho
Joyce, en las tardes de los siempre al melancólico, al que
campos de Machado.está devorado por su laberinto?
Haga un viaje. Tanto o más que la No sólo en la poética de
formación especializada, las con- Novoneyra se da este juego de
tingencias del camino contribuyen fatalidad histórica y optimismo
a formarnos. Al caminar nos lim- terrenal. Las saturadas imágenes
piamos, encontramos posibilidades de Sokurov en la película Madre e
que nos libran de la inercia y dan hijo provienen también de una
forma a nuestra desazón. Además vivencia de lo trágico reconciliada
de las múltiples figuras que esa con el esplendor mortal del
angustia fundacional toma en el paisaje. Escuchar la vibración de
libro de Novoneyra —el aullido del las cosas humildes, concedernos
lobo, la noche invernal, las hojas con ellas una segunda posibilidad,
que caen—, veamos cómo aparece es algo que sólo ocurre después
el dolor de la escisión en unos de romper con los límites de una
versos un poco posteriores: “No sé vida antropocéntrica, típicamente
qué es. / Sólo sé que es y que no occidental. En este punto, antes
me es ajeno / Viene como la incluso que su interés por la
lluvia en el preludio oscuro, / sabiduría oriental, Novoneyra debe
abre por dentro su estancia y me algo a la tradición pagana galaica,
hace todo remoto. / ... Viento de a esa fuerza de una remota
- 46 - - 47 -
mitología que permite escuchar el obra en los cuerpos. Esto permite
viento en el liquen como algo que la entrega del poeta pase de
cercano. Tal sentido no adviene a lo más abstracto a la presencia
la forma sin un precio, una crisis i nmed i a t a s i n s o luc i ón d e
a veces inconfesable, que rompe continuidad.
con la inercia naturalista de lo ¿De dónde si no este prodigio
natural.de estar escuchando la voz de las
El poeta no trabaja con la cosas, como si hablaran con su
especialidad más o menos culta simple estar ahí? En Os Eidos la
del lenguaje, sino con algo levedad brota de amar las cosas
elemental, cercano a lo incomu- en su inevitable finitud. El poeta
nicable, que conforma desde abajo sirve así un tipo de felicidad
las lenguas y brinda una comu- inédita: el vuelo que resulta de la
nicación extrema. Como si la gravedad. Todo es redimido desde
articulación de la lengua materna su propia umbría, desde su
fuera ya algo segundo en relación pobreza irremediable. No es
a esa experiencia primordial de extraño el efecto medicinal de esta
ecos quebrados, rumores y voces escritura, pues cura con la droga
vividas en la cercanía. Quizá por de vivir sin cobertura, una
esta razón Proust ha dicho que “intemperie a corazón abierto”. A
algunos hablan la lengua natal contrapelo de nuestra velocidad,
como si fueran extranjeros, como siempre alta en la línea recta que
si hubieran sufrido la extrañeza encauza al existir, alguien se
de lo familiar. Novoneyra lo demora en los meandros. Podemos
comenta así en una entrevista: “La sentirnos seguros siguiendo las
pasión por la poesía excede lo curvas de un Arca que salva a los
puramente literario... No se trata seres abrazando su perdición,
de un arte, sino de un encuen- siguiendo su clinamen, la queren-
tro”[3]. Hablamos de una marca cia de cualquier criatura hacia la
inicial que hace caer en una inocencia de su enigma mortal.
escucha primera, cercana a la del Es posible que la posición de
niño, y le descubre una natu-Novoneyra en el esquema familiar
raleza más profunda y más favoreciese esta receptividad. El
superficial que las leyes bajo las pequeño , m imado con una
cuales intentamos sepultarla. Esta anómala libertad, también con el
naturaleza incluye la ausencia, ocio solitario del pastoreo, tuvo el
una ambigüedad espectral que
privilegio de una rara contem- corazón la oye”. También en
plación. ¿Por qué alguien percibe Machado y en Rosal ía una
como los demás no lo hacen? sensibilidad trémula es la que
Porque no está colmado, sino entregaba el intenso sabor de
herido por una incógnita esencial tardes cárdenas, valles acuosos,
a la especie. El hombre adulto se paisajes con campanas. Cual-
especializa, perdiendo esa origina- quiera que haya estado en la
ria percepción de la infancia sierra del Courel puede recordar
donde las situaciones vibran una que allí se junta el azul escarpado
a una. Pero el poeta es atrapado de picos lejanos con la suavidad
continuamente por una escucha a de un manto herbáceo que no es
ras de hierba, desde la que todo fácil encontrar en otras comarcas
resulta misterioso. Un poco, nos montañosas. De una forma
decía él un día, desde ese sitio encantadora, como en miniatura,
donde se coloca el perro para se reúne un anfiteatro de cual-
dormir, buscando un cruce de quier sueño posible. Lo caracterís-
corrientes. La infancia no es tico del Courel es reunir la
entonces una etapa cronológica variedad de la montaña en una
que se pueda dejar atrás, sino un saturación cromática y climática.
coro de voces que siempre nos Del brezal violeta a la cornisa
acompaña. Según sus propias rocosa, del pelaje del ganado a la
palabras, e l Courel le hizo noche del barranco, una salvaje
“predispuesto al silencio”[4]. Esa policromía se hace visible en la
marca inicial sólo puede curarse misma mañana, desde la misma
dándole la palabra a la desar- ventana.
ticulación desde la que hablan las Desde esta revelación ele-
cosas. Para Novoneyra se cría así mental que muchos sienten y
una sensibilidad a la intemperie pocos transmiten, Novoneyra
“como la puede tener un animal mantuvo una constante intran-
desarrollado, o un hombre primi-sigencia con las reducciones
tivo que no tuviera aún dios, literarias. Se trata de escuchar y
amparo ni temor remoto”[5]. La eso no lo logra el artificio literario,
vecindad del enigma permite leer aunque sí la “gente común
en el aire. Se levanta una metafí-cuando hace lengua”[6]. De ahí
sica sin Dios, sólo necesitada de que también vuelva en Os Eidos la
cielo, alondras y viento.carga ancestral de una honda
“Habla la tarde bajito / y el historia. Recoger la danza de los
- 48 - - 49 -
mitología que permite escuchar el obra en los cuerpos. Esto permite
viento en el liquen como algo que la entrega del poeta pase de
cercano. Tal sentido no adviene a lo más abstracto a la presencia
la forma sin un precio, una crisis i nmed i a t a s i n s o luc i ón d e
a veces inconfesable, que rompe continuidad.
con la inercia naturalista de lo ¿De dónde si no este prodigio
natural.de estar escuchando la voz de las
El poeta no trabaja con la cosas, como si hablaran con su
especialidad más o menos culta simple estar ahí? En Os Eidos la
del lenguaje, sino con algo levedad brota de amar las cosas
elemental, cercano a lo incomu- en su inevitable finitud. El poeta
nicable, que conforma desde abajo sirve así un tipo de felicidad
las lenguas y brinda una comu- inédita: el vuelo que resulta de la
nicación extrema. Como si la gravedad. Todo es redimido desde
articulación de la lengua materna su propia umbría, desde su
fuera ya algo segundo en relación pobreza irremediable. No es
a esa experiencia primordial de extraño el efecto medicinal de esta
ecos quebrados, rumores y voces escritura, pues cura con la droga
vividas en la cercanía. Quizá por de vivir sin cobertura, una
esta razón Proust ha dicho que “intemperie a corazón abierto”. A
algunos hablan la lengua natal contrapelo de nuestra velocidad,
como si fueran extranjeros, como siempre alta en la línea recta que
si hubieran sufrido la extrañeza encauza al existir, alguien se
de lo familiar. Novoneyra lo demora en los meandros. Podemos
comenta así en una entrevista: “La sentirnos seguros siguiendo las
pasión por la poesía excede lo curvas de un Arca que salva a los
puramente literario... No se trata seres abrazando su perdición,
de un arte, sino de un encuen- siguiendo su clinamen, la queren-
tro”[3]. Hablamos de una marca cia de cualquier criatura hacia la
inicial que hace caer en una inocencia de su enigma mortal.
escucha primera, cercana a la del Es posible que la posición de
niño, y le descubre una natu-Novoneyra en el esquema familiar
raleza más profunda y más favoreciese esta receptividad. El
superficial que las leyes bajo las pequeño , m imado con una
cuales intentamos sepultarla. Esta anómala libertad, también con el
naturaleza incluye la ausencia, ocio solitario del pastoreo, tuvo el
una ambigüedad espectral que
privilegio de una rara contem- corazón la oye”. También en
plación. ¿Por qué alguien percibe Machado y en Rosal ía una
como los demás no lo hacen? sensibilidad trémula es la que
Porque no está colmado, sino entregaba el intenso sabor de
herido por una incógnita esencial tardes cárdenas, valles acuosos,
a la especie. El hombre adulto se paisajes con campanas. Cual-
especializa, perdiendo esa origina- quiera que haya estado en la
ria percepción de la infancia sierra del Courel puede recordar
donde las situaciones vibran una que allí se junta el azul escarpado
a una. Pero el poeta es atrapado de picos lejanos con la suavidad
continuamente por una escucha a de un manto herbáceo que no es
ras de hierba, desde la que todo fácil encontrar en otras comarcas
resulta misterioso. Un poco, nos montañosas. De una forma
decía él un día, desde ese sitio encantadora, como en miniatura,
donde se coloca el perro para se reúne un anfiteatro de cual-
dormir, buscando un cruce de quier sueño posible. Lo caracterís-
corrientes. La infancia no es tico del Courel es reunir la
entonces una etapa cronológica variedad de la montaña en una
que se pueda dejar atrás, sino un saturación cromática y climática.
coro de voces que siempre nos Del brezal violeta a la cornisa
acompaña. Según sus propias rocosa, del pelaje del ganado a la
palabras, e l Courel le hizo noche del barranco, una salvaje
“predispuesto al silencio”[4]. Esa policromía se hace visible en la
marca inicial sólo puede curarse misma mañana, desde la misma
dándole la palabra a la desar- ventana.
ticulación desde la que hablan las Desde esta revelación ele-
cosas. Para Novoneyra se cría así mental que muchos sienten y
una sensibilidad a la intemperie pocos transmiten, Novoneyra
“como la puede tener un animal mantuvo una constante intran-
desarrollado, o un hombre primi-sigencia con las reducciones
tivo que no tuviera aún dios, literarias. Se trata de escuchar y
amparo ni temor remoto”[5]. La eso no lo logra el artificio literario,
vecindad del enigma permite leer aunque sí la “gente común
en el aire. Se levanta una metafí-cuando hace lengua”[6]. De ahí
sica sin Dios, sólo necesitada de que también vuelva en Os Eidos la
cielo, alondras y viento.carga ancestral de una honda
“Habla la tarde bajito / y el historia. Recoger la danza de los
- 48 - - 49 -
elementos y e l g iro de las memoria despiertan en bloque
estaciones supone revivir un eco desde lo informe[7]. Es al final de
de las viejas voces patrimoniales. sus Cantares que Ezra Pound
Voces no gastadas a lo largo del puede decir:
tiempo porque, de alguna manera,
tocaron lo inmóvil, una perma-
nencia mortal. La música de la
toponimia, la que encierran los
nombres: si un sitio ha sido
nombrado, tiene una historia, un
espíritu. Llamar por su nombre a
las cosas es dar por supuesto que
pueden responder, como si tuvie-
ran personalidad. Ese signo de
admirac ión que en a lgunos
poemas culmina las largas series
de nombres denota una sensación
de plenitud donde monte y ojo,
hierba y oído son uno.
“La mañana limpia como el ojo
del gallo”. El hombre se rehace
desde la forma de la tierra, desde
el lenguaje de las cosas. Tras el
progreso con el que justificamos [1] Ramón Otero Pedrayo, diario La Noche, Santiago de Compostela, agosto de 1954.nuestra huida, Novoneyra estaba
entonces de vuelta de la mitología [2] Uxío Novoneyra, Elegías del Caurel y otros poemas, Rialp, Madrid, 1966, p. 69.de la superación, lo que le
permitía regresar a una vibración [3] Luzes de Galiza, n.º 22-23, Santiago, 1994.
inédita de las cosas. Bajo un [4] Uxío Novoneyra, Elegías del Caurel y otros
tiempo lineal que según Berger poemas, op. cit., p. 74.
siempre quiere dejar atrás el [5] Luzes de Galiza, op. cit.
mundo de los muer tos , se [6] Uxío Novoneyra / Emilio Araúxo, Dos soños recuperan las viejas voces de los
teimosos, Noitarenga, Santiago, 1998, pp. antepasados, como si el tiempo no 42-45.
pasara. Os Eidos reactiva así un [7] Uxío Novoneyra / Emilio Araúxo, Dos soños
pasado mítico y protector que teimosos, op. cit., p. 36.
amplía el presente. Zonas de
He intentado escribir el Paraíso
No os mováis
Dejad hablar al viento
Ése es el Paraíso.
Ignacio Castro Rey
Madrid, 4 de marzo de 2010
Descripción: 61-72 cm. Sexos semellantes en cor que é en xeral parda
arrubiada co centro das plumas negro; cabeza riscada branca; rabo moi
gallado coa parte superior arrubiada; as plumas das coxas dun tono
máis vermello; ás longas, anchas e angulosas; ollos acastañados nos
exemplares adultos e parte anterior do peteiro amarelo. En voo mostra
por abaixo unha zona branca na metade externa das ás e as puntas
destas negras. Diferénciase doutras aves de rapiña polo remate do rabo,
agás no miñato queimado que o ten menos gallado.
Distribución e status: en Galicia é estival de finais de marzo a outubro
cunha disminución da poboación dende a última década.
Hábitat: alternancia de zonas abertas con árbores espalladas e bosques
Observacións: aniña en árbores de bosques preto de zonas abertas. En
abril pon 2-3 ovos brancos, ás veces apencados en pardo arrubiado, que
choca principalmente a femia durante 28-30 días; os polos voan logo de
45-50. Aliméntase de pequenos vertebrados, invertebrados e preas.
Miñato Real
Raquel García Canosa
- 50 - - 51 -
<<Milvus milvus. (Linnaeus)>>
elementos y e l g iro de las memoria despiertan en bloque
estaciones supone revivir un eco desde lo informe[7]. Es al final de
de las viejas voces patrimoniales. sus Cantares que Ezra Pound
Voces no gastadas a lo largo del puede decir:
tiempo porque, de alguna manera,
tocaron lo inmóvil, una perma-
nencia mortal. La música de la
toponimia, la que encierran los
nombres: si un sitio ha sido
nombrado, tiene una historia, un
espíritu. Llamar por su nombre a
las cosas es dar por supuesto que
pueden responder, como si tuvie-
ran personalidad. Ese signo de
admirac ión que en a lgunos
poemas culmina las largas series
de nombres denota una sensación
de plenitud donde monte y ojo,
hierba y oído son uno.
“La mañana limpia como el ojo
del gallo”. El hombre se rehace
desde la forma de la tierra, desde
el lenguaje de las cosas. Tras el
progreso con el que justificamos [1] Ramón Otero Pedrayo, diario La Noche, Santiago de Compostela, agosto de 1954.nuestra huida, Novoneyra estaba
entonces de vuelta de la mitología [2] Uxío Novoneyra, Elegías del Caurel y otros poemas, Rialp, Madrid, 1966, p. 69.de la superación, lo que le
permitía regresar a una vibración [3] Luzes de Galiza, n.º 22-23, Santiago, 1994.
inédita de las cosas. Bajo un [4] Uxío Novoneyra, Elegías del Caurel y otros
tiempo lineal que según Berger poemas, op. cit., p. 74.
siempre quiere dejar atrás el [5] Luzes de Galiza, op. cit.
mundo de los muer tos , se [6] Uxío Novoneyra / Emilio Araúxo, Dos soños recuperan las viejas voces de los
teimosos, Noitarenga, Santiago, 1998, pp. antepasados, como si el tiempo no 42-45.
pasara. Os Eidos reactiva así un [7] Uxío Novoneyra / Emilio Araúxo, Dos soños
pasado mítico y protector que teimosos, op. cit., p. 36.
amplía el presente. Zonas de
He intentado escribir el Paraíso
No os mováis
Dejad hablar al viento
Ése es el Paraíso.
Ignacio Castro Rey
Madrid, 4 de marzo de 2010
Descripción: 61-72 cm. Sexos semellantes en cor que é en xeral parda
arrubiada co centro das plumas negro; cabeza riscada branca; rabo moi
gallado coa parte superior arrubiada; as plumas das coxas dun tono
máis vermello; ás longas, anchas e angulosas; ollos acastañados nos
exemplares adultos e parte anterior do peteiro amarelo. En voo mostra
por abaixo unha zona branca na metade externa das ás e as puntas
destas negras. Diferénciase doutras aves de rapiña polo remate do rabo,
agás no miñato queimado que o ten menos gallado.
Distribución e status: en Galicia é estival de finais de marzo a outubro
cunha disminución da poboación dende a última década.
Hábitat: alternancia de zonas abertas con árbores espalladas e bosques
Observacións: aniña en árbores de bosques preto de zonas abertas. En
abril pon 2-3 ovos brancos, ás veces apencados en pardo arrubiado, que
choca principalmente a femia durante 28-30 días; os polos voan logo de
45-50. Aliméntase de pequenos vertebrados, invertebrados e preas.
Miñato Real
Raquel García Canosa
- 50 - - 51 -
<<Milvus milvus. (Linnaeus)>>
Cuando el gordo me dijo y el matadero.
que la noche del viernes era yo –¿De dónde habrá sacado “la
el que tenía que ir al matadero bola” esa guardia? –preguntó, pero
me sorprendió. Primero porque no esperó la respuesta y se fue
no sabía que llevásemos ese diciendo algo de su noche libre. Vi
servicio y después porque eso como al llegar a la puerta se
significaba que alguien tenía cruzaba con el gordo. Samu lo dejó
que sustituirme en el museo. Lo pasar, se volvió hacia mí, hinchó los
pensé un poco y decidí subir de carrillos y llevándose el índice a la
nuevo a su despacho. Quería sien simuló un disparo. Me quedé
decirle que tenía que revisar los con una sonrisa estúpida en la cara
turnos y que yo prefería seguir mientras el gordo me decía:
con la guardia habitual, que ya –Voy a ir contigo, organizo la estaba acostumbrado al museo,
ronda y veo cómo es aquello.que tenía experiencia y que
podía hacer con la vigilancia en –B i en –d i j e s in t i empo a
el matadero lo que le viniese en quitarme la sonrisa.
gana, que llamase a otro, que Me pregunté si no tenía otra yo no iba a ir. Pero una vez en
c o s a m e j o r q u e h a c e r q u e su despacho me falló el ánimo acompañarme al trabajo. Terminé de y sólo dije: “Lo del matadero es ponerme el uniforme, me ajusté el nuevo ¿no?”. A lo que él cinturón y monté la pistola en la contestó, sin mirarme, que sí, y funda.me preguntó si tenía algún
problema. Yo le dije que no, Me tocó llevarlo en mi coche. que ningún problema, que “Después vuelvo en taxi”, había cambiaba e l arte por las dicho. Íbamos en silencio y yo vísceras y que estaba bien. Él procuraba conduc i r ráp ido y torció el gesto y siguió con el aprovechar los cambios de los cuadrante de turnos. semáforos para llegar antes.
Cuando salí de la oficina del – P a r e c e q u e t i e n e s p r i s a gordo fui directamente al –advirtió.vestuario. Allí estaba Samu
“¡Qué diablos!”, pensé, “es mi terminando de cambiarse. Le coche y voy como me da la gana”. conté por encima lo del museo
Vigilantes. Sin embargo reduje la marcha. E s t á b a m o s l l e g a n d o a l
Él se fijó en una baraja de cartas matadero. Lo primero que sentí
infanti les que estaba en el fue un olor desagradable y
salpicadero y la cogió. Era un profundo. Aparqué el coche junto
juego de hacer familias al que yo a una puerta metálica que tenía
había jugado con los niños alguna un letrero encima: Puerta C.
vez. Comenzó a cortar las cartas y Entramos y subimos hasta las
a mirar la figura que salía en el oficinas donde nos esperaba el
corte. No sé lo que veía en las gerente, un hombre joven con los
cartas y tampoco me importaba. dientes pequeños y mal dis-
La baraja llevaba ahí mucho puestos. El gordo me presentó
tiempo. Pensé en los niños y, diciendo:
después, como siempre pensé en –Éste es el vigilante.Clara, mi ex-mujer.
El gerente me miró.Creí que debía decir algo y
dije:–Debemos dar una vuelta por
el recinto para marcar los puntos –Era..., es de mis hijos.de la ronda –añadió el gordo.
–Ya –dijo él –. Continuó El otro le contestó que lo barajando y mirando las cartas
haríamos después de estudiar los una a una. Me pareció extraño lo planos de las instalaciones. que hacía el gordo. Yo sabía que Mientras los desenrollaba el gordo vivía con su madre, o al menos me lanzó una mirada que no eso era lo que creíamos todos. entendí. Tal vez quería que me Samu decía que era porque fuese pero yo estaba interesado en ninguna tía lo soportaba en la los planos, al fin y al cabo era mi cama, y al decirlo estiraba los servicio. El gerente empezó a brazos, giraba el cuello y echaba señalar los distintos espacios y la lengua simulando ser un salas: las de lavado, la de muerto. Recuerdo que una vez e l iminac ión de pe lo , la de Samu se tiró en los bancos del despiece, los depósitos de sangre, vestuario y yo me puse encima las cámaras frigoríficas... Nos como si fuese el gordo. Le dije decía en cuales no se podía entrar una obscenidad y Samu dijo otra con ropa de calle y cuales eran más fuerte. El gordo entró cuando libres. Cada espacio en el plano Samu estaba diciendo “Me matas, tenía pequeños dibujos geomé-bolita”.
- 52 - - 53 -
Cuando el gordo me dijo y el matadero.
que la noche del viernes era yo –¿De dónde habrá sacado “la
el que tenía que ir al matadero bola” esa guardia? –preguntó, pero
me sorprendió. Primero porque no esperó la respuesta y se fue
no sabía que llevásemos ese diciendo algo de su noche libre. Vi
servicio y después porque eso como al llegar a la puerta se
significaba que alguien tenía cruzaba con el gordo. Samu lo dejó
que sustituirme en el museo. Lo pasar, se volvió hacia mí, hinchó los
pensé un poco y decidí subir de carrillos y llevándose el índice a la
nuevo a su despacho. Quería sien simuló un disparo. Me quedé
decirle que tenía que revisar los con una sonrisa estúpida en la cara
turnos y que yo prefería seguir mientras el gordo me decía:
con la guardia habitual, que ya –Voy a ir contigo, organizo la estaba acostumbrado al museo,
ronda y veo cómo es aquello.que tenía experiencia y que
podía hacer con la vigilancia en –B i en –d i j e s in t i empo a
el matadero lo que le viniese en quitarme la sonrisa.
gana, que llamase a otro, que Me pregunté si no tenía otra yo no iba a ir. Pero una vez en
c o s a m e j o r q u e h a c e r q u e su despacho me falló el ánimo acompañarme al trabajo. Terminé de y sólo dije: “Lo del matadero es ponerme el uniforme, me ajusté el nuevo ¿no?”. A lo que él cinturón y monté la pistola en la contestó, sin mirarme, que sí, y funda.me preguntó si tenía algún
problema. Yo le dije que no, Me tocó llevarlo en mi coche. que ningún problema, que “Después vuelvo en taxi”, había cambiaba e l arte por las dicho. Íbamos en silencio y yo vísceras y que estaba bien. Él procuraba conduc i r ráp ido y torció el gesto y siguió con el aprovechar los cambios de los cuadrante de turnos. semáforos para llegar antes.
Cuando salí de la oficina del – P a r e c e q u e t i e n e s p r i s a gordo fui directamente al –advirtió.vestuario. Allí estaba Samu
“¡Qué diablos!”, pensé, “es mi terminando de cambiarse. Le coche y voy como me da la gana”. conté por encima lo del museo
Vigilantes. Sin embargo reduje la marcha. E s t á b a m o s l l e g a n d o a l
Él se fijó en una baraja de cartas matadero. Lo primero que sentí
infanti les que estaba en el fue un olor desagradable y
salpicadero y la cogió. Era un profundo. Aparqué el coche junto
juego de hacer familias al que yo a una puerta metálica que tenía
había jugado con los niños alguna un letrero encima: Puerta C.
vez. Comenzó a cortar las cartas y Entramos y subimos hasta las
a mirar la figura que salía en el oficinas donde nos esperaba el
corte. No sé lo que veía en las gerente, un hombre joven con los
cartas y tampoco me importaba. dientes pequeños y mal dis-
La baraja llevaba ahí mucho puestos. El gordo me presentó
tiempo. Pensé en los niños y, diciendo:
después, como siempre pensé en –Éste es el vigilante.Clara, mi ex-mujer.
El gerente me miró.Creí que debía decir algo y
dije:–Debemos dar una vuelta por
el recinto para marcar los puntos –Era..., es de mis hijos.de la ronda –añadió el gordo.
–Ya –dijo él –. Continuó El otro le contestó que lo barajando y mirando las cartas
haríamos después de estudiar los una a una. Me pareció extraño lo planos de las instalaciones. que hacía el gordo. Yo sabía que Mientras los desenrollaba el gordo vivía con su madre, o al menos me lanzó una mirada que no eso era lo que creíamos todos. entendí. Tal vez quería que me Samu decía que era porque fuese pero yo estaba interesado en ninguna tía lo soportaba en la los planos, al fin y al cabo era mi cama, y al decirlo estiraba los servicio. El gerente empezó a brazos, giraba el cuello y echaba señalar los distintos espacios y la lengua simulando ser un salas: las de lavado, la de muerto. Recuerdo que una vez e l iminac ión de pe lo , la de Samu se tiró en los bancos del despiece, los depósitos de sangre, vestuario y yo me puse encima las cámaras frigoríficas... Nos como si fuese el gordo. Le dije decía en cuales no se podía entrar una obscenidad y Samu dijo otra con ropa de calle y cuales eran más fuerte. El gordo entró cuando libres. Cada espacio en el plano Samu estaba diciendo “Me matas, tenía pequeños dibujos geomé-bolita”.
- 52 - - 53 -
tricos que representaban lo que –Ya está todo arreglado. He
allí había: las mesas, las banca- llamado a Samuel y viene para
das, los raíles... “Así deberían ser acá. Mientras me quedo contigo.
las cosas siempre”, pensé, “cada Vamos –dijo.
cosa en su sitio, limpias y Imaginé que a Samu no le
ordenadas”. Volví a pensar en habr ía hecho nada fe l i z la
Clara y los niños. llamada. Bueno, no era exac-
–Hoy el vigilante hará una tamente mi problema. Pasar la
ronda por aquí cada hora –quiso guardia con el gordo sí era mi
zanjar el gordo haciendo un problema.
círculo con la mano sobre una El último turno de los mata-
zona señalada con una A en rojo.rifes y del personal del matadero
Al gerente no le pareció bien. estaba llegando a su fin. Nos
habían dado algunas llaves y, –Él solo no puede hacerlo –dijo
todavía con la gente recogiendo y enseñando los dientes.
limpiando, comenzamos a recorrer Pasaron a discutir algo del la zona permitida. Pasamos por la
contrato, y esta vez fue el gerente sala previa a la de despiece el que me dijo que esperase fuera. donde, a través de un cristal,
vimos los canales suspendidos en Mientras esperaba los podía
ganchos. Varios operarios limpia-ver difuminados tras la mampara
ban con mangueras los cajones de que hacía de puerta. Eran sólo
la zona de aturdimiento. El olor, dos siluetas y pese a todo los
la suciedad que resbalaba al encontraba más humanos que
sumidero empujada por el agua, antes. Dibujé con la mano sus
me marearon. Me refugié en el perfiles y puse nombre mental-
plano: los cajones eran rectán-mente a las formas: “gerente” y
gulos, la canalización una sección “gordo”. Observé como la forma
de cilindro, el sumidero un “gerente” se levantaba y desapa-
pequeño círculo.recía. La forma “gordo” cogió el
teléfono y habló unos minutos. El gordo no se dio cuenta y Discutía. Colgó el teléfono, se llevó me recuperé al salir de allí. Nos una mano a la nuca y salió. Por dirigimos a la puerta C donde se un instante me había olvidado de habían encendido dos farolas que cómo era su rostro. daban una luz naranja, muy
pálida. El gordo o el gerente
habían decidido que esa sería la varias puertas y comprobé las
base. En estos casos lo normal es vallas del perímetro. Me acercaba
que mientras uno vigila el otro de nuevo a la puerta C cuando vi
pueda descansar, o incluso, a lo lejos como llegaba un coche.
dependiendo del sitio, echar un Supuse que era Samu y me
sueño. Pero claro con el gordo no alegré. El coche paró y salió Samu
era plan. Tampoco ahora sabía con un paso dubitativo. “Quizá
que decirle. Él miraba el reloj, yo esté borracho”, sospeché. Decidí
lo miraba a él y también miraba mantenerme donde estaba, prote-
el reloj. Resolví que haría la gido entre un conjunto de fardos
primera ronda por la zona que se que debían ser pieles. Samu
había marcado. Cuando volví caminaba balanceándose hacia el
estaba jugando con la baraja, gordo que lo esperaba de pie; al
juntando las familias. andar abría los brazos y los
agitaba. Dijo algo que no entendí Le tocaba a él hacer la ronda.
del todo, sólo las últimas pala-Cogió mi linterna y se fue. Al
bras: “… bola de sebo”. Cuando cabo de quince minutos más o
llegó a su altura el gordo le dio menos volvió.
un puñetazo en el pecho. Samu –Está todo tranquilo –dijo. se fue al suelo y yo cerré los ojos.
Tuve la sensación de que esa –Sí –dije –, muy tranquilo.
escena ya la había vivido. Abrí los La incineradora había dejado ojos y la sensación se mantuvo.
de funcionar aunque todavía se Pensé en la puerta C del plano, percibía aquel olor dulzón y un segmento de recta y dos óvalos desagradable. con dos equis dentro. Samu se
había levantado, hacía esfuerzos –A ver si se pasa pronto el por respirar y se mantenía incli-mal olor –dije por decir algo. nado. El gordo intentó darle otro
Él, por toda respuesta, maldijo puñetazo pero esta vez falló. Samu varias veces a Samu y lo amenazó se abrazó a él y cayeron. Era en alto como si yo no estuviese. como si simulasen un combate de
lucha. Lo mejor para mí era que su
atención se mantuviese en la Permanecían anudados entre tardanza de Samu. Me fui a hacer sí, amagando los golpes, torpes, la ronda y esta vez me demoré iracundos. Creo que Samu le mucho más que la primera. Revisé mordió porque el gordo lanzó un
- 54 - - 55 -
tricos que representaban lo que –Ya está todo arreglado. He
allí había: las mesas, las banca- llamado a Samuel y viene para
das, los raíles... “Así deberían ser acá. Mientras me quedo contigo.
las cosas siempre”, pensé, “cada Vamos –dijo.
cosa en su sitio, limpias y Imaginé que a Samu no le
ordenadas”. Volví a pensar en habr ía hecho nada fe l i z la
Clara y los niños. llamada. Bueno, no era exac-
–Hoy el vigilante hará una tamente mi problema. Pasar la
ronda por aquí cada hora –quiso guardia con el gordo sí era mi
zanjar el gordo haciendo un problema.
círculo con la mano sobre una El último turno de los mata-
zona señalada con una A en rojo.rifes y del personal del matadero
Al gerente no le pareció bien. estaba llegando a su fin. Nos
habían dado algunas llaves y, –Él solo no puede hacerlo –dijo
todavía con la gente recogiendo y enseñando los dientes.
limpiando, comenzamos a recorrer Pasaron a discutir algo del la zona permitida. Pasamos por la
contrato, y esta vez fue el gerente sala previa a la de despiece el que me dijo que esperase fuera. donde, a través de un cristal,
vimos los canales suspendidos en Mientras esperaba los podía
ganchos. Varios operarios limpia-ver difuminados tras la mampara
ban con mangueras los cajones de que hacía de puerta. Eran sólo
la zona de aturdimiento. El olor, dos siluetas y pese a todo los
la suciedad que resbalaba al encontraba más humanos que
sumidero empujada por el agua, antes. Dibujé con la mano sus
me marearon. Me refugié en el perfiles y puse nombre mental-
plano: los cajones eran rectán-mente a las formas: “gerente” y
gulos, la canalización una sección “gordo”. Observé como la forma
de cilindro, el sumidero un “gerente” se levantaba y desapa-
pequeño círculo.recía. La forma “gordo” cogió el
teléfono y habló unos minutos. El gordo no se dio cuenta y Discutía. Colgó el teléfono, se llevó me recuperé al salir de allí. Nos una mano a la nuca y salió. Por dirigimos a la puerta C donde se un instante me había olvidado de habían encendido dos farolas que cómo era su rostro. daban una luz naranja, muy
pálida. El gordo o el gerente
habían decidido que esa sería la varias puertas y comprobé las
base. En estos casos lo normal es vallas del perímetro. Me acercaba
que mientras uno vigila el otro de nuevo a la puerta C cuando vi
pueda descansar, o incluso, a lo lejos como llegaba un coche.
dependiendo del sitio, echar un Supuse que era Samu y me
sueño. Pero claro con el gordo no alegré. El coche paró y salió Samu
era plan. Tampoco ahora sabía con un paso dubitativo. “Quizá
que decirle. Él miraba el reloj, yo esté borracho”, sospeché. Decidí
lo miraba a él y también miraba mantenerme donde estaba, prote-
el reloj. Resolví que haría la gido entre un conjunto de fardos
primera ronda por la zona que se que debían ser pieles. Samu
había marcado. Cuando volví caminaba balanceándose hacia el
estaba jugando con la baraja, gordo que lo esperaba de pie; al
juntando las familias. andar abría los brazos y los
agitaba. Dijo algo que no entendí Le tocaba a él hacer la ronda.
del todo, sólo las últimas pala-Cogió mi linterna y se fue. Al
bras: “… bola de sebo”. Cuando cabo de quince minutos más o
llegó a su altura el gordo le dio menos volvió.
un puñetazo en el pecho. Samu –Está todo tranquilo –dijo. se fue al suelo y yo cerré los ojos.
Tuve la sensación de que esa –Sí –dije –, muy tranquilo.
escena ya la había vivido. Abrí los La incineradora había dejado ojos y la sensación se mantuvo.
de funcionar aunque todavía se Pensé en la puerta C del plano, percibía aquel olor dulzón y un segmento de recta y dos óvalos desagradable. con dos equis dentro. Samu se
había levantado, hacía esfuerzos –A ver si se pasa pronto el por respirar y se mantenía incli-mal olor –dije por decir algo. nado. El gordo intentó darle otro
Él, por toda respuesta, maldijo puñetazo pero esta vez falló. Samu varias veces a Samu y lo amenazó se abrazó a él y cayeron. Era en alto como si yo no estuviese. como si simulasen un combate de
lucha. Lo mejor para mí era que su
atención se mantuviese en la Permanecían anudados entre tardanza de Samu. Me fui a hacer sí, amagando los golpes, torpes, la ronda y esta vez me demoré iracundos. Creo que Samu le mucho más que la primera. Revisé mordió porque el gordo lanzó un
- 54 - - 55 -
Deliberadores: Mon Búa SoneiraTerra, Territorio e Croma. Dende un apunte deleuziano (8). O Croma (11).
Sergio Cernadas LeisGemeinschaft (9).
Senén Insua Redonda Poder, ciencia, Foucault e outros contos... (10).
Fotógrafos:Santiago CanedaLata.
Carlota GonzálezDiesel, Benzin.Infinito.Zombies.
Colaboradores:Javier Turnes O arsenal dos instantes eternos.
Man_Hauser O in-org@nico.
Ignacio Castro Las estaciones del templo.
Ramón Gil SánchezVigilantes.
Zoé_s: Raquel García CanosaMiñato Real (descrición e debuxo)
Maquetación:Gutenberg Soluciones & Servicios Gráficos (Noia)
T_ 981 822 769 M_ gutenbergsoluciones@telefonica.net
grito agudo. No lo soporté más y Aún mantenía la pistola en la
dejé de mirar. Me deslicé hacia el mano cuando lo enfoqué con la
suelo apoyando la espalda sobre linterna. La dejó caer y se dio la
los fardos. No estuve mucho vuelta. No me salía ninguna
tiempo así, tal vez unos minutos. palabra. Olía a pólvora y a
Se hizo el silencio. Me incorporé mierda. Enfoqué el cuerpo del
creyendo que todo había termi- gordo. Tenía sangre en el pecho.
nado. Me equivoqué. Estaban los Sus ojos estaban abiertos y
dos de pie. Samu tenía el arma parecían mirar la carta de papa
en la mano. El gordo le decía esquimal que estaba allí junto a
algo. Miraba el arma y le decía su cabeza, ligeramente ladeada.
algo. Yo veía dos siluetas, formas Recogí la carta y la metí en el
detrás de una mampara, una bolsillo. Fui recogiendo otras hasta
apuntando a la otra. El gordo juntar la baraja. Samu perma-
extendió el brazo hacia el arma y necía de espaldas sin decir nada.
Samu disparó.
Ramón Gil Sánchez
- 56 -
Deliberadores: Mon Búa SoneiraTerra, Territorio e Croma. Dende un apunte deleuziano (8). O Croma (11).
Sergio Cernadas LeisGemeinschaft (9).
Senén Insua Redonda Poder, ciencia, Foucault e outros contos... (10).
Fotógrafos:Santiago CanedaLata.
Carlota GonzálezDiesel, Benzin.Infinito.Zombies.
Colaboradores:Javier Turnes O arsenal dos instantes eternos.
Man_Hauser O in-org@nico.
Ignacio Castro Las estaciones del templo.
Ramón Gil SánchezVigilantes.
Zoé_s: Raquel García CanosaMiñato Real (descrición e debuxo)
Maquetación:Gutenberg Soluciones & Servicios Gráficos (Noia)
T_ 981 822 769 M_ gutenbergsoluciones@telefonica.net
grito agudo. No lo soporté más y Aún mantenía la pistola en la
dejé de mirar. Me deslicé hacia el mano cuando lo enfoqué con la
suelo apoyando la espalda sobre linterna. La dejó caer y se dio la
los fardos. No estuve mucho vuelta. No me salía ninguna
tiempo así, tal vez unos minutos. palabra. Olía a pólvora y a
Se hizo el silencio. Me incorporé mierda. Enfoqué el cuerpo del
creyendo que todo había termi- gordo. Tenía sangre en el pecho.
nado. Me equivoqué. Estaban los Sus ojos estaban abiertos y
dos de pie. Samu tenía el arma parecían mirar la carta de papa
en la mano. El gordo le decía esquimal que estaba allí junto a
algo. Miraba el arma y le decía su cabeza, ligeramente ladeada.
algo. Yo veía dos siluetas, formas Recogí la carta y la metí en el
detrás de una mampara, una bolsillo. Fui recogiendo otras hasta
apuntando a la otra. El gordo juntar la baraja. Samu perma-
extendió el brazo hacia el arma y necía de espaldas sin decir nada.
Samu disparó.
Ramón Gil Sánchez
- 56 -
top related