akcİĞer fonksİyon testlerİ
Post on 29-Jan-2016
210 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
AKCİĞER FONKSİYON AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİTESTLERİ
Prof Dr Nurhayat Prof Dr Nurhayat YILDIRIMYILDIRIM
SPİROMETRİK SPİROMETRİK İNCELEMEİNCELEME Solunum fonksiyonlarını Solunum fonksiyonlarını
değerlendirmede kullanılan en değerlendirmede kullanılan en temel test yöntemidir.temel test yöntemidir.
Obstrüktif ve restriktif akciğer Obstrüktif ve restriktif akciğer hastalıklarının tanısında, hastalıklarının tanısında, hastalığın şiddetini ve tedaviye hastalığın şiddetini ve tedaviye yanıtını saptamada, meslek yanıtını saptamada, meslek hastalıklarının tanı, tarama ve hastalıklarının tanı, tarama ve maluliyet değerlendirmesinde maluliyet değerlendirmesinde rutin kullanılır.rutin kullanılır.
SFT-SINIFLANDIRMASFT-SINIFLANDIRMA
A-)Spirometrik incelemeA-)Spirometrik inceleme
Spirometre soluk alma ya da verme Spirometre soluk alma ya da verme ssıırasrasıında olunda oluşşan akan akıım ya da volm ya da volüüm m dedeğğiişşikliklerini zamanikliklerini zamanıın tn tüürevi olarak revi olarak ööllççebilen aletlerdirebilen aletlerdir..
1. Basit spirometrik inceleme1. Basit spirometrik inceleme 2. Akım-volüm halkası2. Akım-volüm halkası
Volüm-zaman eğrisi Akım-volüm eğrisi
TEST SAYISITEST SAYISI Her hastaya en az 3 test Her hastaya en az 3 test
yaptyaptıırrıılmallmalııddıır. r.
EEğğer 8 kez tekrarlanmaser 8 kez tekrarlanmasıına na karkarşışın halen geçerli manevra n halen geçerli manevra elde edilemiyorsa test elde edilemiyorsa test sonlandsonlandıırrıılmallmalıdııdır.r.
Örneklerden deÖrneklerden değğerlerin erlerin
seçilmesiseçilmesi
Test Örnek 1 Örnek 2 Örnek 3 En İyi Sonuç
FVC (L) 5200 5300 5350* 5350
FEV1 (L) 4410* 4350 4360* 4410
FEV1/FVC
(%)
85 82 82 82
FEF25-75
(L/s)
3.87 3.92 3.94 3.94
PEF (L/s) 8.39 9.44 9.89 9.89
Diğer TestlerDiğer Testler
--Akciğer volümleriAkciğer volümleri
-Difüzyon testi-Difüzyon testi
-Ağız içi basınçlar (P-Ağız içi basınçlar (P0.10.1,, PIM,PEMPIM,PEM))
--Egzersiz testleriEgzersiz testleri
-AKG-AKG
VOLÜM VE VOLÜM VE KAPASİTELERKAPASİTELER
AkciğerinAkciğerin
tek kompartmanlarına tek kompartmanlarına volümvolüm, ,
birden fazla birden fazla kompartmanlarına kompartmanlarına kapasitekapasite denir.denir.
VVTT ve IRV, ERV ve IRV, ERV
Tidal Volüm (VTidal Volüm (VTT)): : İstirahatte alınan İstirahatte alınan hava hacmihava hacmi
İnspiratuvar rezerv İnspiratuvar rezerv volüm (IRV)volüm (IRV): Normal : Normal bir inspirasyondan bir inspirasyondan sonra zorlu bir sonra zorlu bir inspirasyon ile inspirasyon ile alınan hava hacmialınan hava hacmi
VİTAL KAPASİTEVİTAL KAPASİTE
Vital kapasite Vital kapasite (VC):(VC): Maksimal Maksimal inspirasyondan inspirasyondan sonra yapılan sonra yapılan maksimal maksimal ekspirasyon ile ekspirasyon ile çıkarılan hava çıkarılan hava hacmi. hacmi.
FVC= IC+ERVFVC= IC+ERV
VİTAL KAPASİTEVİTAL KAPASİTE
Değişik yöntemlerle ölçülebilir.Değişik yöntemlerle ölçülebilir. TLC düzeyinden yapılan normal TLC düzeyinden yapılan normal
yada zorlu ekspirasyon ile. yada zorlu ekspirasyon ile. (Kuzey Amerika)(Kuzey Amerika)
RV düzeyinden yapılan RV düzeyinden yapılan inspirasyon ile (Avrupa)inspirasyon ile (Avrupa)
VCVCinsins > VC > VC ekseks >FVC >FVC
RV ve FRC,TLCRV ve FRC,TLC
Zorlu Zorlu ekspirasyonun ekspirasyonun bitiminde bitiminde akciğerlerde akciğerlerde kalan hava kalan hava volümüdür.volümüdür.
RV = FRC – ERV RV = FRC – ERV
RV = TLC – IVC RV = TLC – IVC
İNSPİRATUVAR İNSPİRATUVAR KAPASİTE(IC)KAPASİTE(IC)
İstirahatteki bir İstirahatteki bir ekspirasyonun ekspirasyonun sonunda yapılan sonunda yapılan derin bir inspiryumla derin bir inspiryumla alınan hava hacmi. alınan hava hacmi.
IC=VIC=VTT+IRV+IRV
IC
FEVFEV11
Zorlu bir ekspirasyonun ilk 1. Zorlu bir ekspirasyonun ilk 1. saniyesinde çıkarılan hava saniyesinde çıkarılan hava VOLÜMVOLÜMüdür. üdür.
Aslında Aslında AKIM HIZIAKIM HIZIdır !! dır !! (mL/1san)(mL/1san)
Obstrüktif akciğer Obstrüktif akciğer hastalıklarında azalır.hastalıklarında azalır.
KOAH
KOAH
Saniye
Spirometre ile yapılan Spirometre ile yapılan testlertestler
a)Maksimal volenter a)Maksimal volenter ventilasyon ventilasyon (MVV)(MVV)
b)Reversibiliteb)Reversibilite
c)Bronş provokasyonuc)Bronş provokasyonu
Vol
üm
(L
)
Zaman (san)
Volüm x hız
12 san alınan-çıkartılan gaz miktarı
BRONŞ DUYARLILIK BRONŞ DUYARLILIK TESTLERİTESTLERİ
1. 1. REVERSİBİLİTEREVERSİBİLİTE
2. BRONŞ PROVOKASYON 2. BRONŞ PROVOKASYON TESTLERİTESTLERİ
REVERSİBİLİTEREVERSİBİLİTE‘Tanım’‘Tanım’
Havayolu obstrüksiyonu olan Havayolu obstrüksiyonu olan olgularda, farmakolojik bir olgularda, farmakolojik bir ajan verilerek ajan verilerek obstrüksiyondaki değişimin obstrüksiyondaki değişimin incelenmesi.incelenmesi.
Kabaca obstrüksiyonun ne Kabaca obstrüksiyonun ne kadarının geri döndürülebilir kadarının geri döndürülebilir olduğunun saptanmasıolduğunun saptanması
BRONKODİLATÖR YANITBRONKODİLATÖR YANIT
KLİNİK KULLANIMKLİNİK KULLANIM
Astım tanısı,Astım tanısı, Astım-KOAH ayırımı,Astım-KOAH ayırımı, Hastanın o anki en iyi değerini Hastanın o anki en iyi değerini
saptamak,saptamak, Özellikle KOAH’ta prognoz Özellikle KOAH’ta prognoz
tahmini,tahmini, Tedavi etkinliğinin belirlenmesiTedavi etkinliğinin belirlenmesi
1.1. BronkodilatörBronkodilatör2.2. KortikosteroidKortikosteroid
Klinik araştırmalar.Klinik araştırmalar.
ÖLÇÜM ÖLÇÜM PARAMETRELERİPARAMETRELERİ
FEVFEV11 (En sık kullanılan) (En sık kullanılan) FVCFVC PEFPEF FEFFEF25-75 25-75 ((%20-30)%20-30) SGaw (spesifik konduktans)SGaw (spesifik konduktans)
((%30-40)%30-40)
Raw (Raw (>> ΔΔ%35)%35)
MUTLAK DEĞİŞKENLİKMUTLAK DEĞİŞKENLİK
Bronkodilatör sonrası ve ilk Bronkodilatör sonrası ve ilk FEVFEV11 değerleri arasındaki mL değerleri arasındaki mL cinsinden fark.cinsinden fark.
(post bron FEV(post bron FEV11 – ilk FEV – ilk FEV11))
Başlangıç değeri Başlangıç değeri üzerinden değişkenliküzerinden değişkenlik Post FEVPost FEV 1 1-ilk FEV-ilk FEV11 x100 x100
ilk FEVilk FEV11
Başlangıç değerinden Başlangıç değerinden etkilenir. Predikt değere etkilenir. Predikt değere oranla daha kolay oranla daha kolay reversibilite saptanır.reversibilite saptanır.
Predikt (beklenen) Predikt (beklenen) değer üzerinden değer üzerinden değişkenlikdeğişkenlik Post FEVPost FEV11 –ilk FEV –ilk FEV11 x 100 x 100
pred FEVpred FEV11
Başlangıç değerinden Başlangıç değerinden etkilenmez.etkilenmez.
Daha zor reversibilite saptanır.Daha zor reversibilite saptanır.
Pre FEV1=1200Post FEV1=1430
%19
GOLD-2001 GOLD-2001 (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease)Disease)
Beta-2 agonist 400 mcgBeta-2 agonist 400 mcg Antikolinerjik 80 mcgAntikolinerjik 80 mcg Ya da ikisinin kombinasyonuYa da ikisinin kombinasyonu
30-45 dakika sonra FEV30-45 dakika sonra FEV11’de;’de; Bazal değere göre %12 ve Mutlak değer olarak 200mL artış.
GINA-2002GINA-2002 Spontan,Spontan, Bronkodilatör inhalasyonuBronkodilatör inhalasyonu
ya daya da Kortikosteroid tedavi sonrasıKortikosteroid tedavi sonrası
FEVFEV11 de %12 düzelme de %12 düzelme
REVERSİBİLİTENİN REVERSİBİLİTENİN ANLAMIANLAMI
•FEV1 de %12’lik
düzelme astımı destekler!
(GINA 2002)
•Bronkodilatör sonrası
FEV1 normal predikte
değere dönüyorsa bu
büyük olasılıkla astımdır!
(GOLD 2001)
GEÇ REVERSİBİLİTEGEÇ REVERSİBİLİTE Stabil KOAH’taStabil KOAH’ta
2-4 haftalık oral (0,4-0,8mg/kg prednizolon),2-4 haftalık oral (0,4-0,8mg/kg prednizolon),
6-8 haftalık inhale (6-8 haftalık inhale (1000mcg/gün) sonrası1000mcg/gün) sonrası
FEVFEV11 %12, ve mutlak değer %12, ve mutlak değer 200ml 200ml
Astım’daAstım’da2-6 haftalık uygun dozda oral ya da inh KS2-6 haftalık uygun dozda oral ya da inh KS
FEVFEV11 ve FVC’de %15, ve FVC’de %15,
PEF’de %20 artışPEF’de %20 artış
GEÇ REVERSİBİLİTEGEÇ REVERSİBİLİTE İnh Steroid İnh Steroid 6 hafta-3ay6 hafta-3ay Oral steroid Oral steroid 2 hafta2 hafta
ΔΔFEVFEV11 %15, %15,
mutlak değer mutlak değer 200mL200mL
(GOLD-2001(GOLD-2001))
14 gün 14 gün Prednizolon 30 Prednizolon 30 mg/günmg/gün
ΔΔFEVFEV11 %15, %15, mutlak değer mutlak değer
200mL200mL
(BTS-2003)(BTS-2003)
SONUÇSONUÇ Reversibilite testi yardımcı bir Reversibilite testi yardımcı bir
testtir. Astım- KOAH ayırımında testtir. Astım- KOAH ayırımında ya da tedavi etkinliğinin ya da tedavi etkinliğinin önceden belirlenmesinde tek önceden belirlenmesinde tek başına yeterli olamamaktadır.başına yeterli olamamaktadır.
Ancak diğer tanı yöntemleri ile Ancak diğer tanı yöntemleri ile birlikte kullanıldığında yararlı birlikte kullanıldığında yararlı olabilmektedir.olabilmektedir.
BRONŞ DUYARLILIK BRONŞ DUYARLILIK TESTLERİTESTLERİ
1. REVERSİBİLİTE1. REVERSİBİLİTE
2. 2. BRONŞ PROVOKASYON BRONŞ PROVOKASYON TESTLERİTESTLERİ
ASTIMIN ÖZELLİKLERİASTIMIN ÖZELLİKLERİ
Kronik hava yolu Kronik hava yolu inflamasyonuinflamasyonu
BRONŞ AŞIRI DUYARLILIĞIBRONŞ AŞIRI DUYARLILIĞI Diffüz, reversibl hava yolu Diffüz, reversibl hava yolu
obstrüksiyonuobstrüksiyonu
GINA-2002GINA-2002
EndikasyonlarEndikasyonlar
1. 1. Soğuk havayla karşılaşma,Soğuk havayla karşılaşma,2. Egzersiz sonrası,2. Egzersiz sonrası,3.Solunum sistemi enfeksiyonları sırasında,3.Solunum sistemi enfeksiyonları sırasında,4. İş yerindeki inhaler etkenlere maruziyet 4. İş yerindeki inhaler etkenlere maruziyet
sonrası vesonrası ve5. Astım oluşturabilen her türlü uyarıcı ya 5. Astım oluşturabilen her türlü uyarıcı ya
dada allerjenle karşılaşma sonrası, allerjenle karşılaşma sonrası, ““astımı düşündüren wheezing, dispne, astımı düşündüren wheezing, dispne, göğüstegöğüste sıkışma hissi ve öksürük gibi sıkışma hissi ve öksürük gibi semptomların semptomların bbulunmasıulunması’”’”
ATS-99 Guideline. ATS-99 Guideline. Am J Respir Crit Care Med 2000;161:309-329.Am J Respir Crit Care Med 2000;161:309-329.
KLİNİK KULLANIMKLİNİK KULLANIM
Klinikte bronş provokasyon testleri en sık astımın Klinikte bronş provokasyon testleri en sık astımın tanı ve ayırıcı tanısında kullanılmaktadır. tanı ve ayırıcı tanısında kullanılmaktadır.
Bronş provokasyon testleri Bronş provokasyon testleri yüksek duyarlılık yüksek duyarlılık ve yüksek negatif prediktif değerlerinden ve yüksek negatif prediktif değerlerinden dolayı astımın dışlanmasında oldukça dolayı astımın dışlanmasında oldukça değerlideğerli iken, görece düşük pozitif prediktif iken, görece düşük pozitif prediktif değer ve orta derece özgüllüğünden dolayı tanı değer ve orta derece özgüllüğünden dolayı tanı koydurucu değeri düşüktür.koydurucu değeri düşüktür.
Statement of the European Respiratory Society. Statement of the European Respiratory Society. Eur Respir J 1993;6(Suppl.16):53-83.Eur Respir J 1993;6(Suppl.16):53-83.
AYIRICI TANIAYIRICI TANI
AAllerjik rinit llerjik rinit KKistik fibrozistik fibroz BBronşektazi ronşektazi KOAHKOAH
‘‘ bronş hiperreaktivitesinin bronş hiperreaktivitesinin pozitif olabileceği pozitif olabileceği unutulmamalıdırunutulmamalıdır!! ‘‘
AKIM-VOLÜM HALKASIAKIM-VOLÜM HALKASI
AKIM-VOLÜM HALKASININ AKIM-VOLÜM HALKASININ
ÇİZDİRİLMESİÇİZDİRİLMESİ
Akım-volüm halkasının kalitesini etkileyen Akım-volüm halkasının kalitesini etkileyen hatalarhatalarI. İnspirasyonun yavaş ve maksimum güçle I. İnspirasyonun yavaş ve maksimum güçle yapılmamış olması yapılmamış olması
Akım-volüm halkasının kalitesini etkileyen Akım-volüm halkasının kalitesini etkileyen hatalarhatalar
II. Ekspirasyonun RV seviyesine aniden II. Ekspirasyonun RV seviyesine aniden kesilmesikesilmesi
~
Zorlu ekspirasyonun istemli azaltılması nasıl Zorlu ekspirasyonun istemli azaltılması nasıl önlenir?önlenir?
Akım-volüm halkasının şeklini etkileyen güçler Akım-volüm halkasının şeklini etkileyen güçler
Geri çekim basıncı
Geri çekim basıncı
Geri çekim basıncı
Geri çekim basıncı
Periferik havayolu hastalıklarında akım-volüm Periferik havayolu hastalıklarında akım-volüm halkasıhalkası
Periferik havayolu hastalıklarında akım-volüm Periferik havayolu hastalıklarında akım-volüm halkasıhalkası
EKSTRATORASİK HAVAYOLU EKSTRATORASİK HAVAYOLU DARLIKLARIDARLIKLARI
İNTERTİSYEL AKCİĞER İNTERTİSYEL AKCİĞER HASTALIKLARINDA AKIM-VOLÜM HASTALIKLARINDA AKIM-VOLÜM HALKASIHALKASI
DİNAMİK DİNAMİK HİPERİNFLASYON HİPERİNFLASYON
KOAHKOAHİNFLAMASYON
Küçük havayolu hastalığı Parankim hasarı
HAVA AKIMI KISITLILIĞI
Ödem, inflamasyon ve mukus nedeni Ödem, inflamasyon ve mukus nedeni ile hava yolu direnci artmıştır,ile hava yolu direnci artmıştır,
Parankim destrüksiyonundan dolayı Parankim destrüksiyonundan dolayı alveoller pörsümüş durumdadır ve itici alveoller pörsümüş durumdadır ve itici gücü azalmıştır,gücü azalmıştır,
Solunum kas yorgunluğu nedeni ile Solunum kas yorgunluğu nedeni ile hava yolu direnci aşılamamaktadır,hava yolu direnci aşılamamaktadır,
EBN kıkırdaksız küçük hava yollarına EBN kıkırdaksız küçük hava yollarına doğru kayardoğru kayar
HAVA YOLU KOLLABE OLURHAVA YOLU KOLLABE OLUR
Küçük hava yollarının erken Küçük hava yollarının erken kapanma eğilimi,kapanma eğilimi,
Elastik geri çekilme gücünün Elastik geri çekilme gücünün azalması,azalması,
Ekspiratuar akım kısıtlaması Ekspiratuar akım kısıtlaması (EAK),(EAK),
Ekspiryumda akciğerlerin boşalma Ekspiryumda akciğerlerin boşalma hızının yavaşlaması SONUCUNDA hızının yavaşlaması SONUCUNDA FRC daha yüksek seviyede FRC daha yüksek seviyede stabilize olur stabilize olur
DİNAMİK HİPERİNFLASYONDİNAMİK HİPERİNFLASYON
TLC RVDinlenme
Mak egzersiz
TLC RV2 21
0 4 0 3
NORMAL KOAH
Akım (L/sn)
Volüm (L)
5
5
DİNAMİK AŞIRI HAVALANMADİNAMİK AŞIRI HAVALANMA
İstirahat Efor İstirahat Efor
KOAH
SAĞLIKLI ERİŞKİN
EELV
VT
IC
TLC
TLC
IC
IC
VT
IC
EGZERSİZDE DİNAMİK AŞIRI EGZERSİZDE DİNAMİK AŞIRI HAVALANMAHAVALANMA
BRONKODİLATÖR
KOAH’TA BRONKODİLATÖRE CEVAP NASIL KOAH’TA BRONKODİLATÖRE CEVAP NASIL SORGULANMALI?SORGULANMALI?
FEVFEV11 ? IC ? ? IC ?
KOAH olgularında, FEVKOAH olgularında, FEV11 EAK’nın iyi bir EAK’nın iyi bir prediktörü değildir.prediktörü değildir. Burrows B et al. Am Rev Respir Dis 1991;665-678Burrows B et al. Am Rev Respir Dis 1991;665-678
KOAH’lılarda dispne ile EAK KOAH’lılarda dispne ile EAK arasındaki ilişki, FEVarasındaki ilişki, FEV11 ile olan ile olan ilişkiden çok daha anlamlı ilişkiden çok daha anlamlı bulunmuştur.bulunmuştur. Eltayara L et al. Chest 2001;119:99-104Eltayara L et al. Chest 2001;119:99-104
KOAH olgularında EAK ile IC arasında KOAH olgularında EAK ile IC arasında kuvvetli korelasyon saptanmıştır.kuvvetli korelasyon saptanmıştır. Koulouris NG et al. J Appl Physiol 1997;82:723-731Koulouris NG et al. J Appl Physiol 1997;82:723-731
EKSPİRATUAR AKIM KISITLAMASI
DİNAMİK DİNAMİK HİPERİNFLASYONHİPERİNFLASYON
Pasif olan EAK, inspiratuar Pasif olan EAK, inspiratuar kasların kompansasyonu ile kasların kompansasyonu ile zorlukla yenilir ve inspiratuar kas zorlukla yenilir ve inspiratuar kas fonksiyonunda bozulma oluşur,fonksiyonunda bozulma oluşur,
Ekspiryum tamamlanmadan, Ekspiryum tamamlanmadan, inspiryum başlar, bu nedenle inspiryum başlar, bu nedenle alveol içinde pozitif basınç kalır alveol içinde pozitif basınç kalır (iPEEP). İnspiratuar kaslar bu eşik (iPEEP). İnspiratuar kaslar bu eşik değeri aşmak zorundadır.değeri aşmak zorundadır.
KARBON MONOKSİT KARBON MONOKSİT DİFÜZYON TESTİDİFÜZYON TESTİ
KULLANILACAK GAZKULLANILACAK GAZ Standart olarak tüm dünyada Standart olarak tüm dünyada
CO difüzyon testi uygulanır.CO difüzyon testi uygulanır. CO’in Hb’e afinitesi çok güçlü CO’in Hb’e afinitesi çok güçlü
(oksijenden 210 kat fazla).(oksijenden 210 kat fazla). Hb’e bağlanmayan gazlar ise Hb’e bağlanmayan gazlar ise
plazma parsiyel basıncını plazma parsiyel basıncını arttırdığından kullanılmaz.arttırdığından kullanılmaz.
ALVEOLER VOLÜMÜN ALVEOLER VOLÜMÜN (V(VAA) ÖLÇÜMÜ) ÖLÇÜMÜ Difüzyon testi esnasında, birim Difüzyon testi esnasında, birim
hacim başına düşen CO hacim başına düşen CO difüzyonunu saptamak için Vdifüzyonunu saptamak için VAA ölçümü gerekir.ölçümü gerekir.
Sıklıkla Helyum kullanılarak Sıklıkla Helyum kullanılarak gaz dilüsyon yöntemi ile Vgaz dilüsyon yöntemi ile VAA ölçülür.ölçülür.
KLİNİK KULLANIMKLİNİK KULLANIM Klinikte en çok gözlenen (ya Klinikte en çok gözlenen (ya
da araştırılan) durum da araştırılan) durum difüzyonun azalmasıdır.difüzyonun azalmasıdır.
Çok sınırlı durumlarda Çok sınırlı durumlarda difüzyon testinde artma difüzyon testinde artma saptanabilir.saptanabilir.
DLCO
ARTMIŞ AZALMIŞ
DLCO/VA :N DLCO/VA :
*Alv Hemoraji
*Polisitemi
*Pulmoner
kan akımı
*Azalmış akc volumü
*Parenkim değişiklikleri
*Obstruksiyon
*Ölü boşluk
artışı
Teşekkürler
DİNAMİK HİPERİNFLASYON DİNAMİK HİPERİNFLASYON VE NEGATİF EKSPİRATUAR VE NEGATİF EKSPİRATUAR
BASINÇ (NEP)BASINÇ (NEP)
DİNAMİK DİNAMİK HİPERİNFLASYONUN EN HİPERİNFLASYONUN EN ÖNEMLİ NEDENİ OLAN EAK ÖNEMLİ NEDENİ OLAN EAK ÖLÇÜM TEKNİKLERİÖLÇÜM TEKNİKLERİ
VÜCUT PLETİSMOGRAFİSİVÜCUT PLETİSMOGRAFİSİ
NEGATİF EKSPİRATUAR NEGATİF EKSPİRATUAR BASINÇ (NEP) TEKNİĞİBASINÇ (NEP) TEKNİĞİ
NEPNEP
PnömotografPnömotograf Diferansiye basınç Diferansiye basınç
transdüseritransdüseri Negatif basınç oluşturan Negatif basınç oluşturan
cihazcihaz Veri toplama sistemiVeri toplama sistemi
(Eltayara L et al. Am J Respir Crit Care Med 1996;154:1726-34.)
(İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Solunum Laboratuarı)(MICRO MEDICAL LTD, KENT UK)
NEP TEKNİĞİNEP TEKNİĞİ
(-5 cm H(-5 cm H22O) değerinde negatif bir O) değerinde negatif bir basıncı, tidal ekspirasyon basıncı, tidal ekspirasyon
esnasında ağız içine uygulamak esnasında ağız içine uygulamak ve ortaya çıkan akım-volüm (A-V) ve ortaya çıkan akım-volüm (A-V)
halkasını, önceden yapılmış halkasını, önceden yapılmış kontrol ekspirasyon A-V halkası kontrol ekspirasyon A-V halkası
ile kıyaslamak temeline dayanan ile kıyaslamak temeline dayanan bir yöntemdir. bir yöntemdir.
O
-5 0 +10
+15
+20 +23
Milic-Emil J Chest 2000;117:2195-2235
EAK (-) EAK (+)
NEP SONUÇLARININ NEP SONUÇLARININ SINIFLANDIRILMASISINIFLANDIRILMASI
KategorKategorii
Yatar Yatar PozisyonPozisyon
Oturur Oturur PozisyonPozisyon
DereceDerece
00 EAK yokEAK yok EAK yokEAK yok YokYok
11 EAK<VT%50EAK<VT%50 EAK yokEAK yok HafifHafif
22 EAK>VT%50EAK>VT%50 EAK yokEAK yok OrtaOrta
33 EAKEAK EAK<VT%50EAK<VT%50 AğırAğır
44 EAKEAK EAK>VT%50EAK>VT%50 Çok ağırÇok ağır
Eltayara L et al. AmJ Respir Crit Care Med 1996;154:1726-1734
ENDİKASYONLARENDİKASYONLAR
1. Bir Akciğer Hastalığının 1. Bir Akciğer Hastalığının Varlığını yada Yokluğunu Varlığını yada Yokluğunu GöstermekGöstermek
Pulmoner SemptomlarPulmoner Semptomlar– Dispne, WheezingDispne, Wheezing– Öksürük, balgamÖksürük, balgam– Göğüs ağrısı,ortopneGöğüs ağrısı,ortopne
Fizik Muayene BulgularFizik Muayene Bulgular Laboratuar BulgularıLaboratuar Bulguları
– PA-grafiPA-grafi– AKGAKG
2. Bilinen bir hastalığın solunum 2. Bilinen bir hastalığın solunum fonksiyonlarına yansımasını fonksiyonlarına yansımasını saptamak.saptamak.
Akciğer HastalıklarıAkciğer Hastalıkları– KOAHKOAH– AstımAstım– İnterstisyel Akciğer Hastalıklarıİnterstisyel Akciğer Hastalıkları
Kardiyak HastalıklarKardiyak Hastalıklar Nöromuskuler HastalıklarNöromuskuler Hastalıklar
3. Çevresel ve 3. Çevresel ve Mesleksel maruziyetin Mesleksel maruziyetin saptanmasısaptanması
SigaraSigara
İşyeri kirliliğiİşyeri kirliliği
4. Tedavinin 4. Tedavinin etkinliğinin etkinliğinin saptanmasısaptanması
Bronkodilatörler, steroidlerBronkodilatörler, steroidler Kardiyak ilaçlarKardiyak ilaçlar Akciğer rezeksiyonu, Akciğer rezeksiyonu,
transplantasyontransplantasyon Pulmoner rehabilitasyonPulmoner rehabilitasyon
5.Preoperatif 5.Preoperatif DeğerlendirmeDeğerlendirme
Akciğer rezeksiyonlarıAkciğer rezeksiyonları
Toraks cerrahisiToraks cerrahisi
Abdominal cerrahiAbdominal cerrahi
6.Maluliyet- yetersizlik 6.Maluliyet- yetersizlik durumlarının durumlarının saptanmasısaptanması
Öksürük, balgam Efor dispnesiİstirahatte
dispne
Normal Hafif Orta AğırÇok ağır
Normal Hipoksemi
Normal Hiperinflasyon
Semptomlar
Spirometre
AKG
PA grafi
KOAH’ta Spirometre ile Semptom ve Laboratuar Bulguları Arasındaki İlişki
BRONŞ AŞIRI BRONŞ AŞIRI DUYARLIĞIDUYARLIĞI
Bronş aşırı duyarlılığı değişik Bronş aşırı duyarlılığı değişik uyaranlara karşı hava yollarının uyaranlara karşı hava yollarının verdiği abartılı verdiği abartılı bronkokonstriktör yanıttır.bronkokonstriktör yanıttır.
H H Cain Clin Chest Med 2001;22:651-659Cain Clin Chest Med 2001;22:651-659.. Bronş aşırı duyarlılığının Bronş aşırı duyarlılığının
saptanmasında ise bronş saptanmasında ise bronş provokasyon testleri kullanılırprovokasyon testleri kullanılır..
Kullanılacak AjanlarKullanılacak Ajanlar
SpesifikSpesifik: -Allerjen: -Allerjen -Nonimmunolojik-Nonimmunolojik ((aspirin, gıda, gıda katkılarıaspirin, gıda, gıda katkıları))
b)İndirekt: -(b)İndirekt: -(Soğuk hava, nonizotonik Soğuk hava, nonizotonik solüsyonlar, lökotrien C4, D4 ve E4, prostoglandinler, solüsyonlar, lökotrien C4, D4 ve E4, prostoglandinler, adenozin mono fosfat, bradikinin, taşikinin, serotoninadenozin mono fosfat, bradikinin, taşikinin, serotonin ) )
Egzersiz testleriEgzersiz testleri::
• Nonspesifik:
a)Direkt: -Metakolin -Histamin
DİREKT UYARANLARDİREKT UYARANLAR
Astım için duyarlılığı yüksek, Astım için duyarlılığı yüksek, ancak özgüllüğü düşük.ancak özgüllüğü düşük.
(Astımlıların çoğunda (Astımlıların çoğunda pozitif, ancak her pozitif pozitif, ancak her pozitif astım değil!)astım değil!)
ERS Task Force. Eur Respir J 2003;21:1050-68ERS Task Force. Eur Respir J 2003;21:1050-68
İndirekt Uyaranlarİndirekt Uyaranlar
Özellikle inflamatuar ve nöronal Özellikle inflamatuar ve nöronal hücreleri uyarak, bu hücrelerden hücreleri uyarak, bu hücrelerden mediyatör ve sitokin salınımına yol mediyatör ve sitokin salınımına yol açarak hava yolu kısıtlılığına neden açarak hava yolu kısıtlılığına neden olan uyaranlardır.olan uyaranlardır.
ERS Task Force. Eur Respir J 2003;21:1050-68ERS Task Force. Eur Respir J 2003;21:1050-68
İNDİREKT UYARANLARİNDİREKT UYARANLAR
Fiziksel uyaranlarFiziksel uyaranlar-Nonizotonik aerosoller (hipotonik, hipertonik, distile -Nonizotonik aerosoller (hipotonik, hipertonik, distile su, mannitol)su, mannitol)-Ökapnik volenter hiperpne (kuru hava ile)-Ökapnik volenter hiperpne (kuru hava ile)
Farmakolojik uyaranlarFarmakolojik uyaranlar-Adenozin-Adenozin-Taşikininler-Taşikininler-Bradikinin-Bradikinin-Metabisülfit/SO2-Metabisülfit/SO2-Propranolol-Propranolol
Endotoksin (LPS)Endotoksin (LPS) PAFPAF OzonOzon [Selektif uyaranlar (Aspirin, NSAID, allerjen)][Selektif uyaranlar (Aspirin, NSAID, allerjen)]
KULLANILACAK KULLANILACAK PROTOKOLLERPROTOKOLLER
1.1.İki dakika tidal soluk yöntemiİki dakika tidal soluk yöntemi((0,03- 0,06- 0,125- 0,25- 0,50- 1- 2- 4- 8- 0,03- 0,06- 0,125- 0,25- 0,50- 1- 2- 4- 8- 16mg/m16mg/mL)L)
2. 2. Beş soluk dozimetre yöntemiBeş soluk dozimetre yöntemi (0.0625- 0.25- 1- 4- 16mg/m(0.0625- 0.25- 1- 4- 16mg/mL)L)
ATS-99 ATS-99 GuidelineGuideline
BEŞ SOLUK DOZİMETRE BEŞ SOLUK DOZİMETRE YÖNTEMİYÖNTEMİ
MetakolinMetakolin %0.9 %0.9 NaClNaCl
DilüsyonDilüsyon
AA
BB
CC
DD
EE
100mg100mg
3ml A 3ml A solusyonusolusyonu
3ml B 3ml B solusyonusolusyonu
3ml C 3ml C solusyonusolusyonu
3ml D 3ml D solusyonusolusyonu
6.25 ml6.25 ml
9ml9ml
9ml9ml
9ml9ml
9ml9ml
16 mg/m16 mg/mLL
4 mg/m4 mg/mLL
1 mg/m1 mg/mLL
0.25 mg/m0.25 mg/mLL
0.0625mg/0.0625mg/mmLL
TESTİN UYGULANMASITESTİN UYGULANMASI
30 dakika önce solüsyonlar buzdolabından 30 dakika önce solüsyonlar buzdolabından çıkarılıp oda sıcaklığında ısınması sağlanır ve çıkarılıp oda sıcaklığında ısınması sağlanır ve ilk dozdan 2 ml nebulizere ilk dozdan 2 ml nebulizere (De Vilbiss) (De Vilbiss) konur.konur.
Hastanın burun klibi takılı iken rezidüel volüm Hastanın burun klibi takılı iken rezidüel volüm düzeyinden yavaş ve derin nefes alması (5 sn düzeyinden yavaş ve derin nefes alması (5 sn kadar) ve nefesini yine yaklaşık 5 sn tutması kadar) ve nefesini yine yaklaşık 5 sn tutması sağlanmalıdır. Bu işlem 5 kez takrarlanmalı sağlanmalıdır. Bu işlem 5 kez takrarlanmalı ve toplam sürenin de 2 dakikayı ve toplam sürenin de 2 dakikayı geçmemesine dikkat edilmelidir.geçmemesine dikkat edilmelidir.
Nebulizasyondan sonraki 30-90Nebulizasyondan sonraki 30-90 sn içinde sn içinde spirometrik ölçüm tekrarlanır. spirometrik ölçüm tekrarlanır.
TESTİN TESTİN SONLANDIRILMASISONLANDIRILMASI
Hastada %20’lik FEVHastada %20’lik FEV11 düşüşü düşüşü olunca ya da en yüksek olunca ya da en yüksek konsantrasyona ulaşılınca test konsantrasyona ulaşılınca test sonlandırılır. sonlandırılır.
Provoke olan olgulara Provoke olan olgulara salbutamol inhale ettirilip 10 salbutamol inhale ettirilip 10 dakika sonra test tekrarlanır.dakika sonra test tekrarlanır.
İKİ DAKİKA TİDAL SOLUK İKİ DAKİKA TİDAL SOLUK YÖNTEMİYÖNTEMİ
MetakolinMetakolin %0.9 %0.9 NaClNaCl
DilüsyonDilüsyon
AA
BB
CC
DD
EE
FF
GG
HH
II
JJ
100mg100mg
3ml A 3ml A solusyonusolusyonu
3ml B 3ml B solusyonusolusyonu
3ml C 3ml C solusyonusolusyonu
3ml D 3ml D solusyonusolusyonu
3ml 3ml EE solusyonusolusyonu
3ml 3ml FF solusyonusolusyonu
3ml 3ml GG solusyonusolusyonu
3ml 3ml HH solusyonusolusyonu
3ml 3ml I I solusyonusolusyonu
6.25 ml6.25 ml
33mlml
33mlml
33mlml
33mlml
3ml3ml
3ml3ml
3ml3ml
3ml3ml
3ml3ml
16 mg/ml16 mg/ml
88 mg/ml mg/ml
44 mg/ml mg/ml
2 mg/ml2 mg/ml
1 1 mg/mlmg/ml
0,50,5mg/mlmg/ml
0,250,25mg/mlmg/ml
0,1250,125mg/mlmg/ml
0,06250,0625mg/mg/mlml
0,0310,031mg/mlmg/ml
İKİ DAKİKA TİDAL İKİ DAKİKA TİDAL SOLUK YÖNTEMİSOLUK YÖNTEMİ Hastanın nebulizatörden 2 dakika boyunca Hastanın nebulizatörden 2 dakika boyunca
rahat ve doğru soluk alıp vermesi sağlanır.rahat ve doğru soluk alıp vermesi sağlanır. Nebulizasyondan 30-90sn sonra Nebulizasyondan 30-90sn sonra
spirometre tekrarlanır. Hastanın her sefer spirometre tekrarlanır. Hastanın her sefer kabul edilebilir bir test yapması kabul edilebilir bir test yapması sağlanmalıdır (en çok 3-4 kez tekrarlanır). sağlanmalıdır (en çok 3-4 kez tekrarlanır). Metakolinin kümülatif etkisinin elde Metakolinin kümülatif etkisinin elde edilebilmesi için iki konsantrasyon edilebilmesi için iki konsantrasyon arasındaki sürenin 5 dakikayı geçmemesi arasındaki sürenin 5 dakikayı geçmemesi sağlanmalıdır.sağlanmalıdır.
BRONŞ BRONŞ AAŞIRI ŞIRI DDUYARLIĞININ UYARLIĞININ DERECESİDERECESİ
PCPC2020
(mg/m(mg/mLL metakolinmetakolin ) )
Bronş aşırı duyarlığıBronş aşırı duyarlığı
>16>16
4-164-16
1-41-4
<1<1
NormalNormal
Sınırda bronş aşırı Sınırda bronş aşırı duyarlığıduyarlığı
Hafif bronş aşırı duyarlığıHafif bronş aşırı duyarlığı
Orta-ağır bronş aşırı Orta-ağır bronş aşırı duyarlığıduyarlığı
EKSPİRATUVAR EKSPİRATUVAR RESERV VOLÜMRESERV VOLÜM
Normal bir Normal bir ekspirasyondan ekspirasyondan sonra zorlu bir sonra zorlu bir ekspirasyon ile ekspirasyon ile çıkarılan hava çıkarılan hava hacmi.hacmi.
FONKSİYONEL FONKSİYONEL REZİDÜEL KAPASİTE REZİDÜEL KAPASİTE (FRC(FRC))
Normal Normal ekspirasyonun ekspirasyonun bitiminde bitiminde akciğerler ve akciğerler ve havayollarında havayollarında bulunan hava bulunan hava volümüdür. volümüdür.
FRC =RV + ERVFRC =RV + ERV
TOTAL AKCİĞER TOTAL AKCİĞER KAPASİTESİKAPASİTESİ
Maksimal Maksimal inspirasyonun inspirasyonun bitiminde bitiminde akciğerlerde akciğerlerde bulunan hava bulunan hava volümüdür.volümüdür.
TLC = RV + VC TLC = RV + VC TLC = FRC + TLC = FRC +
IC IC
IC
KLİNİK KULLANIMIKLİNİK KULLANIMI
Astımla uyumlu Astımla uyumlu semptomları semptomları olanolan ancak normal solunum ancak normal solunum fonksiyon testleri saptanan fonksiyon testleri saptanan hastalarda hastalarda bronş aşırı bronş aşırı duyarlığının saptanması duyarlığının saptanması tanıya yardımcıtanıya yardımcı olabilmektedir. olabilmektedir.
TERMİNOLOJİTERMİNOLOJİ
Transfer Faktör (TTransfer Faktör (TLLCOCO ))
(ERS-1993) ((ERS-1993) (mmol.minmmol.min-1-1kPakPa-1-1)) Difüzyon Kapasitesi (DDifüzyon Kapasitesi (DLLCO)CO)
(ATS-1995) ((ATS-1995) (mL.minmL.min-1-1mmHgmmHg-1-1)) DDLLCOCO/T/TLLCOCO=3:1 , D=3:1 , DLLCOCOx0,33 =Tx0,33 =TLLCOCO DDL/L/VVAA (D(DLLCO/VCO/VAA)) = = TTL/L/VVAA =K=KCOCO
((mL.minmL.min-1-1mmHgmmHg-1-1LL-1-1)) DDLLCOAdjCOAdj
DDLLCO’NUN ARTTIĞI CO’NUN ARTTIĞI DURUMLARDURUMLAR Polisitemi ile giden hastalıklarPolisitemi ile giden hastalıklar
Pulmoner hemorajilerPulmoner hemorajiler
Pulmoner kan akımının Pulmoner kan akımının artmasına yol açan sol-sağ artmasına yol açan sol-sağ shuntlarshuntlar
DLCO’NUN AZALDIĞI DLCO’NUN AZALDIĞI DURUMLARDURUMLAR
İnterstisyel akciğer İnterstisyel akciğer hastalıklarıhastalıkları
Sistemik hastalıkların akciğer Sistemik hastalıkların akciğer tutulumututulumu
Obstruktif akciğer hastalıklarıObstruktif akciğer hastalıkları
top related