1

AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİNİN

SANAYİİ UYGULAMALARI

ERBİL BÜYÜKBAYİSO ÇEVRE ŞUBESİ

MÜDÜR YARDIMCISI

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Toplantısı, 7 Kasım 2008

2

Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (Yürürlük : 1 Ocak 2005)

Resmi Gazete: 30.07.2004 / 25538

Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Resmi Gazete: 05.04.2005 / 25777

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği

Resmi Gazete: 24.06.2007 / 26562

Yönetmelikler

3

Bilgilendirme Toplantılarımız

26 Kasım 2004

29 Haziran 2005

20 Şubat 2006

23 Şubat 2007

Duyurularımız

İSO Sanayi Dergisi Ekim 2004

20.12.2005 tarihli genelge

İSO WEB sitesi (Ekim 2004 & Temmuz 2007)

Görüşlerimiz

Nisan 2004

Kasım 2006

Nisan 2008

Temmuz 2008

Çalışmalarımız

4

2004 Yılı Yönetmeliği

Nasıl bildirimde bulunacağım ?

Geri kazanım hedefleri nasıl sağlanacak?

____ Ambalaj Atığı olarak mı değerlendirilir?

İşaretleme için proses değişikliği gerekiyor. Geçiş için zamana ihtiyaç duymaktayız.

Yetkilendirilmiş Kuruluş Ücretleri yüksek

5

Taslak Yönetmelik / 2006Ambalaj Atıklarının Kaynağında AyrılmasıMadde 26 —Ambalaj atıkları, ……oluştukları yerlerde diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilir ve belediye veya Bakanlıktan bu Yönetmeliğe göre lisans almış toplama-ayırma tesislerince toplanır. Ambalaj atıklarının bunların dışında kişiler tarafından alınması yasaktır.Genel İlkelerMadde 5 Ambalaj atığı oluşturan ……vb yerler bu atıkların toplanması için lisanslı toplama ayırma tesisleriyle anlaşma yapmakla yükümlüdürler. Bu atıkların lisans almış firmalara ücretsiz olarak verilmesi esastır.

Ücretsiz verilmesinin toplama verimini düşüreceği düşünülmektedir.İSO Kasım 2006

66

Kaynakta Ayrı Biriktirme

Ambalaj Atıklarının Kaynağında Ayrı BiriktirilmesiMadde 26…(2) Apartman, site yönetimleri, okullar, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, hastaneler, oteller, lokantalar, büfeler, şehirlerarası otobüs terminalleri, havayolu terminalleri, demiryolu istasyonları, limanlar, sağlık kuruluşları, spor kompleksi, organize sanayi bölgeleri, sanayi siteleri, serbest bölge yönetimleri, marketler, satış noktaları, fabrikalar, iş ve alışveriş merkezleri, stadyumlar gibi ambalaj atığının oluştuğu benzeri yerlerde ilgili yönetimler, ambalaj atıklarını diğer atıklardan ayrı olarak biriktirmek ve bu Yönetmelikte tanımlanan toplama sistemine verilmek üzere hazır etmekle yükümlüdürler.

7

Tebligat

Madde 5/c, Madde 5/d, Madde 12/b, Madde 26/2, Madde 26/4, Madde 27/3, Madde 27/4

Yukarıda bahsi geçen yükümlülükler doğrultusunda ilçemiz sınırları içerisinde ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması çalışmalarının yürütülmesi amacıyla X firması ile anlaşma yapılmıştır.

Bu nedenle ambalaj atıklarınızı (kağıt, plastik, cam, metal) şimdiye kadar vermekte olduğunuz toplayıcılar varsa her türlü anlaşmanızı iptal etmeniz gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen hususları dikkate almayan işyeri hakkında 2872 sayılı Çevre Kanuna göre yasal işlem yapılacaktır.

8

•Sanayi kuruluşları 2004 yılından önce de bu

atıkları sisteme dahil edecek kaynağında ayrı

toplamaya yönelik yapıyı kurmuşlardı.

•Sanayiden bu atıkların toplanması bu açıdan daha

kolay

Ancak, Sanayi ağırlıklı toplama

“kaynağında ayrı toplama bilincinin”

yaygınlaştırılmasını önlemektedir.

9

Kaynağında Ayrı Toplama

Danimarka

İrlanda

İtalya

İngiltere

Kaynak: Effectiveness of packaging waste management systems in selected countries: an EEA pilot study, EEA Report No 3/2005

10

Ambalaj Atıklarının Bedelsiz Verilmesi

5. Madde Genel İlkeler

d) Ambalaj atığı üreticileri; ilgili oldukları belediyeler tarafından

hazırlanarak Bakanlığa sunulan ambalaj atığı yönetim planı

doğrultusunda belirlenen toplama sistemine uygun olarak

biriktirmek ve bedelsiz olarak belediyenin sistemine vermekle

yükümlüdürler.

12 .Madde Satış noktalarının yükümlülükleri

b) Ambalaj atıklarını, ilgili belediyenin sözleşme imzaladığı lisanslı

toplama ayırma tesisine, belediyenin Bakanlığa sunduğu ambalaj

atıkları yönetim planı doğrultusunda bedelsiz olarak vermekle

11

Ambalaj Atıklarının Bedelsiz Verilmesi

5(d) ve 12(b) maddelerinde yer alan “bedelsiz

olarak” ibaresinin yürütmesi durduruldu

(Danıştay 6. dairesi, esas no:2007/6004

14.12.2007 tarihli karar)

Bakanlığın itirazı üzerine Danıştay İdari Dava

Daireleri Kurulu yürütmeyi durdurma kararını

kaldırdı (İtiraz No: 2008/227, 03.04.2008

tarihli karar)

12

Anayasa Mülkiyet hakkı (Madde 35)– Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir.Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir.Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.

Bakanlığın İtiraz Gerekçesi 1

…. Ambalaj Atığı üreticileri ambalaj atıklarını ekonomik değeri olan bir malzeme olarak görerek kurulmuş olan ayrı toplama sistemine vermek yerine satarak gelir elde etmeyi tercih etmektedirler. Bu nedenle ambalaj atıklarının lisanslı işletmelere verilmesi, ambalaj atıklarının belediyenin sözleşme imzaladığı işletmelerce toplanması yolunda düzenleme yapılmıştır.

Türk Ticaret Kanunu Ücret isteme hakkı (Madde 22) – Tacir olan veya olmayan bir kimseye, ticari işletmesiyle ilgili bir iş veya hizmet görmüş olan tacir,münasip bir ücret isteyebilir.

13

Bakanlığın İtiraz Gerekçesi 2

….20 Aralık 1994 tarih ve 94-62-AT sayılı ambalaj ve ambalaj atıkları konusunda yayınlanan direktif kapsamında atık yönetimi ile ilgili esaslar, yetkili otoritenin oluşturulması, atık yönetim planları, geri kazanım ve bertaraf maliyetlerini kirletenin ödeyeceği gibi ilkeleri oluşturan hükümler uyumlaştırılmıştır.

Bakanlığın İtiraz Gerekçesi 3

….Yönetmeliğin amacı ambalaj atıklarının neden olacağı çevre kirliliğini önleme, işbirliği, eşgüdüm, entegrasyon, katılım, kirleten öder ve ihtiyat gibi çevre hukukunun temel ilkelerinin gerçekleştirilmesidir.

14

Direktifler standartlar sağlandığı müddetçe ülke koşullarına göre adapte edilebilir.

Ambalaj atıkları, işletmeler tarafından doğaya gelişi güzel bırakılmamakta ve etkin bir şekilde geri kazanım amaçlı yönetilmektedir.

Sanayici piyasaya sürdüğü ambalajların toplanması ve geri kazanılması için gerekli maliyeti karşılamaktadır. Kirleten öder prensibi

AB Direktifinde İkincil olarak amaçlanan ambalaj atıklarının tekrar kullanım, geri kazanım ve geri dönüşüm performansının ülkemizde artırılması “bedelsiz” hükmünün kaldırılması, lisans alan tüm işletmelerin piyasa koşulları ve rekabet ilkeleri çerçevesinde hizmet vermesi ile hız kazanacaktır.

15

5. Madde Genel İlkeler

d) Ambalaj atığı üreticileri; ilgili oldukları belediyeler tarafından hazırlanarak Bakanlığa sunulan ambalaj atığı yönetim planı doğrultusunda belirlenen toplama sistemine uygun olarak biriktirmek ve bedelsiz olarak belediyenin sistemine vermekle yükümlüdürler.

Ambalaj atığı yönetim planı onaylanan belediye sayısı

oldukça az

Belediyelerden ambalaj atığı yönetim planı sorgulamak sanayi

açısından zor.

Plan onaylanmadan toplama çalışmaları yönetmeliğe aykırı.

16

Uygulama öncesi ambalaj atıklarını kaynağında ayrı olarak biriktirmek üzere sanayi,

Lisanslı veya geçici çalışma iznine sahip işletmelerle serbest piyasaya koşulları ve rekabet ilkeleri çerçevesinde anlaşmalar imzalamış

Yapılan anlaşmalarla sanayinin tesisinde yer alan atık sahalarında lisanslı işletmeler toplama alanları oluşturmuş

Hatta eleman istihdam etmişti.

Belediyelerin Anlaştığı Lisanslı İşletmelerle Çalışmak

17

Uygulama,

Lisanslı işletmelerin, atık üreticilerinin tesisleri bünyesinde kurdukları ayrı toplamaya yönelik yapı ve işbirliğini devre dışı bırakmıştır.

Sanayicilerimize ek maliyet getirmiştir.

18

- DÖNKASAN Dönüşen Kağıt Hammaddeleri San. Tic. A.Ş.-GHS Uluslar arası Taş. Ve Turz. Dış Tic. Ltd. Şti.

-Gürpınar Belediyesi

-Obalılar Kağıt Metal Plst. Cam. Topl. Ayır. San. Ve Tic. Ltd. Şti.

Avcılar Belediyesi

-Eray Metal Hurdacılık Nak. Ve İnş San. Ltd. Şti-Kumburgaz Belediyesi

-Yürekli Kağıt San. Ve Tic. Ltd. Şti.-Bahçeşehir Belediyesi

-Teknik Kağıt Ambalaj Plst. Teks. San. Tic. Ltd. Şti.-DÖNKASAN Dönüşen Kağıt Hammaddeleri San. Tic. A.Ş.

-Hadımköy Belediyesi

-Teknik Kağıt Ambalaj Plst. Teks. San. Tic. Ltd. Şti.-Arnavutköy

Belediyesi

-Teknik Kağıt Ambalaj Plst. Teks. San. Tic. Ltd. Şti.-Esenyurt

Belediyesi

-Teknik Kağıt Ambalaj Plst. Teks. San. Tic. Ltd. Şti.-DÖNKASAN Dönüşen Kağıt Hammaddeleri San. Tic. A.Ş.

-Akfırat Belediyesi

-Hür Kağıtçılık San. Ve Tic. Ltd. Şti. -Çavuşbaşı Belediyesi

İSTANBUL

KULLANILAN AYIRMA TESİSİ

İLK KADEME BELEDİYESİ

İLÇE BELEDİYESİ

İLİ

AMBALAJ ATIĞI YÖNETİM PLANI ONAYLANAN BELEDİYELER(Güncelleme tarihi 27 EKİM 2008)

1

2

1

1

2

1

1

1

2

Kaynak : www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr

19

Sürekli Ambalaj Atığı Akışına sahip sanayiye ait

atık sahaları

20

5. Madde Genel İlkeler

d) Ambalaj atığı üreticileri; ilgili oldukları belediyeler tarafından hazırlanarak Bakanlığa sunulan ambalaj atığı yönetim planı doğrultusunda belirlenen toplama sistemine uygun olarak biriktirmek ve bedelsiz olarak belediyenin sistemine vermekle yükümlüdürler.

h) Ambalaj atıklarının lisanslı işletmelere verilmesi esastır ve ambalaj atıklarının bunların dışındaki işletmeler tarafından toplanması yasaktır.

18.Madde Geri dönüşüm ve geri kazanım sorumluluğu

(3) Yetkilendirilmiş kuruluşlar ile yetkilendirilmiş kuruluşa üye olmayan piyasaya sürenler, geri kazanım hedeflerinin yerine getirilmesi sırasında belediyeler ile ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması konusunda sözleşme yapan lisans almış toplama ayırma tesisleriyle çalışmak ve bu tesisleri kullanmak, toplanan ambalaj atıklarının lisans almış geri dönüşüm tesislerine verilmesini sağlamak zorundadırlar.

Lisans veya Geçici Çalışma İzni Alan Toplam TAT ve

GDT= 205Atık Yönetim Planı

onaylanan

Toplama Ayırma Tesisi (TAT) ve Geri

Dönüşüm Tesisi (GDT)

= 20

Ambalaj atıklarını kaynağında toplama da

piyasaya süren adına geri kazanım da ancak

belediye ile anlaşmış TAT ve GTD

21

ISO 14001’i olan firmalar

İlaç sektörü

Uluslar arası firmalar

Politikaları çerçevesinde çalıştıkları lisanslı

işletmeler ile toplama ve geri kazanım şartları

konusunda sözleşme imzalamak ve bu tesisleri

denetlemek istemektedirler.

22

Ambalaj Atığı Tanımı

4.Madde Tanımlar

b) Ambalaj atığı: Ambalaj ya da ambalaj malzemesi üretimi ya da herhangi bir üretim sırasında ortaya çıkan üretim artıkları hariç olmak üzere, ürünlerin

tüketiciye ya da nihai kullanıcıya ulaştırılması aşamasında, ürünün sunumu için kullanılan ve ürünün kullanılmasından sonra oluşan, kullanım ömrü dolmuş tekrar kullanılabilir ambalajlar da dahil satış, dış ve nakliye ambalaj atığını,

23

“Ambalaj artıkları” “ambalaj atığı” olarak nitelenemez.

Atık Yönetimi Planı formatında, fabrikaların üretim artıklarının aynı sistemle toplanması gerektiği belirtilmektedir.

Gerekçe: Ambalaj ile aynı özelliği göstermeleri ve ambalaj ile ilgili yönetmelik olması

Bu atıkların ambalaj atıkları gibi bedelsiz olarak toplanması yönetmelikte yer almamaktadır.

Ambalaj artıkları / firelerin

geri kazanım hedeflerinden düşülmesi sağlanmalıdır.

24

Dinlediğiniz için teşekkür ederim

Erbil BüyükbayİSO Çevre Şubesi

Tel: 0212 252 29 00 / 152Faks: 0212 251 46 37

Eposta: ebuyukbay@iso.org.trwww.iso.org.tr / çevre