aİlenİn korunmasi ve kadina yÖnelİk Şİddetİn Önlenmesİnde dİn gÖrevlİlerİnİn...

AİLENİN KORUNMASI VE KADINA AİLENİN KORUNMASI VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİNDEYÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİNDE

DİN GÖREVLİLERİNİN KATKISININ DİN GÖREVLİLERİNİN KATKISININ SAĞLANMASISAĞLANMASI

2

Sayın Prof. Dr. Mehmet Görmez’in FİLMİ

Eğitim Planı

1. Tanışma / Buz Kırıcı (Slayt 6 ) - 30dk.

2. Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesinde Din Görevlilerinin Katkısının Sağlanması Projesi tanıtımı (Slayt 7-23 arası) - 15dk.

3. ARA- 15dk.

4. Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesinde Din Görevlilerinin Katkısının Sağlanması (Slayt 24- 33 arası) - 30dk.

5. ARA - 15dk.

6. Ailenin Korunmasına dair İslami Temeller (Slayt 34-39 arası)- 15 dk.)

7. Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelenin İslami temelleri (Slayt 40-69 arası ) – 50 dk.

ÖĞLE YEMEĞİ - 70dk. 3

8. Kadına Yönelik Şiddete ilişkin genel bilgiler (Slayt 70-101arası) - 40dk.

9. ARA - 15dk.

10. Aile içinde Çocuğa Yönelik Şiddet (Slayt 102-106 arası)- 15 dakika

11. Kadına Yönelik Şiddeti önlemeye yönelik kanunlar ( Slayt 107-118 arası) - 20dk.

12. ARA- 15dk.

13. Kadına Yönelik Şiddete uğrayan kadınları yönlendirme (Slayt 119-136 arası) - 40dk.

13. Kadına Yönelik Şiddete uğrayan kadınlarla görüşme (Slayt 137-145arası) -15dk.

14. Değerlendirme (Slayt 147) 20dk. 4

5

Konular (Her eğitim bloğunda son 5-10 dakikayı soru-cevaba ayırınız)

Slayt No Süre Saatler

Tanışma 6 30 dk. 09:30-10:00

Proje Tanıtımı 7-23 15 dk. 10:00-10:15

Ara 15 dk. 10:15-10:30

Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesinde Din Görevlilerinin Rolü

24-33 30 dk. 10:30-11:00

Ara 15 dk. 11:00-11:15

Ailenin Korunmasına dair İslami Temeller 34-39 15 dk. 11:15-11:30

Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelenin İslami Temelleri 40-69 50 dk. 11:30-12:20

ÖĞLE YEMEĞİ 70 dk. 12:20-13:30

Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Genel Bilgiler 70-101 40 dk. 13:30-14:10

Ara 15dk. 14:10-14:25

Aile içinde Çocuğa Yönelik Şiddet 102-106 15 dk. 14:25-14:40

Kadına Yönelik Şiddeti Önlemeye Yönelik Kanunlar 107-118 20 dk. 14:40-15:00

Ara 15 dk. 15:00-15:15

Kadına Yönelik Şiddete Uğrayan Kadınları Yönlendirme 119-136 40 dk. 15:15-15:55

Kadına Yönelik Şiddete Uğrayan Kadınlarla Görüşmede Dikkat Edilecek Hususlar

137-145 20dk. 15:55-16:15

Değerlendirme 147 20 dk. 16:15-16:35

Tanışma Oyunu 1: Tüm grup iki kişilik küçük gruplara ayrılır. Her iki kişilik gruba 5 dakika birbirlerini tanıma zamanı

verilir. Beş dakikanın sonunda kişiler iki kişilik küçük gruplarında tanıştıkları grup arkadaşlarını büyük gruba

tanıtırlar. Tanışma Oyunu 2: Grup birbirini iyi tanıyan bir grupsa,

çalışmaya başlamadan önce buz kırıcı olarak, her katılımcıdan son okudukları kitap ya da izledikleri film

sorulabilir.

Aynı zamanda buz kırıcı olarak da kullanılan tanışma oyunları sonucunda herkes başka birini daha yakından tanımış ve büyük gruba tanıtmış olur. Tanışma sırasında klasik, okul, yaş, medeni durum, çocuk sayısı gibi soruların yanında gruplara kişileri tanımak için ilginç sorular sormaları konusunda teşvik etmek grubun birbirine ısınması için kolaylaştırıcı olur.

6

TANIŞMA

AİLENİN KORUNMASI VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİNDE DİN

GÖREVLİLERİNİN KATKISININ SAĞLANMASI PROJESİ TANITIMI

Sığınmaevi FilmiFilm 1

8

Bu eğitimlere niçin gerek duyuldu?

Türkiye, insan haklarına saygılı, kadına yönelik şiddetle mücadele eden bir ülke, bir sosyal devlettir.

Aile içi şiddet, yasalarımıza göre cezalandırılması gereken bir suçtur.

9


1980lerin ortasından bu yana başlayan mücadelede yıllar içinde hem toplumun hem de devletin hassasiyetinin artması ile birçok gelişme yaşanmıştır.

Yapılan yasal değişiklikleri, Eylem Planları izlemiş ve 2008 yılında gerçekleştirilen “Türkiye’de Kadına Yönelik Aile içi Şiddet Araştırması” sorunun boyutlarını ortaya koymuştur.

10


2006 yılında konuya ilişkin yayınlanan Başbakanlık Genelgesi (2006/17) ile kamuda mağdurlara yönelik hizmet veren kamu kurumları “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Eğitimleri”ni başlatmıştır.Bu çerçevede 2008 yılının sonunda Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü ve Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı “Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesinde Din Görevlilerinin Katkısının Sağlanması” projesinin çalışmalarına başlamıştır. İlgili mevzuatın değişmesi, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın kurulması ve Diyanet İşleri Başkanlığında yapısal değişiklikler gerçekleşmesi sebebiyle 2013 yılında proje yeniden düzenlenmiştir. 11


Diyanet İşleri Başkanlığı, kuruluş kanunu gereği, hem toplumumuzun İslam dinine ait inanç, ibadet ve ahlâk ilkeleri hakkında doğru bilgiye ulaşması, hem de sosyal problemler karşısında dinin birleştirici ve onarıcı bir manevi destek kaynağı olarak topluma sunulması ile görevlendirilmiştir. Başkanlık, ülkemizin aile ve kadın sorunlarına karşı duyarlı olup bu sorunların çözümünde aktif rol almayı kalıcı bir politika olarak benimseyen bir kamu kuruluşudur.

Kadın ve çocuk sorunlarına odaklanan çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde hareket eden Başkanlık, dinin “yanlışı onaylayıcı bir referans” olarak kullanılmasını önlemeyi; birlikte ve barış içinde yaşadığımız, birbirimize insan olarak saygı ve sevgi duyduğumuz bir dünyayı inşa etme çabasında yüce dinimizin kalıcı öğretisini yapı taşı kılmayı hedeflemektedir.

12

Niçin Diyanet İşleri Başkanlığı?

Bu proje niçin önemli ?

Ayna FilmiFilm 2

Bu proje niçin önemli ?

Türkiye’de

“Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması” KSGM (2008)

Her 5 kadından 2Her 5 kadından 2’’si si

Hayatlarında en az bir kez eşleri ya da birlikte yaşadıkları erkekler tarafından fiziksel şiddete maruz kalıyorlar…

ÇÜNKÜ;

15

Din,insanların yaşamlarını şekillendiren, onlara rehberlik eden ve destek olan vazgeçilmez bir güç…

ÇÜNKÜ;

Niçin din görevlileri?

Topluma din hizmeti sunumunun yanı sıra rehberlik ve örneklik yapmaktalar

Kadın ve şiddet konusunda halk arasında yayılan yanlış dinî kabulleri değiştirme gücüne sahip en etkin grup

Kadına yönelik şiddetle mücadele mekanizması zincirinde en değerli halkalardan biri

ÇÜNKÜ;

Proje ile toplumumuzda kamuoyu önderleri arasında önemli yeri olan din görevlilerinin şu alanlarda bilgilendirilmesi hedeflenmiştir:

17

Din Görevlileri Hangi Alanlarda Bilgilendirilecek?

Ailenin korunması ve güçlendirilmesi hususunda çok yönlü bir bilgi akışı temin etmek;

Aile içi şiddeti önleme konusunda dinin olumlu rolünü ön plana çıkarmak ve bu konuda din görevlilerinin farkındalığını artırmak;

Aile içi şiddetle mücadele kapsamında sistemli bilgi ve strateji birikimi oluşturmak;

18


Aile İrşat ve Rehberlik Büroları üzerinden yürütülen aileye yönelik din Hizmetlerinin daha geniş kesimlere ulaşmasını sağlamak;

Din görevlilerinin kadın ve aile konusundaki ulusal ve uluslar arası mevzuat konusunda bilgilendirilmesini sağlamak;

Kurumlararası işbirliğini geliştirmek.

19


Proje, 12 Nisan 2010 tarihinde Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı ile Diyanet İşleri Başkanlığından sorumlu Devlet Bakanı arasında imzalanan protokol ile uygulamaya koyulmuştur.

Proje Başlangıcı

20

Projenin devamı, 22 Ağustos 2013 tarihinde Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin ve Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez arasında imzalanan protokol ile gerçekleşmiştir.

Projenin Basına Yansımaları


633 Sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 1. Madde'sinde kuruluş amaçları arasında belirtilen “din konusunda toplumu aydınlatmak” görev ve sorumluluğu gereği Başkanlık, son yıllarda toplumda yaşanan sosyal problemlerin çözüm çabalarına müdahil olma ve destek verme kararlılığı içindedir.

24

Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez, bir mesajında Diyanet İşleri Başkanlığının kadın hakları ve bu konudaki ihlallerin önlenmesi konusundaki kararlılığını şöyle dile getirmektedir:

25


26

“Yaratıcımıza Cenab-ı Hak deriz. Biz yaratıcımızı hakkın ve hakikatin kaynağı olarak görüyoruz. Bu sebeple hak ihlalleri Hak’kın gayretine dokunan en büyük günahlardandır. Hak ihlalleri içerisinde en kötüsü ve bütün insanlığı suçlu duruma düşüren ise, hiç toplum tarafından örtülen ve yok sayılan gizli hak ihlalleridir.

Her şeyden önce, kadına karşı ayrımcılığın bir nevi ırkçılık olduğunu,kadını aşağılamanın ve hırpalamanın ne büyük bir vebal olduğunu, çocuk istismarının, zorla ve küçük yaşta evlendirmenin , töre ve namus cinayetlerinin dinimiz tarafından asla kabul edilemez olduğunu hepimiz bilmeliyiz ve şiddet ile mücadelede fiili öncülük yapmalıyız. Hiçbir gelenek, örf ve inanış aile içi şiddetin mazereti olamaz.”


Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belli aralıklarla düzenlenen İl Müftüleri Seminerlerinin 2005 yılından itibaren yayımlanan sonuç bildirgelerinde “kadın hakları, kadınlara yönelik ayrımcılık, aile içi şiddet, kadına yönelik şiddet, töre ve namus cinayetleri, kadın ve çocuklara yönelik din hizmeti” gibi konuların yer alması, Başkanlığın bu sorunların çözümünde aktif rol alma kararlılığını göstermektedir.

27


Kadına karşı şiddetin kamu vicdanında oluşturduğu rahatsızlık ve bu sorunun acilen ele alınarak çözüm stratejileri oluşturulması konusunda sarf edilen yoğun çabalar neticesinde “Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddet Hareketleri ile Töre ve Namus Cinayetlerinin Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirler” ile ilgili olarak Başbakanlık tarafından çıkartılan 2006/17 sayılı Genelge 04.07.2006 tarih ve 26218 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

28


Söz konusu genelgede yer alan eylem planında; Diyanet İşleri Başkanlığı, kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda toplumu bilinçlendirmek üzere;

hutbelerin okunması, vaazların verilmesi, yazılı ve görsel yayınların hazırlanması, camilerde erkeklere yönelik zihniyet dönüşümünü sağlayacak eğitimlerin

verilmesi, şiddete uğrayan kadınların başvurabilecekleri, rehberlik ve danışmanlık

hizmeti alabilecekleri merkezlerin tanıtımı, kadınlara yönelik farkındalık artırma ve eğitim çalışmaları konusunda ulusal

bir bilgilendirme kampanyasının yürütülmesini de içeren çeşitli etkinliklerin yapılması ile sorumlu tutulmuştur.

29


Diyanet İşleri Başkanlığı,

Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddetin Engellenmesi Aile içi İletişim Kadın Hakları Kız Çocuklarının Eğitimi Töre ve Namus Cinayetleri Aile içi Şiddet

konularında çok sayıda hutbe, vaaz, konferans ve paneller gerçekleştirerek bu sorumluluğunu yerine getirmeye çalışmaktadır.

30


Din görevlilerinin halkla birebir ilişki ve etkisi de dikkate alınarak Diyanet İşleri Başkanlığına resmî olarak tevdi edilen bu sorumluluk, özellikle Din İşleri Yüksek KuruluAlo Fetva Hattı Aile İrşat ve Rehberlik Bürolarına

yapılan konu ile ilgili başvurular da dikkate alındığında, oldukça önemlidir.

31


Başkanlık, gerek Kur’an ve hadislerde geçen, gerekse Müslümanların tarihî tecrübelerinde yer edinen konular hakkında toplumu aydınlatırken, süreç içindeki yorum, yaklaşım ve uygulama zenginliğini olduğu gibi yansıtmaya çalışmakta, ayrıca bu zengin mirasın günümüzde nasıl yorumlanması gerektiğini de açık bir şekilde ifade etmektedir.

32


Din görevlileri de,• çok yönlü yaklaşarak sorunları tespit etmeli,• bid’at ve hurafelerden uzak, doğru ve yerinde bir dinî rehberlik

yapmalı,• tıbbi, hukuki ve idari bakımdan ilgili merci ve uzmanlara

yönlendirme yapmalı• çözüm sürecini işbirliği içinde yapılandırmalıdır.

33


Ailenin Korunmasına Dair İslami Temeller

Aile kurmak ve sağlıklı nesiller yetiştirmek İslam dini tarafından ısrarla tavsiye edilen bir hayat modelidir: “Sizden bekâr olanları, kölelerinizden ve cariyelerinizden durumu uygun olanları evlendirin. Eğer bunlar yoksul iseler Allah onları lütfuyla zenginleştirir.” (Nûr, 24/32)

Bir ailenin kurulmasından bahsederken, eş olmanın fiziksel olduğu kadar zihinsel ve duygusal bir tamamlanmaya, beslenmeye ve desteklenmeye işaret ettiği mutlaka söylenmelidir. Nikâhla birleşen yollar her ne kadar bir aile kurulduğuna şahitlik etse de, aile kurmak kadar ‘aile olmak’ da önemlidir.

34


Aile, her insan için nimet ile külfet arasında gidip gelen bir sarkaç gibidir. Aile, hayatın hem göz alıcı nimetlerinden, hem de en ciddi imtihan sorularından biridir:

“Kişinin imtihanı ailesi, malı, nefsi, çocuğu ve komşusu iledir.” (Buhârî, Mevâkîtu’s-salât, 4)

“Bilin ki mallarınız ve çocuklarınız birer imtihan vesilesidir. Katında büyük mükâfat olan ise ancak Allah’tır.” (Enfâl, 8/28)

35


Aileyi korumak, fırsatlarda olduğu kadar sıkıntı anlarında da ailenin menfaatlerini önceleyen bir bakış geliştirmeyi gerektirir. Nitekim Allah Resûlü, kişinin ailesi için harcadığı her kuruşa sadaka ecri verileceğini bildirdiği gibi, ailesini tehlikelerden korumak için mücadele ederken ölenin şehit olacağını da müjdelemiştir.“Sizin en hayırlınız, ailesine karşı en hayırlı olanınızdır. Ben de aileme karşı en hayırlı olanınızım.” (Tirmizî, Menâkıb, 63)“Ailenin senin üzerinde hakkı var!” (Buhârî, Edeb, 86)

36


Sosyal ve kültürel değişimlerin, ekonomik ve teknolojik gelişmelerin baş döndürücü bir hızla yaşandığı günümüz dünyasında ailenin karşı karşıya kaldığı problemler her geçen gün daha çetrefil bir hâl almaktadır. Yapılması gereken, çevremizde yaşanan her türlü değişim ve etkileşimi itina ile irdelemek, aileyi olumsuz etkileyenleri erken fark ederek önlem almak ve genç-yaşlı, kadın-erkek demeden bütün aile bireylerini güçlendirmektir.

37

CAHİLİYE“Zorbalık esasına dayanan, şiddetten, barbarlıktan ve güçlüden yana gelişen hayat anlayışı”

Ca’fer b. Ebû Tâlib, Habeşistan’da Necâşî’ye şöyle tasvir etmişti: “Ey hükümdar! Biz cahiliye toplumuyduk; putlara tapar, leş yer, çirkin işler yapardık. Akraba ilişkilerine değer vermez, etrafımızdakilere kötülük ederdik. Güçlülerimiz zayıflarımızı ezerdi.” (İbn Hanbel, Müsned, I, 202)

38

Kadına Yönelik Şiddetle Mücadeleninİslami Temelleri

Kadına Yönelik Şiddetle Mücadeleninİslami Temelleri

• Bir dönemden ziyade bir zihniyete işaret eder.• Geçmişle sınırlı olmayıp bugüne de uzanabilir ve

hatta geleceği tehdit edebilir.• Kendisiyle mücadele edilmesi gereken çarpık bir yapı

arz eder.

39

O HALDE, Hz. Peygamber dönemi için geçerli olan merhamet eksenli

ahlâkî dönüşüm ve zihnî yenilenme ihtiyacı, şiddetin yaygınlaştığı yani cahiliye anlayışının belirginleştiği her mekân ve zaman için geçerliğini korumaktadır.

40

Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelenin İslami Temelleri

MERHAMET• Şiddetin zıttı.• “Rahmetim gazabımı geçti.” buyuran bir

Yaratıcı tarafından “âlemlere rahmet olarak gönderilen” bir Peygamberin yaşam tarzı.

• Acıma hissinden doğan sığ bir esirgeyicilik değil, varlığın onuruna saygıdan doğan derin bir şefkat.

41


FARKINDALIK“Şiddetin karşısında, merhametin yanında olmak; ailede merhameti hâkim kılmak gerektiğine dair uyanış”Hz. Ömer bu farkındalığı şöyle anlatmıştı: “Biz Cahiliye döneminde kadına zerre kadar değer vermezdik. İslâm gelip de Allah onlardan bahsedince, üzerimizde hakları olduğunu anladık.” (Buhârî, Libâs, 31)

42


• Hatanın telafisi ve yanlış alışkanlığın doğrusu ile değiştirilmesi konusunda kilit kelimedir.

• Dış disiplinin aksine, iç disiplin geliştirmeyi kolaylaştırır.• Kişinin kontrol mekanizmalarını harekete geçirir, yanlışın

düzeltilmesi yolunda kabul ve irade sağlar.

43


O HALDE,

Yanlışın üzerine gitmek istiyorsak, yanlışın sahibinde farkındalık oluşturup, onun değişim yolundaki gayretini tetiklemek zorundayız.

44


ZİHİN KALIPLARI

• Davranışlarımıza yön verir.• Din, kültür, gelenek ve örf gibi birden çok

kaynaktan beslenir.• Hatalı davranışı doğuran düşünce kalıbı

değişmedikçe, bu kalıptan beslenen hatalı tutum ve davranışlar da düzelmez.

• Şiddetin ev içinde yaşanabilir ve doğal olduğuna dair düşünce kalıplarına sahip olan bir insan, aile fertlerine şiddet uygulamaktan çekinmez.

45


Yanlışa engel olmaya çalışırken;– Zihin kalıplarını göz ardı etmek,– düşünceye değil de davranışlara odaklanmak,– emir ve yasak dilinden başka yöntem bilmemek,– Ceza odaklı çalışmak

başarısızlığın garantisi gibidir.

46


O HALDE,

Şiddete karşı mücadele, şiddeti besleyen zihin kalıplarıyla mücadeleyi gerektirmektedir.

47


Şiddet: Öğrenilen Bir Davranış Formu

“Aile içinde uygulanan şiddet, strese karşı öğrenilmiş bir tepkidir.”

Bir insan, şiddeti• Gözlemleyerek,• Model alarak,• Ebeveyni arasında yaşanan şiddete şahit olarak• Şiddetin birebir hedefi olarak• Şiddeti olumlayan sözler duyarak öğrenir ve

benimser.48


• Bugün insanımızı şiddete sürükleyen algı bozuklukları nelerdir?

• Aile içi şiddetin bir pişmanlık sebebi olmaktan çıkmasında hangi geleneksel yargılar etkilidir?

• Şiddetin yayılmasında hangi kültürel kalıplar referans alınmaktadır?

49


ŞİDDETİ DOĞURAN ZİHİN KALIPLARI• Değer algısı • Konum karmaşası• Mülkiyet iddiası• Yanlış namus telakkisi

50


DEĞER ALGISI

“Halife: Kâinattaki düzene uyum sağlayabilecek güçlü, akıllı, sorumlu ve onurlu varlık” “Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım.”(Bakara, 2/30)“O, sizi yeryüzünde halifeler kılandır.”

(Fâtır, 35/39)51


Halifelik gibi değerli bir konumun gereği olarak Allah’ın rızasına uygun biçimde dünya hayatını şekillendirme görevi hem kadının hem de erkeğin omuzlarındadır.

“Müslüman erkeklerle Müslüman kadınlar, mümin erkeklerle mümin kadınlar, itaatkâr erkeklerle itaatkâr kadınlar, doğru erkeklerle doğru kadınlar…” (Ahzâb, 33/35)

52


Yeryüzünün şerefli halifesi olmak, insan olarak yaratılmanın ayrılmaz vasfıdır. Bu varoluşsal değer, aslında erkek ve kadının kul olma paydasında buluşması anlamına gelir.

“Sizden erkek olsun kadın olsun, hiçbir çalışanın amelini karşılıksız bırakmayacağım.”(Âl-i İmrân, 3/195)

53


Allah katındaki öncelik, ancak takva duygusundaki derinliğe göre elde edilir.

“Ey insanlar! Rabbiniz birdir. Babanız da birdir. Biliniz ki Arap’ın Arap olmayana, Arap olmayanın da Arap olana, beyazın siyaha, siyahın da beyaza üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takva iledir. Şüphesiz Allah katında en iyiniz, en çok takva sahibi olanınızdır.” (İbn Hanbel, Müsned, V, 411)

54


Kadın ve erkek:• İnsan gerçekliğinin iki farklı ama birbirini

tamamlayan boyutu• Eşdeğer sahibi iki varlık• Varlığı gereği doğuştan değerli ve dokunulmazlık

hakkına sahip iki can

55


KONUM KARMAŞASI Muhatabın cinsiyeti üzerinden şiddetin dozunu ayarlamak

ancak kadının konumu ile birlikte düşünüldüğünde anlaşılabilir.Ataerkil sistem, kadını ve erkeği ast-üst ilişkisi içinde var eder, kadının ikincil konumunun hayattaki rol dağılımından kaynaklandığını ileri sürer.Kadın ancak mensup olduğu soy, dünyaya getirdiği erkek çocuk sayısı, kızlarını ve gelinlerini kontrol etme becerisi ya da mal varlığı ile toplumda iyi bir yer edinebilir.

56


Hz. Peygamber (sav) insanın konumu hakkında şöyle demiştir:“Ey insanlar! Allah cahiliye gururunu ve atalarla övünme âdetini kaldırmıştır. İnsanlar iki gruptur: Birincisi iyi, takva sahibi ve Allah katında değerli kişi, diğeri ise günahkâr, isyankâr ve Allah katında değersiz kişidir. Bütün insanlar Âdem’in çocuklarıdır. Ve Allah, Âdem’i topraktan yaratmıştır.” (Tirmizî, Tefsîru’l-Kur’ân, 49)

57


Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:“Ey insanlar! Şüphe yok ki, biz sizi bir erkek ve bir kadından yarattık ve birbirinizle tanışmanız için sizi boylara ve kabilelere ayırdık. Allah katında en değerli olanınız, O’na karşı gelmekten en çok sakınanınızdır. Şüphesiz Allah hakkıyla bilendir, hakkıyla haberdar olandır.” (Hucurât, 49/13)

58


“Erkekler kadınları kollayıp gözetirler. Çünkü Allah insanların kimini kiminden üstün kılmıştır. Bir de erkekler kendi mallarından harcamakta (ve ailenin geçimini sağlamakta)dırlar.” (Nisâ, 4/34)

Ayetin,• Aile içi ilişkileri konu aldığı• nafaka teminine ve koruyup kollama yükümlülüğüne işaret

ettiği• haktan ziyade sorumluluktan bahsettiği göz ardı

edilmemelidir.

59


Kadın ve erkek arasında dikey bir ilişki kurgulamanın meydana getirdiği en ciddi hasarlardan birisi eş olma bilincinin zedelenmesidir.

“Allah’ın varlığının belgelerinden biri de, kendileriyle huzur bulasınız diye sizin için kendi cinsinizden eşler yaratıp, aranızda sevgi ve merhamet var etmesidir. Bunda düşünen bir toplum için elbette ibretler vardır.” (Rûm 30/21)

60


“Erkeklerin kadınlar üzerindeki hakları gibi, kadınların da erkekler üzerinde belli hakları vardır.” (Bakara, 2/228)

“Kadınlar, erkeklerle birlikte bir bütünü tamamlayan diğer yarıdır.” (Ebû Dâvûd, Tahâret, 94)

61


Kadın ve erkek,

• İmtihanı birlikte göğüsleyen eş düzey iki varlıktır.• Farklılıklarıyla birbirlerini yeni anlam dünyalarına taşır.• Aralarında dikey değil, döngüsel ve bütünleyici bir ilişki vardır.

62



MÜLKİYET İDDİASI

Canların sahibi Allah’tır!

Eşini sahiplenme mi, eşinin sahibi olma mı?Mülk mü, emanet mi?

“Kadınlar hakkında Allah’tan korkun. Çünkü siz, onları Allah’ın emaneti olarak aldınız ve Allah’ın adını anarak (nikâh kıyıp) onları kendinize helâl kıldınız.” (Müslim, Hac, 147)

63


YANLIŞ NAMUS TELAKKİSİ

• ‘Namusluluk’ ya da ‘namussuzluk’ nitelemesinin ölçütü olarak cinsiyete odaklanılamaz. Herhangi bir davranış, özü itibariyle ya ahlakîdir ya da değildir.

• Her birey kendi namusundan sorumludur.• “Mümin erkeklere söyle gözlerini haramdan sakınsınlar,

namuslarını korusunlar.” emrinin hemen ardından, “Mümin kadınlara da söyle gözlerini haramdan sakınsınlar, namuslarını korusunlar.” emri gelir. (Nûr 24/30-31)

64


SONUÇ Şiddet sosyal öğrenme ile küçük yaştan itibaren

içselleştirilen bir davranış formu olup alışkanlıklardan, aileden, atasözlerinden, basmakalıp eğilimlerden beslenen bir yapıya sahiptir.

Kadına şiddet uygulamayı meşru görmenin öncelikli nedeni kadının ikincil değeri ve konumu konusundaki köklü tasavvurdur.

65


Kadının şiddet eksenli bir terbiye ile ıslah edilebileceği

düşüncesi kültüreldir ve ne yazık ki bu kültür de gücünü başta dinin yanlış yorumları olmak üzere, kültürel kodlar, sosyal şartlar ve yüklenmiş bilgi müfredatından almaktadır.

66


Kadın ve erkek arasında dikey ve buyurgan bir ilişki geliştirerek eş olma nezaketini yok sayan bir diğer algı, kadını erkeğin mülkiyeti altında görmekle namus gibi özel bir alanı bile erkeğin kontrolü altına alma eğilimindeki çarpık zihinsel yapılanmalara zemin oluşturmaktadır.

67


Bütün bu zihniyet hastalıklarını tedavinin yolu eğitim ve rehberlik çalışmalarından geçmektedir.

Geleceğin şiddet barındırmamasını temenni eden din görevlilerimiz, toplumu sağlam bir dinî bilgi birikimiyle buluşturmak için emek vermeli, kadını şiddetin odağına yerleştiren her türlü anlayış, inanış, gelenek ve törenin karşısında durmalı, şiddetle mücadelede vahyin merhamet yüklü mesajını arkasına almalıdır.

68

ALLAH RASULÜ (sav)buyuruyor ki;• “Müslüman, diğer Müslümanların, elinden ve dilinden zarar

görmediği kimsedir. Mümin de, halkın, canlarını ve mallarını kendisine karşı emniyette bildikleri kişidir.” (Tirmizî, İman, 12)

• “İnsanlara merhamet etmeyene Allah da merhamet etmez.” (Buhârî, Tevhid, 2)

• “Allah’ın hanım kullarına vurmayın! … Eşlerini döven kimselerin sizin hayırlılarınız olduğunu sanmayın!” (Ebû Dâvûd, Nikâh, 41-42)

• “Mümin bir kimse, eşine karşı nefret beslemesin. Çünkü onun bazı huylarından hoşlanmasa da hoşlandığı başka huyları mutlaka vardır.” (Müslim, Radâ’, 61)

69


Kadına Yönelik Şiddet

Sokakta koşan çift filmiFilm 3

Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Genel Bilgiler

Kadına Yönelik Şiddet

Kadına Yönelik Şiddet / Aile içi Şiddet

ŞiddetGüç ve baskı uygulayarak insanın bedensel ve ruhsal açıdan

zarar görmesine neden olan bireysel ya da toplu hareketler ŞİDDETTİR.

Aile İçi ŞiddetKişinin eşine, çocuklarına, ana-babasına, kardeşlerine ya da

yakın akrabalarına yönelik her türlü saldırgan davranışı AİLE İÇİ ŞİDDETTİR.

72

Yapılan çalışmalar, dezavantajlı gruplar olarak tanımlanan kadın, çocuk, yaşlı, özürlü, evsiz, göçmen, mülteci ve etnik azınlıkların şiddete uğramak bakımından daha fazla risk altında olduklarını göstermektedir.

Peki, kadınlar neden dezavantajlı bir grup olarak değerlendirilmektedir?

73

Şiddet daha çok kime yöneliyor?

Dünya nüfusunun yarısını oluşturan kadınların toplumsal yaşamda dezavantajlı bir konumda olduğunu farketmek, pek çok kişinin kolayca kabul edemediği bir olgudur.

Ama istatistikler durumu net bir şekilde ortaya koymaktadır;

74

Şiddet daha çok kime yöneliyor?

Türkiye’de her beş (5) kadından biri (1) okuma yazma bilmemektedir.

75

76

Kadınlar dünyadaki emeğin %66’sını üretmekte ama gelirin sadece %10’una, dünyadaki mal varlığının ise sadece %1’ine sahiptirler.

77

Türkiye’de kadınların TBMM’de temsil oranı %14’tür.

http://www.tbmm.gov.tr/index.htm

79

KSGM’nin 2008 araştırmasına göre Türkiye’de kadınların %40’ı yaşamları boyunca en az bir kez fiziksel ve cinsel şiddete, %44’ü ise duygusal şiddete ve istismara uğramaktadır.

Güvercinler FilmiFilm 4

80

81

Kadınları eşitsiz ve güçsüz kılarak, şiddete uğrama riskini artıran bu dezavantajlı olma durumunun kaynağı nedir?

Dünyanın her yerinde ve pek çok kültürde kadınlar ve erkekler yüklendikleri sorumluluklar/roller ve yaptıkları işlerle birbirlerinden ayrılırlar. Bu sorumluluklar ve roller, kadınlara ve erkeklere neredeyse doğumla birlikte yüklenir.

Daha doğdukları andan itibaren bulundukları coğrafya, zaman, sınıf, kentsel veya kırsal yaşama biçimleri kız ve oğlan bebeklerin kadın ve erkek olarak şekillenmesinde rol oynar.

Toplumların kadın ve erkeklerden beklentileri de, ilişkilerle şekillenir.

Toplumsal Cinsiyet

82

Toplumdan topluma değişen bu beklentilerin kadın ve erkeği ayırt etme biçimlerine Toplumsal Cinsiyet denir.

Başka bir deyişle toplumsal cinsiyet; toplumun verdiği roller, görev ve sorumluluklar, toplumun bireyi nasıl gördüğü, algıladığı ve bireylerden beklentileridir.

83

Toplumsal Cinsiyet

Herhangi bir toplumdaki toplumsal cinsiyet kalıpları ve zihniyet örüntüleri, o toplumun üyesi olan bireylerin doğumlarından itibaren kadın ve erkeklere yüklenen sorumluluk, davranış, sosyalleşme biçimi ve alanlarının belirlenmesinde önemli rol oynar.

84

Toplumsal Cinsiyet

Toplumsal hayattaki uygulamalar kadınları pek çok alanda dezavantajlı konuma sokmakta; rakamlar da eğitim, sağlık, istihdam, siyaset ve pek çok alanda kadınlarla erkekler arasında ciddi uçurumlar olduğunu göstermektedir.

85

Toplumsal Cinsiyet

Kadınları dezavantajlı konuma sokan uygulamaların temelinde kadın ve erkeğe yüklenen roller ve verilen toplumsal sorumluluklardaki zıtlıklar/farklılıklar yatmaktadır.

Bunlar sadece basit farklılıklar olmayıp, hiyerarşiktir ve değer içerirler.

86

Toplumsal Cinsiyet

Erkeklere yüklenen roller çoğunlukla toplumsal kaynaklara ulaşmak bakımından erkeklere ciddi avantajlar sağlarken, kadınlara yüklenen roller, kadınları bu kaynaklardan olabildiğince uzaklaştırır.

Kadınlar ve erkekler arasında toplumsal kaynaklara ulaşmak bakımından eşitsizlik yaratan her türlü uygulamayı ortadan kaldırmak, toplumsal cinsiyetten kaynaklanan eşitsizlikleri yok etmek kadınlar kadar erkekler üzerindeki pek çok baskıyı da kaldıracaktır.

87

Toplumsal Cinsiyet

Şiddet Türleri

88

Fiziksel Şiddet

İtip kakmak Tokatlamak Tartaklamak Tekmelemek Kesici ve vurucu aletlerle ya da yakıcı maddelerle bedenine

zarar vermek Sağlıksız koşullarda yaşamaya zorlamak Sağlık hizmetlerinden yararlanmasına engel olmak Saçını çekmek Yumruklamak Odaya - eve kilitlemek.

89

Psikolojik/Duygusal/Sözlü Şiddet

Bağırmak Hakaret etmek Aşağılamak Başka kadınlarla kıyaslamak Korkutmak Aşırı kıskanmak İhmal etmek Yok saymak Çirkin olduğunu söylemek Alay etmek

90

Psikolojik/Duygusal/Sözlü Şiddet

Zarar vermekle, öldürmekle tehdit etmek Diğer insanlarla ilişkilerini sınırlamak Kendini geliştirmesine engel olmak Nasıl giyineceğine, nereye gideceğine, kimlerle görüşeceğine

karar vermek Kadını maruz kaldığı şiddetin sorumlusu olarak görmek Kadının kültürel farklılıklarını yok saymak, bastırmaya çalışmak

veya bu gerekçeyle kötü muamelede bulunmak

91

Cinsel Şiddet

Kadını istemediği yerde, istemediği zamanda ve istemediği biçimde cinsel ilişkiye zorlamak

Çocuk doğurmaya ya da doğurmamaya zorlamak Fuhşa zorlamak Kürtaja zorlamak Cinsel organlarına zarar vermek Fiziksel özelliklerini başkalarıyla kıyaslamak Ensest

92

Ekonomik Şiddet

Eve az para bırakarak çok şey beklemek Çalışmasına izin vermemek İstemediği işte zorla çalıştırmak Aileyi ilgilendiren ekonomik konularda kadının fikrini

sormadan tek başına karar almak Parasını, takısını, kişisel mallarını elinden almak Kadın adına kredi çekerek onu borçlandırmak Kariyerini engelleyen kısıtlamalar getirmek (İş gezilerine,

toplantılara, kurslara katılmasına engel olmak) İş bulmasını kolaylaştırıcı becerilerini geliştirecek etkinliklere

katılmasını engellemek Olay çıkartarak kadının işten atılmasına neden olmak

93

Aile içinde Kadına Yönelik Şiddetin Etkileri

Kadına yönelik şiddet

ciddi boyutlarda zarar verir.

Kadına ve

çocuğa

Toplum sağlığı ve ekonomisine

94

BİREYSEL ETKİLER TOPLUMSAL ETKİLER

Bireysel Etkiler

Kadınların karşı karşıya kaldıkları sorunlar Utanma, Suçluluk, Öfke, Yalnızlık hissi, Başarısızlık hissi, Yetersizlik hissi, Diğer insanlara güvenmekte güçlük çekme, Değersizlik hissi ve düşük benlik saygısı, Düşük özgüven, İstismarı önemsememe veya inkâr etme, Kendinden memnuniyetsizlik, Kaygı, Konsantrasyon güçlüğü

95

Yeme bozuklukları, Uyku bozuklukları, İntihar fikri, Çocuklarına ya da sevdiği diğer insanlara öfke duyma ve şiddet

uygulama, Madde bağımlılığı (sigara, antidepresanlar, ağrı kesiciler vb.), Fiziksel şiddete bağlı olan rahatsızlıklar (sağırlık, yaralar, dişlerini

kaybetme, kemik kırıklıkları, çürükler vb.), Kronik ağrılar, Cinsel bozukluklar, Cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma, İşsiz ve parasız kalma.

Bireysel Etkiler

96

Bireysel Etkiler

Çocukların karşı karşıya kaldıkları sorunlar Fiziksel şikâyetler, Uyku bozuklukları, Altını ıslatma, Gelişim geriliği, Terk edilme korkusu, Öldürüleceği veya anne babasının birbirini öldüreceği korkusu, Öfkelenmekten veya başkalarının öfkelenmesinden korkma, Yüksek düzeyde kaygı, Yeme bozukluğu, Konsantrasyon bozuklukları.

97

Toplumsal Etkiler

Toplumsal ölçekte yaşam kalitesinin düşmesi, İntihar, cinayet, taciz ve tecavüzlerde artış, Genel olarak suç artışı, Verimlilikte azalma, Toplumsal gelişimin yavaşlaması, Demokratik süreçlere katılımın azalması, Şiddetin etkilerinin kuşaktan kuşağa aktarılması.

98

Toplumsal Etkileri

Şiddet ülke ekonomisi açısından kalkınmaya ayrılabilecek kaynakları azaltır.

Şiddete uğrayan kadınlar ve çocuklar için varlıkları ve hizmet vermeleri zorunlu olan psikolojik ve hukuki destek hizmetleri

Hastane ve tedavi imkânlarıKonukevi hizmetleriFailin yakalanması ve cezalandırılması için polisin ve adli

sorumluların emek ve zaman harcamasıTüm bu personelin eğitim alması gibi zorunluluklar oratay

çıkarır.

99

Aile İçinde Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Yaygın Yanlış İnanışlar

Aile içinde kadına yönelik şiddeti sorun olarak dikkate almayan, önemini ve yaygınlığını görmezden gelmeye ve durumu meşrulaştırmaya yol açan yaygın yanlış inanışlar mevcuttur.

Örneğin; “Aile içinde kadına yönelik şiddet abartılan bir durumdur.” “Aile içinde kadına yönelik şiddet, sadece aile sorunudur.” “Aile içinde kadına yönelik şiddet düşük gelirli ve eğitimsiz

kadınların sorunudur.” “Aile içinde şiddet gören kadın bunu ister, hak eder.”

100

101

Aile İçinde Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Yaygın Yanlış İnanışlar

“Alkol, işsizlik, ekonomik sıkıntılar aile içinde kadına yönelik şiddetin nedenidir.”

“Erkekler de kadınlar kadar aile içi şiddete uğramaktadır.”

“Erkekler şiddeti kontrol edemez, buna engel olamazlar.”

“Çocuk olursa şiddet biter.”

“Şiddet uygulayan erkekleri anneler yetiştirmektedir. Dolayısıyla bu sorunun nedeni kadınların ta kendisidir.”

102

Aile İçinde Çocuğa Yönelik Şiddet

“Bir sorumluluk, güven veya güç ilişkisi bağlamında, çocuğun sağlığı, yaşamı, gelişmesi, ve saygınlığı açısından, fiilen zararlı veya potansiyel olarak zararlı sonuçlar verebilecek her türlü fiziksel ve/veya duygusal kötü muamele, cinsel istismar, ihmal, ihmalkar davranış veya ticari amaçlı ya da başka tür sömürü” çocuğa yönelik kötü muamele olarak tanımlanmaktadır.

103

Aile İçinde Çocuğa Yönelik Şiddetin Etkileri

Fiziksel etkileri• Çocuğun hayatını kaybetmesi• Organ hasarları• Yaralanmalar• Sakatlıklar

Cinsel Sağlığa ve Üreme Sağlığına etkileri• Cinsel istismar• Sağlık sorunları (cinsel yolla bulaşan hastalıklar)• Erken yaşta gebelik

Davranış Sorunları ve Psikolojik etkileri• Depresyon• Kaygı düzeyinde artış• Öfke nöbetleri• Utanma• Bilişsel bozukluklar

104

Aile İçinde Çocuğa Yönelik Şiddetin Etkileri

Çocuğa yönelik kötü muamelenin erişkin dönemdeki izleri• Sağlık sorunları• Psikiyatrik sorunlar (duygusal, zihinsel ve davranışsal bozukluklar)• Cinsel işlev bozuklukları• Doyumsuzluk, mutsuzluk, huzursuzluk, depresyon, intihar eğilimi

Şiddetin sonraki nesillere aktarılma etkisi• Daha anne karnındayken stresle karşılaşan bebeğin sağlığının ve DNA

yapısının bozulması ve bunun kuşaklara aktarımı• Sosyal öğrenme ve örneklikle şiddetin nesilden nesile taşınması

105

Aile içinde Çocuğa Yönelik Şiddeti Fark edebilmek

Şiddete uğrayan çocuklar genellikle sessiz kalırlar. Fiziksel şiddet görenlerde izlerin daha belirgin olmasına rağmen özellikle cinsel şiddeti fark etmek zorlu bir süreçtir. Korkutma, sindirme, tehdit çocukların konuşmasını engelleyen önemli faktörlerdendir. Bu nedenle çocukların iyi gözlemlenmesi ve gönderdikleri ipuçlarını iyi okumak gerekir.

İpuçlarına örnekler:

Davranış değişiklikleri (sakin ve uyumlu bir çocuğun saldırgan davranışlar göstermesi gibi)

Cinselliğe ilişkin her türlü konuya aşırı tepki gösterme (aşırı ilgi ya da kaçınma)

Altını ıslatma gibi…

106

Destek için izlenmesi gereken yollar

Fark edildiği anda istismarı durdurmak İstismarı/kötü muameleyi bildirmek Çocuğa ve aileye yardım etmek – profesyonel desteğe

yönlendirmek İzlem

Kadına Yönelik Şiddeti / Aile İçi Şiddeti Önlemeye Yönelik Kanunlar

6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu

108

6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun

6284 sayılı Kanun, devletin aile içi şiddete karşı olduğunu, mağdurlara ve onları korumaya öncelik verdiğini gösteren çok önemli bir yasadır.

Temel amacı, aile içinde şiddet uygulayan bireyi ortak yaşam alanından uzaklaştırarak ve diğer birtakım önleyici ve koruyucu tedbirlerle aile içi şiddeti önlemektir.

109

Ailenin Korunmasına Dair Kanundan hangi aileiçi şiddet mağdurları yararlanabilir?

Şiddete uğramış ya da şiddete uğrama tehlikesi bulunan medeni haline bakılmaksızın bekar ya da evli tüm kadınlar, çocuklar ve aile bireyleri bu kanun kapsamında korunmaktadır. Aynı zamanda ısrarlı takip mağdurları da bu kapsam içinde değerlendirilmektedir.

110

Hangi mahkeme/hakim karar alır?

Aile Mahkemesi / Aile Mahkemesi Hakimi Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk

Mahkemeleri

111

Acil durumlarda hakim dışında tedbiri hangi kurumlar alabilir?

Kolluk (Polis, Jandarma ve Sahil Güvenlik Birimleri) tarafından yapılacak tahkikat ve risk değerlendirmesi sonucunda “Gecikmede sakınca bulunan hal” olması durumunda şiddet mağduru hakkında, hakim ya da mülki amirden onay alınıncaya kadar ve Kanunda sayılan tedbir kararlarıyla sınırlı olmak üzere KOLLUK tarafından verilecek tedbir kararı uygulanacaktır.

112

Karar olarak alınabilecek tedbirler nelerdir?

Hakim, Kanunda öngörülen (aşağıda sayılan) tedbirlerden bir ya da birkaçını birlikte, ya da uygun göreceği başka benzeri tedbirleri alabilir;

113

• KORUYUCU Tedbir Kararları (mülki amir tarafından)

• Barınma yerinin sağlanması• Geçici Maddi Yardım• Rehberlik ve Danışmanlık Hizmeti• Geçici Koruma Altına alınma• Kreş imkanının sağlanması

• KORUYUCU Tedbir Kararları (sadece hakim tarafından)

• İş yerinin değiştirilmesi• Kişinin evli olması durumunda müşterek yerleşim yerinden ayrı bir yerleşim yeri belirlenmesi•Tapu kütüğüne aile konutu şerhi koyulması•Tanık koruma kanunundan yararlandırma

Karar olarak alınabilecek tedbirler nelerdir?

114

• Hakim tarafından verilecek ÖNLEYİCİ tedbir kararları

• Kolluk Amiri tarafından alınabilecek TEDBİRLER

Tedbir kararının süresi

Tedbir kararının süresi ilk defasında altı (6) aydır. Ancak şiddetin sürmesi halinde süre uzatılabilir.

Şiddet uygulayana, karara aykırı davranması halinde tutuklanacağı ve hakkında zorlama hapsine hükmedileceği ihtar olunur.

115

Ailenin geçimini şiddet uygulayan sağlıyorsa

Hakim, mağdur ve çocuklarının yaşam düzeyini göz önünde bulundurarak (daha önce Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre nafakaya hükmedilmemiş olması kaydıyla) talep edilmese de tedbir nafakasına hükmedebilir.

116

Kanundan yararlanmak için harç ödemesi gerekir mi?

Kanun kapsamındaki başvurular ve verilen kararın infazı için yapılan icrai işlemlerden harç alınmaz.

117

Kararın uygulanması ve uygulamanın izlenmesi

Koruma kararının uygulanması ve takibinde Mahkeme kararın bir örneğini Cumhuriyet Başsavcılığına gönderir; Başsavcılık, uygulamayı kolluk kuvvetleri marifetiyle izler.

118

Aile İçi Şiddet Mağdurlarını Yönlendirme

Çok taraflı yaklaşım filmiFilm 5

120

Polis Merkezleri ve Jandarma Karakolları

Şiddete uğrayan kadın, en yakın polis merkezine ya da Jandarma Karakoluna giderek şiddet uygulayan kişi hakkında şikâyetçi olabilir. Şikâyet polis ya da jandarma tarafından hemen Cumhuriyet savcısına bildirilecektir. Kolluk, şiddete uğrayan ve bu nedenle gelen kişiyi Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun konusunda bilgilendirecek ve başvuran kişinin barınma ihtiyacı ve güvenliğini ASPB ile işbirliği içerisinde sağlayacaktır.

Ayrıca 6284 sayılı Kanun kapsamında gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Kolluk Amiri tarafından -ilk iş günü ilgili makamın onayına sunulmak kaydıyla- mağdur hakkında koruyucu tedbir, şiddet uygulayan hakkında önleyici tedbir kararı verilebilmektedir.

Bunun yanı sıra 7/24 hizmet veren 155 Polis İmdat ve 156 Jandarma İmdat hattından telefon yolu ile şikâyet süreci başlatılabilir.

122

Valilik ve Kaymakamlıklar

6284 sayılı Kanun ile kadına yönelik şiddetle mücadele kapsamında mülki amirlere de çeşitli yetkiler verilmiştir. Bu kapsamda, korunan bireylerle ilgili olarak uygulamanın çabuk ve etkin olması bakımından mülki amir tarafından koruyucu tedbir kararlarının verilebileceği düzenlemiştir.

Bu çerçevede, “korunan kişi” hakkında mülki amir tarafından;

barınma yeri tespiti, geçici maddi yardım yapılması, psikolojik, mesleki, hukuki ve sosyal destek hizmetlerinin verilmesi, resen geçici koruma altına alınması kreş imkânından faydalandırılması tedbir kararları alınacaktır.

123

Cumhuriyet Savcılığı

Şiddete uğrayanın polis merkezinin dışında doğrudan Cumhuriyet Savcılığına başvurması da mümkündür. Cumhuriyet savcısı durumu en seri şekilde Aile Mahkemesine bildirecek, Aile Mahkemesi 6284 Sayılı Kanun kapsamında uzaklaştırma kararı ile birlikte diğer tedbirleri alabilecektir. Ayrıca Cumhuriyet savcılığına yapılan şikâyetle birlikte Adli Tıp Kurumundan rapor alınması talep edilebilir.

Cumhuriyet savcısının soruşturma sonucunda şiddet uygulandığına kanaat getirdiğinde şiddet uygulayan hakkında kamu davası açması mümkündür.

124

Aile Mahkemeleri

9.1.2003 tarih 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Usullerine Dair Kanuna göre, Aile Mahkemeleri, aile hukukundan doğan dava ve işleri görürler. Ayrıca bu mahkemeler 20.5.1982 tarihli ve 2675 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanuna göre aile hukukuna ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve tenfizini yaparlar.

125

Baroların Adli Yardım Büroları

Her ilde bulunan barolar bünyesinde kurularak faaliyet yürüten Adli Yardım Büroları, şiddete uğramış olan kadına Cumhuriyet Savcılığına yapılacak şikâyet de dâhil tüm hukuk davası sürecini ücretsiz olarak takip etmek için ücretsiz avukat (yargılama giderleri de Adli Yardım Bürosu tarafından karşılanmak üzere) tayin edecektir.

Şiddete uğrayan kadının Adli Yardım Bürosunun ücretsiz avukat hizmetinden yararlanmak için kimlik, ikametgâh belgesi ve muhtardan alınan fakirlik belgesi ile başvurması yeterlidir.

126

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlükleri

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlükleri aracılığıyla şiddet mağduru kadınlara ve çocuklarına konukevi, danışmanlık, bilgilendirme ve yönlendirme, ayni ve nakdi yardım sağlanmaktadır. Sosyal hizmet uzmanları ve psikologlar gibi alanında uzman kişilerin görev yaptığı bu birimler kadının ihtiyaç duyduğu desteği sağlamada önemli bir işleve sahiptir.

127

ALO 183 Aile, Kadın Çocuk ve Özürlü Sosyal Hizmet Danışma Hattı

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde çalışan Alo-183 hattı şiddete uğrayan ya da uğrama riski taşıyan destek ve yardıma ihtiyacı olan kadın ve çocuklar için psikolojik, hukuki ve ekonomik danışma hattı olarak çalışmakta; bu kişilere hakları konusunda ve başvuracakları yerlerle ilgili bilgi verilmektedir. Bu hat haftanın 7 günü 24 saat ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

128

Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü

Önceden Başbakanlığa bağlı ve asli görevi koordinasyon sağlamak olan Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, 2011 yılında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının ana hizmet birimlerinden biri olarak yeniden yapılandırılmıştır. Kurumun amacı, kadına yönelik her türlü ayrımcılığı önlemek, kadının insan haklarını geliştirmek, kadını ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda etkin hale getirmek ve eğitim düzeyini yükseltmek amacıyla yapılacak her türlü çalışmaya destek vermek, bu konularda stratejiler geliştirmek, plan ve programları oluşturmak, temel politikaların belirlenmesine katkıda bulunmaktır.

129

ŞÖNİM (Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri)

6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun 14 üncü Maddesinde Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin açılacağı hükme bağlanmış olup; bu merkezlerin hizmete açılması ile yürüteceği hizmet ve faaliyetler ilgili kanun ile düzenlenmiştir.

ŞÖNİM’ler farklı kurum ve kuruluşların hizmetlerini tek çatı altında toplayan yapısıyla şiddetle mücadele konusunda sunulan hizmetleri koordine ederek daha etkin ve hızlı hizmet sunar.

130

ŞÖNİM (Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri)

Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri, Gerekli uzman personelin görev yaptığı, Tercihen kadın personelin istihdam edildiği, Şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyicim tedbirlerin etkin

olarak uygulanmasına yönelik destek ve izleme hizmetlerinin verildiği,

Çalışmalarını tek kapı sistemi ile yedi gün yirmi dört saat esasına göre yürüten,

İnsan onuruna yaraşır etkili ve süratli hizmet sunumu sağlayan, Kadının ekonomik, psikolojik, hukuki ve sosyal olarak güçlendirilmesi

odaklı merkezlerdir.

131

İlk Kabul Birimleri

İlk Kabul Birimleri; Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine ya da Şiddeti Önleme ve İzleme Merkezlerine başvuran kadınların ilk gözlemlerinin yapıldığı, psiko-sosyal ve ekonomik durumlarının incelendiği, geçici kabulleri yapılarak iki haftaya kadar kalabilecekleri birimlerdir.

Şiddet mağduru kadın, ilde konukevi bulunmaması/kapasitesinin yeterli olmaması veya şartlarının doğrudan konukevine yerleşmeye uygun bulunmaması durumunda ilk kabul birimine kabul edilir. Meslek elemanları tarafından yapılan ilk gözlem sonucuna göre uygun sosyal hizmet modeli/yapılacak işlemler belirlenir. Kadınlar ile varsa beraberindeki çocukları iki hafta içinde, durumlarına göre, kadın konukevlerine yerleştirilir.

132

Kadın Konukevleri

Kadın konukevleri fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve sözlü istismara veya şiddete uğrayan kadınların, şiddetten korunması, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözülmesi, güçlendirilmesi ve bu dönemde kadınların varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarının da karşılanmak suretiyle geçici süreyle kalabilecekleri yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır. Burada kadınlar çocuklarıyla birlikte, yaşadıkları şiddetle mücadele edebilmek için ihtiyaç duydukları güvenli ortama kavuşurlar.

Kadın konukevlerinin adresleri gizlidir. Burada bulunan görevliler konukevinde kalan kadına, yaşamına ilişkin kararları alırken ve uygularken ihtiyaç duyduğu desteği verirler ya da sağlarlar. Kadın konukevlerinde kadın bakış açısına sahip, gönüllü ve/ya ilgili alanlarda çalışan profesyonel kadınlar bulunur. Türkiye’de Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına, belediyelere, kadın örgütlerine ait ya da Valilikler ve Kaymakamlıklar tarafından yürütülen konukevleri bulunmaktadır.

133

Sağlık Kurum ve Kuruluşları

Kadınların şiddete maruz kaldıklarında başvurabilecekleri kurumlar arasında olan sağlık kuruluşları hem şiddete uğrayanın tıbbi tedavisinin yapılması hem de kadına yönelik fiziksel ve psikolojik şiddetin belgelenerek rapor edilmesi bakımından son derece önemlidir.

Sağlık kurum ve kuruluşları; aile sağlığı merkezleri, hastaneler ve Adli Tıp Kurumlarıdır. Ayrıca üniversite hastanelerinin acil servislerinde oluşturulan Kriz Merkezleri de, şiddete uğrayan kadınların tedavilerinin yapılarak, psikolojik destek verilen ve yönlendirilen birimler olarak faaliyet yürütmektedir.

134

Belediyeler

5393 sayılı Belediyeler Kanunu’nda yapılan değişiklik uyarınca “Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100 bini geçen belediyeler, kadınlar ve çocuklar için koruma evleri açar.” ibaresi yer almaktadır. Gittikçe artan sayıda belediye kadın danışma merkezi, aile danışma merkezi, konukevi gibi şiddete uğrayan kadınların başvurup psikolojik, tıbbi, hukuksal destek alabileceği, sığınabileceği merkezler açmaktadır.

135

Kadın Örgütleri

Türkiye’de kadına yönelik şiddetle mücadele etmekte olan çok sayıda kadın örgütü bulunmaktadır. 1980’lerin ortalarında başlayan kadına yönelik şiddetle mücadele amaçlı kadın örgütlenmeleri yaygınlaşmaya devam etmektedir. Kadın örgütleri, kadın danışma merkezi ve konukevleri, yürüttükleri kampanyalar ve çeşitli etkinliklerle kadına yönelik şiddeti ortadan kaldırmaya dönük mücadeleyi aktif biçimde sürdürmektedirler. Aynı zamanda da kamu kurum ve kuruluşları ile aktif işbirlikleri geliştirmeye başlamışlardır.

136

137

Şiddete Uğrayan Kadınlarla Görüşmede Dikkat Edilecek Hususlar

138

Eğer sizden destek istiyorsa, OLUMLU yaklaşın. Destek alabileceği kurumlarla ilgili bilgilendirilmeye ihtiyacı olabilir.

Eğer siz ortamda şiddetin varlığına tanık olduysanız, endişelendiğinizi ve yardımcı olup olamayacağınızı sorunuz, ama anlatmak istemiyorsa SAKIN zorlamayın.


139

Eğer yaşadıklarını paylaşmak istiyorsa, onunla yalnız ve sakin bir ortamda konuşun;

Anlattıklarını dikkatlice dinleyinÇok sayıda, ayrıntılı ve ilgisiz soru sormaktan kaçınınAnlamadığınız noktaları açıklaması için az sayıda soru sorunEmpatik yaklaşın, hislerini anlamaya çalışınVerdiğiniz bilgileri doğru anlayıp anlamadığını kontrol edinOna öğüt vermeyin


Dinlerken ve konuşurken ASLA yargılamayın, suçlamayın. Hatalarını, açıklarını aramayın.

Anlattıklarına inandığınızı hissettirin.

Konuşurken kadının toplumda kabul gören yaygın yanlış inanışları taşıdığını fark ederseniz bunları gidermeye çalışın, çünkü yanlış inanışlar, kadının yaşadığı şiddetle mücadele etmesini zorlaştırır.

140


Kadınlar böyle durumlarda genellikle kendilerini endişeli, kararsız, üzgün, suçlu, haksızlığa uğramış ve çaresiz hissederler. Duygularını anlamaya çalışın, bu ona güven verecektir.

Ona kendini suçlamaması gerektiğini söylemekten kaçınmayın.

141


Kadının size anlattıklarını gerekmedikçe ve ondan izin almadıkça kimseyle paylaşmayın.

Bazı insanlar, şiddet uygulayan kişi ile görüşürlerse, onun hatasını anlayacağını ve şiddet uygulamaktan vazgeçeceğini düşünürler. Unutulmamalıdır ki, bu görüşme kadının yaşadığı şiddeti ortadan kaldırmaz. Sorunu çözüyorum diye, kadının kocası ile ondan gizli ve ondan izin almadan görüşülmemelidir.

142


Kadını destek almak için cesaretlendirin ama hazır olmadığı bir şey yapmaya da zorlamayın.

İletişiminizi kopartmayın ama sık sık da aramaya çalışmayın.

143


Bazı durumlarda kadınlar, yaşadıklarını paylaştıkları kişinin kendileri için her şeyi yapabileceğine inanmak isterler. Sizi kurtarıcı olarak görmek isteyen bir kadın karşısında siz de kolaylıkla bu role soyunabilirsiniz. Neleri yapıp neleri yapamayacağınız konusunda net olun. Aksi halde bu durum sizi tüketecek, kadını da hayal kırıklığına uğratacaktır.

144


Şunları aklınızda tutun!

Şiddetin hiçbir haklı gerekçesi olamaz. Şiddet bir kerelik bir olay değildir, “dur” denmezse artarak

devam eder. Şiddet uygulamak hem suç hem günahtır. Şiddete hiçbir nedenle göz yumulamaz. Şiddet kişisel bir sorun değildir. Şiddete uğrayan kadın çaresiz değildir.

145

TEŞEKKÜRLER…

146

DEĞERLENDİRME

Sayın Eğitimci, Bir günlük her eğitimden sonra Diyanet İşleri Başkanlığına ulaştırmanız gereken iki ayrı değerlendirme formu bulunmaktadır. Bunlar;

1. Bir (1) günlük eğitime katılan her katılımcının doldurması gereken “Diyanet İşleri Başkanlığı Hizmet içi Eğitim Programı Değerlendirme Anketi – Alan Eğitimi Değerlendirme Formu) – Katılımcı sayısı kadar anket sizlere sağlanacaktır.

2. Eğitimcinin her bir (1) günlük eğitim sonrasında kendisinin doldurması gereken “Diyanet İşleri Başkanlığı Hizmet içi Eğitim Programı Alan Eğitimi eğiticisinin Diyanet İşleri Başkanlığına ulaştıracağı bilgi formu” – Her eğitimci her bir (1) günlük eğitim için bir form dolduracaktır.

Değerlendirmeleriniz, eğitimlerimizin her seferinde daha iyiye gitmesi için en önemli araçlardan biridir, bu nedenle değerlendirme formlarını lütfen eksiksiz doldurunuz, doldurtunuz ve Başkanlığa ulaştırınız.

147

aİlenİn korunmasi ve kadina yÖnelİk Şİddetİn Önlenmesİnde dİn gÖrevlİlerİnİn...

Documents