açıköğretim İlahiyat fasiharabic.com (1)

7/22/2019 Akretim lahiyat fasiharabic.com (1)

1/243

T.C. ANADOLU NVERSTES YAYINI NO: 2078

AIKRETM FAKLTES YAYINI NO: 1112

Anadolu niversitesi

lhiyat nlisans Program

ARAPA-I

Editr

Do.Dr. Ahmet BOSTANCI

Yazarlar

Do.Dr. Abdurrahman ZDEMR (nite 5, 7)

Do.Dr. Ahmet BOSTANCI (nite 1, 4)

Do.Dr. Dursun HAZER (nite 6, 8)

Yrd.Do.Dr. fiahabettin ERGVEN (nite 2, 3)

Dr. Hseyin GNDAY (nite 9, 10)

ANADOLU NVERSTES


2/243

Bu kitabn basm, yaym ve satfl haklar Anadolu niversitesine aittir.Uzaktan retim tekniine uygun olarak hazrlanan bu kitabn btn haklar sakldr.

lgili kurulufltan izin almadan kitabn tm ya da blmleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kaytveya baflka flekillerde oaltlamaz, baslamaz ve datlamaz.

Copyright 2010 by Anadolu UniversityAll rights reserved

No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmittedin any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic, tape or otherwise, without

permission in writing from the University.

Genel Akademik KoordinatrlerProf.Dr. brahim Hatibolu (anakkale Onsekiz Mart niversitesi)

Prof.Dr. Ali Erbafl (Sakarya niversitesi)

Program KoordinatrDo.Dr. Cemil Ulukan

Uzaktan retim Tasarm BirimiGenel KoordinatrProf.Dr. Levend Kl

Genel Koordinatr Yardmcsretim Tasarmcs

Do.Dr. Mjgan Bozkaya

retim Tasarmcs YardmclarArfl.Gr. Mehmet Frat

Arfl.Gr. Nur zer

Grafik Tasarm Ynetmenleri

Prof. Tevfik Fikret Uarr.Gr. Cemalettin Yldz

lme Deerlendirme Sorumlusur.Gr. fiennur Arslan

Kitap Koordinasyon BirimiYrd.Do.Dr. Feyyaz Bodur

Uzm. Nermin zgr

Kapak DzeniProf. Tevfik Fikret Uar

DizgiAkretim Fakltesi Dizgi Ekibi

Arapa-I

ISBN978-975-06-0761-5

1. Bask

Bu kitap ANADOLU NVERSTES Web-Ofset Tesislerinde 67.000 adet baslmfltr.ESKfiEHR, Eyll 2010


3/243

iii

NDEKLER

nite 1: Arapada Kelime ve Cmle eitleri 2nite 2: Cinsiyet Ynnden simler (Mzekker-Mennes) 24nite 3: SayYnnden simler (Mfred-Tesniye-Cemi) 46nite 4: Belirlilik Ynnden simler (Marife-Nekre) 70nite 5: rb Ynnden simler 94nite 6: sim Cmlesinin geleri )( 120nite 7: Fiil Cmlesinin geleri )( 144nite 8: Harf-i Cerler 168nite 9: sim Tamlamas 190nite 10: Sfat Tamlamas 214


4/243

iv


5/243

v

NSZ

Anadolu niversitesi Akretim Fakltesi lahiyat nlisans Programrencileri iin hazrlanmolan bu kitap toplam drt kitaptan oluan Arapa

kitaplar

serisinin birincisini tekil etmektedir. Programa genellikle mamHatip Liselerinden mezun rencilerin bavurduklardikkate alnarak kitaptaharfler, kelimelerin yazl ve okunuu gibi balang dzeyi konulara yerverilmemiancak konular basitten zora doru sralanarak ele alnmtr.

Her bir nitede konunun genel olarak tantld giri blmnden sonranitede konusuyla alakalok sayda rnek ieren bir Arapa Okuma Parasyer almaktadr. Akabinde para ile alakal altrmalara Metni KavramaAltrmalar bal altnda yer verilmektedir. Bu blmdeki altrmalarnher bir nitede standart olmas salanmtr ve bunlarla rencilerin metnianlama dzeylerinin llmesi ve gelitirilmesi ayrca kelime hazinelerininarttrlmashedeflenmektedir.

Okuma Parasnn hemen ardndan dilbilgisi konusunun anlatmnageilmektedir. Bu blmlerde konularn mmkn olduu orandabasitletirilerek ve Trke evirilerine de yer verilen ok sayda rneklepekitirilerek anlatlmasna zen gsterilmitir. Eer anlatlan dilbilgisikuralnn Trkemizde karlvarsa ona da temas edilmi, Arapa orijinaldilbilgisi terimleri sylenmekle birlikte Trke dilbilgisi anlatmndakullanlan terimlere de parantez ilerinde yer verilerek anlalmalarnnkolaylatrlmasna gayret edilmitir.

Bu ksmn hemen peinden konuyla ilgili deiik rnekler ieren altrmalarayer verilmitir. Dil renirken nemli olan gramer kurallarn anlatabilmekdeil karlalan deiik tr rnekler zerinde uygulayabilmektir.Altrmalarn nitelik ve nicelikleri bu amaca hizmet edecek ekildedzenlenmitir. Bu blmdeki altrmalarn trleri ele alnan konuya greniteden niteye farkllk arz etmektedir. Ancak her bir nitede en sonaTrkeden Arapaya eviri altrmaskonulmubulunmaktadr.

Altrmalarn ardndan nitede geen baz kelime ve ifadelerin Trkekarlklarnn yer ald Kelimeler ve Deyimler blm, konunun zeti,be adet test sorusundan oluan Kendimizi Snayalm sorular ve yantanahtar, metin ierisine yer alan Sra Sizde sorularnn yantlarnnbulunduu Sra Sizde Yant Anahtar yer almaktadr. Son olarak da nitehazrlanrken istifade edilen kaynaklar Yararlanlan Kaynaklar balaltnda sralanmaktadr.


6/243

vi

Kitaptan yeterli lde yararlanabilmek iin;

Her bir nitenin okuma parasnn birka kez mmknse sesli olarakokunmas ve peinden Kelimeler ve Deyimler blm ve szlklerdenyararlanlarak Trkeye evrilmeye allmas, ardndan Metni KavramaAltrmalarnn dikkatli bir ekilde zlerek metni kavrama dzeyinin

llmesi ve gelitirilmesi,Dilbilgisi blmnn dikkatli bir ekilde okunmas, rneklerin mmknseyazarak tekrarlanmas, benzer rnekler oluturulmaya allmas, ihtiyaduyuluyorsa metin ierisinde kaynak gsterilen Trke yazlm gramerkitaplarna mracaat edilmesi,

Dilbilgisi ile ilgili her bir altrmann zlmesi, gerekli durumlarda SraSizde altrmalarnda yer alan benzer sorulardan yararlanlmas, TrkedenArapaya evirilerin zenli bir ekilde yaplmas,

Kendimizi Snayalm ksmndaki test sorularnn dikkatli bir ekildecevaplandrlmas, cevaplarn kontrol ve yanlcevaplar iin cevap anahtarksmndaki ynlendirmeler dorultusunda ilgili konularn yeniden okunmasson derece yararlolacaktr.

Gnmzde Arapa renimi ile ilgili imknlar olduka artmbulunmaktadr. renilen bilgilerin pekitirilmesi ve gelitirilmesi amacylaseviyeye uygun hikye kitaplar okunmas ayrca televizyon yaynlarnnizlenmesi, radyo yaynlarnn dinlenmesi vb. aktiviteler de renimekesinlikle nemli katklar salayacaktr. Bu yaynlarn pek ounun internetzerinden izlenme imknda bulunmaktadr. Kitap iersinde tavsiye ettiimizinternet sitelerinden bu amala yararlanlabilir.

Kitabn hazrlanmasnda emei geen herkese teekkr bor bilir, btnrencilere baarlar dilerim.

Do. Dr. Ahmet BOSTANCI(Editr)


7/243

1


8/243

2

AmalarmzBu niteyi tamamladktan sonra;

Arapadaki kelime eitlerini sayabilecek,

Arapa kelimelerin isim mi, fiil mi, harf mi olduunu ayrt edebilecek,

sim ve fiil cmlelerini tanyabilecek,

Basit cmlelerin temel elerini gsterebileceksiniz.

Anahtar Kavramlar

Kelime

sim

Fiil

Harf

sim cmlesi

Fiil cmlesi

neriler

Bu niteyi daha iyi kavrayabilmek iin okumaya balamadan nce;

Trke cmle yapshakknda n okuma yapnz.

M. Meral rtnnArapa Dilbilgisi (Nahiv) adlkitabndan kelime vecmle eitleri konusunu okuyunuz.


9/243

3

GR

Trkemizde olduu gibi Arapada da istediimiz hususlar kurduumuz

cmleler yoluyla ifade ederiz. Cmleler anlaml ses veya ses birliieklinde tanmlanabilecek olan kelimelerden oluurlar. Trkede bircmlenin isim cmlesi mi yoksa fiil cmlesi mi olduunun tespitindeki temellt yklemidir. Trkede yklemi isim olan cmlelere isim cmlesi,yklemi ekimli fiil olan cmlelere ise fiil cmlesi denilmektedir. Arapadaise cmlenin ne tr bir kelime ile baladnemlidir. Arapada ise isim ilebalayan cmleler isim ve fiil ile balayan cmleler de fiil cmlesidir. Busebeple, cmlelerin yapsnanlayabilmek iin ncelikle kelimelerin eidininbilinmesine ihtiya vardr. Arapada isim, fiil ve harf olmak zere eitkelime bulunmaktadr. Bunlar anlamlar sayesinde bilinebilecekleri gibizellikle isim ve fiil iin geerli olmak zere bir takm ekilsel zellikleriylede dierlerinden ayrt edilebilirler. simler el taks alma, banda cer harfibulunabilme, sonuna yuvarlak t alabilme gibi ekilsel zelliklere sahipken

fiiller de ncelerinde bulunan baz edatlar ya da sonlarna eklenen zamirlergibi eklen de tespit edilmelerini salayan almetler tamaktadrlar.

Bu nitede kelime eitleri ve ekilsel zellikleri zerinde durulduktansonra Arapa cmlenin iki trn tekil eden isim ve fiil cmleleri anahatlaryla ele alnmaktadr. Dilbilgisi anlatmna geilmeden nce nitekonusuyla ilgili ok sayda rnek ieren bir Okuma Paras ve paraykavramaya ynelik altrmalar, dilbilgisi anlatmnn ardndan da konunundeiik rnekler vastasyla zihninizde yerlemesini hedefleyen eitlialtrmalar bulunmaktadr.

Dil renirken nemli olan gramer kurallarn anlatabilmek deilkarlalan deiik tr rnekler zerinde uygulayabilmek yani dilin

kendisiyle karkarya gelebilmektir. Altrmalarn bu amaca hizmet etmesidnlmektedir.

Konuya dair bilgi iin www.turkceciler.com, www.onlinearabic.net,www.schoolarabia.net adreslerine de bavurabilirsiniz.

Arapada Kelime

ve Cmle eitleri


10/243

4

OKUMA PARASI

. ! . . :: .

.Metni Kavrama Altrmalar

1. Aadaki sorularyukardaki okuma parasna gre cevaplandrnz.

1.2.3.4.5.6.7.8.9.

10.2. Alt izili kelimelerin e anlamllarn parantez iindeki kelimelerin

arasndan seiniz.

)( .1.!2..3..4..5.


11/243

5

6..7.

3. Alt izili kelimelerin zt anlamllarn parantez iindeki kelimelerinarasndan seiniz.

) ( .1..2..3..4..5..6..7.

4. Altizili Kelimelerin mfretlerini (tekillerini) bulunuz.

.1..2..3.4. .5. .

5. Altizili kelimelerin cemilerini (oullarn) bulunuz.

.1.2. ..3.4. ..5.

6. Aada verilen Arapa cmlelerin en yakn Trke karlklarnseiniz.

( ! )a. Vatanm ne gzel! Dalaryksek, nehirleri gr, kylargzel, ormanlar

yeil, ovalarverimlidir.

b. Vatanm ne gzelsin! Dalarn yksekte, nehirlerin gr, kylarn gzel,ormanlarn yeil, ovalarn verimlidir.


12/243

6

c. Vatanm ne gzelsin! Dalarn yksek, nehirlerin gr, kylarn gzel,ormanlarn yeil, ovalarn dzdr.

d. Vatanm ne gzelsin! Dalarn yksek, nehirlerin gr, kylarn gzel,ormanlarn yeil, ovalarn verimlidir.

e. Vatan

m ne gzelsin! Dalar

n yksek, nehirlerin temiz, k

y

lar

n gzel,ormanlarn yeil, ovalarn verimlidir.

( :: ).a. Bana vatann iin ne istersin diye soran birine derim ki: Vatan mn

gl, sakin, huzurlu ve mutlu olarak yaamasnisterim.

b. Bana vatann iin ne istersin diye sorsalar derim ki: Vatan mn gl,sakin, huzurlu ve mutlu olarak yaamasnisterim.

c. Bana vatann iin ne istersin diye sormutun. Sana demitim ki:

Vatanmn gl, sakin, huzurlu ve mutlu olarak yaamasnisterim.

d. Bana vatann iin ne istersin diye sorsan sana derim ki: Vatanmngl, huzurlu ve mutlu olarak yaamasnisterim.

e. Bana vatann iin ne istersin diye sorsan sana derim ki: Vatanmngl, sakin, huzurlu ve mutlu olarak yaamasnisterim.

DLBLGS

ARAPADA KELME VE CMLE ETLER

Arapada Kelime eitleri

Kelime: Cmleleri meydana getiren ve bir takm anlamlargsteren szlerekelime denir. Anlaml ses veya ses birlii eklinde de tanmlanabilir.Arapada eit kelime vardr: sim, fiil, harf. Kelime kendisindenbakasndaki bir anlam gsteriyorsa harftir. Bizzat kendindeki bir anlamgsteriyorsa baklr: Zaman anlam gsteriyorsa fiil aksi halde isimdir. Buksa bilgiden sonra kelimenin eidi olan isim, fiil ve harfi daha yakndantanmaya geebiliriz.

sim

Zamana balolmakszn mstakil bir anlamgsteren kelimedir. Varlklaraad olan kelimelerdir eklinde de ifade edilebilir. kelimeleri isimdirler.

simler en bata anlamlaryla dier kelime eitlerinden ayrlrlar. Bununyansra pek ou ekilsel olan bir takm alametler de isimleri ayrt etmemizeyararlar. smin, fiil ve harften ayrldbalca alametleri/zelikleri unlardr:


13/243

7

1. smin bana () taks gelebilir. Fiil ve harfin bana ise () taksgelmez. .kelimelerinde olduu gibi

2. smin bana ( ... ) nida harflerinden birisi gelebilir.( ) Ey Ali! Fakire iyilik yap. rneinde banda () nida

harfi bulunmas .) kelimesinin isim olduunu gstermektedir. Zira fiil veharflerin bana nida harflerinden birisinin gelmesi sz konusu deildir)3. smin bana ( ... ) cer harflerindenbirisi gelebilir.

Ayrnts8. nitede anlatlacazere cer harfleri bana geldikleri isimlerinsonuna etki ederek mecrr yaparlar. Mfred (tekil) isimlerde, cem-i mennesslimlerde (kurall diil oullarda) ve cem-i teksirlerde (kuralsz/krkoullarda) mecrr olmann alameti ismin son harekesinin kesra olmasdr.

) ) arya gittim cmlesinde ( ) kelimesi bandaki ()taksndan ve cer harfinden de rahatlkla anlald zere isimdir. () cerharfi ( ) kelimesinin son harekesinin kesra olmasnn da sebebidir.

4. smin sonuna tenvin (iki stn, iki tre, iki esre) gelebilir. Fiil veharfler ise tenvin almazlar.

)( Muhammed Peygamber olarak gnderildi. cmlesinde ()ve () kelimeleri sonlarna aldklar tenvinlerden de rahatlkla anlaldzere isimdirler.

5. smin sonuna yuvarlak t (t el-merbta) gelebilir. )( kelimelerinde olduu gibi.

Bir kelimenin sonuna gelen yuvarlak t, o kelimenin fiil ya da harf deilisim olduunu gsterdii gibi, istisnalar bir tarafa konursa ayn zamanda o

ismin mennes (diil) olduunun da gstergesidir. Ayrntlar CinsiyetBakmndan simler nitesinde ele alnacaktr.

6. sim isnad kabul eder. Yani msned ileyh (kendisine isnad edilen)olur. Fiil ise msned yani isnad edilendir, msned ileyh olamaz. Bunu uekilde aabiliriz: Arapada bir cmlenin var olabilmesi iin bir msned (birbaka eye balanlan, onunla ilgili olarak sylenilen yarg, deerlendirme,hkm, olu) ve bir de msned ileyh (bir yarg, deerlendirme, hkmn,oluun kendisiyle ilgili olduu sylenilen varlk) olmasgereklidir.

Arapa fiil cmlelerinde fil (zne), msned ileyh, fiil ise msneddir. () Ali uyudu cmlesinde iki unsur bulunmaktadr. Birincisi uyuma ii(msned/fiil), dieri de bu iin kendisine baland

Ali (msnedileyh/zne)dir. Bu ikisinin bir araya gelmesinden fiil cmlesi olumutur.() ,) fiili msnedi) ) Hatice uyand. cmlesinde ise)ismi ise msned ileyhi oluturmaktadr. Msned ileyh olabilme isme ait birzelliktir. Fiilin msned ileyh olma imkn olmadndan fil olabilmeihtimali de bulunmamaktadr.

Arapa isim cmlelerinde mbteda, msned ileyh, haber ise msneddir.) . ) Kitap gzeldir cmlesinde iki unsur vardr. Birincisi ()gzel olma yargs/hkm (msned/haber), dieri de kendisi hakknda bu


14/243

8

yargnn verildii varlk () (msned ileyh/mbteda). Bu ikisinin biraraya gelmesinden isim cmlesi olumutur. ( . ) Pencere byktrcmlesinde ise () msnedi, () ise msned ileyhi oluturmaktadr.Msned ileyh olabilme isme ait bir zelliktir. Buna gre fiilin mbtedaolabilme ihtimali bulunmamaktadr.

7. simler cmle iersinde merfu (mfred (tekil) isimler, cem-i mennesslimler (kuralldiil oullar) ve cem-i teksirler (krk oullar) iin zammeharekeli), mansb (tekil isimler ve krk oullar iin fetha harekeli) vemecrr (tekil isimler, kurall diil oullar ve krk oullar iin kesraharekeli) konumlarnda bulunabilirler. Bir ismin sonu hibir zaman sakin(cezimli) olmaz. () kimvb. mebni (yani sonu asla deimeyen) isimlerinsonunda yazlta bulunan cezmin bu konuda bizi artmamasgerekir. Herne kadar zahiren kelimenin sonunda cezm olsa da bu kelime yerine gremahallen merfu, mecrr ya da mansbtur.

Sonu cmledeki yerine gre deimeyen zamirler, iaret isimleri vb.mebni isimler de merfu, mansb, mecrr olurlar. Ancak bu kelimelerin sonu

deimedii iin sonlarnda her hangi bir alamet grlmez. Bu tr kelimeleriin mahallen merfu, mahallen mansb, mahallen mecrr ifadeleri kullanlr.

Aadaki cmlelerdeki isim rneklerini inceleyiniz.

)( Ali geldi cmlesinde () kelimesi fil (zne) konumunda birtekil isim olduu iin son harekesi zamme olmutur. Ayndurum )( retmen gitti cmlesindeki ( ) kelimesi iin de sz konusudur.

) () kelimesi mefl (tmle) ) Aliyi grdm cmlesindekonumunda bir tekil isim olduu iin son harekesi fetha olmutur. ( )retmeni grdm cmlesindeki ( ) kelimesi iin de ayn durum szkonusudur.

)dan sonra) ) kelimesi cer harfi olan) ) cmlesinde)geldii iin son harekesi kesra olmutur. ( ) renciretmene bakt cmlesindeki )( kelimesi de yine cer harfi dolaysylakesra ile harekelenmitir.

Mecrr olma sadece isme ait bir zelliktir. Muzri fiiller de yerine gremerfu ve mansb olabilir ama asla mecrr olmazlar.

simler yukarda da temas ettiimiz gibi balarna gelen cer harfleridolaysyla mecrr olduklargibi iki ekilde daha mecrr olurlar: 1. Muzafunileyh (tamlayan) olduklarnda: ( ) snfn penceresi rneinde) :) kelimesi muzafun ileyh olduu iin kesra hareke ile mecrr olmutur.2. Mecrr bir isme sfat vb. olarak uyduklarnda) (Mehur bir adama selam verdim cmlesinde () kelimesi ( ) cer harfidolaysyla mecrrdur. () kelimesi ise () kelimesinin sfatolduundan ona balolarak mecrr olmaktadr.

smin cer olmasnn sebebi (harfi cer, izafet ve bir baka mecrrkelimeye ballk) besmelede bir arada bulunmaktadr: ( )ifadesinde () kelimesi () cer harfi sebebiyle, () kelimesi muzafun ileyh


15/243

9

olduu iin ve () ve () kelimeleri de () kelimesinin sfatolup onauyduklarndan dolaymecrrdurlar.

Bir kelimenin isim olmas iin saylan bu alametlerden herhangi bir tanesininbulunmas yeterlidir. Ancak bir isimde bu saydmz alametlerden birdenfazlas da bulunabilir. ( ) Kalem masann zerindedircmlesinde () kelimesinin isim olduuna dair iki alamet bulunmaktadr:Birincisi, banda () taks bulunmas ve ikincisi de kelimenin cmleierisinde msnedn ileyh (bu cmlede mbteda) oluudur. ()kelimesinin ise alameti vardr: Birincisi, banda () taks bulunmas,ikincisi, sonunda yuvarlak t olmas ve ncs de bana cer harfi ()gelmiolmasdr.

Aadaki cmlelerde geen isimleri tespit ediniz. Hangi alamet veyaalametler sayesinde tespit ettiinizi belirtiniz.

. .. . .Fiil

Zamana balolarak mstakil bir anlam ifade eden kelimelerdir. Eylem, i,olubildirirler.

,) yaz) ,) uyuyor) ,) yiyor) ,) gitti) ,) Yazd))( Oku kelimeleri fiil rnekleridir.Fiillerde isme ait zellikler olan yuvarlak t, tenvin, ()taksve cer harfialabilme gibi hususlar kesinlikle bulunmaz. Fiil zaman bakmndan ksma

ayrlr: Mz, muzri ve emir

Mz:Trkemizdeki dili gemizamann karldr.

)( Ali dersi yazd cmlesindeki () yazd kelimesi,) ) oturdu kelimesi ve) ) Ali oturdu cmlesindeki) ( Salih kt cmlesindeki () kt kelimesi mz fiildir.

Mz fiilin hem isimden hem de dier fiil eitlerinden (Muzri, emir)ayrt edici zellikleri ise unlardr:

1. Mz fiil ekimi esnasnda fiile bitien tut-tens (menneslik ts)() ve yine ekim esnasnda bitien ve zne grevi gren ( )zamirleri mz fiile has zelliklerdir. Zira bunlar isme ve dier fiil eitlerinebitimezler. Dolaysyla sonlarnda bu ekler olan kelimelerin mz fiilolduklarna hkmedebiliriz. ( ... ) kelimelerisonlarndaki eklerden de anlalacazere mz fiildirler.

2. Mz fiilin bana () edat gelebilir. Edat mz fiile kesinlik anlamkatar. rnein ( .) Kesinlikle yazd anlamndadr smin banda yer


16/243

10

almayan bu edat muzri fiilin bana da gelebilir. Yalnz bu durumda ifadeettii anlam kesinlik deil ihtimaldir.

Mz fiillerin sonu mebni olup cmle iersindeki yerine gre veyabanda bulunan edatlara gre deiiklik gstermez.

Muzri: Trkemizdeki imdiki, geni ve gelecek zamanlarn karlolup gelecek zaman anlamna geldiini gsteren bir alamet yoksa imdiki vegenizaman karlnda kullanlr.

Muzri fiilin hem isimden hem de dier fiil eitlerinden (Mz, Emir)ayrt edici zellikleri ise unlardr:

1. Muzri fiilin banda mutlaka muzrat harfleri dediimiz ()kelimesindeki harflerden bir tanesi bulunur. ...)( kelimeleri muzri fiildirler.

2.Muzri fiilin bana sonunu cezm eden () veya () edatlargelebilir. () Yazmad ve ( ) henz yazmad rneklerinde olduu gibi. Buedatlar isimlerile mz ve emir fiillerin bana gelmez.Muzri bana gelen ve sonunu cezm eden ()nn, d zamanmanasna gelen ve mz fiilden nce gelen art edat()dan farklolduunuunutmaynz. ( ) Hocam grdm zaman ona selamverdim cmlesinde art edatolan () bulunmaktadr.

3. Muzri fiilin bana gelecek anlam katan () ve () edatlar dagelebilir. () kacak ve ( ) oturacak rneklerinde olduugibi.

4.Muzri fiilin banda ( .) nasb edatlarndan biri bulunabilir( ) Bir mektup yazmak istiyorum. rneinde () edat()muzri fiilinin sonunun nasb olmasnn (rneimizde stn harekesi

almasnn) sebebidir. rneimizde () kelimesi de yine muzri bir fiildir vebana sonunun deimesini gerektiren bir edat gelmediinden tre ileharekelenmitir.

5.Ayrntlar Fiillerde rab nitesinde grlecei zere, mz ve emirfiillerin sonlarasla deimezken (mebni iken) muzri fiil byle deildir yanisonu ncesinde bulunan ve muzri fiili etkileyebilecek edatlara gredeiiklik gsterir. Buna gre; muzri fiil merfu, mansb ve meczum olur,ancak mecrr olmaz. Zira mecrr olma sadece isimlerde bulunan birzelliktir.

) .) muzri fiili merfudur) ) mansb, ( ) ise meczumkonumundad

r.Emir: Bir iin olmasn veya yaplmasn istemek iin kullanlan kip

emirdir. () Yaz!, )( otur!, () gir! kelimeleri emirrnekleridir.

Bir fiilin emir olduunun kriteri talep iermesidir.

Emir fiiller mebndir yani sonlarasla deimez.

simle fiil arasnda tablo halinde u ekilde bir karlatrma yapabiliriz:


17/243

11

SM FL

((Yuvarlak t/ t el-merbta Alr AlmazTenvin(ki stn, iki tre, iki esre) Alr AlmazCer harfi( ... ) Alr AlmazNida Harfi( ... ) Alr AlmazZaman Yok Var

Tek bana anlam ifade eder Evet Evet

)( edat Gelmez Gelebilir (mz ve muzri))edatlar))ve) Gelmez Gelebilir (muzri))edatlar))ve) Gelmez Gelebilir (muzri)( )nasb edatlar Gelmez Gelebilir (muzri)

HarfArapadaki kelime eitlerinden ncs harftir. Harfe edat dadenilmektedir. Arapada isim ve fiil gibi bir dier kelime eidi olan harfialfabe harfleri ile kartrmamak gerekir. Buradaki harf derken tek bana biranlam olmayan baka kelimelerle beraber bir anlam ifade eden edatlarkastedilmektedir.

Arapada ( ... ) cer harfleri, ( ) nasbedatlar, ( ... ) atf harfleri () ve benzerleri ( ... ) kelime eidi olarak harf kabul edilmektedir.

Harf olan kelimeler mebnidir yani sonlar asla deimez. Harflerin isimve fiillerden ayrldklar en nemli nokta tek balarna bir anlamlarnnolmayp beraber kullanldklar kelimelerle birlikte bir anlam ifadeetmeleridir. Harflerin ekilsel alametleri olarak da isim ve fiillere hasalametlerden hi birisinin kendilerinde bulunmuyor olmasnifade edebiliriz.

Arapada harflerden bir ksm mildir yani balarna geldiklerikelimelerin sonuna etki ederek deitirirler. Dier bir ksmnn ise nlerinegeldikleri kelimelerin sonuna bir tesirleri yoktur. rnein, cer harfleribalarna geldikleri isimlerin sonunu cer etmektedirler. () ve benzerleri


18/243

12

mbteda ve haberin bana gelmekte ve mbtedann sonunu nasb ve haberinsonunu da ref etmektedirler. ( ) retmen snftadr cmlesinde) kelimesine etki ederek sonunun kesra ile harekelenmesine) ) cer harfi)yol amaktadr. ( ) phesiz otobs hzldr cmlesinde ise ()harfi () kelimesinin sonunun mansb olmasnn (fetha hareke almasnn)ve () kelimesinin sonunun merfu olmasnn (tre hareke almasnn)sebebidir. Buna mukabil ( ) Hocay grdn m? cmlesininbandaki () istifham (soru) harfinin herhangi bir kelimenin sonuna etkisiyoktur.

Aadaki cmlelerde geen kelimelerin eidini (isim-fiil-harf) ve hangizelliinden dolaytespit ettiinizi belirtiniz.

.. . . .

Arapada Cmle eitleri

Dnce, duygu, oluve isteklerimizi anlattmz sz dizisine cmle denir.Arapada iki tr cmle vardr: (1)sim cmlesi, (2)Fiil cmlesi

sim Cmlesi

Arapada isimle balayan cmlelere isim cmlesi () denilir. Cmleisimle balad iin bu ekilde isimlendirilmitir. Bilindii zere Trkede

ise yklemi isim olan cmlelere isim cmlesi denilmektedir.

( ) Kitap faydaldr cmlesi bir isim cmlesidir zira isim olan) Evin kaps) ) kelimesi ile balamaktadr. Ayndurum)aktr cmlesi iin de geerlidir.Zira cmlenin banda yine bir isim olan.) kelimesi bulunmaktadr)

Arapada basit bir isim cmlesi iki isimden oluur. Normal cmlediziliinde bata yer alan eye mbteda () sonda yer alan geye de haber.) denilir)

Mbteda: sim cmlesinin znesidir. Ayrntlar sim Cmlesiningeleri adl nitede anlatlaca zere genellikle marife (belirli isim)dir.

Nekra olarak geldii durumlar da vardr. Mbteda daima merfudur (mfred,cem-i mennes slim ve cem-i teksir (krk oul) isimler iin geerli olmakzere zamme harekelidir).

Haber: sim cmlesinin yklemidir. Normal cmle diziliindembtedadan sonra gelir ve genellikle nekredir. Haber de mbteda gibi daimamerfudur (mfred, cem-i mennes slim ve cem-i teksir (krk oul) isimleriin geerli olmak zere zamme harekelidir).


19/243

13

Ayrnts sim Cmlesinin geleri nitesinde anlatlaca zerembteda ile haber arasnda mzekkerlik (erillik)-menneslik (diillik) ve say[mfred (tekil)-Tesniye (ikil)-cemi (oul) olma] bakmndan uyum aranr.Yani mbteda nasl gelmise haber de ona uyumlu ekilde gelir.

Arapa normal isim cmlesi diziliinde haber sonra gelir. Ancak ()Evde bir adam var rneindeki gibi haberin nce, mbtednn sonra geldiiyerler de vardr. Konunun ayrntlar sim Cmlesinin geleri nitesindeanlatlacaktr.

Aadaki isim cmlesi rneklerini inceleyiniz:

( ) Oda genitir. () kelimesi mbteda, () kelimesihaberdir.

( ) Kitap gzeldir. () kelimesi mbteda, () kelimesihaberdir.

)( ki renci baarldr () kelimesi mbteda, ()kelimesi haberdir.

)( retmenler baarldrlar. () kelimesi mbteda,.) kelimesi haberdir)

)( Bayan retmenler baarldrlar () kelimesimbteda, () kelimesi haberdir.

( ) Evin kaps aktr () kelimesi mbteda, ()kelimesi haberdir.

)( retmenler ilerinde aktiftirler () kelimesimbteda, () kelimesi haberdir.

Fiil Cmlesi

Arapada fiil ie balayan cmlelere fiil cmlesi ( ) denir.Trkemizde ise yklemi ekimli bir fiil olan cmleler fiil cmlesi olaraknitelendirilmektedir.

( ) Kar yad ifadesi bir fiil cmlesidir zira ( ) fiili ilebalamaktadr.

Bir fiil cmlesi en az iki geden oluur ki bunlar fiil ve fildir. Fiil, mz,muzri veya emir olabilir.

Fil, Trke fiil cmlesindeki znenin karldr ve fiili ileyenigstermektedir. Ayrntlar Fiil Cmlesinin geleri nitesinde anlatlacazere fiil ile fil arasnda menneslik (diillik)-mzekkerlik (erillik)asndan uyum bulunmas gerekir. Arapada fil daima merfudur (yanimfred (tekil), cem-i mennes slim (kurall diil oul) ve kuralsz oul(cem-i teksir) kelimeler iin geerli olmak zere son harekesi daimazammedir).


20/243

14

Eer anlam fiil ve fil ile tamamlanyorsa yani fiil lzm (geisiz/nesnealmayan) bir fiil ise fiil cmlesi olabilmesi iin bir baka geye ihtiyayoktur. ayet tamamlanmyorsa yani fiil mteadd (geili/nesne alan) birfiilse cmlede fiil ve fil dnda nc bir ge daha bulunur ki o damefldr. Fiilin yapt iten etkilenen geyi gsteren mefl mansbtur(yani mfred (tekil) ve kuralsz oul (cem-i teksir) kelimeler iin geerli

olmak zere son harekesi daima fethadr). Mefl cer harfli olarak dagelebilir. Bu son durumda fiilin mutlaka mteaddi (geili) olmasgerekmez.

Kurallbir Arapa fiil cmlesinde diziliu ekildedir:

Fiil+Fil veya Fiil+Fil+Mefl

Aadaki fiil cmlesi rneklerini inceleyiniz:

( ) renci bir hikye okudu ( ) fiil, () fil ve ()mefldr.

( ) Bebek uyudu () fiil, ( ) fildir.( ) Asker ld () fiil, () fildir.( ) Bayan renciler kt () fiil, () fildir.( ) ki ocuk oynuyor () fiil, ( ) fildir.

)( ki kz oynuyor () fiil, () fildir.)( Mslmanlar secde etti () fiil, () fildir.)( Hasan bir aslan grd ( .) mefldr) ) fil ve) ,) fiil

( )Ali mescitte namaz kld () fiil, () fil ve ( )mefldr.

rneklere dikkat edilirse fil (zne), ister mfred (tekil), ister tesniye(ikil), isterse de cemi (oul) olsun fiil dima 3. tekil ahs kipindegelmektedir. Fiille fil arasnda sadece menneslik (diillik)-mzekkerlik(erillik) asndan uyum bulunmaktadr.

Trke devrik cmlelerde olduu zere, Arapa fiil cmlelerindekiFiil+Fil+Mefl dizilii ( ) rneinde olduu gibi mefln negemesi suretiyle bozulabilir. ne geen mefl isim olsa da cmle yine fiilcmlesi olarak kalr. Ancak fil hibir zaman iin fiilin nne geemez. ayetgeerse cmle fiil cmlesi olmaktan kar ve isim cmlesine dnmolur.Bu durumda ne gemiolan fil de mbteda olmu olur. rnein ( ) Ali dersi okuyor fiil cmlesinde fil (zne) konumunda olan ()kelimesini baa alarak ) ) eklinde yeniden yazm olsak cmleartk isim cmlesi ve bir nceki cmlede fil konumunda olan () kelimesi deartk fil deil mbteda olmuolur.

Aadaki cmleleriTrkeye eviriniz ve isim cmlesi mi yoksa fiil cmlesi miolduklarnsyleyiniz.

. . .


21/243

15

. .ALITIRMALAR

1. Aadaki cmlelerde geen her bir kelimenin eidini (isim/fiil/harf)belirtiniz.

.1.2..3..4..5.6. ..7..8..9.

.10.

2. Aadaki cmlelerin eidini (isim cmlesi/fiil cmlesi) belirtiniz.

1..2..3..4. .5..6..7..8..9.

.10.

3. Aadaki kelimeleri tabloda ilgili yerlere yerletiriniz.

( )


22/243

16

4. Aadaki kelimeleri anlaml bir isim cmlesi oluturacak ekildesraya diziniz.

///...............

////...............//////...............////...............////...............///..............................

5. Aadaki kelimeleri anlamlbir fiil cmlesi oluturacak ekilde srayadiziniz.

//////...............////...............////...............////...............////...............///..............................

6. Aadaki paragraflarda geen fiil, isim ve harfleri bularak tablodakiyerlerine yaznz.

. .


23/243

17

.:

7. Aadaki ifadelerden hangileri anlaml(tam) bir cmledir?

1.2.3.4.5.6.7.8.9.

10.

8. Aadaki cmleleri nitede geen kelimeler ve benzer cmlelerdenyararlanarak Arapaya eviriniz.

Trkiyede yayorum.Trkiyenin ormanlargzeldir.

lahiyat Fakltesine gittim.

Baba dn evine dnd.

Hatice uyumadan nce dilerini temizliyor.

Kelimeler ve Deyimler

:Uzaklatrmak:Ktlk yapmak :hak etmek :robot :beklemek :bina etmek, yapmak :yetimek :da)(


24/243

18

(su) akmak :kucak)( :zlemek :verimli:savunmak/ :Su vermek :Ova)( :Ky)( :yksek)( :uurtma :yaamak :nehir)(

zetArapadaki kelime eitlerini sayabilmek

Arapada eit kelime vardr: sim, fiil ve harf. sim varlklara ad olankelimelerdir. simler zaman gstermezler. Fiil zamana balolarak bir eylem,bir ii bir olubildiren kelimelerdir. Harf (edat) tek bana bir anlamolmaypbana geldii kelime ile birlikte bir anlam ifade eden kelimelerdir.

Arapa kelimelerin isim mi, fiil mi, harf mi olduunu ayrt edebilmek

Arapada isim olan kelimeler balarna ()taksalmalar, cer harfi gelmesi,sonlarna tenvin (iki esra, iki stn, iki esre), yuvarlak t gelmesi gibi

zellikleri ile dier kelime eitlerinden ayrlrlar. Mz fiil ekimi esnasndafiile bitien tut-tens (menneslik ts) () ve yine ekim esnasnda bitienve zne grevi gren ( ) zamirleri mz fiile haszelliklerdir. Muzri fiilin balca zellikleri ise banda muzriyt harfleridediimiz () kelimesindeki harflerden bir tanesinin bulunmas, banasonunu cezm eden () veya () edatlarnn, gelecek anlam katan () ve) ) edatlarnn veya) ) nasb edatlarndan biriningelebilmesidir. Harfler sonu asla deimeyen mebni kelimelerdir veezberleme veya metinlerde karlama sonucunda ainalk kazanma yoluylatannabilirler.

sim ve fiil cmlelerini tanyabilmek

Arapa iki eit cmle vardr: 1. sim cmlesi, 2. Fiil cmlesi. sim ilebalayan cmleler isim cmlesi olarak nitelendirilirler. Fiil ile balayancmleler ise fiil cmlesidirler. Yani bir cmlenin trn belirlemedeki temell o cmlenin isim veya fiil ile balamasdr.

Basit cmlelerin temel gelerini gsterebilmek

Arapa isim cmlesinin iki temel gesi vardr: 1. Mbteda, 2. Haber.Mbteda, isim cmlesinin znesidir. Genellikle marife (belirli isim)dir.


25/243

19

Nekra olarak geldii durumlar da vardr. Mbteda daima merfudur. Haber:sim cmlesinin yklemidir. Normal cmle diziliinde mbtedadan sonragelir ve genellikle nekredir. Haber de mbteda gibi daima merfudur.

Bir fiil cmlesi en az iki geden oluur ki bunlar fiil ve fildir. Fil, Trkefiil cmlesindeki znenin karldr ve fiili ileyeni gstermektedir. Fiil ile

fil arasnda menneslik (diillik)-mzekkerlik (erillik) asndan uyumbulunmasgerekir. Arapada fil daima merfudur. Eer anlam fiil ve fil iletamamlanyorsa yani fiil lzm (geisiz/nesne almayan) bir fiil ise fiilcmlesi olabilmesi iin bir baka geye ihtiya yoktur. ayettamamlanmyorsa yani fiil mteadd (geili/nesne alan) bir fiilse cmlede fiilve fil dnda nc bir ge daha bulunur ki o da mefldr. Fiilin yapt iten etkilenen geyi gsteren mefl mansbtur.

Kendimizi Snayalm

1.Aadaki cmlelerden hangisi fiil cmlesidir?

a. b. c. d. e.

.).2 ) cmlesindeki altizili kelimenin eanlamlsaadakilerden hangisidir?

a.b.c.d.e.

3.Aadaki cmlelerden hangisi isim cmlesidir?

a. b. c. d. e.

4.Aadaki ifadelerden hangisi cmledir?

a. b. c.


26/243

20

d. e.

cmlesindeki btn harfler.5(edatlar) hangi seenekte tam olarak gsterilmitir?

a. b. c. d. e.

Kendimizi Snayalm Yant Anahtar

1. b Yantnz doru deilse, Arapada Cmle eitleri konusunuyeniden okuyunuz.

2. a Yantnz doru deilse, Okuma Parasn ve ilgili altrmalaryeniden gzden geiriniz.

3. c Yantnz doru deilse, Arapada Cmle eitleri konusunuyeniden okuyunuz.

4. e Yantnz doru deilse, Arapada Cmle eitleri konusunuyeniden okuyunuz.

5. d Yantnz doru deilse, Arapada Kelime eitleri konusunuyeniden okuyunuz.

Sra Sizde Yant Anahtar

Sra Sizde 1

.() isim. Alametleri: 1. Banda () taks bulunmas, 2. Cmledemsnedn ileyh [bu cmlede fil (zne)] konumunda bulunmas. ()isim.Alametleri: 1. Banda () taksbulunmas, ncesinde cer harfi () olmas..)isim. Alameti: Sonunda tenvin bulunmas)

.)isim. Alametleri: 1. Sonunda tenvin bulunmas, 2. Cmlede msnedn)ileyh [bu cmlede fil (zne)] konumunda bulunmas. () isim. Alameti:Sonunda tenvin bulunmas. ( )isim. Alameti: Sonunda tenvin bulunmas.

.() isim. Alameti: Cmlede msnedn ileyh (bu cmlede mbteda)konumunda bulunmas. ()isim. Alameti: Banda () taksbulunmas,


27/243

21

() isim. Alameti: Banda () taksbulunmas, () isim. sm-i tafdilkalbnda olmas. (Bu kalptan Arapa II kitabnda sz edilecektir. ) ()isim. Alameti: ncesinde cer harfi () olmas. () isim. Alameti:Banda () taks bulunmas. () isim. Alameti: Banda () taksbulunmas.

.() isim. Alametleri: 1. Sonunda tenvin bulunmas, 2. Cmlede msnednileyh [bu cmlede fil (zne)] konumunda bulunmas. ()isim. Alameti:Banda () taksbulunmas. () isim. Alameti: ncesinde cer harfi ()olmas. ( )isim. Alameti: Zamir oluu.

.) ) isim. Alametleri: 1. Banda () taks bulunmas, 2. Cmledemsnedn ileyh [bu cmlede fil (zne)] konumunda bulunmas. ()isim.Alameti: Banda cer harfi () bulunmas. () isim. Alameti: Banda cerharfi () bulunmas.Sra Sizde 2

) . ) cmlesinde () kelimesi () taksndan da anlaldzere isim, () kelimesi sonundaki tenvinden de anlaldzere isim, ()harf ve () kelimesi de bandaki cer harfinden ve () taksndananlaldzere yine isimdir.

( . ) cmlesinde () kelimesi sonundaki () zamirindenanlaldzere fiil, (), () kelimeleri balarndaki () taksndan daanlald zere isim ve () kelimesi de sonundaki tenvinden deanlaldzere yine isimdir.) . ) cmlesinde ( ) ,( ) ve () kelimeleribalarndaki () taksndan da anlald zere isimdirler. ()kelimesinde bir alamet daha vardr ki o da bandaki () cer harfidir. ()kelimesi de isimdir ve alameti sonundaki tenvindir.

( . ) cmlesinde () kelimesi bandaki muzarat harfi() den anlald zere muzri fiil, () kelimesi () taksndananlald zere isim ve ( ) kelimesi de bandaki () cer harfinden ve.) taksndan anlaldzere isimdir)) . ) cmlesinde () kelimesi sonundaki () zamirindenanlald zere fiil, ( ) taksndan da) ) kelimeleri balarndaki) ,(anlald zere isim ve () kelimesi de sonundaki tenvinden deanlaldzere yine isimdir. () kelimesi ise harftir.Sra Sizde 3

.) ) Hatice lisede okuyan bir gen kzdr, isim cmlesi


28/243

22

.) ) lde bir deve grdm, fiil cmlesi.) ) renci derslerini gzden geirdi, fiil cmlesi.) ) ki kk ocuk zekidir, isim cmlesi.) ) Ikapat ve uyu!, fiil cmlesiYararlanlan Kaynaklar

Vl, F. F. (1997), en-Nahvul-vazf, Hil

Birgiv, M. (1998), zhrul-esrr, Erzurum.

Matrac, M.(2000), Fin-nahv ve tatbktuh, Beyrut

rt, M. M. (2006), Arapa DilbilgisiSarf, stanbul.

rt, M. M. (2009), Arapa DilbilgisiNahiv, stanbul.

Heyet, (ty), el-Kavidul-Arabiyyetul-muyessera, stanbul.


29/243

23


30/243

24

Amalarmz

Bu niteyi tamamladktan sonra;

Mzekker ve mennes terimlerini tanmlayabilecek,

Menneslik alametlerini tanyabilecek,

Hakk ve mecz mennes farknayrt edebilecek,

Mzekker-mennes ayrmnn dil bilgisindeki yerini aklayabileceksiniz.

Anahtar Kavramlar

Mzekker

Mennes

T-i marbta

Elif-i maksra

Elif-i memdde

neriler

Bu niteyi daha iyi kavrayabilmek iin;

Mustafa Meral rtnn Arapa Dilbilgisi Sarf adl kitabndakiMzekker-Mennes konusunu inceleyiniz.

Gramer kurallarn farkl cmle rnekleriyle defterlerinize yazarakalnz.


31/243

25

GR

Trkenin gramerinde doadaki erkek ve dii canllarn adlandrlmalarndakibaz ayrmlar dnda erillik-diillik kategorilerine rastlanmaz. Bu adlan-

drmalar da dilbilgisi kurallarn etkilemez. ngilizcede nc ahszamirlerinde olduu gibi snrldzeyde cinsiyet ayrmgzlenir. Arapa isecinsiyet ayrmnn neredeyse btn dilbilgisi kural ve yaplarnda etkiliolduu bir dildir.

Arapada isimler ve sfatlar cinsiyet asndan mzekker (eril) vemennes (diil) olmak zere ikiye ayrlr. Doal olarak erkeklik zelliinesahip canllar mzekker, diilik zelliine sahip canllar ise menneskategorilerini olutururlar. Bu snflama genileyerek canl cansz btnvarlklar kapsar. rnein kap kelimesi eril iken pencere kelimesi diildir.Hangi lte gre byle bir ayrma gidildiine ilikin net ve bilimsel birgereke ortaya konamamtr. Bu durumda, mennes ve mzekker isimleribirbirinden nasl ayracaz? Gayet basit: Arapada isim ve sfatlarn

sonlarna eklenen ve almet olarak adlandrlan son ekler kelimeninmennes mi mzekker mi olduunu kolayca anlamamzsalayacaktr. Bir desonunda hibir menneslik alameti bulunmadhalde mennes kategorisinegiren isimler vardr. Bunlar snrlsayda olup, renilmesi iitme ve ezberedayalolduu iin sem mennes olarak adlandrlr.

Mzekker-mennes ayrmnneden renmemiz gerektiini merak ettinizdeil mi? Bu ayrm renmek durumundayz, nk Arapada ahszamirleri, iaret isimleri, ilgi zamirleri ismin cinsiyetine gre deimektedir.Fiillerin ahslara gre ekiminde form cinsiyete gre ekillenir. zne ileyklem, sfat ile niteledii isim arasnda cinsiyet asndan uyum aranr. Dahabunun gibi cinsiyeti ilgilendiren baka konularn da varldnldndemzekker-mennes ayrmnn ne derece nemli bir konu olduu anlalr.

Konuya dair n bilgi iin www.onlinearabic.net, www.nizamettin.netadreslerine de bavurabilirsiniz.

Cinsiyet Ynndensimler (Mzekker-

Mennes)


32/243

26

OKUMA PARASI

. . :

... . . . ... . . . . . . . . . .. . . !

Metni Kavrama Altrmalar

1. Aadaki sorularokuma parasna gre cevaplandrnz.

1.

2. 3.4.5.6.7.8. .9

10.

11.

2. Altizili kelimelerin eanlamllarnparantez iinden seiniz.

( (1. .


33/243

27

.2.

.3.

4. !

5. .

6. .

7. .3. Altizili kelimelerin zt anlamllarnparantez iinden seiniz.

( )1. .2. .3. .4. .5. ..6.7. .

4. Altizili kelimelerin tekillerini syleyiniz.

.1 ..2 ...3!.4.5 ...6.7 .

5. Altizili kelimelerin oullarnsyleyiniz.

.1.

2. .

.3.

4. .


34/243

28

.5.

.6.

7. .6. Aada verilen Arapa cmlelerin en yakn Trke karlklarnseiniz.

.a. Hava ak olduunda sa elimde balta ve dierinde kova olduu halde

baheye inerim.

b. Hava ak ve gneparlak olduunda elimde kk bir balta ve dierindekova olduu halde baheye inerim.

c. Hava a

k ve gneparlak olduunda saelimde b

ak ve dierinde kovaolduu halde baheye inerim.

d. Hava ak ve gne parlak olduunda sa elimde kk bir balta vedierinde kovam olduu halde baheye inerim.

e. Hava ak ve gne parlak olduunda sa elimde kk bir balta vedierinde kova olduu halde baheye inerim.

.a. Bizle beraber bahede yaayan kpek, kedi, horoz ve tavuk gibi hayvanlar

doyurmayunutmam.

b. Bizle beraber bahede yaayan kpek, kedi, tavuk gibi hayvanlardoyurmayunutmam.

c. Bahede yaayan kpek, kedi, horoz ve tavuk gibi hayvanlardoyurmayunutmam.

d. Bizle beraber bahede yaayan kedi, horoz ve tavuk gibi hayvanlardoyurmayunutmam.

e. Bizle beraber yaayan kpek, kedi, horoz ve tavuk gibi hayvanlardoyurmayunutmam.

DLBLGS

ARAPADA CNSYET YNNDEN SMLER

Arapada isimler cinsiyet ynnden mzekker (eril) ve mennes (diil)olarak ikiye ayrlr.


35/243

29

MZEKKER (ERL)

Erkek canllarla, gramer bakmndan erkek kabul edilen varlklara delaleteden isim ve sfatlar mzekkerdir (erildir) . Mzekker isimler, hakk (gerek)ve mecz (itibar) olmak zere ikiye ayrlr:

1. Hakk Mzekker: Fizyolojik adan erkek olan varlklar iin kullanlanisim ve sfatlardr. Aadaki hakiki mzekker kelime rneklerini ve cmleierisindeki kullanmlarninceleyiniz:

..ocuk kktr..Adam uzundur ..Babasfakirdir..Amca baba yarsdr ..Horoz gzeldir..retmen baarldr ..Kardei hastadr..Daysemeklidir ..renci zekidir..Bu, gzel bir devedir ..Dede mutludur..Ahmet bir retmendir ..kz gldr..Babasmemurdur ..Aslan cesurdur..Halit mhendistir .O, Allaha inanr..Mdr konuuyor. ..ocuk uyuyor..i alyor

Geen cmlelerdeki mbteda-haber arasndaki cinsiyet uyumuna dikkatediniz. Mbteda mzekker olduu zaman haber de mzekker olur.

..Kedi kovalayan bir kpek grdm..O, kei gibi inatbir adamdr

..Kurban bayramnda bir ko kestik .At binenin kl kuananndr.

gibi baz isimler mstesna, mzekker isimlerin sonundatenis alameti (diilik alameti) bulunmaz. Bu tr isimler sadece sonlarndakimenneslik alametinden dolay lafzi mennes kategorisine dhil edilse de,dilbilgisi ynnden mzekkerdir.

..Talha alkan bir rencidir..Hamza geldi2. Mecz Mzekker: Fizyolojik adan erkek olmad halde dilbilgisiynnden eril kabul edilen varlklara delalet eden isimlerdir.


36/243

30

rnek Kelime ve Cmleler

..Deniz derindir..Ev byktr .Snf genitir..Kitap kalndr. ..Hava souktur...Bu kolay bir sorudur .nc ders bitti..lim faydaldr. ..Mescit temizdir..Evin kapsaktr..Kalem uzundur?Kk anahtar nerede ..Ay uzaktr..Snav yakndr

..Duvar beyazdr..Dayksektir ..Snfta okuyoruz..Vakit geiyor ..Geen hafta kydeydim..Ali kk bir fabrikada alyor ..Gelecek ay Kahirede olacam ..Geen yl byk bir daa trmandkHakiki mzekker isimlerde olduu gibi, mecz mzekker isimler de cmleierisinde mzekker ism-i iaretler, zamirler ve ism-i mevsullerle kullanlrlar.

Aadaki rnekleri inceleyiniz.

..Bu, eski bir evdir..Bu, fakir bir adamdrBirinci cmlede hakiki mzekker olan ismi, mzekker ism-i iaret

olan .ile kullanlmtr kinci cmlede mecz mzekker olan ismininde mzekker ism-i iaret olan .ile kullanldna dikkat ediniz

.Dn grdm adam geldi. .Senden aldm kitabokudum.

Birinci cmlede hakiki mzekker olan ismi, mzekker ism-i mevsulolan ile kullanlmtr. ifadesinde ki h zamiri de mzekker olan isminin yerine kullanld iin mzekker gelmitir. kinci cmledemecz mzekker olan isminin mzekker ism-i mevsul olan ilekullanldna, ifadesindeki mzekker h zamirinin de mecazimzekker olan isminin yerine kullanldna dikkat ediniz.Boluklarparantez iindeki uygun kelimelerle doldurunuz.

-----( (


37/243

31

..........2.........1.

............4..........3.

5. ............6...........

...........................87.MENNES (DL)

Dii varlklarla, gramer bakmndan dii kabul edilen varlklara delalet edenisim ve sfatlar mennestir (diildir). Mennes isimlerin sonlarnda,genellikle menneslik almetleri ( ) bulunur. Mennes isimler,hakk (gerek) ve mecz (itibar) olmak zere ikiye ayrlr:

1. Hakk Mennes: Fizyolojik adan dii varlklar iin kullanlanisimlerdir. Sonunda menneslik almeti bulunup bulunmamasna gre LafzHakk Mennes ve Gayri Lafz Hakk Mennes olarak iki ksma ayrlr.

1.1. Lafz Hakk Mennes: Fizyolojik adan dii bir varla delaleteden ve sonunda diilik alametlerinden birini tayan isimlerdir. Aadakilafz hakki mennes kelime rneklerini ve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz:

..Tavuk gzeldir..Kadn uzundur ..Nine mutludur..Bayan doktor beceriklidir

..Hemire baarldr .Halaszengindir. .Dii deve byktr..Anne hastadr ..Selma zekidir..Esma alkandr ..Leyla zengindir..Bayan retmen yorgundur .nek st ieriz..Kz ocuk uyuyor. ..Teyze fakirdir..Bu, beyaz bir koyundur ..Dii aslan yrtcdr..Bu siyah bir dii keidir .Bayan polis zariftir..Fatma vefaldr. .Nine torununa gzel bir hikye anlatyor. .Anne gelecek nesilleri yetitirir. .Dii aslan avda erkek aslanlara katlr..

Dii deve susuzlua insandan daha dayankldr.


38/243

32

1.2. Gayri Lafz Hakk Mennes: Fizyolojik adan dii bir varladelalet ettii halde sonunda diilik alameti tamayan isimlerdir. Aadakigayri lafz hakiki mzekker kelime rneklerini ve cmle ierisindekikullanmlarninceleyiniz:

..Kzkktr..Kz kardei hastadr .Alinin annesifakirdir. .Meryem evlidir . Hint gzel bir kzdr. .Zeynep gayretlidir. ..O, dul bir kadndr.Aye ocuklu bir kadndr. .Bu bir Arap ksradr..Dii eek gldr ..Hayzlkadn bevakit namaznklamaz..Hibir kz evde kalmolmayistemez .

Seyyib kocaslen kadn iin kullanlan bir terimdir. rneklerinde olduu gibi sadece diilere zg sfatlaragenellikle diilik ts getirilmez. Zira bu tr sfatlar mzekkerler iinkullanlmaz.

Boluklarparantez iindeki uygun kelimelerle doldurunuz.

-( ------(..........).(.2.........1...............4..........3............6.........5..7..........8.............

2. Mecz Mennes:Gerekte dii olmadhalde dil bilgisi ynnden diikabul edilen varlklara delalet eden isimlerdir. Menneslik alameti tayp

ta

mamas

na gre, Lafz Mecz Mennes ve Gayri Lafz Mecz Mennes(Semi Mennes) olarak iki ksma ayrlr.

2.1. Lafz Mecz Mennes: Gerekte dii olmad halde dil bilgisiynnden dii saylan varlklara delalet eden ve sonunda ( -- ) diilikalametlerinden birisi bulunan isimlerdir. Aadaki lafz meczi menneskelime rneklerini ve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz:


39/243

33

..anta ardr..Pencere byktr

..O, gzel bir andr .Araba pahaldr. ..l byktr..Nasihat faydaldr..Bahe genitir.Bu yeni bir saattir ..Okul sardr..Ktphane sakindir ..t siyahtr..Yumurta beyazdr ..Evimizin aalarla evrili bir bahesi var .Bir musibet bin nasihatten hayrldr.

Sana gre en byk sorun nedir? .Araba en yaygn ulam aralarndandr.

2.2. Gayri Lafz Mecz Mennes (Semi Mennes): Gerekte diiolmad halde dil bilgisi ynnden dii saylan varlklara delalet eden vesonunda diilik alameti bulunmayan isimlerdir. Aadaki gayri lafz meczimennes (semi mennes) kelime rneklerini ve cmle ierisindekikullanmlarninceleyiniz:

..Gneparlaktr..Dnya yuvarlaktr .Kapalarnerede?.Savahiledir. ..Ev temizdir..Sopa asi olana ..Ateyakcdr .Rzgr gldr. ..Sakulaiitmiyor..Gk mavidir ..Akrep zehirlidir..Nefis a gzldr ..Kuyu derindir

..Her nefis lm tadacaktr .(.Elden ne gelir! (Gz grmekte, el uzanamamakta .Ahmet, bakann sakoluydu..plak gzle uzak yldzlargremeyiz.


40/243

34


)-------(.......................21...............3. ..4...........6..............5. . ........................8............7.

Kendisinde menneslik alametlerinden birisi bulunmad halde menneskabul edilen baz isimler vardr (Semi mennes). Bunlarn belirli birmenneslik lt yoktur. Bu isimler szlk yardmyla ezberlenip renilir.

MENNESLK ALAMETLER

Arapada bir ismin mennes olduunu gsteren almet vard

r:1. T-i Merbta ( ):Yuvarlak t. Diilik tsda denilen bu t,

sonuna eklendii isim ve sfatlarmennes yaparak mzekkerlerinden ayrr.Yuvarlak menneslik tsnn kelimelerin aslndan olmayp zid olduuunutulmamaldr. Daha ok fiilden treyen sfatlarn (ism-i fil, ism-i mefl,sfat- mebbehe) ve ism-i mensblarn sonlarna eklenir. ( veya (eklinde yazlr. Fiilden trememi (cmid) isimlerde daha az bulunur.Aadaki rnek kelimeleri ve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz:

/-/-/-/-/-/-/--/-/- -/-/-/-

..Bu kadn zengindir..Bu adam zengindir ..Bu gen kz zekidir..Bu delikanlzekidir .Delikanlterbiyelidir. .Gen kz terbiyelidir. ..Kedi (dii) uyuyor..Kedi (erkek) uyuyor ..Kpek (dii) atr..Kpek (erkek) atr..Ahmet bir yazardr .Zeynep bir yazardr. .O (bayan), bir rencidir..O (bay), bir rencidir ..Babasbir retmendir .Annesi bir retmendir. .Maktule doktordu..Maktul doktordu ..Hatice Trktr..Mahmut Trktr ..retmen Hanefdir .retmen Hanefdir.


41/243

35

..Kz kardeim hasta..Erkek kardeim hasta ..Bayan doktor yorgundur..Doktor yorgundur ..O, iyi bir kadndr..O, iyi bir adamdr.Dii kpek yavrularna efkatle bakyordu. Fatma! Sen Hanefi mi yoksa! afii misin? .Bayan yazar okurlariin kitaplarnimzalyor. ..Ne yazk ki! Hemire hastayd!

Yuvarlak t; isim ve sfatlara menneslik anlam kazandrmasnn yansra, cins isimlere teklik anlam da kazandrr. Bu durumda Tl-vahdeadnalr. Aadaki kelime rneklerini ve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz:

//// .iei ve gl ok severim.

..Bir iek kopardm, bir gl kokladmBirinci cmlede ve kelimeleri cins isimlere bir tek, bir tane

anlam kazandran Tl-vahde () getirilmeden kullanld iin anlamolarak iek ve gl cinsini ifade etmektedir. Aynkelimeler ikinci cmlede ve eklinde teklik anlam tayan Tl-vahde () ile kullanldiin bir tek iek ve bir tek gl anlamkazanmtr. Aadaki rneklerde dedurum ayndr.

.Karnca ve aralkan hayvanlardandr.

.Bu kk bir karncadr.Bu byk bir ardr

Diilik tsmuttasl zamirle birletii zaman () eklinde yazlr.///-

() lsnde olup ism-i mefl (edilgen orta) anlam tayan sfatmebbeheler ile, ( ) lsnde ism-i fil (etken orta) anlam tayansfatlarda erillik-diillik ayrm yoktur. Bu vezinler mzekker ile mennesarasnda ortaktr.

..ldrlmbir kadn/..ldrlmbir adam: ..Yaralbir kadn/..Yaralbir adam:


42/243

36

:.Sabrlbir adam./.Sabrlbir kadn. :.Yalbir adam./.Yalbir kadn.kelimesi ,ldrlm kelimesi .sabrlanlamndadrkelimesi yaralanm, kelimesi .ciz, yalanlamndadrBoluklarparantez iindeki uygun kelimelerle doldurunuz.

)-------(.............2.........1..............4...............3............ ...............65......................87.

2. Elif-i Maksra ( :( sim ve sfatlarn sonuna ( veya )eklinde yazlan eliftir. Elif-i maksrann menneslie delalet edebilmesiiin kelimenin aslndan olmayp zid olmas arttr. Aksi takdirde (delikanl), (hastane) ve (Ms) rneklerinde olduu gibimenneslik anlamifade etmez. Zira bu rneklerde elif-i maksra, kelimeninkk harflerindendir, menneslik iin sonradan eklenmideildir.

Elif-i Maksrann Tenis Alameti Olarak KullanldYerler

ve vezinlerindeki isim ve sfatlarda zid olan elif-i maksramenneslik alametidir. vezni, mzekker olan ism-i tafdilininmennesidir. vezni ise, mzekker olan sfat-mebbehe veznininmennesidir. Ayrca .vezninde bir takm isim ve mastarlar da vardrsm-i tafdil, mukayese ve stnlk bildirmek iin fiillerden veznindetretilir. Sfat-mebbehe ise, ahs ve nesnelerdeki sabit niteliklere delaletetmek zere geisiz fiillerden eitli vezinlerde tretilir. vezni buvezinlerdendir. Aadaki kelimeleri ve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz:

------ -------

kelimesi..En byk kadn..En byk erkek byk oldu fiilinden tretilmien byk anlamndaism-i tafdildir. ise vezninin mennesidir. Dikkat edilecek olursakelimesinde elif-i maksra yoktur. Oysa kelimesinde elif-i maksravardr. Elif-i maksra kelimesini mennes yapmakta ve onu mzekkerivezninden ayrmaktadr.

. Bu tok bir adamdr. . Bu tok bir kadndr.


43/243

37

kelimesi doydu fiilinden tremi tok anlamnda sfat-mebbehedir. ise sfatnn mennesidir. Dikkat edilecek olursa kelimesinde elif-i maksra yoktur. kelimesinin sonunda ise elif-imaksra vardr. Elif-i maksra kelimesini mennes yapmakta ve onumzekkeri .sfatndan ayrmaktadr

.En kk kz karde..En kk erkek karde ..En yce gaye..En yksek hedef ..Susuz kadn..Susuz adam .Sarhoadam..Sarhokadn. ..En dk zarar..En dk kar ..Veren el alan elden stndr ..O gzel gnler hobir anoldu .Hint, snftaki en kk kz rencidir. .)-55(

t verip hatrlat. Zira hatrlatmak mminlere fayda verir. .-20(.Ve ona en byk mucizeyi gsterdi(..)-180(.

En gzel isimler Allah'ndr, O'na o isimlerle dua edin.

.hracatmz en yksek seviyelere kt. .)-74(.

brahim'in korkusu gidip mjde gelince, Lut kavmi hakknda bizlemcadeleye balad.

.Kadn arabasnikili kullanyordu...Gelecek gnler byk olaylara gebe

3. Elif-i Memdde (): Kelime sonunda () eklinde yazlaneliftir. Elif-i memddenin menneslik alameti olabilmesi iin hemzenin zid(fazlalk) olmas gerekmektedir. Aksi takdirde elif-i memdde menneslik

alameti olamaz. rnein kelimelerindeki elif-imemddeler asl harflerden olduklar iin menneslik ifade etmez. Zira kelimesinin kk fiili, kelimesinin kk ise fiilidir. Dierlerindede durum pek farkldeildir. ,kelimesindeki hemzenin aslvav ve kelimelerindeki hemzelerin asllar ise ye harfleridir. Hemze bukelimelere sonradan ilave edilmemitir.


44/243

38

Elif-i Memddenin Tenis Alameti Olarak KullanldYerler

veznindeki isim ve sfatlar: Elif-i memdde daha ok renk, sakatlk vess bildiren veznindeki sfat- mebbehenin mennesi olan vezninde tenis alametidir. Aadaki kelime rneklerini ve cmleierisindeki kullanmlarninceleyiniz:

,kelimesi sfat-mebbehe vezninin mennesidir. Mzekker olan vezninde elif-i memdde () bulunmazken, mennes olan veznine

sonradan ilave edilmitir. Aadaki rneklerde de durum ayndr:

..Orman yeildir..anta siyahtr ..l byktr..Topal bir kz geldi ..Gk mavidir..O, kambur bir kadndr..Leyla krdr..Annesi dilsizdi ..Yumurta beyazdr..Gl krmzdr .Sarbir inek aldm..Kz zariftir.


)--------(.1.................2....................................................43..........................65................8..............7.

Menneslik alametlerinin sonunda bulunduu ismin mennes saylabilmesiiin, bu alametlerin kelimenin kk harflerinden olmamasgerekmektedir. Aksitakdirde isim mzekkerdir.

KULLANIMI YAYGIN SEM MENNES

SMLER ArkaYer, toprak, dnyaKulakCehennemYzkparmaKuyu

arapSavaCehennemKovaEvSere parmak


45/243

39

RuhAyakKol, arnCehennemBacakYel, rzgar,GkCehennem semDiGneSolKuzey rzgar

,denek(Aruz(iir terimi sopaAkrep,Gz casus, emeBaltaBaldr, but

AyakTencereFirdevs YayBardak, kadehOmuz,Aya avuiiAteNaln, ayakkabSaelKala

ALITIRMALAR

1. rnekte olduu gibi mzekker mbtedalarmennese dntrnz.

.-.:-.1.-.2.-.3.-.4.-.5.-.6.-.7.-.8.-.9.

-.10.

2. rnekte olduu gibi mzekker haberleri mennese dntrnz.

-.: ......................-.1....................-.2..................-.3.


46/243

40

.....................-.4.

-.5. ...................

...................-.6.

.................-.7.

................-.8.

.................-.9.................-.10.

3. Aadaki isim ve sfatlartablodaki ilgili yerlere yerletiriniz.

4. Aadaki terkipleri szlk yardmyla Arapaya eviriniz.

A grubunun sfat tamlamas, B grubunun isim cmlesi olduuna dikkatediniz.

A GRUBU B GRUBU

Krmzgl. . Adam zengindir. .Byk bahe. Kadn fakirdir.

Faydalkitap. ocuk kktr.

Gl rzgr. Kz renci alkandr.

Uzun kalem. Erkek renci zekidir.

HakikiMzekker

MecaziMzekker

LafziHakiki

Mennes

Gayri LafziHakiki

Mennes

LafzMecz

Mennes

Gayri LafzMecz

Mennes


47/243

41

Temiz okul. Oda temizdir.

Sarinek. Okul byktr.

En byk l. Ev kktr.

En kk kz. lim faydaldr.

Kk anta. Hayat ksadr..

Sol gz. Kapkapaldr.

5. Aadaki mennes kelimelerin alametlerini rnekteki gibi aklaynz.

rnek:mennestir. Almeti kelimenin sonundaki kapaltadr.6. Cmlelerdeki boluklar parantez iindeki doru kelimelerle dol-

durunuz.

)----(...........1.

)----(...........2.

)----(...........3.

)-(..........4.

5. ..........)----(7. Aadaki cmleleri nitede geen kelimeler ve benzer cmlelerden

yararlanarak Arapaya eviriniz.

Kardeim lise ikinci snfta okuyan bir rencidir.

Byk bir bahesi olan bir evimiz var.

Alinin annesi memurdur.

Dn kydeydik.

Dede torununa uzun bir hikye anlatyor.


:idare etmek, yrtmek, evirmek-- :trafik skkl:karmak--

:geindirmek, bakmak--


48/243

42

:gece yarsoldu :alnnn teriyle-- :ulamak, erimek

- -:den olumak, meydana gelmek - :e gerekmek, mal, meli:almak, gayret etmek, abalamak--:okumak, renim grmek-- :bkmadan usanmadan :ev hanm- -:anlatmak

:birtaksi ofr:sulamak, su iirmek--:elendirmek, oyalamak, avutmak--

:budamak, ayklamak-- :grlt:tercih etmek, yelemek, stn tutmak--

:bir-- eyi yapmak :mmkn mertebe, imkan lsnde:vakit geirmek--

:kazanmak-- :ailesini geindirmek iin:bir renci olarak !:yaamak ne kadar da gzel:henz ulamad, gelmedi :e susam, e susayan :elenceli, zevkli :birbirlerini karlklsevip sayarlar:sakinlik


49/243

43

zet

Mzekker ve mennes terimlerini tanmlayabilmek

Erkek canllarla, dil bilgisi ynnden eril kabul edilen varlklargsteren isimve sfatlar mzekkerdir. Dii varlklarla, dil bilgisi ynnden diil kabul

edilen varlklargsteren isim ve sfatlar ise mennestir.Menneslik alametlerini tanyabilmek

Mennes isimlerin sonlarnda, menneslik almetleri adverilen ( )harfleri genellikle bulunur. Menneslik alameti tanedir: 1- kelimesinin sonundaki yuvarlak t (). 2- kelimesinin sonundaki elif-imaksra (). 3- .() kelimesinin sonundaki elif-i memddeMenneslik alametlerinin sonunda bulunduu ismin mennes saylabilmesiiin, bu alametlerin zid olmas, kelimenin kk harflerinden olmamasgerekmektedir. Aksi takdirde isim mzekker kabul edilir.

Hakk ve mecz mennes farknayrt edebilmek

Fizyolojik adan erkek varlklar iin kullanlan isimlere Hakiki Mzekker,gerekte erkek olmadhalde dilbilgisi ynnden eril kabul edilen isimlereise Mecazi Mzekker denilmektedir. Fizyolojik adan dii varlklar iinkullanlan isimlere Hakiki Mennes, gerekte dii olmadhalde dilbilgisiynnden diil kabul edilen isimlere ise Mecazi Mennes denilmektedir.Her iki mennes eidi de menneslik alametleri tayp tamamasynnden Lafz ve Gayri Lafz olarak ikiye ayrlr.

Mzekker-mennes ayrmnn dil bilgisindeki yerini aklayabilmek.

Arapa konuurken ve yazarken kurduumuz cmle ve tamlamalardakullandmz kelimelerin cinsiyet asndan birbirleriyle uyumlu olmalargerekir. nk kelimeler arasndaki cinsiyet uyumu Arapa dilbilgisindenemli bir yer tutar. Bu uyum gzetilmeden kurulan cmle ve tamlamalargramer asndan yanlsaylrlar.

Kendimizi Snayalm

1.Aadaki cmlelerin hangisinde menneslik uyumu yanltr?

a. b. c. .d e.

2.Aadaki isimlerden hangisi hakiki lafzi mennestir?

a. b.


50/243

44

c.d.e.

3. Aadaki isimlerden hangisi mecazi mzekker deildir?

a.b.c.d.e.

4. Aadaki cmlelerin hangisinde cinsiyet uyumu doru yazlmtr?

a.b.

.cd.e.

5. Aadakilerin hangisinde sem mennes lemesi yanltr?

a. - - b. -- c. -- d. -- e. --


1. a Yantnz doru deilse, Menneslik Alametleri Ta-i Merbutakonusunu yeniden okuyunuz.

2. c Yantnz doru deilse, Hakiki Lafzi Mennes konusunuyeniden okuyunuz.

3. b Yantnz doru deilse, Mecazi Mzekker konusunu yenidenokuyunuz.

4. d Yantnz doru deilse, Menneslik Alametleri Ta-i Merbutakonusunu yeniden okuyunuz.

5. c Yantnz doru deilse, Mecazi Mennes konusunu yenidenokuyunuz.


51/243

45


Sra Sizde 1

.4.3.21. .5.6.7.8

Sra Sizde 2

.8.7.6.5.4.3.21.

Sra Sizde 3

.8.7.6.5.4.3.21.

Sra Sizde 4

.8.7.6.5.4.3.21.

Sra Sizde 5

.8.7.6.5.4.3.21.

Yararlanlan Kaynaklar

rt, M. M., (2008), Arapa Dilbilgisi Sarf,stanbul.

Gler, ., Gnday H., ahin, . (2001), Arapa Dilbilgisi, stanbul.

Kl, H. (2005), Arapa Dilbilgisi Sarf, stanbul.

Talu, M. (1986), Sarf lmi-Nahiv lmi, Kayseri.


52/243

46

Amalarmz

Bu niteyi tamamladktan sonra;

Mfred, tesniye ve cem terimlerini tanmlayabilecek,

Slim cemi-mkesser cemi farknayrt edebilecek,

Mfred isimlerin mkesser cemi vezinlerini kavrayabilecek,

Mfred, tesniye ve cem kelimelerin irab alametlerini ayrtedebileceksiniz.

Anahtar Kavramlar

Mfred

Tesniye

Cem-i mzekker slim

Cem-i mennes slim

Cem-i mkesser

neriler


Mustafa Meral rtnn Arapa Dilbilgisi Sarf adlkitabndaki Mfred-

Tesniye ve Cem konusunu inceleyiniz. Trke dilbilgisinde tekil ve oul kelimelerle ilgili aratrma yapnz.


53/243


54/243

48

OKUMA PARASI

. . .

. . )( . . . . . . .

Metni Kavrama Altrmalar

1. Aadaki sorularokuma parasna gre cevaplandrnz.

1.

2.

3.

4.

5.

6. )(

.7

8.

9. .10.


55/243

49

2. Altizili kelimelerin eanlamllarnparantez iinden seiniz.

)-------(1. ..2..3.4. .5. .6. .7. .8. .

3. Altizili kelimelerin zt anlamllarnparantez iinden seiniz.

)-------(1. .2. .3. )(.

.4.

5. .

6. .

7. .

8. .

4. Altizili kelimelerin tekillerini (Mfred) syleyiniz.

.1.

2. .

.3.

4. .

.5.

6. .


56/243

50

7. .

.8.

5. Altizili kelimelerin oullarn(Cemi) syleyiniz.

1. .

.2.

3. .

.4.

5. )(.

6. .

.7. 8. .

6. Aada verilen Arapa cmlelerin en yakn Trke karlklarnseiniz.

.a. Dil gnlk hayatmzda szl olarak aramzda anlamak ve iletim

salamak iin kullandmz bir aratr.

b. Dil gnlk hayatmzda yazl ve szl olarak aramzda anlamak iin

kulland

m

z bir arat

r.c. Dil hayatmzda yazl ve szl olarak aramzda anlamak ve iletim

salamak iin kullandmz bir aratr.

d. Dil gnlk hayatmzda yazlve szl olarak anlamak ve iletim salamakiin kullandmz bir aratr.

e. Dil gnlk hayatmzda yazlve szl olarak aramzda anlamak ve iletimsalamak iin kullandmz bir aratr.

.a. Dil olmasaydinsanolu gnmzde sahip olduu medeniyet ve teknolojialanndaki ilerlemelere ulaamazd.

b. Dil olmasaydgnmzde sahip olduu medeniyet ve teknoloji alanndakiilerlemelere ulaamazdk.

c. Dil olmasayd insanolu sahip olduu medeniyet ve teknoloji alanndakiilerlemelere ulaamazd.


57/243

51

d. Dil olmasayd insanolu gnmzde sahip olduu teknoloji alanndakiilerlemelere ulaamazd.

e. Dil olmasayd insanolu gnmzde sahip olduu medeniyet alanndakiilerlemelere ulaamazd.

DLBLGS

SAYI YNNDEN SMLER

Arapada isimler ve sfatlar niceliklerine gre gruba ayrlrlar. 1- Mfred(Tekil). 2- Tesniye (kil). 3- Cemi (oul).

Mfred (Tekil sim)

Eril veya diil bir tek varla delalet eden isim ve sfatlardr. Aadaki

mfred kelime rneklerini ve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz: ..Hemire yorgundur..Bu uzun bir kalemdir

..Ev byktr..Kk bir ocuk geldi..Bu eski bir evdir..Fatma retmendir

..Yeni bir ii geldi..Kapaktr..Pencere kapaldr .Bu zor bir kelimedir

..Defter kalndr..O baarlbir rencidir Bir araba satn aldm.renci zekidir.

rnek cmlelerde yer alan isim ve sfatlarn mfred (tekil) olduuna,sadece bir varla delalet ettiine dikkat ediniz.

Tesniye (kil sim)

Ayntrden iki varla delalet eden isim ve sfatlardr. Tesniyeye msennda denmektedir.Yapl: Mfred (tekil) bir ismin sonuna elif ve kesral bir nn () ilaveedilerek yaplr. Bu elif, kelimenin cmle ierisindeki konumuna gre birncesi fethal yya dnerek ( ) eklini alr. Aadaki mfredkelimelerin () ekiyle tesniye yaplnve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz:


58/243

52

..ki adam gitti..Bir adam gitti..ki ocuk alad..Bir ocuk alad ..ki kadn gitti..Bir kadn gitti

..ki renci geldi..Bir renci geldi..ki kitap faydaldr..Kitap faydaldr

..ki ev byktr..Ev byktr..ki kz kktr..Kz kktr..ki doktor hnerlidir..Doktor hnerlidir

rnekler cmleleri incelediimizde mfred isimlerin sonlarnda refalameti olan zamme () harekesinin yerini tesniye isimlerde elif ve nn ()harflerinin aldngrmekteyiz. Yalnz nn harfi sabit bir harf olmayp bazdurumlarda dtnden irab alameti olarak yalnzca elif kabuledilmektedir.

Aadaki mfred kelimelerin ( ) ekiyle tesniye yapln ve cmleierisindeki kullanmlarninceleyiniz:

..ki dil rendim..Bir dil rendim

.Bir gn sonra dnd. .ki gn sonra dnd. .Bir lamba aldm. .ki lamba aldm.

..ki kalemle yazdm..Bir kalemle yazdm..ki elma yedim..Bir elma yedim..ki kelime yazdm..Bir kelime yazdm . Bir misafir arladm..ki misafir arladm..ki bayan hoca grdm..Bir bayan hoca grdm

rneklerde de grld zere mfred isimlerde nasb alameti olan fetha)nn yerini tesniyelerde) ) ile cer alameti olan kesra) .) almaktadr)


59/243

53

Tesniye isimlerin ref halindeki irab alameti zamme yerine elif, nasb ve cerhalindeki irab alameti ise bir ncesi fethalolan cezimli ydr. Sonda bulunankesral nn () halde de (ref, nasb ve cer) deimemektedir. Bu nn,tesniyenin muzf olmashalinde dmektedir. Aadaki rnekleri inceleyiniz.

..ki retmen geldi..Bir retmen geldiBirinci cmlede kelimesi fildir (zne). Filler cmlede ref

konumunda bulunur. Ref konumunda bulunan mfred (tekil) kelimelerinirabharekeyle olur. Tekil isimlerde ref alameti zammedir. kinci cmledeki kelimesi de fildir. Fil olduu iin ref konumundadr. Tekil isimlerderef alameti olan zammenin yerini tesniyede elif () almaktadr. nktesniyenin irabharekeyle deil harfledir.

..ki retmen grdm/..Bir retmen grdmBirinci cmlede kelimesi mefuldr (nesne). Mefuller cmlede nasb

konumunda bulunur. Nasb konumunda bulunan tekil kelimelerin irabharekeyle olur. Tekil isimlerde nasb alameti fethadr. kinci cmledeki kelimesi de mefuldr. Meful olduu iin nasb konumundadr. Tekilisimlerde nasb alameti olan fethann yerini tesniyede cezimli ye ()almaktadr. Zira tesniyenin irabharekeyle deil harfledir.

.ki retmene uradm/.Birretmene uradmBirinci cmlede kelimesi () harf-i cerri ile mecrrdur. Banda harf-

i cer bulunan isimler cer konumundadr. Cer konumunda bulunan tekilkelimelerin irabharekeyle olur. Tekil isimlerde cer alameti kesradr. kincicmledeki kelimesi de mecrrdur. Mecrr olduu iin cerkonumundadr. Tekil isimlerde cer alameti olan kesrann yerini tesniyedecezimli ye () almaktadr. Zira tesniyenin irabharekeyle deil harfledir.

.Annenin iki ocuu geldi./Annenin ocuu geldiBirinci cmlede muzf olan kelimesinden tenvin dmtr. nk

isim tamlamasnda muzf tekil olursa tenvin dmek zorundadr. kincicmlede kelimesinden nn dmtr. nk isim tamlamasnda muzftesniye olursa nn dmek zorundadr.

zetle tesniyenin sonunda ref, nasb ve cer hallerinin nde de nn harfibulunmakta, bu nn, muzf olmasdurumunda tesniyeden dmektedir.

Aadaki cmlelerde altizili kelimeleri tesniye yapnz.

...3..21. ...6..54.

Son Harfi lletli Olan sim ve Sfatlarn Tesniye Yapl

Menkssimlerin Tesniyesi

Kesradan sonra sakin bir y ile sona eren isimlere manks denir. Mfredmanks isimlerde son harf olan ynn zerine ref alameti olan zamme ile cer


60/243

54

alameti olan kesra yazlamaz. Nasb alameti olan fetha ise yazlr. Bandael taks ) bulunan manks isimler tesniye yaplrken y harfi fethalanr)sonra konumuna gre () veya () ilave edilir.

iki kad, iki yarg-kad, yarg..ki kadgeldi..Kadgeldi ..ki kadygrdm..Kadygrdm

..ki kadya uradm..Kadya uradmSonundaki y harfi drlmolan manks isimler tesniye yaplrken y

kelimeye ide edilir.

herhangiiki kad-herhangibir kad..ki kadgeldi..Bir kadgeldi

..ki kadgrdm..Bir kadgrdm..ki kadya uradm..Bir kadya uradm

Maksrsimlerin Tesniyesi

Son harfi elif-i maksra ( veya ) olan isim ve sfatlardr. Mfred maksrisimlerin sonlardeimez. Ref, nasb ve cer durumlarnda aynkalr.

Maksr isimler tesniye yaplrken;

1. harfli maksr isimlerdeki elifler nce asllarna (vav veya y) evrilir.

iki denek--denek-..Bu ikisi denektir..Bu bir denektir

..ki denek krdm..Bir denek krdm.ki denekle vurdum.Bir denekle vurdum

iki gen--gen, deli kanl-..ki gen geldi..Bir gen geldi

..ki gen grdm..Bir gen grdm ..ki gence uradm..Bir gence uradm2.Maksr ismin harfleri ten fazla ise, elifler yya evrilir.

--gebe/iki mana--mana


61/243

55

Memddsimlerin Tesniyesi

Son harfi elif-i memdde() olan isim ve sfatlardr.Memdd isimler tesniye yaplrken;

1.Kelimenin sonunda bulunan elif-i memdde asli harfi olmay

p menneslikalameti ise, vva evrilir.

--(krmz(mennes-(krmz(mzekker...Bu krmzbir antadr...Krmzbir anta sattm

2. Elif-i memdde menneslik alameti deil de kelimenin aslndan ise,olduu gibi kalr.

iki ina--ina-ina etti-yetiti3.Elif-i memdde vav veya ydan hemzeye dnm ise; elif-i memdde

aynen kalabilecei gibi hemze, vava da evrilebilir.

iki gk----gk-

Cemi (oul sim)

kiden fazla varla delalet eden isim ve sfatlardr. Cemi isimler oulyaplbiimine gre ikiye ayrlr: 1- Slim Cemi. 2- Mkesser Cemi

Slim Cemi (Kuralloul)

Tekilinin yaps bozulmadan isim ve sfatlarn sonuna baz oul eklerigetirilerek yaplan oul trdr. Cinsiyet ynnden Cem-i Mzekker Slimve Cem-i Mennes Slim olmak zere ikiye ayrlr.

Cem-i Mzekker Slim (KurallEril oul)

Mfred mzekker ismin yapsbozulmadan yaplan kuralloul trdr.

Yapl: Mfred mzekker isim ve sfatlarn sonuna bir ncesi zammeli

sakin bir vav ve fethal bir nn ( ) getirilir. Bu vav, kelimenin cmleierisindeki konumuna gre bir ncesi kesral sakin yeye dnerek ( )eklini alr.

Aadaki mfred kelimelerin () ekiyle cem-i mzekker slim yaplnve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz:

----


62/243

56

...Mhendis baarldr...i sevinlidir

...Mmin ihlasldr..ifti (iftiler) tarlayekiyor)(

..Turist (Turistler), rehberi dinliyor)(rnek cmleleri incelediimizde mfred isimlerin sonlarnda bulunan

zamme () harekesinin yerini cem-i mzekker slim isimlerde vav ve nn.) harflerinin aldngrmekteyiz)

Aadaki mfred kelimelerin () ekiyle cem-i mzekker slim yaplnve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz:

------ ..(Bir aratrmac(aratrmaclar) grdm(

..(Ali bir gmene (gmenlere) yardm etti(..(Bir muhabir (muhabirler) gnderdik(

)(Antrenr oyuncuyu (oyuncular) dllendirdi...(Halit satcya (satclara) selam verdi(..(Memurla (Memurlarla) tarttm(

) .(Bir kylyle (kyllerle) konutum.rneklerde de grld zere mfred isimlerin sonlarnda bulunan fetha

() ) harekelerinin yerini cem-i mzekker slim isimlerde) ) ile kesra)harfleri almaktadr.

Cem-i mzekker slimin ref halindeki irab alameti zamme yerine vav, nasb vecer halindeki irab alameti ise bir ncesi meksur sakin yd r. Sonda bulunanfethalnn () halde de (ref, nasb ve cer) deimemektedir. Bu nn, cem-imzekker slimin muzf olmas halinde dmektedir ve bu yzden irabalameti olarak kabul edilmez. Aadaki rnekleri inceleyiniz.

..retmenler geldi..Bir retmen geldiBirinci cmlede kelimesi fildir (zne). Filler cmlede ref

konumunda bulunur. Ref konumunda bulunan tekil kelimelerin irabharekeyle olur. Tekil isimlerde ref alameti zammedir. kinci cmledeki kelimesi de fildir. Fil olduu iin ref konumundadr. Tekil isimlerde ref


63/243

57

alameti olan zammenin yerini cem-i mzekkeri slimde vav () almaktadr.nk cem-i mzekker slimin irabharekeyle deil harfledir.

..retmenler grdm/..Bir retmen grdmBirinci cmlede kelimesi mefuldr (nesne). Mefuller cmlede nasb

konumunda bulunur. Nasb konumunda bulunan tekil kelimelerin irabharekeyle olur. Tekil isimlerde nasb alameti fethadr. kinci cmledeki kelimesi de mefuldr. Meful olduu iin nasb konumundadr. Tekilisimlerde nasb alameti olan fethann yerini cem-i mzekker slimde sakin y.) almaktadr)

.retmenlere uradm/.Bir retmene uradmBirinci cmlede kelimesi () harf-i cerri ile mecrrdur. Banda harf-

i cer bulunan isimler cer konumundadr. Cer konumunda bulunan mfred(tekil) kelimelerin irabharekeyle olur. Tekil isimlerde cer alameti kesradr.kinci cmledeki kelimesi de mecrrdur. Mecrr olduu iin cerkonumundadr. Tekil isimlerde cer alameti olan kesrann yerini cem-imzekkeri slimde sakin ye () almaktadr.

...Okulun retmeni geldiBirinci cmlede muzf olan kelimesinden tenvin dmtr. nk

isim tamlamasnda muzf tekil olursa tenvin dmek zorundadr. kincicmlede kelimesinden nn dmtr. nk isim tamlamasnda muzfcem-i mzekkeri slim olursa nn dmek zorundadr.

zetle cem-i mzekkeri slim isimlerin sonunda ref, nasb ve cerhallerinin nde de nn harfi bulunmakta, bu nn, muzf olmas durumunda

cem-i mzekker slimden dmektedir.

Cmlelerde altizili kelimeleri cem-i mzekker slim yapnz.

...3..21.

...6..54.

Cem-i Mennes Slim (KurallDiil oul)

Mfred mennes ismin yapsbozulmadan yaplan kuralloul trdr.

Yap

l

: Mfred mennes isim ve s

fatlar

n sonuna elif ve a

k t ()getirilmek suretiyle yaplr. Kelimenin sonunda diilik ts ) varsa bu t)kaldrlr, daha sonra () harfleri ilave edilir. Eliften sonra gelen ak t,kelimenin cmle ierisindeki konumuna gre zammeli veya kesral olur.Hibir zaman fethalolamaz.

Aadaki mfred kelimelerin () ekiyle cem-i mennes slim yaplnve cmle ierisindeki kullanmlarninceleyiniz:


64/243

58

.Anne efkatlidir....Kz ocuk uyumakta.

..(Kz renci (kz renciler) baarloldu(..(Bir bayan arkada(bayan arkadalar) geldi(..(Bayan retmen (bayan retmenler) dnd( ) (.Zeynep (Zeynepler) kye gitti...(Bayan doktor (bayan doktorlar) yoruldu(

rneklerde grld zere, hem mfred mennes isimlerde hem decem-i mennesi slim isimlerde ref alameti zamme ()dir. nk tekilisimlerde olduu gibi cem-i mennes slim isimlerin irabda harekeyledir.


.(Bir bayan mhendis (bayan mhendisler) grdm(

..(Ali bir bayana (bayanlara) yardm etti()(

Mdr kz renciyi (rencileri) dllendirdi.

rneklerde grld zere, mfred mennes isimlerde nasb alameti olanfetha ()nn yerini cem-i mennesi slim isimlerde kesra () almaktadr.


..(Bayan retmeni (retmenleri) dinledim(

..(Bir bayan yazarla (yazarlarla) konutum(..(Bayan doktorla (doktorlarla) grtm(

rneklerde grld zere, hem mfred mennes isimlerde hem decem-i mennes slim isimlerde cer alameti kesra ()dr.

zetle cem-i mennes slimin irab harekeyledir. Ref hali zamme, hemnasb hem de cer hali kesrayladr.


65/243

59

Bir kelimenin Cem-i mennes slim saylabilmesi iin sonundaki elif ve aktenin () zid olmas, kelimenin aslndan olmamasgerekir. ayet sondaki t.) kelimenin aslndan ise byle bir cemi, cem-i mkesserdir)

vakitlervakit/beyitler-beyitCmlelerde altizili kelimeleri cem-i mennes slim yapnz.

...3..21.

...6..54.;(kz karde) kelimeleri kural dolarak(kz) ve,((anne .eklindecem-i mennes slim yaplrlarMkesser Cemi (Kuralsz oul)

Tekil ismin yapsbozularak (krlarak) yaplan kuralsz oul trdr.

Cem-i mkesser ekilde yaplr:

1.Tekil isme harf ekleyerek. rnek kelimeler:

ocuklarocuk/adamlaradam2.Tekil isimden harf kararak. rnek kelimeler:

yataklaryatak/kitaplarkitap3.Tekil ismin harekesini deitirerek. rnek kelimeler:

putlarput/aslanlaraslanrneklerde de grld zere tekil kelime oul yaplrken yaps

bozulmakta, harf veya harekeleri deimektedir. Bu yzden bu oul trneyapskrlm, paralanmanlamnda mkesser cemi denmektedir.

Mkesser cemiler (kuralsz oullar/krk oullar), ifade ettikleriokluun niceliine gre ikiye ayrlr:

Cem-i Kllet (Azlk oulu)

Saylarten ona kadar olan varlklara delalet eden krk ouldur. Bu cemitrne az sayda okluu ifade eden anlamnda cem-i kllet (azlk oulu)denmektedir. Drt vezni vardr.

1. vezni. Aadaki kelime rneklerini ve cmle ierisindekikullanmlarn inceleyiniz. Mfred kelimelerin cemi yaplrken yapsnndeitiine dikkat ediniz.

- - - -


66/243

60

- - -..Bunlar kalemdir..Bu bir kalemdir

..ocuklar uyuyorlar..ocuk uyuyor..Kapaktr .Kaplar aktr. ..nsanlar zgrdrler..nsan zgrdr

.. mil yrdk..Bir mil yrdk arda dolat.arlarda gezdi.

.ocuklar glyorlar..ocuk glyor.Ecdadmz kahramandr.Dedem kahramandr

2. :vezni. Aadaki kelime rneklerini ve kullanmlarninceleyiniz- --

..Nefisler agzldr..Nefis agzldr..Gzmle grrm .Gzlerimizle grrz.

. harf yazdm.Bir harf yazdm3. :vezni. Aadaki kelime rneklerini ve kullanmlarninceleyiniz

- - -.Bu rnekler gzeldir.Bu rnek gzeldir ..Sorular kolayd..Soru kolayd..Cevaplaryazdm..Cevabyazdm

:vezni. Aadaki kelime rneklerini ve kullanmlarninceleyiniz.4- - -

..Delikanllar geldi..Delikanlgeldi..Kardeler gittiler..Erkek kardegitti..ocuklar uyuyorlar..ocuk uyuyor

Cem-i Kesret (okluk oulu)

ten sonsuza kadar olan eril veya diil varlklara delalet eden krkouldur. Bu cemi trne ok sayda okluu ifade eden anlamnda cem-ikesret (okluk oulu) denmektedir. Bu oul trnn otuzdan fazla vezni


67/243

61

vardr. ncelikle bu vezinlerden yaygn olanlarnvereceiz daha sonra rnekkelimelerin cmle ierisinde kullanmlarngreceiz.

-:.-:.-::.:.::.:.:-:.-:.-:

-:.-:.-: ..-: :- .:-.

:- .:-.:-...Kr bir adam geldi

...Bu gzel bir kitaptr .Uzun bir cmle okuduk. .

...Kurtarma ekibi geldi...Hasetiyi sevmem...Bu byk bir dadr

..Bu arkadamn kabridir ...i dnd

...Tabyktr...Sen cesur bir adamsn

...Kasap parmankesti...Fakire yardm ettim

...Bir mektup yazdm..Bu, nemli bir kuraldr .

..Hasta vasiyetini yazd..Uan bir sere grdm

...Mescitte namaz kldk


68/243

62

Hangi mfred ismin hangi mkesser cemi krk oul kalbndageleceine dair standart bir kural bulunmamaktadr. Bu noktadaki eksiklikzaman ierisinde bol bol metin okumak ve szle bakmak suretiylegiderilebilir.

Aadaki mfed isimlerin mkesser cemilerini bulunuz.

ALITIRMALAR

1. Zamme ile merfu olan mfred isimleri rneklerdeki gibi tesniyeyapnz.

.-.:1.-.:2

.1.-

-.2.

-.3.

-.4.

-.5.

-.6.

-.7.

-.8.2. Fetha ile mansb olan mfred isimleri rneklerdeki gibi tesniye

yapnz.

.-.:1.-.:2

-.1.

-.2.

3. .-

-.4.

-.5.

6. -.

-.7.

-.8.


69/243

63

3. Kesra ile mecrr olan mfred isimleri rneklerdeki gibi tesniye

yapnz. .-.:1.-.:2

-.1.

-.2.

-.3.

-.4.

5. .-

-.6.

-.7.

-.8.4. Alt izili mfred isimleri rneklerdeki gibi cem.i mzekker slime

dntrnz. .-.:1.-.:2.-.:3

-.1.

-.2.

-.3.

-.4.

-.5.

-.6.

-.7.

-.8.5. Alt izili mfred isimleri rneklerdeki gibi cem-i mennes slime

dntrnz.

.-.:1..:2:3 .- .


70/243

64

1. .-

2. .-

-.3.

-.4.

-.5.

-.6.

-.7.

-.8.

6. Aadaki mfed isimlerin cem-i klletlerini bulunuz.

7. Aadaki mfed isimlerin cem-i kesretlerini bulunuz.

8. Aadaki cmleleri nitede geen kelimeler ve benzer cmlelerdenyararlanarak Arapaya eviriniz.

Allah KuranArapa olarak indirmitir.

Arapayrenmemiz gerekiyor.

ki (bayan) retmen sabrldr.

renciler gelecei dnyor.

Bayan doktorlar hastaneye dndler.


:dili iyi konumak, dile hakim olmak-- :istiyorsak:e katkda bulunmak-- :ataszleri ve deyimler :burada zellikle zikretmek istiyorum :evre, muhit


71/243

65

:sekin bir konumda bulunuyor, yer igal ediyor - - :ile donanmak, e sahip olmak -- :bir eyin banda, nnde yer almak:ilerlemek--:ebilmek, bir-- eyi yapabilmek - -:ykselmek, ycelmek:ister szl isterse yazlolsun :uygun koullar-- :i ifade etmek, dile getirmek :yer yznde:bol, ok, zengin:stn klmak, stn tutmak-- :gnlk yaammzda :bilindii gibi:kendi aramzda :kendi kendilerine:...i anlayamayz, anlamamz mmkn olmaz :bu nedenle,bu yzden :ana dil :karlklanlamak ve iletiim kurmak iin :mazd, mezdi !:...e ne kadar da ihtiyacmz var:olmasayd :aklndan geenleri :eitli duygular:kelime)( :psikoloji:bahetmek, vermek, balamak-- :...malyz, meliyiz; mamz, memiz gerekir


72/243

66

zet

Mfred, tesniye ve cem terimlerini tanmlayabilme

Arapada isimler ve sfatlar sayynnden nfred, tesniye ve cemi eklindee ayrlrlar. Eril veya diil bir tek varla delalet eden isim ve sfatlara

mfred denilmektedir. bir adam, bir kadn, bir kap ve birpencere kelimelerini mfrede rnek verebiliriz. Ayntrden iki varla delaleteden isim ve sfatlara tesniye dier adyla msenn denmektedir. ikiocuk, iki kz renci, iki kalem ve iki anta kelimelerinitesniyeye rnek verebiliriz. kiden fazla varla delalet eden isim ve sfatlaraise cemi denilmektedir. Cemi isimler oul yaplbiimine gre slim cemive mkesser cemi olarak ikiye ayrlr. Slim cemi kendi arasnda cinsiyetynnden mzekker slim ve mennes slim olarak ikiye ayrlr. retmenler, mhendisler ve iiler kelimelerini cem-imzekker slime rnek verebiliriz. bayan retmenler, bayanmhendisler ve bayan iiler kelimelerini cem-i mennes slime rnekverebiliriz.

Slim cemi - mkesser cemi farknayrt edebilme

Tekil isimlerin yaps bozulmadan yaplan kurall oul trne slim cemidenilmektedir. - - - - rneklerinde olduu gibi.

Tekil isimlerin yaps bozularak (krlarak) yaplan kuralsz oul trnemkesser cemi denilmektedir. - - - rneklerinde olduu gibi.

Mfred isimlerin mkesser cemi vezinlerini kavrayabilme

Mkesser cemi de kendi arasnda cem-i kllet azlk oulu ve cem-i kesretokluk oulu eklinde ikiye ayrlmaktadr. ,cevaplar kalemler ve nefisler kelimelerini cem-i kllete rnek verebiliriz. evler, kitaplar ve fakirler kelimelerini cem-i kesrete rnek verebiliriz.Mfred, tesniye ve cem kelimelerin irab alametlerini ayrt edebilme

Mfred isimlerin ref alameti zamme (), nasb alameti fetha (), cer alametiise kesra ()dr. Mfred isimlerdeki zammenin yerini tesniyede elif ( ), fethave kesrann yerini ise cezimli ye () almaktadr. Kesralnn () her haldede (ref, nasb ve cer) tesniyenin sonunda bulunmaktadr. Muzf olduu zamanbu nn tesniyeden dmektedir. Mfred isimlerdeki zammenin yerini cem-i

mzekker slimde vav (), fetha ve kesrann yerini ise sakin ye ()almaktadr. Fethalnn () her halde de (ref, nasb ve cer) cem-i mzekkerslimin sonunda bulunmaktadr. Muzf olduu zaman bu nn cem-imzekker slimden dmektedir. Cem-i mennes slim ile cem-i mkesserinirab mfred isimlerde olduu gibi harekeyledir. Ancak cem-i mennesinirabeksiktir. Ref alameti zamme iken, nasb ve cer alametleri sadece kesradr.Sonu olarak tesniye ve cem-i mzekker slimin irab harekeyle deilharfledir. Mfred, cem-i mennes slim ve mkesser ceminin irab iseharekelerledir. Arapada cinsiyet uyumu nasl nemliyse nicelik uyumu da


73/243

67

ayn lde nemlidir. Bu nedenle isim ve sfatlarn tesniye ve cemiyapllar ile ilgili kurallar iyi kavramamz Arapa renimi asndan sonderece gereklidir.

Kendimizi Snayalm

1. Aadaki kelimelerden hangisi tesniye deildir?

a. b. c. d. e.

2. Aadaki isimlerden hangisi cem-i mennes slim deildir?

a.b.c.d. e.

3. Aadaki mkesser cemilerden (kuralsz oullar) hangisi cem-i klletveznindedir?

a.b.c. d.e.

4.Aadaki isimlerden hangisi cem-i mzekker slimdir?

a. b. c.d.e.

5.Aadakilerin hangisinde iki isim de tensiyedir?

a. - b. - c. -


74/243

68

d. - e. -


1. e Yantnz doru deilse, Tesniye konusunu yeniden okuyunuz.

2. c Yantnz doru deilse, Cem-i mennes Slim konusunuyeniden okuyunuz.

3. d Yantnz doru deilse, Mkesser Cemi Cem-i Klletkonusunu yeniden okuyunuz.

4. a Yantnz doru deilse, Cem-i Mzekker Slim konusunuyeniden okuyunuz.

5. a Yantnz doru deilse, Tesniye konusunu yeniden okuyunuz.


Sra Sizde 1

.6.5.4.3.21.Sra Sizde 2

.6.5.4.3.21.Sra Sizde 3

.6.5.4.3.21.

Sra Sizde 4

Yararlanlan Kaynaklar

rt, M. M., (2008). Arapa Dilbilgisi Sarf. stanbul.

Gler, ., Gnday H., ahin, . (2001). Arapa Dilbilgisi. stanbul.

Kl, H. (2005). Arapa Dilbilgisi Sarf. stanbul.

Talu, M. (1986). Sarf lmi-Nahiv lmi. Kayseri.


75/243

69


76/243

70

AmalarmzBu niteyi tamamladktan sonra;

Marife ve nekre terimlerini tanmlayabilecek,

Marife ismin eitlerini ayrt edebilecek,

Nekre isimleri metinlerde karlatnzda ayrt edebilecek,

Nekre isimleri marifeye dntrebileceksiniz.

Anahtar Kavramlar

Marife

Nekre

Harf-i tarif

Tahsis

neriler


Marife-nekre terimlerinin anlamlarn Meral rtnn ArapaDilbilgisini (N

açıköğretim İlahiyat fasiharabic.com (1)

Documents