มรสสา กองสมบตสข พยาบาลวชาชพช านาญการ

โรงพยาบาลเฉลมพระเกยรต สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ระยอง

การปองกนโรคและการบาดเจบจากการท างาน

วตถประสงคของการด าเนนงานอาชวอนามย

1. เพอปองกนควบคมโรคและการบาดเจบจากการประกอบอาชพ

2. เพอบ ารงรกษาและสงเสรมสขภาพของผประกอบอาชพ

3. เพอปรบปรงสภาพในการท างานและสงแวดลอมในการท างาน

• สามารถปองกนได

• ขาดการเรยนร

• ขาดการรวบรวมขอมล การวเคราะห การแปลผล

การน าขอมลไปใช

โรคและการบาดเจบจากการท างาน

1.การปองกนควบคมดานสงแวดลอม

2.การปองกนควบคมทตวบคคล

3.การปองกนควบคมทงระบบ

หลกการควบคมและปองกนโรคจากการท างาน

• การแยกพนท /การใชระบบปด

• การตดตงระบบระบายอากาศ

• การจดหาวสดหรอสารอนๆทมพษนอยกวามาทดแทน

การปองกนควบคมดานระบบสงแวดลอม

• การใหความร

• ตรวจสขภาพประจ าป

• ตรวจสขภาพตามความเสยง

• จดหา PPE

การปองกนควบคมทตวบคคล

• เนนการบรหารจดการ

• การจดระยะเวลาท างาน

• การลดชวโมงการเดนเครองจกร

• การจดใหมพนทปลอดภยแกสขภาพอยางเพยงพอ

• มระบบเตอนภย ปองกน หรอ เฝาระวง ปญหา

การปองกนควบคมทงระบบ

1.ศกษาสาเหตของการเกดโรค

2.การรบรการกระจายของโรค

3.ระยะเวลาในการด าเนนของโรค

4.หลกการปองกนโรคโดยเนนทปจจยกอโรค

5.การบรหารจดการเพอลดภาวะอนตรายเมอมการเจบปวยเกดขน

แนวทางการปองกนโรคจากการท างาน

- คน กลมคนทเปนโรค

- ลกษณะงานทท า

- กระบวนการท างาน

- สารเคมทใช

- สงแวดลอม

1.ศกษาสาเหตของการเกดโรค

- สถานท

- เวลาทเกด

- กลมคนทเกยวของ

2.การรบรการกระจายของโรค

- ระยะเวลาในการเกดโรค

- ธรรมชาตของการเกดโรค

3.ระยะเวลาในการด าเนนของโรค

4.หลกการปองกนโรคโดยเนนทปจจยกอโรค

5.การบรหารจดการเพอลดภาวะอนตรายเมอมการเจบปวย เกดขนรวมถงการปองกนควบคม

หลกการปองกนโรคจากการท างาน

- เพอใชออกแบบควบคมโรคทอาจเกดขน : สามารถระบบคคลทเปนกลมเสยงในแตละโรค : สงแวดลอมทสงเสรมใหเกดโรค / ปจจยกระตน - หลกการบรหารจดการเพอปองกนโรค - หลกการวนจฉยโรคทเกดจากการท างาน

หลกการปองกนโรคจากการท างาน

• Primary prevention: มงเนนการสรางเสรมสขภาพและการปองกนสขภาพ

• Secondary prevention: คนหาโรคตงแตเรมแรกและใหการรกษาทนทวงท รวมทงปองกนความพการทจะเกดขน

• Tertiary prevention: ฟนฟสภาพ

Level of Prevention

• เฝาระวงกอนเกดอาการผดปกตหรอโรค • ตดตามผลกระทบสขภาพจากการสมผสความเสยงเปนระยะ • ใชขอมลในการจดท ามาตรการควบคมปองกน

Primary Prevention

• กระบวนของโรคเกดขน (disease process) • มงเนนการคนหาโรคตงแตระยะเรมแรก พรอมใหการรกษา และปองกนความจ ากดหรอพการทเกดขน • ตวอยางกจกรรมการคนหาโรคตงแตเรมแรก

– Pre-placement examination – Health surveillance and periodic screening activities High BP monitoring , The reporting and analysis of injury trend data

Secondary Prevention

• ชวยคนท างานทเจบปวยหรอไดรบบาดเจบใหกลบเขาท างาน (Return to limited- or full-duty work) เรวทสด • การตดตามคนท างานทเปนโรคเรอรงตางๆ และใหความรค าปรกษา

เกยวกบการรกษาทางการแพทย การควบคมโรคทเปนอย และการคงไวซงความสามารถในการท างานตามปกต

• ตวอยางโปรแกรม : Cardiac rehabilitation program, employee substance abuse program

Tertiary Prevention

1.สาเหตของการเกดโรค 2.การกระจายของโรค 3.อาการและอาการแสดง 4.พยานหลกฐานของการเกดโรค

หลกการควบคมโรคจากการท างาน

การสอบสวนโรค

หลกฐานการเกดโรค

• ประวตผปวย • อาการ/อาการแสดง • การตรวจรางกาย/การตรวจทาง

หองปฏบตการ • สารเคม /พษวทยา

• การประเมนการรบสมผส (ระยะเวลา ต าแหนง ) • สภาวะรวมในการเกดโรค (ระยะเวลา ต าแหนง )

: หมายถง การระบวามโรคนเกดขนจรง และเกดจากการประกอบอาชพ

• ทางเขาสรางกาย ? • ลกษณะงาน ? • สภาพแวดลอม ? • การจดการปองกน?

กรณศกษาคนงานในโรงงานฝนฝาย

การวนจฉยโรคอยางถกตอง เปนสวนส าคญในการควบคมและ

ปองกนโรค

หมายถง การรวบรวมขอมลอยางเปนระบบ วเคราะห แปลผลโดยจ าแนกตามกระบวนการท างาน กลมคนท างาน และเปนขอมลในการตดตาม สงเกตแนวโนมการเปลยนแปลงในลกษณะการเกดการกระจายตามปจจยทเปนสาเหต

การเฝาระวงทางอาชวอนามย ( Occupational Health Serveillance)

การเฝาระวง

การเฝาระวงสงแวดลอม การเฝาระวงสขภาพ

• ตดตามและประเมนความเสยงกายภาพ เคม ชวภาพ จตวทยาสงคม

• ประเมนปจจยในการจดรปแบบงาน

• การปองกนอบตเหตและโรคจากการท างาน

• การจด PPE

การเฝาระวงสงแวดลอม (Environmental Surveillance)

เครองใชส านกงาน เครองถายเอกสาร เครองพมพเอกสาร โทรสาร

กาซโอโซน และผงหมก แหลงทมา

ลกษณะงาน

ส านกงาน

ผงหมก ระคายเคองตอทางเดนหายใจ มการไอและจาม สารไนไตรไพรนซงพบในผงคารบอนด า และสารไนไตโตรฟลออรน (TNF) เปนสารกอมะเรง และเปนสารทท าใหเกดการกลบกลายทางพนธกรรมมผลตอทารกในครรภ สารเคมอนๆทอาจพบไดในเครองถายเอกสาร ไดแก เซเลเนยม แคดเมยมซลไฟด ซงไดออกไซดและโพลเมอรบางตว

แสงเหนอมวง หลอดไฟพลงงานสงภายในเครองขณะทมการถายเอกสาร ท าใหเกดการอกเสบของกระจกสองตาและมผนคนตามผวหนง ปวดศรษะ

Ammonia

: ระคายเคองตอผวหนง แสบรอน แผล : การระคายเคองตา และอาจท าใหตาบอด

Skin absorption

Inhalation : ระคายเคองทางเดนหายใจ : ความเขมขน 5000 ppm กอใหเกดแผลไหม น าทวมปอด และอาจเสยชวตได

Ammonia

อาการเฉยบพลน ท าลายเนอเยอของเยอเมอกทางเดนหายใจสวนบน ตา และผวหนง

อาการเรอรง

พงผดในปอด หอบเหนอย

การสมผสทตาอาจกดกรอนกระจกตา จนมปญหาการมองเหนในระยะยาว

Ammonia

การปองกนและการเฝาระวง

• ควบคมทแหลงก าเนด : ระบบปด • ใหความรแกพนกงานทตองท างานกบแกสชนดน • การเฝาระวงควรตรวจสขภาพโดยเนนดแลระบบทางเดนหายใจ

Acrylonitrile

Acrylonitrile ผลเฉยบพลน

จาม เจบคอ เยอบอกเสบ หายใจล าบาก

ตาแดง ปวดตา และน าตาไหล

ตบท างานผดปกต ตวเหลอง เจบบรเวณตบ

ผวหนงไหม แดง เปนตมน า ผวหนง

ปวดศรษะ เวยนหว คลนไส หวใจเตนเรว ชก หยดหายใจ เสยชวต

ทองเสย ออนเพลย หวใจเตนเรว ซด และไตท างาน

ผดปกต

Acrylonitrile

• กอใหเกดมะเรงในสตวทดลอง เพมความเสยงการเปนมะเรงปอด

ผลเรอรง

IARC classification group 2A (probably carcinogenic to human) (IARC 1982)

Acrylonitrile

• ตรวจ Acrylonitrile ในเลอดและปสสาวะ Acrylonitrile ในปสสาวะจะสงทสดเวลาเลกกะการท างานและลดลงเรอยๆ จนกลบเขากะท างานอกครง

• Cyanoethyl mercapturic acid (CEMA) มคาขจดออกจากรางกายครงชวตประมาณ 8 ชวโมง จงตองเกบในปสสาวะหลงจากเรมสมผส acrylonitrile 6 – 8 ชวโมง

• Active metabolite ของ acrylonitrile จะจบกบ hemoglobin ในเมดเลอดแดงเปน cyanoethyl adducts ซงจ านวนของ N-(2-cyanoethyl)valine adducts ทถกปลอยจาก hemoglobin สามารถใชเปนตวบงชการสมผส acrylonitrile ในผทไมสบบหรได แตจะพบสงในผทสบบหรตามปรมาณการสบตอวน

ตวบงชทางชวภาพ

ขนตอนการผลตสบ

อาชพมอเตอรไซตรบจาง

สงคกคาม: ความรอน

สารเคมจากการเผาไหม ฝ น

ผลตอรางกาย:

การยศาสตร จตสงคม

สามารถรวมกบสารฮโมโกลบนในเมดเลอดแดงไดดกวา ออกซเจน ถง 200 เทา

กลมอาชพหนงทมความเสยงสงตอภาวะสขภาพและโรคปอดจากสงแวดลอม สมผสโดยตรงกบฝ นละอองทปะปนอยในอากาศ ควนจากทอไอเสย คารบอนไดออกไซด ไนโตรเจนไดออกไซดมากกวาปกต (พรรณภา สบสข J Nurs Sci Vol 31, 2013)

คารบอกซฮโมโกลบน (COHb)

• ตดตามภาวะสขภาพของลกจางทเคยไดรบผลกระทบจากการท างานกบปจจยเสยงดานสงแวดลอม

• การผสมผสานเพอประเมนสขภาพ

การเฝาระวงสขภาพ (Health Surveillance)

1.การรวบรวมขอมล (Data collection)

องคประกอบการเฝาระวงดานอาชวอนามย

ภาวะสขภาพ

คน งาน

สงแวดลอม

ตรวจคดกรอง, สมภาษณ ,สงเกต

สมภาษณ, สงเกต, ทตยภม สมภาษณ ,สงเกต ,ทตยภม ,Walk through survey

1. การรวบรวมขอมล 1.1อตนยและปรนย (Subjective and objective data) - การซกประวต - การตรวจรางกาย - การตรวจทางหองปฏบตการ - การตรวจพเศษ (สมรรถภาพปอด สมรรถภาพการมองเหน สมรรถภาพการไดยน) 1.2 บนทกขอมล

องคประกอบการเฝาระวงดานอาชวอนามย(ตอ)

2. การวเคราะหขอมล (Data analysis)

• ตรวจสอบความสมบรณ ความถกตอง • วเคราะห • Person / Time / Place

องคประกอบการเฝาระวงดานอาชวอนามย(ตอ)

3. การแปลผล (Interpretation)

• ระบสภาพปจจบนทพบการเปลยนแปลง --- ผดปกต --- มการระบาด หรอวาดขนกวาเดม

• ระบกลมเสยงและพนทเสยง • ระบปจจยเสยง • ระบความนาเชอถอของขอมล

องคประกอบการเฝาระวงดานอาชวอนามย(ตอ)

4. การกระจายขอมล (Dissemination) • ผบรหาร • ผรบผดชอบ ผใชขอมล • พนกงาน

องคประกอบการเฝาระวงดานอาชวอนามย(ตอ)

การน าเสนอ

• มความชดเจน • เรงดวน ทนเวลา การเสนอแนะ

• ถามการระบาด --- เสนอแนะใหรบท าการสอบสวนโรค และควบคมโรคไปพรอมกน (มาตรการ)

• ถาพบความบกพรองของระบบเฝาระวง --- ใหท าการปรบปรงแกไข

องคประกอบการเฝาระวงดานอาชวอนามย(ตอ)

{ จากขอมลทวเคราะหและแปลผลได

ถกตอง เขาใจงาย

1. คนหาและประเมนขนาดของปญหา 2. การบงชกลมทมความเสยงสง 3. การตดตามก ากบแนวโนมปญหาทเกดตามเวลาและพนท 4. การคนหาโรคและอาการเจบปวยใหมๆ 5. หาความสมพนธของสาเหตและผลกระทบตอสขภาพซง

ยงไมเคยพบมากอน 6. การตรวจคดกรองเพอตรวจตดตาม ก ากบดานสขภาพ

ประโยชนของการเฝาระวงทางอาชวอนามย