เอกสารประกอบการเรียนวิชา...

31
เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต(พว32017) สาระความรู้พื ้นฐาน ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย หลักสูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขั ้นพื ้นฐาน พุทธศักราช 2551 จัดทาโดย นายชิษณุพงศ์ เข็มนาค ครู กศน.ตาบลสวนพริก ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอพระนครศรีอยุธยา สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

Upload: others

Post on 07-Sep-2019

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

เอกสารประกอบการเรยนวชา ความหลากหลายของสงมชวต(พว32017) สาระความรพนฐาน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

หลกสตรการศกษานอกระบบ ระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

จดท าโดย นายชษณพงศ เขมนาค

คร กศน.ต าบลสวนพรก

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอพระนครศรอยธยา

ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดพระนครศรอยธยา

Page 2: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ค าอธบายรายวชา พว32017 ความหลากหลายของสงมชวต จ านวน 2 หนวยกต

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรยนรระดบมธยมศกษาตอนปลาย

มความร ความเขาใจ ทกษะ และเหนคณคาเกยวกบกระบวนการทางวทยาศาสตร เทคโนโลย สงมชวต

ระบบนเวศ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในทองถนประเทศและโลก สาร แรง พลงงาน กระบวนการ

เปลยนแปลงของโลก และดาราศาสตร มจตวทยาศาสตรและน าความรไปใชประโยชนในการด าเนนชวต

ศกษาและฝกทกษะเกยวกบเรองตอไปน

ความหลากหลายของสงมชวต ก าเนดสงมชวต ทฤษฎก าเนดสงมชวต ลกษณะของสงมชวต

ววฒนาการของสงมชวต เกณฑการจ าแนกสงมชวต ไดโคโตมสคย การตงชอสงมชวต ล าดบการจดหมวดหม

ของสงมชวต อาณาจกรสงมชวต ไวรสและไวรอยด และไลเคน

การจดประสบการณการเรยนร

ใหผเรยน ศกษา คนควา ทดลอง อธบาย อภปรายและน าเสนอดวยการจดกระบวนการเรยนรโดยการ

พบกลม การเรยนรแบบทางไกล แบบชนเรยน ตามอธยาศย การสอนเสรม การเรยนรดวยตนเอง การท ารายงาน

การศกษาจากแหลงเรยนร ประสบการณโดยตรง ใชสถานการณจรง ปรากฏการณธรรมชาต ประสบการณการ

เรยน และการเรยนรดวยโครงงาน

การวดและประเมนผล

การสงเกต การอภปราย การสมภาษณ ทกษะปฏบต รายงานการทดลอง การมสวนรวมในกจกรรมการ

เรยนร ผลงาน การทดสอบ การประเมน การน าไปใชประโยชนในชวต

มาตรฐานการเรยนรระดบมธยมศกษาตอนปลาย

มความร ความเขาใจ ทกษะ และเหนคณคาเกยวกบกระบวนการทางวทยาศาสตร เทคโนโลย สงมชวต

ระบบนเวศ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในทองถนประเทศและโลก สาร แรง พลงงาน กระบวนการ

เปลยนแปลงของโลก และดาราศาสตร มจตวทยาศาสตรและน าความรไปใชประโยชนในการด าเนนชวต

Page 3: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

บทท 1

ก าเนดสงมชวต ทฤษฏก าเนดสงมชวต

สงมชวต จะมคณลกษณะ ( properties) ทไมพบในสงไมมชวต อนไดแกความสามารถในการใชสสาร

และพลงงานเปนส าคญ ซงไดรบถายทอดจากบรรพบรษของสงมชวตแรกเรม อยางไรกตามสงมชวตเรมแรก

หรอบรรพบรษของสงมชวตซงถอก าเนดมาบนโลกกวา 4 พนลานป เมอผานการววฒนาการและการปรบตวให

เขากบสงแวดลอมในแตละชวงเวลา กอใหเกดความหลากหลายทางชวภาพของสงมชวตเปนจ านวนมากดงท

ปรากฏในปจจบน

การจ าแนกสงมชวต

แรกเรมเดมท ในปค.ศ. 1735 คาโรลส ลนเนยส ไดแบงสงมชวตออกเปน 3 พวก คออาณาจกรพช

อาณาจกรสตว และอาณาจกรแรธาต ตอมานกวทยาศาสตรรนหลงไดศกษาวจย และแบงจ าแนกสงมชวตอยาง

ละเอยดขน จนในปจจบน แบงออกเปน 7 อาณาจกร ใน 3 โดเมน อนไดแก อาณาจกรพช อาณาจกรสตว

อาณาจกรฟงไจ อาณาจกรโพรทสตา อาณาจกรโครมาลวโอลาตา สงกดโดเมนยแครโอต อาณาจกรอารค

แบคทเรย สงกดโดเมนอารเคย และอาณาจกรยแบคทเรย สงกดโดเมนโพรารโอต

การก าเนดสงมชวต และทฤษฎการก าเนดสงมชวต

มหลายทฤษฎทพยายามอธบายการเกดของสงมชวต เชน ทฤษฎ “spontaneous generation” ทกลาววา

สงมชวตเกดขนไดดวยตวเองจากสงไมมชวตเชน กบและแมลงเกดจากดน หรอแมลงเกดจากเนอเนา อยางไรก

ตามปจจบนทฤษฎดงกลาวไดรบการพสจนแลววาไมเปนความจรง เปนททราบในปจจบนวาสงมชวตเกดจาก

สงมชวตชนดเดยวกน เชน สนขจะใหก าเนดสนข หนอนผเสอเกดจากผเสอและพฒนาเปนผเสอในล าดบตอมา

อยางไรกตามหากสงมชวตเกดจากสงมชวตแลวสงมชวตเรมแรกมาจากทใดหรอเกดขนไดอยางไร ?

นกธรรมชาตวทยาชาวองกฤษชอ ชาลส ดารวน ( Charles Darwin) และ แอลเฟรด รสเซล วอลแลนซ

(Alfred Russel Wallance) ไดเสนอทฤษฎววฒนาการของสงมชวตบนโลก ( theory of evolution by natural

selection) ววฒนาการของสงมชวตเกดจากการคดเลอกตามธรรมชาต ซงทฤษฏดงกลาว กลาววา สงมชวต

หนง ๆ ภายในชนดเดยวกน (สปชส ; species) จะมความแตกตางกนอยบาง ซงเราเรยกวาแตกตางภายใน

สงมชวตชนดเดยวกนนวา ความผนแปร ( variations) โดยความผนแปรดงกลาว จะเปนผลใหสงมชวตสามารถ

อยรอดในไดสภาวะแวดลอม ตวอยางเชน เมอเกดสภาวะแหงแลง แมลง สายพนธทมความสามารถกนอาหารได

หลายชนดทงใบพชและหญา จะสามารถมชวตรอดไดดกวาแมลง สายพนธทสามารถกนหญาไดอยางเดยว เมอ

Page 4: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

สงมชวต สายพนธหนงสามารถมชวตไดนาน กสามารถมลกหลานไดมากกวาสงมชวต สายพนธอนทมอายสน

และเมอเวลาผานไปสงมชวต สายพนธนนจะมจ านวนมากขนและเกดเปนชนดใหม (new species)

สงมชวตเรมแรกเกดขนไดอยางไร ? แรกเรมเดมทเมอโลกยงรอน สงมชวตไมสามารถอาศยบนโลกใบ

นได เมอเวลาผานไปโลกเรมเยนตวลง อณหภมบนโลกจงเหมาะทจะเกดสงมชวตขน โดยทฤษฎทยอมรบ

เกยวกบการเกดสงมชวตเรมแรก เกดจากการท าปฏกรยากนของสารเคมซงเกดขนในทะเล หลงจากนนเกดเปน

สารประกอบพวกโปรตน กรดอะมโน และเอนไซม สะสมอยในทะเลเปนจ านวนมาก ส าหรบสมมตฐาน

ดงกลาวไดรบการสนบสนนโดยการทดลองของ สแตนลย มลเลอร ( Stanley Miller) โดยมลเลอรไดท าการ

จ าลองสภาวะซงเปนระบบปด หลงจากนนไดใสกาซมเทน (CH4) แอมโมเนย ( NH3) ไฮโดรเจน และน า ซงเชอ

วาสภาวะดงกลาวเคยเกดขนในบรรยากาศของโลกในอดต หลงจากนนใหความรอนและท าใหเกดประกายไฟ

ขน ภายในระบบทจดไว หลงจากเวลาผานไปหนงสปดาห มลเลอรพบวาในชดการทดลองพบกรดอะมโนและ

กรดอนทรยเกดขน

ส าหรบขนตอนตอมาสารประกอบอนทรยจะรวมตวกนเปนโมเลกลอนทรยสารขนาดใหญ

(macromolecules) และววฒนาการตอไปจนเกดเปนโปรโตเซลล ( protocell) ซงเปนจดเรมตนของเซลล ม

โครงสรางของผนงเปนไขมนและโปรตน และเกดการสนดาปภายในเซลลได หลงจากนน โปรโตเซลล ซงเชอ

วามอารเอนเอท าหนาทเปนทงสารพนธกรรมและเอนไซม จะววฒนาการกลายเปนเซลลเรมแรกของสงมชวตซง

มความสามารถในการเพมจ านวนหรอสบพนธ

Page 5: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

บทท 2

ลกษณะของสงมชวต

สงตางๆ ทเราพบเหนอยท วไป ทกคนคงสามารถแยกไดวาสงใดเปนสงมชวต ซากของสงมชวต หรอ

สงไมมชวต ทงนเพราะสงมชวตจะตองมลกษณะและกระบวนการของชวตดงน

1. การกนอาหาร สงมชวตตองการอาหารเพอสรางพลงงานและการเจรญเตบโต โดยพชสามารถ

สงเคราะหอาหารขนเองไดดวยกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ซงตองใชพลงงานจากแสงอาทตยเปลยนน าและ

แกสคารบอนไดออกไซดเปนน าตาล สวนสตวไมสามารถสรางอาหารเองไดตองกนพชหรอสตวอนเปนอาหาร

สตวตองกนอาหารเพอสรางพลงงานใหแกรางกาย

Page 6: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

พชสงเคราะหอาหารไดโดยกระบวนการสงเคราะหดวยแสง

2. การหายใจ กระบวนการหายใจของสงมชวตเปนวธการเปลยนอาหารทกนเขาไปเปนพลงงาน ส าหรบ

ใชในการเคลอนไหว การเจรญเตบโต และการซอมแซมสวนทสกหรอของรางกาย สงมชวตทวไปใชแกส

ออกซเจนในกระบวนการหายใจ

แผนภาพแสดงสมการการหายใจของสงมชวต

3. การเคลอนไหว ขณะทพชเจรญเตบโต พชจะมการเคลอนไหวอยางชาๆ เชน รากเคลอนลงสพนดน

ดานลาง หรอสวนยอดของตนทจะเคลอนขนหาแสงดานบน สตวจะสามารถเคลอนไหวไดทงตวไมใชเพยงสวน

ใดสวนหนงของรางกาย สตวจงเคลอนทไปหาอาหารหรอหลบหนจากการถกลาได

สงมชวตทกชนดขณะทยงมชวตอยจะมการเคลอนไหว

Page 7: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

การเจรญเตบโตของไหมมการเปลยนแปลงรปรางลกษณะเปน 4 ชน คอ ระยะวางไข ระยะตวหนอนไหม ระยะ

ดกแด และระยะตวเตมวย

4. การขบถาย เปนการก าจดของเสยทสงมชวตนนไมตองการออกจากรางกาย พชจะขบของเสยออกมา

ทางปากใบ สตวจะขบของเสยออกมาในรปของเหงอ ปสสาวะ และปะปนออกมากบลมหายใจ

สนขขบเหงอออกมาทางจมกและลน

5. การตอบสนองตอสงเรา สงมชวตมการตอบสนองตอสงแวดลอมเพอความอยรอด เชน พชจะหนใบ

เขาหาแสง สตวมอวยวะรบความรสกทแตกตางกนหลายชนด

ใบไมยราบจะหบเมอถกสมผส

Page 8: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

6. การสบพนธ เปนกระบวนการเพมจ านวนของสงมชวตชนดเดยวกนเพอด ารงรกษาเผาพนธไว ถา

สงมชวตไมสบพนธกจะสญพนธ

สงมชวตมการสบพนธเพอด ารงเผาพนธ

รางกายของสงมชวตสามารถด ารงชวตอยไดดวยการท างานรวมกนของระบบอวยวะตางๆ หลายระบบ

อวยวะตางๆ ลวนประกอบจากกลมเนอเยอทท างานรวมกน เนอเยอแตละชนดประกอบไปดวยกลมเซลลชนด

เดยวกนทท างานอยางเดยวกน

รางกายของมนษยประกอบดวยอวยวะตางๆ ทท างานรวมกนเปนระบบ

ดงนน การศกษากระบวนการตางๆ ของสงมชวตใหเขาใจ จงตองอาศยความรจากการศกษาลกษณะ

รปราง โครงสราง สวนประกอบ และหนาทของเซลลสงมชวตใหเขาใจเปนพนฐาน

Page 9: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

บทท 3

ววฒนาการของสงมชวต

ในดานชววทยา ววฒนาการ (องกฤษ: Evolution) คอการเปลยนแปลงทางพนธกรรมในประชากรของ

สงมชวต จากรนหนงสรนหนง ววฒนาการเกดจากกระบวนการหลก 3 กระบวนการ ไดแก ความแปรผน การ

สบพนธ และการคดเลอก โดยอาศยยนเปนตวกลางในการสงผานลกษณะทางพนธกรรม อนเปนพนฐานของ

การเกดววฒนาการ ลกษณะเชนนเกดขนในประชากรเพอใหเกดความแปรผนทางพนธกรรมเมอสงมชวตให

ก าเนดลกหลานยอมเกดลกษณะใหม หรอเปลยนแปลงลกษณะเดม โดยลกษณะใหมทเกดขนนมสาเหตส าคญ

2 ประการ ประการหนง เกดจากกระบวนการกลายพนธของยน และอกประการหนง เกดจากการแลกเปลยนยน

ระหวางประชากร และระหวางสปชส ในสงมชวตทมการสบพนธแบบอาศยเพศ สงมชวตใหมทเกดขนจะผาน

กระบวนการแลกเปลยนยน อนกอใหเกดความแปรผนทางพนธกรรมทหลากหลายในสงมชวต ววฒนาการ

เกดขนเมอความแตกตางทางพนธกรรมเกดขน จนเกดความแตกตางมากขนเรอยๆ จนกลายเปนลกษณะท

แตกตางกน

กลไกในการเกดววฒนาการแบงได 2 กลไก กลไกหนงคอการคดเลอกโดยธรรมชาต ( natural selection)

อนเปนกระบวนการคดเลอกสงมชวตทมลกษณะเหมาะสมทจะอยรอด และสบพนธจนไดลกษณะทเหมาะสม

ทสด และลกษณะทไมเหมาะสมจะเหลอนอยลง กลไกนเกดขนเพอคดเลอกลกษณะของประชากรทเกด

ประโยชนในการสบพนธสงสดเมอสงมชวตหลายรนไดผานพนไป กจะเกดกระบวนการปรบตวของสงมชวต

เพอใหอยในสงแวดลอมไดอยางเหมาะสม

กลไกทสองในการขบเคลอนกระบวนการววฒนาการคอการแปรผนทางพนธกรรม ( genetic drift) อน

เปนกระบวนการอสระจากการคดเลอกความถของยนประชากรแบบสม การแปรผนทางพนธกรรมเปนผลมา

จากการอยรอด และการสบพนธของสงมชวต แมวาการแปรผนทางพนธกรรมในแตละรนนนจะเปลยนแปลง

เพยงเลกนอย แตลกษณะเหลานจะสะสมจากรนสรน เกดการเปลยนแปลงทละเลกละนอยในสงมชวต

จนกระทงเวลาผานไปเปนระยะเวลานาน จะท าใหเกดการเปลยนแปลงขนในลกษณะของสงมชวต กระบวนการ

ดงกลาวเมอถงจดสงสดจะท าใหก าเนดสปชสชนดใหม แมกระนน ความคลายคลงกนระหวางสงมชวตม

ขอเสนอทเปนทรจกกนดคอการสบเชอสายจากบรรพบรษ (หรอยนพลของบรรพบรษ) เมอผานกระบวนการน

จะกอใหเกดความหลากหลายมากขนทละเลกละนอยเอกสารหลกฐานทางชววทยาววฒนาการชใหเหนวา

กระบวนการววฒนาการเปนสงทเกดขนจรง ทฤษฎอยในชวงของการทดลอง และพฒนาในสาเหตดงกลาว

Page 10: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

การศกษาซากฟอสซล และความหลากหลายทางชวภาพของสงมชวตท าใหนกวทยาศาสตรชวงกลางครส

ศตวรรษท 19 สวนใหญเชอวาสปชสมการเปลยนแปลงมาตลอดในระยะเวลาทผานมาอยางไรกตาม

กระบวนการทขบเคลอนการเปลยนแปลงนเปนปรศนาตอนกวทยาศาสตรทวไป จนกระทงป พ.ศ. 2402 ชารล

ดาวน ตพมพหนงสอ ก าเนดสปชส ซงไดอธบายทฤษฎววฒนาการโดยกระบวนการคดเลอกโดยธรรมชาต หลง

การตพมพหนงสอไมนาน ทฤษฎของดารวนกเปนทยมรบตอสมาคมวทยาศาสตร ในครสตทศวรรษท 1930 การ

คดเลอกโดยธรรมชาตของดารวนเรมมความชดเจนมากขน หลงจากทเกรเกอร เมนเดล ไดคนพบการถายทอด

ลกษณะทางพนธกรรม กอใหเกดทฤษฎววฒนาการสมยใหม โดยเมนเดลไดกลาวถงความสมพนธของ ยนต (ซง

ภายหลงเรยกวา ยน) และ กระบวนการ ของการววฒนาการ (การคดเลอกโดยธรรมชาต) การศกษาของเมนเดล

ท าใหสามารถไขขอของใจถงวธการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมจากกระบวนการคดเลอกโดยธรรมชาตของ

ดารวนไดอยางด และเปนหลกการส าคญของชววทยาสมยใหม ซงเปนการอธบายกระบวนการดงกลาวรวมกบ

ความหลากหลายทางพนธกรรมบนโลก

Page 11: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

บทท 4

การจ าแนกสงมชวต และอาณาจกรสงมชวต

ความรพนฐานเกยวกบการจ าแนกสงมชวต

เนองจากสงมชวตทมอยในโลกของเรามจ านวนมากมาย นกวทยาศาสตรไดท านายวามประมาณ

4,500,000 ชนด แตทไดศกษารายละเอยดและตงชอแลวมประมาณ 1,500,000 ชนด ดงนนเพอใหงาย และ

สะดวกตอการศกษาเรองราวของสงมชวต จงตองมการจดจ าแนกสงมชวต โดยใชหลกเกณฑตางๆ เพมมาก

ขน จนปจจบนมสาขาหนงของชววทยาทศกษาเกยวกบการจ าแนกสงมชวต เรยกวา อนกรมวธาน (Taxonomy)

หลกเกณฑการจ าแนกสงมชวต

การจดจ าแนกกลมของสงมชวตอาจพจารณาจากลกษณะภายนอก ภายใน และความคลายคลงของลกษณะตางๆ

คอ

1. ความคลายคลงของการเจรญเตบโตในระยะตวออน

2. ความคลายคลงกนของสายววฒนาการ

3. ความคลายคลงกนของสารพนธกรรม หรอโครงสรางของเซลลหรอการสงเคราะหสารเคม

ภายในเซลล

4. ความคลายคลงกนของหนาทอวยวะตางๆ

ปจจบนการจดจ าแนกสงมชวตเรมจากหมใหญทสดไปหาหมเลกลงไปเรอยๆ ดงน

อาณาจกร (Kingdom) จดเปนกลมทใหญทสดของสงมชวต

ไฟลม(Phylum) หรอดวชน (Division) แลวแตวาจะเปนสตวหรอพช ภาษาไทยเรยกวา ศกด

ชน (Class)

อนดบ หรอล าดบ (Order)

วงศ (Family)

สกล (Genus)

ชนด (Species)

Page 12: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ตวอยางภาพการจดจ าแนกสตวตงแตหมใหญสดไปหาหมเลกสด

นอกจากนอาจแบงยอยลงไปกวานโดยเตม “Sub” ลงไป เชน Subkingdom, Subphylum, Subclass

บางกรณอาจจะแบงยอย โดยเตมค าวา “Super” หรอ “Infra” ลงไปอกกได

วธการตงชอสงมชวต

เนองจากการเรยกชอสงมชวตชนดใดชนดหนงจะแตกตางกนไปตามภาษาและทองถนอกทงมการ

เรยกชอกนอยางสบสน ดงนนเพอความเขาใจตรงกนนกวทยาศาสตรจงตองใชชอทเปนสากลในการจดจ าแนก

สงมชวต โดยในค .ศ.1753 คาโรลส ลนเนยส (Carolus Linnaeus) นกชววทยาชาวสวเดนไดคดวธการ

เรยกชอสงมชวต เพอการจดจ าแนกสงมชวตตามระบบไบโนเมยล (Binomial nomenclature) ในปจจบน

เรยกวา ชอวทยาศาสตร (Scienctific names) โดยก าหนดภาษาทใชตงชอสงมชวตเปนภาษาลาตนหรอภาษาอน

ทเปลยนแปลงเปนภาษาลาตน นอกจากนชอวทยาศาสตรจะตองประกอบดวยค า 2 ค า ค าแรกเปนชอ สกล

(Generic name) สวนค าหลงเปนชอ สเปซฟก เอพเทต (Specific epithet) ระบชนดหรอลกษณะเฉพาะของ

สงมชวต

หลกการตงชอวทยาศาสตร มหลายประการดงน

1. ชอวทยาศาสตร ตองเปนภาษาลาตนเสมอ

2. ชอวทยาศาสตรของสงมชวตทถกตองจะมเพยงชอเดยวเทานน

3. ชอวทยาศาสตรของสงมชวตจะตองไมขนแกกน ยกเวนบางกรณสตวชนดเดยวกนอาศยอยในทวป

หรอประเทศทหางไกลกน แตกลบมลกษณะรปรางแตกตางกนเพยงเลกนอย จนไมสามารถแยกเปนชนดใหม

ได การตงชอสตวนนสามารถน าชอ “สกล” “ชนด” และ “ชนดยอย” ซงเปนระบบไบโนเมยล กลบเปนระบบ

ไตรโนเมยล (Trinomial)

Page 13: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

4. การเขยนชอวทยาศาสตรค าแรกซงเปนชอสกล ตองเรมดวยอกษรตวใหญเสมอ สวน ค าหลงซง

เปนชอสเปซฟก เอพเทต เขยนดวยอกษรตวเลก โดยอาจจะเขยนเปนอกษรตวเอนหรอขดเสนใตกได

5. การใชค าลงทายส าหรบวงศตองลงทายดวย –idea (อานวา อด ) ในสตว เชน คนอยในวงศ

Hominidae ลงกอรลลาอยในวงศ Simiidae สวนพชวงศจะลงทายดวย –aceae (อานวา เอซ) ซงค าลงทายของชอ

ตงแตวงศลงมาจะมกฎเกณฑแนนอน และยงยากตอการจ า

6. การตงชอชนดมกใชค าคณศพทบงถงลกษณะของสงมชวตนนๆ หรอชอบคคล สถานททพบ เชน

ปลาตะเพยน มชอวทยาศาสตรวา Puntius masyai ผต งชอคอ H.M.Smith ตงเพอเปนเกยรตแกหลวงมศยจตร

การ ปลาเกดหรอปลาสายย มชอวทยาศาสตรวา Platytropius siamensis ผต งชอคอ Sauvage ตงเพอเปนเกยรต

แกประเทศไทย

ปรากฏวา ในการตงชอวทยาศาสตร ไดมนกวทยาศาสตรหลายชาตหลายภาษาตางกตงชอ สงมชวตท

ตวเองไดพบเหน จงท าใหสงมชวตชนดเดยวกนมหลายชอ ดวยเหตนเองการตงชอ วทยาศาสตรจงตองมชอ

ยอของผต งก ากบไวหลงชอนนๆ ดวย เชน ตนหางนกยงไทย มชอ วทยาศาสตรวา Poinciana

pulcherrima Linn. ค าวา Linn. เปนชอยอของลนเนยส ตอมาพบวา ตนหางนกยงไทยมชออกอยางหนงวา

Caeslpinia pulcherrima Swartz แตในทสดกใหเอาชอทตงขนกอนโดยลนเนยสเปนชอทถกตอง สวนอกชอนน

ถอวาเปนชอพองกนตองเลกใชไป

ความหมายของชนด

ปจจบนค าวาชนด (Species) มความหมายดงตอไปน

1. สงมชวตตองเหมอนในลกษณะทเกยวเนองกนมากทสด (เชนเดยวกบทลนเนยสกลาวไว)

2. สงมชวตเหลานนสามารผสมพนธกนไดในสภาพธรรมชาต

3. ลกซงเกดจากการผสมพนธตองไมเปนหมน (สามารถผสมพนธใหลกตอไปได)

ฉะนนสนขตางๆ ดงภาพ สามารถผสมพนธกนไดและมลกทไมเปนหมน จงจดอยในชนด (Species)

เดยวกน

Page 14: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ก. ข. ค.

สนขชนด (Species) เดยวกน มชอวทยาศาสตรเหมอนกนคอ Canis familiaris แตมลกษณะบางอยางแตกตาง

กน จงเปนคนละสายพนธ

ก. พนธบลดอก (Bulldog)

ข. พนธวพเพท (Whippet)

ค. พนธปกกง (Pekingese)

ความหมายของสกล

ค าวา สกล (Genus) หมายถงกลมของสงมชวตทมลกษณะคลายคลงกน แตกมลกษณะบางอยางทแตกตางกน

จนตองจดใหอยคนละชนดกน

สตวคนละชนดซงอยในสกลเดยวกน

สตวทงสามชนดไดแก แมว (Cat) เสอดาว (Leopard) สงโตภเขา (Puma) มลกษณะทคลายคลงกน

จงจดอยในสกลเดยวกนคอสกล Felis โดยแมวมชอวทยาศาสตรวา Felis domestica เสอดาวมชอวทยาศาสตร

วา Felis leo และสงโตภเขามชอวทยาศาสตรวา Felis cougar

อนงเนองจากพชและสตว Specieces เดยวกน มมากมายหลายชนด ดงนนปจจบนบางครงจงเพมชอ

Subspecieces หรอ Variety เขาไปขางทายอกค าหนง เพอบงถงชนดใหชดเจนยงขน จงกลายเปน 3 ค าไป

Page 15: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

เรยกวา Trinomial nomenclature เชน นกกระจอกเทศในยโรปมชอวา Passer domesticus domesticus ซง

แตกตางกบนกกระจอกเทศแถบลมแมน าไนลทมชอวา Passer domesticus niloticus ดงนเปนตน

ไคโคโตมสคย

นกวทยาศาสตรมวธการหลายแนวทางในการจดจ าแนกหมวดหมสงมชวต เครองมออยางหนงทใชในการ

จ าแนกสงมชวตออกเปนหมวดหมไดโดยงาย คอ ไดโคโตมสคย (Dicotomous key) ซงอาศยความแตกตางของ

โครงสรางทละลกษณะเปนคๆ ดงตวอยางไดโคโตมสคยของสตวมกระดกสนหลงตอไปน

ไดโคโตมสคยของสตวมกระดกสนหลง

1 ก มขน -------------------------------------------------------------------------------- ดขอ 2

1 ข ไมมขน------------------------------------------------------------------------------ดขอ 3

2 ก ขนเปนเสน--------------------------------------------------------------------------สตวเลยงลกดวยน านม

2 ข ขนเปนแผงแบบขนนก------------------------------------------------------------นก

3 ก มครบค มชองเหงอก---------------------------------------------------------------ดขอ 4

3 ข ไมมครบค ไมมชองเหงอก--------------------------------------------------------ดขอ 5

4 ก มแผนกระดกปดชองเหงอก มชองเหงอก 1 ชอง-------------------------------ปลากระดกแขง

4 ข ไมมแผนกระดกปดชองเหงอก มชองเหงอก 5-7 ชอง-------------------------ปลากระดกออน

5 ก ผวหนงมเกลด-----------------------------------------------------------------------สตวเลอยคลาน

5 ข ผวหนงไมมเกลด--------------------------------------------------------------------สตวครงบกครงน า

สงมชวตชนต า

ลกษณะของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา

อาณาจกรนแบงเปน 2 ไฟลม ไดแก ไฟลมชโซไฟตา (Schizophyta) และไฟลมไซยาโนไฟตา

(Cyanophyta) อาณาจกรนไมมนวเคลยส เนองจากไมมเยอหมนวเคลยสนนเอง แตมสารพนธกรรม พวกมอ

เนอราจ านวนมากทสงเคราะหแสงได โดยเฉพาะสาหรายสเขยวแกมน าเงน สวนแบคทเรยทสงเคราะหแสงได

มบางเหมอนกน อยางไรกดสารทชวยในการสงเคราะหแสงตางจากสารสเขยวในคลอโรพลาสต เรยกวา โคร

มาโตฟอร (Chromatophore)

Page 16: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

นอกจากนพวกมอเนอรายงไมมรางแหเอนโดพลาสซม ไมโทคอนเดรย และกอลจบอดดวย แตมไรโบโซมมาก

และดเหมอนออรแกเนลลนจะเปนออรแกเนลลเดยวททดแทนสวนประกอบทเซลลอนม อาจเปนไดวา ตอนท

มอเนอราเกดขนนน สวนประกอบภายในยงไมเจรญมากนกกเปนได

ไฟลมชโซไฟตา (Phylum Schizophyta)

เปนไฟลมของแบคทเรย มทงหมดประมาณ 2,000 ชนด พบไดทกหนทกแหง

แบคทเรยมบทบาทส าคญทางเศรษฐกจมาก อกทงเปนประโยชนในการทดสอบ วจยทางพนธกรรมและชวเคม

ดวย ความรพนฐานทางโมเลกลของสงมชวตในปจจบนไดมาจากการศกษาแบคทเรยมากทเดยว

แบคทเรยเปนเซลลทมขนาดเลกมากมรปรางแตกตางกน 3 แบบ ไดแก รปกลม (Coccus) รปทอน (Bacillus)

และรปเกลยว (Spirillum) ขนาดความยาวเฉลยประมาณ 1-3 ไมครอน เซลลของแบคทเรยไมมเยอหม

นวเคลยสเหมอนเซลลของมอเนอราทวไป ไมมแวควโอล และนอกจาก ไรโบโซมแลว อาจมแกรนลท

ประกอบดวยสารตางๆ เชน ลพด พอลแซคคาไรด ในแบคทเรยหลายชนดมผนงเซลลแขงแรงลอมรอบไซ

โทพลาสซม ผนงนประกอบดวยน าตาลโมเลกลใหญ โปรตน หรอลพด บางทผนงเซลลอาจมแคปซลทเปนวน

ลอมรอบกได การมแคปซลหรอไม ใชเปนสงวนจฉยวา แบคทเรยนนท าใหเกดโรคไดหรอไมไดอยางหนง

แบคทเรยบางชนดอาจสรางเอนโดสปอร (Endospore) ซงมรปกลม หรอรปไข ภายในม ดเอนเอ ผนงของ

เอนโดสปอรจะทนทานตอสงแวดลอมทไมเหมาะสมได ตอเมอสงแวดลอม เหมาะสมเซลลของแบคทเรยจะ

เจรญมาจากเอนโดสปอรแบคทเรยบางชนดเปนออโตทรอฟ (Autotroph) ทมทงการสงเคราะหดวยแสงและ

สงเคราะหทางเคม อยางไรกตามการสงเคราะหดวยแสงในแบคทเรยตางไปจากสงมชวตอน เชน ไมมกาซ

ออกซเจนเปนผลพลอยได เปนตน

แบคทเรยสวนมากเปนเฮเตอโรทรอฟ (Hetrotroph) จงตองพงพาสงมชวตอนในการกนอาหาร บาง

ชนดอาศยเปนอสระบนบก หรอในน าแบบภาวะแซโพรไฟต (Saprophyte) นอกนนอยรวมกบสงมชวตอนแบบ

ภาวะปรสต (Parasitism) ภาวะองอาศย (Commensalism) หรอภาวะพงพากน (Mutualism) นอกจากนแบคทเรย

บางชนดตองใชออกซเจนในการหายใจ บางชนดไมตองใชออกซเจนในการหายใจ สวนอกพวกหนงอาจมชวต

อยไดท งมออกซเจนและไมมออกซเจน อาหารของแบคทเรยสวนมากเกบในรปของพอลแซคคาไรดชนดหนง

คอ ไกลโคเจน

Page 17: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ไฟลมไซยาโนไฟตา (Phylum Cyanophyta)

เปนสาหรายสเขยวแกมน าเงน บางชนดมสด า มวงแดง เหลอง เขยว น าเงน หรอส

กงกลางระหวางสตางๆ เพราะมรงควตถซงเปนสารมสหลายชนด ทงคลอโรฟลล (Chlorophyll) แคโรทน

(Carotene) แซนโทฟน (Xanthophene) และไฟโคบลน (Phycobilin) ซงไดแก สารสน าเงนพวก ไฟโคไซยา

นน (Phycocu\yanin) และสารสแดงไฟโคอรทรน (Phycoerythrin) สารสองชนดหลงพบเฉพาะในสาหรายส

เขยวแกมน าเงนเทานน ไมพบในสงมชวตอน สาหรายสเขยวแกมน าเงนพบทงในน าจดและในน าเคม สาหราย

พวกนเปนสวนหนงของแพลงกตอน (Plankton) พบในทตางๆ ไดหลายแหง เชน เปลอกไม กอนหน น าเยนจด

น าพรอน ฝงล าธาร กระแสน า รวมทงอยรวมกบสงมชวตอนดวย บางครงเซลลอาจไมแยกจากกนหลงการแบง

เซลล ท าใหอยเปนกลม หรออาจเรยงตวเปนสาย ภายในเซลลบรเวณตรงกลางทไมมสเปนสารดเอนเอกบ

แกรนลทเชอวาเปนผลกของฟอสเฟต และมรงควตถซงเปนสารมสลอมรอบอย สวนไซโทพลาสซมทลอมรอบ

มรงควตถดงกลาวขางตนอยพอๆ กบเมดแปง แตตางจากเมดแปงในสงมชวตอน ไซโทพลาสซมของสาหราย

พวกนมผนงซงประกอบดวยเซลลโลสและเพกทนหมอย ในบางครงอาจสลายทนททเซลลสรางขน บางครงก

สลาย ท าใหเกดเปลอกเปนวนหนารอบผนงเซลล สาหรายสเขยวแกมน าเงนไมมแฟลกเจลลา สงเคราะหแสงได

ทกชนด ผลพลอยไดจากการสงเคราะหแสง ไดแก กาซออกซเจนเหมอนการสงเคราะหแสงของพชทวๆ ไป

ยกเวนเฉพาะแบคทเรยเทานน นอกจากนสาหรายพวกนยงตรงไนโตรเจนในบรรยากาศไดเชนเดยวกบ

แบคทเรยบางชนด จงกลาวไดวา สาหรายสเขยวแกมน าเงนมบทบาทในวฎจกรของไนโตรเจนดวย สาหรายส

เขยวแกมน าเงนเปนสงมชวตเซลลเดยว เชน ในอนดบโครโอคอคคาเลส (Chroococcales) กได ตวอยางของ

สาหรายในอนดบน ไดแก โครโอคอคคส (Chroococcus) และโกลอโอแคพซา (Gloecapsa) หลงการแบงเซลล

จะมปลอกเปนเมอกๆ จงท าใหอยรวมเปนกลมได

ลกษณะของสงมชวตในอาณาจกรโพรทสตา

สงมชวตในอาณาจกรนเปนสมชวตทมนวเคลยส ในไซโทพลาสซมมรางแหเอนโดพลาสซม

ไมโทคอนเดรย กอลจบอด คลอโรพลาสต เซนตรโอล แฟลกเจลลา ขนเซลล และความสามารถในการสรางขา

เทยม รวมทงสมบตอนทแตกตางจากเซลลในพวกมอเนอราหลายอยาง เชน การแบงเซลลแบบไมโทซสและ

ไมโอซส อยางไรกดเซลลของพวกโพรทสตาอาจท าหนาทเปนเซลลสบพนธโดยตรงเชนเดยวกบพวกมอเนอรา

และลกหลานทไดหลงการแบงเซลลแลวจะเปนตวเตมวยทนท ไมมระยะเอมบรโอ นอกจากนพวกโพรทสตา

แบบดงเดมจะสรางเอนโดสปอรไดเชนเดยวกบพวกมอเนอราเหมอนกน

Page 18: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

สงมชวตในอาณาจกรน ไดแก สาหรายทกชนด ยกเวนสาหรายสเขยวแกมน าเงน นอกจากนยงมพวกสตว

เซลลเดยว ดงน

สาหราย

สาหรายทกชนดมคลอโรฟลลเอ รวมทงสาหรายสเขยวแกมน าเงน สวนคลอโรฟลลอนๆ พบ

ในสาหรายตางชนดกน ส าหรบสาหรายในอาณาจกรโพรทสตาแบงออกเปน 7 ดวชน ไดแก

ดวชนคลอโรไฟตา (Division Chlorophyta)

ดวชนนเปนสาหรายสเขยว มประมาณ 6,000 ชนด เชน คลาโดโมนส

(Chladomonas) คลอ-เรลลา (Chlorella) อะเซตาบเรย (Acetaburia) ไบรออพซส (Bryopsis) โปรโตคอคคส

(Protococcus) สไปโรไจรา (Spirogyra) ยโรทรกซ (Urothrix) โออโดโกเนยม (Oedogonium) คลาโดฟอรา

(Chladophora) และชโซเมอรส (Schizomeris) เปนตน

ดวชนคาโรไฟตา (Division Charophyta)

สาหรายในดวชนนเรยกวา สโตนเวรต (Stonewort) มประมาณ 250 ชนด เนองจาก

สาหรายพวกนมรปรางลกษณะและสวนประกอบทางเคมคลายสาหรายสเขยว บางทจงจดสาหรายพวกนไวในด

วชนคลอโรไฟตา อยางไรกตามสาหรายกลมนมลกษณะตางจากคลอโรไฟตาอยางนอย 4 ลกษณะดวยกน

ไดแก 1) การเรยงตวของสายเปนแบบเชงซอน คอ มสวนคลายราก ล าตน ใบ 2) มการเรยงตวของกงทขอ

3) มการเตบโตของตนเกดมากทสวนปลาย และ 4) มอวยวะทใชในการสบพนธ ขอแตกตางประการหลงท าให

สโตนเวรตไมมลกษณะหลายอยางทเมทาไฟตาม ตวอยางของดวชนน เชน ไนเทลลา (Nitella)

ดวชนยกลโนไฟตา (Division Euglenophyta)

สาหรายพวกน ไดแก ยกลนอยด (Euglenoid) มประมาณ 350 ชนด พวกทมรงควตถ

จะจดเปนสาหรายสเขยวได แตมรปรางลกษณะตางจากสาหรายเขยวทวๆ ไปมาก พวกยกลนอยดเปนสาหราย

เซลลเดยวทมแฟลกเจลลา จ านวน 1-3 เสน เซลลมผนงทไมคงรป จงเปลยนรปได อาหารสะสมเปนพวกลพด

และพอลแซคคาไรด เรยกวา พาราไมลม (Paramylum) พวกนมจดรบแสง (Eyespot) และสวนทเทยบไดกบคอ

หอย เรยกวา กลเลต (Gullet) ตวอยางของยกลนอยด ไดแก ยกลนา ซงเปนสาหรายเซลลเดยวท

สงเคราะหแสงได แตหากนแบบซาโพรไฟต (Saprophyte) ไมวาจะมแสงหรอไม

Page 19: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ดวชนครสโซไฟตา (Division Chrysophyta)

เปนดวชนสาหรายสทอง ซงมทงสาหรายสน าตาลปนเหลอง สาหรายสเขยวปนเหลอง

และพวกไดอะตอม (Diatom) มประมาณ 6,000 ชนด ไฟลมนมความแตกตางกนมาก เขาใจวา สาหรายส

น าตาลปนเหลองอาจเปนบรรพบรษของสาหรายสน าตาลทงหมด พอๆ กบเปนบรรพบรษของ ราเมอก เหด

รา และสตวเซลลเดยวบางสวน อาจรวมทงฟองน าดวย

พวกไดอะตอมมผนงเซลลทเหลอมกนเหมอนฝากลองและมลวดลายเหมอนแกะสลกอยางสวยงาม ไดอะตอมม

ความส าคญทางเศรษฐกจมาก คอ เปนแหลงอาหารของพชและสตว เนองจากเปนสาหรายเซลลเดยวทมมาก

ทสด นอกจากนเปลอกไดอะตอมทสะสมในกนมหาสมทรอาจเปนแหลงน ามนปโตรเลยมทใชกนทกวนนกได

ดวชนไพโรไฟตา (Division Pyrophyta)

ดวชนน ไดแก สาหรายไฟ (Fire algae) มประมาณ 1,000 ชนด มทงทมผนงเซลล ไม

มผนงเซลล มกเปนสาหรายเซลลเดยวทมแฟลกเจลลา 2 อน โดยมกลเลตใกลฐานของแฟลกเจลลา เชน

ครพโตโมนส (Cryptomonas) และชโลโมนส (Chilomonas)

ดวชนฟโอไฟตา (Division Phaeophyta)

เปนสาหรายสน าตาล มประมาณ 1,000 ชนด อยในน าจด 3 ชนด เทานน นอกนนอย

ในน าเคมทงหมด พวกนมเนอเยอซบซอนกวาพวกอนๆ พชในทะเลสวนใหญเปนสาหรายสน าตาล มกอยใน

น าตนและเปนเขตน าขนน าลง โดยยดเกาะหนไว สารแอลจน (Algin) ทฉาบอยภายนอกปองกนไมใหสาหราย

แหงเมอถกอากาศเปนเวลาหลายชวโมงขณะระดบน าลดลง สาหรายสน าตาลทรจกกนดทสด ไดแก ฟวคส

(Fucus) และซารกสซม (Sargassum) อยในเขตทะเลอบอน ซารกสซมมอวยวะคลายใบและถงลม พบไดตาม

ฝงทะเลทวๆ ไป ทสะดดตา ไดแก ไจแอนท เคลพ (Giant kelp) ซงอาจยาวมากกวา 100 หลา คอ ยาวกวา

ปลาวาฬสขาวนนเอง เคลพทรจกกนด ไดแก ลามนาเรย (Laminaria) ซงเปนสกลทพบไดทวโลก อาจ

พบชนสวนของสาหรายชนดนปนไปกบสาหรายอนตามชายหาด โดยเฉพาะอยางยงหลงมพายฝน สาหรายส

น าตาลมประโยชนตอคนมาก คอเปนแหลงของไอโอดนและแอลจนซงน าไปใชประโยชนในการท าไอศครม

เนองจากสาหรายนอยในน าตนจงเกบเกยวโดยใชเครองจกรได

ดวชนโรโดไฟตา (Division Rhodophyta)

สาหรายสแดง มประมาณ 3,000 ชนด มทงเซลลเดยวและหลายเซลล สวนมากอยใน

น าเคม และอยในน าลกมากกวาสาหรายสน าตาล สาหรายสแดงบางชนดมประโยชนในทางการคาดวย เชน เจ

Page 20: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ลเดยม (Gelidium) ใชสกดเพกทน (Pectin) เพอท าวนผง ใชเตรยมอาหารเลยงจลนทรยและท าขนม นอกจากน

พวกพอรไฟรา (Porphyra) โรไดมเนย (Rhodymenia) และคอนดรส ครพตส (Chondrus criptus) ยงใชเปน

อาหารในหลายแหลงทวโลก

สตวเซลลเดยว

พบในแหลงทอยอาศยหลายแหง ทงในน าจด น าเคม ในดน และในรางกายของสงมชวตอน กลาวคอ

ทใดมความชน ทนนจะมสตวเซลลเดยวอย สวนมากอยเดยวๆ มบางทอยเปนกลม (Colony) นอกจากนสวน

ใหญหากนเปนอสระ หรอปรสตบางชนดมอวยวะทใชเคลอนท บางชนดไมมอวยวะทใชในการเคลอนท สวน

การสบพนธ ยงไมมการสบพนธแบบใชเพศชนดทใชอสจ (Sperm) ผสมกบไข มแตการสบพนธแบบคอนจเก

ชน (Congugation) โดยการรวมตวของนวเคลยส เชน ในพารามเซยม แตสวนใหญสบพนธดวยการไมอาศย

เพศ โดยวธแบงเปนสองสวน (Binarry fission) คอการคอดเซลลเขาหากน แลวหลดเปนออกเปนสอง โปรโต

ซวแบงออกเปนชนตามชนดของอวยวะทใชในการเคลอนทได 4 คลาส คอ

ชนซารโคดนา หรอไรโซโปดา (Class Sarcodina หรอ Rhizopoda)

เคลอนทโดยใชเทาเทยม (Pseudopodia) ซงเกดจากการไหลของไซโทพลาสซมภายในเซลล มทงน าจด

และน าทะเล พวกทอยในทะเลมกมเกราะ หรอเปลอกหนาหมเซลล ตวอยาง เชน อมบา (Amoeba) บางพวก

เปนปรสต เชน Entamoeba histolytica เปนตวท าใหเกดโรคบดมตว หรออาจท าใหทองรวง สวนทอยในทะเล

และมเปลอก เชน ฟอรามนเฟอรา (Forminifera) เรดโอลาเรย (Radiolaria)

ชนมาสตโกฟอรา หรอแฟลกเจลลาตา (Class Mastigophora หรอ Flagellata)

เคลอนทโดยใชแฟลกเจลลม ซงอาจมไดมากกวา 1 เสน มทงพวกด ารงชพเปนอสระและเปนปรสต

พวกด ารงชพเปนอสระมทงในน าจดและน าเคม พวกปรสต ไดแก พวกทท าใหเกดโรคเหงาหลบ (African

sleeping sickness) คอ ตวทรปาโนโซมา (Trypanosoma) บางพวกท าใหเกดการระคายเคองในชองคลอด เชน

พวกไตรโคโมนส (Tricomonas) บางพวกอยเปนกลม เชน พวกวอลวอกซ (Volvox)

ชนซลอาตา (Class Ciliata)

โปรโตซวในคลาสน เคลอนทโดยใชซเลย ซงมขนาดสนกวาแฟลกเจลลม แตมจ านวนมากกวา มทง

ด ารงชพแบบอสระและเปนปรสต โดยทวไปมนวเคลยส 2 ขนาด คอ นวเคลยสขนาดใหญ เรยกวา มาโคร

นวเคลยส (Macronucleus) นวเคลยสขนาดเลก เรยกวา ไมโครนวเคลยส (Micronucleus) หนาทของมาโคร

นวเคลยส ควบคมเกยวกบขบวนการตางๆ ของเซลล ยกเวนการ สบพนธ ซงเปนหนาทของไมโครนวเคลยส

Page 21: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

มอยในน าทวๆ ไป ตวอยางเชน พารามเซยม (Paramecium) มรปรางคลายรองเทาแตะ วอรตเซลลา

(Vorticella) รปรางคลายกระดงอยกนเปนกลม นอกนนไดแก Stylonychia, Stentor, Euplotes, Colpidium เปน

ตน

ชนสปอโรซว (Class Sporozoa)

พวกนไมมอวยวะหรอสงทท าใหเคลอนทได ด ารงชพแบบปรสต สบพนธดวยการสราง สปอร และ

รวมตวกนคลายการสบพนธแบบอาศยเพศ ดงนนจงมการสบพนธแบบสลบ เชน ในเชอมาลาเรย

(Plasmodium) โดยมยงเปนพาหะ นอกจากนน ไดแก Eimeria ซงอาศยอยในตบกระตาย Monocystis ในถง

เกบอสจของไสเดอนดน เปนตน

ลกษณะของสงมชวตในอาณาจกรฟงไจ

เปนอาณาจกรของเหดรา ทกชนดไมมคลอโรฟลล แตบางชนดอาจมสารสอนๆ ได แบงเปน 2 ไฟลม คอ

ไฟลมมกโซไฟตา (Phylum Myxophyta)

ไฟลมน ไดแก ราเมอก (Slime mold) เปนสงมชวตเซลลเดยว รปรางคลายอมบา ไมมผนงเซลล รา

เมอกมทงเปนปรสตของไมดอก และหากนเปนอสระในบรเวณทเปนปาชน โดยอาศยอยตามใบไมรวง ขอนไม

ผ เปนตน ราเมอกสบพนธโดยการรวมกลมตรงกลางเพอสรางอบสปอรจะเจรญเปนราเมอกทมลกษณะคลาย

อะมบาตอไป

ไฟลมไมโคไฟตา (Phylum Mycophyta)

ไฟลมน ไดแก พวกเหดราทแทจรง ซงมทงเหด (Mushroom) และรา (Mold) เหดและราเหมอนกน

ตรงทตางกมเสนใย (Hypha) แตตางกนทเสนใยของเหดมการรวมเปนกลมกอน ทเรยกดอกเหด และมรปราง

ตางๆ กน สวนเสนใยของราไมมการรวมกลมกน ไฟลมนแบงเปน 4 ชน ไดแก

ชนไฟโคไมซตส (Order Phycomycetes)

เสนใยไมมผนงกนตามขวาง ทรจกกนดทสด คอ ราขนมปง (Rhizopus) ราขนมปงชอบขนบนขนม

ปงปอนดทชน เปนเสนใยสขาว ราชนดนมการสบพนธดดยการสรางสปอรภายในอบสปอร เมอสปอรแกจะ

ปลวไปตกตามทตางๆ เมอสงแวดลอมเหมาะสม จงงอกเสนใยใหม การสบพนธแบบนเปนการสบพนธแบบ

ไมอาศยเพศ เมอสงแวดลอมไมเหมาะสมราขนมปงจะมการสบพนธแบบอาศยเพศได โดยเสนใยของราสอง

สายทอยใกลกน จะมผนงเซลลพองออก ท าหนาทเปนเซลลสบพนธ เมอมการปฎสนธจะไดไซโกต ตอมาม

Page 22: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ผนงหนา เรยกวา ไซโกสปอร ซงจะงอกอบสปอรทภายในมสปอร เมอสปอรแกจะปลวไปตกตามทตางๆ

แลวงอกเสนใยใหม เชนเดยวกบการสบพนธแบบไมอาศยเพศ

ชนแอสโคไมซตส (Order Ascomycetea)

มสปอรทไดจากการสบพนธแบบอาศยเพศอยในแอสคส (Ascus) สปอรเรยกวา แอสโคสปอร

(Ascospore) โดยทวไปแอสคส 1 อน มสปอร 8 อน แตอาจมจ านวนตางจากนได เชน ยสตใน 1 แอสคส ม

สปอร 4 อน เทานน เนองจากยสตเปน สงมชวตเซลลเดยว เมอมอาหารสมบรณ จะมการสบพนธแบบไม

อาศยเพศ โดยการแตกหนอ แตเมออาหารขาดแคลนจะมการสบพนธแบบอาศยเพศ โดยแตละเซลลท าหนาท

เปนเซลลสบพนธ หลงการปฏสนธนวเคลยสจะมการแบงตวแบบไมโอซสไดนวเคลยส 4 อน แตละนวเคลยส

มผนงหมเปนเซลล แตละเซลล คอ แอสโคสปอร ผนงเซลลเดมท าหนาทเปนแอสคสบรรจสปอร ดงนนใน

1 แอสคส จงมสปอร 4 อน สวนแอสคสทมสปอร 8 อน จะเกดทสวนปลายของเสนใย จงจะรวมเปนกลม

กอน เรยกวา แอสโคคารพ (Ascocarp) ซงมทงหมด 3 แบบ คอ เปนรปกลม รปคนโท และรปถวย ตวอยาง

เหดราในชนน ไดแก เพนซเลยม (Penicillium) ทใชสะกดเพนซลน (Penicillin) ซงเปนสารปฏชวนะชนดหนง

และโคนเหดซงกนได และมราคาแพง

ชนเบซดโอไมซตส (Order Basidiomycetea)

มสปอรทไดจากการสบพนธแบบอาศยเพศอยบน เบซเดย (Basidia) ซงปกตเบซเดย 1 อน มสปอร 4

อน สปอรนเรยก เบซดโอสปอร (Basidiospore) เหดราในชนนทส าคญคอ ราทท าใหเกดโรคราด าในพช

เศรษฐกจ เชน ขาวโพด เปนตน นอกจากนกมพวกเหดตางๆ เชน เหดฟาง เหดหง เหดรงนก เปนตน

2.4 ชนดวเตอโรไมซตส ( Order Deuteromycetes) เปนพวกทไมพบการสบพนธแบบอาศยเพศ ถาพบวาเหดรา

ทเดมจดไวในชนนตอมาพบวามการสบพนธแบบอาศยเพศ จะมการยายไปอยในชนแอสโคไมซตส หรอดว

เทอโรไมซส โดยพจารณาจากการสรางแอสโคสปอรหรอเบสดโอสปอร

นอกจากนยงมราบางชนดอยรวมกบสาหรายแบบภาวะองอาศย ทเรยกวา ไลเคนส (Lichens) ซงมทงหมด 3

แบบ ไดแก ลกษณะเปนแผน ลกษณะคลายใบไม และลกษณะคลายกงไม

Page 23: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

สงมชวตชนสง

ลกษณะของสงมชวตในอาณาจกรพช

อาณาจกรพชแบงเปน 2 ดวชน ดงน

ดวชน ไบรโอไฟตา (Division Bryophyta)

พชในดวชนนยงไมมทอล าเลยง (Vascular bundle) หรอมดทอน า (Xylem) ทออาหาร (Phloem)

นนเอง ดงนนล าตนจงมขนาดเลก และชอบอยในทรม มความชนสง และทซงมน าฝนชวยในการเคลอนทของ

ตวอสจ ตวอยางของพชในดวชนน ไดแก มอส (Moss) ลเวอรเวรต (Liverwort) และฮอรนเวรท (Hornwort)

ดวชน เทรคโอไฟตา (Division Tracheophyta)

เปนพชทมระบบทอล าเลยง บางพวกราก ล าตน ใบ ยงเจรญไมด แตบางพวกกลบเจรญด พช

บางชนดในดวชนนตองอาศยน าเปนแหลงชวยผสมพนธ บางชนดเจรญอยในน า สปอรโรไฟตมชวงยาวนาน

และเดนกวาแกมโตไฟต พชในดวชนนมมากกวา 260,000 ชนด แบงไดเปน 4 ซบดวชน คอ

ซบดวชน ไซลอพซดา (Subdivision Psilopsida)

พวกนยงไมมรากทแทจรง ใชรากเทยม (Rhizoid) ท าหนาทแทนใบยงไมเจรญมเพยงเกลด

เลกๆ ล าตนใตดนชนดไรโซม (Rhizome) การแตกกงแตกทละสอง (Dichotomous branching) ตวอยาง เชน

หวายตะนอย (Psilotum) ในพวก Tmesipteris มแผนใบขนาดเลกๆ มเสนอยเฉพาะกลางใบเสนเดยว ยงไมม

เสนยอยแตกแขนงออกไป ใบชนดนเรยกวา ไมโครฟลล (Microphyll)

ซบดวชน ไลคอพซดา (SubdivisionLycopsida)

พชพวกนบางกลมสญพนธไปแลว สวนพวกทเหลออยในปจจบนเปนพชตนเลกๆ และเปนไม

เนอออน ล าตนทอยใตดนเรยก ไรโซม (RhiZome) สวนทชขนเหนอดนอาจมทงชนดตงตรงและชนดเลอยไป

ตามผวหนาดน หรออาจเปนพวกเอพไฟต (Epiphyte) ใบเปนแบบไมโครฟลล เรยงตวกนเปนเกลยวรอบตน

หรอรอบกง ทงรากและกงมการแตกแขนงแบบไดโคโตมส ตวอยาง เชน ชองนางคล สามรอยยอด หญารงไก

สรอยสดา ตนตกแก เปนตน

ซบดวชน สฟนอพซดา (Subdivision Sphenopsida)

ซบดวชนนเหลออยเพยงสกลเดยว คอ Equisetum ภาษาไทยเรยกวา หญาถอดปลอง หญาเงอก

สนหางมา สกลอนๆ สญพนธไปหมดแลว ล าตนไมมใบ แตเนอไมมสเขยวท าการสงเคราะหแสงแทนใบ ใบม

Page 24: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ลกษณะเปนเสน มขอตอและปลองตอกนมองเหนชดเจน และยงสามารถดงแยกออกจากกนได คลายใบของสน

ปฏพทธ ล าตนคอนขางแขงหยาบเพราะมสารซลกาเคลอบ ภายใน ล าตนกลวงคลายตนไผ

ซบดวชน เทอรอพซดา (Subdivision Pteropsida)

ล าตนมขนาดใหญ เรมมใบทเปนแผนสเขยวแผกวาง มเสนใบแตกแขนงออกมาจากเสน

แกนกลาง ซงเรยกวา เมกะฟลล (Megaphyll) แบงออกเปน 3 ชน คอ

ชน ฟลซน (Class Filicinae)

พชในชนนมทอยแตกตางกนมาก เรมตงแตพวกทอยบนพชอนทจดเปนเอพไฟต

(Epiphyte) เชน ชายผาสดา (Platycerium) บางพวกอยในทแหง เชน ตนกกแตม บางชนดอยในบรเวณทม

ความชนแฉะมาก เชน ปรงทะเล ยานลเภา บางชนดขนอยในน า เชน ผกกด ผกแวน บางชนดลอยอยในน า

เชน แหนแดง

พชในชนน นอกจากจะแตกตางกนในแหลงทอยอาศยแลว ขนาดของพชกยงแตกตางกนดวย

โดยเฉพาะอยางยงใบจะมขนาดตงแตเลกสดราวๆ 1-2 มม. เชน แหนแดง จนกระทงถงใบใหญสดยาวราว 2

เมตร ในพวกปรงทะเล

ส าหรบเฟรนมลกษณะทเหมอนกน ไมวาใบใหญใบเลก เรยกวา ฟรอนด (Frond) นน ตอนเปนใบออนจะมวน

ตวจากปลายใบมายงโคนใบ เมอเจรญเตบโตตอไป สวนทมวนจะคลายออก ลกษณะเชนนจะมเฉพาะใบเฟรน

ไมวาจะเปนเฟรนชนดใบเดยว เชน ขาหลวงหลงลาย หรอเฟรนทมใบประกอบเลกๆ เชน เฟรนเกลดหอย

หรอเฟรนกานด า

ชน จมโนสเปอรม (Class Gymnospermae)

พชในชนนยงไมมดอก มแตสตรอบลสเปนชนๆ หรอเรยกวา โคน (Cone) เมลดยง

ไมมเครองหอหม หรออาจเรยกวา โอวล (Oval) ไมมรงไข (Ovary) หอหมเหมอนพชดอก โคนทใช สบพนธ

มอย 2 ชนด คอ ตวผ เรยก สตามเนทโคน (Staminate cone) ตวเมย เรยก คารเปลเลตโคน (Carpellate cone)

สตามเนทโคน ตวอยางพชพวกน เชน ปรงปา (Cycas) แปะกวย (Ginkgo biloba) สนสองใบ สนสามใบ สน

ฉตร สนหางสงห ยกเวนสนปฏพทธ มะเมอ มวอง เปนตน

ชน แองกโอสเปอรม (Class Angiospermae)

ไดแก พวกพชดอกทกชนด มรงไขหมโอวล เมลดมผลหอหม เนองจากเมลดมาจาก

โอวล และผลเจรญมาจากไขทถกผสมแลว ในดอกสรางเซลลสบพนธ 2 ชนด คอ เกสรตวผ หรอเทยบไดกบ

Page 25: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ไมโครสปอรโรฟลลของจมโนสเปรม และเกสรตวเมย ซงเทยบไดกบเมกะสปอโรฟลล ภายในมรงไข

แบงเปน 2 ซบชน (Subclass) คอ

1. ซบชนโมโนโคทลดอน (Subclas Monocotyledonae) ไดแก พชใบเลยงเดยว ใบเลยงม

เพยงใบเดยว เสนใบขนานกน ล าตนมขอปลองชดเจน ทอล าเลยงภายในล าตนกระจดกระจายไมเปนระเบยบ

ดอกมกมกลบเปนจ านวน 3 หรอทวคณของ 3 ตวอยาง เชน กลวยไม ขง ขา วานพทธรกษา มะพราว ปาลม

กลวย ออย ขาว ขาวโพด ฯลฯ

2. ซบชนไดโคทลดอน (Subclass Dicotyledonae) ไดแก พชใบเลยงค มใบเลยง 2 ใบ เสน

ใบเปนรางแห ทอล าเลยงอาหารและน าภายในล าตนเรยงตวเปนระเบยบในลกษณะเปนวง ดอกมกมกลบเปน

จ านวน 4 หรอ 5 หรอทวคณของ 5 ตวอยาง เชน จามจร มะมวง ขนน ทเรยน ละมด มะปราง กะเพรา โหระพา

ฯลฯ

ลกษณะของสงมชวตในอาณาจกรสตว

สงมชวตในอาณาจกรสตวเปนพวกยคารโอตทมหลายเซลล (Multicellular) เซลลประกอบดวยเยอหม

เซลลจรงๆ มไมโทคอนเดรย แตไมมพลาสตดและรงควตถทใชในการสงเคราะหแสง จงไมสามารถสราง

อาหารไดเองตองอาศยอาหารจากสงมชวตอน ไมมผนงเซลล รปแบบของโภชนาการเปนแบบธรรมดา ไดแก

การยอย (Ingestion) นอกจากนเซลลในตางพวกกนยงแตกตางกนอยางเหนไดชด เซลลจดเรยงตวกนเปน

เนอเยอ สงมชวตในอาณาจกรสตวนแบงได 12 ไฟลม ดงน

ไฟลม พอรเฟอรา (Phylum Porifera)

ฟองน าเปนสตวทอาศยอยในน าเคมเปนสวนใหญ ตวเตมวยมกเกาะอยกบท มล าตวเปนโพรง

มชองเปดดานบน และมรพรนโดยรอบ ทผนงล าตวมโครงรางค าจนแทรกอยท วไป เรยกวา สปคล (Spicule)

ซงมสารทเปนองคประกอบแตกตางกนในฟองน าแตละชนด ไดแก สารทคลายโปรตนพบในฟองน าถตว สาร

พวกซลกาพบในฟองน าแกว หรอสารพวกหนปนพบในฟองน าหนปน

ไฟลม ซเลนเทอราตา (Phylum Coelenterata)

สตวกลมซเลนเทอเรต (Coelenterate) สวนใหญอยในน าเคม เชน ซแอนนโมน ปะการง

กลปงหา แมงกะพรน บางชนดอาศยอยในน าจด เชน ไฮดรา

Page 26: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

สตวพวกซเลนเทอเรตมล าตวคลายทรงกระบอก มชองเปดออกจากล าตวชองเดยว ท าหนาทคลายปาก ม

อวยวะคลายหนวด เรยกวา เทนทาเคล (Tentacle) ซงมหลายเสนอยโดยรอบชองเปดน ทเทนทาเคลมเนมาโท

ซสต (Nematocyst) ใชปองกนตวและจบเหยอ กลางล าตวเปนชองกลวงท า หนาทเปนทางเดนอาหาร

ซเลนเทอเรตบางชนดสามารถเคลอนทไดโดยการใชเทนทาเคล เชน ไฮดรา หรอการพนน าออกจากล าตว เชน

แมงกะพรน บางชนดเกาะอยกบท เชน ปะการง กลปงหา สบพนธไดทงแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ

ไฟลม แพลตเฮลมนทส (Phylum Platyhelminthes)

หนอนตวแบน พบทงในน าจด น าเคม และตามทชนแฉะ ลกษณะส าคญของสตวพวกน คอ ม

ล าตวแบนยาว มปากแตไมมทวารหนก ไมมระบบหมนเวยนเลอด มอวยวะสบพนธทงสองเพศอยในตว

เดยวกน สบพนธไดทงแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ สวนใหญด ารงชวตเปนปรสต เชน พยาธตวตด พยาธ

ใบไม เปนตน บางชนดด ารงชวตเปนอสระ ไดแก พลานาเรย

ไฟลม เนมาโทดา (Phylum Nematoda)

สตวกลมนเรยกวา หนอนตวกลม ลกษณะส าคญ คอ ล าตวกลมยาว ผวเรยบ ไมเปนปลอง ม

ทงปากและทวารหนก แตไมมระบบเลอด เพศผและเพศเมยแยกกนคนละตว สวนใหญเปนปรสตในรางกาย

คนและสตว เชน พยาธไสเดอน พยาธปากขอ พยาธตวจด พยาธเสนดาย เปนตน บางชนดด ารงชวตเปนอสระ

ไดแก หนอนในน าสมสายช

ไฟลมแอนเนลดา (Phylum Annelida)

พวกแอนเนลด (Annelid) มลกษณะส าคญ คอ ล าตวกลมยาวคลายวงแหวนตอกนเปนปลอง

ภายในมเยอกนระหวางปลอง แตละปลองมระยางคสนๆ เรยกวา เดอย (Setae) ผวหนงเปยกชน มระบบเลอด

หมนเวยนอยในเสนเลอด มระบบประสาทและระบบทางเดนอาหาร แตละปลองมอวยวะขบถาย สบพนธได

ทงแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ มอวยวะสบพนธทงสองเพศอยในตวเดยวกน

แอนเนลด มทงทอยบนบก ไดแก ไสเดอนดน และทากดดเลอด พวกทอยในน า เชน ปลงน าจด แมเพรยง ซง

พบตามชายทะเล เปนตน

ไฟลม อารโทรโปดา (Phylum Arthropoda)

สตวกลมนรวมเรยกวา อารโทรพอด (Arthropod) เปนกลมทมจ านวนและชนดมากทสดใน

โลก มลกษณะส าคญรวมกน คอ สวนหว สวนอก และสวนทอง บางพวกอาจมสวนหวและสวนอกเชอมเปน

สวนเดยวกน มระยางคเปนขอๆ ตอกน ส าหรบเคลอนทและจบอาหาร มระบบเลอดแบบ วงจรเปด โดยเลอด

Page 27: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

จะไหลอยในเสนเลอดและชองวางของล าตว มระบบประสาท ระบบทางเดนอาหารทสมบรณ สบพนธแบบ

อาศยเพศ แบงยอยเปนระดบชนไดหลายชน ดงน

ชน อนเซคตา (Class Insecta)

สตวในกลมน ไดแก สตวจ าพวกแมลง เปนสตวทมจ าวนชนดและปรมาณมากทสดในบรรดา

สตวตางๆ ในโลก รางกายของแมลงแบงออกเปนสามสวน คอ สวนหว สวนอก และสวนทอง มหนวด 1 ค ม

ขา 3 ค อยทสวนอก บางชนดมปก บางชนดไมมปก แมลงกระจายอยตามบรเวณตางๆ ทวโลก มทงทเปน

ประโยชนและโทษตอมนษย

ชน ครสเตเชย (Class Crustacea)

สตวกลมน ไดแก พวกครสเตเชยน (Crustacean) สวนใหญอยในน า ไดแก กง กง ป ไรน า

บางชนดอยบนบกตามดนทชน เชน เหาไม (Wood lice) เปนตน ลกษณะส าคญมสวนหวกบสวนอกเชอม

รวมกน มหนวด 2 ค มระยางครอบปากจ านวนมาก มระยางคทท าหนาทเปนขาเดนอยทสวนอก 5 ค และใน

พวกกงและกงจะมระยางคแบนๆ คลายหางเสอ 1 ค หายใจดวยเหงอก

ชน อะแรชนดา (Class Arachnida)

สตวกลมนรวมเรยกวา อะแรชนด (Arachnid) มขา 4 ค ไมมหนวด สวนหวและอกเชอม

รวมกน อาศยอยท งบนบกและในน า ตวอยาง เชน แมงมม แมงปอง เปนตน

ชน เมอโรสโตมา (Class Merostoma)

สตวกลมนไดแก แมงดาทะเล ด ารงชวตอยตามบรเวณน าตน โดยฝงตวอยในดนเลนหรอ

ทรายในบรเวณปาชายเลน และบรเวณทมน าขนน าลง สวนหวและอกรวมเปนสวนเดยวกน มกระดองโคงเปน

แผนแขงปกคลม สวนทายของล าตวยนยาวออกมาคลายหาง ไมมหนวด มขาเดน 5 ค ปลายขาเดนคสดทายม

ลกษณะเปนแผนซอนกนใชในการขดทรายเวลาฝงตว ในประเทศไทยมแมงดาทะเล 2 ชนด คอ แมงดาทะเล

หางเหลยม หรอแมงดาจาน และอกชนดหนง คอ แมงดาทะเลหางกลม หรอแมงดาถวย หรอเหรา (เห-รา) เคย

ปรากฏวามผน าไขของแมงดาทะเลหางกลมไปบรโภคท าใหเดกดมอาการเปนพษ

ชน ชโลโพดา (Class Chilopoda)

สตวในกลมน เรยกวา เซนตปด (Centipede) ไดแก ตะขาบ ตะเขบ ตะขาบฝอย ล าตวยาวแบน

มขาปลองละ 1 ค และมตอมพษ พบทวไปตามพนดนทชน กนซากเนาเปอยเปนอาหาร

Page 28: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

ชน ไดโพลโพดา (Class Diplopoda)

สตวในกลมนไดแก กงกอ ซงเปนมลลปด (Millipede) ชนดหนง ล าตวยาว มขาสนๆ ปลอง

ละ 2 ค มหนวด 1 ค กนซากพชและซากสตวทเนาเปอยในดนเปนอาหาร

ไฟลม มอลลสกา (Phylum Molluska)

สตวกลมนเรยกวา พวกมอลลสก (Mollusk) สวนใหญอาศยอยในน า ไดแก หอย และหมก

ชนดตางๆ บางชนดอาศยอยบนบกตามพนดนทชนแฉะ เชน ทาก หอยทาก เปนตน ลกษณะส าคญของ

มอลลสก คอ ล าตวนมปกคลมดวยแมนเทล (Mantle) ซงเปนเนอเยอบางๆ ทอาจพฒนาไปเปนเปลอกแขง เชน

เปลอกหอย มหวใจสบฉดเลอด มไตเปนอวยวะขบถาย มกลามเนอยนออกมาจากเปลอกหอยชวยในการ

เคลอนท สวนหมกเคลอนทโดยการใชหนวดและการพนน าออกจากตว

หอยและหมกทะเลมความส าคญตอมนษยในแงของการเปนอาหาร เปลอกหอยน ามาบดเปนอาหารสตวพวก

เปดและไก ชวยเพมแคลเซยม ท าใหเปลอกไขไมบางและไมแตกงาย หอยมกน าจด และหอยมกน าทะเลใหมก

ซงน ามาท าเปนเครองประดบได เชน หอยเตาปน มเขมพษซงท าใหคนทถกพษเปนอมพาตได หอยโขง หอย

ขม เปนพาหะน าพยาธมาสคน

ไฟลม เอไคโนเดอรมาตา (Phylum Echinodermata)

เอไคโนเดรม (Echinoderm) เปนสตวทะเลทงสน มลกษณะส าคญ คอ ผวหนงหยาบและ

ขรขระ บางชนดผวหนงแขง เพราะมสารพวกหนปนเปนองคประกอบ ไมมสวนหว บางชนดม รางกายแยก

เปนแฉกออกจากล าตวเปนแนวรศมเทากน เชน ดาวทะเล บางชนดรปรางกลมแบน เชน อแปะทะเล บาง

ชนดมหนามยาวทวล าตว เชน เมนทะเล บางชนดล าตวกลมยาว ผวหนงหนาขรขระแตไมแขง เชน ปลงทะเล

สตวกลมนมประโยชนตอมนษยในแงอาหาร เชน ปลงทะเล ไขของเมนทะเล บางพวกกอใหเกดความเสยหาย

เชน ดาวมงกฎหนาม ท าลายปะการงและหอย

ไฟลมคอรดาตา (Phylum Chordata)

สตวกลมนสวนใหญ ไดแก สตวมกระดกสนหลง (Vertebrate) และบางพวกมโครงสรางท

เปนแกนของรางกาย เรยกวา โนโตคอรด (Notochord) คลายกบกระดกสนหลงมระบบประสาทอยดานหลง

เหนอทางเดนอาหารและมชองเหงอ (Gill slits) คอรเดตแบงเปน 2 กลมใหญๆ คอ

Page 29: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

โพรโทคอรเดต (Protochordate)

คอรเดตกลมนไมมกระดกสนหลง มโนโทคอรดเปนแกนของรางกายอยทางดานหลงของ

ล าตวเหนอทางเดนอาหาร บางชนดมโนโตคอรดปรากฏในระยะทเปนตวออนเทานน เชน เพรยงหวหอม บาง

ชนดมโนโทคอรดตลอดชวต เชน แอฟออกซส (Amhioxous)

สตวมกระดกสนหลง

สตวกลมนในระยะเอมบรโอแรกๆ นน ยงไมมกระดกสนหลง มโนโทคอรดเปนแกนของ

รางกาย เมอเจรญเตบโตมากขนจงเกดกระดกสนหลงขนมา ท าหนาทเปนแกนของรางกายและหอหม

เสนประสาทใหญไขสนหลงไว

สตวมกระดกสนหลงจดเปนสตวชนสง มลกษณะแตกตางกนออกไป จงแบงเปนกลมยอยในระดบคลาสได

หลายคลาส

คลาสคอนดรสไทอส (Class Chondrichthyes)

สตวมกระดกสนหลงในคลาสนอาศยอยในน า ไดแก ปลากระดกออน เชน ปลาฉลาม ปลา

กระเบน สวนใหญมเกลดปกคลมล าตว หายใจดวยเหงอก มชองเหงอกเหนไดชดเจน ใชกลามเนอล าตวและ

ครบชวยในการเคลอนไหว สบพนธแบบอาศยเพศมการปฏสนธภายในตวจงออกลกเปนตว

คลาสออสตอคไทอส (Class Osteicthyes)

ปลาพวกนไดแก ปลากระดกแขง เชน ปลากด ปลาดก ปลาชอน ปลาท ปลาไหล มครบค

2 ค คอ ครบอก (Pectoral fin) และครบตะโพก (Pelvic fin) ชองเหงอกมแผนปดเหงอกหรอ โอเพอคลม

(Operculum) ปดอยจงมองไมเหนชองเหงอก บางชนดมเหงอกอมน าไดด จงด ารงชวตบนบกไดในชวงเวลา

สนๆ เชน ปลาตน ปลาหมอ สบพนธแบบอาศยเพศ สวนใหญมการปฏสนธภายนอก

คลาสแอมฟเบย (Class Amhpibia)

สตวพวกนเปนสตวเลอดเยนมผวหนงท าหนาทแลกเปลยนกาซในการหายใจ ผวหนงจงเปยก

ชนอยเสมอ ไมมเกลด มขา 2 ค มการผสมพนธและวางไขในน า ไขมวนหม ตวออนอาศยอยในน า หายใจ

ดวยเหงอก เมอเตบโตขนจะด ารงชวตอยบนบก และมปอดมาท าหนาทหายใจแทนเหงอก จงเรยกสตวพวกนวา

สตวครงบกครงน า (Amphibian) เชน กบ เขยด คางคก งดน กะทาง เปนตน

Page 30: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

คลาสแมมมาเลย (Class Mammalia)

สงมชวตในกลมนมลกษณะส าคญ คอ มขน (Hair) เปนเสนๆ ปกคลมผวล าตว สวนมาก

ออกลกเปนตว ตวออนเจรญอยในมดลกของแม ตวเมยจะมตอมน านมผลตน านมส าหรบเลยงลกออน จง

เรยกวา สตวเลยงลกดวยน านม (Mammalia) เปนสตวเลอดอนมสมองขนาดใหญ มหวใจ 4 หอง อาศยอยท ง

บนบกและในน า บางชนดบนได เชน คางคาว

Page 31: เอกสารประกอบการเรียนวิชา ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตพว32017) · ค าอธิบายรายวิชา

บรรณานกรม

http://www.biogang.com/diversity.html

http://www.vcharkarn.com/varticle/41295

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%

B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2

http://www.fkk.ac.th/library/webe-library/science/namo/koumlaklaysingmeeshewit/index3.htm