สงวนลขสทธ

สำ�นกพมพ บรษทพฒน�คณภ�พ

วช�ก�ร (พว.) จำ�กด

พ.ศ. ๒๕๕๙

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

๗๐๑ ถนนนครไชยศร

แขวงถนนนครไชยศร เขตดสต

กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐

โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐

(อตโนมต ๑๕ ส�ย),

๐-๒๒๔๓-๑๘๐๕

แฟกซ : ทกหม�ยเลข,

แฟกซอตโนมต :

๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑,

๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖

website : www.iadth.com

กลมส�ระก�รเรยนรสขศกษ�และพลศกษ�ต�มหลกสตรแกนกล�งก�รศกษ�ขนพนฐ�น พทธศกร�ช ๒๕๕๑

ชนมธยมศกษาปท ๓

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน

ผเรยบเรยง

อ�จ�รยอทย สงวนพงศ

อ�จ�รยสณฏฐ� สงวนพงศ

ผตรวจ

ศ�สตร�จ�รย น�ยแพทยชชลต รตรส�ร

อ�จ�รยนพน แจมแจง

อ�จ�รยศวไล กสกจสกลผล

อ�จ�รยรชนวรรณ จนธรรม

อ�จ�รยนยม บญญ�เศวต

บรรณาธการ

อ�จ�รยสปร�รถน� ยกตะนนทน

สขศกษาและพลศกษา

ค�ำน�ำ สำรบญ

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน สขศกษาและพลศกษา ชนมธยมศกษาปท ๓

กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาไดจดทำาขนตามมาตรฐานการเรยนรตวชวดและ

สาระการเรยนรแกนกลางของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑

โดยมเนอหาครอบคลมสาระท ๑ การเจรญเตบโตและพฒนาการของมนษย สาระท ๒

ชวตและครอบครวสาระท๓การเคลอนไหวการออกกำาลงกายการเลนเกมกฬาไทยและ

กฬาสากลสาระท๔การสรางเสรมสขภาพสมรรถภาพและการปองกนโรคและสาระท๕

ความปลอดภยในชวต โดยตรงตามจดประสงคของการเรยนกลมสาระการเรยนรสขศกษา

และพลศกษาทมงเนนการสรางและพฒนาพฤตกรรมทางสขภาพทงดานความร เจตคต

คณธรรมคานยมและการปฏบตเกยวกบสขภาพควบคไปดวยกน รวมทงการใชกจกรรม

การเคลอนไหวการออกกำาลงกายการเลนเกมและกฬาในการพฒนาสขภาพทงดานรางกาย

จตใจอารมณสงคมและสตปญญาใหเหมาะสมกบวยของผเรยน

เพอใหเกดประโยชนสงสดแกผสอนและผเรยนหนงสอเรยนเลมนจงไดนำาเสนอ

เนอหาททนสมย มกจกรรมการเรยนรทนำาไปสการประเมนผลตรงตามตวชวด มคำาถาม

พฒนากระบวนการคด และสอดแทรกขอมลเกยวกบอาชพนาร อนรกษสงแวดลอม

ปลอดภยไวกอน เวบไซตแนะนำา คำาศพทสำาคญ ความร เพมเตม ความรรอบโลก

และกจกรรมพฒนาความสามารถในการอานเพอใหผเรยนมความรทกวางขน

หนงสอเรยนเลมน จงเปรยบเสมอนหลกทางดานวชาการสำาหรบผสอนในการ

จดการเรยนการสอนสำาหรบผเรยนตลอดจนเปนแนวทางและวธการปฏบตตนในการดแล

รกษาสขภาพของผเรยนครอบครวและชมชนกอใหเกดประโยชนในการจดการศกษาตาม

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ใหบรรลจดมงหมาย

ไดอยางแทจรง

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

หนา

หนวยการเรยนรท ๑ การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย ๕

การเปลยนแปลงทางดานรางกายจตใจอารมณสงคมและสตปญญาแตละชวงของชวต ๖

อทธพลและความคาดหวงของสงคมตอการเปลยนแปลงของวยรน ๑๕

สอโฆษณาทมอทธพลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของวยรน ๑๖

หนวยการเรยนรท ๒ ชวตและครอบครว ๒๒

อนามยการเจรญพนธ ๒๓

ความขดแยงในครอบครว ๓๕

หนวยการเรยนรท ๓การกำาหนดรายการอาหารทเหมาะสมกบวย ๓๙

อาหารหลก๕หม ๔๐

การรบประทานอาหารใหไดสดสวนทเหมาะสม ๔๑

การกำาหนดรายการอาหารทเหมาะสมกบวย ๔๓

หนวยการเรยนรท ๔ การปองกนโรคและการแกไขปญหาสขภาพในชมชน ๕๗

โรคทเปนสาเหตสำาคญของการเจบปวยและการตายของคนไทย ๕๘

แนวทางแกไขปญหาสขภาพในชมชน ๗๖

หนวยการเรยนรท ๕ การทดสอบสมรรถภาพทางกาย ๘๒

การทดสอบสมรรถภาพทางกายแบบตางๆ ๘๓

การวางแผนและจดเวลาในการออกกำาลงกายการพกผอน

และการสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ๑๐๓

การพฒนาสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ ๑๐๖

หนวยการเรยนรท ๖ ปจจยเสยงพฤตกรรมเสยงและแนวทางปองกนความเสยงตอสขภาพ ๑๐๙

ปจจยเสยงพฤตกรรมเสยงและแนวทางปองกนความเสยงตอสขภาพ ๑๑๐

หนวยการเรยนรท ๗ ความรนแรง ๑๒๑

ความหมายและพฤตกรรมเสยงตอการใชความรนแรง ๑๒๒

ปญหาและผลกระทบจากการใชความรนแรง ๑๒๓

วธหลกเลยงการใชความรนแรง ๑๒๔

การชกชวนเพอนใหหลกเลยงการใชความรนแรงในการแกปญหา ๑๒๕

หนา

หนวยการเรยนรท ๘ อทธพลของสอตอพฤตกรรมสขภาพและความรนแรง ๑๒๘

สอทมอทธพลตอพฤตกรรมสขภาพและความรนแรง ๑๒๙

อทธพลของสอทมผลตอพฤตกรรมสขภาพและความรนแรง ๑๓๒

หนวยการเรยนรท ๙ เครองดมทมแอลกอฮอลกบสขภาพและการเกดอบตเหต ๑๓๕

การเปลยนแปลงของรางกายและความสมพนธของการดมเครองดม

ทมแอลกอฮอลตอสขภาพ ๑๓๖

ความสมพนธของการดมเครองดมทมแอลกอฮอลตอการเกดอบตเหต ๑๔๐

หนวยการเรยนรท ๑๐ การชวยฟนคนชพ ๑๔๓

ความรเบองตนเกยวกบการชวยชวต ๑๔๔

การชวยฟนคนชพ ๑๔๕

หนวยการเรยนรท ๑๑ การออกกำาลงกายเพอสรางเสรมสขภาพ ๑๕๐

การสรางเสรมสขภาพดวยการออกกำาลงกาย ๑๕๑

หนวยการเรยนรท ๑๒ การจดกจกรรมนนทนาการ ๑๖๑

ความหมายของนนทนาการ ๑๖๒

ประโยชนของกจกรรมนนทนาการ ๑๖๒

การจดกจกรรมนนทนาการ ๑๖๓

ตวอยางการจดกจกรรมนนทนาการ ๑๖๔

หนวยการเรยนรท ๑๓ การเลนกฬา ๑๖๙

การเลนกฬา ๑๗๐

มารยาทในการเลนและชมกฬาดวยความมนำาใจนกกฬา ๒๐๐

การนำาประสบการณแนวคดจากการเลนกฬาไปประยกตใชในการพฒนาคณภาพชวต

และสขภาพของตนเอง ๒๐๑

การนำาแนวคดเกยวกบกฎกตกามารยาทในการเลนกฬาไปพฒนาคณภาพชวต

ของตนเองในสงคม ๒๐๒

การพฒนาสขภาพทเกดจากการออกกำาลงกายและการเลนกฬา ๒๐๒

บรรณานกรม ๒๐๖

ตวชวด

ผงสาระการเรยนร

สาระสำาคญ

๑ การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

หนวยการเรยนรท

สอโฆษณาทมอทธพลตอการเจรญเตบโต

และพฒนาการของวยรน

๑. เปรยบเทยบการเปลยนแปลงทางดานรางกายจตใจอารมณสงคมและสตปญญาแตละชวงของชวต

(พ๑.๑ม.๓/๑)

๒. วเคราะหอทธพลและความคาดหวงของสงคมตอการเปลยนแปลงของวยรน(พ๑.๑ม.๓/๒)

๓. วเคราะหสอโฆษณาทมอทธพลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของวยรน(พ๑.๑ม.๓/๓)

เมอมนษยเจรญเตบโตเขาส ชวงวยตาง ๆ จะมการเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม

และสตปญญาไปตามวย การมความเขาใจถงพฒนาการของแตละวยจะท�าใหสามารถชวยเหลอดแลบคคล

วยตางๆ ในครอบครวได สงคมมอทธพลตอการเปลยนแปลงของวยรนและคาดหวงวาวยรนจะมวถการด�าเนนชวต

ทถกตองเหมาะสม เพอเปนผใหญทดในอนาคตการฉลาดเลอกบรโภคสอโฆษณาจะสนบสนนการเจรญเตบโตและ

พฒนาการทดของวยรน

การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

วยทารก

วยกอนเรยน

วยเรยน

วยรน

วยผใหญ

วยสงอาย

อทธพลของสงคมทมผลตอ

การเปลยนแปลงของวยรน

ความคาดหวงของสงคมตอ

การเปลยนแปลงของวยรน

การเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ

สงคม และสตปญญา แตละชวงของชวต

อทธพลและความคาดหวงของสงคม

ตอการเปลยนแปลงของวยรน

การเปลยนแปลง : วยทารก

ดานรางกาย ดานจตใจและอารมณ ดานสงคม ดานสตปญญา

เมอยอนไปดรปถายสมยเรยนชนประถมศกษา

นกเรยนมการเปลยนแปลงอยางไรบาง

จดประกายความคด

มนษยมการเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา ในแตละวย

ซงแบงเปน วยทารกวยกอนเรยน วยเรยน วยรน วยผใหญ และวยสงอาย โดยจะมการเปลยนแปลง

ทแตกตางกนดงน

๑.๑วยทารก วยทารกคอวยตงแตแรกเกดจนถงอายครบ๑๒เดอน

หรอ๑ปมการเปลยนแปลงดานตางๆดงน

๑. การเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา แตละชวงของชวต

๑.๑-๓เดอน สงเสยงรองเมอรสกหวหรอรสกเปยกแฉะจากการขบถายรจกยมเมอถกหยอกลอรองไหเมอมอารมณเศราหรอโกรธทำาเสยงดงเมอดใจ ๒.๔-๖เดอนหวเราะเสยงดงแสดงอารมณชดเจนเมอโกรธหรอรองไหเมอถกขดใจ ๓.๗-๙เดอนมอารมณกลวเพมขนแสดงความรกดวยการโอบกอดรองไหเมอถกด ๔.๑๐-๑๒เดอนแสดงอารมณดใจเสยใจมากขนเมอมคนเลนดวยจะหวเราะเสยงดง

๑. ทารกแรกเกดจะมนำาหนกประมาณ๓,๐๐๐กรมจนอายครบ๑ปจะมนำาหนกเพมขนประมาณ๓เทา ๒.สวนสงทารกแรกเกดจะมความยาวหรอสวนสงประมาณ๕๔เซนตเมตรจนอายครบ๑ปจะมสวนสงเพมขนประมาณ๑.๕เทาหรอประมาณ๗๐-๘๑เซนตเมตรของความสงเมอแรกเกดแตทงนำาหนกและขนาดของทารกนยอมแตกตางกนไปขนอยกบความแขงแรงเมอแรกเกดลกษณะของกรรมพนธ สงแวดลอมและลกษณะการคลอด ๓. ขนาดรอบศรษะทารกแรกเกดจะมขนาดรอบศรษะประมาณ๓๕เซนตเมตรเมออายครบ๑ปจะมขนาดรอบศรษะประมาณ๔๕เซนตเมตร ๔. ฟนซแรกจะขนเมอทารกอายประมาณ๖-๘เดอนเมออายครบ๑ปจะมฟนประมาณ๑๒ซ

๑. ทารกมพฒนาการทางสงคมโดยมความ-สมพนธกบผใกลชดเชนบดามารดาพเลยงพนองทอยในครอบครวเดยวกน ๒. เมออาย๑-๒เดอนจะจองหนาและตอบสนองผหยอกลอได ๓. อาย๓เดอนชอบใหมคนมาอยใกล ๔. อาย๔-๕เดอนสนใจเสยงคนพด ๕. อาย๖เดอนเรมกลวคนแปลกหนา ๖. อาย๑๒เดอนจะเรยนรดวยการเลนกบผอนไดชอบเลนกบพนองและคนใกลชด

๑. แสดงออกดวยการเคลอนไหวแสดงทาทางโตตอบ ๒. เรมมความสมพนธกบผอนดวยการเรมพดทละคำา ๓. มการจดจำาและรความหมายของคำาตางๆไดมากขน

สขศกษาและพลศกษา ม.๓6 7การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

เพราะเหตใด นานมแมจงดทสดสาหรบทารก?

คาตอบ นำานมแมมภมตานทานโรคและ

สารอาหารในปรมาณทเพยงพอดงททารกเคยไดรบ

ระหวางอยในครรภ ๙ เดอน ไมมการปรงแตง

จงยงคงคณคาครบถวน ไมมเชอจลนทรยเจอปน

หรอมนอยมาก

จดประกายความร

ดานรางกาย ดานจตใจและอารมณ ดานสงคม ดานสตปญญา

ดานรางกาย ดานจตใจและอารมณ ดานสงคม ดานสตปญญา

เดกวยกอนเรยนจะราเรง มสขภาพจตด

เมอไดอยในสงแวดลอมทด

๑.๒วยกอนเรยน

การเปลยนแปลง : วยกอนเรยน

๑. เดกวยกอนเรยน

จะมการเจรญเตบโต

ดานนำาหนกและสวนสง

ชากวาวยทารก

๒. ฟนของเดกวย

กอนเรยนเปนฟนนำานม

มระยะเวลาขนของฟน

โดยประมาณดงน

๑. อารมณของเดก

วยนจะเกดขนไดงาย

แตมระยะสนอารมณ

โกรธและอารมณดใจ

จะเกดขนไดบอย

และเปลยนแปลงงาย

๒. อาย๒ป

เรมรจกอจฉาผอน

แตยงกลวคนแปลกหนา

๑. รจกทำาตวให

เปนทรกของครอบครว

๒. เมอเขาเรยนใน

ระดบอนบาลมเพอน

เพมมากขนแตยงขาด

ประสบการณในการเลน

กบเพอนจงอาจทำาให

เกดการทะเลาะกน

เพราะแยงของเลน

๑. อาย๑-๓ป

สตปญญาคอยๆ

พฒนาขนมความสนใจ

สงใหมๆสามารถ

เลยนแบบผใหญได

พดรเรองขนใชภาษา

คลองขนมความสนใจ

อยในชวงเวลาสนๆ

การเปลยนแปลง : วยกอนเรยน

- อาย ๑ ป จะม

ฟนนำานมขนประมาณ

๑๒ซ

- อาย๒ปจะม

ฟนนำานมขนประมาณ

๑๖ซ

- อาย๓ปจะม

ฟนนำานมเกอบครบ

๒๐ซ

- อาย๖ปจะม

ฟนนำานมครบ๒๐ซ

และเมอฟนนำานมหลด

จะมฟนแทงอกขนมา

แทนทในชวงอาย

๖-๑๒ป

๓. อาย ๔ ปขนไป

จะมการควบคมอารมณ

ของตนเองไดดขน

๓. รจกการปรบตว

เขากบผใหญรจก

การเขาสงคมมากขน

จากการอบรมสงสอน

ของครพอแม

และผปกครอง

๒. อาย๔ปพดเปน

ประโยคไดสมบรณขน

รคำาศพทมากขน สามารถ

นบเลขไดเขาใจเรอง

เวลาชอบซกถาม

และตองการคำาอธบาย

โดยละเอยด

๓. อาย๕ป

ใชประสาทสมผส

ไดดขน มความอยากร

อยากเหนรจกใชเหตผล

ในการอธบาย

๔. อาย๖ปพดได

อยางคลองแคลว รจก

เหตและผลชางซกถาม

สนใจแลกเปลยน

ความคดเหนกบเพอนๆ

สามารถทำางานรวมกบ

เพอนและผใหญได

๑.๓วยเรยน วยเรยนคอวยทมอายตงแต๖-๑๒ปมการเปลยนแปลงดานตางๆดงน

การเปลยนแปลง : วยเรยน

ดานรางกาย ดานจตใจและอารมณ ดานสงคม ดานสตปญญา

๑. มการ-

เจรญเตบโต

อยางสมำาเสมอรางกาย

จะพฒนาทางสวนสง

มากกวาสวนกวาง

แขนขาจะยาวขน

๑. มสงคมสวนใหญ

อ ย ใ น โ ร ง เ ร ย น จ ง

พยายามทำาตวใหเปนท

ยอมรบในกลมเพอน

๑. มการรวมกลม

กบ เพ อนท โ ร ง เร ยน

ชอบเลนเปนกลมๆ

ไมชอบเลนคนเดยว

๑. มความคดทเปน

รปธรรมมากขนสามารถ

คดไดอย างม เหตผล

ร จ ก แก ปญหาท เ ป น

รปธรรมได

วยกอนเรยน คอ วยตงแตอาย ๑ ป

จนถงอายครบ ๖ ปเตม มการเปลยนแปลง

ดานตาง ๆ ดงน

สขศกษาและพลศกษา ม.๓8 9การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

ดานรางกาย ดานจตใจและอารมณ ดานสงคม ดานสตปญญา

ดานรางกาย ดานจตใจและอารมณ ดานสงคม ดานสตปญญา

เดกวยเรยนจะตงใจเรยนและชอบเขารวมทำากจกรรมกลม

เพอจะไดเปนทยอมรบของเพอนและคร

เดกวยเรยนมการเคลอนไหวทคลองแคลววองไว

การเปลยนแปลง : วยเรยน

๒. กระดกสนหลง

ตรงมากขน

๓. มลกษณะคลาย

ผใหญมากขน เดกผหญง

จะตวโตกวาเดกผชาย

ในวยเดยวกน

๔. มความคลองแคลว

วองไวกลามเนอ

แขงแรง

๕. ทกษะการใชมอ

และนวมอพฒนาดขน

๒. ไมชอบการถก

ลอเลยน แตจะมการ-

ควบคมอารมณไดดขน

จากการเรยนร

จงแสดงออกอยาง

เหมาะสม

๓. มอารมณอจฉา

ม า ก ข น เ น อ ง จ า ก

มความร สกว า ได รบ

ความรกและความสนใจ

จากพอแมและ

คนรอบขางนอยลง

๔. มการแขงขนใน

กลมเพอนทงดานการเรยน

กฬาหรอการเปน

ทนยมในกลมเพอน

๒. เ ร ยนร ก า รอย

ร วมก น ในส งคมท ม

กฎเกณฑ เมอเขากลม

จะมความรสกสนกสนาน

อบอนใจมความเหนใจกน

ชวยเหลอกน

๓. มความซอสตย

๔. ทำาตามคำาแนะนำา

ของกลมได เปนผนำา

และผตามทด

๒. สามารถใชความคด

ในการเปรยบเทยบ

หาความสมพนธ

ระหวางสงของ๒สง

๓. มความอยากร

อยากเหนมากขน

๔. มความ-

รบผดชอบในการเรยน

และการทำางานทไดรบ

มอบหมาย

๑.๔วยรน วยรนคอวยทมอายตงแต๑๒-๒๐ปมการเปลยนแปลงดานตางๆดงน

การเปลยนแปลง : วยรน

๑. มนำาหนก

และสวนสงเพมขน

อยางรวดเรวแขนขายาว

มอใหญขนขนาดของ

หวใจและปอดเพมขน

นกเรยนชาย

จะมขนาดตวโตกวา

นกเรยนหญง

๒. มลกษณะ

ทางเพศใหเหนชดเจนขน

เชนผหญงจะม

สะโพกผาย

หนาอกขยายใหญขน

มประจำาเดอน

ผชายจะมกลามเนอ

ใหญกวางและแขงแรง

มขนตามแขนหนาแขง

เสยงหาวและมการ

ผลตตวอสจ

วยรนทงชายและหญง

จะเรมมสวขน

ตามใบหนา

และเรมมกลนตว

๑. มการเปลยนแปลง

ของอารมณอยางรวดเรว

และรนแรงอารมณ

ไมคงทเนองมาจาก

การเปลยนแปลง

ทางรางกายและ

การเปลยนแปลง

ทางเพศ

๒. เรมสนใจเพศ

ตรงขามตองการเปนท

ยอมรบของกลมเพอน

๓. มความรสก

รนแรงไมวาจะเปน

ความรกความโกรธ

ความอจฉารษยา

๔. มความเชอมน

ในตวเองสงไมเชอฟง

ใคร

๕. มความอยากร

อยากเหนตองการ

ความเปนอสระ

๑. มความตองการ

เปนอสระจากครอบครว

และพอแมตดเพอน

และไดรบอทธพลจาก

เพอนอยางมากและสอ

ตางๆ ทงดานพฤตกรรม

การแตงกายคำาพด

กรยาทาทาง

๒. สนใจเพอน

ตางเพศตองการเปนท

ยอมรบของกลมเพอน

๑. สมองเจรญเตบโต

อยางเตมท สงผลตอ

พฒนาการดานสตปญญา

๒. มชวงความสนใจ

นานขน

๓. สามารถปรบตว

ใหเขากบสถานการณ

ใหมๆไดดขน

๔. มความเขาใจ

สงทเปนนามธรรม

มากขน

๕. เขาใจและรจกใช

ภาษาพดการเขยนท

ลกซงหรอเปรยบเทยบ

ไดดขน

๖. มความจำาดแต

อาจขาดความรอบคอบ

และการยบยงชงใจ

๗.เปนวยทชอบ

เรยนรโดยการลงมอ

ปฏบต

วยรนจะมนำาหนกและสวนสงเพมขนอยางรวดเรว

สขศกษาและพลศกษา ม.๓10 11การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

ดานรางกาย ดานจตใจและอารมณ ดานสงคม ดานสตปญญา

ดานรางกาย ดานจตใจและอารมณ ดานสงคม ดานสตปญญา

อนรกษสงแวดลอม

อาชพนาร

การเปลยนแปลง : วยผใหญ

๑. การเปลยนแปลง

ทางดานรางกายพฒนา

เตมทประสทธภาพ

และความสามารถ

ของอวยวะตางๆ

ของรางกายสงสด

ในวยผใหญตอนตน

๒. ผชายจะมรปราง

แขงแรงและใหญโตกวา

ผหญงความสงเพมขน

ชามากหรอแทบจะไม

เพมขนเลยสวนผหญง

มแนวโนมวาจะมนำาหนก

เพมมากขน

๓. ผหญงเมออาย

ประมาณ๕๐ปจะเปน

วยหมดประจำาเดอน

กอนหมดประจำาเดอน

รงไขจะผลตฮอรโมน

นอยลงทำาให

ประจำาเดอนผดปกต

คอคลาดเคลอนทงเวลา

และปรมาณของเลอด

ประจำาเดอนจะลดลง

ดวย

๑. สภาพความ-

เปลยนแปลงของจตใจ

และอารมณอาจกอให

เกดความเครยดได

ในวยผใหญตอนตน

เชน ความรสกนกคด

เกยวกบตนเอง

ในเรองการทำางาน

การเปลยนแปลง

ความเชอคานยม

และความคาดหวง

ในชวต

การเปลยนแปลง

ในสงทรกเชนการมลก

การแยกกนอย

หรอการหยาราง

๒.มการปรบปรง

บคลกภาพของตนเอง

อยเสมอเพอใหเปนท

ยอมรบของสงคม

๓. รจกยงคดอดทน

ตออปสรรคและปญหา

ตางๆ

๑. รจกเลอกอาชพ

ทเหมาะสมกบตนเอง

๒.ตดตอกบคน

และสงคมภายนอก

เพมขนและม

การตดสนใจมากขน

๓. มการคบหา

สมาคมกบคนตางเพศ

ตางอายตางอาชพ

ตางฐานะตลอดจน

คนตางชาตมากขน

๔.คบเพอน

ตางเพศและจะนำาไปส

ชวตสมรสเปนพอบาน

แมบานตอไป

๕.ใชภาษาได

เหมาะสมกบสภาพ

สงคมรวมถงสนใจ

ขาวคราวตางๆ

ซงกำาลงเปนทสนใจกน

ในระยะนนๆดวย

๖. ใหความรวมมอ

กบผอนในการทำางาน

สาธารณะเชนจตอาสา

๑. มการเปลยนแปลง

ทางดานสตปญญา

ทไดจากการสะสม

ความรอบรรจก

เทคนคแกปญหา

ทเรยนรจากคำาแนะนำา

และจากการเขาสสงคม

๒. มความ

เชยวชาญทางภาษา

และทกษะปฏบตตาม

วฒนธรรมประเพณ

ของสงคม

๓. มความเขาใจ

รจกคดวเคราะห

มการใชเหตผล

และเขาใจเรองนามธรรม

๑.๕วยผใหญ วยผใหญคอวยทมอายระหวาง๒๐-๖๐ปในชวงตน(๒๐ตนๆ )อาจจะยงมการเจรญเตบโต

อยบางและเมออายประมาณ๔๑-๖๐ป เรยกวาวยกลางคนวยผใหญจะมการเปลยนแปลงดานตางๆ

ดงน

การเปลยนแปลง : วยผใหญ

๔. ผชายเมอเขาส

วยกลางคนหรออาย

ประมาณ๔๑-๖๐ป

ฮอรโมนทเรยกวา

เทสทอสเทอโรน

(testosterone)

ทถกขบออกมา

จะคอยๆ ลดจำานวนลง

ทำาใหสมรรถภาพ

ทางเพศของผชาย

คอยๆลดลงทงน

ขนอยกบความแขงแรง

และสมบรณของ

สภาพรางกายดวยการทำากจกรรมในเวลาวางของผชายและผหญงวยประมาณ ๕๐ ป

ทชวยผอนคลายความเครยดจากการเปลยนแปลงทางรางกาย เชน ทำางานฝมอ ฝกสมาธ

การนำาสงของเหลอใชมาประดษฐเปนของตกแตงบาน เปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชน

ชวยลดปรมาณขยะ

นกจตวทยาคลนก คอ ผทประเมน วนจฉยพฤตกรรมของบคคลดวยวธการทางจตวทยา

และใหการบำาบดทางจตแกผปวยดวยกลวธตางๆ ซงตองมใบประกอบโรคศลปะของสาขาจตวทยา-

คลนก

สขศกษาและพลศกษา ม.๓12 13การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

ดานรางกาย ดานจตใจและอารมณ ดานสงคม ดานสตปญญา

การทำากจกรรมรวมกบลกหลาน

จะทำาใหผสงอายไมรสกเหงา

กจกรรมออกกำาลงกายของผสงอาย

ชวยสรางเสรมสมรรถภาพของรางกาย

เพอนมอทธพลตอพฤตกรรมของวยรนวยรนจะกระทำาสงทตนเองชนชอบและแสดงใหผอนไดเหน

๑.๖วยสงอาย วยสงอายคอวยทมอายตงแต๖๐ปขนไปซงจะมการเปลยนแปลงดานตางๆดงน

การเปลยนแปลง : วยสงอาย

๑. การเปลยนแปลง

ทางกายและประสาท-

สมผสลกษณะ

การเปลยนแปลงของ

คนวยสงอายจะเปนไป

ในลกษณะเสอมโทรม

ลกษณะทเปน

เครองบงชถง

ความชราภาพ

ทเหนไดชดเจนคอ

- ผวหนงแหงหยาบ

- ฟนจะเรมหลดรวง

ตามการใชงาน

- ดวงตาจะมองเหน

ไมชดเจน

- ผมจะบางและหงอก ๒. ปลายประสาทรบความรสกเสอมกระดกเปราะฟนหกหรอหลด ๓. ผนงหลอดเลอด-แดงหนาขนและมแคลเซยมมาจบ ๔. ระบบการทำางานตางๆ ของอวยวะเรมเสอม ๕. การทรงตวไมด

๖. ภมตานทานโรค

ลดลง

๑. มกจะคดถง

ความหลงในอดต

ดวยความเสยดาย

อาลยอาวรณ

และมความภมใจสขใจ

๒. คดถงปจจบน

ดวยความวตกกงวล

และคดถงอนาคตดวย

ความหวงใยทำาใหเกด

อารมณตางๆและอาจ

มบคลกภาพทเปลยนไป

จากเดม และเมอเรม

มอายมากขนจะเรมรสก

ปลงหรอยอมรบสภาพ

ความเปลยนแปลงได

โดยหมดความวตก

กงวล ทงนขนอยกบ

สภาพแวดลอมและ

สภาพจตใจของแตละ

บคคล

๑. มเวลาวาง

มากขนจงใชเวลาอยกบ

ลกหลานและทำา

กจกรรมเพอพกผอน

หยอนใจไดมากขน

๒. ม บทบ าทท า ง

สงคมลดลงเนองมาจาก

ความเสอมทางรางกาย

ทำ า ให ไ ม ส าม า รถทำ า

กจกรรมตาง ๆ ตาม

ตองการได

๓. เมอไมสะดวก

ในการออกนอกบาน

ทำาใหสงคมแคบลง

เหลอเฉพาะบคคล

ทใกลชดเชนลกหลาน

คนในครอบครว

เพอนในวยเดยวกน

๑. สมองเรมเสอม

ทำาใหความจำาในเหตการณ

ปจจบนและความจำ า

เฉพาะหน า เ ส อมลง

มความคดอานชาลง

ผสงอายมกจะจำา

เรองทเกดใหมไมได

แตความทรงจำาในเรอง

เกาๆหรอเรองในอดต

จะจำาไดด

๒. เนองจากลมงาย

จงทำาใหพดซำาๆ บางคน

กลายเปนคนยำาคดยำาทำา

๓. ม ค ว า ม ส ข ม

รอบคอบจากประสบการณ

ทสงสมไว

๒.๑อทธพลของสงคมทมผลตอการเปลยนแปลงของวยรน วยรนเปนวยทกำาลงคนหาเอกลกษณของตนเอง จงมการคนควาศกษาหาตนแบบอทธพล

ของสงคมทมผลตอการเปลยนแปลงของวยรนมดงน

๑) ทำ�ใหคลอยต�ม เปนแนวโนมทบคคลหนงจะทำาตามอกบคคลหนง โดยเฉพาะอยางยง

วยรนซงใหความสำาคญกบเพอนดงนนจะเหนไดวาวยรนจะมการคลอยตามเพอนไดงายซงการคบเพอน

ทดจะทำาใหมพฤตกรรมทดเชนคบเพอนทชอบอานหนงสอกจะชวนกนอานหนงสอทำาใหมผลการเรยนด

๒) ทำ�ใหเชอฟงผมอำ�น�จเปนสงจำาเปนอยางมากในการดำาเนนชวตรวมกนในสงคมเนองจาก

แตละคนในสงคมถกกำาหนดบทบาทหนาทแตกตางกนไป ทำาใหวยรนตองพรอมเชอฟงและ

รวมมอ โดยเฉพาะอยางยงในสงคมไทยทอบรมสงสอนใหเชอฟงบคคลทมอำานาจเหนอกวา เชนพอแม

ครอาจารย

๓) ทำ�ใหเกดคว�มรวมมอเปนการทำากจกรรมอยางใดอยางหนงของบคคลทมตอกลมบคคล

ถอวาเปนหวใจสำาคญทสามารถสรางความสำาเรจหรอกอใหเกดความลมเหลวของงานไดเสมอการทบคคล

จะใหความรวมมอมากนอยเพยงใดขนอยกบความรสกมคณคามความสำาคญหรอมสวนรวมทกลมได

มอบใหกบบคคลดวยวยรนจะตองใหความรวมมอในการทำากจกรรมกลมกบเพอนหรอสงคมเพอแสดง

ใหเหนถงการเปนสวนหนงของกลมหรอของสงคมและมสวนรวมกบความสำาเรจทเกดขน

๔) ทำ�ใหเกดก�รแขงขน เปนพฤตกรรมทางสงคมซงสามารถพบเหนไดมาก มขอดคอ

ทำาใหเกดความตนตวกระตอรอรนและมงมนในการบรรลเปาหมายทตนตองการจงทำาใหผลงานออกมา

มปรมาณและคณภาพวยรนจะตองมการแขงขนทงกบเพอนหรอวยรนคนอนๆ เพอใหไดรบคำาชนชม

หรอแขงขนเพออนาคตทดของตนเองเชนการสอบแขงขนเขามหาวทยาลยการสอบแขงขนความเปนเลศ

ทางวชาการการแขงขนกฬา

๒. อทธพลและความคาดหวงของสงคมตอการเปลยนแปลงของวยรน

สขศกษาและพลศกษา ม.๓14 15การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

ตวอยางสอโฆษณาทไมเหมาะสมและมอทธพลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการในวยรน

การฟงธรรมชวยใหวยรนมจตใจแจมใสเบกบาน ไดขอคด ในการนำาไปดำารงชวต

สารเสพตดทเปนตนเหตใหวยรนเกดพฤตกรรมกาวราวรนแรงกอใหเกดปญหาตางๆตามมา

สงคมมความคาดหวงตอวยรนทงชายและหญง วาจะตองเตบโตเปนผใหญทมคณภาพ

เพอพฒนาสงคมใหเจรญตอไปในอนาคตดงนนวยรนจงควรมความคดแยกแยะสภาพปญหาทางสงคม

ทเกดขนเพออนาคตของตนเอง ความอยากรอยากลองของวยรนในทางทถกตองจะทำาใหตนเอง

มประสบการณและเปนการพฒนาศกยภาพการเรยนรของตนเอง

๕) ทำ�ใหเกดพฤตกรรมก�รชวยเหลอเปนการใหความชวยเหลอในเหตการณหรอสถานการณ

ทจำาเปนตองไดรบการชวยเหลอจากบคคลอนซงวยรนจะไดเรยนรจากการใชชวตในสงคมเรมตงแตการ

ชวยเหลอบคคลในครอบครวการชวยเหลอเพอนทโรงเรยนและการชวยเหลอบคคลอนในสงคมเมอเหน

ผทไดรบความชวยเหลอพนจากความทกขกจะทำาใหเกดความสขสบายใจไดรบคำาชนชมจงมความพรอม

และตองการชวยเหลอผอนเสมอ

๒.๒ความคาดหวงของสงคมตอการเปลยนแปลงของวยรน

เครองดมชกำาลงในปจจบนมจำานวนมากและมกโฆษณาใหเชอ

วาดมแลวชวยใหรางกายสดชนกระปรกระเปราไมเหนอยลา

คนสวนใหญ เลอกดมเครองดมชกำ าลงโดยไมคำ านงว า

มสวนผสมของคาเฟอนอยมากและยงมสารแตงกลน ส

และรสชาตตางๆเปนสวนประกอบสำาคญซงไมเปนประโยชน

ตอรางกาย

จากสภาพปญหาของสงคมในปจจบน

มาจากปญหาของวยรนเปนสวนใหญ เนองจาก

วยรนเปนวยทมความสบสน อยในชวงของการ

แยกแยะถกผดตอบสนองตอสงยวยไดงายทำาให

สงคมมความคาดหวงใหวยรนเปนอนาคตทดของ

ชาต คอ ตงใจเรยน ไมทะเลาะววาท มคณธรรม

รกนวลสงวนตว ไมม เพศสมพนธในวยเรยน

ไมเทยวเตรมวสม รจกเขาวดฟงธรรมหรอปฏบต

ตามหลกคำาสอนทางศาสนาทตนนบถอเพอทบทวน

ชวต ความคด และอดมการณ ใหรจกตระหนก

ในอนาคตของตนเองรเปาหมายในชวตมนสยสขม

รอบคอบและไมดมเครองดมทมแอลกอฮอลหรอเครองดมชกำาลง

๓. สอโฆษณาทมอทธพลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของวยรน

สอโฆษณาคอเครองมอททำาหนาทนำาพาขาวสารทผโฆษณาตองการใหผบรโภคไดรบรและเกดความ

ตองการในสนคาสอโฆษณาทนยมใชโดยทวไปไดแกหนงสอพมพนตยสารวทยโทรทศนและอนเทอรเนต

วยรนเปนวยทเรมสนใจศกษา คนหา ทดลองสงใหมทตนพอใจ ไมวาจะเปนเรองเพศตรงขาม

แฟชนตางๆหรอเทคโนโลยใหมๆ

ถาวยรนไดรบการกระตนจากสงแวดลอมทยวยกจะมแนวโนมทจะสนองตอความตองการของตน

ไดงาย และกอใหเกดพฤตกรรมเลยนแบบตาง ๆ ตามคานยมของสงคม สอมทงขอดและขอเสย

ซงปจจบนภยทเกดขนจากสอและเทคโนโลยสมยใหมมมากขนวยรนหลายคนตกเปนเหยอ ไมวาจะเปน

การแตงกายอาหารเกมออนไลนการตดตอเพศตรงขามผานอนเทอรเนต

กาแฟลดความอวนดมแลวหนด

ผอมเพรยวทนใจ

ศลยกรรม

อาหารเสรมสมอง

กาแฟสำาเรจรปจำานวนมากโฆษณาวาดมแลวสามารถลดนำาหนก

ไดภายใน๒สปดาหซงความจรงแลวสวนประกอบทมในกาแฟ

ยงไมมการวจยทางวชาการยนยนวามผลในการลดนำาหนก

หรอทำาใหผวพรรณด นอกจากนการดมกาแฟเปนประจำา

จะทำาใหนำาหนกตวเพมจากการเตมนำาตาลนมครมและทำาให

หวใจทำางานหนก เพราะไดรบคาเฟอน กาแฟทโฆษณาเชนน

มกใสยาลดความอวนลงไปในกาแฟดวย

การทำาศลยกรรมทำาใหสวยไดอยางรวดเรว ในปจจบนจงเหน

คนทกเพศทกวยนยมทำาศลยกรรมเพอใหรปรางและใบหนา

สวยงามมากขน การทำาศลยกรรมทไมไดมาตรฐานอาจให

ผลเสยมากกวาผลดอาจทำาใหรปหนาผดปกตหรออาจเกดโรค

แทรกซอนได

อาหารเสรมสมองหาซอไดงายตามทองตลาดมทงรปแบบเมด

ผง แคปซล และของเหลวผลตภณฑเหลานมการโฆษณาถง

ผลลพธหลงรบประทานทดเกนจรงคนจงมกบรโภคอาหารเสรม

แทนอาหารหลก อาจทำาใหเกดโรคขาดสารอาหารและเกด

ผลเสยแกรางกายได

สขศกษาและพลศกษา ม.๓16 17การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

ความรเพมเตม

เวบไซตแนะนำา

สมรรถภาพ สะ-หมด-ถะ-พาบ ความสามารถ

อทธพล อด-ท-พน กำาลงทยงผลใหสำาเรจ,อำานาจทสามารถบนดาลใหผอน

ตองคลอยตามหรอทำาตาม

กจกรรมพฒนาการอาน

การใชสารกลตาไธโอน(glutathione)เพอทำาใหผวพรรณเปลงปลงและขาวขนนนยงไมมขอมล

ทางวทยาศาสตรยนยนการฉดกลตาไธโอนขนาดสงอาจทำาใหมอาการชอกความดนตำาหายใจไมออก

และอาจเสยชวตได

จตวทยาการเลยงดเดก http://www.thainakarin.co.th

ปญหาสอโฆษณาทไมเหมาะสม สงผลกระทบตอสงคมอยางมาก โดยเฉพาะกบวยรนทเปน

กลมเสยงในโฆษณาทางโทรทศนทเกยวกบรปรางหนาตาผวพรรณ เชน ครมทำาใหผวขาวอาหารเสรม

อาหารลดความอวน ซงมผลตอการเจรญเตบโตของวยรน เนองจากวยรนหลงเชอซอมารบประทาน

ทำาใหเสยเงนโดยใชเหตแลวอาจจะมผลตอสขภาพดวย

ขยบเทากบการออกกำาลงกาย เปนโฆษณาของสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ (สสส.) เนนใหทกคนดแลสขภาพดวยวธการงาย ๆ

คอ แคขยบกเหมอนกบการออกกำาลงกายนนเอง การ

ออกกำาลงกายในความหมายของหลายคนอาจจะนกถงการ

ออกกำาลงกายในสถานทออกกำาลงกาย(Fitness)หรอเลนกฬา

หนก ๆ แตความหมายของการออกกำาลงกายทจรงแลว คอ

การไดเคลอนไหว ออกแรง ออกกำาลงในชวตประจำาวน

ซงเหมาะสำาหรบคนทชอบอางวาไมมเวลาไปออกกำาลงกายเชน

คนทำ างานในสำ านกงาน (Office) ท ในชวตประจำ าวน

มการเคลอนไหวนอยมาก

ตวอยางสอโฆษณาทเหมาะสม

ครมทาสวฝา

หนาขาวใส...บรงค

โฆษณาครมทาผวหนง ทำาใหหนาขาวใส ไรสว ฝา สวนใหญ

จะใชนางแบบทหนาขาวใสมาประกอบโฆษณาเพอดงดดลกคา

ซงความจรงครมเหลานจะมสารเคมอนตรายททางสำานกงาน

คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) สงหามใช เพราะอาจเกด

ผลขางเคยงตอใบหนาทำาใหใบหนาเปนดางดำาหรอเปนสวท

รกษาไมหาย

สอโฆษณาบางสอเปนสอโฆษณาทเหมาะสมคอมการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพพฒนาความคด

ในเชงสรางสรรค เชน การสงเสรมพฤตกรรมการดแลตนเองการมความเออเฟอเผอแผกน การทำางาน

ดวยความสามคค

คำ�ศพท คำ�อ�น คว�มหม�ย

ใหนกเรยนอานคำาศพทและความหมายของคำาศพทตอไปน

สขศกษาและพลศกษา ม.๓18 19การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

ผงสรปสาระสำาคญกจกรรมการเรยนร

คำาถามพฒนากระบวนการคด

จดประกายโครงงาน

๑. การเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา

แตละชวงของชวต

มนษยจะมการเจรญเตบโตและการเปลยนแปลงไปตามวยในดานรางกายจตใจ

อารมณ สงคม และสตปญญา ซงหากทกดานมความเปลยนแปลงอยางเหมาะสม

กจะทำาใหมพฒนาการของชวตทด

๒. อทธพลและความคาดหวงของสงคมตอการเปลยนแปลงของวยรน

สงคมมความคาดหวงตอวยรนทงผชายและผหญงวาตองเตบโตเปน

ผใหญทมคณภาพเพอพฒนาสงคมใหเจรญตอไปในอนาคต

๓. สอโฆษณาทมอทธพลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของวยรน

สอโฆษณาตางๆมอทธพลตอพฤตกรรมสขภาพในวยรนอาจชกนำาและกระตน

ใหเกดการเลยนแบบตามสอโฆษณาไดจงควรเลอกบรโภคสอโฆษณาอยางชาญฉลาด

การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย

๑. นกเรยนเคยสงเกตหรอไมวานกเรยนและเพอนตางเพศในวยเดยวกนใครตวโตกวากนเพราะอะไร

๒. ในชวงทผานมามลกษณะใดบางทบงบอกวานกเรยนกำาลงเขาสวยรน

๓. ถานกเรยนมสวและกลนตวนกเรยนจะปฏบตตนอยางไร

๑. นกเรยนเปรยบเทยบการเปลยนแปลงของวยทารกกบวยกอนเรยนหรอวยเรยนกบวยรน

หรอวยผใหญกบวยสงอายมา๑คบนทกขอมลเปนแผนภาพความคดแบบเปรยบเทยบ

๒. นกเรยนสมภาษณพอแม ผปกครอง และญาตผใหญ วามความคาดหวงในตวนกเรยน

อยางไรบางบนทกขอมลและมานำาเสนอในชนเรยน

๓. นกเรยนยกตวอยางสอโฆษณาทเหมาะสมสำาหรบวยรนมา๓ตวอยางพรอมใหเหตผล

โครงงานเรอง การปฏบตตนเพอลดปญหาทเกดจากการเปลยนแปลงดานตาง ๆ

นกเรยนจดทำาแบบสำารวจการเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และ

สตปญญาของนกเรยนในโรงเรยน แลวนำาไปเกบขอมลโดยสมจากนกเรยนทกระดบชน จากนน

รวบรวมขอมลและจดทำาเปนแผนพบเกยวกบวธการปฏบตตนเมอเกดการเปลยนแปลงดานตางๆ

กบตนเอง เพอเผยแพรและใหความรแกนกเรยนในโรงเรยน และชวยลดปญหาทเกดจากการ

เปลยนแปลงดานตางๆตอไป

สงทเหมอนกน

วย วย

สขศกษาและพลศกษา ม.๓20 21การเจรญเตบโตและพฒนาการในแตละชวงวย