a b c përpara do na shpjerëfaqeemeparshmefsash-spash.fsash.al/revista/revista 44-e botuar.pdf ·...

Tribuna Sindikale1 SHTATOR 2012

AB

C

Shtator 2012

DheDheDheDheDhe d d d d drit’ e diturisërit’ e diturisërit’ e diturisërit’ e diturisërit’ e diturisëpërpara do na shpjerëpërpara do na shpjerëpërpara do na shpjerëpërpara do na shpjerëpërpara do na shpjerë

TRIBUNA SINDIKALE

10 SHTATORI, DITA E PARE E VITIT SHKOLLOR 2012/ 2013, NE NJEATMOSFERE FESTE E GEZIMI PRITI NE MJEDISET SHKOLLORE TE SISTEMIT

PARAUNIVERSITAR MBI 600.000 NXENES.Me kete rast, FSASH/SPASH urojneMe kete rast, FSASH/SPASH urojneMe kete rast, FSASH/SPASH urojneMe kete rast, FSASH/SPASH urojneMe kete rast, FSASH/SPASH urojnesindikalistet, gjithe mesuesit dhe nxenesit persindikalistet, gjithe mesuesit dhe nxenesit persindikalistet, gjithe mesuesit dhe nxenesit persindikalistet, gjithe mesuesit dhe nxenesit persindikalistet, gjithe mesuesit dhe nxenesit pernje vit te suksesshem ne arritjen e objektivavenje vit te suksesshem ne arritjen e objektivavenje vit te suksesshem ne arritjen e objektivavenje vit te suksesshem ne arritjen e objektivavenje vit te suksesshem ne arritjen e objektivavemadhore per nje arsim cilesor, per edukiminmadhore per nje arsim cilesor, per edukiminmadhore per nje arsim cilesor, per edukiminmadhore per nje arsim cilesor, per edukiminmadhore per nje arsim cilesor, per edukiminshkencor, patriotik e qytetar te brezit te ri.shkencor, patriotik e qytetar te brezit te ri.shkencor, patriotik e qytetar te brezit te ri.shkencor, patriotik e qytetar te brezit te ri.shkencor, patriotik e qytetar te brezit te ri.

Tribuna Sindikale SHTATOR 2012 2

cmyz

TE NJOHIM LIGJIN E RI PERARSIMIN PARAUNIVERSITAR

Ne muajin qershor te ketij vitiParlamenti miratoi me konsensus Ligjin“PER SISTEMIN ARSIMOR PARA-UNIVERSITAR NE REPUBLIKEN ESHQIPERISE”. Diskutimi i Ligjit zgjatipothuaj nje vit dhe ne kete process uarrit te terhiqet si asnjehere tjetermendimi i specialisteve, i shoqerisecivile dhe grupeve te tjera te interesit, iinstitucioneve te interesuara te akre-dituara ne Shqiperi dhe sindikatave. Njepjesemarrje kaq e gjere ne debatet ezhvilluara per cdo dispozite te ligjit berite mundur qe ai te miratohet mekonsensus ne komisionet perkateseparlamentare dhe ne seancen plenarete Parlamentit.

Ligji, ne teresine e tij, permbandispozita qe, jo vetem sanksionojneaspekte te vecanta te arritura ne kuaderte reformes qe eshte zhvilluar deri tanine sistemin arsimor parauniversitar, porperfshine ne formen e dispozitaveligjore pervojen e fituar dhe kerkesat estandardeve bashkekohore per njearsim cilesor, per krjimin e shansevete barabarta per te gjithe dhe per temesuarit gjate gjithe jetes, si nje ngakushtet dhe shtyllat qe garantojnezhvillimin me ritme te shpejta dheprogresin shoqeror te vendit.

Sindikatat e Arsimit – FSASH/SPASH- jane perfshire aktivisht necdo faze te diskutimit te ligjit, kane tre-guar fryme bashkepunimi dhe kom-petence profesionale ne propozimet dhesugjerimet e shumta qe kane pa-rashtruar per hartimin e nje ligji ba-shkekohor per arsimin parauniversitar.

Ne menyre te permbledhur, su-gjerimet dhe kerkesat kembengulese tesindikatave per permiresimin e Ligjit teri, kerkesa e sugjerime qe kane gjetur,jo vetem mbeshtetjen e aktoreve te tjerepjesemarres ne kete proces, por kanegjetur edhe mirekuptimin e grupit tepunes dhe stafit drejtues te MASH, teqeverise dhe grupeve parlamentare,jane:

a) Perfshirja ne ligj e dispozitave

EditorialPERMBAJTJA

Kopertina e pare:Pamje nga dita e pare e fillimit

te shkolles

Kopertina e fundit:Nga vizita e KD te FSASH ne

Shtepine Muze te Lidhjes se Prizrenitdhe nga mbledhja e KK te SPASH

TRIBUNA SINDIKALENr. 44

Shtator 2012

Botim i FSASH dhe SPASH

ADRESA:Rruga "Dora D'Istria",

Pallati Perballe Fakultetit Juridik,Tirane

Tel & Fax + 355 4 2 25 65 32Celular: + 355 68 20 34 674,

+ 355 69 22 69 795,+ 355 68 21 52 891

E-mail: [email protected]: www.fsash-spash.com

2

3

20

EditorialTe njohim Ligjin e ri per ArsiminParauniversitar

Ligji Per Sistemin ArsimorParauniversitar ne Republiken eShqiperise

Nga mbledhja e KeshillitKombetar te SPASH -it

Nga mbledhja dhe aktivitet e KDte FSASH ne Kosove 22

qe lidhen me statusin e mesuesit,me vleresimin e figures se tij,percaktimin ligjor te funksionit dhemisionit te mesimdhenesve, zhvilliminprofesional dhe kualifikimin e pa-nderprere, per te mundesuar nje arsimcilesor, per formimin shkencor dheqytetar te nxenesve.

b) Per here te pare ne Ligj sakte-sohet nocioni i partnereve social, isindikatave nenshkruese te KontratesKolektive te nivelit te pare, gje qe vembi baza te plota ligjore marredhenietdy paleshe MASH – Sindikata, simarredhenie obligative, me te drejta dhedetyrime te ndersjella, me angazhim dheobligim te perbashket per problemetthelbesore te reformimit e modernizimitte arsimit. Pikerisht kjo dispozite eLigjit i dallon marredheniet qe MASHka me shoqerine civile dhe grupet etjera te interesit, nga marredheniet qeajo nderton me sindikatat partnere, qeben dallimin thelbesor midis sindikataveme perfaqesuese, qe nenshkruajneKontraten Kolektive ne nivel kombetar,me pseudosindikatat apo edhe sindikatame karakter lokal apo ne minorance.

c) Me insistimin e FSASH/SPASH,ne Ligjin e ri nuk eshte perfshire “Urdheri i Mesuesit”, qe do te ishte,jo vetem nje barre e panevojshme permesuesit, por edhe i paimplemene-tushem ne arsim. Po ne kete kuader,ligji garanton qe te gjithe mesuesit qene momentin e miratimit te Ligjitgezojne statusin e te punesuarit mekontrate te perhershme, do te ruajnevendin e punes, etj, etj.

Botimi i Ligjit ne kete numer Revistebehet per t’u ardhur ne ndihmemesuesve dhe sindikalisteve, qe ata tanjohin dhe studjojne ate, si kusht perta zbatuar ate drejt dhe me pergjegjesiper mbrotjen e tyre dhe rritjen eangazhimit dhe kuptimin e pergjegjesiseqe ata kane per zhvillimin bashkekohorte arsimit parauniversitar ne vendintone.

Xhafer DobrushiKryetar FSASH


LIGJNr. 69/2012

PËR SISTEMIN ARSIMOR PARAUNIVERSITAR NËREPUBLIKËN E SHQIPËRISË

KREU IDISPOZITA TË

PËRGJITHSHME

Neni 1

Objekti, qëllimi dhe fusha ezbatimit të ligjit

1. Objekti i këtij ligji ështëpërcaktimi i parimeve bazë përstrukturën, veprimtarinë dheqeverisjen e sistemit arsimorparauniversitar në Republikën eShqipërisë.

2. Qëllimi i këtij ligji ështëgarantimi i së drejtës kushtetuesepër arsimim, sipas kuadrit ligjorpërkatës për funksionimin e sistemitarsimor parauniversitar.

3. Fusha e zbatimit të këtij ligjiështë sistemi arsimor parauniversitarnë Republikën e Shqipërisë, përveçaspekteve të strukturës,veprimtarisë dhe qeverisjes sëarsimit profesional, që rregullohenme ligj të veçantë.

Neni 2

PërkufizimeNë këtë ligj termat e mëposhtëm

kanë këto kuptime:1. “Arsimi parauniversitar”

përfshin nivelet arsimore me kodet0, 1, 2 dhe 3, sipas “KlasifikimitNdërkombëtar Standard tëArsimit”, të miratuar ngaKonferenca e Përgjithshme eUNESCO-s, në sesionin e 29-të tësaj, në nëntor 1997, përkatësisht:

a) “Niveli me kodin 0”, arsimiparashkollor;

b) “Niveli me kodin 1”, arsimifillor;

c) “Niveli me kodin 2”, arsimi imesëm i ulët;

ç) “Niveli me kodin 3”, arsimi imesëm i lartë.

2. “Arsim në distancë” ështëmënyrë arsimimi, ku pjesa më emadhe e procesit mësimor kryhetkur mësuesi dhe nxënësi nuk janëzakonisht në të njëjtin vend e në tënjëjtën kohë dhe realizohetkryesisht me ndihmën e teknologjisësë komunikimit dhe informacionit.

3. “Fushë e të nxënit” është njëlëndë ose bashkësi lëndësh qëshqyrtojnë realitetin ngakëndvështrime të caktuara.

4. “Gjimnaz” është shkolla emesme e përgjithshme.

5. “Institucion arsimor” ështëkopshti ose shkolla.

6. “Institucion arsimor plotësues”është institucioni që pasuronpërvojat mësimore dhe jetësore tënxënësve.

7. “Këshilli i prindërve” ështëorgan i përbërë nga përfaqësues tëprindërve të nxënësve të institucionitarsimor.

8. “Kurrikula” është tërësia edokumentacionit si: kornizakurrikulare, plani shkollor, programimësimor, teksti dhe materiale të tjeratë një lënde ose fushe të të nxënitdhe e tërë veprimtaria e organizuarnë mjedisin e të mësuarit, që shërbenpër të siguruar një formim të caktuartë atyre që nxënë.

9. “Kornizë kurrikulare” ështëdokumenti themelor i kurrikulës, kupërshkruhen synimet e përgjithshmetë saj, kompetencat themelore,rezultatet e pritshme për nxënësit,për sa i përket dijeve, aftësive dheqëndrimeve në fund të arsimit bazëdhe atij të mesëm të lartë, synimet efushave të të nxënit dhe parimet epërgjithshme të procesit tëmësimdhënies e nxënies e të

1 Ky ligj është përafruar plotësisht me:Kartën e të Drejtave Themelore të Bashkimit Europian (2000/C 364/01), datë 18 dhjetor 2000,

Numri CELEX 32000X1218(01) Fletorja Zyrtare e Bashkimit Europian, Seria C, Nr 364, datë18.12.2000, faqe 1-22.

Në mbështetje të neneve 78 dhe 83 pika 1 të Kushtetutës, me propozimin e Këshillit të Ministrave,

KUVENDI I REPUBLIKËS SË SHQIPËRISËVENDOSI:

Vijon në faqen 4


vlerësimit të nxënësve.10. “Kompetencë themelore”

është ndërthurja e dijeve, aftësive,qëndrimeve dhe vlerave që unevojiten nxënësve për zhvilliminvetjak, qytetarinë aktive, përfshirjenshoqërore dhe punësimin.

11. “Kopsht” është institucioniarsimor që ofron shërbim arsimor tënivelit me kodin 0.

12. “Kurrikula bërthamë” ështëkurrikula e përbashkët për të gjithënxënësit e një klase në sisteminarsimor.

13. “Ministri” është ministri qëmbulon çështjet e arsimitparauniversitar.

14. “Ministria” është ministria qëmbulon çështjet e arsimitparauniversitar.

15. “Mësues” është personi që kafituar të drejtën për të ushtruarprofesionin e mësuesisë në arsiminparauniversitar.

16. “Nxënës” është personi qëarsimohet në arsimin parauniversitar.

17. “Nxënës me aftësi tëkufizuara” është personi, i cili kadëmtime afatgjata fizike, mendore,shqisore, të sjelljes ose tëkombinuara, që, në ndërveprim,mund ta pengojnë të marrë pjesë nëmënyrë të plotë dhe të barabartë nëarsimimin e tij dhe në jetënshoqërore.

18. “Partner social” janësindikatat, me të cilat ministrinënshkruan kontratën kolektive tëpunës.

19. “Program mësimor” ështëdokumenti që përmban synimet elëndës, kompetencat e saj specifike,objektivat e arritjeve të nxënësve,përmbajtjen kryesore, metodologjitëspecifike të mësimdhënies, nxënies

dhe të vlerësimit të arritjeve tënxënësve.

20. “Shkollë” është institucioni qëofron shërbim arsimor për nivelet mekodet 1, 2, 3.

21. “Shkollë private” ështëshkolla jopublike, e cila nukthemelohet, financohet dheadministrohet nga qeveria qendroreose vendore.

22. “Veprimtari plotësuese” janëveprimtaritë që planifikohen ngainstitucioni arsimor dhe kanë përqëllim pasurimin e përvojavemësimore e jetësore të nxënësve.

Neni 3

Qëllimi i sistemit arsimorparauniversitar

Sistemi arsimor parauniversitarka për qëllim formimin e çdo individi,në mënyrë që të përballojë sfidat esë ardhmes, të jetë i përgjegjshëmpër familjen, shoqërinë e kombin dhenë mënyrë të veçantë:

a) të njohë, të respektojë, tëmbrojë identitetin kombëtar e tëzhvillojë trashëgiminë dhe diversitetintonë kulturor;

b) të zhvillohet në aspektin etik,intelektual, fizik, social dhe estetik,të jetë i aftë të mendojë në mënyrëtë pavarur, kritike e krijuese, t’upërshtatet ndryshimeve, të ketëvetëbesim e shpirt bashkëpunimi, tëjetë i gatshëm të ofrojë ndihmesën etij për mirëqenien, përparimin, lirinëe demokracinë;

c) të ketë bindjen e thellë sedrejtësia, paqja, harmonia,bashkëpunimi dhe respekti për tëtjerët janë vlerat më të lartanjerëzore;

ç) të njohë dhe të respektojë

traditat e popujve të tjerë;d) të ndërgjegjësohet për të

përmbushur përgjegjësitë e tij përmbrojtjen e mjedisit.

Neni 4

Kuadri rregullator dhembështetës i sistemit arsimor

Sistemi arsimor parauniversitarmbështetet në traditën e arsimitshqiptar, funksionon në përputhje meKushtetutën e Republikës sëShqipërisë, legjislacionin shqiptar nëfuqi dhe zhvillohet sipas vlerave tëpërbashkëta të sistemeve arsimorebashkëkohore.

Neni 5

E drejta për arsimim1. Në Republikën e Shqipërisë

garantohet e drejta për arsimimin eshtetasve shqiptarë, të huaj dhepersonave pa shtetësi, pa udiskriminuar nga gjinia, raca,ngjyra, etnia, gjuha, orientimiseksual, bindjet politike ose fetare,gjendja, ekonomike apo sociale,mosha, vendbanimi, aftësia ekufizuar ose për arsye të tjera qëpërcaktohen në legjislacioninshqiptar.

2. Në shkollat publike arsimi idetyrueshëm dhe arsimi i mesëm ilartë janë falas.

Neni 6

Parime të përgjithshme1. Në veprimtaritë e

institucioneve të sistemit arsimorparauniversitar, interesi i nxënësitështë parësor.

2. Në sistemin arsimor

Vijon nga faqja 3


parauniversitar respektohen,mbrohen dhe promovohen tëdrejtat e liritë e njeriut në përgjithësidhe të drejtat e fëmijëve në veçanti.

3. Në sistemin arsimorparauniversitar, nxënësve dhepunonjësve u ofrohet mbrojtje ngaçdo formë veprimi ose mosveprimiqë mund t’u shkaktojë diskriminim,dhunë, keqtrajtim ose dëm moral.

4. Në institucionet arsimorezbatohet parimi i gjithëpërfshirjes sënxënësve.

5. Çdo nxënësi i sigurohet edrejta për arsimim cilësor, si dheshanse të barabarta për arsimim.

6. Nxënësve të familjeve nënevojë, nxënësve me aftësi tëkufizuara dhe atyre me vështirësi nëtë nxënë u ofrohet përkujdesje eposaçme, sipas përcaktimeve nëkëtë ligj.

7. Veprimtaria e institucionevenë sistemin arsimor parauniversitardhe e punonjësve të tyre ështëtransparente dhe e bazuar nëllogaridhënie ndaj përfituesve tëshërbimit arsimor.

8. Në sistemin arsimorparauniversitar garantohet e drejtae nxënësve, e punonjësve arsimorë,e prindërve dhe përfaqësuesve tëtyre ligjorë, më poshtë “prindër”,për të shprehur pikëpamjet e tyrepër cilësinë e shërbimit arsimor dhepër t’u dëgjuar për këto pikëpamje.

9. Sistemi arsimorparauniversitar funksionon mbibazën e decentralizimit dheautonomisë së institucionevearsimore.

10. Në sistemin arsimorparauniversitar garantohet e drejtae organizimit të nxënësve, mësuesvedhe prindërve për të mbrojtur të

drejtat e tyre, si dhe për të dhënëndihmesë në mbarëvajtjen einstitucionit.

11. Shërbimi arsimor mbështetetdhe vlerësohet mbi bazën estandardeve. Vlerësimi është ibrendshëm dhe i jashtëm.

Neni 7

Laiciteti1. Arsimi parauniversitar është

laik.2. Përjashtim bëjnë ato in-

stitucione arsimore që themelohennga bashkësi fetare të njohura meligj, sipas përcaktimeve të nenit 42pika 4 të këtij ligji.

Neni 8

DepolitizimiArsimi parauniversitar është i

depolitizuar.

Neni 9

Gjuha e arsimimitNë institucionet arsimore, gjuha

e arsimimit është gjuha shqipe,përveç rasteve të përcaktuarandryshe në këtë ligj.

Neni 10

Arsimimi për pakicatkombëtare

1. Personave, që u përkasinpakicave kombëtare, u krijohenmundësi të mësojnë dhe të mësohennë gjuhën amtare, të mësojnëhistorinë dhe kulturën e tyre, sipasplaneve dhe programeve mësimore.

2. Për të mundësuar pjesëmarrjeaktive dhe të barabartë në jetën

ekonomike, shoqërore, politike ekulturore të Republikës sëShqipërisë, nxënësve të pakicavekombëtare u krijohen kushte përmësimin e gjuhës shqipe dhe njohjene historisë e të kulturës shqiptare.

3. Planet e programet mësimore,si dhe raportet e përdorimit të gjuhësamtare dhe asaj zyrtare në procesinmësimor përcaktohen me akte tëveçanta të ministrit.

Neni 11

Arsimimi për fëmijëtshqiptarë jashtë vendit

Ministria, në bashkëpunim mepërfaqësitë diplomatike tëRepublikës së Shqipërisë dheinstitucione të tjera shtetërore,mbështet zbatimin e programeve tëposaçme për mësimin e gjuhësshqipe dhe njohjen e trashëgimisëkulturore shqiptare për fëmijët ediasporës, në përputhje melegjislacionin shqiptar.

Neni 12

Arsimimi në dy gjuhëArsimimi në dy gjuhë në arsimin

e mesëm të lartë realizohet sipasmarrëveshjeve dypalëshe ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhevendeve të tjera.

Neni 13

Kompetencat themeloreKompetencat themelore për të

gjithë nxënësit janë:a) komunikimi në gjuhën amtare;b) komunikimi në gjuhë të huaja;

Vijon në faqen 6


c) kompetenca matematikoredhe kompetencat bazë në shkencatdhe teknologjinë;

ç) kompetenca dixhitale;d) kompetenca për të nxënë gjatë

gjithë jetës;dh) kompetencat shoqërore dhe

qytetare;e) kompetenca e iniciativës dhe

sipërmarrjes;ë) kompetenca e formimit

kulturor dhe e shprehjes.

KREU IIINSTITUCIONET

ARSIMORE DHE FORMAT EARSIMIMIT

Neni 14

Institucionet në sisteminarsimor parauniversitar

Në sistemin arsimorparauniversitar funksionojnëkopshtet, shkollat dhe institucionetplotësuese, të cilat janë publike oseprivate.

Neni 15

Qendrat kulturore tëfëmijëve

Qendrat kulturore të fëmijëvejanë institucione plotësuese, të cilatjanë në varësi të njësive të qeverisjesvendore dhe hapen me vendim tëKëshillit të Ministrave.

Neni 16

Format e arsimimitFormat e arsimimit në shkolla

janë:a) arsimim me kohë të plotë;b) arsimim me kohë të pjesshme;

c) arsimim në distancë.

Neni 17

Arsimimi në kushtet eshtëpisë

Arsimimi në kushtet e shtëpisëofrohet në raste të veçanta, për të gjithaklasat e arsimit bazë ose vetëm për disaprej tyre. Ministri përcakton rastet eveçanta, kriteret dhe procedurat përarsimimin në kushtet e shtëpisë.

Neni 18

Arsimimi në institucionetjoshkollore

Ministria, në bashkëpunim meorganet përkatëse, siguron arsimiminpër individët e moshës shkollore nëinstitucionet e paraburgimit, tëvuajtjes së dënimit dhe në institucionetë përkujdesjes shoqërore.

Neni 19

Përkujdesje për kategori tëveçanta të nxënësve

Kategorive të veçanta tënxënësve u sigurohet kujdes iposaçëm nga shteti. Format dhekriteret e përkujdesjes përcaktohenme vendim të Këshillit të Ministrave.

Neni 20

Shërbimi psiko-social nëinstitucionet arsimore

1. Njësitë arsimore vendore usigurojnë shërbim psiko-socialnxënësve dhe punonjësve tëinstitucioneve arsimore.

2. Shërbimi psiko-social ofronmbështetje nëpërmjet psikologëveose punonjësve socialë për trajtimin

e problematikave të rasteve tëndryshme, vlerësimin e rasteve tëfëmijëve me nevoja të veçanta psiko-sociale, hartimin e programeveparandaluese, sipas nevojave tëkomunitetit shkollor.

KREU IIINIVELET E ARSIMITPARAUNIVERSITAR

Neni 21

Arsimi parashkollor1. Arsimi parashkollor synon

zhvillimin shoqëror, intelektual e fizik,të çdo fëmije, ushtrimin e rregullavethemelore të sjelljes e të higjienës,kultivimin e vlerave, si dhepërgatitjen për arsimin fillor.

2. Arsimi parashkollor ndiqet ngafëmijët e moshës nga tre deri nëgjashtë vjeç. Fëmijëve të moshëspesë vjeç u mundësohet ndjekja eklasës përgatitore edhe pranëshkollave të arsimit bazë, me synimintegrimin në arsimin e detyruar.

Neni 22

Arsimi bazë1. Arsimi bazë synon zhvillimin

shoqëror, intelektual e fizik, të çdonxënësi, zotërimin e rregullave tësjelljes dhe kultivimin e vlerave,përkujdesjen për shëndetin, si dhepërgatitjen e mjaftueshme përvazhdimin e arsimit të mesëm të lartëose për tregun e punës.

2. Arsimi bazë përfshin arsiminfillor dhe arsimin e mesëm të ulët.Arsimi fillor përbëhet nga gjashtëklasa, nga klasa e parë deri në klasëne gjashtë. Arsimi i mesëm i ulëtpërbëhet nga tri klasa, nga klasa eshtatë deri në klasën e nëntë.

Vijon nga faqja 5


3. Shkollat e arsimit të orientuarmund të nisin në klasa të caktuara tëarsimit bazë, duke siguruar formimine mjaftueshëm të nxënësve në lëndëte kulturës së përgjithshme.

4. Arsimi bazë me kohë të plotëështë i detyrueshëm për të gjithëfëmijët që janë shtetas shqiptarë mebanim në Republikën e Shqipërisënga mosha gjashtë vjeç deri nëmoshën gjashtëmbëdhjetë vjeç, mepërjashtim të rasteve të parashikuaranë këtë ligj. Nxënësi ka të drejtë tandjekë arsimin bazë me kohë tëplotë deri në moshënshtatëmbëdhjetë vjeç. Nxënësi, qëka mbushur moshën shtatë-mbëdhjetë vjeç dhe nuk ka për-funduar arsimin bazë, lejohet tëpërfundojë klasën që po ndjek.Nxënësit, që kanë mbushur moshëngjashtëmbëdhjetë vjeç dhe nuk ekanë përfunduar arsimin bazë mekohë të plotë, kanë të drejtë tëregjistrohen në shkollat e arsimitbazë me kohë të pjesshme.

5. Nxënësi, që nuk ka ndjekur tëpaktën dy klasa të arsimit bazë mekohë të plotë, ka të drejtë ta ndjekëarsimin bazë me program mësimorindividual, sipas procedurave tëpërcaktuara me udhëzim të ministrit.

Neni 23

Arsimi i mesëm i lartë1. Arsimi i mesëm i lartë synon

zhvillimin e mëtejshëm tëkompetencave të fituara nga arsimibazë, konsolidimin e individualitetittë çdo nxënësi dhe tërësinë e vleravee të qëndrimeve, zgjerimin dhethellimin në fusha të caktuara të dijes,përgatitjen për arsimin tretësor osepër tregun e punës. Këshilli i

Ministrave zhvillon politika qësynojnë krijimin e mundësisë për çdonxënës që përfundon arsimin bazë tëregjistrohet në arsimin e mesëm tëlartë.

2. Në klasën e dhjetë të arsimittë mesëm të lartë me kohë të plotëpranohen nxënës të moshës jo mëtë madhe se tetëmbëdhjetë vjeç.Nxënësi deri në moshën njëzet e njëvjeç lejohet të ndjekë arsimin emesëm të lartë trevjeçar, kurse derinë moshën njëzet e dy vjeç arsimine mesëm të lartë katërvjeçar.Nxënësi, që ka mbushur përkatësishtmoshën njëzet e një vjeç në arsimine mesëm të lartë trevjeçar apo njëzete dy vjeç në atë katërvjeçar dhe nukka përfunduar arsimin e mesëm tëlartë, lejohet të vazhdojë klasën qëndjek deri në fund të atij viti shkollor.

Neni 24

Llojet e arsimit të mesëm tëlartë

1. Llojet e arsimit të mesëm tëlartë janë gjimnazi, arsimi i mesëmprofesional dhe arsimi i mesëm iorientuar.

2. Gjimnazi përbëhet nga triklasa. Nxënësve, që kanë mbushurmoshën njëzet e një vjeç dhe nuk ekanë përfunduar gjimnazin, umundësohet ndjekja e gjimnazit mekohë të pjesshme ose në distancë.

3. Arsimi i mesëm profesionalështë me kohëzgjatje dy derikatërvjeçare dhe është i strukturuarnë tri nivele kualifikimi, në përputhjeme nivelet e Kornizës Shqiptare tëKualifikimeve.

4. Shkolla të arsimit të orientuarjanë shkollat artistike, shkollatsportive, shkollat për gjuhët e huaja

dhe shkolla për fusha të tjera të tënxënit. Pranimi në shkollat e arsimittë orientuar bëhet sipas kritereve dheprocedurave që përcaktohen meudhëzim të ministrit.

KREU IVDREJTIMI I SISTEMIT

ARSIMORPARAUNIVERSITAR

Neni 25

Funksionet kryesore tëministrisë

Funksionet kryesore të ministrisëjanë:

a) përgatitja e akteve ligjore dhenënligjore të sistemit arsimor;

b) zbatimi i i StrategjisëKombëtare të ArsimitParauniversitar;

c) vlerësimi i cilësisë së shërbimitarsimor mbi bazën e treguesve;

ç) kontrolli i zbatimit tëligjshmërisë dhe i përdorimit tëfondeve në institucionet arsimore;

d) hartimi dhe zbatimi i politikavetë zhvillimit profesional të punonjësvearsimorë dhe akreditimi iprogrameve trajnuese;

dh) sigurimi i mbështetjesprofesionale nga institucione tëspecializuara, vendase ose të huaja,për kërkime dhe eksperimentime nëfushën e arsimit;

e) bashkëpunimi në fushën earsimit me ministritë e linjës, njësitë eqeverisjes vendore dhe me organizmatë tjerë qeveritarë ose joqeveritarë,të vendit ose të huaj;

ë) publikimi për çdo vit shkollor iraportit të arritjeve të sistemit arsimorparauniversitar.

Vijon në faqen 8


Neni 26

Ministri1. Ministri është përgjegjës për

realizimin e programit politikqeverisës në fushën e arsimitparauniversitar.

2. Përveç detyrave të tjera tëpërcaktuara në këtë ligj, ministri:

a) nxjerr urdhra dhe udhëzimepër zbatimin e këtij ligji;

b) propozon buxhetin e arsimitparauniversitar, sipas përcaktimevenë aktet e tjera ligjore dhe nënligjorenë fuqi;

c) miraton dokumentacioninkurrikular, sipas përcaktimeve nëkëtë ligj;

ç) miraton strukturën e vititshkollor;

d) miraton ngarkesën mësimore,javore e vjetore, të punonjësvearsimorë dhe numrin e nxënësve përklasë për institucionet arsimorepublike;

dh) miraton kriteret, doku-mentacionin dhe procedurat eregjistrimit të nxënësve në institu-cionet arsimore;

e) miraton rregulloren tip tëinstitucioneve arsimore;

ë) miraton kriteret për dhënien ecertifikatave e të çmimeve dhe ilëshon ato për nxënësit dhepunonjësit e sistemit arsimor.

f) nënshkruan me partnerëtsocialë kontratën kolektive të punëstë nivelit të parë.

Neni 27

Inspektorati Shtetëror iArsimit

1. Inspektorati Shtetëror i

Arsimit, në vijim “inspektorati”, ështëinstitucion në varësi të ministrit dhefunksionon në mbështetje të ligjitnr.10 433, datë 16.6.2011 “Përinspektimin në Republikën eShqipërisë”.

2. Funksionet kryesore tëinspektoratit për arsiminparauniversitar janë:

a) vlerësimi i cilësisë së shërbimittë institucioneve arsimore dhe tënjësive arsimore vendore;

b) kontrollimi i pajtueshmërinë sëveprimtarisë të institucionevearsimore dhe të njësive arsimorevendore me aktet ligjore dhenënligjore në fuqi;

c) këshillimi i drejtuesve dhe ipunonjësve të institucionevearsimore e të njësive arsimorevendore;

ç) informimi i ministrit, njësivearsimore vendore dhe institucionevepër gjetjet e inspektimeve arsimore,si dhe bërja publike e tyre;

d) përhapja e praktikave tësuksesshme të institucionevearsimore dhe të njësive arsimorevendore.

3. Inspektimi, sipas këtij neni,rregullohet nga ligji nr. 10 433, datë16.6.2011 “Për inspektimin nëRepublikën e Shqipërisë”, përveçsekur parashikohet shprehimishtndryshe në këtë ligj.

Neni 28

Njësia bazë e qeverisjesvendore

1. Njësia bazë e qeverisjesvendore ka për detyrë përmirësimine vazhdueshëm të cilësisë sëshërbimit arsimor për të gjithë

nxënësit në institucionet arsimoreparauniversitare publike, nëpërputhje me legjislacionin në fuqi.

2. Kompetencat kryesore tënjësisë bazë të qeverisjes vendorejanë:

a) ndërtimi dhe rikonstruksioni igodinave të institucioneve arsimorepublike, sipas standardeve tëmiratuara nga Këshilli i Ministrave,me fonde të Buxhetit të Shtetit oseme fonde nga transferta epakushtëzuar ose të ardhurat e veta;

b) garantimi i paprekshmërisë sëinstitucioneve arsimore nëjuridiksionin e saj, si dhe i mjedisevetë tyre;

c) ruajtja dhe mirëmbajtja einstitucionit arsimor publik;

ç) garantimi i kushteve higjieno-sanitare e atyre të ngrohjes nëgodinat e institucioneve arsimorepublike.

3. Njësia bazë e qeverisjesvendore, në bashkëpunim me njësinëpërkatëse arsimore vendore dheinstitucionet arsimore publike, ështëpërgjegjëse për regjistrimin enxënësve në shkollat publike tëarsimit të detyrueshëm me kohë tëplotë.

4. Njësia bazë e qeverisjesvendore, mbështetur në propozimete njësive arsimore vendore dhekëshillat e mësuesve tëinstitucioneve, sipas kritereve tëmiratuara në këshillat e njësivevendore, mbështet:

a) nxënësit e familjeve në nevojë;b) nxënësit me arritje të

shkëlqyera;c) punonjësit e institucioneve

arsimore për zhvillimin e tyreprofesional dhe për zhvillimin ekurrikulës;

Vijon nga faqja 7


ç) pajisjen e institucionevearsimore me mjete mësimore.

Neni 29

Këshilli Kombëtar i ArsimitParauniversitar

1. Këshilli Kombëtar i ArsimitParauniversitar është organkëshillimor i ministrit për politikat ezhvillimit të arsimit parauniversitar.

2. Këshilli Kombëtar i ArsimitParauniversitar jep mendime për:

a) hartimin e strategjive,programeve kombëtare dhe akteveligjore;

b) projektbuxhetin për arsiminparauniversitar;

c) çështje të tjera të politikavearsimore, me kërkesën e ministrit.

3. Veprimtaria e KëshillitKombëtar të Arsimit Parauniversitarushtrohet në përputhje merregulloren, që miratohet nga Këshillii Ministrave.

4. Këshilli Kombëtar i ArsimitParauniversitar kryesohet ngaministri dhe përbëhet ngakatërmbëdhjetë anëtarë, me këtëpërbërje:

a) përfaqësuesi i Ministrit tëFinancave;

b) përfaqësuesi i Ministrit tëBrendshëm;

c) përfaqësuesi i Ministrit tëÇështjeve Sociale dhe Shanseve tëBarabarta;

ç) një përfaqësues i shoqatës sëbashkive me numrin më të madh tëbashkive;

d) një përfaqësues i shoqatës sëkomunave me numrin më të madh tëkomunave;

dh) dy përfaqësues nga partnerët

socialë;e) një përfaqësues i shoqatës

kombëtare të prindërve;ë) gjashtë personalitete të

njohura për kontribute në fushën earsimit, shkencës dhe në jetënpublike, të cilët zgjidhen mekonkurrim publik.

5. Anëtarët e Këshilli Kombëtartë Arsimit Parauniversitar, të cilët inënshtrohen konkurrimit publik,përzgjidhen nga një komision, ingritur pranë ministrisë, i përbërë nganjë përfaqësues i kabinetit tëKryeministrit, një përfaqësues iministrit dhe një përfaqësues iKëshillit të Arsimit të Lartë dheShkencës. Kriteret dhe proceduratpër përzgjedhjen e kandidatëvepërcaktohen me udhëzim të ministritdhe bëhen publike.

6. Këshilli i Ministrave cakton nëdetyrën e anëtarit të KëshillitKombëtar të Arsimit Parauniversitargjashtë nga kandidatët epërzgjedhur me konkurrim publik.

7. Anëtarët, personalitete tënjohura për kontribute në fushën earsimit, zgjidhen me mandat 4-vjeçar.

8. Anëtarët e përmendur nëshkronjën “ë” të pikës 4 të këtij nenipërfitojnë pagesë, në masën dhemënyrën e përcaktuar me vendim tëKëshillit të Ministrave.

Neni 30

Njësitë arsimore vendore1. Ministria përfaqësohet në

nivelin vendor nga njësitë arsimorevendore, të cilat krijohen me vendimtë Këshillit të Ministrave. Strukturadhe organika e tyre miratohen meurdhër të Kryeministrit.

2. Njësitë arsimore vendore janëdrejtoritë arsimore, në nivel qarku,dhe zyrat arsimore, në nivel rrethi.

3. Njësia arsimore vendore ështëpërgjegjëse për funksionimin einstitucioneve arsimore brendajuridiksionit të saj.

4. Njësia arsimore vendore:a) zbaton Strategjinë Kombëtare

të Arsimit Parauniversitar;b) mbështetet institucionet

arsimore për përmirësimin evazhdueshëm të cilësisë së shërbimitarsimor;

c) bashkëpunon me njësinë bazëtë qeverisjes vendore përplanifikimin, realizimin e investimevedhe mirëmbajtjen e institucionevearsimore, si dhe për rastet ebraktisjes së shkollës;

ç) siguron për institucionetarsimore publike mjetet mësimore,sipas formulës “për nxënës”.

d) përdor fondin e veçantë tëbuxhetit vjetor për shpërblimin epunonjësve të institucionevearsimore publike me arritje tëshquara. Kriteret e përdorimit të këtijfondi përcaktohen me vendim tëKëshillit të Ministrave.

5. Drejtuesi i njësisë arsimorevendore, përgjegjësit e sektorëvedhe specialistët e tyre përzgjidhen mekonkurrim të hapur, sipas kriterevedhe procedurave të përcaktuara nëligjin nr. 8549, datë 11.11.1999“Statusi i nëpunësit civil”.

6. Kandidati për drejtues injësisë arsimore vendore duhet tëketë të paktën kategorinë “mësues ikualifikuar” dhe të mos bëjë pjesë,pas emërimit, në forumet drejtuesetë partive politike.

Vijon në faqen 10


Neni 31

Këshilli vendor i arsimitparauniversitar

1. Këshilli vendor i arsimitparauniversitar është organkëshillimor, në nivel qarku, përpolitikat e zhvillimit të arsimitparauniversitar, brenda juridiksionitterritorial të qarkut. Këshilli

vendor i arsimit parauniversitarkrijohet me vendim të kryetarit tëkëshillit të qarkut dhe funksiononsipas rregullores së miratuar prej tij.

2. Këshilli vendor i arsimitparauniversitar kryesohet ngakryetari i këshillit të qarkut dhepërbëhet nga përfaqësues tëqeverisjes vendore dhe personalitetetë njohura për kontribute në jetënpublike. Kriteret dhe procedurat përpërzgjedhjen e anëtarëve të këshillitvendor të arsimit parauniversitarpërcaktohen me udhëzim të ministrit.

Neni 32

Institucioni arsimor1. Institucioni arsimor ka për detyrë

krijimin e mjedisit miqësor për nxënësitdhe të mundësive që secili nxënës tëshfaqë, të zhvillojë individualitetin dhetë realizojë potencialin e tij nëpërputhje me këtë ligj.

2. Institucioni arsimor funksiononsipas rregullores së tij të brendshme,e cila është në përputhje më këtë ligj eaktet e tjera ligjore në fuqi dhemiratohet nga titullari i njësisë arsimorevendore përkatëse.

3. Institucioni arsimor u ofronnxënësve mjediset dhe pajisjet përveprimtari sportive, kulturore ezbavitëse edhe pas orëve mësimore,

si dhe në ditët e pushimit.4. Ndalohet organizimi i

veprimtarive partiake në institucionete sistemit arsimor parauniversitar.

Neni 33

Komisioni i etikës dhe sjelljesnë institucionin arsimor

Në institucionin arsimor funksiononkomisioni i etikës dhe sjelljes, i përbërënga mësues, prindër dhe nxënës.Komisioni ka për detyrë të shqyrtojëankesat e nxënësve, të prindërve e tëpunonjësve të institucionit ndajshkeljeve të normave të etikës dhe tësjelljes dhe t’i propozojë drejtorit tëinstitucionit masat përkatëse.

Neni 34

Bordi i institucionit arsimor1. Çdo institucion arsimor ka

bordin e tij të përbërë nga prindër,nxënës, mësues, përfaqësues tëqeverisë vendore dhe të komunitetit.Bordi kontribuon për mbarëvajtjen einstitucionit arsimor dhe i raporton përveprimtarinë e tij këshillit të prindërvetë institucionit.

2. Detyrat kryesore të bordit janë:a) miraton planin afatmesëm dhe

atë vjetor të institucionit;b) miraton planin e shpenzimeve të

institucionit arsimor për fondet, të cilatsigurohen nga institucioni;

c) miraton kurrikulën e hartuar ngainstitucioni arsimor;

ç) merr pjesë në procedurat eemërimit e të largimit të drejtorit tëinstitucionit arsimor dhe të mësuesit.

3. Përbërja e bordit, të drejtat,detyrat e tjera dhe mënyra e zgjedhjessë anëtarëve përcaktohen nëudhëzimin e ministrit.

Neni 35

Këshilli i mësuesve1. Këshilli i mësuesve të institucionit

arsimor, i cili ka në përbërje të gjithëmësuesit dhe kryesohet nga drejtori,është organ kolegjial këshillimor përdrejtimin e veprimtarisë së institucionit.

2. Detyrat dhe funksionet e këshillittë mësuesve përcaktohen me udhëzimtë ministrit.

Neni 36

Qeveria e nxënësve1. Qeveria e nxënësve është

organizëm që mbron dhe promovontë drejtat e nxënësve dhe ndihmon nëmbarëvajtjen e shkollës. Ajo ngrihetdhe funksionon sipas udhëzimit tëministrit.

2. Kryetari i qeverisë së nxënësvenë arsimin e mesëm të lartë zgjidhetnga nxënësit me votë të drejtpërdrejtëdhe të fshehtë.

3. Qeveria e nxënësve përzgjedhmësuesin ndihmës.

4. Në shkollë funksionojnë edheorganizime të tjera të nxënësve, tëngritura për interesat e tyre shkencore,kulturore dhe sportive.

KREU VFINANCIMI I ARSIMIT

PARAUNIVERSITAR

Neni 37

Planifikimi i financimit nëarsimin parauniversitar publik1. Burimet për financimin e arsimit

parauniversitar janë:a) Buxheti i Shtetit;b) të ardhurat e njësive të

qeverisjes vendore;

Vijon nga faqja 9


c) dhurimet e sponsorizimet;ç) të ardhurat e përftuara nga

institucionet arsimore;d) të ardhura të tjera të ligjshme.2. Financimi nga Buxheti i Shtetit

planifikohet me formulën “për nxënës”,sipas treguesve të veçantë të nivelevearsimore dhe kushteve të institucionevearsimore publike.

3. Në Buxhetin e Shtetit, për njësitëbazë të qeverisjes vendore, caktohetnjë fond “për nxënës”, i cili përdoretpër mirëmbajtjen e institucionevearsimore publike, në përputhje mestandardet e mirëmbajtjes përinstitucionet arsimore, të përcaktuarame vendim të Këshillit të Ministrave.

4. Mallra dhe shërbime tëcaktuara për institucionet arsimorepublike njehsohen me formulën “përnxënës”, sipas udhëzimit të përbashkëttë ministrit dhe Ministrit të Financave.

5. Shtesa mbi pagë ose përfitimetë tjera për punonjësit arsimorë dhe/ose për mësuesit që punojnë në zonatlarg vendbanimit të tyre, jepen sipaskritereve të vendosura nga Këshilli iMinistrave.

Neni 38

Financimi i institucionevearsimore publike

1. Institucioni arsimor publikpërfiton nga njësia bazë e qeverisjesvendore përkatëse një fond, sipasformulës “për nxënës”, që e përdor përshpenzime të vogla, për ndërhyrjeemergjente, sipas kritereve dheprocedurave të vendosura nga Këshillii Ministrave.

2. Nga buxheti i ministrisë veçohetnjë fond, fondi i cilësisë, për të cilinkonkurrojnë institucionet arsimorepublike me projekte për të përmirësuar

cilësinë e shërbimit arsimor, sipaskritereve të përcaktuara me udhëzimtë ministrit dhe Ministrit të Financave.

3. Ministria dhe Ministria eFinancave miratojnë hapjen dhembylljen e llogarisë buxhetore të njëinstitucioni arsimor publik. Institucionetarsimore publike të miratuara mbajnëllogari buxhetore pranë degës sëthesarit në njësinë përkatëse arsimorevendore. Rregullat e administrimitfinanciar janë të njëjta me ato tëinstitucioneve të tjera publike.

Neni 39

Mbështetja financiare përarsimin parauniversitar privat1. Ministria mbështet financiarisht,

sipas mundësive dhe programeve tëmiratuara, institucionet arsimoreprivate vendase, të cilat janëjofitimprurëse dhe kanë të paktën pesëvjet që funksionojnë si institucioneprivate. Sipas kritereve të përcaktuarame vendim të Këshillit të Ministrave,mbështetja financiare për shkollatprivate diferencohet sipas renditjes sëtyre në provimet kombëtare të arsimitbazë ose të maturës shtetërore, si dhenë testimet ose konkursetndërkombëtare.

2. Shkollat private e përdorinmbështetjen financiare vetëm përnxënësit e shkëlqyer në veprimtaritëkombëtare dhe ndërkombëtare.

Neni 40

Mbledhja dhe përdorimi ifondeve financiare në

institucionet arsimore publike1. Institucionet arsimore publike,

në pajtueshmëri me politikat e tyre,përfitojnë fonde financiare ose

mbështetje materiale nga dhurues osesponsorizues, sipas kritereve dheprocedurave të përcaktuara ngaministri, në bashkëpunim me Ministrine Financave. Dhurimet dhesponsorizimet shërbejnë për tëpërmirësuar cilësinë e shërbimitarsimor.

2. Institucionet arsimore publikelejohen të sigurojnë të ardhura ngashërbime për të tretët, në përputhje mefushën e veprimtarisë së institucioneve.Fondet e siguruara nga shërbimet përtë tretë përdoren sipas akteve ligjoree nënligjore në fuqi.

KREU VIHAPJA DHE MBYLLJA E

INSTITUCIONEVEARSIMORE

Neni 41

Hapja dhe mbyllja einstitucioneve arsimore publike

1. Hapja dhe mbyllja e njëinstitucioni arsimor publik bëhen meurdhër të ministrit, me propozim tëpërbashkët të njësisë bazë tëqeverisjes vendore dhe të njësisëarsimore vendore. Kriteret dheprocedurat e hapjes dhe të mbylljessë tyre përcaktohen me vendim tëKëshillit të Ministrave.

2. Hapja dhe mbyllja einstitucioneve arsimore të pakicavekombëtare bëhen me vendim tëKëshillit të Ministrave, me propozimtë ministrit.

Neni 42

Hapja dhe mbyllja einstitucioneve arsimore private

1. Institucionet arsimore privateVijon në faqen 12


krijohen dhe funksionojnë sipas këtijligji, përveç rasteve kur ligji kaformulim të veçantë për institucionetarsimore publike, si edhe aktevenënligjore të nxjerra në mënyrëspecifike për to.

2. Licencimi i institucioneveprivate bëhet nëpërmjet QendrësKombëtare të Licencimit, sipasvendimit të ministrit. Institucioniarsimor privat fillon veprimtarinë etij vetëm pas marrjes së licencës.Licencimi i tij bëhet sipaspërcaktimeve të ligjit nr. 10081, datë23.2.2009 “Për licencat, autorizimetdhe lejet në Republikën eShqipërisë”.

3. Pezullimi dhe revokimi iinstitucioneve arsimore private, tëcilat përmenden në pikën 2 të këtijneni, kryhet nga Qendra Kombëtaree Licencimit me vendim të ministrit.

4. Institucionet arsimore private,në të cilat zhvillohen edhe lëndëfetare, ose që themelohen apoadministrohen nga bashkësitë fetare,hapen dhe mbyllen me vendim tëKëshillit të Ministrave, mepropozimin e ministrit, mbështetur nëkërkesën e përfaqësuesve tëbashkësive fetare. Kriteret dheprocedurat e hapjes së tyrepërcaktohen me vendim të Këshillittë Ministrave.

5. Shkollat private, në të cilatmësimi zhvillohet edhe në gjuhë tëhuaj, ose që lëshojnë diplomë tëhuaj apo të ngjashme me të, hapendhe mbyllen me vendim të Këshillittë Ministrave, me propozimin eministrit. Kriteret dhe procedurat ehapjes së tyre përcaktohen mevendim të Këshillit të Ministrave.

6. Në shkollat private të

përcaktuara në pikat 4 dhe 5 të këtijneni, lëndët gjuhë shqipe dhe letërsi,histori e kombit shqiptar dhegjeografi e Shqipërisë zhvillohendetyrimisht në gjuhën shqipe.

7. Institucioni arsimor privat endërpret veprimtarinë e tij vetëm nëfund të vitit shkollor.

Neni 43

Vlefshmëria e licencës1. Licenca vlen vetëm për

subjektin përgjegjës dhe vetëm përatë nivel arsimor, vendndodhje dhemjedise, për të cilat është dhënëfillimisht.

2. Çdo ndryshim i bërë nga anae subjektit të licencuar duhet tëmiratohet nga ministri dhe QendraKombëtare e Licencimit. Në rast sendryshimet e bëra kanë të bëjnë mekriteret e licencimit, licencarevokohet dhe kërkesa trajtohet siaplikim i ri.

KREU VIIKURRIKULA

Neni 44

Parime të përgjithshme1. Kurrikula zhvillohet si një e

tërë për të gjitha nivelet arsimore, përsa i përket formimit të vlerave,aftësive e koncepteve kryesore, sidhe parimeve të mësimdhënies, të tënxënit dhe të vlerësimit të nxënësve.

2. Kurrikula është në përputhjeme ecurinë e zhvillimit fizik, mendor,shoqëror, etik të nxënësve dheveçoritë e tyre individuale të tënxënit.

3. Kurrikula hartohet dhe

zbatohet në bazë të kompetencavethemelore të nxënësve.

4. Kurrikula, sipas nivelevearsimore dhe klasave, hartohet dhezhvillohet në bazë të kornizëskurrikulare të arsimit parauniversitar.

5. Kurrikula mishëron parimin eintegrimit nëpërmjet fushave të tënxënit dhe lëndore.

6. Kurrikula u mundësonnxënësve zgjedhje individuale, sipasnevojave dhe interesave të tyre.

Neni 45

Dokumentacioni kurrikular1. Kurrikula përbëhet nga

kurrikula bërthamë, kurrikula mezgjedhje, si dhe kurrikula përveprimtaritë plotësuese.

2. Ministri, pas konsultimit meKëshillin Kombëtar të ArsimitParauniversitar, miraton:

a) kornizën kurrikulare;b) planin mësimor për çdo nivel

arsimor;c) standardet e të nxënit;ç) programet lëndore, përveç

atyre që hartohen nga institucioniarsimor.

3. Kurrikula, që hartohet në nivelinstitucioni arsimor, miratohet ngadrejtori i tij pas marrjes së pëlqimitnga njësia arsimore vendore.

Neni 46

Kurrikula në institucionetarsimore private

Institucioni arsimor privat zbatonplanin dhe programin mësimor tëmiratuar në momentin e licencimit.Për çdo ndryshim kërkohet miratimii ministrit.

Vijon nga faqja 11


Neni 47

Tekstet shkollore1. Tekstet për nxënësit janë

alternative. Ato përzgjidhen ngamësuesit në bazë shkolle, në pranitë prindërve, pas certifikimit ngaministria. Përjashtimet nga ky rregullpërcaktohen me vendim të Këshillittë Ministrave.

2. Numri i alternativave tëteksteve shkollore për lëndë dheklasë nuk kufizohet.

3. Tekstet për nxënësit sigurohennga subjektet botuese, përmes njëprocesi konkurrimi të barabartë dhetransparent, sipas procedurave tëpërcaktuara me udhëzim tëministrit.

4. Shpërndarja dhe shitja eteksteve shkollore bëhet nëpërmjetnjësive tregtare të shitjes së libraveose në pika të tjera shitjeje pranëshkollave nga subjekte tëlicencuara, me çmime të vendosuranga botuesit e të vlerësuara ngaministria në procesin e certifikimittë tekstit.

KREU VIIIVLERËSIMI I NXËNËSVE

Neni 48

Qëllimi, kriteret dhemënyrat e vlerësimit

1. Vlerësimi i nxënësve ka përqëllim të evidentojë arritjet e të nxënit.

2. Nxënësit e klasave të para, tëdyta dhe të treta vlerësohen me fjalëdhe shprehje. Nxënësit e klasave tëtjera vlerësohen me nota, numra tëplotë nga 4 deri në 10, ku nota më eulët kaluese është pesa. Nxënësit earsimit të mesëm të lartë vlerësohen

edhe me kredite dhe me shprehje nëvlerësimin përfundimtar.

3. Nxënësi i klasave të para, tëdyta dhe të treta nuk e përsërit klasën,me përjashtim të rasteve kur kërkohetnga prindërit e tij.

4. Rregullat e kalimit ose tëpërsëritjes së klasës dhe të njehsimittë notës vjetore lëndore, të notës së tijmesatare për një vit shkollor, si dhe tëkrediteve përcaktohen me udhëzim tëministrit.

Neni 49

Provimet kombëtare dhetestet ndërkombëtare

1. Vlerësimi i jashtëm i nxënësverealizohet nëpërmjet provimit të arsimitbazë dhe provimit të maturësshtetërore. Formë tjetër e vlerësimit tëjashtëm është ai me një numër tëcaktuar nxënësish.

2. Nxënësit me aftësi të kufizuarazhvillojnë provimet kombëtare nëpërshtatje me veçoritë e tyre.

3. Hartimi i testeve, administrimidhe vlerësimi në provimet kombëtarekryhen nga mësues të certifikuar.Pagesa e tyre bëhet sipas aktevenënligjore në fuqi.

4. Ministria siguron pjesëmarrjene Shqipërisë në testime ndër-kombëtare.

Neni 50

Provimet kombëtare tëarsimit bazë

1. Në provimet kombëtare tëarsimit bazë nxënësit vlerësohen nëlëndët gjuhë shqipe, matematikë dhegjuhë e huaj.

2. Nxënësit e pakicave kombëtarevlerësohen në lëndët gjuhë amtare,

gjuhë shqipe, matematikë dhe, sipasdëshirës, edhe në një gjuhë të huaj.

3. Organizimi dhe zhvillimi iprovimeve kombëtare të arsimit bazërregullohen me udhëzim të ministrit.

Neni 51

Matura shtetëroreArsimi i mesëm i lartë përfundon

me provimet e maturës shtetërore. Nëprovimet e maturës shtetërore nxënësitjapin një numër lëndësh të përbashkëtadhe një numër lëndësh me zgjedhje.Të gjithë nxënësit kanë këto tre lëndëtë përbashkëta: gjuhë shqipe dheletërsi, matematikë dhe një gjuhë ehuaj. Lëndët me zgjedhje përcaktohenme udhëzim të ministrit. Organizimi dhezhvillimi i provimeve kombëtare tëmaturës shtetërore rregullohen meudhëzim të ministrit.

Neni 52

Dokumente të përfundimit tëshkollimit

1. Dokumenti i përfundimit tëarsimit bazë është dëftesa e arsimitbazë, e cila lëshohet nga drejtori ishkollës pasi nxënësi është kalues nëprovimet kombëtare të arsimit bazë.Dokumenti i përfundimit të arsimit tëmesëm të lartë është diploma e maturësshtetërore, e cila lëshohet nga AgjenciaKombëtare e Provimeve pasi nxënësiështë kalues në provimet kombëtare,të detyruara dhe me zgjedhje, tëmaturës shtetërore.

2. Në përfundim të çdo klase,nxënësi pajiset me dëftesë klase.Kriteret për lëshimin e dëftesëspërcaktohen me udhëzim të ministrit.

3. Shkolla private e arsimit të

Vijon në faqen 14


mesëm të lartë e licencuar mund tëlëshojë diplomë të një institucioniarsimor të huaj ose të ngjashëm metë. Ministri përcakton procedurat enjësimit të këtyre diplomave.

4. Kriteret dhe procedurat enjëvlershmërisë së dëftesave dhediplomave të nxënësve të ardhur ngajashtë vendit përcaktohen me udhëzimtë ministrit.

Neni 53

Medalja e Artë1. Nxënësve të shkëlqyer në vite,

pas përfundimit të arsimit të mesëm tëlartë, u jepet “Medalja e artë” ngaPresidenti i Republikës, mepropozimin e ministrit.

2. Kriteret dhe procedurat përdhënien e “Medaljes së artë”përcaktohen me udhëzim të ministrit.

KREU IXSTATUSI I PERSONELIT

MËSIMOR

Neni 54

Drejtori i institucionit arsimor1. Drejtori drejton veprimtarinë

e institucionit arsimor.2. Drejtori i institucionit arsimor,

publik ose privat, është përgjegjës për:a) zbatimin e këtij ligji dhe të akteve

nënligjore në zbatim të tij;b) përmirësimin e cilësisë së

shërbimit arsimor;c) zbatimin dhe zhvillimin e

kurrikulës;ç) menaxhimin e personelit dhe

krijimin e kushteve për zhvilliminprofesional të punonjësve të

institucionit.3. Drejtori i institucionit arsimor

publik kryen edhe këto detyra:a) menaxhon institucionin, përfshirë

edhe menaxhimin financiar;b) përdor një fond të veçantë vjetor

nga buxheti i njësisë arsimore vendorepër shpërblimin për merita profesionaletë mësuesve, në përputhje mevendimin përkatës të Këshillit tëMinistrave, pas këshillimit mepartnerët socialë dhe bordin einstitucionit;

c) punëson mësues me kohë tëplotë ose të pjesshme dhe mësuesndihmës, me fonde të siguruara ngainstitucioni, sipas kritereve dheprocedurave që përcaktohen meudhëzim të ministrit dhe Ministrit tëFinancave. Masa e pagesëspërcaktohet sipas akteve nënligjore nëfuqi.

4. Drejtori i institucionit arsimorlejon të përdoren nga nxënësit vetëmbotime ndihmëse dhe materiale tëtjera mësimore, të miratuara ngaministri nëpërmjet udhëzimeve të tij.

Neni 55

Emërimi dhe shkarkimi idrejtorit të institucionit arsimor

1. Drejtori i institucionit arsimorpublik emërohet nga titullari i njësisëarsimore vendore përkatëse, paspropozimit të dy kandidatëve qëvlerësohen me konkurrim të hapurnga komisioni i vlerësimit.Komisioni përbëhet nga njëpërfaqësues i njësisë bazë tëqeverisjes vendore, kryetari i bordittë institucionit, kryetari i këshillit tëprindërve të institucionit dhe dymësues të institucionit arsimor tëzgjedhur nga këshilli i mësuesve.

Njëri prej dy mësuesve, mepërvojën më të gjatë në atëinstitucion arsimor, drejtonkomisionin e vlerësimit. Proceduratpër emërimin dhe/ose shkarkimin edrejtorit të institucionit përcaktohenme udhëzim të ministrit.

2. Kandidati për drejtor iinstitucionit arsimor duhet të ketë tëpaktën kategorinë “mësues ikualifikuar” dhe të mos bëjë pjesë,pas emërimit, në forumet drejtuesetë partive politike.

3. Titullari i njësisë arsimoreshkarkon drejtorin e institucionitarsimor publik për shkelje tëdispozitave të këtij ligji dhe aktevetë tij nënligjore, shkelje të etikës etë sjelljes në institucion, si dhe përmosrealizime të institucionit.

4. Emërimi dhe/ose shkarkimi idrejtorit në institucionin arsimorprivat kryhet sipas procedurave tëpërcaktuara nga vetë institucioni nërregulloren e tij . Kriteret ekualifikimit, të përcaktuara përdrejtorin e institucionit arsimorpublik, janë të njëjta edhe përdrejtorin e institucionit arsimorprivat.

5. Drejtori i institucionit emërondhe shkarkon nëndrejtorin pasmarrjes së pëlqimit të këshillit tëmësuesve.

Neni 56

Mësuesi1. Mësuesi zhvillon

mësimdhënien me synim zotërimin ekompetencave themelore, në bazë tëstandardeve të të nxënit dhe dukepërzgjedhur ndërmjet metodave dhepraktikave bashkëkohore më tëmira, vendase e të huaja.

2. Mësuesi ka të drejtë:

Vijon nga faqja 13


a) të ketë, në përputhje me këtëligj, liri profesionale në zbatimin dhezhvillimin e kurrikulës;

b) t’i sigurohen kushtet emjaftueshme në institucion përmësimdhënie efektive;

c) t’i krijohen mundësi për zhvillimprofesional;

ç) të zgjidhet dhe të zgjedhë nëbordin e institucionit dhe në komisionine etikës dhe sjelljes.

3. Mësuesi ka detyrë:a) të zbatojë këtë ligj dhe aktet

nënligjore, në zbatim të tij;b) të përkujdeset për mbarëvajtjen

e çdo nxënësi të tij;c) të zbatojë dhe të zhvillojë

kurrikulën;ç) të përditësojë kompetencat

profesionale;d) të zbatojë rregulloren e

institucionit;dh) të japë ndihmesën e tij për

mbarëvajtjen e institucionit ku punon.

Neni 57

Profesioni i mësuesit1. Mësuesi në institucionin arsimor

duhet të ketë fituar diplomën emëposhtme në fushën e edukimit osediplomë të njëvlershme me të:

a) Mësuesi i arsimit parashkollor:diplomë universitare të ciklit të parë tëstudimeve universitare “Bachelor”;

b) Mësuesi i arsimit fillor, mësuesi iarsimit të mesëm të ulët dhe mësuesi igjimnazit: diplomë e ciklit të dytë tëstudimeve universitare.

2. Mësuesi i shkollave të arsimitprofesional, që jep lëndë profesionale,ai i arsimit të orientuar dhe mësuesi,që punon me nxënësit me aftësi tëkufizuara, duhet të ketë fituar diplomëtë ciklit të dytë në fushën e edukimit.

3. Diplomat e njëvlershme mediplomat e sipërpërmendurapërcaktohen me udhëzim të ministrit.

4. Mësuesi i arsimit fillor dhe iarsimit të mesëm ka të drejtën eushtrimit të profesionit të mësuesit pasitë ketë kryer me sukses praktikënprofesionale dhe të ketë kaluar nëprovimin e shtetit, siç parashikohet nëligjin nr. 10 171, datë 22.10.2009 “Përprofesionet e rregulluara në Republikëne Shqipërisë”, të ndryshuar, dhe aktetnënligjore të nxjerra në zbatim të tij.

5. Institucionet arsimore, qëshërbejnë për kryerjen e praktikavemësimore të studentëve të mësuesisëdhe të praktikave profesionale të atyreqë janë të diplomuar për mësues,përzgjidhen në bazë të kritereve dheprocedurave të përcaktuara meudhëzim të ministrit.

Neni 58

Zhvillimi i vazhdueshëmprofesional

1. Institucioni arsimor planifikonzhvillimin profesional të mësuesve,sipas nevojave të tyre dhe nëpërputhje me politikat arsimoreqendrore, vendore dhe të institucionit.

2. Format e zhvillimit profesionaljanë: zhvillimi i brendshëm profesional,trajnimet, rrjetet profesionale,këshillimet, kurset afatshkurtra dhe atoafatgjata.

3. Mësuesit dhe drejtorët trajnohentë paktën 3 ditë në vit.

4. Trajnimet zhvillohen sipassistemit “kërkesë - ofertë”, në bazë tëkërkesave nga institucionet arsimoredhe të ofertave nga agjenci trajnueseqë mund të jenë publike ose private.Programet trajnuese akreditohen ngaministria.

5. Njësitë arsimore vendoreorganizojnë zhvillimin e vazhdueshëmprofesional të mësuesve, nëbashkëpunim me agjenci trajnuese, meprograme trajnimi të akredituara, tëpërzgjedhura me konkurrim të hapur,sipas procedurave të parashikuara nëudhëzimin e ministrit.

6. Burimet financiare për trajnimetjanë nga kontributi vetjak i punonjësitarsimor, Buxheti i Shtetit, projekte tëorganizatave jofitimprurëse, tëfondacioneve, të institucioneve,vendase ose të huaja, dhe burime tëtjera të ligjshme.

Neni 59

Kualifikimi i mësuesve1. Kategoritë e kualifikimit të

mësuesve janë tri:a) “Mësues i kualifikuar”;b) “Mësues specialist”;c) “Mësues mjeshtër”.2. Rritja në kategori e mësuesit

bëhet nëpërmjet përvojës, trajnimitdhe pasi të ketë dhënë me suksesprovimin përfundimtar të kategorisëpërkatëse të kualifikimit. Kriteret dheprocedurat e kualifikimit të mësuesvepërcaktohen me udhëzim të ministrit.

3. Çdo kategori kualifikimishoqërohet me një shtesë në pagë,masa e së cilës përcaktohet me vendimtë Këshillit të Ministrave.

Neni 60

Pranimi dhe largimi nga punai mësuesit

1. Në institucionin arsimorpublik, për një vend të lirë pune,mësuesi emërohet nga drejtori iinstitucionit me konkurrim të hapur,

Vijon në faqen 16


pas propozimit të kandidaturave tëkomisionit për vlerësimin. Komisionika në përbërje të tij një përfaqësuesnga njësia arsimore vendore,kryetarin e bordit të institucionit,kryetarin e këshillit të prindërve tëinstitucionit dhe dy mësues qëzgjidhen nga këshilli i mësuesve nëatë institucion. Një nga mësuesit mepërvojën më të gjatë në atëinstitucion drejton komisionin evlerësimit. Procedurat e vlerësimitpërcaktohen me udhëzim të ministrit.

2. Drejtori i institucionit publiklargon mësuesin nga institucioni për:

a) shkelje të dispozitave të Kodittë Punës, të këtij ligji e të akteve tëtjera nënligjore;

b) shkelje të etikës e të sjelljesnë institucion;

c) mosarritje të nxënësve, tëpërcaktuara në mënyrë objektive, sitestimet e drejtorisë së institucionitose të njësisë arsimore vendore,rezultatet në provimet kombëtaredhe vlerësimi i InspektoratitShtetëror të Arsimit.

3. Drejtori i institucionit arsimorpublik vendos largimin e tij paskonsultimit me komisionin epërmendur në pikën 1 të këtij neni,sipas procedurave të përcaktuarame udhëzim të ministrit.

KREU XTË DREJTAT DHE DETYRAT

E NXËNËSVE DHEPRINDËRVE

Neni 61

Të drejtat dhe detyrat enxënësit

1. Nxënësi ka të drejtë:

a) të përzgjedhë një institucionarsimor, publik ose privat;

b) të ndjekë institucionin arsimorpublik që është në zonën epërcaktuar nga njësia bazëpërkatëse e qeverisjes vendore;

c) t’i sigurohet nga institucionishërbim arsimor cilësor, sipasinteresave, nevojave dhe mundësivetë tij, si dhe ndihmë e posaçme përtë përballuar vështirësitë e tij tëveçanta të të nxënit;

ç) të informohet për të drejtat edetyrimet e tij, rregulloren einstitucionit arsimor, për kurrikulënqë institucioni i ofron, për format evlerësimit, për provimet kombëtare,si dhe të vihet në dijeni me shkrimpër rezultatet e ndërmjetme dhepërfundimtare të arsimimit të tij;

d) të shprehë pikëpamjet përçështje të arsimimit të tij, të ankohetpër qëndrimet ndaj tij dhe të ketëvëmendjen e punonjësve tëinstitucionit arsimor për këtopikëpamje e ankesa;

dh) të zgjidhet në bordin eshkollës pas moshës gjashtë-mbëdhjetë vjeç;

e) të transferohet nga një shkollënë një shkollë tjetër të të njëjtit nivelarsimor.

2. Nxënësi ka detyrë:a) të respektojë të drejtat e

nxënësve të tjerë dhe të punonjësvetë institucionit, të njohura me ligj;

b) të mësojë rregullisht;c) të vijojë rregullisht dhe të

marrë pjesë në veprimtari të tjeratë institucionit;

ç) të respektojë rregullat einstitucionit për mbrojtjen eshëndetit, të sigurisë e të mjedisitdhe të kërkojë respektimin e tyrenga nxënësit e tjerë dhe punonjësit

arsimorë;d) të respektojë rregulloren e

institucionit.

Neni 62

Të drejtat dhe detyrat eprindërve

1. Prindërit janë partnerikryesor i institucionit arsimor nëmbarëvajtjen e fëmijës dhe tëinstitucionit.

2. Prindi ka të drejtë:a) të informohet nga institucioni

arsimor përkatës për legjislacioninarsimor në fuqi, për rregulloren einstitucionit dhe për kurrikulën qëinstitucioni i ofron fëmijës së tij;

b) të informohet për kushtet esigurisë, të shëndetit dhe tëmjedisit të institucionit dhe tëkërkojë përmbushjen e tyre sipasstandardeve të përcaktuara ngalegjislacioni shqiptar;

c) të informohet përveprimtarinë e fëmijës së tij nëinstitucion dhe të japë pëlqim përveprimtaritë plotësuese dhejashtëshkollore që organizonshkolla;

ç) të vihet në dijeni përdrejtimet kryesore të veprimtarisësë institucionit dhe arritjet einstitucionit në krahasim meinstitucione të ngjashme.

3. Prindi ka detyrë:a) të kujdeset që fëmija i tij të

ndjekë rregullisht institucioninarsimor dhe të mësojë rregullisht;

b) të njoftojë për ndryshime tëshëndetit dhe të sjelljes së fëmijëssë tij;

c) të marrë pjesë në takimet përçështje që kanë të bëjnë mefëmijën e tij;

Vijon nga faqja 15


ç) të kontribuojë në mbarë-vajtjen e institucionit.

KREU XIARSIMIMI I FËMIJËVE ME

AFTËSI TË KUFIZUARA

Neni 63

Parime të arsimimit tëfëmijëve me aftësi të kufizuara

1. Arsimimi i fëmijëve me aftësi tëkufizuara synon zhvillimin e plotë tëpotencialit intelektual e fizik dhepërmirësimin e cilësisë së jetës së tyrepër t’i përgatitur për integrim të plotënë shoqëri dhe në tregun e punës.

2. Përfshirja e fëmijëve me aftësitë kufizuara në institucionet arsimoretë specializuara për ta ështëpërgjithësisht e përkohshme. Përfshirjadhe integrimi i fëmijëve me aftësi tëkufizuara në kopshtet dhe shkollat ezakonshme të arsimit bazë ështëparësore.

3. Nxënësve, që nuk dëgjojnë enuk flasin, u garantohet e drejta ekomunikimit në gjuhën e shenjave,ndërsa atyre që nuk shikojnë,përdorimi i shkrimit Brail.

Neni 64

Ndjekja e institucionevearsimore nga fëmijët me aftësi të

kufizuara1. Nxënësve me aftësi të kufizuara

u sigurohet arsimimi në shkollat earsimit të mesëm të lartë, sipaskritereve të miratuara nga ministri dheMinistri i Shëndetësisë.

2. Nxënësi me aftësi të kufizuaraqëndron në shkolla të specializuaraderi në moshën 19 vjeç.

3. Njësia arsimore vendore krijon

një komision, të përbërë nga mjekë,psikologë, mësues dhe specialistë përfëmijët me aftësi të kufizuara, i cili, pasishqyrton kërkesën e prindit ose tëdrejtorit të një institucioni arsimor, jeprekomandimet përkatëse për ndjekjennga fëmija të një institucioni arsimor tëzakonshëm a të specializuar.

4. Prindërit vendosin nëse fëmija etyre me aftësi të kufizuara do të ndjekënjë institucion të specializuar ose tëzakonshëm të arsimit bazë. Prindëritmund të largojnë në çdo kohë ngashkolla fëmijën, kur e gjykojnë se ainuk përfiton nga mësimet ose kamundësi të tjera më të mira.

5. Ministria, në bashkëpunim menjësinë bazë të qeverisjes vendore dhenë këshillim me prindërit e komisionin,siguron arsimimin e fëmijëve me aftësitë kufizuara në njërin nga dy llojet einstitucioneve arsimore, të zakonshmeose të specializuara.

6. Njësia arsimore vendore, sipaskritereve dhe procedurave tëpërcaktuara me udhëzim tëpërbashkët të ministrit dhe të Ministrittë Shëndetësisë, i siguron arsimim nështëpi nxënësve që nuk munden tëndjekin një shkollë të zakonshme osetë specializuar të arsimit bazë.

Neni 65

Organizimi i arsimimit tëfëmijëve më aftësi të kufizuara

1. Nxënësit me aftësi të kufizuaramësojnë sipas planit mësimor eprogrameve lëndore të zakonshme, tëpërshtatura për ta, ose sipas planitmësimor e programeve lëndore tëspecializuara për ta.

2. Në institucionet arsimore tëzakonshme, programi i personalizuarpër nxënësin me aftësi të kufizuara

hartohet nga një komision, në përbërjetë të cilit janë mësues të fushave tëndryshme të të nxënit të institucionit epsikologë. Hartimi i këtij programibëhet në bashkëpunim me prindërit enxënësit. Ndryshimi i programit tëpersonalizuar brenda një institucioniarsimor vendoset nga komisionibrenda institucionit, në bashkëpunimme prindërit e fëmijës.

3. Nxënësve me aftësi të kufizuarau sigurohen mësues ndihmës dheshërbim rehabilitues, sipas kritereve tëpërcaktuara me udhëzim të ministrit.Punonjësit arsimorë të institucioneve,që kanë nxënës me aftësi të kufizuara,certifikohen në programe trajnimi përtrajtimin e këtyre nxënësve.

4. Njësia përkatëse bazë eqeverisjes vendore u siguron nxënësveme aftësi të kufizuara mjediset epërshtatshme të mësimdhënies e të tënxënit, sipas standardeve të për-caktuara nga ministria.

KREU XII

SHKELJET E KËRKESAVELIGJORE NË FUSHËN E

ARSIMITPARAUNIVERSITAR

Neni 66

Mbledhja dhe përpunimi i tëdhënave personale

1. Mbrojtja dhe përpunimi i tëdhënave personale të nxënësve dhetë punonjësve të sistemit arsimorbëhen në përputhje me ligjin nr.9887, datë 10.3.2008 “Përmbrojtjen e të dhënave personale”,të ndryshuar.

2. Nxënësit janë të detyruar tëjapin të dhënat personale, sipas

Vijon në faqen 18


pikës 1 të këtij neni. Institucioniarsimor njofton paraprakishtpersonat për këtë detyrim ligjor.

3. Institucioni arsimor mbledh epërpunon të dhëna personale tëpersonave dhe i vendos ato nëdokumentet zyrtare, si dhe në dosjenvetjake të personit. Këto të dhënapersonale përcaktohen me udhëzimtë ministrit, pasi merret mendimi iKomisionerit për Mbrojtjen e tëDhënave Personale.

4. Pëlqimi për t’i përdorur tëdhënat personale jepet nga vetëpersoni kur ka mbushur moshëntetëmbëdhjetë vjeç, përndryshejepet nga prindërit e tij. Pëlqimiparaqitet me shkrim.

Neni 67

Mbrojtja e të dhënavepersonale të nxënësve

1. Personi ka të drejtë të njihetme të dhënat e tij personale, qëdisponon institucioni arsimorpërkatës.

2. Punonjësit e institucionitarsimor nuk kanë të drejtë t’u vënënë dispozicion të tjerëve, jashtëinstitucionit, të dhëna personale të njëpersoni, duke treguar identitetin e tij,me përjashtim të rasteve kur personiparaqet kërkesën ose jep pëlqimin.

3. Drejtuesi i institucionit arsimoru dërgon zyrtarisht institucioneve, qëpërcaktohen me udhëzim të ministrit,të dhëna personale pa identifikuarpersonat.

4. Rezultatet e nxënësve nëprovimet kombëtare dhe të dhënate tyre për hyrjen në institucionet eshkollave të larta, si dhe rezultatet emësuesve në provimet e kualifikimit

nuk zbulojnë identitetin e personit.5. Punonjësi i institucionit arsimor

e ka të ndaluar të japë të dhëna përarritjet mësimore dhe sjelljen e njënxënësi të institucionit arsimor nëmënyrë publike ose t’ia japë ato njëpersoni të veçantë.

6. Të dhënat personale të njëgrupi personash mund t’u vihen nëdispozicion institucioneve të tjera përstudime, vetëm pas miratimit meshkrim të drejtorit të institucionitarsimor, pa zbuluar identitetin e tyre.

KREU XIIIKUNDËRVAJTJETADMINISTRATIVE

Neni 68

Ndjekja e arsimit tëdetyrueshëm

Mosregjistrimi dhe mungesat epaarsyeshme të fëmijës në mësim përmë shumë se 25 për qind të orëvemësimore gjatë një viti shkollorvlerësohen si rast i neglizhencësprindërore dhe trajtohen në përputhjeme ligjin nr.10 347, datë 4.11.2010“Për mbrojtjen e të drejtave tëfëmijës”.

Neni 69

Ushtrimi i veprimtarisë sëinstitucioneve arsimore private

pa licencë1. Hapja dhe ushtrimi i veprimtarisë

së institucioneve arsimore private palicencën përkatëse, sipas këtij ligji,përbën kundërvajtje administrative.Kundërvajtësi dënohet me dënimadministrativ kryesor gjobë, në vlerënnga 500 000 deri në 1 000 000 lekë,dhe me dënim administrativ plotësues

“ndërprerjen e menjëhershme tëveprimtarisë”.

2. Vendimi për dënimin ekundërvajtësit, sipas pikës 1 të këtijneni, është në kompetencën eInspektoratit Shtetëror të Arsimit dhemerret në vend me konstatimin eshkeljes.

Neni 70

Shkelja e kërkesave ligjorenga institucionet arsimore

private1. Shkelja e kërkesave ligjore

për veprimtarinë e institucionevearsimore private përbën kundërvajtjeadministrative, që konstatohet dhedënohet nga Inspektorati Shtetërori Arsimit me këto dënimeadministrative kryesore:

a) paralajmërim;b) gjobë në vlerën nga 10 000

deri në 100 000 lekë.2. Kur është e nevojshme,

Inspektorati vendos që dënimiadministrativ kryesor, sipas pikës 1të këtij neni, të shoqërohet meurdhërimin e subjektit të inspektimitpër të korrigjuar shkeljet ekonstatuara dhe për të eliminuarpasojat e tyre, duke përcaktuaredhe një afat të arsyeshëm për këtëqëllim.

3. Në rast të konstatimit tëshkeljeve të rënda, që përbëjnëmosplotësim të kushteve të licencimitpër institucionin arsimor privat,Inspektorati merr vendimin përdënimin e kundërvajtësit, me dëniminkryesor të parashikuar nga shkronja“b” e pikës 1 të këtij neni dhe, nëseështë e nevojshme, propozondënimin administrativ plotësues tëpezullimit apo heqjes së licencës për

Vijon nga faqja 17


ushtrimin e veprimtarisë. Vendimipërfundimtar për pezullimin apoheqjen e licencës është nëkompetencën e ministrit.

4. Institucioni arsimor privat,licenca e të cilit është pezulluar, mundta fitojë atë për vitin pasardhësshkollor, në qoftë se plotëson kushtete licencimit.

5. Në rast të pezullimit dhe/oseheqjes së një licence, njësia arsimorevendore përkatëse i vendos nxënësitnë institucione të tjera arsimore,publike ose private. Shpenzimet përpërfundimin e një viti shkollor, përtë gjithë nxënësit e regjistruar në atëshkollë private, përballohen ngagarancia bankare e institucionitarsimor privat të mbyllur.Modalitetet e transferimit tënxënësve përcaktohen me udhëzimtë ministrit.

6. Ministri miraton rregulloren einspektimit, në përputhje me këtë ligjdhe me ligjin nr. 10 433, datë16.6.2011 “Për inspektimin nëRepublikën e Shqipërisë”.

Neni 71

Shkelja e kërkesave ligjorenga institucionet arsimore

publike1. Shkelja e kërkesave ligjore

për veprimtarinë e institucionevearsimore publike përbënkundravajtje administrative ngadrejtori i institucionit arsimor publik,që konstatohet dhe dënohet ngaInspektorati me këto dënimeadministrative kryesore:

a) paralajmërim;b) gjobë, në vlerën e gjysmës së

pagës mujore.2. Pika 2 e nenit 70 zbatohet

edhe në këtë rast.

3. Përveç zbatimit të dënimitadministrativ, sipas pikës 1 të këtij neni,Inspektorati Shtetëror i Arsimitinformon për shkeljet e konstatuaraedhe njësinë arsimore vendorepërkatëse.

KREU XIVDISPOZITAT E FUNDIT DHE

KALIMTARE

Neni 72

1. Ligji nr.7952, datë 21.6.1995“Për sistemin arsimorparauniversitar”, i ndryshuar, si dheçdo dispozitë tjetër që lidhet mearsimin parauniversitar dhe është nëkundërshtim me këtë ligj, shfuqizohen.

2. Aktet e tjera normative, tëmiratuara para datës së hyrjes në fuqitë këtij ligji, zbatohen derisa nuk janëshfuqizuar.

3. Institucionet arsimore privatedhe institucionet arsimore privateplotësuese, të licencuara përparahyrjes në fuqi të ligjit nr.10 081, datë23.2.2009 “Për lejet, licencat dheautorizimet në Republikën eShqipërisë”, dhe ato të licencuara meligjin e sipërpërmendur, përshtatindokumentacionin e organizimit dhe tëfunksionimit institucional, si dhe atëmësimor, në përputhje me këtë ligj,brenda 9 muajve nga hyrja në fuqi ekëtij ligji.

4. Struktura e re e arsimit bazë,neni 22 i këtij ligji, i shtrin efektet dukefilluar nga viti shkollor 2015 - 2016.Provimi i gjuhës së huaj i maturësshtetërore i shtrin efektet e zbatimitnë maturën shtetërore 2014. Provimii gjuhës së huaj i arsimit bazë i shtrinefektet e zbatimit në vitin 2015.

5. Personeli mësimdhënës, që

është i punësuar me kontratë tëpërhershme dhe ka formiminpërkatës universitar, ruan vendet epunës dhe u nënshtrohet trajnimevepër përditësimin e dijeve që lidhenme profesionin. Ky përcaktim vlenedhe për mësuesit që kanëpërfunduar arsimin e lartë pedagogjik3-vjeçar, përpara hyrjes në fuqi tësistemit të Bolonjës.

Personeli mësimdhënës, që ështëi punësuar me kontratë të përhershmedhe që ka mbaruar një shkollë tëmesme pedagogjike ose shkollë tjetërtë profilizuar për mësuesi, siç janëshkollat e mesme të muzikës, artistike,të gjuhëve të huaja dhe fizkulturës,dhe që ka fituar tri shkallët ekualifikimit, ruan vendet e punës dheu nënshtrohet trajnimeve përpërditësimin e dijeve që lidhen meprofesionin.

Neni 73

Nxjerrja e akteve nënligjore1. Ministri nxjerr urdhra dhe

udhëzime për zbatimin e këtij ligji brendanëntë muajve nga hyrja në fuqi e tij.

2. Këshilli i Ministrave nxjerr aktetnënligjore për zbatimin e këtij ligjibrenda nëntë muajve nga hyrja në fuqie tij.

Neni 74

Hyrja në fuqiKy ligj hyn në fuqi 15 ditë pas

botimit në Fletoren Zyrtare.Miratuar në datën 21.6.2012

Shpallur me dekretin nr.7696, datë 18.7.2012 tëPresidentit të Republikës sëShqipërisë, Bamir Topi


Me date 6 shtator 2012, ne sallene mbledhjeve te BSPSH-se, uzhvilluan mbledhjet e radhes teKomitetit Ekzekutiv dhe KeshillitKombetar te SPASH.

Mbledhjet paten kete rend dite:

1. Partneriteti, anetaresia,kuotizacioni.

2. Te ndryshme.Materialin kryesor e mbajti

Presidenti i SPASH, Z.Bajram Kruja,ku nder te tjera, vendin kryesor ezune problemet e partneritetit, trajtuarne kater nivele.

I. Partneriteti me MASH

Ky partneritet ka funksionuar

shume mire.- Jane zhvilluar takime me grupin

pergatitor te Projektligjit te ri PerArsimin Parauniversitar,

- Jane zhvilluar takime me grupinkryesor te MASH,

- Eshte marre pjese ne diskutimine Projektligjit ne TV Publik, TVSH,per rreth 2 ore me Zv/MinistrinShamata dhe hartuesin e ProjektligjitZ. Stavri Llambiri,

- Eshte marre pjese ne diskutimene grupet parlamentare, ku puna eSPASH per permiresimin eProjektligjit eshte vleresuarmaksimalisht prej tyre.

Ne mbledhje u theksua, gjithashtu,se mendimet e SPASH per disa

ndryshime te rendesishme neProjektligj dhe kembengulja, duke ubazuar ne argumenta, perdomosdoshmerine e tyre, beri temundur qe nga Projektligji sot jane neLigjin Per Arsimin Parauniversitar

nenet e meposhteme:- Neni 2, “Perkufizime”, pika 18,

ne te cilin thuhet: “Partner sociale”jane sindikatat,me te cilat Ministrinenshkruan Kontraten Kolektive tePunes.

- Neni 26,”Ministri”, pika “f”, kuthuhet: “Nenshkruan me partneretsociale Kontraten Kolektive tePunes te nivelit te pare”.

- Neni 29, “Keshilli Kombetar iArsimit Parauniversitar”, pika “dh”,

Funksionimi i partneritit, domosdoshmeriper nje sindikate efektive

Nga mbledhja e Keshillit Kombetar te SPASH


ku thuhet”Dy perfaqesues ngapartneret sociale.

Kryetareve te SPA te rretheve,te cileve iu vu ne dispozicion LigjiPer Arsimin Parauniversitar, iukerkua qe te punojne me moton eKongresit te V-te “Çdo mesues tejete i sindikuar”, duke vertetuar medokumenta anetaresine sindikale, meqellim perfaqesimin ne keshillatvendore te arsimit parauniversitar.Ne vijim, Presidenti i SPASH-itsqaroi te pranishmit ne lidhje mepunen e bere nga ana e SPASH perheqjen e Urdherit te Mesuesit ngaProjektligji Per ArsiminParauniversitar.

Ne mbledhje u shpernda dhe ukomentua edhe Vendimi Nr.517 date16.08.2012 “Per disa ndryshime nepaga”, duke vene ne dukje sidomos:

- Pjesemarrjen ne diskutim netakimin me Ministrin,

- Pjesemarrjen ne takiminperfundimtar ne MASH mepjesemarrjen e Sekretarit tePergjithshem te MASH,perfaqesueses se Departamentit teAdministrates Publike, si edhe tedrejtorit te finances, drejtorit tepersonelit dhe drejtorit Juridik teMASH.

Pas diskutimeve ne keto takime,u be e mundur te plotesohenkerkesat tona: paga e grupit nga 13000 leke behet 14 000 leke. Ne ketemenyre, paga e mesuesve meeksperience pune rritet me shume nekrahasim me mesuesit e rinj, dukesynuar rritjen e diferences midispagave te tyre, me qellim perafriminme standardet Evropiane.

Ne tabelen e re te llogaritjes sepagave te mesuesve per te gjithakategorite u hoqen alternativat epakuptueshme, te cilat ngaterronindhe linin mundesi per interpretime tendryshme e zbatime jo te njejta nepage.

Paga e pozicionit percaktohetqarte per te kater kategorite:

- Mesues ne shkollen e mesmebehet 36 950 leke,

- Mesues ne Ciklin e larte neshkollen 9-vjeçare behet 34 000leke,

- Mesues ne Ciklin e ulet neshkollen 9-vjeçare behet 32 000leke,

- Edukatore ne kopesht femijeshbehet 30 000 leke.

II. Partneriteti me BSPSH.

Ne nivel qendror ky partneriteteshte shume i mire. Jemi pjese ezgjedhur e struktures se Sekretariatitte BSPSH-se. Jemi pjese e takimevekombetare e nderkombetare teBSPSH-se, ne seminare, takime etj.Plotesojme detyrimet statutore ndajnjera-tjetres.

III. Partneriteti me FSASH.

Jemi bashkefirmoses tekontratave kolektive te punes. Tedyja sindikatat tona jane anetare teEdukimit Internacional.

Ne shumicen e takimeve jemibashke, vetem kur ka shqetesimesindikale nderhyjme veç e veç. Kemijo pak mosmarreveshje, por qe janezgjidhur me durim e gjakftohtesi.

Shqetesimet kane qene:perfaqesimi me anetaresi per shkakedhe te levizjeve politike ne vitet1997-1998 dhe 2005-2006.Gradualisht kemi arritur mbi 50% temesuesve me anetaresi, por jo mekuote.

Ne disa rrethe si Tirane, Skrapar,Permet, Peqin kemi patur shqetesimeme kuotat e anetaresise, por kanegjetur zgjidhje.

Shqetesime kemi patur dhe kemiedhe ne Mirdite, Malesi e Madhe,Librazhd, Diber etj.

Funksionimi i partneritetit teperbashket.

SPASH ka funksionuar neperputhje me Statutin.

- Kemi zhvilluar 4 mbledhje teKeshillit Kombetar ne vit, sipas vendimitte mbledhjes se pare te vitit, metematike vjetore, por e mundshme perndryshime kur eshte e domosdoshme.

- Kemi zhvilluar rregullishtmbledhjet e Komitetit Ekzekutiv, 4+2ne vit.

- Kemi pajisur te gjithe drejtuesitsindikale me Statutin, si edhe meRevisten, neqoftese ajo eshteshperndare rregullisht, mbi 2500 kopjene rreth 2000 shkolla.

- Kemi pajisur te gjithe anetaret qepaguajne kuote, me KontratenKolektive te Punes te nivelit te pare,15 000 kopje.

- Kemi qene korrekt meshperndarjen e 20% te kuotavevjetore, per secilin rreth, sipas Statutit.

- Kemi pajisur me kompjuter tegjitha seksionet e rretheve qe kanezyra, si Tirane, Durres, Elbasan,Shkoder, Vlore, Korçe, Gramsh,Lushnje etj.

- Nje pjese te mire te seksionevee kemi pajisur edhe me materiale siligje,VKM per pagat, udhezime teMASH etj.

Per te pare funksionimin epartneritetit dhe gjendjen e sindikates,u shpernda nje pyetesor, i cili u plotesuanga çdo kryetar i SPA te rretheve, ku,nder te tjera, kerkohej informacion mbipartneritetin ne te gjitha nivelet, mbibashkepunimin, rritjen e numrit teanetareve krahasuar me nje vit mepare etj.

Me pas mbledhja vazhdoi mediskutime nga kryetaret e SPA terretheve, ku, veç problemeve temesiperme, u trajtuan edhe problemete fillimit te vitit te ri mesimor.

Bajram KrujaPresident i SPASH


Me 7 dhe 8 shtator u zhvilluambledhja e radhes e KeshillitDrejtues te FSASH. Ndryshe ngaheret e tjera, kjo mbledhje ukonceptua dhe organizua si njenderthurje veprimtarish me

karakter pune, shlodhjeje dhevizitash historike e kulturore neterritorin e Kosoves.

Dita e pare e ketyre veprim-

HAPA VENDIMTARE PER ARRITJENE OBJEKTIVAVE SINDIKALE

PER VITET 2012-2014

Nga mbledhja e Keshillit Drejtues te FSASHtarive dyditore filloi me udhetiminnga Tirana ne Qytetin e Kukesit.Drejtuesit sindikaliste nga 30 rrethete vendit shijuan bukurite e Rrugesse Kombit dhe mbeten temrekulluar nga madheshtia e Tunelit

te Kalimashit. Mbas kafes semengjesit ne “Bar Amerika”,pjesemarresit u njohen shkurtimishtme historikun e qytetit dhe rrethit

te Kukesit, me permasat e zhvillimitte arsimit, traditat dhe zakonet ezones, etj.

Qyteti i Prizrenit, me lashtesine,origjinalitetin dhe monumentet e tij,zuri pjesen me te madhe te axhendes

se dites se pare. Tepermbreselenese historia dhemadheshtia e Shtepise Muze teLidhjes se Prizrenit, ku patriote te


shquar si Ymer Prizreni, AbdylFrasheri, Isa Boletini dhe per-faqesues te tjere nga te gjitha trevatshqiptare ideuan dhe hodhenthemelet e pavaresise se trojeveshqiptare ne nje periudhe kurrrezikohej e kercenohej ekzistencae kombit shqiptar.

Po kaq interesante ishin vizitatne pazarin e vjeter, ne xhamine eSinan Pashes, etj.

Mbasdite autobuzi mori udhenne drejtim te rrjedhes se lumit qepershkon Prizrenin dhe filloi ngjitjenne bjeshket e bukura te Sharrit,pikerisht ne pjesen qe dominojnepyjet me meshtekna. Mbasakomodimit ne Hotel “Sharri “, kucdo mjedis te ofron freski, bukuridhe shlodhje, ne nje nga sallatluksoze te ketij kompleksi turistik,filloi analizen e punes 9/mujoreKeshilli Drejtues i FSASH.

Tema qendrore e mbledhjesishte puna e strukturave te FSASHper rinovimin dhe aftesimin elidershipit te sindikates ne te gjithanivelet per te perballuar sfidat qeqendrojne para levizjes sindikale nearsim, per te shkuar ne Kogresin eardhshem te FSASH me objektivate realizuara.

Ne fjalen hyrese per keteceshtje, Kryetari i FSASH, Z.Xhafer Dobrushi, beri permble-dhjen e angazhimeve kryesore teFederates ne 9 muajt e ketij viti. Aivuri theksin ne dy nga momentetkyce te kesaj veprimtarie: nepjesemarrjen e FSASH ne punenper permiresimin dhe plotesimin eLigjit per Sistemin e ArsimitParauniversitar dhe ne kontributine FSASH per zgjidhjen e

problemeve qe lidhen mepercaktimin e grupit dhe tepozicionit te pagave per te gjithakategorite e mesuesve.

Z. Dobrushi theksoi se FSASH,duke shprehur kerkesat dheinteresat e rreth 20 mije mesuesveqe perfaqeson, me specialistet e sajme pervoje, me kompetenceprofesionale, bazuar ne standardete sotme europiane per zhvillimindhe reformimin e arsimit, beripropozime e sugjerime, formuloinorma qe permiresuan ndjeshemdraftin fillestar, sidomos ne atodispozita qe trajtojne statusin emesuesit, profesionin dhe misionine tij, procedurat e punesimit estandardet per nje arsim cilesor dheper krijimin e shanseve te barabartaper te gjithe.

Me insistimin dhe argumentiminqe parashtruan perfaqesuesit eFSASH, ne Ligjin e ri, per here tepare u percaktuan raportet epunedhenesit me partneret social, ugarantua vendi i punes per te gjithete punesuarit me KontratenKolektive ne fuqi, etj.

Ne kuadrin e harmonizimit tepasqyres se pagave, me insistimine FSASH, u organizua nje gruppune me drejtues te sektoreve tendryshem te MASH, te Ministrisese Financave dhe Departamentit teAdministrates Publike, te cilet,mbas nje pune disa ditore, zgjidhenproblemet e akumuluara per grupindhe pozicionin e mesuesve, sidomosne arsimin baze dhe ateparashkollor.

Diskutantet qe e moren fjalen nembledhje si Fatmir Bezati, PetrefCelaj, Neim Hajderaj, Lavdosh

Llanaj, Mirela Kuka, Fran Gjini,Selami Kaza, Shpetim Braha,Shkelqim Polloveshi, Enriketa Zeqo,etj mbeshteten konkluzionet eKryesise se FSASH dhe sollenpervojen positive ne funksionimin eseksioneve sindikale qe ata kryesojne.

Keshilli Drejtues i FSASHvleresoi punen qe eshte bere perrinovimin e seksionit te QarkutKorce, Qytetit Tirane, zones seKamzes, rretheve te Hasit eLibrazhdit, Komisionin e rinise neFederate, seksionin e arsimit te larte,etj, dhe vuri detyra qe deri neKongresin e ardhshem te thellohet eperfundoje procesi i rinovimit ne cdostrukture nga baza deri ne qender,sipas detyrave te miratuara nembledhjen e mepareshme.

Ne diten e dyte te kesaj veprim-tarie, mbreselenese ishin vizitat neShpellen e Gadimes dhe vecanrishtnjohja me Memorialin kushtuarkomandantit legjendar per clirimin eKosoves, Adem Jashari, sakrifikiminper ceshtjen kombetare te kesajfamiljeje te madhe patriotike, etj.

Ne vizitat ne Prishtine, Keshillittone drejtues iu be nje pritje engrohte dhe vllazerore ngaSindikata e Bashkuar e Arsimit,Shkences dhe Kultrures teKosoves, nga kryetari i saj, Z. AliShabanaj, dhe stafi tjeter drejtues.Ne takimet dypaleshe u fol edheper realizimin e objektivave dheveprimtarive qe permbanMarreveshja e nenshkruar ne fillimte ketij viti midis sindikatave teShqiperise dhe asaj te Kosoves.

Stavri LikoSekretar i Pergjithshem i

FSASH


Tribuna sindikale

a b c përpara do na shpjerëfaqeemeparshmefsash-spash.fsash.al/revista/revista 44-e botuar.pdf ·...

Documents