208 957 31 66 2 - denge wordpress teması · 2018. 9. 11. · c) polimer kimyası d) organik kimya...

UYGULAMAYI İNDİR VİDEO ÇÖZÜMLERE ULAŞ.

Öğreten Etkinlikler

Kavram Haritaları

Ünite Tekrar Testleri

Yazılıya Hazırlık

Rehberlik Bölümü

Dönem Tarama Testleri

Perforaj

Kavram Sözlüğü

ONLİNE“eğitimde yayındenizi online”

ÜCRETSİZ ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ

KOLAY ERİŞİLEBİLİR DİJİTAL İÇERİK

ÖRNEK KİTAP TALEBİ

MÜFREDATA UYGUN SORU HAVUZU

www.ydakillitahta.com

ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME ÜYELİK FORMUNU DOL-DURUNUZ.

SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE İNDİREBİLİRSİNİZ.

İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA OLMASIN DİLEDİĞİNİZ PLATFORM-LARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANA-BİLİRSİNİZ.İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ TESTİNİZİ OLUŞTURABİLİRSİNİZ.

TEK VİDEO ÇÖZÜM UYGULAMASI

İNDİR

ÖZELLİKLER9

KİMYA

• Her tip soru çeşidini görmenizi sağlayacaktır.

• Akıl ve mantık yürütmenizi kolaylaştıracaktır.

• Düşünme becerinizi geliştirecektir.

• Her seviyedeki öğrenciye hitap eden bu soru bankası eksiklerinizi görmenizde de size kaynak olacaktır.

• Bazı soruların farklı formatlarının üst üste sorulmasıyla konuları daha iyi öğrenmenizi, kavramanızı ve pekiştirmenizi sağlayacaktır.

• Seviyenizi belirlerken size yol gösterecektir.

BU KİTAP BANA NE KAZANDIRIR?

• Testler konu başlıkları ve kazanımlar dikkate alınarak oluşturulmuştur.

• Her test kendi içerisinde öğrenme sırası dikkate alınarak hazırlanmıştır.

• Üniteler konunun daha iyi anlaşılabilmesi için kavram haritası ve kavram sözlüğü ile desteklenmiştir.

• Öğrencinin kitaptan tam verim sağlayabilmesi için rehberlik bölümü eklenmiştir.

• Öğrencilerimizin soruları çözerken nerede takıldıklarını tespit edebilmeleri için konuya ait her tip soru çeşidine yer verilmiştir.

• Algı ve yorum gücünü ölçen sorular vardır.

• Algıda seçicilik – karar verme – yorumlama gibi bilişsel beceriler etkinliklerle desteklenmiştir.

• Yazılıya hazırlık bölümü ile klasik tarzdaki sorulara da yer verilmiştir.

• Kavram haritaları ve kavramlar bölümüyle konular genel hatlarıyla ele alınmış, öğrencilerin bilinçli bir şekilde test çözmeleri sağlanmıştır.

• Ünite tekrar testleri ile konuların bir bütün olarak değerlendirilmesi sağlanmıştır.

• I. ve II. Dönem Tekrar Testleri eklenmiştir.

• Tamamı video çözümlüdür.

KİTAP İÇERİĞİ

Boşluk Doldurma Yazılıya HazırlıkDoğru / Yanlış Eşleştirme Bulmaca

SAYFA SAYISI

SORU SAYISI

ETKİNLİK SAYISI

TEST SAYISI

TARAMA TESTİ

208 957 31 66 2

ÇALIŞMA PLANI YAPALIM!Çalı

şma Planı Yaparken Bu Soruları Dikkate Alınız!

Hangi ders, hangi gün?

Konu öğrenme ve tekrar ne zaman?

Soru çözümü ve ödevler ne zaman?

Deneme Sınavları ne zaman?

Aksayan çalışmalar hangi gün ve ne zaman çalışılmalı?Ders dışı hangi etkinlikler ne zaman yapılmalı?

Tatil günü hangi gün?

EVDE ETKİN ÇALIŞMA Evde olduğunuz zamanı çok iyi değerlendirmelisiniz.

Çoğu zaman yoğun ve yorgun bir gün geçirerek eve gel-diğiniz için iyi ve uygulanabilir bir programa ihtiyacınız var.Evde yapılması gereken işler:

• Uyuma • dinlenme • beslenme • konuları tekrar etme, •soru çözme • çözemediğin sorular için araştırma yapma • ödev yapma • fazladan sınav uygulama • önceden ön-görülemeyen durumlar

gibi pek çok başlık altında toplanabilir.Dersler gün boyu peşinizi bırakmadı. Okul bitti ama

evde derse devam çünkü hedefleriniz ve hayalleriniz var. Bunu asla unutmamalısınız.

Eve gelince önce dinlenmelisiniz.

Kendinize bir ders çalışma saati belirlemeli ve sürekli bunu düşünmelisiniz. Çünkü zihin neyi tekrar ederse kendini o yönde yönlendirir.

Konu öğrenme, tekrar etme, soru çözme saatlerini bir-biri arkasına yerleştirmelisiniz.

Ders çalışırken mutlaka ara vermelisiniz. Ara vermek odaklanma gücünüzü artıracaktır.

Her gün konu tekrarlarına zaman ayırmalısınız. Yeni bilgiyi günlük tekrar etmelisiniz. Tekrar etmek başa-rının anahtarıdır. Bilginin pekiştirilmesini ve uzun su-reli hazfızaya atılmasını sağlar. Tekrarlarınızı zihinden yapmayı öğrenmelisiniz. Bu size zaman kazandırma-nın yanında kalıcı olarak öğrenmenize de katkı sağla-yacaktır.

Bilginin kalıcı olmasını sağlamak için ilişkilendirerek öğrenmeye çalışmalısınız. Ezberden kaçınmalısınız. Öğrenilen bilginin tam olarak kullanılması için beyin tarafından analizinin yapılması gerekir. Ezberci sistem bunu engeller.

Not alma hızınızı kendinize göre belirlemelisiniz. Yavaş not alma beynin konsantre olmasını zorlaştırır, yazma hızı ile beynin çalışma hızı arasında boşluk meydana gelir. Zihin başka alanlara kayar ve konsantrasyon so-runu yaşarsınız.

Herşeyden arındırılmış ortam çalışma için iyi bir ortam değildir.

Dikkatinizi belli alanlara değil, genele yaymalısınız. Dikkatinizi uyanık tutmayı unutmamalısınız.

Sosyol hayattaki olumsuz etkenlere dikkat etmeli mümkün olduğunca ortadan kaldırmalısınız.

Yaptığınız programa beyninizi ikna etmelisiniz.

NASILNEREDENE ZAMAN

Herşey ne kadar karışık görünse de;

☛ Gerçekleştirilebilecek bir hedefin varsa,

☛ Hedefe ulaşmayı amaç edindiysen,

☛ Soru çözerek deneyim kazanıyorsan,

☛ Konuları birbiri ile ilişkilendirebiliyorsan,

☛ Sınav uygulayarak bilgilerini sık sık kontrol

ediyorsan.

☛ Kendine güveniyorsan

işler iyi gidecek demektir.

İYİ NOT ALMAK, HER ŞEYİ YAZMAK DEMEK DEĞİLDİR!İyi not almak; kendi cümlelerini kurmak, şekille veya

yazıyla şifrelemek, baktığında kolayca anlayıp hatırlamak için materyal hazırlamak demektir.

Tutulan notlar; onlara geri dönmek, onları okumak, onları gözden geçirmek, oradaki fikirlerin üzerine düşünmekle bir anlam kazanırlar.

+ + = Bilgi Deneyim Duygu ve Davranış ÖĞRENME

Merak; öğrenme isteğini harekete geçirir, odaklanmayı sağlar, çabuk yorulmayı engeller.

KÜNYE

ÖN SÖZ

REHBERLİK

1. ÜNİTE:

KİMYA BİLİMİKavram Haritası ...........................................................10

Kavramlar ....................................................................11

Etkinlikler .....................................................................13

Simyadan Kimyaya ......................................................17

Kimya Disiplinleri ve Kimyanın Uğraş Alanları.............21

Kimyanın Sembolik Dili ................................................23

Kimya Uygulamalarınde İş sağlığı ve Güvenliği ..........25

Ünite Tekrar Testleri ....................................................29

Yazılıya Hazırlık...........................................................35

2. ÜNİTE:

ATOM VE PERİYODİK SİSTEMKavram Haritası ...........................................................38

Kavramlar ....................................................................39

Etkinlikler .....................................................................41

Atom Modelleri.............................................................45

Atomun Yapısı .............................................................49

Periyodik Sistem ..........................................................57

Ünite Tekrar Testleri ....................................................65

Yazılıya Hazırlık...........................................................75

3. ÜNİTE:

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLERKavram Haritası ...........................................................78

Kavramlar ....................................................................79

Etkinlikler .....................................................................81

Kimyasal Tür................................................................85

Kimyasal Türler Arası Etkileşimlerin

Sınıflandırılması...........................................................87

Güçlü Etkileşimler ........................................................89

Zayıf Etkileşimler .........................................................99

Fiziksel ve Kimyasal Değişimler ................................103

Ünite Tekrar Testleri ..................................................107

Yazılıya Hazırlık.........................................................117

4. ÜNİTE:

MADDENİN HÂLLERİKavram Haritası .........................................................120

Kavramlar ..................................................................121

Etkinlikler ...................................................................123

Maddenin Fiziksel Hâlleri...........................................127

Katılar ........................................................................131

Sıvılar ........................................................................137

Buharlaşma, Yoğunlaşma, Denge Buhar Basıncı .....139

Gazlar ........................................................................143

Saf maddelerin Hâl Değişim Grafiği ..........................145

Plazma.......................................................................151


Yazılıya Hazırlık.........................................................161

5. ÜNİTE:

DOĞA VE KİMYAKavram Haritası .........................................................164

Kavramlar ..................................................................165

Etkinlikler ...................................................................166

Su ve Hayat ...............................................................171

Çevre Kimyası ...........................................................175


Yazılıya Hazırlık ........................................................185

DÖNEM TARAMA TESTLERİ

I. Dönem Tarama Testi ..............................................189

II. Dönem Tarama Testi .............................................195

CEVAP ANAHTARI ..................................................201

İçindekiler

ÜNİTE

1

10

Kavram Haritası

SimyadanKimyaya

Katkı sağlayan uygarlıklar

Kullandıkları aletler

ÇinHint

YanıcıYakıcı

KorozifPatlayıcı

Tahriş ediciZehirli (toksik)

1. ÜNİTEKİMYA BİLİMİ

Bilim olmasüreci

Mezapotamya

Yunan

İslam Uygarlıkları

Mısır

Orta Asya

Kimya

Madde

SimyaKeşfettikleri maddeler

Katkı sağlayan bilim insanları

Aristo

Empedokles

Ebubekir er-Razi

Antoine

Democritus

Cabir Bin Hayyan

Robert BoyleLavoisier

Kimyanın Uğraş Alanları

KimyanınAlanları

Analitik KimyaOrganik Kimya

Biyokimya

Fizikokimya

Endüstriyel Kimya

Anorganik Kimya

Polimer Kimyası

Kimya ile ilişkili alanlarGübrePetrokimya

İlaç

Boya - tekstilArıtım

MesleklerMetalurji MühendisliğiEczacı

Kimya Mühendisliği

Kimya ÖğretmenliğiKimyager

Kimyanın Sembolik Dili Bileşik

Yaygın adı

Bileşik Formülü

• H2O • HCl • H2SO4• HNO3 • CH3COOH • CaCO3• NaNCO3 • NH3 • Ca(OH)2• NaOH • KOH • CaO • NaCl

Element Periyodik tablodaki ilk 20 element

Günlük hayatta sıkçakarşılaşılan elementler

H, He, Li, Be, B, C, N, O, F, Ne, Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, Ar, K, Ca,

Cr, Co, Zn, Sn, Au, Mn, Ni,Br, I, Hg, Fe, Cu, Ag, Ba, Pb, Pt

Formül

Sembol

İnsan sağlığı ve çevre için önemli maddeler

Na, K, Fe,Ca, Mg, H2O

İnsan sağlığı ve çevre için zararlı maddeler

Hg, Pb, CO2,NO2, SO3, CO, Cl2

RadyoaktifÇevreye zararlı

Kimya Uygulamalarındaİş Sağlığı ve Güvenliği

Temel uyarıişaretleri

• Cam Balon • Balon joje • Pipet • Termometre• Beherglas • Büret • Dereceli silindir• Deney tüpü • Havan • Kroze • Spatül• Erlenmayer • Ayırma hunisi

Laboratuvarda kullanılantemel malzemeler

ÜNİTE

1

11

Kavramlar

antik dönem: MÖ 3500 - 3000 yıllarında başlayıp Milat civa-

rında sonlandığı varsayılan tarih dönemi.

arıtım: Havanın, suyun ve toprağın çeşitli kirleticilerden temiz-

lenmesi işlemi.

baz: Sulu çözeltiye hidroksil iyonu (OH–) verebilen madde.

bek alevi: Kimya laboratuvarlarında ısıtma işlemi yapmak

amacıyla kullanılan bunzen beki adı verilen araçta hava gazı

ya da bütan gazının yanmasıyla oluşan alev.

bileşik: Farklı elementlerin belirli oranlarda ve kimyasal yön-

temlerle bir araya gelerek oluşturduğu saf madde.

cevher: Önemli miktarda bir veya birden fazla element içeren

madde.

damıtma: Karışımda bulunan bir sıvının önce buharlaştırılma-

sı, sonra yoğuşturulması işlemi.

element: Kimyasal ve fiziksel yöntemlerle daha basit madde-

lere dönüştürülemeyen, aynı proton sayısına sahip atomlardan

oluşan saf madde.

formül: Bileşiği oluşturan atomların sembollerinin yan yana

yazılması ve sağ alt köşelerine atom sayılarının veya oranları-

nın yazılması ile oluşan gösterim.

gübre: Tarımda ürün verimini ve kalitesini artırmak için topra-

ğa verilen madde.

kimya: Maddelerin özelliklerini ve değişimini inceleyen bilim

dalı.

korozif: Aşındırıcı madde.

kroze: Metal veya porselenden yapılmış fincana benzeyen

malzeme.

laboratuvar: Çeşitli araçlar kullanılarak maddeleri ve olayları

incelemek için deneylerin yapıldığı özel donanımlı yer.

lahit: Duvarları taş veya tuğladan yapılmış, üstü taş kapakla

örtülü mezar.

madde: Boşlukta yer kaplayan ve kütlesi olan her şey.

manometre: Kapalı kaptaki gaz veya sıvının basıncını ölçme-

ye yarayan alet.

nötron: Atom çekirdeğindeki yüksüz tanecik.

radyoaktiflik: Bir elementin atom çekirdeğinin, ışınlar yayarak

kendiliğinden parçalanması ve başka bir elemente dönüşmesi.

sembol: Elementlerin kısa bir ifade ile tanıtılması amacıyla ka-

bul edilen harf toplulukları.

simya: Eski çağlarda değersiz madenleri altına çevirme ve

ölümsüzlük iksirini bulma uğraşları (alşimi).

simyacı: Simya ile uğraşan kişi (alşimist).

spatül: Metal, plastik veya porselenden yapılmış çay kaşığına

benzeyen malzemeler.

temper cam: Isı ve darbelere dayanıklı cam.

titrasyon: Başka bir çözelti ile tepkimeye giren çözeltinin hac-

mini ölçerek birleşimini analiz etme işlemi.

toksik: Canlı organizmalar için zehir etkisi gösterebilen sağlı-

ğa zararlı maddelerin genel adı.

Sıkça kullanılan bileşikler ve yaygın adı

Bileşik Formülü Yaygın Adı

H2O Su

HCl Tuz ruhu

H2SO4 Zaç yağı

HNO3 Kezzap

CH3COOH Sirke asidi

CaCO3 Kireç taşı

NaHCO3 Yemek sodası

NH3 Amonyak

Ca(OH)2 Sönmüş kireç

NaOH Sud kostik

KOH Potas kostik

CaO Sönmemiş kireç

NaCl Yemek tuzu

Kim

ya B

ilim

i

TESTÜNİTE

1

21

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

3Kimya Disiplinleri ve Kimyanın Uğraş Alanları

1. İçme sularında bulunan arsenik miktarını belirleme-ye çalışan bir araştırmacı, kimyanın hangi disiplinin-den yararlanmalıdır?

A) Analitik kimya B) Biyokimya

C) Polimer kimyası D) Organik kimya

E) Anorganik kimya

2. Genel olarak karbon içermeyen kimyasal maddelerle ilgilenen kimya disiplininin adı nedir?

A) Biyokimya B) Anorganik kimya

C) Fizikokimya D) Analitik kimya

E) Endüstriyel kimya

3. İyonik bir bileşik incelenerek yapısındaki metal ve ametal elementlerin birleşme oranları hesaplanıyor.

Bu işlem uygulanırken hangi kimya disiplininden yararlanılmıştır?

A) Fizikokimya B) Analitik kimya

C) Organik kimya D) Biyokimya

E) Anorganik kimya

4. Bilgi A

liS

ena

Hak

anB

arış

Cen

k

Kimyanın alt disiplinleri; biyokimya, analitik kimya, fizikokimya, endüstriyel kimya, organik kimya, polimer kimyası ve anorganik kimyadır.

D D D Y Y

Biyokimya, canlı organizmaları ve bu organizmaları meydana getiren hücre-lerde meydana gelen metabolik faaliyet-leri inceler.

Y D D D Y

Fizikokimya, temel elementi karbon olan bileşiklerle ilgilenen kimya disip-linidir.

D D Y Y Y

Eczacılık ve metalürji mühendisliği kimya alanı ile ilgili meslekler arasın-da yer almaz.

Y Y Y D D

Kimya öğretmeni, görevli olduğu kurumda kimya bilimi ile ilgili eğitim veren kişidir.

Y D Y D Y

Ali, Sena, Hakan, Barış ve Cenk yukarıda verilen bilgi-lere doğru (D) veya yanlış (Y) olarak cevap vermişlerdir.

Buna göre hangisinin aldığı puan en azdır?

A) Ali B) Sena C) Hakan

D) Barış E) Cenk

5. I. Kimyasal olayları incelerken fiziksel yöntemleri de kullanır.

II. Bir maddenin hangi bileşenlerden meydana geldiğini inceler.

III. Maddelerin farklı basınç ve sıcaklıktaki kinetik davra-nışlarını inceler.

IV. Araştırmalar nitel ve nicel çalışmalarla yapılır.

Yukarıda fizikokimya ve analitik kimyaya ait bazı özellik-ler verilmiştir.

Bu özelliklerin ait olduğu kimya disiplinleri aşağıda-kilerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir?

Fizikokimya Analitik Kimya

A) I, II III, IV

B) I, III II, IV

C) I, IV II, III

D) II, III I, IV

E) II, IV I, III

6. Naylon, plastik, kauçuk orlon gibi maddeleri incele-yen kimya disiplini biyokimyadır.

Temel elementi karbon olan bileşikleri inceleyen kimya disiplini organik kimyadır.

Analitik kimyacılar nitel ve nicel çalışmalar yaparlar.

Yukarıdaki ifadeler sırasıyla doğru (D) ve yanlış (Y) olarak işaretlendiğinde aşağıdaki seçeneklerden hangisine ulaşılır?

A) Y, D, Y B) Y, D, D, C) D, Y, D

D) D, Y, Y E) D, D, Y

7. I. Arıtım

II. Boya sanayisi

III. İlaç sanayisi

IV. Uzay araştırmaları

V. İletişim

Yukarıda verilenlerden kaç tanesi kimyanın uğraş alanlarından değildir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Kim

ya B

ilim

i

Kimya Disiplinleri ve Kimyanın Uğraş Alanları

22

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Aşağıdaki uğraş alanlarından hangisi kimya biliminin endüstriyel uygulamalarından biri değildir?

A) Çimento

B) Petrokimya

C) İşletme

D) Lastik ve kauçuk

E) Gübre

9. Mesleği kimyager olan bir araştırmacı aşağıdakiler-den hangisi üzerinde daha çok çalışacaktır?

A) Masa üzerinde duran bir yaprak

B) Suda yüzen bir yaprak

C) Rüzgâr tarafından sürüklenen bir yaprak

D) Sonbaharda renk değiştiren bir yaprak

E) Böcekler tarafından yenilen bir yaprak

10. Organik kimya; en çok sayıda bileşik veren karbon elementinin bileşiklerini, bu bileşiklerin özelliklerini, tep-kimelerini, bu tepkimelerin uyduğu kural, ilke ve yasaları inceleyen bilim dalıdır. Organik moleküllerin yapıları düz, dallanmış veya zincir benzeri bir iskelet şeklinde olabilir. Organik maddeler bu yapılarına göre çeşitli sınıflara ayrılarak incelenirler. Organik bileşikler ilaç, petrokimya, gıda, patlayıcı, boya ve kozmetik gibi pek çok ürünün bileşenlerini oluşturur.

Yukarıdaki paragrafa göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Organik bileşikler iskelet yapılarına göre sınıflandırı-larak incelenir.

B) İlaç, gıda, boya ve kozmetik gibi birçok maddenin yapısında karbon elementi vardır.

C) Organik bileşikler karbonla birlikte hidrojen ve oksi-jen elementleri de içerir.

D) 118 element içinde en çok bileşik yapabilen element karbondur.

E) İlaç, gıda, petrokimya sanayileri organik kimyanın alanına girer.

11. I. Toprağı analiz etmek

II. Dikimi yapılacak bitkinin gelişmesi için gerekli olan besin maddelerini tespit etmek

III. Gübreleme ile topraktan alınacak ürünün fiyatını ayarlamak

Yukarıda verilenlerden hangileri gübre sanayisinde çalışan kimyagerlerin görevlerindendir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

12. I. Su, toprak ve havayı analiz etmek

II. Su arıtma tesisinde atık suyun içindeki kirleticileri uzaklaştırmak

III. Arıtılan suyun tekrar kullanılır hâle gelmesini sağla-mak

Arıtım amacıyla çalışan kimyagerler yukarıda verilen işlerden hangilerini yapmaktadır?



13. Çok sayıdaki küçük birimin birbirine eklenmesiyle oluşan büyük moleküllü yapılara polimer denir. Polimerler doğal ve yapay olabilirler.

Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi polimerlere örnek değildir?

A) Naylon B) Kauçuk C) Teflon

D) Protein E) Yemek tuzu

14. Aşağıdakilerden hangisi kimya ile ilgili mesleklerden değildir?

A) Eczacılık

B) Kimya mühendisliği

C) Mimarlık

D) Metalurji mühendisliği

E) Kimya öğretmenliği

15. Aşağıda bazı kimya disiplinlerinin tanımları yapılmıştır. Çok sayıda küçük birimin (monomer) birbirine eklenme-siyle oluşan büyük molekülleri ......I...... kimyası inceler.

Karbon bulunduran bileşiklerin yapılarını, özelliklerini ve tepkimelerini ......II...... kimya inceler.

Sıcaklık, basınç, derişim gibi fiziksel faktörlerin kimyasal tepkimelere etkilerini ....III.... kimya inceler.

Buna göre I, II ve III ile numaralandırılmış boşlukla-ra gelecek kimya disiplinleri aşağıdakilerden hangisidir?

I II III

A) polimer analitik fiziko

B) fiziko organik polimer

C) polimer organik fiziko

D) anorganik fiziko analitik

E) analitik anorganik polimer

Kim

ya B

ilim

i

Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve GüvenliğiTESTÜNİTE

1

27

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

6

1. Aşağıdakilerden hangisi laboratuvar güvenlik kuralı değildir?

A) Laboratuvarda asla yemek yememelisiniz.

B) Uzun saçlarınızı bağlamalısınız.

C) Asit üzerine asla su eklememelisiniz.

D) Elektrikli cihazları sudan uzak tutmalısınız.

E) Artan kimyasal malzemeleri lavaboya dökmelisiniz.

2. Cl2’nin aşağıda verilen özelliklerinden hangisi çevre-ye ve insan sağlığına olan etkileri arasında değildir?

A) Su arıtımında kullanılır.

B) Cildi ve solunum sistemini tahriş eder.

C) Çevreye geçişi toprak ile olur.

D) Az miktarda bile solunması öksürük ve göğüs ağrısı-na sebep olur.

E) Düşük seviyelerde olması bile topraktaki canlı orga-nizmalara zarar verir.

3. Baş ağrısı, yorgunluk, baş dönmesi, deri ve dudaklarda mavi renk oluşması, boğazda, üst solunum yollarında ve dokularda tahriş ve yanmaya neden olur. Ayrıca atmos-ferdeki su buharı ile tepkimeye girerek asit yağmurlarını oluşturur.

Yukarıda insan sağlığına ve çevreye zararlarından bahsedilen bileşik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Azot dioksit

B) Karbon dioksit

C) Kükürt trioksit

D) Karbon monoksit

E) Kükürt dioksit

4. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilen element sembolü ile, insan sağlığı ve çevre için önemi yanlış eşleştirilmiştir?

A) Fe: Kana kırmızı renk veren hemoglobinin temel parçasıdır.

B) Ca: Enzimlerin yapısında adrenalin hormonunun sal-gılanmasında görev alır.

C) Mg: Yeşil yapraklı bitkilerde klorofil yapısında bulu-nur.

D) Na: Toprak ve suda iyon dengesini sağlar.

E) K: Vücuttaki sıvıların iyon dengesinin ve yoğunluğu-nun korunmasında görev alır.

5.

Bir kimyasal malzemenin ambalajında yukarıdaki işaret bulunmaktadır.

Bu işareti taşıyan kimyasal ile ilgili;

I. Aşındırıcı özelliktedir.

II. Canlı doku ile temasında dokunun tahribatına neden olur.

III. Bu maddeye çıplak elle dokunulmamalı, vücut ile teması kesilmelidir.

yargılarından hangileri doğrudur?



6. Kimyasal maddelerin ambalajları üzerinde güvenlik amaçlı temel uyarı işaretleri vardır.

Kimyasal maddelerin ambalajları ile ilgili,

I. Etiketleri koparılmamalı ve karalanmamalı,

II. Şişedeki madde etiket tarafı yukarı gelecek şekilde akıtılmalı,

III. Etiketleri bozulmuş olsa bile dikkatli bir şekilde kulla-nılmalı

davranışlarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III

7. Aşağıdaki işaretlerden hangisi uygulanan deneyde radyasyon yayabilecek kimyasallar olduğunu gös-terir?

A) B) C)

D) E)

Kim

ya B

ilim

i

Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği

28

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Aşağıda vücutta bulunan bazı elementler ve insan sağlı-

ğı için taşıdıkları önem verilmiştir.

Element İnsan sağlığı için önemi

I. Na (sodyum) a. DNA sentezinde yer alır.

II. Fe (demir) b. Vitamin, mineral ve oksi-jenin vücutta taşınması ve çözünmesinde önemlidir.

III. Mg (magnezyum) c. Vücutta su dengesinin korunmasına yardımcı olur.

IV. H2O (su) d. Kanın pıhtılaşmasını önle-mede görev alır.

Buna göre verilen elementler ve insan sağlığı için önemi hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?

A) I. a B) I.b C) I.c D) I.d E) I.a

II. b II. c II.a II.a II.b

III. c III.d III.d III.b III.d

IV. d IV.a IV.b IV.c IV.c

9. I. Motorlu araç egzozu

II. Fosil yakıtlar

III. Orman yangınları

Yukarıdakilerden hangileri yaygın karbon monoksit kaynaklarıdır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III


10. Aşağıda kimya laboratuvarında kullanılan temel malze-melerden bazılarının resimleri görülmektedir.

I IIIII IV

Buna göre hangi seçenekte malzemelerin isimleri doğru olarak verilmiştir?

I II III IV

A) Beherglas huni dereceli silindir

cam balon

B) Erlenmayer huni dereceli silindir

balon joje

C) Beherglas ayırma hunisi

büret cam balon

D) Beherglas ayırma hunisi

dereceli silindir

cam balon

E) Erlenmayer ayırma hunisi

büret cam balon

11. Bir sıvının hacmini doğru bir şekilde ölçmek için aşağıdaki laboratuvar aletlerinden hangisi kullanılır?

A) Dereceli silindir

B) Beher

C) Erlenmayer

D) Deney tüpü

E) Büret

12. I. Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmaya yönelmek

II. Oluşturulan evsel atıkları geri dönüşüme kazandırmak

III. Sanayi tesislerinde arıtma cihazı kullanmak

Yukarıdakilerden hangileri çevre sağlığını korumak amacıyla yapılan davranışlardandır?



13. Bir asit şişesindeki etikette aşağıdaki güvenlik uyarı sem-bolleri bulunmaktadır.

Buna göre etiketlere bakılarak bu asit hakkında aşa-ğıdaki hangi bilgiye ulaşılabilir?

A) Çok derişik ve yanıcıdır.

B) Çok derişik ve oksitleyicidir (yakıcıdır).

C) Yanıcı ve aşındırıcıdır.

D) Aşındırıcı ve oksitleyicidir (yakıcıdır).

E) Zehirli ve bulaşıcıdır.

14. Alkol gibi alevlenebilir maddelerle kesinlikle ………………yakınında çalışılmamalıdır.

Yukarıda verilen boşluğa aşağıdaki ifadelerden han-gisi gelmelidir?

A) açık kapı

B) açık alev

C) başka bir öğrenci

D) lavabo

E) laboratuvar

ÜNİTE

2

39

Kavramlar

absorbsiyon: Bir maddenin ısı enerjisi alması (soğurma – emme).

aktinitler: Periyodik sistemin 7. periyodunda yer alan aktin-yum ile başlayan element serisinin adı.

alkalimetaller: Periyodik sistemin IA grubunda yer alan Li, Na, K, Rb, Cs ve Fr elementlerin özel adı.

allotrop: Aynı elementin atomlarının uzayda farklı şekillerde dizilmesi sonucunda oluşan farklı geometrik şekillerdeki kris-talleri.

ametaller:Periyodik cetvelin sağında 14, 15, 16 ve 17. grup-larda yer alan, ısı ve elektriği iletmeyen, oksitleri asit oluştura-bilen hidrojen, oksijen, karbon, kükürt, fosfor gibi elementler.

atom: Bir elementin tüm özelliklerini taşıyan en küçük yapı taşı.

atomikkütlebirimi(akb):Karbon – 12 atomunun (12C) atom kütlesinin onikide birine eşit kütle.

atomnumarası(Z): Bir element atomunun çekirdeğinde bulu-nan pozitif yüklü protonların toplam sayısı.

atomyarıçapı: Atom çekirdeğinin merkezi ile en dış katmanı arasındaki uzaklık.

bağenerjisi: Bir bağ oluşurken açığa çıkan veya bağı kırmak için verilmesi gereken enerji.

başgrupelementleri: A grubu elementlerinin adı.

değerlikelektronları: Bir atomun kimyasal özelliklerini belir-leyen, kimyasal bağ oluşumuna katılan, en dış katmanındaki elektronlar.

dubletkuralı: Atomların elektron alışverişi ya da elektron or-taklaşması yaparak elektron dizilişini He atomununkine ben-zetmesi. (Tek katmanında iki elektronunun olması.)

elektron: Atom çekirdeğinin etrafında bulunan, kütlesi proton ve nötronun kütlesine oranla çok az olan negatif elektrik yüklü atom altı tanecik.

elektronegatiflik:Bir atomun bağ elektronlarını kendine çek-me yeteneğinin ölçüsü.

elektronilgisi: Gaz hâlindeki nötr atomun bir elektron alarak negatif yüklü iyon oluşturması sırasındaki enerji değişimi.

emisyon: Maddenin aldığı enerjinin bir kısmını ışıma olarak vermesi.

geçişelementleri:Periyodik sistemin B grubunda yer alan ve hepsi metal olan elementlerin özel adı.

grafit: Doğal olarak oluşan, karbon allotroplarından biri.

grup: Periyodik sistemde bir düşey sütunda yer alan ve benzer kimyasal özelliklere sahip elementler topluluğu.

halojenler: Periyodik sistemin 17. grubunda (7A) yer alan F, Cl, Br, I elementlerinin özel adı.

hidrokarbon: Sadece hidrojen ve karbon elementlerinden oluşmuş bileşik.

homojen: Bileşimi ve özellikleri her yerinde aynı olan.

iletken: Isı ve elektriği ileten madde.

iyon: Elektron alışverişi sayesinde (+) veya (–) yükle yüklenen

atom ve atom grubu.

iyonlaşmaenerjisi:Gaz hâlindeki nötr atomlardan bir elekt-

ron koparmak için verilmesi gereken enerji.

izobar: Kütle numaraları aynı, proton ve nötron sayıları farklı

olan atomlar.

izoelektronik: Elektron sayıları ve dağılımları aynı olan tane-

cikler.

izoton:Nötron sayısı aynı, proton sayısı farklı atomlar.

izotop: Proton sayısı aynı, nötron sayısı farklı atomlar.

katman(kabuk):Elektronların yerleştiği yörüngeler.

kütlenumarası: Bir atomun çekirdeğindeki proton ve nötron

sayılarının toplamı.

lantanitler: Periyodik sistemin 7. periyodunda Lantanla başla-

yan serideki elementlerin özel adı.

metal: Yüksek ısı ve elektrik iletkenliği, parlaklığı olan, bile-

şiklerinde pozitif yüklü iyon oluşturmaya yatkın element sınıfı.

nötron:Atomun çekirdeğinde bulunan, elektrikçe yüksüz olan

atom altı tanecik.

oktetkuralı: Atomların elektron alışverişi ya da elektron ortak-

laşması yaparak elektron dizilişini kendilerine en yakın soy gaz

atomununkine benzetmesi. (Son katmanda 8 elektron olması)

orbital:Atomda elektronların bulunma olasılığının yüksek ol-

duğu bölgeler.

periyodiksistem:Elementleri artan atom numarasına göre ve

benzer kimyasal özellikte olanları aynı düşey sütunda olacak

şekilde sınıflayan sistem.

periyot: Periyodik sistemdeki yatay satırlar.

proton: Atomun çekirdeğinde bulunan, elektrikçe pozitif yüklü

olan atom altı tanecik.

soygaz: Periyodik sistemin 18. grubunda (8A) yer alan, re-

aksiyona girme eğilimi olmayan He, Ne, Ar, Kr, Xe ve Rn ele-

mentlerinin özel adı. (Asal Gaz)

spektrum: Elektromanyetik ışınların, frekanslarına ve dalga

boylarına göre düzenlenmesinden oluşan ışın dizini.

temelhâl: Atomun en düşük enerjili ve en kararlı hâli.

toprak alkalimetaller: Periyodik sistemin 2A grubunda yer

alan Be, Mg, Ca, Sr, Ba ve Ra elementlerinin özel adı.

uyarılmış hâl: Atomun temel hâlinden daha yüksek enerjili

olduğu hâl.

Ato

m v

e P

eriy

od

ik S

iste

m

43

EtkinliklerÜNİTE

2

IV. Tablodaverilenkavramların tanımlarınıaşağıdaki listedebularaknumarasını tablodakikavramınsolunayazınız.Bulduğunuzsayılartablodahersıradasoldansağavehersütundayukarıdanaşağıyatoplandığındaaynısihirlisayıyıvermesigerekir.Sizdecevaplarınızıbunagörekontrolediniz.(Listede iki tanım fazla yazılmıştır.)

Democritus Dalton Thomson Chadwick Toplam

Rutherford Proton Atom Bohr

Karbon grubu Nötron Çekirdek Alfa taneciği

Elektron Model Enerji düzeyi Elektron bulutu

Toplam

1. Sembolle gösterilir.

2. Maddelerin atomlardan oluştuğu fikrini ilk ileri süren filozof.

3. 2 proton ile 2 nötrondan oluşan ve Rutherford’un deneyinde kullandığı tanecik.

4. Bohr Atom Modeli’ne göre elektronların atomda bulunduğu yer.

5. Atom çekirdeğindeki pozitif yüklü tanecik.

6. Atomda proton ve nötron içeren pozitif yüklü merkez.

7. İlk bilimsel atom teorisini ve atom modelini ileri süren bilim insanı.

8. Altın yaprakla yaptığı deney sonucunda atom çekirdeğini keşfeden bilim insanı.

9. Elektronların atom içinde nerede bulunabileceğini açıklayan şu anda da geçerli açıklama.

10. Göremediğimiz ya da anlayamadığımız şeyleri açıklamak için bilim insanlarınca kullanılan maket.

11. Bir elementin özelliklerini taşıyan en küçük parçası.

12. Nötronu keşfeden bilim insanı.

13. Periyodik tabloda yer alan 4A grubu elementlerinin özel ismi.

14. Atomdaki protonlar ve nötronların kütlesi toplamı.

15. Elektronların atomda çekirdek çevresinde belli enerji seviyelerinde döndüğünü ileri süren bilim insanı.

16. Atomda çekirdek çevresinde dönen negatif yüklü tanecik.

17. Atom çekirdeğindeki nötr tanecik.

18. Üzümlü kek olarak adlandırılan atom modelini geliştiren, elektronu keşfeden bilim insanı.

V.Verilenbilgilerdenyararlanarakaşağıdakitabloyudoldurunuz.

I. X’in kütle numarası 65’tir.

II. Y’nin atom numarası X’in kütle numarasına eşit, kütle numarası ise X’in atom numarasının 5 katından 9 fazladır.

III. S’nin kütle numarası, X’in atom numarasının 5 katı, elektron sayısı Y’nin elektron sayısından 3 eksiktir.

IV. T’nin atom numarası, S’nin atom numarasının yarısı, nötron sayısı ise X’in atom numarasından 9 fazladır.

Atom P n A Zp: Proton sayısı

A: Kütle numarası

Z: Atom numarası

n: Nötron sayısı

X 30

Y

S

T

39

39

39

39

12

15

3

9

18

11

6

4

7

5

17

10

2

8

13

16

39 39 39 39

Atom P n A Z

X 30 35 65 30

Y 65 94 159 65

S 62 88 150 62

T 31 39 70 31

Ato

m v

e P

eriy

od

ik S

iste

m

TESTÜNİTE

2

45

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

1Atom Modelleri

1. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi Dalton AtomModeli’neaitdeğildir?

A) Bütün maddeler atomlardan oluşmaktadır.

B) Bir elementin bütün atomları her yönüyle aynıdır.

C) Farklı elementlerin atomları birbirinden farklıdır.

D) Bir bileşiği oluşturan atomların sayıları arasında tam sayı ile ifade edilen bir oran vardır.

E) Bir atomdaki pozitif ve negatif yüklü taneciklerin sayı-ları birbirine eşittir.

2. Dalton Atom Teorisi, bir bileşiği oluşturan elementle-rin kütlece yüzde bileşimlerinin sabit olduğunu açıkla- maktadır.

BunagöreDaltonAtomTeorisiaşağıdakiyasalardanhangisinidestekler?

A) Sabit Oranlar Yasası

B) Kütlenin Korunumu Yasası

C) Enerjinin Korunumu Yasası

D) Katlı Oranlar Yasası

E) Sabit Hacim Oranları Yasası

3. J.J.Thomson’unyaptığıkatotışınlarıdeneyinegöreaşağıdakiverilerdenhangisineulaşılabilir?

A) Atomlar proton, nötron ve elektron içerir.

B) Atomlarda atomik tanecikler vardır.

C) Pratik olarak bir atomun bütün kütlesi çekirdekte toplanmıştır.

D) Atomlar elektron bulutuyla çevrili pozitif yüklü bir çekirdeğe sahiptir.

E) Bir orbitalde bulunan iki elektronun tüm özellikleri aynı değildir.

4. I. Pozitif yükler atomun merkezindedir.

II. Atomun hacmi atom çekirdeğinin hacmine göre aşırı derecede büyüktür.

III. Atom kütlesinin çok büyük bir kısmı atom çekirdeği-ne toplanmıştır.

IV. Elektronlar, çekirdek etrafında belirli enerjiye sahip yörüngelerde dönmektedir.

Rutherford’unα ışınlarıylagerçekleştirdiğideneydeyukarıdaverilenbilgilerdenhangilerineulaşılamaz?

A) Yalnız IV B) Yalnız II C) II ve IV

D) III ve IV E) I, II ve III

5.

RutherfordAtomModeli’ndeenöneçıkanvarsayımaşağıdakilerdenhangisidir?

A) Atomda artı yük ve kütle, atom merkezinde çekirdek olarak adlandırılan çok küçük bir hacimde toplanmıştır.

B) Atomun yarıçapı 10–10 m, çekirdeğin yarıçapı 10–15 m civarındadır.

C) Çekirdekteki artı yük miktarı bir elementin bütün atomları için aynı ve diğer atomlarınkinden farklıdır.

D) Artı yüklerin kütlesi atom kütlesinin yaklaşık yarısına eşittir.

E) Atomun nötrlüğünü sağlamak üzere, artı yüklü tane-cik (proton) sayısına eşit sayıda elektron, çekirdek etrafında bulunur.

6. I. Elektronlar belirli enerji seviyelerinde bulunurlar.

II. Enerji kazanan atom uyarılmış duruma geçer.

III. Bir atomun elektronları orbital veya elektron bulutu denilen bölgelerde bulunabilir.

Yukarıdaki görüşlerden hangileri Bohr Atom Mo- delineaitolabilir?



7. Bohr AtomModeli’ne göre protonlar ve elektronlarneredebulunmalıdır?

A) Protonlar ve elektronlar hareketsiz bir şekilde ato-mun içinde dağılmış vaziyettedir.

B) Protonlar ve elektronlar atom içinde gelişigüzel hare-ket etmektedir.

C) Elektronlar, çekirdekte bulunan protonların çevresin-de sabit durumdadır.

D) Elektronlar, proton içeren çekirdeğin çevresinde dolanmaktadır.

E) Protonlar ve elektronlar atomun merkezinde hareket-li hâldedir.

Ato

m v

e P

eriy

od

ik S

iste

m

Atom Modelleri

46

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8.

III III IV

Başlangıçtan 19. Yüzyıla kadar bilim insanları tarafın-

dan ileri sürülen atom modellerinden bazıları yukarıda

verilmiştir.

Bumodellerin ilktensonadoğru tarihselsıralamasıhangiseçenektedoğruolarakverilmiştir?

I II III IV

A) Dalton Bohr Thomson Rutherford

B) Dalton Thomson Rutherford Bohr

C) Thomson Dalton Rutherford Bohr

D) Dalton Rutherford Thomson Bohr

E) Rutherford Bohr Dalton Thomson

9. Atommodelleri ile ilgiliolarakaşağıdakibilgilerdenhangisidoğrudeğildir?

A) Dalton’a göre maddenin en küçük ve bölünemeyen parçası atomdur.

B) Dalton’a göre kimyasal tepkimelerde atomlar bir değişikliğe uğramadan yeniden düzenlenirler.

C) Thomson’a göre pozitif ve negatif yüklü tanecikler atom içinde homojen olarak dağılmışlardır.

D) Rutherford’a göre atomun merkezinde bir çekirdek ve bu çekirdeğin etrafında dairesel yörüngelerde dönen elektronlar vardır.

E) Modern atom teorisinde elektronun bulunma olasılı-ğının yüksek olduğu hacme orbital denir.

10. I. Atomun büyük bir kısmı boşluktur ve atom kütlesinin tamamına yakınını çekirdek oluşturur.

II. Negatif yüklü tanecikler (elektronlar), pozitif yüklü küre şeklindeki atomun içerisinde homojen olarak dağılmıştır.

III. Çekirdeğin çevresinde, çekirdekteki proton sayısına eşit sayıda elektron bulunur.

Yukarıda verilen ifadelerden hangileri RutherfordAtomModeli’neaittir?


D) I ve II E) I ve III

11. λ(nm)

H

Hg

400 500 600 700

Ne

Yukarıdaki görselde hidrojen (H), cıva (Hg) ve neon (Ne) elementlerine ait emisyon (yayma) spektrumları veril-mektedir.

Bunagöreaşağıdakiyorumlardanhangisiyapılamaz?

A) Elementlerin çizgi spektrumları birbirinden farklıdır.

B) Elementlerin spektrum çizgileri, o element atomları-nın yapısı hakkında fikir verebilir.

C) Bir elementin soğurma spektrumu sürekli bir yapı gösterir.

D) Atomların spektrum çizgileri süreksiz, kesikli bir yapı göstermektedir.

E) Kesikli spektrumun nedeni, her bir çizgiyle belirli dalga boylarındaki ışınların temsil edilmesidir.

12. Bohratommodelinegöre;

I. Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıkta ve belirli enerji seviyesine sahip yörüngelerde bulunur. Bu seviyelere .........I........... denir.

II. Elektron, çekirdeğe en yakın enerji düzeyinde bulu-nuyorsa buna atomun .........II.......... denir.

III. Elektronun dışardan enerji alarak daha yüksek enerji düzeyine geçmesine .........III......... denir.

Yukarıdaki ifadelerde yer alan boşluklara sırasıylahangikelimelergetirilmelidir?

I II III

A) temel hâl enerji düzeyi uyarılmış hâl

B) temel hâl uyarılmış hâl enerji düzeyi

C) enerji düzeyi temel hâl uyarılmış hâl

D) enerji düzeyi uyarılmış hâl temel hâl

E) uyarılmış hâl temel hâl enerji düzeyi

Ato

m v

e P

eriy

od

ik S

iste

m

Periyodik SistemTESTÜNİTE

2

59

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8

1. Element ElektronDizilişi

X 2e– 6e–

Y 2e– 8e– 2e–

Z 2e– 8e– 3e–

W 2e– 5e–

K 2e– 8e– 5e–

Nötr hâlde elektron dağılımları verilen X, Y, Z, WveKelementlerindenhangileri arasında iyonikbağoluşur?

A) X - Y B) Z - W C) W - K D) X - Z E) X - Y Y - Z X - W X - Z Y - Z Z - W

2. Soy gazlar ile ilgili küme çalışması yapan bir grup öğren-ci aşağıdaki bilgileri vermiştir.

Buöğrencilerdenhangisihatayapmıştır?

A)

8A grubundadırlar.

B)

Elektron alışverişi yapmazlar.

C) Doğada tek atomlu olarak

bulunurlar.

D) Elektron ortaklığına dayanan

bileşikler oluştururlar.

E) Son katmanları alabileceği en fazla elektronu almıştır.

3. Atom numaraları ardışık olan X, Y ve Z elementleri peri-yodik sistemin aynı periyodundadır.

Bu elementler için aşağıdaki bilgilerden hangisiyanlıştır?

A) Her üç element de metal olabilir.

B) Her üç element de ametal olabilir.

C) Y elementi soy gaz olabilir.

D) X elementi alkali metal ise Y elementi toprak alkalidir.

E) X elementi 6A grubunda ise Y elementi halojendir.

4. Aynı periyotta bulunan iki element için aşağıdakiifadelerdenhangisidoğrudeğildir?

A) Biri metal diğeri ametal olabilir.

B) Aralarında bileşik oluşturabilirler.

C) Elektron bulunduran katman (yörünge) sayıları eşittir.

D) İzotop olabilirler.

E) İzoton olabilirler.

5. Aynı periyotta yer alan elementlerden;

X: Toprak alkali metali

Y: Geçiş metali

Z: Halojen

T: Soy gazdır.

Buelementlerileilgiliolarakaşağıdaverilenbilgiler-denhangisiyanlıştır?

A) Artan atom numaralarına göre sıralanışı X, Y, Z, T şeklindedir.

B) Z, en aktif ametal grubundadır.

C) Elektron verme eğilimi en yüksek olan X’tir.

D) Y oda koşullarında katı hâldedir.

E) Y ve Z elektrik akımını iletmez.

6. Soygazlardan2fazlaprotonasahipolanelementleriçin;

I. Değerlik elektron sayısı 2’dir.

II. Bileşiklerinde tek pozitif değerlik alırlar.

III. Metaldirler.

bilgilerindenhangileriherzamandoğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III


7. Aşağıdakiözelliklerdenhangisimetallereaitdeğildir?

A) Çekilebilir, dövülebilir, tel ve levha hâline getirilebilirler.

B) Parlaktırlar.

C) Hem iyonik hem de kovalent bağlı bileşikler oluştu-rurlar.

D) Elektron verme eğilimleri yüksektir.

E) Oda koşullarında genellikle katı hâlde bulunurlar.

Ato

m v

e P

eriy

od

ik S

iste

m

Periyodik Sistem

60

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Xelementiiçinverilenaşağıdakibilgilerdenhangisibuelementin Na11

23 elementiilebenzerkimyasalözel-likleresahipolduğunukanıtlar?

A) X, 2 tane değerlik elektronuna sahiptir.

B) X’in çekirdeğinde 12 tane nötron vardır.

C) X’in atom numarası 23’tür.

D) 9F elementi ile sadece XF bileşiğini oluşturur.

E) X bir alkali metaldir.

9.

YX Q

R Z

Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri verilen ele-mentleriçinaşağıdakibilgilerdenhangisiyanlıştır?

A) X ve Q aynı periyottadır.

B) Q ve R aynı gruptadır.

C) X elementi bir alkali metal, Z ise halojendir.

D) Q elementinin değerlik elektron sayısı R’den daha azdır.

E) Y ve R elementlerinin elektron bulunduran katman sayıları eşittir.

10. Aşağıdaverilenözelliklerdenhangileriametallereaitdeğildir?

A) Mattırlar.

B) Tel ve levha hâline getirilebilirler.

C) Kendi aralarında kovalent bağlı bileşikler oluşturabi-lirler.

D) Genellikle elektrik akımını iletmezler.

E) Genellikle moleküller yapıda bulunurlar.

11. Aşağıdaki elementlerden hangisi hava kirliliğine veasityağmurlarınanedenolanbiroksitoluşturur?

A) 2He B) 12Mg C) 13Al D) 16S E) 18Ar

12. Aşağıda ismi bilinmeyen bir elementin fiziksel ve kimya-sal özellikleri verilmiştir.

Fiziksel özellikleri,

• Parlak gümüş renkli katı.

• Tel ve levha hâline gelebilir.

• Öz kütlesi suyun öz kütlesinden büyük.

• 4 tane değerlik elektronuna sahip.

Kimyasal özellikleri,

• Sodyum elementi ile tepkime vermez.

• Oksijen ile yavaş bir şekilde reaksiyona girer.

Bu özelliklere dayanarak ismi bilinmeyen elementiçin aşağıdaki sınıflandırmalardan hangisi doğru-dur?

A) 1A grubunda bulunan bir metaldir.

B) 2A grubunda bulunan bir metaldir.

C) 4A grubunda bulunan bir metaldir.

D) 4. Periyotta bulunan bir ametaldir.

E) 5. Periyotta bulunan bir ametaldir.

13. Hangi seçenekte verilen elementlerin her ikisi dehemlevhahâlinegetirilebilirhemdeısıyıiletir?

A) Brom ve gümüş

B) İyot ve neon

C) Demir ve brom

D) Neon ve argon

E) Gümüş ve demir

14. • 15P • 7N • 10Ne • 4Be

• 20Ca • 14Si • 3Li •13Al

Yukarıdaverilenelementlerdenhangilerimetaldir?

A) P, Ca, Al, N

B) Be, Ca, Al, Li

C) Ne, N, Li, Si

D) P, Al, Ca, Ne

E) Be, Ca, Li, Si

Kim

yasa

l Tür

ler A

rası

Etk

ileşi

mle

r

83

EtkinliklerÜNİTE

3

IV. Aşağıdaki tabloda verilenmolekül çiftleri arasındaki fiziksel etkileşim türlerini ve bumoleküllerin birbiri içindeçözünüpçözünmeyeceklerinibelirleyiniz.

Molekül Çifti Fiziksel Etkileşim Türü Çözünür / Çözünmez

a. H2O – HCl

b. HBr – KCl

c. NaCl – H2O

d. O2 – N2

e. CH4 – Br2

f. CCl4 – C6H6

g. HF – NH3

V.Aşağıdakitablodaverilendeğişimlerinfizikselmiyoksakimyasalmıolduğunubelirtiniz.

Değişim Fiziksel / Kimyasal

Grizu patlaması

Asit yağmurlarının heykelleri aşındırması

Bakırın zamanla yeşil renk alması

Üzümden sirke yapılması

Testideki suyun soğuması

Sütten peynir yapılması

Elmanın çürümesi

Yoğurttan ayran yapılması

Camın kırılması

VI.AşağıdaformülleriverilenbileşiklerinLewiselektron-noktagösteriminiyaparakatomlararasıbağtürlerinibelirleyiptablodauygunbölümlereyazınız.

(1H, 6C, 7N, 8O, 9F, 11Na, 12Mg, 16S, 17Cl, 20Ca)

BileşikFormülü BileşiklerinLewiselektronnoktanösterimi Atomlararasıbağtürü

1. NaCl

2. H2S

3. CO2

4. MgF2

5. CaCl2

6. NH3

7. C3H8

dipol-dipol Çözünür

iyon-dipol Çözünür

iyon-dipol Çözünür

London Çözünür

London Çözünür

London Çözünür

Hidrojen Çözünür

Kimyasal

Kimyasal

Kimyasal

Kimyasal

Fiziksel

Kimyasal

Kimyasal

Fiziksel

Fiziksel

Na+ Cl–

İyonik

H HS polar kovalent

O OC polar kovalent

Mg2+ F–

2 iyonik

Ca2+ Cl–

2 iyonik

N

H

HHpolar kovalent

C C CH H H

H H H

HHC–H bağları polar kovalent, C–C bağları apolar kovalent

Kim

yasa

l Tür

ler A

rası

Etk

ileşi

mle

r

Güçlü EtkileşimlerTESTÜNİTE

3

91

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

4

1. I. Değerlik elektron sayısı

II. Nükleon sayısı

III. İyon yükü

Yukarıdakilerden hangileri Lewis elektron noktayapısındakullanılmaz?



2. Aşağıdaki elementlerden hangisinin bağ yapmakapasitesienfazladır?

A) 4X B) 6Y C) 11Z D) 15T E) 16Q

3. AşağıdakielementlerdenhangisininLewisyapısındabağyapımınakatılmayan2çiftelektronbulunur?

A) 2He B) 4Be C) 9F

D) 12Mg E) 16S

4.

2 4

X:

2 8 6

Y:

XY2 bileşiğini oluşturan elementlerin katman-elektron

dizilimi yukarıda verilmiştir.

BunagöreXY2molekülününLewisyapısıaşağıdaki-lerdenhangisidir?

A) Y YX B) Y YX C) Y YX

D)

Y YX E)

Y YX

5 . 12Xve9Yatomlarıarasındaoluşanetkileşimtürüileilgiliolarak

I. Elektrostatik çekim kuvvetleridir.

II. Anyon ve katyon arasında oluşur.

III. X ve Y arasında polar kovalent bağ oluşur.

yargılarındanhangileridoğrudur?



6. H

K

C N O F

Yukarıda bazı elementlerin periyodik cetveldeki yerleri

verilmiştir.

BuelementlerdenhangilerininyaptığıbileşiğinLewisyapısıhatalıverilmiştir?

A)

CH H

H

H

CH N

NH HH

OF F

K+ F–

B)

CH H

H

H

CH N

NH HH

OF F

K+ F–

C)

CH H

H

H

CH N

NH HH

OF F

K+ F– D)

CH H

H

H

CH N

NH HH

OF F

K+ F–

E)

CH H

H

H

CH N

NH HH

OF F

K+ F–

7. 3. periyotta bulunan X, Y ve Z elementlerinden X ile Y, XY2 iyonik bileşiğini, Z ile Y ise Y2Z kovalent bileşiğini oluşturmaktadır.

Buna göre bu elementlerin artan atom numarasınagöresıralanışıaşağıdakilerdenhangisidir?

A) X, Y, Z B) X, Z, Y C) Y, Z, X

D) Z, X, Y E) Z, Y, X

Kim

yasa

l Tür

ler A

rası

Etk

ileşi

mle

r

Güçlü Etkileşimler

92

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. 15Pve1Hatomlarıarasındaoluşanmolekülileilgili;

I. Lewis yapısı H H H

P şeklindedir.

II. Atomlar arasında güçlü etkileşimler oluşmuştur.

III. Atomlar arasında polar kovalent bağ kurulmuştur.




9. I. OF2 ¡ F O F

OH O H

NH

H H

II. H2O2 ¡

F O F

OH O H

NH

H HIII. NH3 ¡

F O F

OH O H

NH

H H

Yukarıda bazı bileşiklerin elektron nokta yapıları veril-

miştir.

Buna göre verilen gösterimlerden hangileri doğru-dur?

(1H, 7N, 8O, 9F)

A) I ve II B) II ve III C) I ve III

D) I, II ve III E) Yalnız III

10. I.Cl

N

O OC

NII.

Cl

N

O OC

N

III.

Cl

N

O OC

N

Yukarıda bazı moleküllerin modelleri verilmiştir.

Bumoleküllerdenhangilerindeortakkullanılanelekt-ronlar bağa katılan atomlar tarafından eşit olarakçekilir?



11. Aşağıdakimoleküllerdenhangisininpolaryadaapo-lardurumuyanlışverilmiştir?

Molekül Polar/Apolar

A)

O O

H

N

ClCl

Cl

S

O OC

FF

F Polar

B)

O O

H

N

ClCl

Cl

S

O OC

FF

F

Apolar

C)

O O

H

N

ClCl

Cl

S

O OC

FF

F

Polar

D)

O O

H

N

ClCl

Cl

S

O OC

FF

F

Polar

E)

O O

H

N

ClCl

Cl

S

O OC

FF

F

Polar

12.

X Y Z

X, Y ve Z elementlerinin katman elektron yapıları yuka-

rıda verilmiştir.

Bunagöre;

I. X ile Y arasında XY2 formülüne sahip kovalent bile-şik oluşur.

II. Y ile Z arasında ZY2 formülüne sahip kovalent bileşik oluşur.

III. X ile Z arasında XZ formülüne sahip iyonik bileşik oluşur.




Ma

dd

eni

n H

âlle

ri

ÜNİTE

4

131

TEST

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

3Katılar

1. Maddenin katı hâli ile ilgili olarak aşağıda verilenifadelerdenhangisiyanlıştır?

A) Maddenin en düzenli hâlidir.

B) Akışkandır.

C) Belirli hacimleri vardır.

D) Tanecikler arası uzaklıkları diğer fiziksel hâllere göre en azdır.

E) Tanecikleri titreşim hareketi yapar.

2. I. Maddenin enerjisi en düşük hâlidir.

II. Soğutulduğunda hâl değişimi göstermezler.

III. Düzenli ısıtıldıklarında iki kez hâl değişimine uğrarlar.

Maddeninkatıhâliiçinverilenyukarıdakibilgilerdenhangileridoğrudur?



3. Katılariçinverilenaşağıdakibilgilerdenhangisiyan-

lıştır?

A) Amorf katılar ve kristal katılar olmak üzere ikiye ayrı-lırlar.

B) Amorf katıların tanecikleri düzenli istiflenmemiştir.

C) Kristal katıların belirli erime noktaları yoktur.

D) Kovalent kristaller ve moleküler kristaller kristal katı örneğidir.

E) Metalik kristaller ve iyonik kristaller kristal katı örne-ğidir.

4. I. Elektrik akımını iletirler.

II. Bir elektron denizi içine yerleşen iyonlardan oluşurlar.

III. En düzenli yerleşime sahip olan kristallerdir.

Metalik kristaller için verilen yukarıdaki ifadelerdenhangileridoğrudur?



5. Katılar

1 Kristal Katılar

İyonikKristaller

MolekülerKristaller

KovalentKristaller2

Katılarileilgiliolarakverilenşemada1ve2numaralıyerlereaşağıdakilerdenhangileriyerleştirilmelidir?

1 2

A) Amorf katılar Polar katılar

B) Amorf katılar Metalik kristaller

C) Metalik katılar Amorf kristaller

D) Kovalent katılar Polar katılar

E) Şekilsiz katılar Apolar katılar

6.

NaF kristal örgü yapısı

NaF bileşiğinin kristal örgü yapısı yukarıda verilmiştir.

Buyapıileilgiliolarakverilenaşağıdakiifadelerdenhangisiyanlıştır?

A) İyonlardan oluşmuştur.

B) Tanecikler arasında güçlü elektrostatik çekim bulunur.

C) Elektrik akımını her hâli ile iletir.

D) Erime noktası yüksektir.

E) İyonların düzgün şekilde istiflenmiş olduğu bir katıdır.

7. I. Cam

II. Plastik

III. Yemek tuzu

Yukarıda verilen katı örneklerinden hangileri amorfkatılaraaittir?



Ma

dd

eni

n H

âlle

ri

Katılar

132

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Aşağıdakikatımaddelerdenhangisininörneğiyanlış verilmiştir?

Katı Madde Örneği

A) Amorf katı Tereyağı

B) Metalik katı Elmas

C) Moleküler katı Şeker

D) İyonik katı Yemek tuzu

E) Kovalent katı Kuartz

9. I. Aynı ya da farklı tür atomlardan oluşabilirler.

II. Bu kristalin yapısındaki atomlar kovalent bağlar ile tutulurlar.

III. Sıvı hâli elektrik akımını iyi iletir.

Kovalent kristaller ile ilgili verilen yukarıdaki ifade-lerdenhangileridoğrudur?



10. I. Kristalleri oluşturan birimler, moleküllerdir.

II. Kristali oluşturan moleküllerdeki atomlar ametaldir.

III. Bu kristaller elektrik akımını iletmez.

Molekülerkatılarileilgiliverilenyukarıdakiifadeler-denhangileridoğrudur?



11. Aşağıdaki özelliklerden hangisi amorf katılara aitolamaz?

A) Belirli erime ve kaynama noktaları yoktur.

B) Ani soğutma ile oluşurlar.

C) Belirgin geometrik şekilleri yoktur.

D) Sert olma özelliği dışında özellikleri sıvılara benzer.

E) Katı hâlde elektrik akımını iletirler.

12. KristalTürü Özellik

XYumuşak, düşük erime noktası, iletken değil

YParlak, değişik sertlik ve erime noktası, iletken

ZSert, yüksek erime noktası, katısı ilet-ken değil ama sıvısı iletken

Yukarıda bazı kristal türleri ve bu kristal türlerinin özel-

likleri verilmiştir.

X,YveZilebelirtilenkristaltürleriaşağıdakilerdenhangisidir?

X Y Z A) Kovalent İyonik Metalik

B) Moleküler Metalik İyonik

C) Kovalent Metalik İyonik

D) Moleküler İyonik Metalik

E) İyonik Metalik Moleküler

13. Aşağıdaki özelliklerden hangisi iyonik katılara aitolamaz?

A) Katı hâlde iken elektriği iletirler.

B) Erime ve kaynama sıcaklıkları yüksektir.

C) Sert ve kırılgandırlar.

D) Anyon ve katyonların elektrostatik çekim kuvvetleri ile oluşurlar.

E) Birim hücrelerden oluşurlar.

14. Katı KatıTürü

Naftalin Moleküler katı

SiO2 Kovalent katı

Cam Amorf katı

Grafit Metalik katı

NaCl İyonik katı

Yukarıdaki tabloda katı örnekleri ve karşılarında türleri

verilmiştir.

Buna göre verilen katıların türlerinden kaç tanesiyanlıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Ma

dd

eni

n H

âlle

ri

ÜNİTE

4

139

TEST

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7Buharlaşma – Yoğunlaşma – Denge Buhar Basıncı

1. Aşağıdaki terimlerden hangisi moleküllerin, kay-namayan bir sıvının yüzeyinden kaçıp gaz hâlinegeçmesürecinieniyitanımlar?

A) Süblimleşme B) Buharlaşma

C) Yüzey gerilimi D) Viskozite

E) Genleşme

2. Kaynamanoktasıileilgili;

I. Saf su 1 atm dış basınçta 100 °C’ta kaynar.

II. Saf suyun 1 atm dış basınçta ve 100 °C’ta buhar basıncı 760 mm Hg’dır.

III. Deniz seviyesinden yukarılara çıkıldığında saf su 100 °C üzerinde sabit bir sıcaklıkta kaynar.

ifadelerindenhangileridoğrudur?



3. Kaynamakta olan saf bir sıvının kaynamayı sürdürmesi için sıvıya ısı verilmelidir.

Bunagöreağzıaçıkkaptakaynayansafsıvıyabirimzamandaverilenısımiktarıartırılırsa

I. Birim zamanda buhar fazına geçen molekül sayısı artar.

II. Sıvı moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi artar.

III. Sıvının buhar basıncı değişmez.

yargılarındanhangileriyanlışolur?



4. Buharbasıncıileilgiliolarakverilenaşağıdakiifade-lerindenhangisiyanlıştır?

A) Kaynama anı dışında sıvılar için ayırt edici bir özelliktir.

B) Sıvının sıcaklığı arttıkça buhar basıncı artar.

C) Sıvının buhar basıncı bulunduğu ortamdaki açık hava basıncına bağlı değildir.

D) Aynı sıcaklıkta, moleküller arası çekim kuvveti fazla olan sıvıların buhar basınçları düşüktür.

E) Uçucu olan sıvıların buhar basıncı aynı koşullardaki diğer sıvılardan küçüktür.

5. Aynı koşullarda ve aynı kaplarda eşit süre ısıtılan X ve Y

sıvılarından X’in daha hızlı buharlaştığı gözlemleniyor.

Bunagöre;

I. X sıvısının buhar basıncı Y sıvısından fazladır.

II. Y sıvısı X sıvısından daha uçucudur.

III. Y sıvısının molekülleri arasındaki çekim kuvveti X sıvısından fazladır.

yargılarındanhangilerineulaşılabilir?


D) I ve III E) I, II ve III

6. Buhar basıncı

Sıcaklık

X Y Z

X, Y ve Z sıvılarına ait buhar basıncı – sıcaklık grafiği

yukarıdaki gibidir.

Bunagöre;

I. Aynı sıcaklıkta buhar basıncı en fazla olan X sıvı- sıdır.

II. Aynı dış basınçta kaynama noktası en yüksek olan Y sıvısıdır.

III. Z sıvısının molekülleri arasındaki çekim kuvveti en fazladır.




Ma

dd

eni

n H

âlle

ri

Buharlaşma – Yoğunlaşma – Denge Buhar Basıncı

140

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7.

X Y

Açık havada, özdeş kaplarda eşit hacimde bulunan X

ve Y sıvıları bir süre bekletildiğinde X’in hacminin Y’nin

hacminden daha fazla olduğu görülüyor.

Bunagörebuolaydan;

I. Y sıvısının daha uçucu olduğu,

II. X sıvısının molekülleri arasındaki çekim kuvvetinin daha güçlü olduğu,

III. Aynı sıcaklıkta X’in buhar basıncının Y’den büyük olduğu

sonuçlarındanhangileriçıkarılabilir?



8. Safbirsıvınınbuharlaşmahızı;

I. sıvının sıcaklığı,

II. atmosfer basıncı,

III. sıvının buharlaşma yüzeyinin genişliği

verilenlerindenhangilerinebağlıdır?



9. Madde Sıcaklık Buharbasıncı

X 78 °C 760 mmHg

Y 100 °C 760 mmHg

1 atm basınç altında bulunan X ve Y sıvılarının sıcaklık

ve buhar basıncı değerleri tablodaki gibidir.

Bunagöreaşağıdakilerdenhangisiyanlıştır?

A) X molekülleri arasındaki çekim kuvveti Y’den fazladır.

B) Y’nin normal kaynama sıcaklığı 100 °C’tır.

C) X sıvısı Y sıvısından daha uçucudur.

D) X ve Y sıvıları aynı ortamda kaynarken buhar basınçları birbirine eşittir.

E) X’in normal kaynama sıcaklığı 78 °C’tır.

10.

a

Hareketli piston

X (sıvı)

X(buhar)

Yukarıdaki kapta sabit sıcaklıkta;

X (sıvı) m X (buhar)

dengesi kurulmuştur.

Sıcaklıkdeğiştirilmedenpistonayönündeitilirse;

I. X sıvısının buhar basıncı değişmez.

II. X buharı molekülü sayısı azalır.

III. X sıvı molekülü sayısı değişmez.

yargılarındanhangileridoğruolur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


11. Kaynarkenbuharbasınçlarıaynıolanikisıvıiçin;

I. Aynı cins sıvılardır.

II. Farklı cins sıvılardır.

III. Aynı dış basınç altında kaynamaktadırlar.

yargılarındanhangilerikesinlikledoğrudur?



12. I. Sıvı molekülleri arasındaki çekim kuvveti

II. Sıcaklık

III. Açık hava basıncı

Bir sıvının denge buhar basıncı yukarıdakilerdenhangilerinebağlıdır?



Ma

dd

eni

n H

âlle

ri

161

ÜNİTE

4 Yazılıya Hazırlık

1. Maddeninfarklıfizikselhâllerdebulunmasınınöneminiörneklerleaçıklayınız.

2. Sudöngüsünedir?Sudöngüsününcanlıhayatıiçinöneminedir?

3. Soğutucuakışkanlarınözellikleriniyazarakkullanımalanlarınaörnekveriniz.

4. Günlükhayattagazlarıngenleşmevesıkıştırılabilmeözelliklerindennasılyararlanılır?Örneklerleaçıklayınız.

5. Katıtürlerinisınıflandıranaşağıdakişemadaboşbırakılanyerleritamamlayınız.Herkatıtürüiçinikişerörnekveriniz.

Katı Türleri

6. Buharbasıncınıetkileyenfaktörleriaçıklayınız.

Maddelerin farklı fiziksel hâllerde bulunması günlük yaşamımızda büyük kolaylıklar sağlar. Suyun sıvı hâlde olması içmemizi kolaylaştırmanın yanı sıra kara parçalarının etrafının denizlerle çevrilmesini ve kıtalar arası ulaşım kolaylığı sağlar.

Havanın gaz fazında olması solunum yoluyla oksijene ulaşmamıza sağlar.

Ayrıca metallerin genellikle katı hâlde olması da işlenebilme özellikleri ile onlardan çeşitli araçlar yap-mamızı sağlar.

Dünya üzerindeki suyun, enerjisini güneşten alarak buharlaşması ve hava koşulları ile tekrar kar ya da yağmur şeklinde yeryüzüne dönmesine , “su döngüsü” denir.

Su döngüsü nedeniyle yeryüzündeki su kütlesi sabit kalır.

Soğutucu akışkan

• Kaynama noktalara düşük olmalıdır.

• Gaz-sıvı geçişi kolay olmalıdır.

• Çevre dostu ve ekonomik olmalıdır.

• Başka maddelerle etkileşime girmemelidir.

• Oda koşullarında gaz halinde olmalıdır.

Mutfak tüplerinde likit petrol gazı (LPG) kullanmaktayız. Doğalgaz (LNG) sıkıştırılıp sıvılaştırılarak gemilerle taşınmaktadır. Kullandığımız deodorantlarda ve parfümlerde de gazların sıkıştırılabilme özelliğinden yararlanılmaktadır.

Sıvının cinsi: Sıvı uçucu ise buhar basıncı fazladır.

Sıcaklık: Sıvının sıcaklığı arttıkça buhar basıncı artar.

Saflık derecesi: Saf sıvılarda uçucu olmayan katı madde çözünürse buhar basıncı düşer.

Amorfkatılar

Kristalkatılar

Amorf katı: mum, plastikİyonik kristal: NaCl ve CaOMoleküler kristal: parafin, H2OMetalik kristal: Tunç, FeKovalent kristal: Grafit, elmas

Kovalent kristaller

İyonik kristaller

Moleküler kristaller

Metalik kristaller

Ma

dd

eni

n H

âlle

ri

162

Yazılıya Hazırlık

7. Kaynamayıvebuharlaşmayıtanımlayarakkarşılaştırınız.

8. Kaynamanoktasınedemektir?Kaynamanoktasınıetkileyenfaktörlernelerdir?Açıklayınız.

9. -5°C’takibuzunısıtılarak110°C’tabuharhâlinegeçmesineaitsıcaklık-zamangrafiğiniçiziniz.Grafiktekiherbirzamanaralığındamaddeninfizikselözellikleriniyazınız.

10. Gaztaneciklerinindavranışlarınıaçıklamakiçinkullanılanözelliklerikısacaanlatınız.

11. Maddeninplazmahâlinasıloluşur?Kullanımalanlarınelerdir?

12. Plazmalarıngenelözellikleriniyazınız.

Kaynama sıvının her yerinde gerçekleşirken buharlaşma sadece sıvının yüzeyinde gerçekleşir. Kaynama noktası sıvılar için ayırt edici özellik olup belli basınçta belli bir sıcaklıktır. Buharlaşma belli bir sıcaklıkta değil maddenin sıvı olduğu her sıcaklıkta gerçekleşir.

Bir sıvının buhar basıncının açık hava basıncına eşit olduğu sıcaklığa kaynama noktası denir. Sıvının cinsi, saflığı, açık hava basıncı kaynama noktasını etkiler.

Gazları tanımlayan özellikler basınç, sıcaklık, hacim ve miktardır.

Basınç (P), gazların bulundukları kabın çeperine uyguladıkları çarpma kuvvetidir.

Kelvin cinsinden sıcaklığa mutlak sıcaklık denir. “T” ile sembolize edilir. Gazların kinetik enerjisi mutlak sıcaklıkla doğru orantılıdır. Sıcaklığı aynı olan gaz moleküllerinin ortalama kinetik enerjileri eşittir.

Hacim (V), maddenin boşlukta kapladığı yerdir. Gazların hacmi bulunduğu kabın hacmine eşittir. Hacim mutlak sıcaklık ve miktarla doğru, basınçla ters orantılı olarak değişir.

Gazlarda miktarı belirtmek için mol kavramı kullanılır. Atom ve moleküller çok küçük taneciklerdir. Kimyada bir ölçü birimi olan “mol” bu küçük tanecikleri pratik olarak ifade etmemizi sağlar. 1 mol 6,02x1023 tane taneciğe karşılık gelir.

Sıcaklık

0I

II

III

IV V

Zaman

110

100

–5

katısıvı sıvı

gazsıvıgaz

katı

I – katı

II – katı - sıvıIII – sıvıIV – sıvı gazV – gaz

Plazmaların;

Yoğunlukları katı ve sıvılardan daha azdır.

Belirli şekil ve hacimleri yoktur.

Nötr atom, molekül, pozitif ve negatif yüklü iyonlar ve elektron içerir.

Elektrik ve manyetik alandan etkilenir.

Gaz halindeki bir maddeye yeterince enerji verilirse maddenin bir kısmı enerji kaybeder ve iyonlaşır.

Ortamda serbest elektronlar ve iyonlar uyarılmış moleküller ve nötr atomlar içeren bu ortama plazma denir.

Floresan lamba, plazma TV, metallerin yüzeyini kaplama kullanım alanlarına örnektir.

Do

ğa

ve

Kim

ya

169

EtkinliklerÜNİTE

5V. A sütunundaki her bir terimi, B sütunundaki doğru açıklama ile eşleştiriniz.

A sütunu B sütunu

1. hava kalitesi a. havada zararlı ve toksik maddeler

2. hava kirleticileri b. havanın ne kadar iyi veya kirli olduğunu

3. ormansızlaşma c. rahat olmama hissi

4. rahatsızlık d. kalp ile ilgili sağlık sorunları

5. egzoz gazı e. hava koşullarından dolayı yalnızca kısa bir mesafeyi görebilme

6. hava trafiği f. uçakların kalkış, iniş ve uçmaları

7. fosil yakıt g. içinde çok miktarda Mg+2 ve Ca+2 çözünmüş su

8. pestisith. tarımda daha fazla ve sağlıklı ürün almak için çeşitli haşere ve otlara karşı

kullanılan ilaçlar

9. kalp rahatsızlığı i. ormanların ve ağaçların yok edilmesi

10. düşük görüş mesafesi j. makine veya motorların atık gazı

11. sert su k. su sağlanan yer

12 su kaynakları l suyun sürekli hâl değiştirerek oluşturduğu devinim

13 su döngüsü m esas olarak ölen bitki ve hayvanların çürümesiyle oluşan bir enerji kaynağı

VI. Kutudaki kelimeleri kullanarak boşlukları doldurunuz ve asit yağmuru ile ilgili cümleleri tamamlayınız.

aşındırır nehirleri balıkçılık sebzeler

ormanları tarım ekolojik toprak

1. Asit yağmuru .......................... sisteme zarar verir. Toprağı asidik yapar ve fakir-leştirir.

2. Asit yağmuru................... ve ................ kirletir. Yaşam alanı ve yiyecek kaybı nedeniyle yaban hayatı etkilenir.

3. Asit yağmurları ......................, .................. ve .................. etkiler. Mahsullere zarar verir, balıkları öldürür, zayıf hasatlara neden olur ve kereste üretimini düşürür.

4. Asit yağmuru insan sağlığını tehdit eder. Asit yağmuru su kaynaklarımızı kirletir. Ve sonuç olarak .......................... ağır metal içerebilir. Asit yağmuru içme suyumuzu asidik hâle getirerek sağlığımıza zarar verir.

5. Asit yağmuru binaları ve heykelleri ..................... Bunların onarımı ve bakımı çok maliyetlidir.

ekolojik

toprak nehirleri

tarım balıkçılık ormanları

sebzeler

aşındırır.

1. b 2. a 3. i 4. c 5. j 6. f 7. m 8. h 9. d 10. e 11. g 12. k 13. l

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri

189

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

I. Dönem Tarama Testi1

1. I. Bitkileri ezerek ilaç elde etmek

II. Kireçtaşınıelementlerineayırmak

III. Damıtmayöntemiileparfümeldeetmek

Yukarıda verilenlerden hangileri simyacıların yaptığı işlerden biri değildir?

A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII


2. Simyacılarbilimsel

yöntemlerleçalışmışlardır.

Simyacılarınkullandıklarımalzemelergeliştirilerekgünümüzlaboratuvarların-

dakullanılmaktadır.

Simyacılarınuyguladıklarıbazıyöntemveteknikler

günümüzdedeuygulanmaktadır.

İbn-iSina,önemliTürk-İslam

simyacılarındanbiridir.

Simyacılarbazımaddeleribularakyadasentezle-yerekkimyabiliminekatkı

sağlamışlardır.

Simyacılarbulduklarınıbirbirleriylepaylaşarakbiliminilerlemesinekatkı

sağlamışlardır.

ÖğretmeniEge’densimyaileilgiliolarakverilenkutucuk-larıokumasınıvedoğruolanlarıboyamasınıistemiştir.

Buna göre Ege, kutuları aşağıdakilerden hangisin-deki gibi boyarsa verilen görevi doğru yapmış olur?

A) B) C)

D) E)

3. Aşağıda verilen elementlerden hangisi günlük hayat-ta kullandıklarımızdan değildir?

A) Demir B)Uranyum C)Platin

D)Altın E)Gümüş

4. Atom Kütle No. Atom No. Nötron sayısı

Elektron sayısı

X 23 11

Y 23 12

Z 17 20

T 35 17

YukarıdaX,Y,ZveTatomlarınaaitbilgilerverilmiştir.

Buna göre;

I. XveYizobardır.

II. ZveTizotoptur.

III. XveTizoelektroniktir.


A)YalnızI B)YalnızII C) I ve II


5. I. Homojenolma

II. Farklıtürdeatomiçerme

III. Herdurumdaelektrikakımınıiletebilme

Yukarıda verilenlerden hangileri element ve bileşik-lerin ortak özelliklerindendir?



6. • Cilditahrişeder.

• Yaygınadı“sudkostik”tir.

• Katısabunyapımındakullanılır.

Yukarıda özellikleri verilen bileşiğin formülü aşağı-dakilerden hangisidir?

A)HCl B)NaOH C)H2SO4

D) NHO3 E) KOH

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri

I. Dönem Tarama Testi

190

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Aşağıdakilerden hangisi CO2 gazının çevre ve insan sağlığına verdiği zararlardan biri değildir?

A) Kapalı alanlarda nefes ile gerekli oksijen alımınıengeller.

B) Akciğertıkanıklığıoluşturabilir.

C) Yanarakçevrekirliliğinenedenolur.

D) Yanardağların patlaması sonucu, canlıların solunu-muylavefosilyakıtlarınyanmasıileoluşur.

E) Küresel ısınmaya neden olarak doğal dengeninbozulmasınanedenolur.

8.

Birkimyasalmaddeninşişesindeyukarıdakiişaretbulun-maktadır.

Bu işaretin anlamı ve kimyasal madde ile ilgili alınan önlem aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) TahrişEdiciMadde -Vücut ile temasındankaçınıl-malıdır.

B) PatlayıcıMadde-Ateşveısıdanuzaktutulmalıdır.

C) RadyoaktifMadde-Buişaretinbulunduğukimyasal-larakoruyucugiysilerileyaklaşılmalıdır.

D) Çevreyezararlımadde-Bumaddeninatıklarıdoğa-yabırakılmamalı,atıkşişesineboşaltılmalıdır.

E) ZehirliMaddeler-Bumaddelervücutiletemasetme-melidir.

9. Kimya öğretmeni Mert’e kimyagerlerin çalışma alanlarıhakkındabilgi toplayıparkadaşlarınaanlatması ödevinivermiştir.

Mert,tahtayakimyagerlerinçalıştığıyerleriyazmıştır.

� Su ve atık su arıtma tesisi

� Bilgisayar yapım atölyesi

� Gıda analiz laboratuvarı

� Petrokimya sanayi

� Hastane laboratuvarı

� İletişim sektörü

Buna göre, Mert’in tahtaya yazdığı maddelerden kaç tanesi yanlıştır?

A) 1 B)2 C)3 D)4 E)5

10. I. Deneyde kullanılacak kimyasalların tamamı hızlıcakarıştırılmalıdır.

II. Kullanılacakkimyasallarınüzerindekiuyarıcıişaret-lere dikkat edilmelidir.

III. Deneyebaşlamadanöncesaçlartoplanmalıdır.

Yukarıdakilerden hangileri kimya laboratuvarlarında uygulanacak kurallardan değildir?



11. • Kemiklerinanabileşenidir.

• İskeletvedişlerinkorunmasındagörevalır.

• Sıvıvekaslarıngörevleriniyerinegetirmedeyardım-cıroloynar.

• Yeşilyapraklıbitkilerdeklorofilyapısındabulunur.

Yukarıda insan ve çevre için önemi ya da görevleri verilen element aşağıdakilerden hangisidir?

A)Potasyum B)Kalsiyum C)Demir

D)Magnezyum E)Kurşun

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri


191

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Endüstrive işyerlerinde farklımaddelerinyanısırakimyasalmaddeler de fazlaca kullanılmaktadır. Kimyasal maddelerkozmetik,gıda,boya,ilaç,sağlık,metal,madencilik,çimentogibisektörlerdekullanılmaktadır.

Yaygınolarakkullanılankimyasalmaddelerinsansağlığınazararlı,tahrişedici,toksik,alerjik,kanserojenvealevlenebilirözellikleresahipolabilir.

T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı meslek has-talığına neden olan kimyasal maddeleri; metaller, gazlar,çözücüler asit ve alkali maddeler ile pestisitler olaraksınıflandırmıştır. Ayrıca kimyasal yapılı tozların da insansağlığına zararlı olduğu belirtilerek akciğer hastalıklarınınoluşabileceğivurgulanmıştır.

Bunun yanı sıra yanıcı, patlayıcı, oksitleyici olan kimyasalmaddelerin tepkimeleri sonunda iş kazalarımeydanagele-bilir.

Mesleki kanser hastalıkları ve kalp damar hastalıklarınabağlı olan ölümler iş kazası vemeslek hastalıklarına bağlıölümlerinbaşındagelmektedir.

İş sağlığı, işin sağlıklı yapılabilmesi açısından sürdürülençalışmalardır. İş güvenliği ise işlerin güvenlikli yapılmasınısağlamak adına uygulanan çalışmalardır. İş yerlerinde işgüvenliğininalınmasıvesağlığınkorunmasıiçintemeluyarıişaretlerinin anlamı ve kimyasal maddelerin verebileceğizararlarakarşıalınmasıgerekentedbirlerbilinmeliveuygu-lanmalıdır.

Ülkemizde iş kazalarınınönlenmesi ve işgüvenliğinin sağ-lanmasıamacıylaişyerlerindeişsağlığıvegüvenliğiuzmanıçalıştırılmasıyasailezorunlukılınmıştır.

12. 13, 14 ve 15. soruları yukarıdaverilen okuma parçasına göre çözünüz.

12. Yukarıdaki metne göre;

I. Kimyasalmaddelergünlükyaşamımızdaçokalandakarşımızaçıkmaktadır.

II. Gerekli önlemler alınmadığında kimyasalmaddelerçevreveinsansağlığınazararverebilir.

III. Kimyasal maddelerin zararlarından korunmak içintemeluyarıişaretlerineuyulmalıdır

verilenlerinden hangileri doğrudur?

A)YalnızI B)YalnızII C)IveII


13. ÖğretmeniZeynep’eyansütundaverilenmakaleyioku-yupçıkardığısonuçlarıyazmasını,herdoğrusonuçiçinde 5puanalacağınısöylüyor.

Buna göre;

• Kimyasalmaddelerbirçokalandakullanılmaktadır.

• Bütünkimyasalmaddelersağlığazararlıdır.

• Toz şeklinde oluşan bazı kimyasalların uzun süresolunmasıakciğerhastalıklarınanedenolabilir.

• Kimyasalmaddelerileçalışırkentemeluyarıişaretle-rinedikkatedilmelidir.

• İş sağlığı ve güvenliğinin korunması oluşacak işkazalarınınönlenmesinisağlamaktadır.

sonuçlarını yazan Zeynep, öğretmeninden kaç puan almıştır?

A)5 B)10 C)15 D) 20 E) 25

14. Yan sütunda verilen metine göre aşağıdakilerden hangisinin yapısında kimyasal madde bulunmaz?

A)

Ruj

B)

Şampuan

C)

Deterjan

D)

İlaç

E)

Doğal tereyağı

15. • Akciğerhastalıkları

• Ciltyanıkları

• Ağırmetalzehirlenmesi

• Kanser

• Ortopedikhastalıklar

Bu metne göre, yukarıda verilen hastalıklardan kaç tanesi zararlı kimyasal maddelerle çalışan kişilerde görülebilir?

A) 5 B)4 C)3 D)2 E)1

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri


192

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

16.

Yukarıdaki laboratuvar malzemesi ile ilgili;

I. Erlenmayerolarakadlandırılır.

II. Çözeltilerinhazırlanmasındavesaklanmasındakul-lanılır.

III. Asitvebazlarıntitrasyonundakullanılır.

verilen bilgilerden hangileri doğrudur?



17. Günümüzde, elementlerin tüm dünyada sembolik bir dil ile ifade edilmesi;

I. Bütündünyadaortakbirdiloluşması

II. İletişimrahatlığı

III. Birsembolilebirçokelementinişaretedilmesi

kolaylıklarından hangilerini sağlamaktadır?



18. • Elementler.................adıverilenküçükparçalardanoluşur.

• Birelementinbütünatomlarıbirbirinin.................dır.

• Atomlar..................şeklindedir.

• .................elementlerinatomlarıbirbirindenfarklıdır.

YukarıdaDaltonAtomModelineaitcümlelerverilmiştir.

Cümlelerde yer alan boşluklar aşağıdaki kelimeler ile doldurulduğunda hangi kelime açıkta kalır?

A)Küre B)Bölünemez C)Farklı

D)Aynı E)Atom

19. • İzotopolantaneciklerfarklıelementlereaittir.

• İzobarolantaneciklerinkütlenumaralarıaynıdır.

• İzoelektronikolantaneciklerfarklıelementlereaittir.

• İzotonolantaneciklerinelektronsayılarıeşitolabilir.

• İzotopolantaneciklerinnötronsayılarıeşittir.

İzotop, izoton, izoelektronik ve izobar ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden kaç tanesi doğrudur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

20. I. Bohratommodeli tekelektronlutaneciklerinyapıla-rını açıklarkenmodern atommodeli çok elektronlutaneciklerinyapılarınıaçıklayabilmiştir.

II. Bohr atom modelinde elektronun çekirdek ile olanetkileşimiaçıklanamamıştır.

III. Atomlar arasındaki bağların nasıl oluştuğu Bohratommodeliileaçıklanabilmiştir.

Bohr atom modeli ve modern atom modeli ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A)YalnızI B)YalnızII C) I ve II


21. X2+iyonununkatmanelektrondizilimi2.periyodunsoy-gazınabenzemektedir.

X atomlarının nükleon sayısı proton sayısının iki katı olduğuna göre, X elementinin kütle numarası kaçtır?

A)8 B)10 C)12 D)14 E) 24

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri


193

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

22.

NO2

NH3H2

CO

Mg

NH4+

H+

N–3

Yukarıda verilen dairede çeşitli kimyasal türler bulun-maktadır.ÖğretmeniCeren’denbazıbölümleriboyama-sınıistiyor.

Aşağıda öğretmenin söyledikleri ve Ceren’in taradığıalanlarverilmektedir.

Ceren hangisinde hata yapmıştır?

Öğretmeninİstediği TarananAlan

A) Atom

B) İyon

C) Bileşikmolekül

D) Katyon

E) Elementmolekülü

23. Nötronsayısıprotonsayısından2fazlaolanX3– iyonun-da18elektronbulunur.

Buna göre bu taneciğin nükleon sayısı kaçtır?

A)20 B)15 C)17 D)30 E) 32

24. Ahmet,OzanveBarışperiyodikcetvelleilgilibazıbilgilerveriyor.

Ahmet : sblokelementlerinintamamımetaldir.

Ozan : Soygazların katman elektron dizilimde tümkatmanlarıdoludur.

Barış : Henry Moseley’in çalışmları sonucunda ele-metler periyodik cetvele kütle numaralarınınartışınagöresıralanmışlardır.

Buna göre hangisinin verdiği bilgi doğrudur?

A) YalnızAhmet

B) YalnızOzan

C) YalnızBarış

D) AhmetveOzan

E) Ahmet,OzanveBarış

25.

2 8

X:

Xtaneciğininkatmanelektrondizilimiyukarıdaverilmek-tedir.

Buna göre;

I. Xnötrisesoygazdır.

II. Xkatyonise3.periyottadır.

III. Xanyonise2.periyottadır.




26. Kimyasal türler arası etkileşimler ile ilgili olarak aşa-ğıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kimyasal türler arası etkileşimler zayıf etkileşimler,güçlüetkileşimlervehidrojenbağıolaraküçeayrılır.

B) Zayıf etkileşimlerin kopması ile fiziksel değişimlermeydanagelir.

C)Güçlüetkileşimleriyonikbağ,kovalentbağvemeta-likbağdır.

D) İyonikbağelektronalışverişiilekurulur.

E) Kovalentbağdaelektronlarortaklaşakullanılırlar.

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri


194

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

27. NaCl1

O22

C2H63

Ca4

CO25

AlBr36

MgBr27

CH48

AslıöğretmensınıftahtasınaçeşitlimaddelerdenoluşanbirtabloyaparaköğrencisiHasan’amaddelerinözellikle-riileilgilibirkaçsorusoruyor.

Aşağıda Aslı öğretmenin sorduğu sorular ve Hasan’ın verdiği cevaplar bulunmaktadır.

Sorular Cevaplar

• İyonikbağileoluşanlar 1, 6, 7

• Kovalentbağileoluşanlar 2, 3, 5, 8

• Metalikbağiçerenler 4

• Hem polar hem apolar kovalent bağiçerenler

3

• Sadeceapolarkovalentbağiçerenler 2

• Sadecepolarkovalentbağiçerenler 5

Her doğru cevap için öğretmeninden 5 puan alan Hasan toplamda kaç puan almıştır?

A) 30 B)25 C)20 D)15 E)10

28. MgF2’nin iyonik bağ gösterimi aşağıdakilerden han-gisidir? (9F, 12Mg)

A) FMgF

B) F Mg1 +2_

F1_

C) F Mg F

D) F Mg1_

F1_

E) Mg

F F

29. I. İyonikbağlıbileşiklerinkatısıelektrikakımınıiletmez.

II. Kovalentbağlıbileşiklerinkatısıelektrikakımınıiletir.

III. İyonikbağlıbileşiklerinsıvısıvesuluçözeltilerielekt-rikakımınıiyonlaryardımıylailetir.

İyonik ve kovalent bağlı bileşikler için yukarıda veri-len bilgilerden hangileri doğrudur?



30. Katyon: Pozitifyüklüiyonlar.

Anyon: Negatifyüklüiyonlar.

Kök iyon:Birdenfazlaatomunbiratomgibidavrandığıyüklüatomgrupları.

Yukarıdaki tanımlara göre;

I. OH–, SO42– , NH4

+ kökiyondur.

II. Na+,Mg2+, NH4+ katyondur.

III. OH–, S–2, N–3anyondur.

ifadelerinden hangileri doğrudur?



31. Fen fakültesi mezunu olan Cihangir Bey, bir meyvesuyu fabrikasındakalitekontrolalanındaçalışmaktadır.CihangirBey,gıdaanalizlaboratuvarındaiçeceklerinpHdeğerlerinikontroletmektedir.

Bu bilgilere göre Cihangir Bey’in mesleği aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) KimyaMühendisi

B) Kimyager

C) Kimyaöğretmeni

D) Eczacı

E) Gıdamühendisi

208 957 31 66 2 - denge wordpress teması · 2018. 9. 11. · c) polimer kimyası d) organik kimya...

Documents