T.C.KLTR BAKANLIGI ve Mzeler Genel 18. SONULARITOPLANTISI 22-26 MAYIS 2000 T.C. KLTR BAKANLIGI No: 2530/1 ve Miizeler Genel No: 78/1YAYINA Koray Fahriye BAYRAMDr. Haydar DNMEZKemalettin Neslihan GDERNaime TOY Meryem VYANIKERISBN: 975-17-2557-7 975- 17-2558-5ISSN: 1017-7663Not: Bildiriler, sahiplerinden binde ve gre KLTR BAKANLIGI KTPHANE ANKARA - 2001 Kadir .Bitlis ve evresinde ve Incelemeleri (1999) 1 D Harput Yzey 1999 17KazuoASANOThe Surveyand Exeavation Gemiler KayaArea Near Fethiye (1999 Season) 31Halime DOGRU"Osman Bey'in ilk Fethi: Karacahisar Kalesi" Yzey 1999 ....... 41Mehmet i. TUNAYAkkale Yzey 1999 51M. Sacit PEKAKAksaray evresi Dnemi Kiliseleri 61Osman Artvin ili ve ielerindeki Tarihi ve Mezar Yzey 1999 75Maria ANDALOROKk 1999 Report 87EbruPARMANAntalya-Olympos ve evresinde (Ge -Yzey : 103Sema ALPASLANAntalya ve Likya Blgesinde Bizans Dnemine Ait Eserler 1999 107Erendiz ZBAYOGLUBurgazada, : 115Feridun Ken DARK Ayvansaray ve Balat Semtlerinde ArkeolojikYzey ile Yedikule Mermer Kule' deki 1999 127Owen DOONAN, Alex GANTOS, Fredrik HIEBERT,Mark BESONEN, Meg WATTERSSinop ve evresi Arkeolojik Yzey 1999 137Winfried HELDForschungen in Loryma 1999 149Zeynep KUBAN, Turgut SANER Gl, 1999 163Havva Nevzat Tlos 1999 169Vecihi ZKAYA, Oya SANAlinda Nekropol II 181Vincenzo RUGGIERIRilievo Archeologico Nel Golfo di Keramos 197Anneliese PESHLOWDie Arbeiten des lahres 1999 in Herakleia am Latmosund dem Zugehrigen Territorium 209Ina EICHNERFrhbyzantinische Wohnhauser in Kilikien:Bericht Uber Die Kampagne 1999 221Axel FILGESBlaundos 231Blent Gler A.Vedat ve Pisidia Epigrafik-Tarihl Yzey Projesi 1999 241Thomas DREW-BEARLaodikeia Katakekaumene (Konya-Ladik) Blgesinde 247Thomas CORSTENKibyra 1999 255L.VANDEPUT, V.KSE, S.AYDAL, E.ERBPisidia Survey Project: Melii, 1999 257Ender Hyliarima 271M. Hamdi SAYARKilikya'da Epigrafi ve Tarihi 1999 275M. Hamdi SAYAR Trakya'da Epigrafi ve Tarihi 1999 289Wolfgang BLMELEpigraphische Forschungen im Westen Kariens 1999 301srrus VE EVRESiNDE ORTAAG VE iNCELEMELERi (1999)Kadir Bitlis'te iki ve mezar konulu blgede henz ok tarihi eserin tespit Bu nedenle 1999 itibaren Bitlis ve evresinde, gnmze kadaruzanan zaman dilimi iinde meydana getirilen ve pek bilinmeyen eserler ze-rinde il merkezinin Bitlis'e ile ve kylere buradaki eirue (Merkez) merkezinde kale ile birlikte Dneminden kalan Emir Meseidi, Trbesi'nin iindeki mezarlar, ttn bahe-sinde bulunan kilise ile merkeze 8idyan Ky'ndeki kpr ve Kprs Bitlis Kalesi merkezinin sarp zerinde ykselen Bitlis Kalesi'nin ilkdefa hangi tarihte ve kimler kesin olarak billnrnemektedire. XVii. Bitlis'e gelen Evliya elebi kalede bir saray, bedesten, pazar ve 300 ev bildirmektedire.Gnmzde ynden merdivenlerle kale, planlardaki dzgn sahip surlarla da bir kaplayan evresi 3 km. Ortada, kalan izlerden zeri tonozla dikdrtgen bir Evliya elebi'nin bilgilerin Nasuh'un XVi. Bitlis rninyatr- ve gravrlerinden kaledeki XiX. kadar ynetiminin merkezden atanan valilere veril-mesinden sonrakale Yrd.Do.Dr. Kadir Yznc niversitesi, Fen-Edebiyat Fakltesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Blm ZeveKamps 65080 VanrrRKiYE grevalan Glsen Bnyamin Karaya, temsilcisi GaziantepMzesi'nden Taner Atalay' a ve maddi destek Yznc niversitesi Fonu bor 2 bilgi veren hemen hepsi kalenin ilk defa Byk iskender'in Batlls tesis ve da buradan 3 Evliya elebi, Seyahatname, iV, (Dzenleyen: Ahmed Cevdet), istanbul, 1311, s. 85-130.4 Nasuh, Menazil-; Seter-i frakeyn, Ktg. Ty. Nr. 5964), s.100a. MescidiHersan Mahallesi'nde, halk ishak Mescidi olarak bilinen kare harim ile bunun na sonradan eklenen bir mekan, tuvaletler ve abdestalma yerlerinden (izim: 1). Dz ile rtlen ek blmn ilk olan mescide girilir. Sivri kemerli basit bir sahip olan yer alan kitabe, ilk olarak 1420 Temmuz (829 Receb), Halil Kaysani Ebubekir bildirmektedir. Son boyanan kitabe bozuk nesih hatla Transkripsiyon: Bniye hazihi'l- Ebubekir bin, MerhumHalil EI- Fi Receb, ve sene selase ve ve sernane mie hicriyye.Trke "Bu Hicri 829 Receb Halil Ebubekir tonazia rtlen i mekan, istiridye yivli kavsaraya sahip mihrab iki dz ve mazgal trdeki pencereler ile Dzgn kesme malzeme ile edilen gney cephesinde belirleyen bir yer 1939 tamir Trbesi Klliyesi iinde, caminin yer alan trbenin, cephesindeki kitabesine gre 940 (1533-1534) Emir Emir din dnemin tarihi de- bilgiler veren Emir klliyesindetrbe olarak yere veyerine geen Emir Hatun blldirtlmektedlr".4 m. bir kubbe ile rtlen orta blm ile bunu gney ynden bir eyvandan meydana gelen i mekan, st blmne ikisi mazgaltrde drt pencereden Kbik bir alt sahip olan trbenin pahlanarak sekizgen gvdeye geilmekte ve kubbe klahla Trbenin iinde mezar, kk bir sanduka ve buraya getirilerek koruma iki kitabe duvara olarak birmezar daha yer Bunlardan zellikle ikisi tarihi ve sslemeleri ile nemlidir. kitabesinden Emir ait ilk mezar,gney nnde bir kitabeye gre Hseyin Ahmed mezar, Ahlat bir san- iki st ve yan girift bitkisel ve geometrik bezemeler yer 2.25 x 0.50 x 0.21 m. llerindeki en stte rumi, palmet ve bordrn zeri sivri formlu bir ile 10 sls kitabe yer 5 Bitlis Seluklu Ankara, 1971, s.24.6 Serefhan, Bitlis, 1597, (ev: M.Emin Bozarslan), istanbul, 1990, s.502,2Transkripsiyon: Allahmme ve'rham ala sakin-i, Hze'l- merkad es- sa'idve el-merhum el- mazlum el-rnaktl, Slale-i mera'il-Izam,Ve'sselattni'l-kiram, EI-emir'ul-kebir el-adil el-kamil, Emir el-millet ve'd-din, lbn-i'l- merhum, Emir Kutile tl Safer sene, Erba'ine vetis'a mie rahmete Rabbihi.Trke af ve merhamet et. Bu mezar said, mer-hum, mazlum, maktul, byk emirlerin ve keremli slalesinden, byk emir,adil, kamil, Emir millet ve dinin Emir 940 Safer ldrld. Rabbi ona merhamet etsin." yz, birbirinden izgilerle ve ileri ok kk dal- palmet, rumi v,e i ie geen sekizgen yer drtblm halinde Ince bir bordrn ikinci "AmeleAhmed bin Hseyin EI- Ahlati Hseyin Ahmed'in bir ustakitabesi Buna llerdeki ayak i yzeyinde en stte, ortada ve bakan ejder uzun ve dokuz Farsakitabe yer Mezar ie bakan yznde yine izgilerle blmleriinde yksek kabartma olarak olduka bitkisel dekorasyon ile sivrikemerli bir iinde kandil kompozisyonu grlmektedir. ikinci mezar sanduka ve iki meydana gelmektedir.Kitabesinden 996 Zilhicce (1588/ Ekim- len Han Hakim'eait zerinde, iindeki talik kitabeler,haner ve gl motifleri, birbiri ile sslemeler grlmektedir. st blm dallar, haner ve hatayilerle; arka yz daha ok ci lt -iki ucundapalmet motifinin yer byk bir kompozisyonu ile Bu mezar gerek gerekse sslemeleriyle, Ahlat'ta bulunan XIII. ve ait mezarlarla byk bir benzerlik iindedir?Bunlardan trbenin i Bey Garzani Murteza Bey(1089/ M.1678), Abdal Han Hseyin Bey (1094/ M. 1682-1683) ve Muzaffer Bey'e(1094/ M.1682-1683); olarak Bey'e (942/ M. 1535-1536) ait mezar i mekanda bir i ie geen 10 kollu byk lde yksek kabartma olarak palmet motifi ile bir Bunun yerden buraya iki kitabe daha Bunlardan zellikle bir medreseye ait kitabe dikkatekicidir. Sls iki kitabe 1059 (M. 1649) tarihini vermektedir:Transkripsiyon: Emera bi- imareti tecdidi hazihi'l- el-mbarekete, Sahibi'l- hayrat Halil bin Yusuf sene tis'a ve harnsine ve elf.? Bu dnemden Ahlat'taki rnekler bilgi iin Bkz. Beyhan Ahlat Mezar Ankara.1992. s 86-99. op)3Trke "Bu kutlu, medreseyi, sahibi Yusuf Halilyeniledi, 1059."Emir Hani Baba Mahallesi'nde bulunan (Resim: 1) zerindeki kitabesinden 1001 (M. 1592-1593) Emir Emir Han Kitabe metni Transkripsiyon: Bismillahirrahmanlrrahlm ve bihi sikatin, ve emera bi-imareti haze'r- Hibat el- emiru'l- kebir ernlru'l- a'del el a'lemu'l- eaz, EI- a'zam merhum Han ibni'l-erntr tarih sene ihda ve elf.Trke "Rahman ve rahim olan ona Bykemir, ok adil, alim, izzetli, byk, merhum, Emir Han bu emretti ve ettirdi. Tarih 1001 (1592-1593)."Dzgn kesme malzeme ile edilen kuzey-gney dikdrtgen ve iki (izim: 2). gney cepheye llerdeki iki girilmektedir. bir sivri kemerle evrelenen zerlndeki, geometrikbezemelerle evrelenen mermer kitabe sls hatla Uzeri tonozlartlen, derinlemesine yanyana iki mekandan alt katta, sivri kemerle koridora bir Bunun llerde bir kemer izi burada da bir ve sonradan gstermektedir. gney cephesinde, merdivenle ikinci kata Merdivenlerle, buqn st rts dikdrtgen orta b-lme Ust katta kuzey ve gney duvarlar ile, kuzey yndeki mekan Merdivenin solundaki kareye dikdrtgen iki mekan daha yer Iine iin rt sis-temini tespit dikdrtgen blmn apraz tonozlumekan yine orta sivri kemerle Merdivenin zemin ve stkatta yer alan dkkanlar tamamen yeni burada hana ait birimlerin bulunupbulunmad i bilinmemektedir.KiliseBitlis Ttn bahesinde yer alan kilisenin (Resim: 2) ve g- st blmnde 1884 ve 1885 tarihleri okunmaktadtrv. Terk edildik-ten sonra bir sre deposu olarak kilisenin apsisli i gnmzde olan st rtnn ile ynnde derinleme-sine dikdrtgen bir plana sahip kilisenin st rts, ve kuzey-gney ynde iki halindeki stunla oftadaki daha tutulan apsis fazla derin Tamamen dzgn kesme sahip kuzey ve gney cephelerigenis ve yksek drt yuvarlak kemerli iine, ibadetmekaruna bakan ynleri daha tutulan iki pencereler yer veril-meyen ve cephelerde, sadece st blmne pencere 8 Bitlis ile ilgili Emir bahsedilmemektedir.9 Pars istanbul, 1985, s.57'de Bitlis'te 1883 tarihinde bir Protestan kilisesi bildirmektedir.4 (Kasrik) KprsBitlis-Baykan karayolunun 35. kilometresinde, Kasrik Deresi'nde yer alan kprsivri kemerli, tek gzldr (izim: 3). 48 m. kprnunkemer 20m.dir. Byk kemerin iki yan blmnde sivri kemerli iki kemeri bulunmak- Gney yne kprnun blmnde, kk bir giri-len 7.80 x 6.80 m. llerinde bir hcreye yer Hcrenin zeri tonozla Kpr mevcut ile Bahesaray'daki Kpr'ye benzemektedir.Sidyan Kprsii merkezinin ok Sidyan Ky'nde yer alan kpr 9.5 m. yuvarlak kemerli ve tek gzldr (izim: 4). Kemeri dzgn kesme kabayonu malzeme ile kprnn zerinde ssleme ve tarihe rast- HizANNefs-i Hizan Ka/esiBitlis'in 60 km. bugnk Hizan ilesi'nin 6 km. gneyindekiGayda (Eski Hizan)'da bulunan kale (Resim: 3), bir Onemlibir blm olan kuzey ve gney ile bir blmgnmze Kaplama yer yer dklen bykllerde yuvarlak kulelere yer Gnmzde toprakdaml i evlerin kalenin iinde cami zamanda tamamen yeniden iki medrese ve zaviye ortadan kalk- byk Muhammed'e ait trbe son Trbe'nin bahesinde XVII. ve XViii. ait sslemesizdrt mezar Kalenin kuzey ynnden geen derenin ynnde kilise olarak bir yer Kk llerdeki bu ok az birblm gnmze iin bir sy/enememektedir.Nazar Kprs 7 km. gneyinde, bir sre karayolunu takip ederek akan Nazar Deresizerinde yer Tek gzl bir sahip kprnun bykkemeri son insan eliyle (Resim: 4). Dzgn kesme kaplama vemoloz dolgu ile kprde ssleme ve tarihe GROYMAKYukart Ky 14 km. Ky'nde Trk-islamDnemine ait byk bir tarihi Mezar zerindeki kita-belerden Xv-Xvll. Kynkuzey ynnde yer alan kuzey-gney ynnde bir en erken tarihli mezarlar kuzey ynde yer Bu xv. ait st blmleri hilal biimindeki kandil ile Yine ynde bulunan, kitabesinden 1496 ait mezar, iki ve sandukadan Sivri kemerle evrelenen iinde sekiz kollu palmet, rumi, dal ve kandil motiflerinden sslemeleri ile dikkat ekmektedir. orta blmnde 1620-1622 tarihlerine ait, sslemesiz mezar bu- hemen evresinde yoluyla haner, kalkan,vs. gibi motiflerin yer mezar grlmektedir (Resim: 5).5TATVAN Ky (Kcuak) KilisesiVan Gl'nn sahilinde, 10 km. kadar kuzey ynnde,bugnk Ky'ndeki Saint Georges Kilisesi Eserilk nce kk llerdeki ynde eklenen daha byk l-lerdeki bir ilave mekandan (jamaton) meydana gelmektedir (Resim: 6).i lleri 8.30 x 3.00 m. olan ve tonozla rtlen apsis, daire Gney ve cepheye girilen i mekanda dklen moloz dolgulu Daha byk llere sahip olan jamaton, kare formlu drt ayakla 8.30 m.ykseklikteki kubbenin naosun evresindeki drt kubbe ve daha kk kubbelerden meydana gelen Yunan plan sahiptir.Ayaklar birbirlerine ve duvarlardan payelere sivri kemerlerle 2.65 m. sahip daire formlu apsiste, yanda-kiler daha ve derin yer Apsisin solunda kubbe ile rtlen birpastaforian hcresi yer st blmne mazgai pencere-lerinden alan kilisenin kuzey ve gney yer Bunlar-dan kuzey duvardaki pastaforion hcresine olan daha derin ve tutul- olup, bunu stten 1.60 m. sivri kemerii bir evrelemektedir. alt blmnde rg, zerinde de mukarnastan bezeme yer al- Dzgn kesme sahip cepheler olduka sadedir. cephe-nin stten sivri kemerle evrelenen iki yer alan sivrikemerii sade Cephelerin orta blm ykseltilerek i mekanda duvarda yer alan Ermenice kitabede tarihi verilmemektedir.Ancak kuzey byk zerindeki sslemelerinden, ek XVIII. ilk tarihlenmektedir1O.Tatvan- karayolunun 8. kilometresindeki kuzeye ynelen stabilizeyol ile Ky ve ok bir tarihi cami, mescit ve kilise tespit TOKAU KYByk Mahalle Camii cephedeki bulunan kitabesine gre1097(1685-1686) Kitabe metni Trke "Bu mescid bin doksan yedi f Oa?". zerinde yer alan kitabede caminin 1311 (1893"1894) tamir bildirilmektedir.10 J.M.Thierry, "La Renaissance Architecturale du XVii e siecle au Vaspurakan", Armenian Studies, (In Memoriam HaigBerberian), Lizbon 1986, s.815-816.6Kitabe metni Transkripsiyon: Kad emera ta'miri heze, EI-mescid-i 1311 .Trke Bu mescid 1311'de ?) tamiredildi". son Genel restore edilerek gnmze Kuzey-gney ynnde uzanan dikdrtgen plana sahip harim ortadan, ikisiduvarlardan payelere, duvarlara yaslanan kemerin, tonozla (izim: 5). sivri kemerli sade bir mihrap yer Harimin kuzey ynnde, enlemesine iki kemerin yer dz bir guslhane Bu blmn cephesi gnmzde yne devam etmektedir. Bunun kuzey derin bir ocak iki da mazgal pencereleri yer Tamamen dzgn kesme malzeme ile edilen sslemeye Kk Mahalle CamiiKk llerdeki girilmektedir. enlemesine bir kemerin yer i mekan tonozla yan- ve duvardaki pencerelerden alan dzgn kesme ssle-mesizdir (Resim: 7).ibadet plan ynnden nedeniyle buradaki camiyle tarihlerde (Xvll.yzyu veya hemen Kilise (Pasuank Kilisesi)ilk olan blm ile, duvar dokusu nedeniyle buna ve bugn bir blm jamatondan meydana gelenkilise kk llerdedir (Resim: 8). cephenin kemerli bir ile girilen ilk i tonozla Ibadet orta blmndeki duvar payeleriyanlarda eyvan biimde kuzey ve gney duvarlardan yap- Ort sistemi ile ynde 2.75 m. derinlik-teki daire formlu apsis orta blme bir kemerle Apsisin iki dikdrtgen tonozlu iki pastaforion hcresi yer Kilisede tarihini belirleyebilecek bir kitabeye ve ha motifi vessleme rozetler sslemeye 1999 Bitlis yresinde trlerde tespit ve Bunlar genel ve dnemi belirlenemeyenler iin bir tarihlendirme yapabilme, ancak blgedeki bilinmeyen eserlerin de sonra mmkn 7 Glsen tarihi okunabilen tek 1.25 x 0.45 x 0.15 m.llerindedir. On yzne sgrafitto sekiz kitabe 841 (1438) vermektedir. yznde yine teknikte dik bir mimari, biimli kubbe ve hilal kompozisyonunun drt kelime halinde dua kitabesine yer 1.60 x 0.55 x 0.20 m. dikdrtgen formlu bir yzeyindeki sekiz kitabe Mezar yzeyinde ge-ometrik ve bitkisel dekorasyonla Ustten itibaren 0.50 m.lik yzey, bir-birini dik kesen ve glelerle dolgulanan sekiz-genlerle alt blmnde, ortadaki hayat motifinin iki daki, birbirini paralel kesen geometrik rg kompozisyonu g-rlmektedir. bu dzenleme tekrar edilmektedir.Kksu Ky Bitlis-Van karayolu zerinde, 4 km. bulunan KksuKy'nde birbirine iki byk tespit Gnmzde de ilk Tatvan'dan Hizan'a ynelen karayolunun dik bir zerindeki tepede yer Gney ve orta kesimlerde mezarlardaki kitabelerden Xll. ve XV. (Resim: 9). en erken tarihli mezar, kademeli prizmatik sanduka Platform zerinde ykselen kuzey ve gney yznde iki nesih kitabe, 569 (1173) tarihini vermektedir.Bu bulunan, benzer zellikler kitabesiz damuhtemelen dnemlere (XIII. ait Byk blmn iki ve dz mezarlarda,mezar yzlerinde genellikle kitabeler, bakan yzlerinde geo-metrik ve bitkisel sslemelere yer ve sandukadan meydana gelen XIII. ait bir mezarda, kadar st toprakla olan sanduka sslemesizdir. 1.25 x 0.50 x 0.20 m. boyut- n yzndeki yedi kitabede 672 (1273) tarihi yznde, sls orta blmde sekiz kollu geometrik kompozisyon yer Bu dzenleme o dnemeait Anadolu Seluklu Dnemi da grlmektedir.Kksu Ky'ndeki ilk kuzeyinde Burada ve ayak 12 mezar ile dikdrtgen prizma ya da zeri .gen prizma sekiz sanduka mezar tespit Byk blm harapdurumda olan mezarlarda ssleme ve kitabeye rastlanmamakla birlikte gneydeki gre daha ge dnemlerde tahmin edilmektedir.Dalda Ky 10 km. kadar Dalda (Engesor) Ky'nde Trk - islam d-nemine ait tarihi bir tespit kye patikayolun kuzeyden gneye alalan yama zerinde yer (Resim: 10). Glsen Yznc niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, 65080 Kamps VanrrRKjYE8 istikametinde bir alana ynnde prizmatik sandukalar zerinde isim veya tarihe Ancak bu me-zarlar Kksu Ky gney yer alan prizmal sanduka mezarlara byklde benzemektedir. orta ve kesimlerinde yer alan mezarlardan ikisi zerinde723 (1323) tarihine Dikdrtgen sanduka ve meydana gelen mezarlarda hemen hemen tarz bezeme dzeni dikkat ekmektedir. stnde dilimli son-lanan yzeysel ni yer i ve yzeylerinde, genelde sivrikemerli ierisinde kandil ile rumi, palmet ve ssleme-ler grlmektedir.9a o D O O_____ 6. krsidiLI , 1 , !ii",9--- , ,i i--- ,,GIRiLENEDi"- - - - - - - - - -- ,-------- - - - ---- , , __ II i1-1f i .---- , ; '-;--- -- ---. '-;:l:::.r-.. _----- ,,-------

- - - ----;4: r. w LJ u mL....-'-__ - e-- ... ...-e i 1 , 'm O izim 2: Emir 10iJ 1 2 ) .. 5..,

L.-jizim 3: Narlidere (Kasrik) Kprsizim 4: Sidyan Kprs/ .. , .... '-/, ',/,/iii

,\'\, ,, "i ' ............... _i \ ii '.1jiJ/1.',K '99izim 5: Ky, Byk Mahalle Camii11Resim 1: Emir Resim 2: Bitlis, ttn bahesinde bulunan kilise12Resim 3: Gayda-Nefsi Hizan Kalesi'nin kuzeyden genel g r n Resim 4: Hizan-Nazar Deresi kprs13Resim5: Kol- Ky birmezarResim 6: Ky Kilisesi14Resim 7: T o k a l Ky, Kk Mahalle MescidiResim 8: T o k a l Ky Pasuank Kilisesi15Resim 9: Kksu M e z a r l Resim: 1016ORTAAGOA HARPUT YZEY 1999 YILI DANIK*1999 Harput Yzey 1 Mze Mdr- denetiminde 25 Eyl.l-2 Ekim 1999 tarihleri Harput kent merkezindeki ikale ile;. Merkez Ile, Ky, Dzrler Mahallesi'nde bulunan BekilerKalesi, Ime Bucak merkezinde bulunan ve Ky, Mahalle-si'nde bulunan Knk Kalesi'nde; tespit, belgeleme ve rlve ger- HARPUT i KALE1999 noktada bulunan "Byk Bur" ile, kalenin g- "Imameddin Ebubekir Burcu" kuzeyden gneye Halil Dabakhane, Balaban, Nizameddin burlanndav ve buburlar duvarlarda (izim: 1). Tespit, belgeleme ve rlve a- Harput i kale Artuklu ncesi olarak ve Ge Roma/Erken Bizans (M.S. 4-5. Artuklu ve Dulkadirli olmak zere ana dnemi tespit olup, bu dnemlerin kendi iindeki ve devam etmektedir. bulunan ve 1998 belgelemesini "B-yk Bur", Erken Artuklu (XII. Dnemine tarihlendirilirken, burcun hemen gneye devam eden ilk duvarlar, Ge Artuklu (XIII. Dne-mine ait Kendi iinde iki tarihte "Byk Bur"tan hemen sonragneye noktada belli olan iinde,daha yer alan Artuklu ncesi duvar izi, bu bir nceki sur nnde yeniden gsterir. Artuklu kesintiye yerde, da-ha ieride yer alan moloz duvar, alt seviyede ncesi malzemesi ile rl olup,ite kalan bir nceki duvar ile eksendedir (izim: 1). durumdaki bu bl-mn yine eksende devam eden, ancak Dulkadirli Dnemine tarihle- duvarlar, asimetrik cepheli "Halil Burcu"nu Burcun, Dabakhane Deresi'ne bakan yznde st dzeyde yer alan kitabe, iskele kurulmadan okunamaz Ancak, de 193'lu kitabeyi okuyan Nurettin metin, esas olarak DANIK (MA). Mze Mdr. ve Mzeler Genel 06100 Ulus-AnkararrRKjYE1999 ve Mzeler Genel yetkilileri Ile, Valisi Ltfuilah BIIgin, Klltr Mdr Cemal Blge Mdr Bekir Ali Demirel, Mustafa Balaban, Milli M- ve Nfus ederim.2 bur isimleri Ile birlikte kalede bulunan bur isimleri, herhangi bir dayanmaz. Ancak ve Harput'ta egemenlik ve konum ge- olarak. taranrmzca 3 1964: 67.17 grlen dzgn kesme ile, genelde kaba yonu kes-me malzeme ve moloz dolgu bur, ana kayadan itibaren yak- olarak 10 m. kadar ykselse de (Resim: 1), stte kale ii platformda dolgu topra- ile i duvarlar ve duvar tespit Halil Burcu'ndan sonra kesintiye sur hemen gneyde, olduka iten daire bir payanda ile devam eder. olmakla birlikte, Artuklu ncesi gereken bu blmn bitiminde,ana ileri ile birlikte, ynelen ancak sade-ce moloz dolgusu kalan duvarlar, ve iten cepheii "Dabakhane Burcu"nu tururlar (izim: 1). Alta, ana zerinde daire Artuklu ncesi dnemeait burcun zerine olan bur, st seviyede Dulkadirli Dnemi malzemesiniverir. aksine, kale st platformunun da zerinde devam eden bur, enst seviyede hem tonoz izi vererek, hem de daha incelerek iki ipula- verir (Resim: 2). Platform dzeyindeki kat, olduka ktlesel kaba yonu dol-gu st katta, gemeli ile rl duvar izi grlmektedir.Dabakhane Burcu'nun gney cephesi kesintiye da, hemen ve ona olduka ana ie girmesi nedeniyle daha ite, tan cepheli ite diktrtgen izlenimi veren, "Balaban Burcu" yer Ana tan itibaren dzenli bir ift renkli ve bunlar kabayonu ile rlen kale platformundan az da olsa duvar dolgu ve orta cephedeki pencere dzenlenmesini verir (Resim: 3).Dulkadirli Dnemine burcun ieri giren ve g-neye ynelen ilk blmdeki moloz rl duvar, Artuklu ncesine aitken, hemen Artuklu Dnemi biraz daha ne bu da nnde bir Artuklu Dikdrt-gen bir payanda ile desteklenen Artuklu Dnemi ise, "Nizameddin Bur-cu"na (izim: 1). cepheli olan Nizameddin lbrahirn Burcu'nun i dzenlemesini, kaleplatformu dzeyinde moloz ile rtl grememekteyiz. Dzgn kesme ile rl dolgu malzeme grlmektedir(Resim: 4). Ge Artuklu Dneminin klasik slubu ile edilen burcun, gney cephe-sinden devam eden ve yine dneme tarihlenen beden gen bir payan- kesintiye Moloz dolgunun bu kesintinin ynde biraz daha ite kalan, Artuklu ncesi duvarlar grlr (izim: 1). Bu nokta-da daha ileride bulunan ana nnde ise, sur bir n kademe grlr (Resim: 5). Kesintiye bu duvar, kadar devam ki, bu izle-rini Imameddin Ebubekir Burcu'ndan hemen nce grebilmekteyiz. ncesine tarihlenen duvarlar, Urartu Dnemi kaya ile kesin-tiye sonra, daha olarak; alt dzeyde Artukluncesi, stte Artuklu Dnemi olarak, gen bir payanda ile devameder. gneye devam ederken, noktada, yi-ne Urartu kaya ile kesintiye yerden sonra, kesintiden nce oldu- gibi, altta Artuklu ncesi, stte Artuklu Dnemi olarak ilerler. Bu blmdence bir gen, son noktada ise dikdrtgen bir payanda ile desteklenen beden duva- bu noktada nce gneye, sonra tekrar ynelerek, kalenin ki son blm olan ve bu ,noktadan itibaren ynelen, zamanda da gney sur- olan "Imameddin Ebubekir Burcu"na (izim: 1)., iten ve dikdrtgen kaba yonu moloz dolgu ile edi-len Imameddin Ebubekir Burcu, blmnden itibaren kalan blmtamamen olup, ana zerinde ykselmektedir ve moloz dolgunun kale platformundan (Resim: 6). Artuklu Dnemine bur, kalenin ve gneyine hakim 4 Kitabenin orijinal metni, transkripsiyonu ve evirisi iin bkz. 1997:318: 1998a:100101: 1998b: 161162:1999:2425.18BEKiLER KALESi ve Kalesi"6 olarak da kale, Merkez ile, (Har) Ky, Dzrler Mahallesi'nin 1 km. birplatform zerinde (Resim: 7). olarak orta blmnde daralarak uzanan ikiye platformun, bulunan kesimininkuzey ve temel dzeyinde grlebilen duvar izlerini (izim: 2; Resim: 8),malzeme ve teknik olarak Roma Dnemine tarihlendirmek mmknse de, platformunher iki kesiminde yer alan ve basamak gibi kimi izler ile platformdaki sunak ve gney yan yzeyinde, ortadaki daralma birbirine bakankaya rnezartan", Urartu Dneminde de gsterir.Gerek alan stnde, gerekse toprak blmde y-zeyde grlen az seramik buluntular, Roma ve Urartu dnemlerine aittir. Ka-lenin 3 km. mesafede Pertek Kalesi'nin Urartu son- kalenin gsterirken, Roma izleri, bu dnemde ykselti-nin bir tr gzetleme gsterir ki, her iki kale ykseltiler nedeniyle, Pertek Kalesi'nin yndeki bu kale ile Bu Bekiler Kalesi, Harput ve ynndengelebilecek nc grevi ve zamanda y-nn kontrol etmesi olduka nemli bir kaledir.Kale sadece kuzey ve ynde kale ver-meyi muhtemelen platforma gre ol- (izim: 2) nedeniyle, plan olarak dzensizlik Ancak, plat-formda devam hibir veri yoktur. Buna kale olarak,kolay ve topografya gibi nedenlerden platformun yeralan kuzey ynn nermekteyiz. Mevcut duvarlardaki malzeme ise, yreden basit tarzda kaba yonu (Resim: 8).KNKKALESiKaynaklarda Kalesi"8 ve "Eyp Kalesi"9 olarak kale, Ela- Merkez Ile'ye (Knk) Ky, (Eyp Mahallesi'nin he-men bulunan, bir tepe stnde ykseke bir hyk (Resim:9) stne kuruludur.Kale tamamen tahrip olup, sadece ynn-de dikdrtgen formlu bir kulenin dolgu malzemesi (izim: 3). te-mel dzeyine kadar durumdaki kulede (Resim: 10) bulunan malzeme ve h- gneyinde seramikler, kalenin Roma Dnemi'ne ait gs-termektedir. Hykte, az da olsa Urartu Dnemi seramikleri de grlrken, Roma de- ait malzemenin kalenin Roma ya da en ge, Bizans ve olarak 6-8. Kalenin, gneyinde yer alan Mastar yerine, daha d-zeylerde bir hyk stne kurulu ve kk lekli daha bulunan Kale'nin terkedilmesinden sonra Palu ve Bingl ynnden Uluova'ya"? ve Harput'a kontroln gerekir. kaynaklarda blgesinde Knk Hyk'ten sz edilse de11, szedilen hyk kalenin Mahallesi'nin yani Knk5 1992: 79; 1996: 21.6 1992: 797 kaya ve kalenin, Urartu Dnemi ile ilgili olarak bkz. 1996:21, 43-45.8 Sevin 1989:460; 1996:18; 1992:77.9 Asan 1992:77.10 olarak da blgenin byk blm, gnmzde Keban Baraj Gl da, antik dnem-de Kalan Pedion olarak 11 Bkz. Whallon-Kantman 1970: 3; Duru 1979: 219Ky'nn kuzey de ismi olmakla birlikte, Knk Kale-si'nin kurulu hykte, kaynaklarda geen Knk Hyk'n hibir yok-tur. KALEKaynaklarda ve halk "Kafir Kale"12ya da "Gavur Kale" olarak da,Huntinqtont- ve Sinclair14 taratmdan Kale", ola-rak kale, Merkez Ile, Ime 300-400 m. Mastar zerinde yksek bir alan zerinde kuruludur.Blgenin kaleleri (Dadirn, Tilek, Bekiler, Knk vb.) ile olduka bir alana olan kalenin sur kuzeyde ve ise kimi zaman temel dzeyinde olsa da, daha iyi izlenebilmektedir (Resim:11, 12). Gney ynde ise, duvar verisi grlmemektedir. Kareye dikdrtgen biralan zerinde kurulu bulunan sur ynde rneklerini ovalkulelerle olup (izim: 4), kale de muhtemelen ynde Malzeme ve teknik olarak 5-6. Roma Dnemi zellikleri veren kale iinde veevresinde, az Roma seramikleri grlebilmektedir. Bizans ve d-nemlere ait verinin Roma kalenin gsterir.Alan olarak, Bingl ve Palu ynnden gelip Uluova'ya ve ovalarahakim durumda (Resim: 12), dnemi iinde kalenin stratejik bir neme sahip ol- gsterir.SONUHarput i kale sur genelolarak i kaleninen ok malzemeye sahip blm olarak grebiliriz. Ge Roma/Erken Bizans, Erken Ar-tuklu, Ge Artuklu ve Dulkadlrli dnemlerine ait bur ve beden Urartu kaya ile birlikte: Imameddin Ebubekir, Halil Dabakhane, Balaban, Ni-zameddin ve Imameddin Ebubekir en tahkimat, ve ge- bu blmde gsterirken, i kalenin, .. surlar kalan blm olarak, bu blmn zellikle zellikle kuzeyve sur olarak, Artuklu ncesi dnem byk ldeite grmekteyiz ki, kalenin kalan ve sur tutulan bu blm-leri, savunma iin Yer yer ie Ge Roma/ Erken Bizans duvar- kimi zaman ana bu blmler yeni duvar- temelolarak tutularak zellikle Artuklu ncesi blmlerinin tespit edilmesi, kalenin Romave Bizans dnemleri da byk lde zmeye olacak nitelikte-dir. Her ne kadar bir ile, toprak platformun kalan i duvarlar da-ha net grlebilecekse de, ilerleyen blmlerinde gney ve sur du- gney blmlerinin belgelenmesi kalenin Artuklu ncesi daha net olarak Harput evresindeki kalelerle ilgili olarak, 1999 begelenen kale, Knk Kalesi ve Bekiler Kalesi; Harput evresindeki n savunma ve yol sistemle-rinin tespitindeki daha da zellikle Uluova en nemlikalesi durumunda olan 1998 tespit edilen Dadima, TilekKalesi16 ve 1999 belgelenen Bekiler ve Knk Kalesi'nin aksine, garni-zon Kurulu yer ve alan olarak kk de olsa, belirli bir nfu-12 19927813 Huntington 1901:14414 Sinclair 1989:108 (Sinclair, kalenin M.S. 500'lerde sylerse de gerekesini belirtmez).15 1958:49 kalenin ime ile Zerleri kylerini birbirine ve sur ZerteriKy'ne kadar devam belirtse de, biz bu izleri 16 kalelerta olarak bkz. 2000:69, 70.20su nitelikteki bu kale, "Kalan Pedion" denilen Pa/u'ya olan son nokta Ancak 1999'da tespit edilen her kalenin se-ramik bu kalelerin M.S. 5-6. sonra gsteriryndedir.KAYNAKANurettin ARDIOGLU, Harput Tarihi, istanbul, 1964.Muhammet Tunceli ve Bingl illerinde Trk iskan izleri, Ankara 1992. DANIK, "Harput Kalesi", Dergisi XXVi, Ankara, 1997, s.313-334. DANIK, "1995-1997 Gre Harput Kalesi", VII. Milli SelukluKltr ve Medeniyeti Semineri, (ii. ve Trk Dnemi ve Sem-pozyumu Bildiri/eri), Konya, 1998a, s.89-136. DANIK, "Orta Harput Yzey 1996 XV So-nulan Ankara, 1998b, s.157-181. DANIK, "Orta Harput'unun Kentsel Dn ve Bugnyle Harput i, 1999, s.17-48. DANIK, Harput Yzey 1998 17. So-nulan i, Ankara 2000, s.67-80.Refik DURU, Keban Projesi Degirmentepe 1973, Ankara, 1979.Robert WHALLON Jr-Snmez KANTMAN, "Keban Su Bikirim Yzey 1967" 1968 Yaz Summerwork, Ankara, 1970, S.1-6E. HUNTINGTON, "Armanische Alterhmer" Zeitschrift Fr Ethnologie 32, (?), 1901.Kemalettin KROGLU, Urertu Dneminde (Alzi) ve evresi, istanbul, 1986.Thomas Alain SINCLEIR, Eastem Turkey: An Architectural and Archeological Survey III, London,1889.ishak SUNGUROGLU, Harput Yollannda, istanbul, 1958.21izim 1: Harput i kale rlve (1995-1999)1'J-012345 10 15 20m Aydoncok KylJziJ1er D11\\ Oizim 2: Bekiler Kalesi rlve (1995)22\\izim 3a: Knk Kalesi rlve pla- (1999)izim 3b: Knk Kalesi rlve (1999)o 1 2 3 4 Sm Merkez Ky Kalesi (1999)23lve (1999) . " Kale ro 4. i24Resim 1: Harput i kale, Halil ibrahimBurcu25Resim 2: Harput i kale, Dabakhane BurcuResim 3: Harput i kale, Balaban BurcuResim 4: Harput i kale, Nizameddin ibrahim Burcu26Resim 5: Harput i kale, d o u s u r l a r 27Resim 6: Harput i kale, ima-meddin EDubekir Bur-cuResim 7: Bekiler Kalesi gneyden Resim 8: Bekiler Kalesi 28Resim 9: Knk KalesiResim 10: Knk Kalesi burcu29Resim 11: lesi kuzeydo- burResim 12: Kale burlar30THE SURVEY AND EXCAVATION GEMiLER KAYA AREA NEAR FETHiYE (1999 SEASON)Kazuo ASANO*The Japanese team has been working on the early Byzantine site on and aroundGemiler southwest end of Asia Minor, since 1991. It consisted of archaeologists,historians, art and architectural historians and graduate In the 1999 season,we carried out three kinds of researches at one and the same time in this area (Fig. 1).BYZANTlNE SITES ON AND AROUND GEMILER Gemiler a desert island about one kilometre long and 400 metres wide,must have been densely populated in the early Byzantine period, as is proved bynumerous ruins of religious and secular buildings that cover almost all over the smailisland (Fig. 2). Besides a lot of houses, it has four churches, ahuge cistern, manytombs, and drainage system. The soutit was dedicated to Osios Nikilaos, or HolyNicholas.lt is said that the well-known legend of St. Nicholas originated from those of twoNicholas's, both born in this region of southwest end of Asia Minor. The first St.Nicholas, St. Nicholas of Myra was active in the 4th century. Another Nicholas, St.Nicholas of Sion was an abbot of the so-called Sion Monastery in the 6th century.Although we do not have any evidence of physical contact, such as the visit of one orboth of these St. Nicholas's to Gemiler the island seems to have been regard-ed as a place related to this saint, a patron saint of sailors, by the 6th century.EXCAVATION OF CHURCH 11/ ON GEMILER The exeavation of the so-called Church III on Gemiler it started in 1995.Church III, a basilica of about 30 metres long by 15 metres wide, is located near thesummit of the island (Fig. 3). Isolated from the inhabited area be/ow, it must have beenonly accessible through a long vaulted corridor, which connect it with Church IV in thelower part of the island.We surmise that Church III used to be the nucleus of the religious activity ofGemiler Pilgrimage was very popular in the early Byzantine period. The designof Church III seems to reflect the visit of numerous pilgrims. The pilgrims, who areKazuo ASANO, Aichi University of Education Hama 1-16-10. Toyonaka, 561-0817 JAPANThe Japanese team consisted of Shigebumi TSUJI (Kanazawa College of Art), Tetsuro Ohashi (Osaka University),Tomoyuki Masuda (Women's College of Fine Art). Koji Nakatani (Ehime University), Yasuhiro Otsuki (HitotsubashiUniversity), Takeshi Sugii (Kumamoto University), Akihito IIjima (Okayama Orient Museum), Yuichi Taki (FukuokaUniversity). Akira Seike (Osaka University), Mika Takiguchi (University of London), Yuriko Sakural (WasedaUniversity), Akira Nishitani (Osaka University), Naoto Teramae (Osaka University), Ayako Takeshima (Aichi Universityof Education) and the author. We wouJd like to thank ve Mzeler Genel and Fethiye Museum, aswell as Mr. Mustafa Dursun and Ms. Gamze Gnay Tuluk for their kind and helpful collaboration with us.31bound for the Holy Land in Palestine or homeward bound, stopped over here. Theywere guided by the long corridor from the populated area to Church III, and must havebeen shown around the church by other short covered ambulatory arranged here andthere around the church.Having completed the excavation of the apse and the sanctuary until 1997, weconcentrated in the nave and the south aisle in the last season (Fig. 4). As i havereferred to in the previous report here in this symposium, same tombs of the middleByzantine period were built in the south part of the nave. On the other hand, in thenorth part of the nave, the f100r is almost intact.The sanctuary is separated from the nave by a templon, or a chancel screen.The fragments of the templon of the southern nave were disturbed when the tombswere constructed, but in the northern part, we collected almost all the fragment of theparapet. Figs. 5 and 6 show the reconstructed parapet of the templon, the side facingthe nave and the sanctuary (Figs. 5, 6). Presumably theyare made of Proconesianmarble, and executed in a metropolitan workshop>.The royal door in the middle of the templon is preceded by a solea, a passage-way for the priests. It consists of Iimestone flags, and marble parapets stood on theboth sides. These are fragments of the parapet of the solea.To the west of the solea, in the midst of the nave, there are two large blocks ofstone, both placed horizontally on the floor (Fig. 7). The plan shows.that the one is ofa curved shape. These stones must have been parts of the base of an ambon. Butthe ambon itself had been rooted sametime in the past, The reconstruction of theambon from those fragments is our difficult future task.The floors of the nave and the aisle are decorated with mosaics. The mosaicsin the nave represent mainly plant, a palm tree with birds on the right (Fig. 8) , and,probably an imaginary plant with geometric patterns on the left (Figs. 9, 10).On the aisle, motifs of animals were found. This panel represents two wild goatseating the sprouts of a pomegranate tree, planted in a vase (Figs. 11, 12). In the panelon the west of it, a bear eating a fruit from a peach tree in an orchard, surrounded bywalls, is depicted (Figs. 13, 14). The mosaies seem to date from the Iate 5th or theearly 6th century.Thus we found that the floor of the nave are decorated with floral motifs, whilethe south aisle are assigned to the fauna.SURVEY OF CHURCH 1/ ON GEMILER A D A S Our second task of the research is the survey of the residential area on the sameisland. Around Church II, it is the most densely populated part of the island. A lot ofsmail houses are found side by side. We are planning to measure this city district, cen-tred by Church II, and make a detailed plan, and possibly a reconstruction (Figs. 15, 16).Unfortunately, i have very few to report this year, because in the last season thewhole term of the research were consurned by the measurement of Church ii alone.But in one or two years, i hope, i will be abi e to report on the characteristics of the cityplanning on Gemiler A d a s .SURVEY IN KAYAKYThe third mission of our research project is the survey in the area of the so-calledKayaky or Kaya ViIIage. Kaya is located near Gemiler A d a s , but hidden by amoun-tain, it is not visible from the sea. This city has a curious history. Same topographersand archaeologists identify the site of Kaya as the ancient city of Karmyrassos orKarmylessos. In the Byzantine period it was called Levissos, and it remained to flour-2 i would like to thank Prof. Urs Peschlow for his kind advice on the site.32ish until the 20th century under the name of Levissi as one of the largest colony ofGreek inhabitants in this region. Levissi was eventually evacuated in 1922 and 23,between the World War i and II when bitter battles were fought between TurkeyandGreece, and its inhabitants were sent to Greece. It is said that the site of the evacu-ated city was given to Turkish citizens returned from Greek territory to Turkey, andbecame to be called Kayaky, but soan after the city was abandaned. Now numer-ous ruins of smail houses, two large churches and many smailer chapels cover the hill-side.The development in the modern period and abundance of modern buildings ofKaya or Levissi, however, obscured what this city was like in the ancient and Byzantineperiod.What we did in the last season was to find and locate ancient and Byzantinemonuments and spolia, and a short survey of a chapel with middle or Iate Byzantinefresco paintings.As for the spolia, we found a lot of capitals (Fig. 17) , and fragments of archi-tectural decorations of the Iate antique and early Byzantine period. Same of them areplaced in the wall of smail chapels, which are found here and there in the town. Othersare often found among the stones surraunding wells.And concerning the frescoed chapel, we made a sketch plan and drawing of theiconographic program of what we call the Chapel of the Infancy Cycle. It is a single-naved basilica (Figs 18, 19). The paintings include the Virgin and the Child in the apse,scenes of the Annunciation, Nativity, Presentation to the Temple and so on, and theportraits of St. John the Baptist, Salomon (Fig. 20), David and other saints and angels.Dr. Masuda, who conducted this survey, tries to date the frescoes from the thirteenthcentury by the stylistic analysis. On the other hand, an funerary inscription in thischapel refers to the burial of a Basilios in Annus Mundi 6939, that is 1431 A.D., so thepossibility of this later datinq of the frescoes cannot be eliminated.Until the 1997 season, our activity in this site had been too much concentratedto the excavation of Church III on Gemiler A d a s . It was mainly because of the finan-cial reasons. But now, we will be able to develop the scale of our research, both geo-graphically and historically.3 Tomoyuki Masuda, "Byzantine Wall Painling in a Chapel at Kaya ViIIage (Lycia, Turkey)," Bulletin of Women'sh shore,the outer face as it were of the island is a high cliff. On the contrary, the north shore, which faces a narrow channel,is followed by a more genlle slope that can accommodate buildings. Thus this north shore serves as an ideal anehor-age. It islined with hartour facilities such as quays, now sunk under the water level because of the land subsidence,and smail cisterns.We think that Gemiler A d a s flourished as a station of the maritime transportation of the Mediterranean Sea, and atthe same time somehow related to the veneration of St. Nicholas. Some documents of the medieval period refer tothis island as "the island of St. Nicholas." In addition to them, inscriptions in the fresco painting in one of the church-es on the island suggest that College of Fine Art, 30 (2000), 8-18.33....c ii:L-- ~ ~34j-"..".".".'\ChUfCh [.. "\o. .... ZiFig.2GjmA ApseB BernaC naveD AisleE AtriumF SquareG TerraceH Amburatryi ChapelJ CnidrFig.335Fig.4Fig.536Fig.6Fig.737Fig.8 Fig.9Fig.10@-;:/ . s...N _38Fig.1239Fig.14Fig.1540"OSMAN BEY'iN iLK FETHI: KARACAHisAR KALESi"YZEY 1999Halime OOGRU*.. Devleti'nin 700. dnmnn 1999 AnadoluUniversitesi Edebiyat Fakltesi yeleri' Prof. Dr. Halil "Osman Bey'in Ilk Fethi: Karacahisar Kalesi" projeyi niversite Projenin Osman Bey'in ilk kale olan Karacahisar Kalesi ile evresinde yapmak, Devleti'nin ile ilgili maddi yeniden ve kroniklerinde verilen bilgileri alan ile desteklemektir.Proje, rektrlke uygun bulunarak ve Anadolu niversitesi Fonu desteklenmesine karar Kltr ve Mzeler Genel 07.06.1999 tarihliB.16.0.AMG.0.10.00.02/713.1 ile Karacahisar Kalesi'nde izin Daha nce askeriblqe olan Karacahisar Kalesi ve evresi bir srence askeri blge Buna I.Taktik Hava Kuvvetleri Uer'e bilgi verilerek kalenin hava fo- ekilebilmesi ve iin l.Hava Kontrol Grup ait yolun iin izin Karacahisar Kalesi'nde i. Taktik Hava Kuv-veti Uer, i. Hava Kontrol AlbayVahap ekmegil ve Albay Ali St her konuda proje ekibine olanaklarla iin kendilerine etmeyi birbor biliyoruz. . Kltr temsilcisi denetiminde26.07.1999 tarihinde 16.08.2000 tarihinde sona Proje ile ilgili hertrl harcama Anadolu Universitesi Fonu KALENiN TARiHESiKaracahisar Kalesi'nin hangi tarihte ve kimin hatta BizansDnemindeki henz tespit Trkler Karacahisar kalenin bulun- tepenin evresinde olarak bulunan ve kalenin da Do.Dr.Halime DOGRU. Anadolu niversitesi Edebiyat Fakltesi. Tarih Blm. Proje ekibi: DoDr.Halime (tarih). yeler: ProfDr. Ebru Parman (Bizans YardDo.Dr.TaciserSivas (Arkeolog), Uzman Nurullah AYDIN (Arkeolog), Yard.Do.Dr. Sema Altunan (Tarih)2 WM.Ramsay, (Anadolunun Tarihi ev. Mihri istanbul 1961, s. 14ve 224.) Kalenin Melageia bir