14 Kasım 2006

TBB TBB

MAKRO EKONOMİ MAKRO EKONOMİ

ALT ÇALIŞMA GRUBUALT ÇALIŞMA GRUBU

Yelda Yücel KaraboğaYelda Yücel Karaboğa

Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.

2006 yılı dünyada ekonomik büyümenin sürdüğü bir yıl oldu...

0

1

2

3

4

5

2001

2002

2003

2004

2005

2006f

2007f

2008f

ABD AB-12 Japan

-2

0

2

4

6

8

10

12

2000

-200

3or

tala

ma

2004

2005

2006

**

2007

**

Polonya Rusya Macaristan Brezilya Türkiye Çin

GSYİH Büyümesi (Gelişmiş Ülkeler, %) GSYİH Büyümesi (Gelişm. Ol. Ülkeler, %)

Kaynak: Unicredit Research

Kaynak: IIF ve Yapı Kredi Araştırma

GSYİH Büyüme Oranları (%) 2004 2005 2006f 2007f

Gelişmekte Olan Ülkeler 7.0 6.3 6.7 6.3 Latin Amerika 5.8 4.1 4.8 3.9 Avrupa 6.8 5.8 5.4 5.2 Afrika/Orta Doğu 4.6 4.6 4.9 5.2 Asya/Pasifik 8.0 7.9 8.3 7.9Kaynak: IIF

Enflasyonla mücadele temel politika olurken, tüm dünyada faiz yükselişi yaşandı...

0

1

2

3

4

5

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

f

20

07

f

20

08

f

ABD AB-12

Enflasyon (Gelişmiş Ülkeler, TÜFE, %) Faiz oranları (Gelişmiş Ülkeler, %)

0

1

2

3

4

5

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

f

20

07

f

20

08

f

ABD AB-12

Kaynak: Unicredit Research Kaynak: Unicredit Research

Mal fiyatlarındaki yükseliş, ihracatçı gelişmekte olan ülkeleri olumlu, ithalatçı ülkeleri ise olumsuz etkiledi...

-15

-5

5

15

25

35

45

55

2001

2002

2003

2004

2005

2006

-Eyl

ül

yiyecek tarımsal hammadde metal ham petrol

Mal fiyatları (dolar cinsinden, % artış) Cari İşlemler Dengesi/GSYİH (Gelişm. Ol. Ülkeler, %)

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

2000

-200

3or

tala

ma

2004

2005

2006

**

2007

**

Polonya Rusya Macaristan Brezilya Türkiye ÇinKaynak: IMF Kaynak: IIF ve Yapı Kredi Araştırma

Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar) 2004 2005 2006f 2007f

Gelişmekte Olan Ülkeler 143.7 257.1 317.4 346.7 Latin Amerika 22.5 38.8 34.4 16.8 Avrupa -1.3 24.9 24.1 11.1 Rusya hariç Avrupa -48.2 -50.8 -54.8 -50.5 Afrika/Orta Doğu 6.2 7.0 7.8 3.5 Asya/Pasifik 116.4 186.3 251.1 315.3 Çin hariç Asya 47.7 25.5 21.1 20.3Kaynak: IIF

Gelişmekte olan ülkelere sermaye akımları 2006 yılında hız kesti, ancak doğrudan yatırımlarda artış oldu...

0

100

200

300

400

500

600

2004 2005 2006** 2007**

Latin Amerika Avrupa Afrika/OrtaDoğu Asya/Pasifik

193.7201.9185.7

0

50

100

150

200

250

300

2004 2005 2006** 2007**

Doğrudan Yatırım Uzun-kısa vade borçlanma Portföy yattırımları

Özel Sermaye Girişleri (mn. dolar) Özel Sermaye Girişlerinin Bileşenleri (Mn. dolar)

323.9

479.6

417.9 403.6

Kaynak: IIF

3.0

4.3

3.1

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

*

20

07

*

20

08

*

Türkiye’ye Doğrudan Yatırımlar (net, GSYIH’ya oran olarak)

* YKB tahmin

Mayıs ve Haziran ayındaki dalgalanmaya rağmen yurtiçinde büyüme güçlü seyrini korudu...

889296

100104108112116120124128132136140144

20

00

1 5 9

20

01

1 5 9

20

02

1 5 9

20

03

1 5 9

20

04

1 5 9

20

05

1 5 9

20

06

1 5 9

sanayi üretimi-mevsimsellikten arındırılmış 3 aylık hareketli ortalama

-10000

10000

30000

50000

70000

90000

110000

2004

1 3 5 7 9 11

2005

1 3 5 7 9 11

2006

1 3 5 7 9

Otomotiv ihracatı İç Pazara Üretim

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

1,400,000

1,600,000

20

02

1 5 9

20

03

1 5 9

20

04

1 5 9

20

05

1 5 9

20

06

1 5 9

Beyaz Eşya Üretimi trend - 3 aylık hareketli ortalama

Sanayi Üretimi

Otomotiv Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

İç talepte bir miktar yavaşlama sinyalleri olsa da...

-100

-50

0

50

100

150

200

1 1 5 9

200

2 1 5 9

200

3 1 5 9

2004

1 5 9

2005

1 5 9

2006

1 5 9

50

150

250

350

450

550

650

750

20

03

1 5 9

20

04

1 5 9

20

05

1 5 9

20

06

1 5 9

Binek otomobilleri Dayanıklı tüketim malları

Yarı dayanıklı tüketim malları Dayanıksız tüketim malları

Tüketim Malı İthalatı (Önceki yılın aynı ayına göre % artış)

Tüketim Malı İthalatının Bileşenleri (milyar dolar)

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

2002 1 5 9

2003 1 5 9

2004 1 5 9

2005 1 5 9

2006 1 5 9

İç satış

Beyaz Eşya İç Satışları (Önceki yılın aynı ayına göre % artış)

ekonomik büyümede önemli bir yavaşlama beklenmiyor...

-100

-50

0

50

100

150

20

01

1 5 9

20

02

1 5 9

20

03

1 5 9

20

04

1 5 9

20

05

1 5 9

20

06

1 5 9

5.45.2

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

*

2007

*

GSYİH büyümesi

80

90

100

110

120

130

140

150

2004 1 3 5 7 9 11

2005 1 3 5 7 9 11

2006 1 3 5 7 9

Tüketici Güven EndeksiSatın alma gücü (Mevcut dönem)Dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluk (Mevcut dönem)Genel ekonomik durum (Gelecek dönem)

MB-TUİK Tüketici Güven EndeksiSemaye Malı İthalatı (Önceki yılın aynı ayına göre % artış)

GSYİH Büyümesi (%)

MB Reel Kesim Güven Endeksi

8085

9095

100

105110115120

125130

2004

1 3 5 7 9 11

2005

1 3 5 7 9 11

2006

1 3 5 7 9

Reel Kesim Güven Endeksi İhracat İmkanları (Gelecek 3 ay)

Yatırım Harcaması (Gelecek 12 ay)

İhracat gücünü koruyor; ithalat ise hız kesmiyor...

İhracat Fiyat ve Miktar Gelişmeleri (2003=100)

90

100

110

120

130

140

150

160

Oca

.04

Ma

r.0

4

Ma

y.0

4

Te

m.0

4

Eyl

.04

Ka

s.0

4

Oca

.05

Ma

r.0

5

Ma

y.0

5

Te

m.0

5

Eyl

.05

Ka

s.0

5

Oca

.06

Ma

r.0

6

Ma

y.0

6

Te

m.0

6ihracat miktar (3 aylık har. ort.) ihracat fiyat (3 aylık har. ort.)

İthalat Fiyat ve Miktar Gelişmeleri (2003=100)

90

100

110

120

130

140

150

160

Oca

.04

Ma

r.0

4

Ma

y.0

4

Te

m.0

4

Eyl

.04

Ka

s.0

4

Oca

.05

Ma

r.0

5

Ma

y.0

5

Te

m.0

5

Eyl

.05

Ka

s.0

5

Oca

.06

Ma

r.0

6

Ma

y.0

6

Te

m.0

6

İthalat miktar (3 aylık har. ort.) İthalat fiyat (3 aylık har. ort.)

50

70

90

110

130

150

170

190

19

98

/ I

19

98

/ III

19

99

/ I

19

99

/ III

20

00

/ I

20

00

/ III

20

01

/ I

20

01

/ III

20

02

/ I

20

02

/ III

20

03

/ I

20

03

/III

20

04

/I

20

04

/III

20

05

/I

20

05

/III

20

06

/I

20

06

/III

20

25

30

35

40

45

50

Reel Kur Emek Birim Maliyeti trend-3 ay. har. ort. **Sepet bazında

Reel Kur ve Reel Birim Emek Maliyeti Endeksleri**

Cari işlemler açığı ekonomik büyüme ve petrol fiyatlarındaki artışla tarihi yüksek seviyelerinde...

91.6

82.5

152.7

135.5

20

40

60

80

100

120

140

160

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

*

20

07

* 0

20

40

60

80

ihracat (fob) ithalat(cif) dış ticaret dengesi

-4.7

-5.9 -5.8

-7.8-8.5

-6.4

-10

-8

-6

-4

-2

0

2002

2003

2004

2005

2006

*

2007

*

CA CA-petrol fiyatları ile düzeltilmiş*

* 2004 petrol fiyatları ile.

Cari İşlemler Dengesi (GSYİH’ye oran olarak, %)

Dış Ticaret(milyon dolar)

Son yıllarda sermaye hareketlerinin yapısında önemli değişiklik oldu...

(Milyon dolar) 2002 2003 2004 2005

2006 (Oca-Eyl)

2005 (sermaye girişine oran, %)

2006 (sermaye girişine oran, %)

Sermaye Hesabı 1,194 7,192 17,752 44,129 34,462 100.0 100.0

Doğrudan Yat. (net) 962 1,253 2,024 8,716 12,443 19.8 36.1

Hisse ve tahvil (net) 913 2,519 7,452 11,603 2,343 26.3 6.8

Eurobondlar (net) -1,506 -54 571 1,834 1,258 4.2 3.7

Özel krediler (net) 954 3,892 14,052 23,707 22,418 53.7 65.1

kısa vadeli olanlar -1,201 2,232 6,437 7,209 3,001 16.3 8.7

Resmi krediler (net) -699 -2,222 -1,187 -2,181 -102 -4.9 -0.3

Diğer (net) 570 1,804 -5,160 450 -3,898 1.0 -11.3

Net hata ve noksan 118 4,941 2,194 2,226 -659 - -

Sermaye Hareketleri (GSYİH'ye oran olarak, %)

-2

0

2

4

6

8

20

02

20

03

20

04

20

05

Doğ.Yat. Hisse Sen.+DIBS

Dış borçlanma (banka+şirket) Dış borçlanma (kısa vade)

2006’da dezenflasyon süreci kesintiye uğradı...

6%

7%

8%

9%

10%

11%

12%

13%

04 1 4 7 10

2005 1 4 7 10

2006 1 4 7 10

B:İşlenmemiş gıda ürünleri hariç C: Enerji hariç TÜFE

Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri( Geçen yılın aynı ayına göre % değişim)

TÜFE: Seçilmiş Bileşenler (Yıllık % artış)

-4%

0%

4%

8%

12%

16%

Gıd

a ve

alko

lsüz

içec

ekle

r

Giy

im v

eay

akka

bı

Kon

ut

Ula

ştır

ma

Eğl

ence

ve k

ültü

r

Loka

nta

ve o

telle

r

2004 2005 2006-Ekim

2007’de enflasyonda düşüşün sürmesi bekleniyor...

70

90

110

130

150

170

190

19

96

1 3

19

97

1 3

19

98

1 3

19

99

1 3

20

00

1 3

20

01

1 3

20

02

1 3

20

03

1 3

20

04

1 3

20

05

1 3

20

06

1

İstihdam Üretim Verimlilik

6.59.3

-10

0

10

20

30

40

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

*

20

07

**

Yıl-sonu Hedef

Enflasyon (TÜFE, %)

Hazine Borçlanmalarında Reel Faiz* Özel İmalat Sanayiinde Kısmi verimlilik

(1997=100)

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

20

02

1 4 4

10

20

03

1 4 4

10

20

04

1 4 4

10

20

05

1 4 4

10

20

06

1 4 8

11

* Reel faiz hesaplamalarında TÜFE kullanılmıştır. Vadesi Ağustos 2006’dan sonra dolan kağıtlar için reel faiz YKB Ekonomik Araştırmalar Yönetimi’nin enflasyon tahminleri baz alınarak hesaplanmıştır.

2007 Merkezi Yönetim Bütçesi gerçekçi görünüyor...

2006 Maliye 2006 YKB 2007 Maliye 2007 YKB 2006 GDP'ye oran - Maliye

2006 GDP'ye oran - YKB

2007 GDP'ye oran - Maliye

2007 GDP'ye oran - YKB

Merkezi Yönetim Gelirleri 172,202 165,138 188,159 188,678 30.6 29.3 29.8 28.7Genel Bütçe Gelirleri 161,000 Vergi Gelirleri 137,644 135,000 157,973 157,950 24.5 24.0 25.0 24.0 Vergi Dışı Gelirler 34,558 25,000 30,186 25,000 6.1 4.4 4.8 3.8Harcamalar 175,248 175,900 204,904 201,796 31.2 31.2 32.5 30.7 Faiz dışı harcamalar 128,988 129,650 151,958 151,796 23.0 23.0 24.1 23.1 I. Personel ve Sos. Güven. Kurum. Devlet Primi Gider. 42,690 42,350 53,772 53,500 7.6 7.5 8.5 8.1 II. Mal ve Hizmet Alımları 18,273 19,500 15,584 19,500 3.3 3.5 2.5 3.0 III. Cari Transferler 50,831 51,000 60,863 60,256 9.0 9.0 9.6 9.2 IV. Sermaye giderleri 10,800 10,000 12,080 11,060 1.9 1.8 1.9 1.7 V. Diğer harcamalar 6,394 6,800 9,659 7,480 1.1 1.2 1.5 1.1 Faiz harcamaları 46,260 46,250 52,946 50,000 8.2 8.2 8.4 7.6Faiz dışı denge 43,214 35,488 36,203 36,882 7.7 6.3 5.7 5.6Bütçe dengesi -3,046 -10,762 -16,743 -13,118 -0.5 -1.9 -2.7 -2.0

Mali disiplinin sürmesi bekleniyor...

Kamu Sektörü Borç Stoku / GSYİH (%)

55.8 56.0 54.3 52.9 49.5 47.0

36.926.7 22.8

18.6 18.5 18.0

0

20

40

60

80

100

2002

2003

2004

2005

2006

*

2007

*

İç borç stoku Dış borç stoku

-16

-2 -2.5

-20

-15

-10

-5

0

5

10

2001

2002

2003

2004

2005

2006

*

2007

*

Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge

Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi / GSYİH (%)